TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT



LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 38 (2012 – 2014)

Đề tài:

MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM
HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

Giảng viên hƣớng dẫn:
ThS. Đinh Thanh Phƣơng
Bộ môn Luật Hành chính

Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Thị Đƣợc
MSSV: S120013
Lớp: Luật VB2 Đồng Tháp-

K38

Cần Thơ, 11/2014


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................


NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG PHẢN BIỆN

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU................................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài..................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................. 2
3. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................ 2
4. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................... 2
5. Kết cấu của luận văn .............................................................................................. 2
CHƢƠNG 1: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ VIỆN KIỂM SÁT VÀ KIỂM SÁT
VIÊN…. .......................................................................................................................... 3
1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ VIỆN KIỂM SÁT THEO QUY ĐỊNH CỦA
PHÁP LUẬT HIỆN HÀNH ....................................................................................... 3
1.1.1 Khái niệm Viện kiểm sát.............................................................................................. 3
1.1.2 Chức năng và vai trò của Viện kiểm sát ..................................................................4
1.1.2.1 Chức năng của Viện kiểm sát ..................................................................................4

1.1.2.2 Vai trò của Viện kiểm sát .........................................................................................6
1.1.3 Hệ thống tổ chức của Viện kiểm sát ..........................................................................6
1.1.3.1 Giới thiệu hệ thống tổ chức của Viện kiểm sát ....................................................6
1.1.3.2 Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát ..........................................................................8
1.1.4 Thẩm quyền của Viện kiểm sát các cấp ...................................................................9
1.1.4.1 Thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân tối cao ................................................9
1.1.4.2 Thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương (cấp tỉnh) ..........................................................................................................10
1.1.4.3 Thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố
trực thuộc tỉnh (cấp huyện) .................................................................................................10
1.2 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KIỂM SÁT VIÊN .................................................. 11
1.2.1 Khái niệm Kiểm sát viên.............................................................................................11
1.2.2 Vai trò của Kiểm sát viên trong hoạt động của Viện kiểm sát ........................11
1.2.3 Phân loại Kiểm sát viên...............................................................................................12
1.2.4 Điều kiện và quy trình bổ nhiệm Kiểm sát viên ..................................................13


1.2.4.1 Điều kiện bổ nhiệm kiểm sát viên .........................................................................13
1.2.4.2 Quy trình bổ nhiệm Kiểm sát viên ........................................................................14
CHƢƠNG 2:ĐỊNH HƢỚNG SỬA ĐỔI CỦA DỰ THẢO LUẬT TỔ CHỨC
VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN VỀ CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN VÀ NHỮNG
TỒN TẠI CỦA CHẾ ĐỊNH NÀY ............................................................................... 16
2.1 ĐỊNH HƢỚNG SỬA ĐỔI CỦA DỰ THẢO LUẬT TỔ CHỨC VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN VỀ CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN ............................................ 16
2.1.1 Giới thiệu chung về Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân
dân .......................................................................................................................... 16
2.1.1.1 Bối cảnh ban hành Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi)

16


2.1.1.2 Về bố cục Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân……

17

2.1.1.3 Những nội dung mới của Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
(sửa đổi) .................................................................................................................................18
2.1.2 Những điểm mới trong Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát
nhân dân có liên quan đến chế định Kiểm sát viên.......................................................22
2.2. NHỮNG TỒN TẠI CỦA CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN ................................ 24
2.2.1 Những tồn tại trƣớc khi có Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát
nhân dân ....................................................................................................................................24
2.2.1.1 Về khái niệm của Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân................................24
2.2.1.2 Về ngạch Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân ...............................................26
2.2.1.2 Về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục bổ nhiệm Kiểm sát viên Viện kiểm sát dân .26
2.2.1.3 Về nhiệm vụ, nhiệm kỳ của Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân................27
2.2.2 Những tồn tại trong Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân
dân ...............................................................................................................................................28
2.2.2.1 Về Hội đồng xét tuyển, bổ nhiệm lại Kiểm sát viên ..........................................28
2.2.2.2 Về tuổi nghỉ hưu và số lượng Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối
cao ............................................................................................................................................29
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT
VIÊN............................................................................................................................. 31
3.1 Kiến nghị về khái niệm, ngạch Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân ........... 31
3.1.1 Về khái niệm Kiểm sát viên .......................................................................................31


3.1.2 Về ngạch Kiểm sát viên ...............................................................................................32

3.2 Kiến nghị về tiêu chuẩn, trình tự thủ tục bổ nhiệm, nhiệm kỳ của Kiểm sát
viên Viện kiểm sát nhân dân .................................................................................... 34

3.2.1 Tiêu chuẩn bổ nhiệm Kiểm sát viên ........................................................................34
3.2.2 Trình tự, thủ tục bổ nhiệm Kiểm sát viên .............................................................36
3.2.3 Nhiệm kỳ của Kiểm sát viên ......................................................................................38
3.3 Kiến nghị về tuổi nghỉ hƣu và nhiệm vụ của Kiểm sát viên.............................. 39
3.3.1 Về độ tuổi nghỉ hƣu của Kiểm sát viên...................................................................39
3.3.2 Về nhiệm vụ của Kiểm sát viên.................................................................................40
KẾT LUẬN .................................................................................................................. 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong tiến trình cải cách tư pháp hiện nay với mục tiêu “Xây dựng nền tư pháp
trong sạch, vững mạnh, dân chủ, nghiêm minh, bảo vệ công lý, từng bước hiện đại,
phục vụ nhân dân, phụng sự Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”,1 bên cạnh việc hoàn
thiện tổ chức bộ máy, nhiệm vụ, cơ chế hoạt động của các cơ quan tư pháp thì việc
tăng cường xây dựng đội ngũ Kiểm sát viên phù hợp với yêu cầu cải cách tư pháp hiện
nay cũng rất quan trọng.
Trong hệ thống cơ quan Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm sát viên là người trực tiếp
thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp,
bảo vệ pháp chế, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, đảm bảo sự thực thi pháp luật
nghiêm minh, công bằng. Hoạt động thực hành quyền công tố của Kiểm sát viên khi
được giao nhiệm vụ được hiểu là quyền của Nhà nước, quyền nhân danh Nhà nước
truy tố kẻ phạm tội ra trước Tòa án và đại diện cho công lý buộc tội kẻ phạm tội trước
Tòa án. Quyền này tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Với
những yêu cầu khắt khe đặt ra đối với nghề Kiểm sát viên, để trở thành Kiểm sát viên
phải đáp ứng được những điều kiện trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo
đức, đồng thời phải qua một thủ tục tuyển chọn chặt chẽ theo luật định. Tuy nhiên,

thực tế hiện nay việc tuyển chọn Kiểm sát viên chỉ mang tính hình thức, trình độ
nghiệp vụ và bản lĩnh chính trị của một bộ phận Kiểm sát viên còn yếu, thậm chí có
một số Kiểm sát viên còn sa sút về phẩm chất đạo đức và trách nhiệm nghề nghiệp,
vẫn còn tình trạng oan, sai trong điều tra, bắt, giam giữ,… Bên cạnh đó là chế độ pháp
lý về Kiểm sát viên quy định trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân, Pháp lệnh
Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân và Pháp lệnh tổ chức Viện kiểm sát quân sự
năm 2002 chưa thực sự phù hợp với trách nhiệm và quyền hạn của Kiểm sát viên, cụ
thể là các quy định về chức danh Kiểm sát viên, nhiệm kỳ, cơ chế tuyển chọn Kiểm sát
viên… Do đó, trước yêu cầu thực tế hiện nay việc sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát
nhân dân phù hợp với yêu cầu cải cách tư pháp, đồng thời pháp điển hóa các quy định
của Hiến pháp năm 2013 về Viện kiểm sát nhân dân, khắc phục những vướng mắc, bất
cập của các quy định pháp luật hiện hành, hoàn thiện cơ chế bảo đảm cho Viện kiểm
sát nhân dân thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình nói chung và hoàn thiện chế
định Kiểm sát viên nói riêng là một yêu cầu cấp thiết.
Từ những phân tích trên, tác giả chọn đề tài “Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện
chế định Kiểm sát viên” làm luận văn tốt nghiệp.
1

