Bách khoa bệnh học mắt yhocthuchanh2015
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.3 MB, 107 trang )
BNH HC MT
TÀI LIUà“UàTM TNG HP DCH
Gii thiu Information Mc lc
Biên son ebook : LàĐà“
ĐI HC Y KHOA HÀ NI
Trang web : www.ykhoaviet.tk
Email : ,
Đn thoi : 0973.910.357
THÔNG TIN
THÔNG BÁO V VIC XUT BN BÁCH KHOA Y HC 2010 :
Theo yêu cu và nguyn vng ca nhiu bàc, khác vi Bách Khoa Y Hc các phiên bàc, bên
cnh vic cp nht các bài vit mi và các chuyên khoa mààài cách thc trình bày, Bách
Khoa Y Hààc chia ra làm nhiu cun nh, mi cun bao gm mt ch ca Y Hàà s
giúp bàc tit kiàc thi gian tra cu thông tin khi cn. Tác gi àààààt c
nhng ý kiàààààààc gi trong thi gian qua. Tt c các cun sách ca b sách
Bách Khoa Y Hc 2010 bàc có th tìm thy và ti v t ààààLàĐà
Sáng xây dng và phát trin.
NG H :
Tác gi ààààài s ng h v mààà giúp cho Bách Khoa Y Hàc phát
trin tààààààà
Mi tm lòng ng h cho vic xây dng mt website dành cho vic ph bin tài liu hc tp và ging dy
Y Khoa ca các cá nhân và Doanh nghip xin gi v :
TààààNGÂNàHâNGàĐUàTàVâàPHãTàTRIN VIT NAM
Tên tài khoààààLàĐà“
S tài khon : 5111-00000-84877
CNH BÁO :
TÀI LIU NÀY CH MANG TÍNH CHT THAM KHO nhm mààààu bit v Y khoa.
Tuyàààc t ý áp dààààààà chààà u tr bnh, nht
là vi nhài không thuc nghành Y . Tác gi ebook này không chu bt c trách nhim gì liên quan
n vic s dng thông tin trong cuàà áp dng vào thc tin ca bààĐààààà
tm t nhiu tác gi khác nhau, nhiu cuàààààc kim chng , vì th mi thông tin
trong cuàààu ch mang tính chàài . Cun sách àc phân phát min phí vi mc
à dààài, bt c àààààn viàààài, chnh sa, in n
cun sách này vào bt c thàààu là bt hp l . Ni dung cun ebook này có th c thay
i và b sung bt c lúc nào mà không càààc.
GII THIU
BààààLà“ààm , biên dch và tng hp vi màààp mt ngun tài liu
tham kho hu ích cho các bn sinh viên y khoa, và tt c nhng ai có nhu cu tìm hiu, nghiên cu, tra
cu , tham kho thông tin y hc.
Vàààà sách mààààng da trên ngun tài liu ca càng , không mang mc
à li, không gn vi mààààài bt k hình thààààc khi s dng
b sách này bn phàng ý vi nhàu kin sau . Nààng ý , bn không nên tip tc s
dng sách :
Bààààààn tay bn , hoàn toàn da trên tinh thn t nguyn ca bn. Không có bt
k sààààc, mi gi hay liên kt nào gia bn và tác gi b sách này.
Mààa b à phc v công tác hc tp cho các bn sinh viên Y khoa là chính, ngoài ra nu
bn là nhài tààààààYààà s dng b ààààu tham
kho thêm .
Mi thông tin trong b àu ch ààààààààààm chng bi
bt c ààPàt, Nhà xut bn hay bt c ààààm liên quan nào . Vì vy, hãy
luôn cn tràc khi bn chp nhn màààààc cung cp trong b sách này.
Tt c các thông tin trong bàààààm, tuyn chn, phiên dch và sp xp theo trình t
nhành . Mi bài vit dù ngn hay dài, dù hay dù d àu là công sc ca chính tác gi bài vit
àLàĐàì ch àààm và phiên dch, nói mààài giúp chuyn ti nhng
thông tin mà các tác gi bài viààààn tay các bn .
B sách này là tài liààm và dch bi mt sinh viên Y khoa ch không phi là mààà tiàà
hay mt chuyên gia Y hc dày dn kinh nghiààà có rt nhiu li và khim khuyt không
àc , ch quan hay khách quan, các tài liu b trí có th àp lý , nên bên cnh vic thn
tràc khi thu nhn thông tin , bàààc k phn mc lc b sách và phàng dn s
dng b à s dng b sách này mt cách thun tin nht.
Tác gi b àn t này không chu bt c trách nhiààààn vic s dng sai mààà
gây hu qu không tt v sc khe, vt cht, uy tín a bn và bnh nhân ca bn .
Không có chuyên môn , không phi là nhân viên y t , bàààà s dng nhng thông tin
có trong b àà chàààu tr. T c ti này, các thy thuàĐIU TR BNH NHÂN
ch không phààĐIU TR BNH. Mài bnh là mt thc th c lààààààà
vic bê nguyên xi tt c mi thông tin trong b sách này vào thc tin s là mt sai lm ln . Tác gi s
không chu bt c trách nhim gì do s bt cn này gây ra.
Vì là b sách càng, to ra vì màààng, do càng , b sách này có phát triàà
hay không mt phn rt ln, không ch da vào sc lc, s kiên trì cài to ra b sách này , thì
nhààààng, góp ý, b sung, hiu chnh cààc ààng lc to là bàà
àààn. Vì mt mc tiêu tr thành mt b sách tham kho y khoa tng hp phù hp vi
nhu cu và tình hình thc tiàààc y t nói riêng và trong cuc sng nói chung . Tác gi b sách
mong mi bàc nhng lààààààààng, nhng tài liu quý mà bn
mun san s cho càng , vì mààààààĐààt c nim mong mi mà khi bàu
xây dng b sách này , tôi vàààài .
Ni dung b sách này, có th ch ààt thàm nhành trong quá kh và hin ti hoc
àààn. Trong thài cách mng khoa hc công ngh tiààààààn nay,
không ai biàààu nhng kin thc mà bàààà áp dng àààààà
Đ tr li câu hi này, ch có chính bn thân bn , phi luôn luôn không ngng-T MÌNH-cp nht thông
tin mi nht trong mààc cài sàààààc y khoa. Không ai có th, tt nhiên b
sách này không th, làm àààn.
Nghiêm cm s dng b àài bt k mààu nào, àààài hóa sn
phàài bt c àààTà b sách này không phi là tác gi bài vit ca b sách ,
ààt rt nhiu công sc, thi gian, và tin bà to ra nó, vì li ích chung ca càng. Bn
phi chu hoàn toàn trách nhim vi bt k vic s dng sai mààààà ni dung b
sách này nêu ra.
Mi lý thuyàu ch là màu xám, mt cun sách hay vn cuààà là lý thuyt, ch có thc t
cuc sng mi là cun sách hoàn ho nht, àn không phààc gi mà là din viên chính. Và
Bách Khoa Y Hàà là mt ht thóc nh, vic s dàà xào nu hay nhân ging là hoàn toàn
tùy thuc vào bààVài to ra ht thóc này s vui mààc truyààng là tip
tc c gng nu bit rng chính nh bn mà biàài không còn phi xàà ch cu tr.
Màààààn b sách xin gi v cho tác gi àa ch trên. Rt mong nhààn
hi t các bàc gi các phiên bàààà
Kính chúc bàc, gia quyn và toàn th i ViàNààc sng trong khe mnh, cuc sng
ngày càng m no hnh phúc.
