ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

TRƯ NG ð I H C KINH T QU C DÂN
KHOA K HO CH & PHÁT TRI N
ð ÁN MÔN H C

ð TÀI: HO T ð NG XU T KH U G O C A VI T NAM.
Giáo viên hư ng d n : TS. Phan Th Nhi m
Sinh viên th c hi n : Nguy n Th Trang A
L p

: Kinh t phát tri n 47B

H

: Chính quy

G i t : Nguy n Th Trang A
G i t i: TS. Phan Th Nhi m

1
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

L i nói đ u
V i kho ng 70 % dân s là nông dân, Vi t Nam luôn coi tr ng nh ng v n đ liên

quan đ n nơng dân, nơng nghi p và nông thôn.
N n kinh t Vi t Nam trong hơn 20 năm ð i m i v a qua (1986-2008) ñã ñ t ñư c
nhi u thành t u phát tri n kh quan. Trong lĩnh v c nông nghi p, s n lư ng các lo i
nông s n ñ u tăng, n i b t nh t là s n lư ng lương th c ñ u tăng v i t c ñ cao t năm
1989 ñ n nay. Năm 1989 là năm ñ u tiên s n lư ng lương th c vư t qua con s 20
tri u t n, xu t kh u 1,4 tri u t n g o, ñ t kim ng ch 310 tri u USD. ð n năm 2007 v a
qua s n lư ng lương th c ñã ñ t ñ n con s k l c 39 tri u t n và ñã xu t kh u 4,5
tri u t n g o, ñ t kim ng ch 1,7 t USD.
T m t nư c thư ng xuyên thi u và đói, hàng năm ph i nh p hàng tri u t n lương
th c c a nư c ngồi, hơn th p niên qua đã tr thành nư c xu t kh u g o ñ ng th ba
trên th gi i (sau Thái Lan và M ). GDP trong lĩnh v c nơng nghi p bình quân hàng
năm tăng 3,3%; thu nh p và ñ i s ng nhân dân ngày càng c i thi n hơn, t l h nghèo
nơng thơn gi m bình qn 1,5% năm
Nơng nghi p ngày càng có nhi u đóng góp tích c c hơn vào ti n trình phát tri n,
h i nh p c a kinh t c nư c vào n n kinh t toàn c u
Th c ti n xây d ng, b o v T qu c cũng như q trình CNH-HðH đ t nư c theo
ñ nh hư ng XHCN ñ u kh ng ñ nh t m vóc chi n lư c c a v n đ nơng nghi p, nơng
dân, nơng thơn. ð c bi t là v n ñ tr ng lúa g o xu t kh u.
V i t m quan tr ng như v y ñ c bi t là xu t kh u g o trong phát tri n nông nghiêp
trong nh ng năm qua, tôi xin nghiên c u ñ tài “ S n xu t lúa g o xu t kh u và ho t
ñ ng xu t kh u g o c a Vi t Nam” ñ làm rõ hơn n a v các v n ñ trong g o xu t
kh u c a Vi t Nam :
K t c u c a bài g m ba ph n:
Ph n I: Lý lu n chung v g o xu t kh u t i Vi t Nam
Ph n II: Phân tích hi u qu th c tr ng xu t kh u g o Vi t Nam các gi i pháp c th
nâng cao s n xu t lúa g o xu t kh u.

2
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

CHƯƠNG I: LÝ LU N CHUNG
I. T ng quan v xu t kh u g o Vi t Nam
1. Vai trò c

a xu t kh u nông s n

1.1. Cho phép s d ng t t hơn các ngu n tài nguyên.
S d ng t t hơn các ngu n tài nguyên: khi m t qu c gia có l i th so sánh so v i
các nư c khác mà bi t t p trung các ngu n tài ngun s n có đ s n xu t các m t hàng
nông s n xu t kh u và ch p nh n nh p kh u nh ng m t hàng mà nó khơng có ưu th
s thu đư c l i nh t n d ng các ngu n l c m t cách có hi u qu . Rõ ràng cách làm
này khôn ngoan hơn nhi u so v i vi c đóng c a, tiêu t n tài ngun m t cách lãng phí
đ t l c s n xu t các m t hàng khơng có l i th v i chi phí cao hơn so v i giá

1.2.Hi u ng liên k t:
Vi c phát tri n xu t kh u nông s n s kéo theo s phát tri n c a nh ng ngành
có liên quan như công nghi p ch t o thi t b và công ngh s n xu t hàng tiêu dùng. Ví
d , khi phát tri n s n xu t và ch bi n nông s n xu t kh u (g o, chè, cà phê…) nhu
c u v máy móc và cơng c ch bi n nơng s n s tăng, do đó kích thích s phát tri n
c a ngành công nghi p ch t o. Tuy nhiên đ ngành cơng nghi p ch t o có th phát
tri n n đ nh cũng c n có nh ng ñi u ki n cho m i quan h này phát huy tác d ng.
- Trong giai ño n ñ u ngành ch bi n nông s n nên s d ng cơng ngh đơn
gi n đ phát tri n công nghi p ch t o trong nư c
- Xu t kh u nông s n c n n ñ nh ñ t o ñư c th trư ng v ng ch c cho ngành
công nghi p ch t o

- Xu t kh u ph i có quy mơ ñ l n ñ ngành công nghi p ch t o có th đ u
tư đ m c t o nên l i th kinh t .
Hi u ng liên k t cịn th hi n

hi n tư ng kích thích các ngành s n xu t

hàng tiêu dùng phát tri n do nhu c u hàng tiêu dùng tăng theo m c tăng thu nh p c a
ngư i lao ñ ng trong khu v c xu t kh u nông s n

3
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

1.3. M r ng các ngu n tài nguyên:
M t qu c gia có l i th s n xu t hàng nông s n xu t kh u s là nơi thu hút
ñ u tư nư c ngồi t đó v n đ u tư nư c ngồi s đư c đ u tư sang lĩnh v c khác
c a n n kinh t . M t khác, th trư ng nông s n xu t kh u m r ng s thúc ñ y ngành
xu t kh u và các ngành liên quan phát tri n ra ngồi kh năng đáp ng v n đ u tư
c a nư c ngồi. Nhu c u đ u tư s kích thích và thu hút các ngu n tài nguyên n i l c
trong n n kinh t như ti n ti t ki m n i ñ a, lao ñ ng, và ch t xám và giúp s d ng
có hi u qu các tài nguyên thiên nhiên.

2. Vai trò c a g o xu t kh u
G o là s n ph m c a t cây lúa và n m trong m t q trình s n xu t nơng
nghi p, thư ng là nh ng khâu chính sau: làm đ t, ch n thóc gi ng, gieo h t, ươm
m , c y, chăm sóc g t và xay xát.