Nghị quyết số 49-NQ-TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, mục
II, tiểu mục 1.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

1

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN


2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của đề tài là tìm hiểu những quy định có liên quan đến chế
định Kiểm sát viên và thực tiễn áp dụng các quy định về Kiểm sát viên, trên cơ sở đó
nêu ra những bất cập, tồn tại trong luật quy định chế định Kiểm sát viên và đề ra một
số nghị kiến nghị nhằm hoàn thiện chế định Kiểm sát viên.
3. Phạm vi nghiên cứu
Việc nghiên cứu chỉ giới hạn nghiên cứu Viện kiểm sát nhân dân không nghiên cứu
Viện kiểm sát quân sự, tập trung những vấn đề cơ bản nhất thuộc về nội dung đề tài
như khái niệm, vai trò, chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của Viện kiểm sát và khái
niệm, vai trò của Kiểm sát viên, những quy định bất cập của pháp luật về Kiểm sát
viên. Trên cơ sở đó đề xuất một số kiến nghị nhằm hoàn thiện chế định Kiểm sát viên.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
Với những kiến thức cơ bản và tài liệu thu thập được, tác giả đã sử dụng phương
pháp triết học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử chủ nghĩa Mác – Lênin. Bên cạnh
đó, kết hợp với phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, chứng minh… để nghiên
cứu và hoàn thành luận văn này.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài lời nói đầu, danh mục tài liệu tham khảo, kết luận. Luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Khái quát chung về Viện kiểm sát và Kiểm sát viên
Chương 2: Định hướng sửa đổi của Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
về chế định Kiểm sát viên và những tồn tại của chế định này
Chương 3: Một số kiến nghị hoàn thiện chế định Kiểm sát viên
Mặc dù đã cố gắn nhưng do kinh nghiệm của bản thân cũng như thời gian còn hạn
chế nên chắc chắn luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả rất mong
nhận được những ý kiến đóng góp quý báo của quý Thầy Cô, các bạn sinh viên và tất
cả những ai quan tâm về chế định kiểm sát viên để đề tài nghiên cứu ngày càng hoàn
thiện hơn.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương


2

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

CHƢƠNG 1
KHÁI QUÁT CHUNG VỀ VIỆN KIỂM SÁT
VÀ KIỂM SÁT VIÊN
1.1 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ VIỆN KIỂM SÁT THEO QUY ĐỊNH CỦA PHÁP
LUẬT HIỆN HÀNH
1.1.1 Khái niệm Viện kiểm sát
Hiện nay vẫn chưa có khái niệm nào khái niệm về Viện kiểm sát. Tuy nhiên,
dựa vào chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát có thể khái niệm “Viện kiểm sát là cơ
quan thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp, góp phần bảo đảm
cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất”.
Theo Từ điển Tiếng Việt thì kiểm sát là một khái niệm khoa học pháp lý để chỉ
hoạt động bảo đảm pháp chế của Viện kiểm sát nhân dân các cấp nhằm kiểm sát việc
tuân theo pháp luật đối với các hoạt động tư pháp.2
Đặc điểm của hoạt động tư pháp, một dạng của hoạt động thực hiện quyền lực
nhà nước là có chế tài nghiêm khắc đối với quyền tự do, quyền sống của con người. Vì
vậy, hoạt động này cần phải chịu sự giám sát của nhiều chủ thể, cơ chế khác nhau.
Viện kiểm sát có điều kiện tham gia có hiệu quả vào các lĩnh vực tư pháp: Hình sự,
dân sự, hành chính và các giai đọan tố tụng: Khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành
án,… Bên cạnh đó, chức năng giám sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát có tính
lịch sử, trước khi thành lập Viện kiểm sát, chức năng giám sát hoạt động tư pháp: Điều
tra, xét xử, giam giữ cải tạo đã được giao cho Viện Công tố từ năm 1945. Thực tiễn
chứng minh chế định Viện kiểm sát là thiết chế giám sát tư pháp hiệu quả và cần được
khẳng định là chế định quan trọng và xây dựng Nhà nước hiện nay.3

Trong các văn kiện của Đảng như Văn kiện các Đại hội lần thứ IX, X, Chiến
lược cải cách tư pháp và gần đây nhất văn kiện Đại hội XI của Đảng đều coi tổ chức
và hoạt động của Viện kiểm sát là nội dung của hoạt động tư pháp. Đại hội XI của
Đảng khẳng định: “Viện kiểm sát được tổ chức phù hợp với hệ thống tổ chức tòa án,
bảo đảm tốt hơn các điều kiện để Viện kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng thực
hành quyền công tố và kiểm sát các họat động tư pháp; tăng cường trách nhiệm công
tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra”.4

2

Nguyễn Long Vân, Bàn về chế định Viện kiểm sát nhân dân quy định trong Hiến pháp năm 1992, Tạp chí Kiểm
sát, số 07, 2012, tr. 17 – 19, tr. 17.
3
Nguyễn Long Vân, Bàn về chế định Viện kiểm sát nhân dân quy định trong Hiến pháp năm 1992, Tạp chí Kiểm
sát, số 07, 2012, tr. 17 – 19, tr. 18.
4
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu tòan quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội,
2011, Tr. 250-251.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

3

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

Các Nghị quyết của Đảng về cải cách tư pháp cũng xác định hoạt động tư pháp
bao gồm hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; cơ quan tư pháp gồm Tòa án,

Viện kiểm sát, Cơ quan điều tra, Cơ quan thi hành án, trong đó Tòa án được xác định
là trung tâm của hệ thống tư pháp, hoạt động xét xử là hoạt động trọng tâm trong các
hoạt động tư pháp.5
1.1.2 Chức năng và vai trò của Viện kiểm sát
1.1.2.1 Chức năng của Viện kiểm sát
Theo quy định của pháp luật hiện hành thì Viện kiểm sát nhân dân có hai chức
năng là chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp6. Luật
Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 quy định Viện kiểm sát nhân dân thực hiện
chức năng, nhiệm vụ của mình bằng công tác sau đây:7
“1. Thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc
điều tra các vụ án hình sự của các Cơ quan điều tra và các cơ quan khác được giao
nhiệm vụ tiến hành một số họat động điều tra;
2. Điều tra một số loại tội xâm phạm hoạt động tư pháp mà người phạm tội là
cán bộ thuộc các cơ quan tư pháp;
3. Thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc xét
xử các vụ án hình sự;
4. Kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính,
kinh tế, lao động và những việc khác theo quy định của pháp lụât;
5. Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thi hành bản án, quyết định của
Tòa án nhân dân;
6. Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và
giáo dục người chấp hành án phạt tù”.
Về chức năng thực hành quyền công tố, bao gồm các chức năng cụ thể là khởi
tố vụ án hình sự, khởi tố bị can, bị cáo; truy tố người phạm tội ra trước Tòa án; thực
hành quyền công tố trước Tòa án trong vụ án hình sự; chỉ đạo hoạt động điều tra; thực
hiện điều tra đối với một số vụ án hình sự; phê chuẩn bắt; kháng nghị các bản án của
Tòa án.8 Viện kiểm sát là cơ quan nhà nước duy nhất được giao trách nhiệm thực hành
quyền công tố, đấu tranh phòng, chống tội phạm, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của xã