ĐàLàN An. Tháng 8/2010
ABOUT
ebook editor: Le Dinh Sang
Hanoi Medical University
Website: www.ykhoaviet.tk
Email: ,
Tel: 0973.910.357
NOTICE OF MEDICAL ENCYCLOPEDIA PUBLICATION 2010:
As the request and desire of many readers, in addition to updating the new articles and new specialties,
as well as changes in presentation, Medical Encyclopedia 2010 is divided into many small ebooks, each
ebook includes a subject of medicine, as this may help readers save time looking up informations as
needed. The author would like to thank all the critical comments of you all in the recent past. All the
books of the Medical Encyclopedia 2010 can be found and downloaded from the site www.ykhoaviet.tk
,by Le Dinh Sang construction and development.
DONATE
The author would like to thank all the financially support to help the Medical Encyclopedia are
developing better and more-and-more useful.
All broken hearted support for building a website for the dissemination of learning materials and
teaching Medicine of individuals and enterprises should be sent to:
Bank name: BANK FOR INVESTMENT AND DEVELOPMENT OF VIETNAM
Bank Account Name: Le Dinh Sang
Account Number: 5111-00000-84877
DISCLAMER :
The information provided on My ebooks is intended for your general knowledge only. It is not a
substitute for professional medical advice or treatment for specific medical conditions. You should not
use this information to diagnose or treat a health problem or disease without consulting with a qualified
health professional. Please contact your health care provider with any questions or concerns you may
have regarding your condition.
Medical Encyclopedia 2010 ààààLàĐà“àààá“àI“ààà
warranty, express or implied. Lê Sáng specifically disclaims any implied warranties of merchantability
and fitness for a particular purpose. In no event will be liable for any damages, including but not limited
to any lost or any damages, whether resulting from impaired or lost money, health or honnour or any
other cause, or for any other claim by the reader. Use it at Your risks !
FOR NON-COMMERCIAL USER ONLY .
YOU ARE RESTRICTED TO adapt, reproduce, modify, translate, publish, create derivative works from,
distribute, and display such materials throughout the world in any media now known or hereafter
ààààààààáà
FOREWORD
TàààLàDà“àààààààààààà
source of reference-material to medical students, and all who wish to learn, research, investigate to
medical information.
Just a set of open-knowledge, based on community resources, non-profit purposes, not associated with
commercial purposes under any kind, so before you use this books you must agree to the following
conditions. If you disagree, you should not continue to use the book:
This book is to provide to you, completely based on your volunteer spirit. Without any negotiation,
bribery, invite or link between you and the author of this book.
The main purpose of these books are support for studying for medical students, in addition to others if
you are working in health sector can also use the book as a reference.
All information in the book are only relative accuracy, the information is not verified by any law agency,
publisher or any other agency concerned. So always be careful before you accept a certain information
be provided in these books.
All information in this book are collected, selected, translated and arranged in a certain order. Each
artical whether short or long, or whether or unfinished work are also the author of that articlàLàĐà
Sáng was only a collectors in other words, a person to help convey the information that the authors
have provided, to your hand. Remember the author of the articles, if as in this book is clearly the
release of this information you must specify the author of articles or units that publish articles.
This book is the material collected and translated by a medical student rather than a professor Doctor
experienced, so there may be many errors and defects unpredictable, subjective or not offices,
documents can be arranged not reasonable, so besides carefull before reading information, you should
also read carefully the contents of the material and the policy, manual for use of this book .
The author of this e-book does not bear any responsibility regarding the use of improper purposes, get
bad results in health, wealth, prestige of you and your patients.
7. Not a professional, not a health worker, you are not allowed to use the information contained in this
book for diagnosis and treatment. Ever, the physician treating patients rather than treatment. Each
person is an independent entity and completely different, so applying all information in this book into
practice will be a big mistake. The author will not bear any responsibility to this negligence caused.
8. As is the community material, these books could be developed or not are not only based on their
strength and perseverance of the author of this book , the contribution, suggestions, additional
adjustment of the reader is great motivation for this book keep developed. Because a goal of becoming
a medical reference books in accordance with general requirements and the practical situation in the
health sector in particular and life.
9. The contents of this book, may only correct in a certain time in the past and the present or in the near
future. In this era of scientific and technological revolution as sweeping as fast now, no one knew before
is whether the knowledge that you have obtained can be applied in future or not. To answer this
question, only yourself, have to always update-YOURSELF-for latest information in all areas of life,
including the medical field. No one can, of course this book can not, do it for you.
10. Strictly forbidden to use this book in any bad purpose, not be allowed to commercialize this product
ààààààààààTààààààààààà-
articles, but has made a lot of effort, time, and money to create it, for the advanced of the community.
You must take full responsibility for any misuse purposes and does not comply with the contents of this
book yet.
11. All theories are just gray, a thousand books or a book are only theory, the only facts of life are the
most perfect book, in which you are not an audience but are the main actor. This Book just a small grain,
using it to cook or fry breeding is completely depend on you. And the person who created this grain will
begin more excited and motivated to keep trying if you know that thanks that so many people no longer
have to queue to wait for relief.
12. All comments related to the books should be sent to the me at the address above. We hope to
receive feedbacks from you to make the later version better.
13. We wish you, your family and Vietnamese people has always been healthy, happy and have a
prosperous life.
MC LC
THÔNG TIN
ABOUT
1. PHNGàPHãPàKHãMàMT
2. LãCàCàNĂNGàVâàLIT VN NHÃN
3. VIÊM GIÁC MC
4. VIÊM KT MC
5. VIÊM MNG MT TH MI
6. ĐC TH THY TINH
7. GLOCOM CP
8. BNH HC DCH KÍNH
9. BNH LÝ L ĐO
10. BONG VÕNG MC
11. CHNàTHNGàMT
12. CHNàĐOãNàM MT
13. CHNàĐOãNàĐ MT
14. GHÉP GIÁC MC
15. LOÉT MOOREN
16. QUM
17. SP MI
18. MT HT
19. CÁC VIÊM NHIM CA MI MT
20. HC VÕNG MC TRUNG TÂM THANH DCH
21. TCàTĨNHàMCH TRUNG TÂM VÕNG MC
22. TCàĐNG MCH TRUNG TÂM VÕNG MC
23. THOãIàHÓáàHOâNGàĐIM NGI CAO TUI
1. PHNG PHÁP KHÁM MT
1. Dng c ààn:
- Đààu Landolt vi ngun sáng 75w.
- Lúp cm tay.
- Đàààt.
- Vài cái nâng mi, bông hàt, cn sát trùng.
- Thuààng t:
. Là loi thuààng t àHààTà
- Mt s thuc cn dùng khác (Fluorescein 1%- 0,5%, Chlorocit 4%)
- Gàààng t.
- Hp kính Parent.
- Mt hp kính th.
- Máy sinh hin vi.
2. Trình t khám:
Bnh nhân ngài diàà so le vi chân thy thuàĐàà bên tay phi ca
àààt khám các chi tit t ngoài vào trong, t c ra sau.
2.1. Mi mt: Có th thy các du hiu bnh lý sau.
- Co qup mi: Khe mi hp li, bnh nhân không th t m rààààc khi b bnh.
Tng kèm ààà mi, chàc mt giàn giàĐààu chng ca viêm loét giác
mc, glocom cp, viêm mng th mi cp, vàààu.
- Sp mi: ààààà nhìn thààc thì b t do mi trên ln
xung chng 2mm quá rìa giác mc phía 12gi. Nu b t do mi trên thàài hn này
àààu hiu sp mi. Sp mi có th do bm sinh, do th àààààn
àc do lit dây III. Cààààààài trên có còn hay không và nu
còn thì mà nào.
