HC VIN NGÂN HÀNG
KHOA H THNG THÔNG TIN QUN LÝ








MÔN: MNG VÀ TRUYN THÔNG













HÀ NI - 2014
1

C VIT NAM
HC VIN NGÂN HÀNG
**********************


Mạng và truyền thông
-2015

1. 
2. 
3. 
 70%
 
 
 
 
4. 
 Kin trúc máy tính và h u hành, Tin h
 i r l lp trình 2,
HTTTQL, HQTCSDL, Cu trúc d liu và gii thut, An toàn d liu.
5. Mc tiêu c
 c phn trang b cho sinh viên các kin thc tng quát
v mng máy tích, t chc và hong ca mt h thng mng, cách thc các
máy tính trong mi d liu vi nhau. Các kin thc v mô hình tham
chiu OSI, kin trúc TCP/IP. Các giao thc ti các t
RARP, giao thnh tuyn và các dch v ch  
     c ph   p các khái nim v
thit b mng, an ninh m
 p v có ng
dng tin hc.

2



 
o 
o 
o  
o 
o 
o 
o 
6. Mô t
Môn h Mng và truycung cp các kin thn v:
+ Khái nim v mng máy tính
+ Mô hình kt ni các computer thành mng máy tính.
+ Các thit b mn.
+ Mô hình giao tii thông tin qua mng gia các computer.
+ Mng toàn cu Internet.
+ An toàn mng máy tính.
+ Các ng dn trên mng máy tính và Internet.
7. 
 : Sinh viên phi có mt trên l
i thc hành, tho lun. Phc và nghiên cu giáo trình, tài liu
tham kho, chun b các ý kin h xut khi nghe ging. Chun b tài liu,
n bài ging, tho lun trên lp.
              : Hc lý
thuyt, thc hành theo bài tnh và làm bài kinh k, các bài tp
phát trin h thn hoá t thc tin.
3

 thc t chc, k lunh ca ng,
lp và ca ging viên ph trách.
8. 

 : Bài ging do giáo viên cung cp.
 :
+ Nguyn Thúc Hi, Mng máy tính và các h thng m, NXB Giáo dc
1999.
+ Nguyn Qung, Internetworking vi TCP/IP, Nxb Giáo dc, 2001
+ Nguyn Th Hùng, Mng và truyn thông d liu, Nxb Thng kê, 2002.
 :
+ Jim Kurose và Keith Ross, Computer Networking: A top down Approach
Futuring the Internet
+ W.Stallings, Cryptography and Network Security Principles and Practice,
5th Edition
 :
+
+
9. 
 
 
 
 
 
10. 
 

4

T
T





1
Tng quan v
mng
1.1. Các khái ni  n v mng
máy tính.
1.2. Lch s phát trin ca các mng
máy tính nói chung.
1.3. Phân loi mng máy tính.
1.4. Các ng dng mng

12.5%
2
Các mô hình
truyn thông
 lý thuyt.
2.2. Mô hình OSI
2.3. Mô hình TCP/IP
18.75%
3
Mng cc b
3.1. Khái nim chung v mng cc b
3.2. K thut mng cc b
3.3. Các ng
truyn vt lý
3.4. Mng cc b không dây.
3.5. Thit k mng cc b.
12.5%
4
Các mng din

rng
4.1. Mng chuyn mch.
4.2. Mng thuê bao.
4.3. Mng chuyn gói tin.
4.4. Mng t cao.
4.5. Mng NGN
14%
5
Mng Internet

5.1. Gii thiu
5.2. Giao thc truy cp web HTTP
5.3. Giao thc truyn file (FTP)
5.4. n t (Email)
5.5. G n thoi trên Internet
(Voip)
5.6. Dch v tên min (DNS)
5.7. Giao thc Internet(Internet
12.5%
5

Protocol)
5.8. IPv4 và IPv6
nh tuyn trên Internet
6
An ninh mng
máy tính
6.1. Các him ha trên mng máy
tính.
6.2. Các bin pháp bo v và phòng

nga
6.3 Mt s giao thc an ninh trên
Internet
12.5%
11. Nhóm ging viên:
 
 ng Hc vin

12. 
 