5


Nghị quyết số 08-NQ-TW ngày 02/01/2005 của Bộ Chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp
trong thời gian tới và Nghị quyết số 49-NQ-TW ngày 02/6/2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp
đến năm 2020.
6
Hiếp pháp năm 2013, Điều 107 và Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 1.
7
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 3.
8
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 13, 17.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

4

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

hội và của công dân.9 Hoạt động công tố luôn là hoạt động chủ đạo của Viện Công tố
cũng như Viện kiểm sát của các nhà nước khác nhau bởi lẽ đấu tranh chống tội phạm
luôn là mối quan tâm hàng đầu của mọi nhà nước, không phải từ Hiến pháp năm 1980
trở đi Viện kiểm sát mới thực hiện chức năng công tố mà hoạt động “truy tố trước Tòa
án nhân dân những người phạm pháp hình sự”10 đã được quy định trong Luật tổ chức
Viện kiểm sát nhân dân năm 1960.
Về chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp, bao gồm kiểm sát hoạt động của
các Cơ quan điều tra, các cơ quan khác được giao một số nhiệm vụ điều tra; kiểm sát
việc bắt, tạm giữ, tạm giam và áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác; kiểm sát hoạt
động xét xử; kiểm sát hoạt động thi hành án và việc tổ chức chấp hành hình phạt tại

các cơ sở giam giữ, cải tạo, trong đó thực hiện quyền kháng nghị là nội dung quan
trọng của hoạt động kiểm sát xét xử.11 Nội dung cốt lõi của chức năng kiểm sát các
hoạt động tư pháp là kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các chủ thể áp dụng pháp
luật liên quan, nhằm mục đích ngăn ngừa và phát hiện việc vi phạm pháp luật, có biện
pháp khắc phục các vi phạm đó từ phía các cơ quan liên quan, trên cơ sở đó, bảo đảm
sự thống nhất của pháp luật, duy trì công lý và sự nghiêm minh của pháp luật xã hội
chủ nghĩa.12 Chức năng này được ghi nhận xuyên suốt các bản Hiến pháp từ Hiếp pháp
năm 1959 trở đi. Chức năng này có phạm vi rất rộng, bao gồm hoạt động kiểm sát
chung, kiểm sát tuân theo pháp luật trong hoạt động điều tra của Cơ quan điều tra và
các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong việc xét xử của Tòa án nhân dân; Kiểm sát việc tuân
theo pháp luật trong việc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu luật pháp luật của Tòa
án nhân dân; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc giam giữ và cải tạo. Kiểm sát
chung là một lĩnh vực hoạt động của Viện kiểm sát có phạm vi liên quan đến tuân thủ
pháp luật trong hoạt động của các cơ quan hành pháp từ Bộ trưởng trở xuống, chính
quyền địa phương các cấp, tổ chức và công dân. Đến Hiến pháp năm 1992 sửa đổi, bổ
sung năm 2011 đã thu hẹp phạm vi chức năng kiểm sát tuân theo pháp luật, bỏ hoạt
động kiểm sát chung của Viện kiểm sát. Phạm vi kiểm sát còn lại của chức năng kiểm
sát việc tuân theo pháp luật được thể hiện trong thuật ngữ “Kiểm sát các hoạt động tư
pháp” như hiện nay.13

9

Nguyễn Thái Phúc, Chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân và những vấn đề đặt ra đối với việc sửa
đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992, Tạp chí Kiểm sát, số 13, 2012, tr. 13 – 21, tr. 17.
10
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 1960, điều 3.
11
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 14, 18, 19, 22, 23, 26, 27, 28.
12

Đào Trí Úc, Nguyên tắc tập trung thống nhất trong ngành Kiểm sát nhân dân trước yêu cầu của cải cách tư
pháp hiện nay, Tạp chí Kiểm sát, số Tết, 2013, tr. 52 – 57, tr. 52.
13
Nguyễn Thái Phúc, Chức năng, nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân và những vấn đề đặt ra đối với việc sửa
đổi, bổ sung Hiến pháp năm 1992, Tạp chí Kiểm sát, số 13, 2012, tr. 13 – 21, tr. 18.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

5

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

Hiện nay, nhiều quốc gia đang nghiên cứu cải cách bộ máy nhà nước, cải cách
tư pháp, trong đó có chế định Tòa án, Viện kiểm sát (Viện công tố). Nội dung cải cách
đều hướng tới tăng cường vai trò giám sát, kiểm sát, kiểm tra nhằm nâng cao hiệu quả
tuân thủ pháp luật đối với các cơ quan nhà nước, các tổ chức và các chủ thể khác, tăng
cường hiệu lực quản lý nhà nước, quản lý kinh tế, xã hội bằng pháp luật. Vì vậy, trong
điều kiện cụ thể nước ta hiện nay việc không đổi Viện kiểm sát thành Viện công tố mà
vẫn duy trì cơ chế kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Viện kiểm sát là hoàn toàn
hợp lý.
1.1.2.2 Vai trò của Viện kiểm sát
Viện kiểm sát có 04 vai trò, bao gồm:
- Một là, Viện kiểm sát góp phần quan trọng vào việc đấu tranh có hiệu quả đối
với mọi loại tội phạm và vi phạm pháp luật “đưa người phạm tội ra trước Tòa án để
xét xử và nhân danh Nhà nước buộc tội người phạm tội, bảo đảm không bỏ lọt tội
phạm và làm oan người vô tội”,14 bảo vệ tính nghiêm minh của pháp luật, góp phần
bảo vệ công lý, quyền con người, giữ vững an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội,

phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
- Hai là, Viện kiểm sát nhân dân phát hiện các hành vi vi phạm pháp luật; từ đó
kịp thời kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu các cơ quan và cá nhân có hành vi vi phạm
phải tuân thủ pháp luật và khắc phục sửa chữa những vi phạm đã gây ra. Đối với
những vi phạm tới mức nghiêm trọng, Viện kiểm sát nhân dân đã giải quyết, xử lý kịp
thời bằng các biện pháp cụ thể như khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự, kiến nghị xử
lý hành chính, xử lý kỹ luật…
- Ba là, thông qua hoạt động kiểm sát các hoạt động tư pháp, Viện kiểm sát
nhân dân đã có những biện pháp cụ thể tác động tới các cơ quan tư pháp trong việc
củng cố đội ngũ cán bộ tư pháp để thực thi pháp luật theo đúng các quy định của pháp
luật.15
- Bốn là, Viện kiểm sát đã góp phần vào việc tuyên truyền, giáo dục pháp luật
trong nhân dân (tham gia các phiên tòa xét xử lưu động để tuyên truyền pháp luật) và
các cơ quan thuộc đối tượng của hoạt động kiểm sát.
1.1.3 Hệ thống tổ chức của Viện kiểm sát
1.1.3.1 Giới thiệu hệ thống tổ chức của Viện kiểm sát

14

Võ Huy Triết, Kiểm sát các hoạt động tư pháp cua ngành Kiểm sát nhân dân là yêu cầu tất yếu của xã hội
trong xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Tạp chí Kiểm sát, số 10, 2012, tr. 21 – 23, tr.
21.
15
Minh Đạo, Kiểm sát các hoạt động tư pháp – chức năng quan trong của Viện kiểm sát nhân dân, Tạp chí Kiểm
sát, số 10, 2012, tr. 17 – 20, tr. 17.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