G o là ngu n thu nh p và cu c s ng c a hàng tri u nơng dân trên tồn th
gi i. H dùng kho ng 150 tri u Hecta hàng năm ñ tr ng lúa v i s n lư ng kho ng
600 tri u t n.
Châu Á là nơi s n xu t cũng là nơi tiêu th kho ng 90% lư ng g o toàn th
gi i.
Th trư ng g o v n quan tr ng nh t

m t qu c gia ñang chuy n ñ i như

Vi t Nam, b i vì g o chi m m t t l l n trong chi tiêu lương th c h gia đình và
chi m m t ph n l n trong t ng s n ph m qu c n i nông nghi p và do tăng trư ng
dân s ngày càng tăng thì lương th c s ngày càng c n thi t ñ i v i cu c s ng.
Riêng ñ i v i Vi t Nam g o là m t trong nh ng m t hàng xu t kh u ch l c
c a Vi t Nam trong su t nh ng năm qua.G o là th m nh c a Vi t Nam t năm
1989 chúng ta ñã liên t c xu t kh u v i kh i lư ng l n, ñ ng th h ng cao trên th
gi i. Trong ñi u ki n th gi i l m phát cao do giá xăng d u do giá lương th c tăng
cao thì g o Vi t Nam ch ng nh ng ñ m b o ñư c an ninh lương th c

trong nư c

mà cịn bán đư c giá trên th trư ng th gi i, thu ñư c nhi u ngo i t c i thi n ñư c
m c s ng cho ph n l n dân s s ng

khu v c nông thôn. Trong su t 10 năm liên t c

Vi t Nam luôn là nư c xu t kh u g o th 2 th gi i sau Thái Lan. G o c a chúng ta
đã có m t

80 qu c gia trên th gi i:


4
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

Giá tr và s n lư ng g o qua các năm
1600000

5

5.25
1455000
1407229
1400000
4.64
4.53
1275896
1200000

Tri u t n

4

3.81

3.73


4.06

3

1000000

950388

3.24
725534.9

800000
720528.2

624710.008

600000

2

Nghìn USD

6

400000

1

200000


0

0

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Năm
S n lư ng(tri u t n)

Giá tr (10000 USD)

Ngu n: T ng c c th ng kê
Nhìn bi u ñ trên ta th y ngo i t thu ñư c do xu t kh u g o thu ñư c
không ng ng tăng lên qua các năm, m c dù năm 2007 lư ng g o xu t kh u ñã gi m
so v i năm 2006 là 0.11 tri u t n nhưng giá tr thu ñư c l i tăng lên là 179104 nghìn
USD ch ng t giá g o Vi t Nam ñã tăng lên trong năm 2007 và đi u đó có nghĩa là
g o Vi t Nam đã có ch t lư ng cao hơn và ngày càng có giá tr trên th trư ng th
gi i.


3. Nh ng nhân t thu n l i phát tri n ngành g o xu t kh u
Vi t Nam
3.1. ði u ki n t nhiên
Lúa luôn gi v trí trung tâm trong nơng nghi p và kinh t nơng thơn Vi t
Nam. Vi t Nam có hai vùng s n xu t lúa l n là ñ ng b ng sông H ng và ñ ng b ng
sơng C u Long.
V i di n tích t nhiên là 329314.04 km2 v i kho ng 20-25% ñ t đai đư c s
d ng và m c đích s n xu t nơng nghi p, trong đó trên 1 n a dùng cho s n xu t lúa.
Hai vùng ñ ng b ng châu th ñã s n xu t ra 2/3 s n lư ng lúa g o c nư c.
V i khí h u nhi t ñ i gió mùa và là nư c có truy n th ng tr ng lúa nư c lâu
ñ i, ñ t ñai phù sa b i ñ p m u m nư c ta r t thích h p cho vi c tr ng lúa nư c

KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A

5


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

năng su t cao

châu Á.

mi n b c tr ng v i hai v là v mùa và v chiêm cịn

đ ng b ng sơng C u Long ngồi hai v trên cịn thêm m t v n a.


3.2. L i th so sánh v lao ñ ng
B ng s li u th ng kê v t tr ng ngành Nông lâm ngư nghi p c a Vi t Nam
th i kỳ 2000- 2008
Năm

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

24.53

23.24

23.03

22.54


21.81

20.97

20.36

20.3

20.6

T tr ng
nông
nghi p(%)

(Ngu n: báo cáo k ho ch các năm c a b KH&ðT)
Nư c ta ñư c coi v n là m t nư c nông nghi p v i dân s s ng nơng thơn r t
đơng:
Dân s nơng thơn trung bình c nư c
63000
62000

Nghìn ngư i

61000
60000
59000
58000
57000


61784.9
61344.2
60769.5
60294.5
60032.9
59705.3
59216.5
58863.5
58515.1
57991.7
57736.8
57471.5
57057.4

56000
55000
54000
1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001


2002

2003

2004

2005

2006

2007

Năm
C NƯ C

(Ngu n: T ng c c th ng k qua các năm)
Qua bi u ñ ta th y dân s nơng thơn trung bình c nư c tăng lên liên t c
qua các năm do t l gia tăng dân s nhanh và ch y u nư c ta dân s s ng

các

vùng nơng thơn. Năm 2006 là 61344(nghìn ngư i) sang năm 2007 đã là
61784.9(nghìn ngư i) m t l c lư ng lao ñ ng r t l n đ s n xu t nơng nghi p
nơng thơn nư c ta. Thêm l i th v i ngu n lao ñ ng d i dào n u chúng ta ñ u tư
6
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

ñúng hư ng trong s n xu t nông nghi p nâng cao năng su t gi ng lúa s làm chi phí
s n xu t g o xu t kh u th p, giá thành h so v i g o c a các nư c khác, cung c p
ñư c lư ng s n ph m trên th trư ng tăng ch t lư ng t t thì Vi t Nam s có th ti n
ñ n ñ ng ñ u v xu t kh u g o trên th gi i, nâng cao ñư c m c s ng cho ngư i
dân.
Bi u ñ lao ñ ng ñang làm vi c 1/7 ngành nơng
nghi p và l m nghi p
70.00

24000
62.46
60.65
23491.7
23386.6
23500

58.66

23117.1

60.00
55.37

53.61

51.78


50.20
50.00

23026.1

23000

40.00

22800

%

Nghìn ngư i

23173.7

56.98

30.00

22439.3

22500

22176.4

20.00

22000


10.00
0.00

21500
2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

Năm
Nơng nghi p và lâm nghi p

T l % so v i c nư c

Ngu n: B nông nghi p và phát tri n nông thôn
Do chuy n d ch cơ c u ngành kinh t nên t tr ng c a ngành nông, lâm ngư
nghi p ngày càng gi m và lao ñ ng làm vi c


các ngành này cũng gi m theo, tuy

nhiên ngành nông nghi p và ngư nghi p v n chi m t tr ng l n trong lao ñ ng làm
vi c năm 2006 là 51.78% và năm 2007 là 50.25% mà theo bi u đ trên dân s nơng
thơn trung bình ti p t c tăng thì vi c nâng cao và đ y m nh s n xu t nơng nghi p nói
riêng và ngành g o nói chung là r t c n thi t ñ ñ m b o nhu c u g o và gi i quy t
công ăn vi c làm cho ngư i dân.
Theo k t qu nghiên c u c a các chuyên gia tham gia ñ án qu c gia v
nâng cao năng l c c nh tranh c a hàng hoá và d ch v Vi t Nam thì chi phí s n xu t
lúa c a Vi t Nam hi n v n còn th p nh t trong khu v c ðông Nam Á. Th m chí, v i
đi u ki n t nhiên thu n l i, chi phí s n xu t lúa g o t i ñ ng b ng sơng C u Long
cịn đư c coi là th p nh t th gi i (b ng 80-95% so v i Thái Lan). Nguyên nhân
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A

7


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

ch y u là do chi phí cho lao đ ng ch b ng 1/3 so v i Thái Lan năng su t tăng hơn
1.5 l n.
Tuy nhiên, nh ng l i th trên ñang d n m t đi trong q trình tăng
trư ng kinh t . Ngay trong tương lai ng n và trung h n, Vi t Nam c n ph i c nh
tranh

nh

ch t


lư ng

ch

không

ch

nh

giá

thành

th p.

