B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



PHM TH THANH TUYN

PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NH HNG N
GIÁ VÀNG VIT NAM



LUN VN THC S KINH T




Tp. H Chí Minh – Nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM


PHM TH THANH TUYN


PHÂN TÍCH CÁC NHÂN T NH HNG N
GIÁ VÀNG VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS. TS. NGUYN TH NHUNG


Tp. H Chí Minh – Nm 2015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn Thc s Kinh t vi tên đ tài “Phơn tích các nhơn t
nh hng đn giá vàng Vit Nam” là công trình nghiên cu ca cá nhân tôi vi s
hng dn khoa hc ca PGS. TS. Nguyn Th Nhung.
Các s liu, kt qu nghiên cu trong lun vn này là hoàn toàn trung thc, đc
trích dn, k tha và phát trin t các công trình nghiên cu, tp chí, các trang web có
ngun gc rõ ràng, đáng tin cy, đc trình bày đy đ trong danh mc tài liu tham
kho.


Tác gi lun vn

Phm Th Thanh Tuyn

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v, đ th
M đu 1

Chng 1: Lý thuyt v vàng và các nhân t nh hng đn giá vàng
1.1 Vàng và chc nng ca vàng 4
1.1.1 Vàng là phng tin trao đi tin t 4
1.1.2 Vàng là phng tin ct gi ca ci, tit kim 6
1.1.3 Vàng là nguyên liu đ sn xut trang sc 6
1.1.4 Vàng đc s dng trong y t 6
1.1.5 Vàng đc ng dng trong sn xut công nghip 7
1.1.6 Vàng là công c đu t tài chính 7
1.2 Khái quát v th trng vàng 8
1.2.1 Khái nim th trng vàng 8
1.2.2 c đim ca th trng vàng 8
1.2.3 Các ch th tham gia th trng 9
1.3 C s lý thuyt v giá 9
1.3.1 Hc thuyt kinh t c đin  nc Anh 9
1.3.1.1 Lý thuyt v giá tr – lao đng ca William Petty 9
1.3.1.2 Lý thuyt v giá tr lao đng ca Adam Smith 10
1.3.1.3 Lý thuyt v giá tr lao đng ca David Ricardo 11
1.3.2 Hc thuyt “Lý lun v giá tr, giá c” ca KMarx 11
1.3.3 Bn cht kinh t ca phm trù giá 12
1.3.3.1 Giá c và giá tr hàng hoá 12
1.3.3.2 Giá c và tin t 12
1.3.3.3 Giá c có mi quan h khng khít vi giá tr s dng 13
1.3.3.4 Giá c và các quan h kinh t – xã hi 13
1.3.4 S hình thành giá trong các hình thái th trng 14
1.4 Tng quan các nghiên cu các nhân t 15
1.4.1 Cung và cu vàng 16
1.4.2 Giá vàng và t giá hi đoái 17
1.4.3 Giá vàng và ch s giá 19
1.4.4 Các nhân t khác 20
1.4.5 Tng hp các nghiên cu 22

Kt lun chng 1 23
Chng 2: Phơn tích các nhơn t nh hng đn giá vàng Vit Nam
2.1 c đim th trng vàng Vit Nam 24
2.1.1 Nhà nc kim soát cung vàng 24
2.1.2 Giá vàng Vit Nam và th gii 25
2.1.3 Tình trng nhp lu vàng  Vit Nam 27
2.1.4 Các đc đim khác 28
2.2 Th trng vàng Vit Nam và din bin giá vàng qua các thi k 28
2.2.1 Giai đon nm 2007 – 2011 29
2.2.2 Giai đon nm 2012 – 2014 31
2.3 Các nhân t nh hng đn giá vàng Vit Nam 33
2.3.1 Giá vàng th gii 33
2.3.2 T giá hi đoái USD/VND 34
2.3.3 T l lm phát/ch s giá tiêu dùng 35
2.3.4 Các nhân t đnh lng khác 36
2.3.5 Các nhân t đnh tính 38
2.4 Phng pháp nghiên cu 40
2.4.1 Mô hình nghiên cu 40
2.4.2 Phng pháp thu thp d liu 42
2.5 Kt qu nghiên cu 43
2.5.1 Thng kê mô t các bin 43
2.5.2 Kim đnh nghim đn v 44
2.5.2.1 Giai đon 2007 – 2011 45
2.5.2.2 Giai đon 2012-2014 46
2.5.3 Mô hình kim đnh các nhân t 46
2.5.3.1 Mô hình VAR giai đon 2007 – 2011 47
2.5.3.2 Mô hình VAR giai đon 2012 – 2014 53
2.5.4 ánh giá kt qu nghiên cu 55
Kt lun chng 2 58
Chng 3: Các gii pháp n đnh giá vàng và phát trin th trng vàng Vit Nam