 



1
- Tng quan v mng
1.1. Các khái nin v mng máy tính.
1.1.1. Khái nim v mng máy tính.
m ca mng máy tính.
1.2. Lch s phát trin ca các mng máy tính nói chung.
1.3. Phân loi mng máy tính.
1.3.1. Phân loi mng theo k thut truyn tin.
2
1.3.2. Phân loi mng theo pha lý.
1.3.3. Phân loi mng theo cha máy tính trong mng.
1.3.4. Phân loi theo k thut chuyn mch.
1.4. Các ng dng mng
1.4.1. Dch v n t.
6


1.4.2. Các dch v mng.
1.4.3. Các ng dng kinh doanh trên mng
3
- Các mô hình truyn thông
 lý thuyt.
2.1.1. S cn thit phi có mô hình truyn thông.
2.1.2. Mô hình truyn 3 tng.
2.1.3. Các nhu cu v chui vi mng.
2.1.4. Mt s mô hình chun hoá.

4
2.2. Mô hình OSI
2.2.1. Nguyên tc s dng h thng m.
2.2.2. Các giao thc trong mô hình OSI
2.2.3. Các ch yu ca các tng ca mô hình OSI.

5
2.3. Mô hình TCP/IP
2.3.1. Gii thiu chung v giao thc.
2.3.2. Gii thiu v giao thc TCP/IP
2.3.3. Các giao thc khác
6
3  Mng cc b
3.1. Khái nim chung v mng cc b
3.2. K thut mng cc b
ng truyn vt lý
7
3.4. Mng cc b không dây.
3.5. Thit k mng cc b.
Tit 1

bui 8
Kim tra 1
Tit 2
bui 8
 Các dch v mng din rng
4.1. Mng chuyn mch.
7

9
4.2. Mng thuê bao.
4.3. Mng chuyn gói tin.
10
4.4. Mng t cao.
4.5. Mng NGN
11
5  Mng Internet
5.1. Gii thiu
5.2. Giao thc truy cp web HTTP
5.3. Giao thc truyn file (FTP)
5.4. n t (Email)
5.5. Gn thoi trên Internet (Voip)
5.6. Dch v tên min (DNS)
12
5.7. Giao thc Internet(Internet Protocol)
5.8. IPv4 và IPv6
nh tuyn trên Internet
13
6  An ninh mng máy tính
6.1. Các him ha trên mng máy tính.
6.2. Các bin pháp bo v và phòng nga

6.2.1. Các chic an toàn thông tin.
6.2.2. Các mc bo v an toàn mng.
14
6.3 Mt s giao thc an ninh trên Internet
6.3.1. Giao thc SSL(Secure Socket Layer )
6.3.2. Giao thc HTTPS
6.3.3. Giao thc SSH (Secure Shell)
6.3.4. Giao thc IPsec (IP Security Protocol)
15+16
Sinh viên báo cáo tiu lun

8

MC LC

NG QUAN V MNG MÁY TÍNH Error! Bookmark not defined.
1.1 Khái nin v mng máy tính Error! Bookmark not defined.
1.1.1 Khái nim v mng máy tính. Error! Bookmark not defined.
1.1.2 m ca mng máy tính. . Error! Bookmark not
defined.
1.2 Lch s phát trin ca mng máy tính nói chung . Error! Bookmark not
defined.
1.3 Phân loi mng máy tính Error! Bookmark not defined.
1.3.1 Phân loi mng máy tính theo k thut truyn tin Error! Bookmark
not defined.
1.3.2 Phân loi theo khoa lý Error! Bookmark not defined.
1.3.3 Phân loi theo ch Error! Bookmark not defined.
1.3.4 Phân loi theo k thut chuyn mch Error! Bookmark not defined.
1.4 Các ng dng mng máy tính Error! Bookmark not defined.
1.4.1 File và Print Error! Bookmark not defined.