3.3. Ti m năng th trư ng th gi i
Hi n nay nhu c u g o trên th gi i còn r t l n mà nh ng nư c xu t kh u
g o l i bán ra r t ít, k c Thái Lan, nư c xu t kh u g o nhi u nh t th gi i. Do nhu
c u tăng m nh, nên có th nói, lo i g o nào cũng bán ñư c trong giai ño n hi n nay,
ngay c g o IR 50404, gi ng cho năng su t cao, nhưng ch t lư ng bình thư ng, cũng
có khách hàng yêu c u ký h p ñ ng xu t kh u.
Theo IRR t m c k l c 73 tri u t n 2004-2005 d tr g o tồn c u đã tăng
d n lên 78.5 tri u t n năm 2007-2008, 2008-2009 là 82 tri u t n.
T ng lư ng tiêu th g o c a th gi i ư c tính tăng 18 tri u t n do dân
s tăng
M i ñây Vi n Nghiên c u g o qu c t (IRRI) và T ch c Lương nông Liên
h p qu c (FAO) v a ñưa ra d báo, năm 2009 s là năm th hai th trư ng g o toàn
c u ti p t c khan hi m, kh ng ho ng tài chính đang đ y thêm nhi u ngư i vào c nh

thi u đói và v n đ u tư cho nơng nghi p s b h n ch ...
S dĩ IRRI và FAO ñưa ra nh ng thơng tin trên vì dân s trên th gi i v n ti p
t c tăng, nh t là ngư i dân

các nư c ñang phát tri n tăng lư ng g o tiêu th ñ thay

th cho các lo i th c ph m ñ t ñ như rau, hoa qu và th t khi n m c tiêu th g o nhìn
chung trên tồn c u s tăng thêm kho ng 18 tri u t n. Thêm vào đó, các kho d tr
g o

m t s nư c ch ch t, trong đó có M , cũng b c n ki t. IRRI d đốn s n lư ng

g o xay c a v mùa năm nay s ñ t m c k l c 432 tri u t n, tăng 1% so v i v mùa
năm ngoái. Tuy s n lư ng g o

nhi u nư c s n xu t l n như: Thái Lan, Vi t Nam…

tăng cao nhưng giá g o v n đư c d báo là

m c cao, vì m c tăng v ngu n cung này

v n th p hơn so v i nhu c u tiêu dùng.
H i tháng 5/2008, giá lương th c th gi i lên ñ n 1.000 USD/t n, m c dù
hi n t i giá lương th c ñã gi m xu ng x p x 700 USD/t n, nhưng m c giá này v n
cao g p đơi so v i năm ngối. D báo c a IRRI v tình tr ng khan hi m g o trên th
8
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

trư ng th gi i cho th y, cu c kh ng ho ng lương th c toàn c u v n r t nghiêm tr ng.
ðã v y, T ng giám ñ c FAO v a tuyên b , cu c kh ng ho ng tài chính t t y u s gây
ra m t cú s c trong các nư c ñang phát tri n và d n ñ n h u qu tiêu c c v i nông
nghi p và an ninh lương th c. Các kho n tín d ng c a ngân hàng dành cho lĩnh v c
nông nghi p cũng như vi n tr c a các chính ph cho ngư i làm nông nghi p, ch c
ch n s b h n ch .

CHƯƠNG II: TH C TR NG XU T KH U
G O VI T NAM
I. Các thành t u ñ t ñư c.
Cũng như các nư c khác, lúa g o là cây lương th c quan tr ng nh t

Vi t

Nam, cây lúa chi m trên 50% di n tích đ t nơng nghi p và trên 60% t ng di n tích
gieo tr ng hàng năm. S n xu t lúa g o t p trung ch y u

đ ng b ng sơng C u Long

và đ ng b ng sơng H ng kho ng trên 80% h gia đình nơng dân trong c nư c tham
gia vào s n xu t lúa g o. Di n tích tr ng lúa nư c ta kho ng 4.3 tri u ha trong đó riêng
ðBSCL chi m 48.9% di n tích và kho ng 52% s n lư ng l a c a toàn qu c. Lư ng
g o xu t kh u chi m 80% g o c a c nư c. T năm 1985 ñ n năm 1998 v i t c ñ
tăng bình quân h ng năm ñ t 4.8% s n lư ng đã tăng g p đơi t 15.9 tri u t n trong
năm 1985 t i 29.1 tri u t n năm 1998 và năm 1999 ñã ñ t trên 31 tri u t n.
Các lo i lúa s n xu t: các t nh phía b c ch y u là gi ng lúa lai và lúa thu n
c a Trung Qu c kho ng 60% di n tích. Mi n trung thì IR 17494 và khang dân chi m

21% và 13% trong v đơng xn và kho ng 12% và 8% trong v hè thu. IR 50404 và
OM 1490 là hai gi ng lúa ñư c tr ng nhi u nh t

các t nh phía nam chi m kho ng

13% trong v hè thu và 10-13% trong v ñông xuân.
M c dù v y gi ng lúa IR 64 là gi ng lúa chính ph c v cho xu t kh u nhưng
m i ch chi m 5-6% di n tích gieo tr ng trong v đơng xn và hè thu

mi n nam.

Hi n nay s n lư ng thóc tính bình qn đ u ngư i là ñ t 410 kg tương ñương
275 kg g o và lư ng g o tiêu dùng tr c ti p ñã ñ t 166kg/ngư i/năm ñây là m c tiêu
dùng cao nh t trên th gi i.
V giá g o trong nh ng năm g n ñây ch t lư ng g o Vi t Nam liên t c ñư c
c i thi n t tr ng g o ch t lư ng cao 5-10% t m trong t ng lư ng g o xu t kh u ñã
9
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

tăng t 14.2% (1990) lên 43.6%( 1997) trong khi đó g o ch t lư ng th p v i t l t m
trên 25% ñã gi m m nh t 56.2% xu ng còn 12% trong cùng th i kỳ.

1. Di n tích, năng su t, s n lư ng qua các th i kỳ
S thay đ i di n tích tr ng lúa c a Vi t Nam có th chia làm 3 giai ño n:
+ Giai ño n t


năm 1979 ñ n năm 1989: di n tích và s n lư ng lúa n

ñ nh, nhưng k t qu ñ t m c th p, v i di n tích kho ng 5,4-5,8 tri u ha và s n lư ng
cao nh t ñ t 18 tri u t n.
+ Giai ño n ð i M i t

năm 1990-1999: di n tích và s n lư ng lúa tăng

trư ng m nh. Di n tích lúa tăng t 6 tri u ha năm 1990 lên 7,66 tri u ha vào năm
1999, m c cao nh t trong l ch s lúa g o Vi t Nam. Năm 1998 là năm ñ u tiên s n
lư ng lúa ñ t trên 30 tri u t n, cao hơn 70% so v i m c 19 tri u t n c a năm 1990.
Trong 5 năm g n đây (2002-2007), di n tích lúa gi m liên t c, tuy nhiên s n lư ng
lúa tăng trư ng n đ nh, duy trì trong kho ng t 34-36 tri u t n.
Bi u ñ di n tích s n lư ng lúa c nư c
40000
7663.3

Di n tích(nghìn ha)

8000
7000
6000
5000
4000

7485.4

32529.5


7452.2
7443.8
34447.2
34518.6 7200

34063.5

35000
30000

6042.8

25000
20000

19925.1

15000

3000
2000

10000

1000

s n lư ng(nghìn t n)

9000


5000

0

0
1990

2000

2002

2003

2004

2007

Năm
Di n tích
S n lư ng

(Ngu n: T ng c c th ng kê)
Tuy di n tích tr ng lúa là gi m liên t c qua các năm do chuy n ñ i cơ c u cây
tr ng và do ñ t chuy n ñ i thành khu công nghi p nhưng ta th y năng su t lúa v n
tăng lên v s n lư ng qua các năm .