6


SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

Hệ thống tổ chức của Viện kiểm nhân dân được quy định tại Chương VIII Hiến
pháp 2013 và tại chương VII, VIII Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002.
Các Viện kiểm sát nhân dân ở nước ta tạo thành một hệ thống cơ quan độc lập và
thống nhất bao gồm:
1. Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
2. Các Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;
3. Các Viện kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;
4. Các Viện kiểm sát quân sự.16
Hệ thống Viện kiểm sát quân sự gồm có:
1. Viện kiểm sát quân sự Trung ương;
2. Viện kiểm sát quân sự quân khu và tương đương;
3. Viện kiểm sát quân sự khu vực.
Các Viện kiểm sát quân sự được tổ chức trong Quân đội nhân dân Việt Nam để
thực hành quyền công tố. Các Viện kiểm sát quân sự thuộc hệ thống Viện kiểm sát
nhân dân.17
Bắt đầu từ Hiến pháp năm 1959, kế đó là Hiến pháp năm 1980, Hiến pháp
1992, Hiến pháp 2013 – trải qua hơn 50 năm đã duy trì một hệ thống của Viện kiểm
sát nhân dân18Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các Viện kiểm sát nhân dân địa phương
và Viện kiểm sát quân sự tạo thành một hệ thống, theo đó Viện kiểm sát nhân dân cấp
dưới chịu sự lãnh đạo của Viện kiểm sát nhân dân cấp trên, các Viện kiểm sát nhân
dân địa phương chịu sự lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân
tối cao.19 Viện trưởng, các Phó Viện trưởng và Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân
địa phương và Viện kiểm sát các quân khu và khu vực do Viện trưởng Viện kiểm sát
nhân dân tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân
dân tối cao chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội, trong thời gian Quốc

hội không họp thì chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Ủy ban Thường vụ Quốc
hội và Chủ tịch nước.20 Bắt đầu từ Hiếp pháp 1992 có thêm trách nhiệm của Viện kiểm
sát nhân dân địa phương báo cáo trước Hội đồng nhân dân về tình hình thi hành pháp
luật ở địa phương và trả lời chất vấn của đại biểu hội đồng nhân dân.

16

Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 30.
Phạm Thị Diệu Hiền, Tập bài giảng Luật Hiếp pháp Việt nam 2, Khoa Luật - Trường Đại học Cần Thơ, Cần
Thơ, 2011, tr. 94, 96.
18
Đào Trí Úc, Sửa đổi Hiến pháp và vấn đề sửa đổi, bổ sung quy định về Viện kiểm sát nhân dân trong Hiến
pháp, Tạp chí Kiểm sát, số 6, 2012, tr. 12 – 21, 64, tr. 14.
19
Đào Trí Úc, Chế định Viện kiểm sát nhân dân trong Hiến pháp Việt Nam, Tạp chí Kiểm sát, số 13, 2012, tr. 11
– 12, 67, tr. 11.
20
Hiến pháp năm 2013, điều 108.
17

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

7

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

1.1.3.2 Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát

 Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân tối cao:
Theo quy định thì Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân tối cao gồm có:
Ủy ban kiểm sát, các Cục, Vụ, Viện, Văn phòng. Trường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ
kiểm sát và Viện kiểm sát quân sự Trung ương.21 Viện kiểm sát nhân dân tối cao gồm
có Viện trưởng, các Phó Viện trưởng, các Kiểm sát viên và các Điều tra viên. Viện
trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao là người lãnh đạo thống nhất toàn bộ hệ thống
Viện kiểm sát nhân dân. Các Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Kiểm
sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao do Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách
chức theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao. Các Phó Viện
trưởng giúp Viện trưởng thực thi nhiệm vụ.
Ủy ban kiểm sát Viện kiểm sát nhân dân tối cao gồm có Viện trưởng, các Phó
Viện trưởng, một số Kiểm sát viên do Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định theo đề
nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.22 Ủy ban tư pháp có quyền thảo
luận và quyết định theo đa số những vấn đề quan trọng. Các Nghị quyết của Ủy ban
kiểm sát phải được quá nửa tổng số thành viên Ủy ban kiểm sát tán thành. Trường hợp
giữa Viện trưởng và Ủy ban kiểm sát ngang nhau thì thực hiện theo ý kiến Viện
trưởng. Nếu Viện trưởng không nhất trí với đa số thành viên thì có quyền báo cáo lên
Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Chủ tịch nước.
 Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương (cấp tỉnh):
Theo quy định thì Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương có Viện trưởng, các Phó Viện trưởng và các Kiểm sát viên, đều do Viện trưởng
Viện kiểm sát nhân dân bổ nhiệm, miễn nhiệm và cách chức. Viện kiểm sát nhân dân
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương do Viện trưởng lãnh đạo. Viện kiểm sát nhân
dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có Ủy ban kiểm sát, các phòng và Văn
phòng, tương ứng với các khâu công tác kiểm sát.23
Ủy ban kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương gồm có Viện trưởng, các Phó Viện trưởng, một số Kiểm sát viên do Viện trưởng
Viện kiểm sát nhân dân tối cao quyết định theo đề nghị của Viện trưởng Viện kiểm sát
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Tương tự Ủy ban kiểm sát Viện kiểm


21

Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 31.
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 32.
23
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 34.
22

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

8

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

sát nhân dân tối cao, Ủy ban kiểm sát Viện kiểm sát nhân dân tỉnh không còn lại chức
năng tư vấn cho Viện trưởng.24
 Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố trực
thuộc tỉnh (cấp huyện):
Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện được tổ chức đơn giản gồm có Viện trưởng,
các Phó Viện trưởng và các Kiểm sát viên, do Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối
cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức.25 Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện không có
Ủy ban kiểm sát và các phòng nghiệp vụ mà chỉ có các bộ phận công tác và bộ máy
giúp việc do Viện trưởng, các Phó Viện trưởng phụ trách.
1.1.4 Thẩm quyền của Viện kiểm sát các cấp
1.1.4.1 Thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Theo quy định thì Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hành quyền công tố và

kiểm sát các hoạt động tư pháp, góp phần bảo đảm pháp luật được chấp hành nghiêm
chỉnh và thống nhất.26
Viện kiểm sát nhân dân tối cao thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động
xét xử phúc thẩm những vụ án mà bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực của
Tòa án nhân dân cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị theo quy định của pháp luật. Tham
gia và phát biểu quan điểm về việc giải quyết các vụ án tại các phiên tòa phúc thẩm,
giám đốc thẩm, tái thẩm; tranh luận với người bào chữa và những người tham gia tố
tụng khác tại phiên tòa phúc thẩm hình sự. Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong
hoạt động xét xử của Tòa án nhân dân tối cao và những người tham gia tố tụng khác.
Yêu cầu cơ quan tư pháp tự kiểm tra; cung cấp hồ sơ, tài liệu để Viện kiểm sát kiểm
sát,... Kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp; giải quyết
khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyền kháng nghị theo thủ tục
phúc thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cùng cấp và cấp dưới xét
xử sơ thẩm; kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có
hiệu lực pháp luật của Tòa án các cấp, trừ bản án, quyết định của Hội đồng thẩm phán
Tòa án nhân dân tối cao.27 Kiến nghị cơ quan, tổ chức, các nhân khắc phục vi phạm
trong hoạt động tư pháp.
1.1.4.2 Thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương (cấp tỉnh)
24

Phạm Thị Diệu Hiền, Tập bài giảng Luật Hiếp pháp Việt Nam 2, Khoa Luật-Trường Đại học Cần Thơ, Cần
Thơ, 2011, tr. 95.
25
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 36.
26
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 1.
27
Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 sửa đổi, bổ sung năm 2011, điều 208, 307 và Bộ luật tố tụng hình sự năm