- H mi: Khi bnh nhân nhm mt hai b t ààààài không gààà h kt
mc nhãn cààààng h mi. Có th gp h mi do li mt trong bnh Basedo và à
ng có kèm hin tààààààCàààààà t do ca mi không
nhng không ln xung quá rìa giác mc mà còn bên trên vùng rìa làm cho giác mc b l
hoàn toàn khe mi. Du hiu này gây cm giác li mt cho dù có th thc s là mt không b
li. H ààc gp trong lit dây VII ngoi vi (du hiu Charles-Bell (+)) hoc do so co kéo
nht là so bng vùng mt.
- Ln mi: Tng gp do so co kéo nht là so bng vùng màĐààp làài do lão
suy. Khi mi b ln, b t do ca mi không ààc vào nhãn cu. mà nàààà
kt mc sn b lt hn ra ngoài. Kt màààà do liên tc b kích thích vì gió, bi,
ààààc màà t.
- Qum và lông xiêu: Qum có th do bm sinh và thy bnh nhân còn nh tuàKàà
ng là quàài, nàà ààTài ln tui quàng do bin
chng ca bnh mt ht. Khi b qum, c hàng lông mi không mààààc mà cp
xung và chc vào b mt nhãn càLààààààng cu bnh mt ht và ca các
sang chn gây so nh mi màĐààt vài lông mi mc cp vào trong hoc chc vào nhãn
cu.
- “ày mi, u mi: Hay gp nht là do chp lo ààu. Bààn khám vi mi
mààà, s ààà àààààc chp hoc là“à mi còn
gààng hp viêm da, viêm t chc hc mt do các nguyên nhân ví d à ng
Khi hààn viêm ty, chàààààc gp chp không nhim trùng ta s thy
mt u nh không dính da, lt mi s thy mt phía kt mc có màu xám hoàà xm hoc
ààààà.
U mi mà nhìn thààààààu, u dng bì. Nhng u dààààng, n
chààààNu u to có th àààààu b lch. Riêng u tuyn l thy góc
trên ngoài, nài trn hc màày lch nhãn cu xuài, vào trong.
Càààng hp u máu hoc àààng mch cnh - ààààà
àà ààààng máu git lùi, s vào u mm và n thì có th xp bt,
nghe vùng mt có ting thi.
- Li mt: Đ li ca mt ààààà àng rt cao. S à li trung
bình i Vit Nam àNàNàHàààKàà li mààààà
ch bnh nhân có s àà lààng so vàààLi mt mt có th gp trong
bnh viêm hc mt, u hc mààng mch cnh - àààà li mt do
Bààààu. Li hai mt hay gp nht là trong Basedow
2.2. L b: Gm tuyn l chính, các tuyn l ph àng dn l.
- U tuyn l chính: S thy góc trên ngoài hc mt.
- L l: gààààààài. L l có th tc bm sinh hay th phát. Có th gp
ng hp l l b xé rách dc b àààng ca vic thông l àààà
tc.
- n vào vùng túi l: Xem tình trng viêm m hay viêm m - nhày túi l.
- Tàà o: Dàààààààà àc hoc r thuc mààà
hi cm giác v giác. Có th dùng Fluorescein r mt à cààààài cùng
à xem s ààc qua l o.
2.3. Kt mc:
Khám kt mc nhãn cu không ch phn h ca khe mi mà cn kéo mi kt hp vàng tác
lic mt ca bàà quan sát cho ti tn túi cùng kt mc. Khám kt mc nhãn cu và
túi cùng kt mc nht thit phi thành thàng tác lt mi. Các du hiu kt màài
phong phú:
- Cà nông: Xung huyt kt mc trên din rà xm túi cùng, nht dn v phía rìa.
- Cà rìa: Kt mà xm quanh rìa và nht dn v phía túi cùng kt mc
- Phù n kt mc: Kt mc dày lên, m c, khi phù n nng kt mc có th phòi qua khe mi
(bng, viêm t chc hc mt, sau phu thut b mt )
- Xut huyt kt mc: Do chààààààààà mch vn yu li
àààc gây v mch xut huyt.
-Ht và so ht: Đààààc hiu ca bnh mt ht nu kt mc mi trên. Ht
nu xut hin à àààm ht to, màu trong, xp thành dãy và kp không v
và rt lâu thoái lui (hàng tháng). Loi ht này gp trong bnh viêm kt mc b ành ht
tr em, viêm kt mc mc thành dch (do Adenovirus)
Ht thc cht là nhng nang lympho nh, nông, màu tràc, d v nm ln trong
àààCàp xp các t bào lympho trong ht:
.Trung tâm: Gm nhng t bào non sáng màu.
.Ngoi vi: Gm nhng t àààt hoá to thành màààm màu
-Thm lu: là s thâm nhim t bào viêm t lòng mch biu hin bng:
. Kt mc dày lên, che lp các chi tit phía sau ca nó.
. Nhú gai: Nm san sát nhau thành mt thà.
-So: Nhng vt trààà chààt qa ca màààà
Trong các loi viêm kt mc có to ht, ch có Trachoma mi to so (du hiàc hià
i)
- Màng máu mt ht: ààng vùng rìa là mt vùng xam xám, ràà phía 12
gi và 6 gi. Màng máu là mààc m àào phát trin t phía 12 gi ln xung
giác mc. Màng máu gm có 3 yu t cu thành:
Thm lu giác mc
Tân mch
Có th có ht
Đ àààààm lu giác mc cn bit ranh giàààĐm gia chiu cao vùng
ààààn ca nhng quai mch hi qui ca kt mc.
- Gai máu: àààm lu do viêm kt mc. Trên sinh hin vi thy nhng n mao
mch mc thng góc vi b mt kt mc. Mi n mao mch là tâm ca mt gai. Các gai sát
nhau và chèn ép nhau to nên hình ààm thm xù xì. Trong viêm kt mc muà xuân các
gai này phát trin mnh to hình àààà sn mi trên.
- Cht tit kt mc (d mt): àààm riêng tu tác nhân gây bnh.
+Dààààc mt và dààng gp trong viêm kt mc do virus.
+Nhày màNc mt kt hp dch viêm, cht nhy và t bào cht gp trong viêm kt mc do vi
khun. M càng nhiu thì chng t vi khuààc t càng mnh (t cu. lu cu )
+Màng gi: Mt lp màng màu tràc trên b mt ca kt mààà kt mààĐà
là do các vi khuààc t mnh gây viêm kt màài giãn mch thoát fibrrin cùng t
chc hoi t kt cht li thành màng. Màng này khó bóc, bóc d chy máu.
- U kt mc;
+Mng thààààààààa kt mc. Mng chính danh phát trin t góc trong
hoc góc ngoài ca kt mc nhãn cu. u mng là mt vùng giác mc thm làc, có th
có nhng tààà biu mô bt màu fluorescein thành chm. Nhng mng giàu tân
mch tàà là mng máu rt d tái phát sau m.
+Nt vàng kt mc (pingueculum): trên kt màààng khe mi sát rìa. Màu ca nó
vàng nhàààài b mt kt mc xung quanh. . Cn chàààt vi u nang
àng ààài ngoài.
+Các loi u kt mc khác: Có th gp u biu mô lành tính, u biu mô ác tính (epithelioma), u
sc t. Càà vào các du hiu lâm sàng, s tin trin, s phân b mch máu và gii phu
bà chààành.
2.4. Giác mc àBàng giác mc trong suàng kính 11-12mm
-Hình th : Giác mc quá to trên mt mt tr ààà là do glocôm bm sinh.
Giác mc hình chóp: bnh bm sinh keratocone.
-Giác màc: do thm lu, do hoi tààài cu trúc (so) gp trong
. Viêm loét giác mc.
. So giác mc.