10
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

NĂM

DI N TÍCH S N LƯ NG LÚA MÙA C NƯ C 2000-2004
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0

8.33

2.23

2000

2.18

2001

Di n tích( Tri u ha)


2.11

2002

2003

Năng su t(T n/ha)

8.49

8.35

3.96

3.92

3.73

3.53
2.36

8.54

8.31

4.06
2.09

2004


S n lư ng(Tri u t n)

(Ngu n: T ng c c th ng kê)
T bi u ñ trên ta th y m c dù năm 2002 di n tích lúa gi m xu ng còn là 2.18
tri u ha nhưng năng su t là 3.92 cao hơn 0.19 t n/ha so v i năm 2001 di n tích hơn
0.05 tri u ha. ð n năm 2004 di n tích ch cịn là 2.09 tri u ha nhưng l i ñ t ñư c năng
su t cao nh t là 4.06 t n/ha. Như v y chúng ta th t s ñang d n d n ti n đ n m t n n
nơng nghi p s n xu t lúa g o ñ t năng su t cao và hi u qu đóng góp ngày càng nhi u
cho ngân sách c a ñ t nư c.
Trong giai đo n 2002-2007: di n tích lúa c nư c thu h p 292.000 ha. Xu
hư ng gi m di n tích lúa di n ra

h u h t các vùng trên c nư c, tr

hai vùng

Tây b c và Tây Nguyên. Trong giai ño n này, di n tích lúa ðBSH gi m nhi u
nh t, hơn 05.000 ha, ðBSCL gi m hơn 62.000 ha, B cTrung b gi m 39.000ha,
ðông Nam b gi m 3.000 ha,ðôngB c gi m 20.000 ha, Nam trung b gi m 7.000
ha.
Theo ư c tính c a b NN và phát tri n nơng thơn t ng di n tích lúa 2007 ch
ñ t là 7.5 tri u ha.
Trong t ng di n tích lúa gi m c a c nư c 2002-2007 di n tích lúa mùa gi m
chi m t i 75% gi m 22000 ha, di n tích lúa đơng xn gi m chi m 16% 47400 ha và
cịn 8% là ph n di n tích gi m lúa hè thu 26000 ha.
Di n tích lúa hè thu năm 2007 ñ t 2,26 tri u ha, x p x di n tích lúa hè
thu bình qn hàng năm trong 10 năm tr l i ñây. Năm 2007, năm ñ u tiên trong l ch
s tr ng lúa Vi t Nam, di n tích lúa mùa gi m xu ng m c th p nh t ñ t m c 1,95
11
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân

Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

tri u ha, gi m hơn n a tri u ha so v i năm 1997, và gi m g n 1 tri u ha so v i
năm 1986.

1. Giá c và thương m i lúa g o
S n
Năm lư ng(nghìn
t n)

Giá
tr (Tri u USD)

1989
1370
321.811
1990
1460
310.403
1991
1010
243.491
1992
1920
418.4
1993

1660
360.9
1994
1960
449.5
1995
2050
546.8
1996
3060
868.27
1997
3680
899.025
1998
3790
1024.725
1999
4560
1035.09
2000
3330
667.349
2001
3530
624.71
2002
3250
725.535
2003

3920
720.528
2004
4060
950.388
2005
5200
1407.229
2006
4640
1275.8
2007
4530
1455
( Ngu n t ng c c th ng kê và b thương m i)

Giá
xu t kh u
bình
quân(USD/t n)
225.83
191.13
235.26
215
208.85
226.68
275.05
285.61
251.47
274.73

227.49
191.93
167.53
223.86
188.81
233.99
267.97
275
291

12
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

Bi u ñ s n lư ng giá tr xu t kh u các năm
350

5000

300
250

4000

Giá xu t kh u


S n lư ng,giá tr

6000

200
3000

150
2000

100

1000

50
0

19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19

95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
20
07

0

Năm
S n lư ng(nghìn t n)


Giá xu t kh u bình quân(USD/t n)

Giá tr (Tri u USD)

( Ngu n: T ng c c th ng kê và b thương m i)
Do s n xu t lúa chuy n d ch theo hư ng ñ u tư thâm canh tăng ch t
lư ng g o nên g o xu t kh u cũng tăng nhanh c v s lư ng, ch t lư ng và giá
c . Trong th i kỳ 2001-2005, xu t kh u g o tăng liên t c c v s lư ng và kim
ng ch, lư ng g o xu t kh u bình qn c giai đo n ñ t 4.019.000 t n/năm, so v i
1.734.000 t n/năm th i kỳ 1991-1995 và 3.663.000 t n th i kỳ 1996-2000.
Năm 2005 là năm ñ u tiên xu t kh u g o vư t 5 tri u t n, ñ t m c 5,3 tri u
t n, kim ng ch ñ t 1,34 t USD. ðây là m c cao nh t ñ t ñư c trên c 3 ch tiêu s
lư ng, kim ng ch và giá c xu t kh u k t khi Vi t Nam chính th c tham gia th
trư ng g o th gi i. Năm 2007, xu t kh u g o ñ t 4,53 tri u t n, là năm th 4
ñ t lư ng g o xu t kh u trên 4 tri u t n, năm th 3 ñ t kim ng ch trên 1 t USD; và
vư t qua

n ð gi v ng v trí th 2 trên th gi i v xu t kh u g o. Năm 2007, Vi t

Nam n m trong s ít nư c có kim ng ch xu t kh u g o tăng, do c u g o th gi i
tăng vư t ngu n cung, trong khi h u h t các nư c s n xu t g o
gi m s n lư ng g o, ñ c bi t là

Châu Á ñ u

n ð . Năm 2007, s n lư ng g o tồn c u đ t

419,9 tri u t n, gi m 2,7 tri u t n, trong khi m c tiêu th g o vư t m c s n xu t
và ñ t 420,4 tri u t n, tăng 3,6 tri u t n so v i niên v trư c.