2003 sửa đổi, bổ sung năm 2009, điều 275.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

9

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

Theo quy định Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh thực hành quyền công tố và
kiểm sát các hoạt động tư pháp ở địa phương mình.
Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động
xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp tỉnh trong phạm vi địa giới hành chính của
tỉnh đó. Thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động xét xử phúc thẩm những vụ
án mà bản án, quyết định sơ thẩm chưa có hiệu lực của Tòa án nhân dân cấp huyện bị
kháng cáo, kháng nghị theo quy định của pháp luật. Tham gia và phát biểu quan điểm
về việc giải quyết các vụ án tại các phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm, tái thẩm, giám đốc
thẩm; kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động xét xử của Tòa án cùng cấp và
những người tham gia tố tụng khác. Kiểm sát bản án, quyết định của Tòa án cùng cấp
và cấp dưới. Yêu cầu cơ quan tư pháp tự kiểm tra; cung cấp hồ sơ, tài liệu để Viện
kiểm sát kiểm sát. Yêu cầu khởi tố, quyết định, phê chuẩn các biện pháp hạn chế
quyền con người,… Kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư
pháp; giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có quyền kháng nghị theo thủ tục
phúc thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cùng cấp và cấp dưới xét
xử sơ thẩm; Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có quyền kháng nghị theo
thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật của Tòa án
nhân dân cấp huyện. Kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân khắc phục vi phạm trong

hoạt động tư pháp.
1.1.4.3 Thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố
trực thuộc tỉnh (cấp huyện)
Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện có thẩm quyền thực hành quyền công tố và
kiểm sát hoạt động xét xử sơ thẩm của Tòa án nhân dân cấp huyện đối với những vụ
án hình sự mà Bộ luật hình sự quy định mức phạt cao nhất của khung hình phạt là đến
15 năm; kiểm sát bản án, quyết định của các vụ án dân sự, lao động, kinh doanh
thương mại, hôn nhân và gia đình và những vụ án khác theo quy định, trừ những vụ
việc mà có đương sự hoặc tài sản ở nước ngoài hoặc cần phải ủy thác cho cơ quan
ngoại giao của Việt Nam ở nước ngoài. Đồng thời, tham gia xét xử các vụ án hành
chính, dân sự (Tòa án thu thập chứng cứ hoặc đối tượng tranh chấp là tài sản công, lợi
ích công cộng, quyền sử dụng đất,…). Yêu cầu cơ quan tư pháp cùng cấp tự kiểm tra,
cung cấp hồ sơ, tài liệu để Viện kiểm sát kiểm sát, kiểm sát việc giải quyết khiếu nại,
tố cáo hoạt động tư pháp; giải quyết khiếu nại, tố cáo thuộc thẩm quyền,…
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện có quyền kháng nghị theo thủ
tục phúc thẩm đối với bản án, quyết định của Tòa án nhân dân cùng cấp xét xử sơ

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

10

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

thẩm; kiến nghị cơ quan, tổ chức, các nhân khắc phục vi phạm trong hoạt động tư
pháp.
1.2 KHÁI QUÁT CHUNG VỀ KIỂM SÁT VIÊN
1.2.1 Khái niệm Kiểm sát viên

Theo Từ điển Bách khoa toàn thư: “Kiểm sát viên là [cán bộ]28 của cơ quan
kiểm sát được bổ nhiệm theo quy định của pháp luật, có thẩm quyền và nghĩa vụ luật
định, thực hiện chức năng kiểm tra giám sát việc chấp hành triệt để nghiêm chỉnh pháp
luật của Nhà nước, tổ chức xã hội và công dân”.29
Theo quy định của pháp luật thì: “Kiểm sát viên là người được bổ nhiệm theo
quy định của pháp luật để làm nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt
động tư pháp”.30
Theo các quy định trên, Kiểm sát viên là một chức danh pháp lý trong ngành
kiểm sát nhân dân được giao nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt
động tư pháp. Theo quy định này, chỉ có những người đang thực hiện nhiệm vụ thực
hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp mới được xem xét bổ nhiệm Kiểm sát
viên khi có đủ điều kiện, tiêu chuẩn bổ nhiệm. Song trong thực tế cũng nảy sinh những
bất cập từ việc không bổ nhiệm Kiểm sát viên đối với những người không trực tiếp
làm công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp nhưng lại có liên
quan trực tiếp đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm
sát hoạt động tư pháp.
1.2.2 Vai trò của Kiểm sát viên trong hoạt động của Viện kiểm sát
Kiểm sát viên có 03 vai trò trong hoạt động của Viện kiểm sát, bao gồm:
- Một là, Kiểm sát viên là người trực tiếp thực hành quyền công tố và kiểm sát
việc tuân theo pháp luật trong việc điều tra các vụ án hình sự của các cơ quan điều tra
và các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra; thực
hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc xét xử các vụ án
hình sự; kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính,
kinh doanh thương mại, lao đông và những việc khác theo quy định của pháp luật;
kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thi hành bản án, quyết định của Tòa án
nhân dân, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và
28

Điều 8 Nghị định số 06/2010/NĐ-CP ngày 25/01/2010 của Chính phủ về quy định những người là công chức
thì quy định Kiểm sát viên là công chức: Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; kiểm sát viên, điều

tra viên; người làm việc trong văn phòng, vụ, cục, ban và Viện nghiệp vụ thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tối cao;
Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh; kiểm sát viên, điều tra viên; người làm việc
trong văn phòng, phòng thuộc Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh; Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát
nhân dân cấp huyện; kiểm sát viên, điều tra viên và người làm việc trong Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện.
29
Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn từ điển bách khoa Việt Nam, Từ điển bách khoa toàn thư, Nxb. Từ điển
bách khoa toàn thư, Hà Nội, 1996, tr. 563.
30
Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 42.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

11

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

giáo dục người chấp hành án phạt tù và kiểm sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Trong thực tiễn xây dựng ngành Kiểm sát nhân dân hơn 50 năm qua, ngoài những
công tác trên, Kiểm sát viên còn được giao thực hiện một số công tác khác theo sự
phân công của Viện trưởng.
- Hai là, Kiểm sát viên là người thực hiện việc truy tố người phạm tội trước Tòa
để buộc tội người phạm tội góp phần vào việc đấu tranh tội phạm và phòng người tội
phạm. Trong quá trình thực hành quyền công tố Kiểm sát viên kiểm sát hoạt động tư
pháp trong lĩnh vực hình sự góp phần bảo đảm cho các quyền của con người được bảo
vệ đúng quy định pháp luật.
- Ba là, Kiểm sát viên tham gia xuyên suốt các giai đoạn tố tụng, nhất là trong
giai đoạn xét xử nên có điều kiện phát hiện vi phạm của các cơ quan và người tiến

hành tố tụng để kịp thời ngăn chặn. Đồng thời, ban hành kiến nghị, kháng nghị đối với
các đối tượng chịu sự kiểm sát của Viện kiểm sát nhân dân, đề ra các biện pháp xử lý
vi phạm pháp luật góp phần làm cho pháp luật được áp dụng nghiêm minh.
1.2.3 Phân loại Kiểm sát viên
Theo quy định của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 và Pháp
Lệnh kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân sửa đổi, bổ sung năm 2011 thì Kiểm sát
viên Viện kiểm sát nhân dân được phân thành 03 ngạch như sau:
“- Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao;
- Kiểm sát viên trung cấp;
- Kiểm sát viên sơ cấp của Viện kiểm sát nhân dân”.31
Đối với Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao: Được bổ nhiệm làm việc
ở Viện kiểm sát nhân dân tối cao nhưng nếu có nhu cầu, điều động luân chuyển cán bộ
thì có thể được điều động luân chuyển từ Viện kiểm sát nhân dân tối cao về Viện tỉnh,
nhiệm kỳ là năm năm.
Đối với Kiểm sát viên trung cấp: Được bổ nhiệm được bố trí ở Viện kiểm sát
nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện,
nhiệm kỳ là năm năm.
Đối với Kiểm sát viên sơ cấp: Được bổ nhiệm được bố trí ở Viện kiểm sát nhân
dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện,
nhiệm kỳ là năm năm.
Như vậy, việc phân loại Kiểm sát viên như hiện nay đã tạo điều kiện thuận lợi
cho VKSND trong việc bố trí nhiều ngạch Kiểm sát viên ở mỗi cấp kiểm sát và trong
31

