van chuyen cac chat qua mang sinh chat
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (651.99 KB, 30 trang )
Kiểm tra bài cũ
•
Em hãy nêu các thành phần cấu tạo của
màng sinh chất và cho biết một số chức
năng cơ bản của màng sinh chất?
Cấu trúc màng sinh chất
Các sợi của
chất nền ngoại
bào
glicôprôtêin
cácbonhydrat
Khung xương
tế bào
côlestêron
phôtpholipit
Prôtêin xuyên
màng
Prôtêin bám
màng
Chức năng c¬ b¶n của màng sinh
chất
•
Vận chuyển các chất
•
Tiếp nhận và truyền thông tin từ bên ngoài
vào trong tế bào
•
Là nơi định vị nhiều loại enzim
•
Ghép nối các tế bào….
Vậy phơng thức vận chuyển các chất qua
màng nh thế nào? Và sự phù hợp giữa cấu
trúc tế bào và chức năng vận chuyển đợc thể
hiện ra sao? .
Bµi 18: VËn chuyÓn c¸c chÊt
qua mµng sinh chÊt
Có 3 phương thức để các chất có thể qua
màng sinh chất
Ph¬ng thøc vËn chuyÓn
THỤ ĐỘNG CHỦ ĐỘNG XUẤT NHẬP BÀO
Bµi 18: VËn chuyÓn c¸c chÊt
qua mµng sinh chÊt
i. VËn chuyÓn thô ®éng
1.Thí nghiệm
a. Thí nghiệm về hiện tượng khuếch tán
Hãy dự đoán xem hiện tượng gì sẽ xảy ra tiếp theo?.
Tinh thể KI
Tinh thể CuSO
4
Màng thấm
Cèc níc
HiÖn tîng thÝ nghiÖm trªn gäi lµ hiÖn tîng
khuÕch t¸n V y nh th n o l khu ch t¸n?ậ ư ế à à ế
Bµi 18: VËn chuyÓn c¸c chÊt
qua mµng sinh chÊt
i. VËn chuyÓn thô ®éng
1.Thí nghiệm
+ KhuÕch t¸n lµ sù ph©n bè c¸c chÊt tõ
n¬i cã nång ®é cao ®Õn n¬i cã nång ®é
thÊp h¬n,do chuyÓn ®éng nhiÖt c¸c ph©n
tö g©y ra
Bµi 18: VËn chuyÓn c¸c chÊt
qua mµng sinh chÊt
i. VËn chuyÓn thô ®éng
1.Thí nghiệm
KhuÕch t¸n lµ sù ph©n bè c¸c chÊt tõ n¬i
cã nång ®é cao ®Õn n¬i cã nång ®é thÊp
h¬n,do chuyÓn ®éng nhiÖt c¸c ph©n tö
g©y ra
* ThÈm t¸ch lµ sù khuÕch t¸n cña chÊt
tan qua mµng b¸n thÊm
b,Thí nghiệm về hiện tượng thẩm thấu
•
Tại sao mực nước ở nhánh A cao hơn; ở
nhánh B lại thấp hơn so với lúc ban đầu ?
Đường 11%
Đường 5%
Màng bán thấm
Nước tự do
A B
A
B
Hiện tượng nước chuyển dịch như trong thí nghiệm trên người ta
gọi là hiện tượng Kt thẩm thấu. Như thế nào là Kt Thẩm thấu ?
Bµi 18: VËn chuyÓn c¸c chÊt
qua mµng sinh chÊt
i. VËn chuyÓn thô ®éng
1.Thí nghiệm
•
Thẩm thấu là sù khuÕch t¸n của nước (hoặc
dung môi) màng bán thấm
Bµi tËp: N uế ngâm một tế bào vào
một dung dịch bất kì thì có những
trường hợp nào xảy ra?
•
Nếu C
dd
= C
tb
thì tế bào ko thay đổi. Và dd
đó được gọi là dd đẳng trương
•
Nếu C
dd
< C
tb
thì tế bào hút nước căng ra.
Và dd đó được gọi là dd nhược trương
•
Nếu C
dd
> C
tb
thì tế bào mất nước. Và dd
đó được gọi là dd ưu trương
Một số con đờng vận chuyển các chất qua màng
theo phơng thức thụ động
Khuếch tán qua lớp kép phốt pholipit
Khuếch tán qua kênh prôtêin
Khuếch tán qua lớp kép phốt pholipit
i. VËn chuyÓn thô ®éng
1. Thí nghiệm:
2. Kết luận:
•
Sự khuyếch tán là phương thức vận chuyển
thụ động qua màng sinh chất
•
Có hai con đường khuyếch tán qua màng sinh
chất :
*Qua lớp kép phôtpholipit
*Qua kênh prôtêin mang tính chọn lọc
•
Vận chuyển thụ động không mất năng lượng
Trong hình thức vận chuyển thụ động, Điều
kiện để các chất có thể qua tế bào đó là gì?