Giá g o xu t kh u bình quân tăng liên t c sau khi tu t d c vào năm
13
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

2003. Năm 2005, giá bình quân xu t kh u g o c a Vi t Nam là 269 USD/t n, tăng
100 USD/t n so v i năm 2001 (269-168), so v i năm 1989, năm 2005, giá g o tăng 65
USD/t n (269-204 USD). Giá g o xu t kh u bình quân năm 2006 ñ t 275 USD/t n,
tăng 9 USD/t n so v i 2005, n u so v i 2004 thì cao hơn đ n 40 USD/t n
Khơng d ng l i

đó, 3 tháng đ u năm 2007 giá g o xu t kh u ñ t 291

USD/t n, tăng 38 USD/t n so v i cùng kỳ năm 2006 và tăng 37 USD/t n so v i cùng
kỳ năm 2005. Tính chung 9 tháng đ u năm 2007, giá g o Vi t Nam xu t kh u đ t
bình quân 293 USD/t n, tăng 42 USD/t n so v i năm 2006, l n ñ u tiên, giá g o
Vi t Nam xu t kh u ngang b ng v i g o Thái Lan cùng c p các lo i, t 5% t m,
10%, 15% ñ n 20% t m, và trong tháng 9, giá g o lo i 25% t m vư t cao hơn Thái
Lan. Tháng 9/2007, g o lo i 25% t m c a Vi t Nam ñã trúng th u v i giá 350
USD/t n, cao hơn so v i giá Thái Lan là 342 USD/t n. Trong các ngày ñ u tháng
10 , giá g o xu t kh u 5% t m ñ ng

m c 315 USD/t n, FOB c ng Sài Gòn. T

tu n th hai c a tháng, g o 5% t m ñã tăng lên 320 USD/t n và duy trì


m c này

cho đ n cu i tháng.
Giá g o th gi i năm 2007-2008

( Ngu n: B thương m i)
Lư ng g o xu t kh u 9 tháng ñ u năm 2008 c a Vi t Nam d ki n gi m 7.4%
xu ng 3.69 tri u t n trong khi thu nh p tăng g p đơi. Thu nh p xu t kh u g o c a Vi t
Nam trong 9 tháng ñ u năm 2008 lên thêm 89.7% lên 2.44 t USD. Xu t kh u 9 tháng
ñ u năm ñ t kho ng 80% m c tiêu xu t kh u g o c năm kh i lư ng g o h p ñ ng ñã
ñ t 4.1 tri u t n. Năm 2008 giá 5% t m xu t kh u ñư c bán giá FOB là 335USD/t n
ñ n gi a tháng 2/2008 giá g o xu t kh u c a Vi t Nam tăng lên 460USD/t n. Giá
14
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

g o tăng m c k l c trong su t 34 năm qua khi Philipin ph i thanh tốn giá g o bình
qn lên ñ n 708USD/t n.Tám tháng ñ u năm 2008 xu t kh u g o ñ t 3.38 tri u t n
kim ng ch 2.3 t

USD tăng 100% v

giá tr giá g o xu t kh u bình quân là

676USD/t n tăng 112%.


3. Th trư ng xu t kh u
3.1. Các lo i g o xu t kh u
Ph n l n g o xu t kh u c a Vi t Nam ñư c căn c theo t l t m. Năm 2001
Vi t Nam xu t kh u kho ng 3.7 tri u t n trong đó g o 25% t m chi m 32% g o
100% t m chi m 5%. M c dù g o ch t lư ng th p thư ng chi m t l khá cao
trong t ng lư ng xu t kh u song năm 2001 g o ch t lư ng cao 5% t m ñã chi m
trên 25% trong t ng lư ng xu t kh u.

3.2. Th trư ng truy n th ng
G o Vi t Nam ñã xu t kh u trên 80 qu c gia trên th gi i k c các th trư ng
Hoa Kỳ Nh t B n Châu Âu v n kh t khe .
Th trư ng xu t kh u hi n nay c a Vi t Nam ch y u là châu Áchi m 61.58%
kim ng ch xu t kh u, châu Phi là 17.13%, châu M là 14.73% và các châu l c khác
như Trung đơng 4.2%, châu Âu, châu Úc (2.36%)
Trong tháng 6/2008 Cuba ñã vư t qua Philipines ñ tr thành xu t kh u l n
nh t c a nư c ta, lư ng tiêu th g o ñ t 85200 t n tr giá 102.6 tri u USD tăng 27.9%
v lư ng và tăng 48.1% v giá tr so v i tháng 5/2008. Tính chung 6 tháng ñ u năm
xu t kh u g o sang th trư ng này ñ t 336575 t n v i giá tr là 2960.8 tri u USD tăng
203.9% v lư ng và 699.4% v giá tr so v i cùng kỳ năm 2007
Th trư ng xu t kh u l n th hai c a Vi t Nam là Philipines l i gi m m nh
ñ t 61.542 t n v i giá tr là 58.3 tri u USD gaimr 77.5% v lư ng và gi m 73.9% v
giá tr
So v i tháng 5/2008. Tuy nhiên t ng lư ng xu t kh u c a Vi t Nam sang th
trư ng này là 1101806 t n v i giá tr là 633.6 tri u USD tăng 40.7% v lư ng và
158.6% v giá tr so v i cùng kỳ năm.

15
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

Th trư ng xu t kh u g o ch y u Vi t Nam

9.86

5.32

0.55
Châu Á

11.53

47.53

Châu Phi
Trung ðông
Châu M
Châu Âu
Châu Úc

25.57

( ngu n niên giám th ng kê năm 2004)
Trong 15 năm g n ñây t c ñ tăng trư ng c a s n xu t g o khá n ñ nh t l
xu t kh u trong t ng s n lư ng g o ñã tăng t 9.5% trong năm 1990 lên t i 26.7%
năm 1999
Tình hình xu t kh u g o c a Vi t Nam bình quân 1997-2004

Nư c
T
tr ng(%)
T ng

Kh i
lư ng xu t
kh u(t n)

Kim

Giá

ng ch xu t

bán bình

kh u(tri u

quân(

USD)

USD/t n)

100

3,808,655.0

843.051


221

71.3

2,717,187.0

623.565

229

Indonexia

14.8

654,055.0

125.731

223

Philippin

12.6

478,948.0

105.547

220


Singapo

9.9

376,044.0

80.450

214

Ir c

9.8

373,875.0

109.189

292

Th y sĩ

8.4

318,374.0

70.154

220


Mlaixia

5.1

193,526.0

43.769

226

M

3.2

121,908

26.744

219

xu t kh u
10 nư c
nh p kh u chính

16
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

H ng

2.9

110,272.0

23.985

218

Hà Lan

2.8

108,478.0

24.839

229

Nga

1.9

71,708.0

13,153


183

Kông

Xu t kh u g o Vi t Nam(1997-2004) theo khu v c %
Cơ c u lư ng xu t kh u
T ng

Cơ c u giá tr xu t
kh u

100

100

Châu Á

52.00

51.00

Trong

46.2

45.40

Châu Âu


20.4

19.60

Trong

4.4

3.80

Trung

12.7

16.00

Châu Phi

8.2

6.90

Châu M

5.5

5.30

Trong


3.2

3.20

1.1

1.10

c ng

đó: ðơng Nam Á

đó: ðơng Âu
ðơng

đó: Hoa kỳ
Châu ð i
Dương

3.3. Th trư ng m i ti m năng
ðáng chú ý, xu t kh u g o sang th trư ng Angola v i m c tăng
ñ t bi n t i 148,1% v lư ng và tăng 224,3% v tr giá so v i tháng trư c ñ t 25.600
t n v i tr giá 19,4 tri u USD. Xu t kh u g o sang th trư ng Nga cũng có m c tăng
v t, đ t 8.097 t n, tr giá 5,768 tri u USD tăng 129,5% v lư ng và tăng 137% v tr
giá so v i tháng 5/2008. Nâng t ng lư ng xu t kh u g o c a nư c ta sang th trư ng
này ñ t 36.426 t n, tr giá 20,21 tri u USD tăng 168,4% v lư ng và tăng
17
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A



ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

ð c bi t, th trư ng Ba Lan là th trư ng có kim ng ch không cao nhưng l i
là th trư ng có s tăng trư ng m nh nh t v i m c tăng 153,9% v lư ng và 187,9%
v tr giá so v i tháng trư c ñ t 438 t n v i tr giá 3,6 tri u USD tăng t i 1.099,9% v
lư ng,

tăng

2.218,1%

v

tr

giá

so

v i

cùng

kỳ

năm

ngối.