-Cácvùng tààààc thy rõ bng nhum Fluorescein natri 0,5%
-Các tàà giác mc, ta mt sau giác mààành bàà
-Cm giác giác mc: chia giác mààààààààààààng.
Dùng bông vê nh u chm lên tng ô. Cm giác giác mc tt là mt phn x nhm ngay li.
Lààà mt nhìn thy bông.
2.5. Tin phòng:
-Đ sâu: tu theo tui, gii, tt khúc x, tác gi ààà
.Calmettes (1958): nam3,61mm, n ài t 30 -50 tui).
TààĐààài các la tui.
Tui 19-21 34-36 49-51 64-66
Đ sâu 3,18 2,98 2,76 2.96
N và sâu tin phòng gim theo tui àààc sau ca
thu tinh th
.Reader àà i 40 tui: Mt vin th: 2,99mm.
Mt chính th ;3,14mm.
Mt cn th ;3,63mm
.Khúc Th Nhn (1984):
Tui < 40 > 40
Đ sâu 2,98 +0,28 2,81+ 0,29
Kt qu trung bình: 2,94 ± 0,29
-Tin phòng £1mm thì 100% b ààà
-Tin phòng quá sâu trong chààch th thu tinh.
-Tin phòng nông bàng do: rò vt m, vààt thu dch
-Đà sâu ca tiàààààt qua giác mc - tin phòng. Gàà àà
c (to hình vuông ABCD ).
áBàà sâu ca tin phòng
áDàà gàààààc in sn kính
-Tiààc: Dàààt qua tin phòng thy nhng ht bàààààà
ca tia sáng (du hiu Tyndall (+)). Biu hin mt quá trình viêm mng mt th mi hoc viêm
màng b
-Tin phòng có máu: gp trong chààng dp, vàààu Tin phòng có
m viêm loét giác mc, viêm ng mt th mi, vàààu
2.6. Mng màng t:
-Ràt chân mng trong chààng dp, vàààu
-Bc màu: do thoái hoá, viêm mng màààn mun.
-Dính mng mt vào giác mc: do viêm loét giác mc nng, dính mng mt vào màc th
thu tinh do viêm mng mt gây méo ng t. R thuààng t thy rõ ràng nhng ch
dính.
- Rung rinh mng: lch th thu tinh hoc trên màà ly b th thu tinh.
-Nhng sàààn màc mng mt có th bc cààng t: di tích nhng
mch máu th thu tinh thi k bào thai.
-Phn x ng t :
.Phn x ánh sáng trc tip: chiu ánh sáng vào màng t co li.
.Phn x ng cm: chiu áng sáng vào mààng t mt kia co li.
2.7. Thu tinh th: phààng t ààà khám
-Du hiu rui bay sààc.
-Đc thu tinh th các mà khác nhau.
-Lch thu tinh th do chà
-V thu tinh th do chà
2.8. Dch kính:
-Dàààt: dàààààng di la chuyàng.
-Dààààt soi t khong cách 40-50cm, chàà thy toàn th mt màu
hng. Nààc thì xut hin nhng chàààng. Nu xut huyt thì àng t có
màu xám.
-Dch kính có th phòi vào tin phòng do chà
-Xut huyt.
2. LãCàCàNĂNGàVâàLIT VN NHÃN
IàìàLC GII PHU - ìINHàLÝàCãCàCàVN NHÃN.
- Mi mààààn nhãn ngoààààn nhãn ni ti.
- ààn nhãn ngoi lai bao gààààààààng àààààng
ààààààààààà
Cààgoi nhãn
C
Đ dài
(mm)
Nguyên u
Bám tn
Cung tip
xúc
(mm)
Tác dng
chính
Tác dng ph
Thn kinh
chi phi
Thng trong
40
Vòng Zinn
Cách rìa
5,5mm
7
Đàà
trong
Không
Nhánh
i dây III
Thng ngoài
40
Vòng Zinn
Cách rìa
6,9mm
12
Đàà
ngoài
Không
Dây VI
Thng trên
40
Vòng Zinn
Cách rìa
7,7mm
6,5
Đàà
trên
Xoáy vào
trong
Đàà
Nhánh trên
dây III
Thng i
40
Vòng Zinn
Cách rìa
6,5mm
6,5
Đàng
i
Xoáy ra ngoài
Đàà
Nhánh
i dây III
Chéo ln
32
Vòng Zinn
(nguyên u chc
à ròng rc)
1/4 trên
ngoài, sau xích
o
7-8
Đàà
trong
Đàng
i
Đàà
Dây IV
Chéo bé
37
Sau h l
Vùng hoàng
m
15
Xoáy ra
ngoài
Đàà
Đàà
Nhánh
i dây III
Nàààn nhãn ngoi lai, mi mt ààààn nhãn ni tààà àààààng t
ààààng tác vàààng tác quy t àu tit.
IIàLãCàCàNĂNG
àĐàààà
Lác là mt hi chààààm là s lch nhiu, hoc s lch ít ca mt nhãn cààc
trong tt c àng và s ri lon th giác hai mt.
àCàààààààà
Đààt quá trình phc tp gm nhiu thao tác k thuàààààn hiài, nhàài
vi tr àng phàààu làààt ch àu tr.
2.2.1. Chààààà lá:
2.2.1.1. Chàààà
- Bng nghim pháp Cover Uncover test: Che chm tng mt, che nhanh luân phiên hai mt ta có th
phát hiàc lác n, vi lác, lác luân phiên và lác chéo.
Mààa th nghim che màLà phát hiàng tác tr ca nhãn cu xut hin mt che và
mààà àn kt lun lác mt màààààCà ààng tác tr mà xác
nh hình thái lác:
+ Hàng tác tr t trong ra là lác trong, t ngoài vào là lác ngoài, trên xuàààààng,
tr chéo là lác chéo (kt hàààng).
+ Tà ng tác tr nhanh, chm nói lên tình trng th lc ca mt lác. Nu không xut hiàng tác
tr mt lác là mt àc th rt nng hoc mù.
àBà ng tác tr àà lác cao hay thp. Tr ít, nh à lác thp, tr mnh và nhiàà lác
cao.
2.2.1.2. Chàà lác.
- Nghim pháp Hirschberg.
Chiàààààààààin vào sàành nhân thì có ánh phn quang trên giác
mc. mt lành ánh phn quang trung tâm giác mc còn bên mt lác ánh phn quang cách trung
tâm giác mc v ààààààC cách xa trung tâm giác mààà
0
àng
i ta tính b ng t là lác 15
0
, rìa giác mc là 45
0
àQành lác trong ghi (+), lác ngoài ghi (-)
à lác.
Nàà lác có th àààng th ng k Landolt, bààà lác Strabometer, máy
synoptophore, bàà
2.2.2. Khám vàng nhãn cu:
Cho bnh nhân lic tààààààng ph ààc hoààààn nhãn.
àĐàà lc phát hiàc th mt lác:
- Đà lc không kính và có kính cho tng mt mt. tr em nên dùng bng Snellen ch E (d nhn
thààng Landolt vòng tròn h).
- Phát hiàc th mààNc th àààààc th không phi do tààc
th gây ra (vì vy phi khám k giác mc, th thy tinh, dch kính, võng m
- Chàààc th khi th lc mt lác thàà bên mt lành t 3/10 tr àNc th c
chia ra làm 3 mc:
àNc th nh th lc t 5/10 7/10.
àNc th trung bình t 2/10 4/10.
àNc th nng th làà
2.3. Các hình thái lâm sàng cààà
2.3.1. Lác trong (lác quy t).
Lààng gààààp 4-5 ln, vi nhng biu hin lâm sàng có phn nng n àà
ngoài: tui xut hin lác sàà ààà l tt khúc x ààc th và ri lon th giác
hai mt nghiêm trààCàu hình thái lác trong:
2.3.1.1. Lác quy t chính cng
- Xy ra sm.