•
Các chất có kích thước nh ỏ
•
có khả năng tan trong lớp phôtpholipit
hoặc có thể lọt qua các kênh prôtêin
•
có sự chênh lệch nồng độ dung dịch hai
bên màng
Vậy nếu có những chất mà tế bào rất cần nhưng nồng
độ nó lại nhỏ hơn trong tế bào thì liệu rằng tế bào có
thể lấy các chất đó vào được hay ko?
II. VËn chuyÓn chủ ®éng
(Vận chuyển tích cực)
1. Hiện tượng: (SGK)
-
Ở một số loài tảo biển, nồng độ iôt trong tế
bào tảo gấp 1000 lần nồng độ iôt trong nước
biển
Nhưng iôt vẫn được vận chuyển từ nước biển
qua màng vào tế bào tảo
-
Tại ống thận, nồng độ Glucôzơ trong nước tiểu
thấp hơn trong máu
Nhưng Glucôzơ vẫn được thu hồi trở về máu
Giải thích như thế nào về các hiện tượng này???
Đó là nhờ sự vận chuyển chủ động ( tích cực)
của màng sinh chất !!!
Mét sè qu¸ tr×nh vËn chuyÓn chñ ®éng
tÝch cc
Hãy so sánh hình thức vận chuyển chủ động và vận
chuyển thụ động?
Vận chuyển thụ động và chủ động
qua màng
Phiếu học tập
VËn chuyÓn thô ®éng VËn chuyÓn chñ®éng
Kh¸c nhau
Gièng nhau
Phiếu học tập
VËn chuyÓn thô ®éng VËn chuyÓn chñ®éng
Kh¸c nhau
•
Tu©n theo qui luËt khuÕch
t¸n
•
Kh«ng mÊt n¨ng lîng
•
Qua líp ph«tpholipit vµ
pr«tªin
•
Ngîc víi qui luËt
khuÕch tan
•
MÊt n¨ng lîng ATP
•
Qua pr«tªin mang
pr«tªin vËn chuyÓn
Gièng nhau
§Òu tham gia vËn chuyÓn c¸c chÊt, tham gia c¸c qua
tr×nh chuyÓn ho¸
II. VËn chuyÓn chủ ®éng
(Vận chuyển tích cực)
1. Hiện tượng: (SGK)
2. Kết luận:
- Vận chuyển chủ động là hình thức tế bào
có thể chủ động vận chuyển các chất từ
nơi có nồng độ thấp đến nơi có nồng độ
cao (ngược chiều građien nồng độ) nhờ
tiêu dùng năng lượng ATP.
- Vận chuyển chủ động cần phải có các
prôtêin mang (prêmaza)
Bài 18: Vận chuyển các chất
qua màng sinh chất
Cú 3 phng thc cỏc cht cú th qua
mng sinh cht
Phơng thức vận chuyển
TH NG CH NG XUT NHP BO
Các chất có
kích th'ớc nhỏ
Những phân tử có kích th'ớc
lớn sẽ đ'ợc vận chuyển
nh' thế nào?
III. Xu t bào, nh p bàoấ ậ
Xuất bào
Nhập bào
2
1
3
1
2
3
III. Xut bo, nhp bo
1. Xut bo
- L hin tng t bo bi
xut ra ngoi cỏc cht hoc
cỏc phõn t cú kớch thc
ln nh hỡnh thnh cỏc búng
xut bo bao ly cht (hoc
phõn t ú) kết hợp với
màng bài xuất các chất ra
ngoài
2. Nhp bo:
- L hin tng t bo ly
vo cỏc cht hoc cỏc phõn t
cú kớch thc ln nh màng
lõm xuống hỡnh thnh cỏc
búng xut bo bao ly cht
(hoc phõn t ú)
Nếu chất lấy vào là chất rắn
thì gọi là thực bào
Nếu chất lấy vào là chất lỏng
thì gọi là ẩm bào
*Cả hai quá trình đều cần năng l'ợng ATP
Củng cố:
•
Câu 1: Hãy giải thích tại sao khi rửa rau
sống, người ta cho vào nước rửa muối ăn,
hoặc thuốc tím?
•
C©u 2:Tại sao cá biển lại sống được trong
nước biển