II. Phân tích hi u qu xu t kh u và Các v n đ cịn t n t i.
Trong nh ng năm qua và phân tích

trên chúng ta th y xu t kh u g o ñã ñ t

ñư c thành t u to l n góp ph n nâng cao đ i s ng c a nhân dân. Nhưng trong th i kỳ
h i nh p kinh t qu c t sâu r ng như hi n nay thì các k t qu đó v n chưa th cho
chúng ta m t ch ñ ng ch c ch n trên th trư ng th gi i, năng l c c nh tranh và vi c
nâng cao giá tr gia tăng hàng hóa nơng s n xu t kh u nói chung và hàng g o xu t
kh u nói riêng cịn b c l m t s h n ch .

1. ði u ki n t nhiên
S ph thu c n ng n v ñi u ki n t nhiên kh năng ch ñ ng ch ng ch i
v i thiên tai d ch b nh còn th p kém và b p bênh. Theo d báo trong nh ng năm t i
th i ti t khí h u s ti p t c cịn nhi u bi n đ ng b t thư ng và tác ñ ng m nh m đ n
s n xu t nơng ngư nghi p nói riêng và s n xu t lúa nói chung. Nh ng khó khăn c a
s n xu t nơng nghi p s

nh hư ng r t l n ñ n nh ng ngư i s n xu t hàng hóa

nơng

thơn nh ng ngư i đang chi m t i g n 70% dân cư c nư c và do ñó nh hư ng t i s
n ñ nh v kinh t xã h i c a ñ t nư c.

2.. L i nhu n c a ngư i dân cịn th p
đ ng b ng sơng C u Long nơng dân tr ng lúa

khu v c này cịn nghèo thu


nh p trên m i ha ư c ñ t 1000-1100 ha/ năm và thu nh p trung bình c a m i h gia
đình tr ng lúa ch đ t 700USD/ năm chưa t i 11 tri u ñ ng. ðây là m c l i nhu n khá
th p.
Trong quý I năm 2008, giá lúa g o trong nư c liên ti p l p nh ng k l c do
tác ñ ng c a s tăng giá lúa g o th gi i. Tình tr ng l m phát kéo dài cùng v i s bi n
ñ ng c a giá c th gi i ñã tác ñ ng m nh m khi n cho giá c các y u t ñ u vào s n
xu t tăng v t. Giá lúa g o tăng nhưng ngư i dân v n kém vui vì l i nhu n thu đư c
khơng cao. Gi m chi phí s n xu t là m t trong nhi u gi i pháp c n th c hi n giúp
ngư i nông dân hư ng l i t vi c tăng giá.

Nguyên nhân:
18
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

1.Chi phí s n xu t tăng cao
Hi n nay m c dù giá g o xu t kh u tăng cao nhưng ngư i dân v n chưa
đư c l i vì: T c ñ tăng giá lúa ch b ng ½ t c ñ tăng giá c a các lo i v t tư đ u
vào. Nhìn chung giá v t tư, phân bón xăng d u tăng t 10-15% so v i th i ñi m năm
2007
Trong cơ c u s n xu t nơng s n hi n nay trong đó quan tr ng nh t v n là s n
xu t lúa ph c v cho xu t kh u thì chi phí v t ch t chi m kho ng 60%, trong đó phân
bón( ch y u là phân hóa h c), chi m t tr ng nhi u nh t trung bình cho c nư c là
trên 38.4% ti p ñ n là ho t ñ ng cơ gi i hóa trên 18%, thu c b o v th c v t trên
16%, nư c tư i trên 9.3%, gi ng trên 8.8%.

ð i v i s n xu t lúa, chi phí lao đ ng ln chi m t tr ng cao nh t trong t ng
chi phí có th chi m t i 50% t ng chi phí s n xu t và thư ng n ñ nh

t l 32%.

Phân bón ñ ng th hai thư ng chi m kho ng 20% - 25% t ng chi phí s n xu t. Nhưng
trong nh ng năm g n đây nó l i tr thành chi phí l n nh t và ngày càng gia tăng. Năm
2001 t tr ng chi phí phân bón chi m là 28.9% thì đ n năm 2006 là 40.6% và năm
2007 là 37.2%.
Hơn n a trư c tình hình giá xăng d u thu c b o v th c v t ñang tăng cao
như hi n nay giá thành trung bình m i kg lúa là 1600kg/ha năng su t trung bình là 10
t n/ha/ năm giá bán trung bình là 3000 ñ ng/ kg 10 t n lúa ch lãi ñư c kho ng 7.5
tri u ñ ng. Do ñó l i nhu n thu ñư c là r t th p.

1.1.Phân bón
Trong nh ng tháng đ u năm 2008 giá FOB c a phân URE tăng trung bình t
56%-59%, giá Kali tăng lên 204% phân DAP tăng t i 306-340%. Nông dân ch c ch n
s b thi t thịi và s

nh hư ng l n đ n v ti p sau n n n do chi phí ph i tr . Bao

phân DAB năm ngoái là 600 ngàn ñ ng nay lên 1.2 tri u ñ ng.
Do s n xu t phân bón trong nư c khơng ñáp ng ñ nhu c u trong nư c
nên hi n nay chúng ta v n ph i nh p kh u m t lư ng phân bón r t l n đ ph c v cho
q trình s n xu t nông nghi p, nh t là trong th i kỳ này khi mà giá xăng d u trên th
gi i liên t c tăng lên do đó làm cho giá các lo i s n ph m này cũng tăng lên làm cho
chi phí s n xu t ngày càng tăng lên. ði u này s là thách th c r t l n ñ i v i ngư i
nông dân .
19
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân

Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

Trong khi các nư c phát tri n có chi u hư ng gi m vi c s d ng phân bón thì
t i các nư c đang phát tri n, trong đó có Vi t Nam, chi u hư ng s d ng phân bón l i
tăng m nh. T nay đ n h t 2010 m i năm Vi t Nam s ph i nh p kho ng 500 nghìn
t n phân bón như DAP, lân, kali.
Trong 7 tháng ñ u năm 2008 xu t kh u nơng s n đ t 7 t USD tuy nhiên Vi t
Nam ph i nh p t i 1.3 t USD phân bón và thu c b o v th c v t.
So v i các nư c s d ng nhi u phân bón trên th gi i, Vi t Nam s d ng
phân bón

m c 2%. Tuy nhiên m c này l i chi m m t ngu n ñ u vào khá l n đ i v i

s n xu t nơng nghi p.
M t v n ñ khác là hi u qu s d ng phân bón: M i năm Vi t Nam s d ng
kho ng trên 2 tri u t n phân Ure, kho ng 600 nghìn t n DAP và m t lư ng g n như
tương ñương như v y v i các lo i phân bón khác. T ng lư ng phân bón các lo i s
d ng

Vi t Nam x p x 7.7 tri u t n. Tuy nhiên th c t cho th y vi c s d ng phân

bón ch đư c 40% hi u su t,

m t s vùng còn th p hơn.