- Kààu tit.
- Không phi hp tt khúc x (nht là cn th) hoààà àài gia hai mt.
- Tng lác luân phiên.
- Th giác hai mt b ri lon.
- Hay kt hp yu t àng.
2.3.1.2. Lác quy t àu tit.
* Lác quy t u tiàn hình.
- Lààu tit toàn b ng là do vin th, nàu chnh bàà s vin th thì ht lác c khi
nhìn gn và khi nhìn xa.
- Tng phát sinh muàààn 5 tui.
- Lác luân hi có lúc lác lúc không. Nói là có yu t u tit khi chênh lch già lác nhìn xa và nhìn
gn phi t àààà lên.
* Lác quy t th àn hình:
- Đu chnh kính vin th s thì nhìn xa hààààn vn lác vào trong.
* Lác quy t àu tit cc b: Nh Atropin thì mt già lác mt phn.
2.4.2. Lác ngoài.
2.4.2.1. Lác ngoài tng lúc.
Đàài lác ngoài ph bin nht, xut hin sàc 5 tui), lúc có lác lúc kààng thy lác
vào nhng lúc mt mi, th giác kém tp trung. tr ààààààng làààà
gn. Có th àààng, hi chng ch cái. Tin trin có th tr thành lác liên tc.
àLààng xuyên.
Lác àng xuyên him gààààng lúc.
1. Lác ngoài bm sinh: Xut hin t khi sinh ra hoàààààĐ lác lààài, không có
tt khúc x, có th ààààTng kèm theo tààn kinh.
2. Lác ngoài do tn hi th lc: Gp tr 5 tui hoài ln, do các tàà“o giác màc th
thy tinh, teo th thn kinh, tn hààm, lch khúc x 2 mt.
àLàng.
Làààn rt him gàààààààLàc gàààng khi góc lác
làààc làààà
Tùy theo v trí ca nhãn càài ta gi là lác lên trên hay lác xuààTààng hành, loi
ààng gp nht là do liàààn bm sinh Biu hàààààààéo bé và
hn ch ààn, có th kèm theo màà làu.
Làng phân li:
Làng phân li là mt dààc biàng kèm theo lác trong bm sinh. Biu hin lâm sàng là khi
che mt mt thì nhãn cu mààààààààài b che mt thì nhãn cu tr li v trí
ààLàààà xut hin ngay c khi mt tp trung chú ý mà không cn che mt mt. Ch
càu tr phu thuàààng xut hin t phát hoc àng nhiàn thà
IV. LIT VN NHÃN
Lit vààc chia thành 2 loi: (1) lác liààààt mt hoc nhiàài nhãn không
ài 2 mt và (2) liàng tác liên hp 2 mt.
4.1. Nguyên nhân ca lit vn nhãn.
Tàà
1. Bm sinh: Viêm não bào thai, bt sààn nhãn, não úng thy, chààà
2. Mc phàĐààng, bààng ri rác, u ni sàààng màt qy, bnh AIDS,
chààc mt, s não, phu thut).
Theo v trí tà
1. Tààn kinh:
- Tàààn kinh (liài nhân): Lit các dây thn kinh III, IV hoc VI dàn lit vn nhãn 1
hoc 2 mt.
- TàààààTng liàààn nhãn c 2 mt.
- Tààààn nhãn (lit trên nhân): Liàng tác nhìn ngang hoc liàng tác nhàng.
- Tààài thn kinh liên kt 2 nhân (lit gian nhân): Do tàààc gia.
2. TàààBnh Basedow, bàààt mt ngoi lai tun tin mààà
3. Tàààc: Chàà, hc mt, t máu, viêm, khi u.
4.2. Triu chng
Nhng triu chàng gp nht ca lit vn nhãn là:
1. Song thàTng là lý do chính khin bààn khám bnh. Song th 2 mt (bt mt mt thì ht
song th), song th tàà ng càà lit.
2. Lác mt: Góc lác tài àng nhìn khác nhau, góc lác ln nht khi nhìn v ng tác dng
càà lit. Góc lác khi màành th gi là góc nguyên phát và góc lác khi màành th gi là
góc th phát. Trong lác lit, góc th phát làààà
3. Lià: Mt lác b hn ch vàng hoàng cààà lit.
àTà làu: Bnh nhân có màà u và tránh song thàTà làu khác nhau tu
àà lit.
4.3. Các hình thái lâm sàng.
Lit dây thn kinh s III: Dây thn kinh III có th b lit toàn b hoc lit mt phn. Lit thn kinh III toàn
b biu hin bng:
- Sp mi: Do liàààà
- MàààDààng ngoài không b lit.
- Hn ch vn nhãn vào trong lên trên và xuài: Do liàààng trong, thng trên, thài.
Vàààààààng.
- Gàng t và giàu tit: Do lit thn kinh phó giao cm
Nààng gp ca lit dây III bao gm: Bnh mààààng, huyt áp cao), chn
ààch (ti ch ni giàng mààààng mch cnh trong), các nguyên nhân
khác (khi u, viêm mààà
Lit dây thn kinh s IV: Lit thn kinh IV biu hin bng nhng triu chng sau:
- Song th ng: Song th ààt nhìn xuàĐ tránh song th, bàààà u bù tr:
àààài din, mt ngoààài din và cm h xung.
- Mt lác lên trên: Do liàààn.
- NghiààBàààLààààu nghiêng v bên tàà gim khi
u nghiêng v ài din.
- Nhng nguyên nhân ph bin ca lit dây thn kinh IV bao gm: chààn hi mch máu, hoc
bm sinh.
Lit dây thn kinh s VI: Biu hin bng
- Song th ngang, song th ààààà ààt.
- Mt lác trong: Do liààng ngoài.
- Hn ch vn nhãn ra ngoài.
- Tà bù tr: Mt ngoààààà tránh song th.
NààTng gp nht là do bnh mch máu (nhààààng và huyt áp cao), tr
ààààm virus.
Lit trên nhân
Đng tác vn nhãn liên hp là nhàng b àài 2 mt. Có 3 loi vn nhãn liên hp:
- Đng tác chuyành th àààĐ àt muàààààm
hoà chuyn t nhìn vt này sang vt khác. Trên lâm sàng, kim tra bng cách yêu cu bnh nhân
nhìn vào mt vt, nhìn sang trái, hoc sang phi.
- Đng tác nhìn theo chààààĐ ààà vào vàààc khu trú
bàng tác git. Kim tra bng cách yêu cu bnh nhân nhìn theo mt vt liu di chuyn chm.
- Các phn x tiàà mt (non-ààĐ ààà ca nhãn cu so vàà càu
àà. Khám phn x tiàà mt bng nghiààu búp bê (bàành th mt vt,
i khám xoàu bnh nhân v màng s thy nhãn cu chuyn v àc li).
Đàm ca liàng tác nhìn là không có song th và các phn x tiàà mààng.
Liàng tác nhìn ngang
a. Tààu tài ca cu não (PPRF) gây ra lit nàààààn x tiàà
mt không àng.
b. Tàààc gia (MLF) gây ra hi chng lit mt gian nhân: mt bên tàà hn ch
ààààààààt hin rung git nhãn càààà àng.
c. Tààt hp c PPRFààMLFàààHi chng mt và mt nàLt nhìn ngang cùng bên và
lit mt gian nhân cùng bên.