Pháp lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 sửa đổi, bổ sung năm 2011, điều 3, khoản 1, điểm
a, b.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

12


SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

công tác điều động, luân chuyển Kiểm sát viên giữa các cấp kiểm sát. Tuy nhiên, thực
tiễn thi hành quy định về ngạch Kiểm sát viên cho thấy còn tồn tại nhiều bất cập.
1.2.4 Điều kiện và quy trình bổ nhiệm Kiểm sát viên
1.2.4.1 Điều kiện bổ nhiệm Kiểm sát viên
Theo quy định thì người được bổ nhiệm Kiểm sát viên ngoài các tiêu chuẩn
chung thì phải đáp ứng những yêu cầu cụ thể, tùy vào việc bổ nhiệm vào ngạch Kiểm
sát viên nào mà đáp ứng theo yêu cầu của ngạch Kiểm sát viên đó.
 Điều kiện chung đối với Kiểm sát viên:
Tiêu chuẩn về chính trị: Là công dân Việt Nam trung thành với Tổ quốc và
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Tiêu chuẩn về đạo đức: Có phẩm chất đạo đức tốt, liêm khiết và trung thực, có
tinh thần kiên quyết bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa.
Tiêu chuẩn về trình độ pháp lý: Có trình độ cử nhân luật, đã được đào tạo về
nghiệp vụ kiểm sát.
Tiêu chuẩn về thâm niên công tác, sức khỏe: Có thời gian công tác thực tiễn
theo quy định của pháp luật, có sức khỏe bảo đảm hòan thành nhiệm vụ được giao.32
 Điều kiện cụ thể đối với từng ngạch Kiểm sát viên:
Đối với Kiểm sát viên sơ cấp Viện kiểm sát nhân dân: Có thời gian làm công tác
pháp luật từ bốn năm trở lên, có năng lực thực hành quyền công tố và kiểm sát các
hoạt động tư pháp thuộc thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện.33
Đối với Kiểm sát viên trung cấp Viện kiểm sát nhân dân: Đã là Kiểm sát viên sơ
cấp ít nhất là năm năm, có khả năng hướng dẫn nghiệp vụ kiểm sát đối với Kiểm sát
viên sơ cấp, thì có thể được tuyển chọn và bổ nhiệm làm Kiểm sát viên trung cấp.
Trong trường hợp do nhu cầu cán bộ của ngành Kiểm sát nhân dân, người có thời gian

công tác trong ngành pháp luật từ mười năm trở lên và có đủ tiêu chuẩn của Kiểm sát
viên trung cấp trừ tiêu chuẩn đã là Kiểm sát viên sơ cấp ít nhất là năm năm, thì có thể
được tuyển chọn và bổ nhiệm làm Kiểm sát viên trung cấp.34
Đối với Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân tối cao: Đã là Kiểm sát viên
trung cấp ít nhất là năm năm, có khả năng hướng dẫn nghiệp vụ đối với kiểm sát viên
trung cấp thì có thể được tuyển chọn và bổ nhiệm làm Kiểm sát viên Viện kiểm sát
nhân dân tối cao. Trong trường hợp do nhu cầu cán bộ của ngành Kiểm sát nhân dân,
người đã có thời gian làm công tác pháp luật từ mười lăm năm trở lên và có đủ tiêu
32

Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, điều 43 và Pháp lệnh kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân
năm 2002 sửa đổi, bổ sung năm 2011, điều 2.
33
Pháp lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 sửa đổi, bổ sung năm 2011, điều 18.
34
Pháp lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 sửa đổi, bổ sung năm 2011, điều 19.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

13

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

chuẩn của Kiểm sát viên trung cấp trừ tiêu chuẩn đã là Kiểm sát viên trung cấp ít nhất
là năm năm thì có thể được tuyển chọn và bổ nhiệm làm Kiểm sát viên Viện kiểm sát
nhân dân tối cao.35
Ngoài ra, trong trường hợp cần thiết, người đang công tác trong ngành Kiểm sát

nhân dân hoặc người được cơ quan, tổ chức có thẩm quyền điều động đến công tác tại
ngành Kiểm sát nhân dân, tuy chưa đủ thời gian làm Kiểm sát viên Viện kiểm sát cấp
dưới hoặc chưa đủ thời gian làm công tác pháp luật, nhưng có đủ các tiêu chuẩn khác
theo quy định tại Điều 18 hoặc Điều 19 hoặc Điều 20 của Pháp lệnh Kiểm sát viên, thì
cũng có thể được tuyển chọn và bổ nhiệm làm Kiểm sát viên sơ cấp hoặc Kiểm sát
viên Trung cấp của Viện kiểm sát nhân dân hoặc Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân
dân tối cao.36
1.2.4.2 Quy trình bổ nhiệm Kiểm sát viên
Theo Hướng dẫn số 02/VKSTC-TCCB ngày 02/01/2003 của Viện kiểm sát
nhân dân tối cao về quy trình, hồ sơ tuyển chọn, bổ nhiệm, miễn nhiệm và cách chức
Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm sát viên Viện kiểm sát quân sự các cấp,
Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân các địa phương, Viện trưởng,
Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự trung ương, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát
nhân dân các địa phương, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự cấp
quân khu và khu vực, thì quy trình tuyển chọn, bổ nhiệm Kiểm sát viên Viện kiểm sát
nhân dân các cấp gồm các bước sau:37
- Bước 1: Ban cán sự Đảng Viện kiểm sát nhân dân các cấp căn cứ vào nhu cầu
cán bộ, xác định chủ chương bổ nhiệm Kiểm sát viên thuộc thẩm quyền quản lý.
- Bước 2: Cơ quan tham mưu về công tác cán bộ lập hồ sơ trích ngang của cán
bộ, tập hợp các loại đơn thư khiếu nại, tố cáo và các báo cáo kết luận có liên quan đến
việc bổ nhiệm, bổ nhiệm lại đối với cán bộ (nếu có) để báo cáo Ban cán sự Đảng cùng
cấp xem xét.
- Bước 3: Cán bộ thuộc đối tượng bổ nhiệm, bổ nhiệm lại làm bản tự kiểm
điểm, đánh giá ưu khuyết điểm việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao, kèm
theo ý kiến nhận xét đánh giá của Thủ trưởng đơn vị.
- Bước 4: Đơn vị có cán bộ thuộc đối tượng bổ nhiệm, bổ nhiệm lại tổ chức cho
tập thể Kiểm sát viên, cán bộ trong đơn vị tham gia ý kiến. tổ chức bỏ phiếu thăm dò
tín nhiệm (với đối tượng bổ nhiệm lần đầu), lấy ý kiến nhận xét của chi ủy, chi bộ, cơ
sở, Trưởng ban công tác mặt trận, tổ dân phố… nơi cư trú thường xuyên của đối tượng
35