T nay ñ n h t 2010 m i năm s ph i nh p kh u kho ng trên 500 nghìn t n

phân bón và vi c nh p kh u ch có kh năng ch m d t vào năm 2020 khi các nhà máy
trong nư c s n xu t đ lư ng phân bón theo nhu c u c a th trư ng.
ði u này d n ñ n vi c chúng ta m t m t lư ng ti n l n ñ nh p kh u phân
bón m i năm đ ng th i l i gây ra nh hư ng đ n mơi trư ng do phân bón b r a trơi
tích t

ngu n nư c ng m do hi u qu s d ng phân bón khơng cao. Và có nghĩa là

chi phí s n xu t lúa s tăng lên nên l i nhu n cu i cùng mà ngư i tr ng lúa thu ñư c
s th p.
Hơn n a trư c tình hình giá nhi u nguyên li u s n xu t phân bón v n đang
bi n đ ng và có xu hư ng ti p t c tăng trong đó có m t s ngun li u s n xu t có kh
năng tăng đ t bi n.
ð n 6/2008 l n ñ u tiên trong l ch s giá phân DAP trên th gi i ñã ñ t m c
1000USD/ t n. Chúng ta ñang r t lo ng i khơng bi t giá DAP có th s ti p t c tăng
trong bao lâu n a. K t qu là các nhà s n xu t trong nư c bu c ph i tăng giá bán phân
bón do giá ngun li u đ u vào s n xu t tăng và chúng ta ph i nh p kh u v i kh i
lư ng phân bón gía cao chi phí s n xu t tăng

20
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

NH P KH U PHÂN BĨN QUA CÁC NĂM
4119467
3823863


4000000
3500000

628143.316

T n

2500000
2000000

800000
700000
687419.226
3118785
640740.441
2877100
600000

3189343

3000000

900000

4079233
823638

500000


477295.569
403990.097

400000

1500000

300000

1000000

200000

500000

Nghìn USD

4500000

100000

0

0

2001

2002

2003


2004

2005

2006

Năm
Phân bón các lo i(t n)

Giá tr (1000 USD)

(Ngu n: B Nông nghi p và phát tri n nơng thơn)
Qua bi u đ chúng ta th y Vi t Nam liên t c ph i nh p kh u m t lư ng l n
phân bón qua các năm năm 2005 có gi m đi chút ít nhưng năm 2006 l i ti p t c tăng
m t lên.
Năm 2008 phân đ m có th cung c p đư c 900 nghìn t n đáp ng kho ng
46% nhu c u s d ng ñ m v n ph i nh p kh u kho ng 1 tri u t n. Phân lân ñ cung
c p. Phân kali tồn b lư ng Kali 700 nghìn t n ñ u ph i nh p kh u do chúng ta
khơng có m Kali.
Hi n giá phân các lo i

đ ng b ng Sơng C u Long giá phân các lo i tăng

thêm t 70000 -100000 ñ ng/ bao. M c dù giá cao như v y nhưng trên th trư ng
lư ng phân l i r t hi m và giá lên thang t ng ngày ñây s là thách th c r t l n cho
chúng ta c n ph i xây d ng t t hơn các ngành công nghi p ph

tr


s n xu t.

21
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

1.2. Nguyên li u và thu c b o v th c v t
V nguyên li u và thu c b o v th c v t chúng ta cũng ph i liên t c nh p
kh u và kh i lư ng cũng như giá tr nh p kh u liên t c tăng lên không ng ng:
GIÁ TR NH P KH U NGUYÊN LI U- THU C
BVTV
350000
305166.048

GIÁ TR (1000 USD)

300000
250000

243546.787
210075.17

200000
150000
100000


142905.166 146307.862
109992.508

50000
0
2001

2002

2003

Giá tr (1000 USD)

2004

2005

2006

NĂM

(Ngu n: B Nông nghi p và phát tri n nông thôn)
Hàng năm chúng ta ph i b ra m t s ti n r t l n ñ nh p kh u nguyên li u và
thu c b o v th c v t dùng cho s n xu t nông nghi p do trong nư c v n chưa s n xu t
ñ ñáp ng ñư c nhu c u. Trư c tình hình giá c bi n đ ng như v y thì chúng ta ngày
càng có xu hư ng ph i tr cao hơn v i lư ng nh p kh u v . Do đó ph n chi phí b ra
là r t l n nên l i nhu n thu đư c s khơng cao.

1.3. Chi phí v lao đ ng
Do chúng ta khơng áp d ng đư c khoa h c cơng ngh vào quy trình s n xu t

cũng như thu ho ch lúa nên chi phí v lao đ ng chi m đ n 50% chi phí đ s n xu t
lúa, m c dù chúng ta có l i th v lao ñ ng nhưng ñi u này s tr nên là m t v n ñ
khi mà n n kinh t phát tri n khu v c đơ th có s c h p d n vi c làm v i ngư i

nông

thôn mu n c i thi n cu c s ng, m t b ph n lao ñ ng trong nông nghi p s di d i đi
lúc đó lao đ ng trong nơng nghi p s gi m lúc này chi phí v lao đ ng l i đáng lo ng i
do cơng lao đ ng s tăng lên nhanh chóng và giá thành lúa cao nhưng l i nhu n l i
gi m.
22
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

1.4. S

phân ph i l i nhu n khơng th a đáng gi a ngư i

s n xu t lúa và các doanh nghi p thu mua.
Lúa ph n l n đư c nơng dân bán cho các lái thu gom t i ñ a phương ho c bán
tr c ti p cho các nhà máy xay sát tư nhân, bán tr c ti p cho các doanh nghi p r t ít(
ch có 0.9% là bán cho các doanh nghi p nhà nư c thu mua lúa g o tr c ti p xu t
kh u).
Ngư i tr ng lúa thư ng khơng có kh năng d tr và kh năng m c c nên
thư ng b thua thi t. M t ví d là khi giá xu t kh u là 1000USD/ t n thì giá lúa thu
mua t i thi u cũng là 8000 ñ ng/kg nhưng giá th c t trên th trư ng


ðBSCL cũng

ch là 5400 ñ ng/kg. Và ph n chênh l ch l i nhu n này l i ch y u n m trong tay
thương ch v a lúa có năng l c tích tr và hư ng l i t th trư ng.