Liààààng
Tàààààng (nhân k ca bó dc gia) gây ra:
a. Hi chng Parinaud: Gm tam chng (1)liààààng, (2) mt phn x ng t vi ánh sáng
ààn x ng t nhìn gn (light near dissociation) và (3) mt rung git kèm theo nhãn cu
co rút vào hc mt (convergence retraction nystagmus).
b. Hi chng Steel Rechardson Olszewski: Lit trên nhân tun tin (lit nhìn xuàààt nhìn
lên, cui cùng lit c ng tác nhìn ngang) kèm theo co cng ngoi tháp, gi lit hành ty, nói khó, sa sút
trí tu.
IIIàĐIU TR LÁC
Viàu tr lác càc tin hành sàc tuààc thì mi hy vng phc hi c c th giác 2
mt và thm m. Nà quá mun thì ch có th àc yêu cu thm m.
Qààu tr lác gàààààĐu chnh bàààu tr c th và (3) phu thut
phc hi s cân bng 2 mt.
3.1. Chnh kính.
Chnh kính là mt khâu quan trààu tr àc biàài vàààu tit thuààĐu
chnh kính làm cho nh rõ nét và to thun li cho vic phi hp th giác 2 mt.
- Vin th: Mà vin th càu chnh ph thuc vào tui bnh nhân và bnh lác nu có. Màa tr
i 2 tui không lác thì vin th 4D mi cn chnh kính, nu có lác trong thì cn chnh kính cho c vin
th 2D.
- Lon th: Cn chnh kính nu lon th t 1D tr lên,
- Cn th: Tr i 2 tui, cn chnh kính nu cn th 5D tr lên. Trong khong 2 4 tuà cn th cn
chnh kính là -3D. Tr làà cn th cn chnh thàà tr có th àc ch trên bng
ng hc.
àĐu tr c th
Nààààu tr nc th có nhiààà ààn phc tp, tùy theo các
u kin cho phép và nhààu kin ca bààààà mt kinh t xã hi, hoàn cnh mà
thy thuc la chààààp.
Càààt mt
Bt mt lành chàc th cho mààààà àt ààn ngày nay nó
vàc ng dng nhiu nht vì nó mang li hiu qu nhanh nht, cao nht và d thc hin nht
Gààt s tác gi xuààààààààng bin th càààt
mt. Có các kiu gia pht gn, gia pht xa, tu theo bnh lý mà vn dng.
àĐu tr phu thut.
- Làm yà
àLààĐà ààà phía sau nhm thu ngàn cung tip xúc càài nhãn cààà
co li và yààlàm cho nhãn cu tr v ài lp. Nguyên tc là càng lùi nhiu nhãn cu càng tr
nhià lác càng gim. Tuy vy ch c lùi tààng chiu dài cung tip xúc. Vì nu lùi càng quá
màààààt tác dng làm xoay nhãn cu mà ch còn tác dng kéo tt nhãn cu ra sau.
+ CàààCàààààn khâu làààààà
- Làm kho
àRà
+ GààCà gp màààààà àng tác dàng gàààn).
àKàààc: Khâu ch bám ààààà àng tác dng ca mààc
ààc lùi.
+ Di thààn nhãn lân cà thay th ng tác càà lit.
3. VIÊM GIÁC MC
1. Khái nim : Đààng tààa giác mc do nhiu nguyên nhân gây ra. Có th chia ra
làm hai nhóm chính: viêm loét giác mc (viêm nông) và viêm giác mc nhu mô (viêm giác mc sâu)
2. Nguyên nhân:
a - Chà Ràc giác mc, d vààng. Trong chin tranh tác nhân có th là nhng mnh
nh, chàc hoá hc Trong thi bình: phoi tin, bàààt thóc, cààng hoá cht
Chàà ng cho vi sinh vt xâm nhp vào t chc giác mc, gây tàài t t chc.
Có th k àà yu t sang chn giác mc do lông xiêu, lông qum, sn vôi
b - Vi khun: Gp nhiu nhàààààààààn s sang chàààCài vi
khuààc nhc ti là: t cu (vì s ph bin ca nó), trc khun m xanh, cu khun lu (do tính
cht nguy him ca hai loi vi khun này )
c - Virus và các nguyên nhân khác: Vàààu gây viêm kt mc cp, nu sau 7-ààà
khi thì d gây tàààc (viêm giác mc chm nông). Virus herpes gây viêm giác mc là mt
bnh rààu tr. Viêm loét giác mc do nm ít gà ààt bnh mà viàu tr còn khó
àà gây bin chng nguy him.
Còn có th gp viêm giác mc do h mi, do so, do lit thn kinh, do min dch d ng, ri lon
chuyn hoá, viêm loét giác mààààng khô mt (tr em nhà nghèo, bnh nhân suy kit, b
ààà àu kin sng thiu thn và gian kh). Thiu tiàc mààààà
gây viêm khô giác mc hoc viêm giác mc si.
3. Triu chng:
2.3.1. Càà
àĐàc: Bnh nhân nhc nhi âm , tng lúc di lên, bt c màààààààm giác
ààààm)
* Chói, s ánh sáng: Bnh nhân luôn nhm nghin mt. Các bàààààu vào lòng m,
không dám m mt.
* Chàc mt: Nu bnh nhân t m màc mt chy ràn ra. Nu thày thuc vành mi, có th
àc mt ra.
* Th lc: Tu theo mà nng nh và v trí loét giác mc , có khi ch còn bit sáng ti (ST(+)). Th lc
gim nhiu so vàààààt triu chà chàààt vi viêm kt mc
2.3.2. Thc th:
* Mi: Co qup rt khó m, màà mng.
* Kt mcàCà àm, n phù làm phng mng kt mc. Cá biààng hp kt mc phng
mng lên che kín giác màn ni nhàààà nhãn cu.
* Giác mc: loét bt màu thuc nhum (fluorescein, bleu methylen, mercurochrom ) hình dng, kích
c có th t nhng chm li ti, nông trong viêm giác mc chàààn ln gn ht din giác
mc. B mt loét là cht hoi tààààààm lu t bào viêm và ngàc to hình
nh m c. loét có nhààm riêng tu tác nhân, ví d loét do trc khun m ààu
có hình móng nga, tin trin rt nhanh ra din rààààc, thng mt. Loét do nm
ng tàào gia loét. loét do vi rút herpes hay có hình cành cây, hình bà. Loét giác
mc do d ng có loét tròn, nh và vùng chu biên giác mc. Viêm giác mc si có loét nh bt màu
thuc nhum và bên càààt si t chc hoi t có màu t dàu kia còn bám vào giác
mc
Viêm giác mc sâu (viêm nhu mô) có vùng tààààààààng vàc
trng có th phân b ri rác (viêm giác màài biu mô do virus) hoàààng (viêm giác
mààààona, do herpes). Mààm ca nhng tàài này là giác mc không bt
màu thuc nhum. Cààày giác mc dày lên rt nhiu v phía sau àààài
nhng np gp ca màng Descemet và nhiu chm ta mt sau giác mc.
* Tin phòng : Có th có m to thành ngààài thp. Hay gp trong viêm loét giác mc do
nm, do vi khun.
* Mng mt - th mi: Có th b viêm phn ng gây gim phn x àààng t .
2.3.4. Tin trin :
a - Khi thành so: Do sc chà ca bn thân bààààu tr tt, nu tààà
loét sâu thì so dày, àng ti th lc.
b - Loét sâu hoi t rng n ht lp nhu mô, phng màng Descemet, do thng hoc thng dàn
viêm m nààc dòng .
c - Viêm m ni nhãn: Càààng loét àààà ni nhãn, àng ca nhng
mt này là rt xu, nhiu kh ài b mààààà kháng sinh tiêm vào bung dch kính .