Pháp lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 sửa đổi, bổ sung năm 2011, Điều 20.
Pháp lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 sửa đổi, bổ sung 2011, Điều 21.
37
Trường Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm sát, Giáo trình đào tạo nghiệp vụ kiểm sát, Tập 1, Lưu hành nội
bộ, Hà Nội, 2012, tr. 42, 43.
36

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

14

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

được đề nghị xem xét bổ nhiệm. Với cán bộ bổ nhiệm lại thực hiện việc nhận xét, đánh
giá cán bộ theo đúng quy trình trước khi xem xét bổ nhiệm lại.
- Bước 5: Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, thủ trưởng các đơn vị
thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao cùng với tập thể lãnh đạo tổng hợp kết quả tín
nhiệm và xác minh, kết luận những vấn đề mới nảy sinh đối với cán bộ (nếu có).
- Bước 6: Lãnh đạo đơn vị, Thường vụ Đảng ủy hoặc Đảng ủy (chi ủy) cơ quan,
đơn vị … nhận xét đánh giá và có ý kiến đề nghị bằng văn bản về nhân sự được đề
nghị bổ nhiệm.
- Bước 7: Ủy ban kiểm sát Viện kiểm sát nhân dân các cấp họp và đề nghị Hội
đồng tuyển chọn Kiểm sát viên Viện kiểm sát các cấp tuyển chọn Kiểm sát viên.
- Bước 8: Hội đồng tuyển chọn Kiểm sát viên Viện kiểm sát các cấp họp tuyển
chọn người đủ tiêu chuẩn theo quy định của Pháp lệnh Kiểm sát viên để trình cấp có
thẩm quyền xem xét bổ nhiệm.

- Bước 9: Trên cơ sở kết quả của Hội đồng tuyển chọn, Viện trưởng Viện kiểm
sát nhân dân tối cao trình Chủ tịch nước bổ nhiệm Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân
dân tối cao. Chủ tịch Hội đồng tuyển chọn Kiểm sát viên trung cấp, sơ cấp đề nghị
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm Kiểm sát viên trung cấp, sơ cấp
của Viện kiểm sát nhân dân.
Như vậy, quy trình bổ nhiệm Kiểm sát viên gồm 9 bước, được quy định chặt
chẽ, đảm bảo chọn được người đáp ứng đầy đủ phẩm chất chính trị, đạo đức và nâng
lực để bổ nhiệm chức danh Kiểm sát viên. Tuy nhiên, vẫn còn một số nơi khi bổ nhiệm
Kiểm sát viên còn chưa đúng thực tế, chưa đánh giá đúng năng lực Kiểm sát viên, cứ
đủ năm đủ tháng là bổ nhiệm chứ không xét tiêu chuẩn đủ hay không.
Tóm lại, Viện kiểm sát là cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt
động tư pháp. Viện kiểm sát được tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất, độc
lập và không lệ thuộc vào bất cứ cơ quan nào ở địa phương, là một hệ thống thống
nhất. Kiểm sát viên là một chức danh pháp lý thuộc Viện kiểm sát, được bổ nhiệm để
thực thi các nhiệm vụ, chức năng của Viện kiểm sát, có vị trí vai trò quan trọng và là
lực lượng chủ yếu trong hệ thống cơ quan Viện kiểm sát. Tuy nhiên, các quy định về
chế định Kiểm sát viên hiện nay còn nhiều bất cập trong thực tế cần được sửa đổi, bổ
sung để hoàn thiện.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

15

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

CHƢƠNG 2
ĐỊNH HƢỚNG SỬA ĐỔI CỦA DỰ THẢO LUẬT TỔ CHỨC VIỆN

KIỂM SÁT NHÂN DÂN VỀ CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN
VÀ NHỮNG TỒN TẠI CỦA CHẾ ĐỊNH NÀY
2.1 ĐỊNH HƢỚNG SỬA ĐỔI CỦA DỰ THẢO LUẬT TỔ CHỨC VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN VỀ CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN
2.1.1 Giới thiệu chung về Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân
dân
2.1.1.1 Bối cảnh ban hành Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi)
Thực hiện các chủ trương của Đảng về cải cách bộ máy nhà nước và các cơ quan
tư pháp, nhất là Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị về “Một số
nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới”; đồng thời, một số văn bản luật
được thông qua như Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002, Pháp lệnh Kiểm
sát viên Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 được sửa đổi, bổ sung năm 2011; Pháp lệnh
tổ chức Viện kiểm sát quân sự năm 2002 và Hiến pháp năm 2013 được thông qua.
Sau 10 năm thi hành Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2002 và Pháp
lệnh Kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân 2002 sửa đổi, bổ sung năm 2011 và Pháp
lệnh tổ chức Viện kiểm sát quân sự năm 2002, Viện kiểm sát các cấp đã kiện toàn tổ
chức, bộ máy, cán bộ và thực hiện nghiêm túc các chức năng, nhiệm vụ theo quy định
của Luật, Pháp lệnh, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo
môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế, hội nhập quốc tế, xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc. Tuy nhiên, qua thực tiễn thi hành cũng nảy sinh không ít vấn đề vướng mắc, bất
cập cả trong các quy định của pháp luật về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, cán
bộ và các điều kiện đảm bảo hoạt động của Viện kiểm sát, cũng như trong thực tiễn áp
dụng các quy định của pháp luật.38
Bên cạnh đó, trong bối cảnh tình hình mới, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ phát
triển và bảo vệ đất nước, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
Đảng và Nhà nước ta đã đề ra chủ trương “đẩy mạnh việc thực hiện Chiến lược cải
cách tư pháp đến năm 2020, xây dựng hệ thống tư pháp trong sạch, vững mạnh, bảo
vệ công lý, tôn trọng và bảo vệ quyền con người. Hoàn thiện chính sách, pháp luật về
hình sự, dân sự, thủ tục tố tụng tư pháp và về tổ chức bộ máy các cơ quan tư


38

Nguyễn Hòa Bình, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng trị, Dự thảo Tờ trình về dự án Luật Tổ chức Viện kiểm
sát nhân dân (sửa đổi), [truy cập ngày
17/10/2014].

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

16

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

pháp…”.39 Đồng thời, đề ra các chủ trương cụ thể về đổi mới các cơ quan tư pháp nói
chung và Viện kiểm sát nhân dân nói riêng.
Xuất phát từ những yêu cầu nêu trên, đòi hỏi phải xây dựng Luật tổ chức Viện
kiểm sát nhân dân (sửa đổi) nhằm thể chế hóa các chủ trương cải cách tư pháp của
Đảng, khắc phục những vướng mắc, bất cập của các quy định pháp luật hiện hành, bảo
đảm phù hợp với quá trình cải cách bộ máy nhà nước nói chung và các cơ quan tư
pháp nói riêng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm và
vi phạm pháp luật.40
2.1.1.2 Về bố cục Dự thảo sửa đổi Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
Dự thảo Luật tổ Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) có kết cấu gồm 07 chương,
13 mục, 101 điều. So với Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân hiện hành, dự thảo
giảm 04 chương, tăng thêm 51 điều luật. Trong đó, sửa đổi 75 điều, bổ sung 26 điều
mới, không có điều nào được giữ nguyên.41 Bố cục các chương dự thảo Luật tổ chức
Viện kiểm sát nhân dân gồm:
Chương I: Những quy định chung