3 . T l t n th t sau thu ho ch và thương hi u
T l t n th t sau thu ho ch c a chúng ta là 13.16% c a Thái Lan là 7-10%
c a Thái Lan là 3.9-5.6% . T n th t trong thu ho ch là 1.3-3.7%, trong v n chuy n là
1.2-1.5%, trong phơi s y làm s ch là 1.9-2.1%, trong b o qu n là 3.2-3.9%, xay sát
ch bi n là 4.0-5.0%.
Theo ñi u tra c a Vi n Công ngh sau thu ho ch, trong g n 10 năm qua (t
1992-2002), nh áp d ng Công ngh sau thu ho ch t n th t sau thu ho ch c a lúa g o
ñã gi m t 13-16% xu ng còn t 10-12%. Như v y trung bình đã gi m đư c t 3-4%
tương ñương v i 1 tri u t n lúa. Các nhà kinh t đã tính tốn r ng c 1% t n th t
tương ng 7 tri u USD, hay 100 t ñ ng. Vi c gi m ñư c t l t n th t xu ng 3-4%,
tương ng v i vi c tăng thêm 21-28 tri u USD, hay 300-400 t VND cho ñ t nư c
Ch t lư ng g o: 80% ñư c xay sát

các cơ s nh khơng trang b đ ng b v

phân sơi, s y và kho ch a. Trong khi đó ñ i v i Thái Lan là 90% là nhà máy quy mơ
l n đư c trang b đ ng b nên ch t lư ng cao hơn.H p ñ ng xu t kh u m i mua gom
t các h s n xu t nh l làm ch t lư ng hàng xu t kh u th p, tính n đ nh kém th i
gian giao hàng khơng đ m b o ñúng ti n ñ h p ñ ng.
G o ch t lư ng cao xu t kh u c a chúng ta chi m 40% trong khi ñó c a Thái
Lan là 70% trong t ng lư ng xu t kh u.
Vi t Nam là nư c xu t kh u g o l n nhưng v n chưa có thương hi u các
thương hi u g o hương nhài Jamine Basmati ñư c g n v i các qu c gia là Thái Lan
23

KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

n ð và Pakistan trên th trư ng th gi i. Trong th i kỳ WTO thương hi u là tài s n
vơ hình quan tr ng là vũ khí c nh tranh.
Vi t Nam ch ñ y m n s n xu t lo i g o t thư ng chưa trú tr ng t i s n xu t
các lo i g o ñ c s n có giá tr s n xu t cao s n xu t nh ng lo i g o s ch ñ cung c p
cho các th trư ng cao c p.
Có th nói tình tr ng ch ng lo i m u mã g o xu t kh u c a chúng ta v n cịn
đơn ñi u ch m ñư c kh c ph c ch y u là do l i tư duy cũ xu t kh u nh ng gì chúng
ta có ch chưa có hư ng t i xu t kh u nh ng gì th trư ng c n.
Nh ng khâu x lý sau thu ho ch g m b o qu n, ch bi n đóng gói nơng s n
hi n nay

nư c ta cịn thi u s đ u tư th a ñáng chưa x ng v i ti m năng v s n xu t

và xu t kh u.

4. Cơ s

h t ng và năng su t lao ñ ng

Ch t lư ng và tính b n v ng c a tăng trư ng chưa cao, chưa tương x ng v i
v trí và ti m năng đ t ñai, ngu n nư c, lao ñ ng tr ng lúa c a các vùng. S n xu t lúa
khơng đ ng đ u, trong khi năng su t, s n lư ng và ch t lư ng lúa vùng ðBSCL và
ðBSH tăng khá nhanh thì 6 vùng cịn l i đ u tăng ch m và có lúc gi m.

Năng su t lao ñ ng c a chúng ta v n chưa cao chúng ta xu t kh u ñư c v i
giá r là do ngu n nhân công d i dào giá r ch chưa nâng cao ñư c năng su t lao
ñ ng. Do năng su t th p trình đ thâm canh tăng v chưa cao kh năng ti p c n và ng
d ng khoa h c cơng ngh cịn h n ch kh năng ti t ki m v t tư chi phí s n xu t chưa
cao.
T l cơ gi i hóa th p th ng kê cho th y các t nh ðBSCL cho th y ñ n nay t
l cơ gi i hóa ch đ t kho ng 40%, tồn vùng ch có kho ng 3600 máy g t ñ p trong
ñó có 2500 máy x p dãy hơn 1000 máy g t ñ p liên hi p. Do đó v n đ thu ho ch lúa
địi h i ph i có l c lư ng lao đ ng chân tay l n chi phí tăng. Hi n nay t l t n th t
sau thu ho ch là 12%.
Nh ng thành t u khoa h c k thu t th c t cho th y ñư c áp d ng trên đ ng
ru ng c a nơng dân là r t ít kho ng 15%.
H th ng giao thơng y u kém

nơng thơn làm tăng chi phí Marketing, h n

ch th trư ng ñ a phương và xu t kh u.Chu i cung dài thi u ti p c n ñư ng và ñi n,
và các cơ s h t ng và d ch v không th a ñáng t i th trư ng làm cho chi phí giao
d ch v tăng gi m ch t lư ng và nguy cơ h ng giá tr s n ph m s n xu t cao hơn.
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A

24


ð án môn h c – KTPT
GV hư ng d n: TS. Phan Th Nhi m

5. Dân s đơng và di n tích đ t canh tác gi m
Hi u su t ñ u tư tr ng lúa trên m t ñ ng v n khá cao, t su t l i nhu n mà

nông dân tr ng lúa mà nơng dân đ t đư c lên t i 40%.

nư c ta di n tích đ t nơng

nghi p bình quân ñ u ngư i là 0.11 ha c a th gi i là th gi i là 0.23 ha Thái Lan là
0.4 ha. Có t 1 ha tr lên là chi m 17.8%.
Di n tích bình qn m i trang tr i là 5 ha mu n hình thành trang tr i c a mình
trung bình ph i gom ru ng c a ít nh t c a 7 h gia đình.
ðBSCL m i nơng dân khu v c này ch nh n ñư c m t di n tích đ t canh
tác ít i. Di n tích bình qn c a m i h gia đình là dư i 1ha/ h gia đình t 4-8
ngư i. N u m t h gia đình 8 ngư i canh tác trên 1 ha m i năm tr ng lúa hai v t ng
thu nh p c a h ch thu ñư c 18 tri u/ năm tr chi phí canh tác 60% năm/ ha. Như v y
t ng thu nh p c năm c a c h gia đình 8 ngư i ch còn l i 7.2 tri u v chi thu nh p
c a m i nhân kh u chưa ñ n 1 tri u ñ ng năm.
Do di n tích ít như v y nên kh năng chuyên canh ñ s n xu t c a ngư i nơng
dân b h n ch do chi phí s tăng khơng t n d ng đư c l i th v quy mô.
Theo th ng kê c a b tài ngun và mơi trư ng thì trong 7 năm qua t năm
2001-2007 t ng di n tích đ t nơng nghi p ñã thu h i chuy n sang ñ t phi nơng nghi p
trên 500000ha.
Ch tính riêng năm 2007 di n tích lúa gieo tr ng đã gi m 125000 ha t i 16
t nh thành ph tr ng ñi m v thu h i di n tích ñ t b thu h i chi m kho n 89% h u h t
l i là ñ t lúa thu c di n phì nhiêu màu m có năng su t cao.
Do v y h ng năm có th m t kho ng trên 1 tri u t n lúa và trong vòng 5 năm
s n lư ng b m t đi có th tương đương v i lư ng g o xu t kh u.

6. Chưa chú tr ng ñ u tư vào phát tri n nông
nghi p
Nông nghi p v i Vi t Nam là m t ngành s n xu t mũi nh n trong đó đ c bi t
s n xu t lúa là quan tr ng nh t có v trí chi n lư c hàng đ u.
ð u tư cho nơng nghi p m i đ t 113 nghìn t đ ng chi m 8.7% v n đ u tư

cho nơng nghi p nhưng m i ch ñáp ng ñư c 17% nhu c u c a khu v c nông nghi p.
ð u tư cho khuy n nông m i ch là 0.15% GDP, b ng 0.19% t ng chi tiêu ngân sách
nhà nư c, trong khi đó c a Thái Lan là 1.4% và 1.1%, c a Indonesia là 0.27% và
25
KTPT 47B – ð i h c kinh t qu c dân
Nguy n Th Trang A