1.4.2 Các dch v truyn thông Error! Bookmark not defined.
1.4.3 Các dch v Internet Error! Bookmark not defined.
1.4.4 Các dch v qun lý Error! Bookmark not defined.
CHNG INTERNET 11
5.1 Gii thiu 102
5.2 Giao thc truy cp web HTTP 103
5.3 Giao thc truyn file FTP 104
5.4 n t trên Internet (Email) 106
5.5. Gn thoi trên Internet (Voip) 107
5.5.1. Thành phn ca Voip 108
5.5.2. Chun H323 108
5.6 Dch v tên min DNS 110
9

5.6.1. Các dch v ca DNS 110
5.6.2. Hong ca DNS 111
5.7. Mô hình Internet (TCP/IP) 112
5.8. Giao thc Internet (Internet Protocol) 115
a ch IP 115
5.8.2. Khuôn dng gói d liu IPv4 116
5.8.3. Khuôn dng gói d liu IPv6 118
5.8.4. Chuyi t IPv4 sang IPv6 120
nh tuyn trên Internet 122
5.9.1. Phân loi các thut toán nh tuyn 123
5.9.2. Giao thnh tuyn trong vùng t tr trên Internet 124
nh tuyn gia các vùng t tr 124

10



11

NG QUAN V MNG MÁY TÍNH
Mng máy tính hin nay tr nên quá quen thui vi chúng ta, trong mc
  c, quân s, qu  i, dch v, giáo d Mng mang li rt
nhiu li ích và tin ích cho chúng ta: n t (email), trò chuyn trc tuyn (chat), tìm
kim (search), các dch v i, và các dch v v y t giáo d
cha bnh t xa hoc t chc các lp hc o Vì vy mà ngày nay m thành mt
nhu cu không th thiu.
Mc tiêu
m gii thii hc nhng ni dung sau:
a. Các khái nin v mng máy tính
b. Nhng li ích mà mng máy tính mang li.
c. Phân loi mng máy tính
d. Các dch v mng.
1.1 I. KHÁI NIN V MNG MÁY TÍNH
 

                

- 






Hình 1.1 - 
12







 
           -     

- 


 



1.1.1.1 1. Mng to kh i dùng.
V là làm cho các tài nguyên trên m liu và thit bc bit
là các thit b t tin, có th sn dùng cho mi trên mng mà không cn v trí
thc ci dùng.




bán vé máy bay
1.1.1.2 2. M tin cy.

 


3. Mạng giúp cho công việc đạt hiệu suất cao hơn.

 li chung trên mng, có th b qua mt s i
chiu không cn thit. Viu cht kim th
ct li trên mt máy.


4. Tiết kiệm chi phí.



13

5. Tăng cường tính bảo mật thông tin.
D lic v tp tin (file server) s c bo v ti
t ti các máy cá nhân nh  bo mt ca các h u hành mng.
1.1.1.3 6. Vic phát trin mo ra nhiu ng dng mi
Mt s ng dng có  ng quan tr n toàn xã hi: kh   t các
 liu t xa, kh c d dàng và hiu qu, tng
giao tip thun li gia nhi dùng khác nhau, kh m thông tin nhanh chóng
trên phm vi toàn th gii,








a ra máy in. Nh 




Cùng vi s phát trin ca nhng ng d
kh p v nghiên cu rt nhiu. Vào
gia nht s nhà ch tu thành công nhng thit b truy
cp t xa ti máy tính ca h. Mt trong nhng php t c thc hin
bng vit mt thit b u cui  mt v trí cách xa trung tâm tính toán, thit b u
cui này c liên kt vi trung tâm bng vic s dn thoi và vi hai thit
b x lý tín hiu (thng gi là Modem) gn  u và tín hic truyn thay vì trc tip
n thoi.

Hình 1.2 - 
14

Nhng du tiên ca thit b u cui bao gc bìa, máy in, thit b x lý
tín hiu, các thit b cm nhn. Vic liên kt t  thc hin thông qua nhng vùng
ng du tiên ca h thng mng.
Trong lúc 




 



               



-


 Thit b kim soát nhiu cui: cho phép cùng mt lúc kim soát nhiu thit b
u cui. Máy tính trung tâm ch cn liên kt vi mt thit b nhy là có th phc
v cho tt c các thit b u cuc gn vi thit b kiu này
c bit b kim soát nm  cách xa máy tính vì ch cn s dng
mn thoi là có th phc v cho nhiu thit b u cui.