3.5. Đu tr:
àLàng nhààu tr theo nguyên nhân :
- Viêm loét giác mc do vi khuàĐu tr bàààààà, nên phi hp 2-3 loi
ààng dùng toàn thân và ti ch .
- Virus: Có nhng loi thuc chng tt c àààààIààch 0,1%, m
0,5%), Vira - A (m 3%), Trifluridine (Viroptic - dung dch 1%) Riêng vi virus herpes , thuàng
dùng là Acyclovir (zovirax ) 200 mg x 4 - 5 ln uàààu nhau trong 24h kt hp tra mt
m )ààài nhà àng ung.
- Nm: c ta, loét giác mc hay gp do 2 loi nm Aspergilus fumigatus và Cephalosporium
falciformits. Bnh cnh loét giác mc do Cephalosporium cp din gààààc khun m xanh
vì chng nm này có tit men chollagenase gây hoi t giác mc nhanh chóng.
Kháng sinh chng nàng dùng hin nay là Sporan (Itraconazole) 100 mg x 2 viên/ngày ung 1
ln x 21 ngày kt hp tra mt dung dch Natamycin (Natacyn) 5% cách 1h mt ln . Các kháng sinh chng
nm khác có th k tààNàáàBàNààààng kém nhiu so vi
Sporan .
Phi hp vi kháng sinh chng nm , cn dùng thêm :
* Dung dch IK 5% ung liàààng bc 0,5g cho ti liu 5g/ngày trong vòng 2-5 tun. Dung
dàIKàààng vì vy nên chia ra nhiu ln trong ngày và uààààIKààài dng
dung dch 1-à tra mt hoàn di .
* Dung dàLààà chm àààLàààc khi chm Lugol cn thm tht khô
c mà tránh lan thuc ra vùng giác mc lành .
- Min dch d ng:
Kààt rõ nguyên nhân cn dùng kháng sinh toàn thân và ti ch:
Đng toàn thân: Tiêm hoc ung.
Ti chàTài kt mc 100.000-ààPàc1/10g Steptomycin hoc 40mg
Gentamycin (1ml dung dch) x 1ln/ngày hay cách ngày. Kt hp tra mt càng nhiu ln càng tt các
dung dch kháng sinh, sát trùng. Thuc m tra mt vào bui tàààà.
Thuc nam : Lá rp cá giã nh p lên mt qua mt ming gààà bnh nhân nm nga,
màààààààc ép ca lá rp cá - mt v thuààààc chng minh là
có tác dng kháng khuàài tt .
* Chng hoi t : Dùng 0,5 ml huyt thanh t thân hoc máu t thân pha ln dung dch kháng sinh tiêm
i kt mc hàng ngày hoc cách ngày. - macroglobulin trong huyt thanh có tác dng c ch hot
ng càààCài mààài ta còn dùng dung dch EDTA 3% (etyl-diamin-
tetra acetat) hoc Acetylcysteine 10 20 % tra mt, ung hoc tiêm vitamin C liu cao 1g/ngày
* Chng dính và giàà Atropin 1% tra mt 1ln / ngày. Ung các thuc chng n ààDà
Amitase, Alphachymotripsine và các thuc giàààng khác .
àTàààng : Ung các loi vitamin A, B2, C Tra du A,
dung dàCBàààààà gim kích thích cho mt.
* Loi tr các yu t sang chn: M qum, lông siêu, ly sn vôi Tààu tr h mi, nhiàng
hp mi h ààààc cn phi khâu cò mi
* X trí các bin chng:
- Phng màng Descemet: Khâu cò hoc khâu ph kt mc.
- Thng giác mc: Tt nht là ghép giác mc nóng. Nàààu kin ghép giác mc thì tin hành
khâu cò hoc khâu ph kt mc tm thi. Ghép giác mààc ch nh khi các bin àu tr
bng thuc không có kt qu .
- M ni nhãn, th lc ST (-): Buc phi ch nh múc nàààààààààc, nhiu
ng, k c ng tiêm vào bung dch kính . Loét giác mc là mt bnh nàu tr khó khà
àà li di chng là sàc giác mc gây gim th lc. Cn phàc biàààn mnh vn
phòng bnh và phát hin bnh sà u tr kp thàĐi vi các thày thuc, có màu cn nh
là vic lm dng các ch phm cha corticosteroid tra mt (Polydexa, Dexachlor, Maxitrol,Tobradex )
hoc dùng kéo dài nhng thuc loi này s gây gim kh à kháng ca màààààà
loét giác mc do nm, do herpes. Ch nh dùng nhng loi thuc này phi tht cht ch và thn trng .
4. VIÊM KT MC
I. BNH VIÊM KT MC .
1.1. Nguyên nhân.
1.1.1. Vi khun, virus:
- Ngoi lai: Theo bi bm, dng c, tay bn ô nhim vào mt.
- Ti kt mc: Ri lon cân bng sinh thái ti ch (s dng thuc tra mààà nh, nht là
thuc kháng sinh, sang chn bi nhim thêm).
Các tng kt v vi sinh vt cho thy t cu chiààu trong tng s các tác nhân vi khun
gây viêm kt màààng hààc bit là chúng có kh àài kháng sinh và có sc t
àààng tng loài. Lu cu (Neisseria gonorrheae) mt loi vi khun Gram (-) có th lây t
ng sinh dc, t tay thy thuà sang mt tr ààc lây t b àVàt mc do lu
càng nhanh chóng dàn bin chng loét giác mc và rt nhanh thng mt.Virus APC (Adeno-
pharyngo-conjontivitis) có th gây thành các v dch viêm kt mc, hng, hch.
1.1.2. Tác nhân lý hc:
Gió, bi, khói, các cht axit, kim, tia t ngoi, chàc hoá hàu là nhng tác nhân gây kích
thích mnh, gây viêm kt mc thm chí tàà giác mc.
1.1.3. D ng: Có th gp các dng viêm kt mc do hai kiu phn ng d ng.
- Tàm ng tàààTng gp do thuàà
- Tàn cm mun : Viêm kt mc bng ,viêm kt mc mùa xuân là nhng ví d v bnh nhóm
này.
1.2. Triu chng:
1.2.1. Triu chàà
- Nga rát cm. Bàààààààc vào mt.
- S áng sáng (không nng lm).
- Nhiu d kèm nhèm. Bui sáng ng dy rt khó m mt vì d dính cht hai mi vi nhau.
- Chàc mt (ít).
- Dch t: Bàng lây lan ààà.
1.2.2. Triu chng thc th:
+ Màà, có th mà nu là viêm cp. Kt màà trên din rng, mt sc bóng, dày
ààng thch.
+ Kt mc: Phù n và có th phòi qua khe mi (viêm do lu rt hay gp du hiu này). Trên kt mc còn
thy các hình nh tààààà
- Ht: Rõ nht à i và hai góc trong, ngoài ca kt mc mi trên nhng hàààc
m là to, trong, kp không v),
- Gai máu: Thààà kt mààààng lm chà, dày chi chít, nààà có
xut huyt.
- Nhú gai: Làm cho kt mc sn sùi, thy rõ kt mc sn mi trên trong bnh viêm kt mc mùa
xuân .
- Bng kt mc: Hay có trong viêm kt mc d ng do s n phù ca kt mc.
+ D mt : Nhiu d à theo tác nhân mà d ààm khác nhau, ví d: viêm do t cu có
d màu vàng; viêm do lu d mt già m; viêm do liên cu tan huyt, bch hu là nhng vi khun
ààààng gây giãn mch, to màng gi bám cht vào kt mc mi khi bóc s chy máu; viêm
kt mc mùa xuân d màààm là trong, dai, dính,có th kéo ra thành s
+ Hàààài hàm, to bng ht lc, hààààà
+ Triu chng âm tính: Các du hiu này càààà giúp cho vic chàààt vi
nhng bnh có tàààc.