Chương I gồm có 11 điều, quy định về phạm vi điều chỉnh của Luật; chức năng,
nhiệm vụ, thẩm quyền, các lĩnh vực công tác, các nguyên tắc tổ chức và hoạt động; cơ
chế giám sát, trách nhiệm phối hợp; ngày truyền thống, phù hiệu của ngành Kiểm sát
nhân dân.42
Chương II: Công tác thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân
dân
Chương II gồm có 26 điều, được chia thành 09 mục, quy định về trách nhiệm,
nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân trong từng công tác thực hiện chức
năng, gồm: thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong việc: tiếp
nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, điều tra, xét xử hình
sự; điều tra vụ án hình sự; kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự, việc
giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính và những việc khác theo quy định của
pháp luật, thi hành án dân sự, hành chính; giải quyết và kiểm sát việc giải quyết khiếu
nại, tố cáo về tư pháp; tương trợ tư pháp hình sự; thống kê tội phạm và các công tác
khác.43
39

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2011, tr. 250.
40
Báo cáo số 07/BC-VKSTC-V8 ngày 12/02/2014 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao về đánh giá tác động của
dự thảo Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), mục II, tiểu mục 1.
41
Nguyễn Hòa Bình, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Dự thảo Bản thuyết minh chi tiết về dự
thảo Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), [truy cập ngày
17/10/2014]
42
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 1 đến điều 11.
43
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 12 đến điều 37.


GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

17

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN

Chương III: Tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân
Chương III gồm có 10 điều, quy định về: hệ thống Viện kiểm sát nhân dân;
phạm vi thẩm quyền, cơ cấu tổ chức, cơ cấu cán bộ của từng cấp Viện kiểm sát; vị trí,
vai trò, thành phần và cơ chế làm việc của Ủy ban kiểm sát; thẩm quyền quyết định
việc thành lập, chấm dứt hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân các cấp.44
Chương IV: Cán bộ, công chức, viên chức và nhân viên của Viện kiểm sát nhân
dân
Chương IV gồm có 32 điều, được chia thành 04 mục, quy định những vấn đề
chung về cán bộ, công chức, viên chức và nhân viên của Viện kiểm sát nhân dân (các
loại chức danh; trách nhiệm chung; điều động, luân chuyển, biệt phái; tuổi nghỉ hưu);
quy định về vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối
cao, Viện trưởng, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân các cấp; về tiêu chuẩn,
ngạch, bậc, nhiệm kỳ, nhiệm vụ, quyền hạn, lời tuyên thệ, miễn nhiệm, cách chức
Kiểm sát viên, các Hội đồng xét tuyển, thi tuyển Kiểm sát viên; các chức danh tư pháp
khác.45
Chương V: Viện kiểm sát quân sự
Chương V gồm có 12 điều, quy định những vấn đề có tính đặc thù trong tổ chức
và hoạt động của Viện kiểm sát quân sự.
Chương VI: Bảo đảm hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân
Chương VI gồm có 08 điều, quy định các điều kiện bảo đảm cho hoạt động của

Viện kiểm sát nhân dân và cán bộ, công chức, viên chức, nhân viên của Viện kiểm sát
nhân dân (gồm: tổng biên chế, số lượng, cơ cấu Kiểm sát viên; kinh phí và cơ sở vật
chất; tiền lương, phụ cấp; trang phục, giấy chứng minh, giấy chứng nhận; chế độ đào
tạo, bồi dưỡng; chế độ đối với người nghỉ hưu, chuyển ngành, thôi phục vụ trong
ngành kiểm sát nhân dân; khen thưởng, xử lý vi phạm).46
Chương VII: Điều khoản thi hành
Chương VII gồm có 02 điều (Điều 100, Điều 101), quy định về hiệu lực thi
hành của Luật và trách nhiệm thi hành Luật.
Tóm lại, Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi) được kết cấu
gồm các chương, mục, điều, khoản, điểm. Bố cục các chương chặt chẽ, hợp lý.
2.1.1.3 Những nội dung mới của dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân
(sửa đổi)

44

Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 38 đến điều 47.
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 48 đến điều 79.
46
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 92 đến điều 99.
45

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

18

SVTH: Nguyễn Thị Được


MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN CHẾ ĐỊNH KIỂM SÁT VIÊN


Trước yêu cầu thể chế hóa các chủ chương cải cách tư pháp của Đảng và cụ thể
hóa các quy định của Hiến pháp năm 2013, góp phần hoàn thiện hệ thống lý luận, cơ
sở pháp lý cho hoạt động của ngành Kiểm sát nhân dân, tháo gỡ nhiều khó khăn,
vướng mắc của thực tiễn, Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân đã sửa đổi 75
điều, bổ sung 26 điều mới, không giữ nguyên điều nào. Theo đó, Dự thảo Luật đã đưa
ra một số điểm mới cơ bản, quan trọng sau:
- Một là, đã làm rõ vị trí, vai trò của Viện kiểm sát nhân dân trong mối quan hệ
phân công, phối hợp và kiểm sát quyền lực nhà nước. Với chức năng thực hành quyền
công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, Viện kiểm sát nhân dân được xác định là thiết chế
kiểm sát hoạt động tư pháp, có trách nhiệm phối hợp, đồng thời, kiểm sát chặt chẽ,
thường xuyên đối với Cơ quan điều tra, Tòa án, Cơ quan thi hành án và các cơ quan
khác trong việc thực hiện hoạt động tư pháp nhằm đảm bảo cho hoạt động tư pháp
được thực hiện đúng pháp luật, mọi vi phạm pháp luật được phát hiện, xử lý kịp thời,
nghiêm minh. Mặt khác, Viện kiểm sát nhân dân cũng chịu sự kiểm sát của các cơ
quan tư pháp, của nhân dân không chỉ bằng các thiết chế dân chủ đại diện (như Quốc
hội, Hội đồng nhân dân) mà còn thông qua dân chủ trực tiếp và các tổ chức chính trị xã hội.47 Theo đó, xác định rõ trách nhiệm của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối
cao phải báo cáo công tác trước Ủy ban thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước, trả lời
chất vấn, kiến nghị, yêu cầu của đại biểu Quốc hội về hoạt động của toàn ngành Kiểm
sát nhân dân; quy định Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân khu vực có trách nhiệm
báo cáo công tác trước Hội đồng nhân dân theo quy định của pháp luật; trả lời chất
vấn, kiến nghị, yêu cầu của đại biểu Hội đồng nhân dân khi Hội đồng nhân dân yêu
cầu.48
- Hai là, đã làm rõ nội dung nguyên tắc tập trung thống nhất lãnh đạo trong
ngành Kiểm sát nhân dân. Điều chỉnh về vai trò của Ủy ban kiểm sát bảo đảm phù hợp
với thẩm quyền và trách nhiệm tố tụng của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân trong
hoạt động tư pháp. Đồng thời, lãm rõ mối quan hệ giữa Kiểm sát viên và Viện trưởng
trong việc thực hiện nhiệm vụ thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp,
bổ sung quy định về nhiệm vụ của từng ngạch Kiểm sát viên, bảo đảm phân định rõ
thẩm quyền hành chính với thẩm quyền tư pháp.49
- Ba là, đã xác định rõ nhiệm vụ, quyền hạn cơ bản của Viện kiểm sát nhân dân

trong phát hiện, xử lý vi phạm trong hoạt động tư pháp;50 trách nhiệm quyết định việc

47

Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 2, khoản 1, điều 3, khoản 1, điều 4, điều 7, điều
8, khoản 3.
48
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 9. 10.
49
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 7.
50
Dự thảo Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (sửa đổi), điều 13, 14, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 22, 25, 28, 30, 31.

GVHD: Ths. Đinh Thanh Phương

19

SVTH: Nguyễn Thị Được