Hình 1.3 - 
Vào gia nht b u cui s dng nht
ng cáp nm trong mt khu vi. Vi nhm t nâng cao t
truyn d lit hc kh a các máy tính li v
thc hin vic nâng cao kh i nhiu máy tính các nhà sn xut bu xây
dng các mng phc tp. Vào nh thng truyn t c
thit lp  Bc M và Châu Âu và t t hin các nhà cung cp các dnh v truyn
15

thông vi nhng truyn có t u ln so vn thoi. Vi
nhng chi phí thuê bao chp nhc, ngi ta có th s dng truyn này
 liên kt máy tính li vi nhau và bu hình thành các mng mt cách rng khp.  
các nhà cung cp dch v ng nhng truyn d liu liên kt gia các thành ph
và khu vc vp các dch v truyn d liu cho nhi xây dng
mng. Ngi xây dng mng lúc này s không cn xây dng lng truyn ca mình mà
ch cn s dng mt phc truyn thông ca các nhà cung cp.
i thiu mt lot các thit b u cuc ch to
i, thông qua các dây cáp mng các thit b u cui có
th truy cp cùng mt lúc vào mt máy tính dùng chung. Vi vic liên kt các máy tính nm 
trong mt khu vc nh  mt tòa nhà hay là mt khu nhà thì tin chi phí cho các thit b và
phn mm là thp. T c nghiên cu kh  dng chung môi trng truyn thông
và các tài nguyên ca các máy tính nhanh chu t
u bán h u hành mng ca

mình là "Attached Resource Computer Network" (hay gi tt là Arcnet) ra th trng. Mng
Arcnet cho phép liên kt các máy tính và các tru cui li bng dây cáp m
tr thành là h u hành mng cc b u tiên.
T t nhin phm cc bit khi các
c s dng mt cánh rng rãi. Khi s lng máy vi tính trong m
phòng c kt ni chúng tr nên vô cùng cn
thit và s mang li nhiu hiu qu cho ngi s dng.

 


cho chúng :
 S dng chung tài nguyên: Nhng tài nguyên ca m thit b, ch
d lic tr thành các tài nguyên chung thì mi thành viên ca mu có
th tip cc mà không quan tâm ti nh 
  tin cy ca h thng: Ngi ta có th d dàng bu tr
(backup) các d liu chung và khi có trc trc trong h thng thì chúng có th c
khôi phc nhanh chóng. Trong trng hp có trc trc trên mt trm làm vi-
 s dng nhng trm khác thay th.
 Nâng cao cht lng và hiu qu khai thác thông tin: Khi thông tin có th c s
dng chung thì nó mang li s dng kh  chc li các công vic vi
nhi v ch:
 ng nhng nhu cu ca h thng ng dng kinh doanh hii.
 Cung cp s thng nht gia các d liu.
16

 c x lý nh kt hp các b phn phân tán.
 ng truy nhp ti các dch v mc cung cp trên
th gii.
Vi nhu ci ngày càng cao ca xã hi nên v k thut trong mng là mi

u ca các nhà tin hc. Ví d  làm th  truy xut thông tin mt cách
nhanh chóng và ti t, trong khi vic x lý thông tin trên mng quá nhi
làm tc nghn trên mng và gây ra mt thông tin mc.
Hin nay vic mt h thng mng chy tht tt, tht an toàn vi li
ích kinh t c quan tâm. Mt v t ra có rt nhiu gii pháp v công
ngh, mt gii pháp có rt nhiu yu t cu thành, trong mi yu t có nhiu cách la chn.
 v t gii pháp hoàn chnh, phù hp thì phi tri qua mt quá trình chn lc
da trên nhng m ca tng yu t, tng chi tit rt nh.
 gii quyt mt v phi da trên nhng yêu ct ra và da trên công ngh 
gii quyt. Nh cao nht chc là công ngh tt nht, mà công ngh tt nht
là công ngh phù hp nht.
IV. PHÂN LOI MNG MÁY TÍNH
1.1.2 1. Phân loại mạng máy tính theo kỹ thuật truyền tin
Da theo k thut truyn t i ta có th chia mng thành hai loi là
Mng qung bá (Broadcast Network) và mm nm (Point  to  point Network)
1.1.2.1 a. Mng qung bá
Trong h thng mng qung bá ch tn ti mt kênh truyc chia s cho tt c các
máy tính. Khi mt máy tính gi tin, tt c các máy tính còn li s nhi mt
thm ch cho phép mc phép s dng truyn.
1.1.2.2 b. Mm nm