- Th lc không gim (chú ý lau k d ààà lc).
- Giác mc trong.
+ Xét nghim cn lâm sàng: Cy khuàààt t tìm vi khun, xét nghim min dch hunh quang
tìm vi rus, xét nghim máu thy bch càEàààà
àĐu tr và d phòng: Càành nguyên nhân, tác nhân gây viêm thì viàu tr màt hiu
qu. Tuy vààu tr có nhàm chung cho mi loi viêm kt mc:
1.3.1. Dùng thuc kháng sinh và thuc sát trùng.
Thuàc: Chloromicetin 4%o
Sulfat km 1%o.
Sulfaxylum 10-20%
Có th ààc mt loi hoc phi hp hai loi, r luân phiên nhiu ln trong ngày (10-20 ln).
Thuc m : Tetraxyclin 1%
Gentamicin
Các thuc này tra 1ln/ tàààà)
Cho dù là viêm do virus, d ng, thì dùng kháng sinh vn có giá tr là chng bi nhim. Riêng
trong viêm kt mc do lu phi r thuc rt nhiu ln trong ngày, cách quãng 10 phút 15 phút r mt
ln thm chí phi tin hành r git liên tc, nên kt hp 2,3 loi thuc kháng sinh. .
1.3.2. Chng viêm:
àCàài dng thuc r mt hoàài kt màà nh phi ht sc thn
trng. Trên th ng hin nay rt hay gp loi thuc r mt phi hp kháng sinh vi corticoid. S phi
hp này to ra thun tiàài bààu phi dùng kéo dài thì càc theo dõi nhãn áp vì
corticoid có th à àààc th thu tinh. Mààààc nhc ti khi dùng
corticoid r mt kéo dài là gây gim sà kháng, d dn ti bi nhim nm, vi khuààà
nhng bnh rt nguy him cho mt.
* Các thuc tác dng àààààLàOàCc kháng th
cm th ààáàEàààààNàCà
àààng tài vi nhàng hp viêm kt mc d àĐc bit, nhóm thuc ààng
ààc ch nh dùng cho viêm kt mààààng phàà kéo dài.
1.3.3. Nà àààào biu mô: CààáàBàCàng ung, r màààà
mà b kích thích.
Viêm kt mc, nht là các viêm kt mc thành dàààààng t khi. Tuy nhiên, có
loi viêm kt mc rt dai dàài khó chàààt mc mùa xuân, viêm kt mc có ht.
Nhiu khi còn thêm c bin chng do thuàu tr chúng. Có loi viêm kt mc nhanh chóng dàn
tàààààààu khun lu hoc ít gààààààĐààà
ta thààààà mt bnh này. Khi khám bnh cn kim tra tình trng th lc, giác
mà tránh có nhng s b sót hoc bin chààc.
Phòng bnh :
- Càài bnh không cho dùng chung chàààKàt cài bnh càc git
ààààng.
- Tra thuc phòng bàài lành.
- Thy thuc: V sinh tay khám và chú ý kh trùng dng c tránh tr thành trung gian truyn bnh.
5. VIÊM MNG MT TH MI
àĐàà
- Mng mt th mi là phàc ca màng b àày bnh này còn có chààààà
b àc.
- Bnh hay tái phát tài, nààu tr có th dn tàà áp th ààààà
vin.
- V ààà k ti các yu t ti mt àààt, sang chn phu thut, t kháng
nguyên th thu tinh (do khuch tán hoc rách bao), nhn viêm giao cm; các yu t thuc v àà
quan lân cn: viêm giác mc, cng màà các nguyên nhân toàn thân àm trùng (tn
àààành do virus, bàààààààààt sng dính khp viêm
màng b ài chng Reiter, bnh sarcoid, bàBààài lon chuyn hoá (diabete, goute).
Trong nhàng hp này viêm màng b àc ch là triu chng ca mt bnh toàn thân. Còn
n 80% các viêm mng mt th ààààà
2. Triu chng
àCà
- Đàc âm , nh nhàng, thààà m.
- Th lc gim: Cààààààà àc mt. Nhìn chung th gim mc va phi.
- Chàc mt.
- S ánh sáng: Chói mt nhng mà khác nhau.
Nhng du hiààu có mà nh ààài các du hiààng ca viêm loét giác
mc.
- Ngoài ra bnh nhân có th sàààà, ít d mt.
2.2. Thc th :
àCà ààCà sâu kt mc, có th thy rt rõ nhng mch máu giãn to, màu tím sm,
ngon ngoèo.
+ Mng mt: Sm màu, kém xp, ng t co nh và phn x áng sáng gim hoc mt. àn mun
ng t có th b méo mó do dính vào màc th thu tinh.
+Thu dch: Vàc, khám trên sinh hin vi s thy du hiu Tyndall (+).
+ Th thu tinh: Có nhng chm sc t mng mt bám màc, nhiu khi nhng chààc t
mng mt này xp theo dààààng vi b ng t.
+ Mt sau giác mc: Có th có tààààng chm làng protein t thu dch - sn phm
ca quá trình viêm.
+ S phn ng th mi: Bàààn ng dà
Nu bààn àn mun, các triu chààààààa, hàà
còn du hiu mt m. Các triu chng thc th àààààààààc:
+ Mng mt: Teo, bc màu, có th có hình nh núm qu cà chua do nghàng t , thu dch li hu
ày vng mng mt v phía giác mc.
àĐng t : Thu nh, dính tít hoc méo mó do dính vào màc th thu tinh. Phn x vi ánh sáng
càng t lúc này s b hn ch do dính. Diàng t có th b màng viêm che kín.
+ Th thu tinh, dch kính: Có th b vàc các mà khác nhau. Do màng viêm cùng vi th thy
àc che khut, du hiàc dch kính ch có th c phát hin bng siêu âm.
àNààTà phát do nghàng t , nghn vùng bè hoc có th h do teo th mi.
àĐu tr.
àĐu tr àà C gààààng cách xét nghim công thc máu, máu lng,
chp phi, test chàààààc các bààààààp kim tra các
xoanààààààCn phi hp vàààààà u tr trià
các bnh này nu có.
Nààààààààààààu tr bao vây bàng toàn
thân và dùng phôí hp ít nht hai loi kháng sinh.
3.2. Chng dính:
* Atropin 1% x r mt 1-2lààĐàài thuc càc dùng càng sm càng tt ngay khi phát
hin bnh nu không mng mt s dính vào th thu ààà ng t ààày thì di
chng, bin chng s rt nng n. Nu r mt atropin 1 % mà mng mt vn còn dính vào th thu tinh
thì dùng dung dch atropin 4%. Mt s ng hp phi dùng dng thuc tiêm atropin 1/4mg trn ln
àààài kt mc vùng rìa phía có dính mng mà tách dính. Chng ch nh tuyt
i các thuààng t.
3.3. Chng viêm:
àĐng toàn thân : Cortancyl 10mg/ 1kg th trààà“ààm liu dàCàà dùng
thuc chng viêm non-steroids.
* Ti mt: Corticosteroids dààài kt mc, tiêm cnh nhãn cu; tra mt dng thuàc
và m. Nhóm thuc chng viêm non-steroids có th dùng r mt phi hp hoc dùng àn cng
c.
àTàààng cho mààà kháng: Vitamin các loàáàBàCàDààng toàn
thân. Cho màc ngh àààààc dùng kính mát.
àĐu tr các di chng:
Tààà àc th thu tinh là nhng di chng có th gp. Nhàng hp này m
cho kt qu kém và rt hay tái phát vì vy viêm mng mt th mi càc chàààààu
tr sm.