2. Phân loại theo khoảng cách địa lý
Mng cc b (Local Area Networks vit tt là LAN): là mng máy tính c t chc
trong phm vi nh khong vài chc kilômét tr li, ví d mng ni b cquan, trng hc, xí
nghi
Mô th (Metropolitan Area Networks vit tt là MAN): là mng máy tính c t
chc trong phm vi 100 kilômét tr li, ví d mng thành ph, trung tâm kinh t, khu công ngh
cao,

17

Mng din rng (Wide Area Network vit tt là WAN): là mng máy tính c t chc
trong phm vi rng, nhmng quc gia, liên bang, châu lc.
Mng toàn cu (Global Area Network vit tt là GAN): là mng máy tính c t chc
rng khp toàn cu.
1.1.2.3 a. Mng cc b
       


 Mạng hình bus





Hình 1.4 
 Mạng hình sao
   c ni trc tip vào mt B tp trung ni kt, gi là Hub. D li c
chuyn các máy nhn. Hub có nhiu cng (port), mi cng cho phép mt
máy tính nt b khuyi (repeater). Nó khuyi tín hiu
nhc khi truyn li tín hing còn li.

     

Tuy 

18



Hình 1.5 
 Mạng hình vòng
Tn ti mt th bài (token: mt gói tin nh) lt truyn qua các máy tính. Mt máy tính
khi truyn tin phi tuân th nguyên tc sau:
- Ch n nó và nó s ly token ra khi vòng tròn.
- Gi gói tin ct vòng qua các máy tính trng tròn.
- Ch n khi gói tin quay v
-  l nút bên cnh nhn token

Hình 1.6 Mng vòng
1.1.2.4 b. M
Mc s d ni tt c các máy tính trong phm vi toàn thành ph. Ví d
ng truyn hình cáp trong thành ph.
19


Hình 1.7 M
1.1.2.5 c. Mng din rng
Mng LAN và mng không s dng các thit b chuyn mu
n ch trong vic m rng phm vi mng v s ng máy tính và khong cách. Chính vì th
mng din rc phát minh.
Trong mt mng WAN, các máy tính (hostsc ni vào mt m
khi còn gng trc ma các b chng (routers) và các
ng truyn ti (transmission lines).
ng có nhim v n tip các gói tin mà nó nhc
then mt router s t hàng ch, k n
router s quyn ph chuyc chn.
20



Hình 1.8 Mng din rng
3. Phân loại theo kỹ thuật chuyển mạch
 Mng chuyn mch kênh (Circuit-switched Networks): là mng thc hin vic kt ni
hai thc th  u theo mt kênh c nh trong thi gian truyn tin.
 Mng chuyn mchthông báo (Message-Switched Networks): thông tin truy
mt khuôn dng quy c ch  
n các thông báo có th c truyn qua nhi 
 Mng chuyn mch gói (Packet-Switched Networks): là mn
gc chia nh thành các gói (packet) có s ng bytes c nh. Mi gói tin có
a ch u th t và có th  t
Khi tc kt ni li vi nhau theo th t .
4. Phân loại theo chức năng
Mô hình Client-Server          



 



21

              
-
-to-pee


Hình 1.9- Mô hình mạng Client-Server
Mô hình mạng peer-to-peer: mi nút mu có vai trò ngang nhau. Trong mô hình
hày thì không có máy ch  p các dch v x lý cho mi nút mng

hay máy khách. Mi nút mng có th thc hin ch
t Server trong mc liên lc trc tip gia các máy khách ca mng
din ra mà không cn có mt Server chuyên trách nào c. Mi nút mu có thit b 
cu có th truy cn các nút mng khác.

Hình 1.10 - Mô hình mạng peer-to-peer
22


V. CÁC DCH V MNG MÁY TÍNH
1.1.3 1. File và Print
File server hay là máy phc v tp tin. Nó cung cp kh n các tài
nguyên mm bo ch nhi s dc kim soát mc truy cp
vào nhng tài nguyên này. Các File server làm ging ch tht c 
d liu bng cách cho phép các tác v x c thc hin trên mi nút mng trong mô hình
Client-Server và loi tr  a bng cách cho phép nhng máy tính riêng l thc hin
nhng chng nhau mà không ct nhng tài nguyên riêng l trên mi nút.
Print Server mt máy phc v in n cho phép nhii s dng mng chia s dùng
chungcác máy in và máy v  ri rác kh c ni kt
trc tip vi các thit b in y.
1.1.4 2. Các dch v truyn thông


            

 -in
và dial-


    


                


1.1.5 3. Các dch v Internet
 WWW
ch v ph bin nht hin nay trên Internet, dch v t
các tài liu ca các máy phc v d dàng qua các giao ti ho. Các tài liu này liên kt
vi nhau to nên kho tài liu khng l s dng dch v này cn có m
tr gi là WEB Browser. Thông qua Internet các Browser truy nhp thông tin ca các Web
Server.
23

 Email
ch v c s dng nhiu nht trên Internet, dch v này cho phép các cá nhân
 s dng dch v i s dng cn m mt hp
i các máy Internet Service Provider (ISP-Cung cp dch v Internet). Sau khi m hp
i s dc cp ma ch E-mail và mt kh truy xut ha mình.
Ngoài ra, máy Client cn có m truyn nha
mình t hn lý hi trên máy Server là Mail
Server.
 FTP
ch v truyn nhn tp tin trên Internet, thông qua dch v này Client có th
download các tp tin t Server v máy cc b hay upload các tp tin vào Server. Dch v này
c s d sao chép các phn mm freeware, các bn update cho driver,
 Gopher
Gopher là công c c s dng ra trên
menu cho phép duyt thông tin mà không cn bit tài liu c th t  
tìm kim danh sách các tài nguyên và gi tr li các tài liu, nó là mt trong nhng h thng
duyt toàn din nhc tích hp nhm cho phép truy cp nhng dch v 

và Telnet
 E-Commerce
 Internet Telephone
Bn có th nói chuyn trc tuyc t vi bt k mi s dng nào khác 
bt c i trc tuyn gi nhi rt gn
u ln lao vi nhi  các la khác nhau
c bit là nhi không s dng ting Anh.
1.1.6 4. Các dch v qun lý
 Dynamic Host Configuration Protocol (DHCP)
Trong mt mng máy tính, vic ca ch  nh cho các host s dn
tình tra ch IP, vì trong cùng mt lúc không phi các host hong thi
vi nhau, do vy s có mt s a ch IP b th khc phc tình trch v DHCP
 ca ch ng trong mng.
Trong mng máy tính NT khi mt máy phát ra yêu cu v các thông tin ca TCPIP thì
gi là DHCP client, còn các máy cung cp thông tin ca TCPIP gi là DHCP server. Các máy
DHCP server bt buc phi là Windows NT server.
24

Cách ca ch IP trong DHCP: Mt user khi log on vào mng, nó cn xin cp 1
a ch IP, theo 4 bc sau :
 Gn tt c  yêu cc ca ch.
 Tt c các DHCP server gi tr la ch s c
 User cha ch trong s a ch, ga ch c
chn.
 c chn gi thông báo khn user mà nó ca ch.
Qun tr a ch IP ca DHCP server: Server qun tr a ch thông qua thi gian
a ch (lease duration). Có ba pha ch IP cho các Worstation :
 Gán th công.
 Gán t ng.
 ng.

Trong pha ch IP th a ch IP ca DHCP clc gán
th công bi ngi qun lý mng t c s d chuyn ti
DHCP client giá tr a ch nh bi qun tr mng.
a ch IP t a ch IP khi ln
u tiên nó ni vào ma ch c gán bng ph n
a ch này s không bao gi c s dng bi mt DHCP client khác.
a ch a ch IP cho DHCP
client tm tha ch IP này s c DHCP client s dng trong mt thc
bin khi thi gian này ht ha ch IP này s b xóa mu DHCP client
cn ni kt vào mng thì nó s c cp ma ch IP khác.
Pha ch c bit hu hii vi nhng DHCP client
ch ca ch IP tm th kt ni vào mng. Ví d mt tình hung trên mng có 300 users
và s dng subnet là lu này cho phép trên mng có 253 nodes trên mng. Bi vì mi
computer ni kt vào mng s dng TCP/IP cn có ma ch IP duy nht c 300
computer không th ng thi ni kt vào mng. Vì vy nu ta s dng ph
có th s dng li nhc gii phóng t các DHCP client khác.
Cài t DHCP ch có th cài trên Windows NT server mà không th cài trên Client.
c thc hi sau:
 Login vào Server vi tên Administrator .
 Click hai ln vào icon Network . Ta s thy hp hi thoi Network dialog box