3.1 ánh giá các kt qu đã đt đc 59
3.2 Các gii pháp nhm tip tc n đnh giá vàng 61
3.2.1 Kim soát t giá 62
3.2.2 Kim soát lm phát 62
3.2.3 Các gii pháp khác 63
3.3 Các gii pháp phát trin th trng vàng 65
Kt lun chng 3 67
Kt lun 68
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CÁC KÝ HIU, CÁC T VIT TT
AUD : đng đô la Austrialia
CAD : đng đô la Canada
COP : đng Colombia Peso
CP : Chính Ph
CPI : Ch s giá tiêu dùng
IRN : đng Rupi n 
JPY : đng Yên Nht
HKD : đng đô la HongKong
N : Ngh đnh
NHNN : Ngân hàng nhà nc
NHTM : Ngân hàng thng mi
SGD : đng đô la Singapore
TCTD : T chc tín dng
THB : đng Baht Thái Lan
TT : Thông t
USD : đng đô la M
VAR : Mô hình vector t hi quy
WGC : Hi đng vàng th gii

DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1: Thng kê mô t các bin giai đon 2007 – 2011 43
Bng 2.2: Thng kê mô t các bin giai đon 2012 – 2014 43
Bng 2.3: Kt qu kim đnh tính dng bin VNGP 45
Bng 2.4: Kt qu kim đnh tính dng bin D(VNGP) 45
Bng 2.5: Tng hp tính dng các bin giai đon 2007 – 2011 46
Bng 2.6: Tng hp tính dng các bin giai đon 2012 – 2014 46
Bng 2.7: Bng tiêu chun la chn đ tr ti u giai đon 2007 – 2011 47
Bng 2.8: Kt qu c lng mô hình VAR giai đon 2007 – 2011 48
Bng 2.9: Kt qu kim đnh các h s hi quy giai đon 2007 – 2011 49
Bng 2.10: Kt qu kim đnh Wald 50
Bng 2.11: Kt qu c lng nh hng ca bin DVNGP(-1), DWGP và DEX 50
Bng 2.12: Kt qu phân rã phng sai giai đon 2007 – 2011 51
Bng 2.13: Bng tiêu chun la chn đ tr ti u giai đon 2012 – 2014 53
Bng 2.14: Kt qu kim đnh nh hng ca bin DWGP 54

DANH MC CÁC HÌNH V,  TH
Hình 2.1: Chênh lch giá vàng th gii quy đi và giá vàng Vit Nam 26
Hình 2.2: Din bin giá vàng Vit Nam giai đon 2007 – 2011 30
Hình 2.3: Din bin giá vàng Vit Nam giai đon 2012 – 2014 31
Hình 2.4: Din bin giá vàng Vit Nam và th gii nm 2012 – 2014 32
Hình 2.5: Din bin giá vàng th gii và Vit Nam giai đon 2007 – 2014 33
Hình 2.6: Din bin giá vàng Vit Nam và t giá giai đon 2007 – 2014 35
Hình 2.7: Din bin giá vàng Vit Nam và ch s giá giai đon 2007 – 2014 36
Hình 2.8: Giá vàng Vit Nam và ch s Vn-Index giai đon 2007 – 2014 37
Hình 2.9: Giá vàng Vit Nam và giá vàng th gii nm 2013 39
Hình 2.10: Tác đng ca các cú sc đn giá vàng Vit Nam 53

1


M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Trong khong thi gian tng đi dài, t cui nhng nm 90 cho đn đu nm
2007, hot đng kinh doanh vàng  Vit Nam và giá vàng đã din ra khá n đnh và
không tác đng ln đn vic điu hành chính sách tin t ca Ngân hàng nhà nc
(NHNN).
Cui nm 2006 đu 2007, s bùng phát ca th trng chng khoán vi ch s
VN-Index tng đt đnh cao 1.170,67 đim ngày 12/3/2007 và bt đu đà tt dc vi
mc đáy là 496,64 đim ngày 25/3/2008. Các nhà đu t gn nh b chy khi th
trng và nhiu ngi đã phi bán tháo c phiu ca mình đ chuyn sang th
trng bt đng sn và vàng, góp phn đy giá trên hai th trng này lên cao.
Trong điu kin hi nhp quc t sâu và ngày càng rng nh hin nay, giá vàng
trong nc ngày càng gn vi giá vàng th gii là điu không tránh khi. iu này
đt ra nhiu vn đ cho qun lý vàng và t đó ti qun lý đng tin quc gia. Vic
qun lý tt th trng vàng vi t cách là mt kênh đu t và là mt b phn ca th
trng tài chính, th trng tin t s góp phn kim ch lm phát, n đnh kinh t v
mô.
Giá vàng Vit Nam chu nh hng t nhiu nhân t. Câu hi đt ra là mc đ
tác đng ca các nhân t đn giá vàng Vit Nam nh th nào, và nhân t nào tác
đng mnh nht đn giá vàng Vit Nam? Làm th nào đ d đoán s bin đng ca
giá vàng? ây không ch là mi quan tâm ca nhà đu t mà còn là ca c quan
qun lý.
Vì vy, cùng vi vic vn dng nhng kin thc, lý lun khoa hc đã đc tip
thu, tác gi chn đ tài: “Phân tích các nhân t nh hng đn giá vàng Vit Nam”
cho lun vn ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu

2

Lun vn làm rõ các ni dung sau đây:

Th nht, Lun vn đúc kt lý lun tng quan v tác đng ca các nhân t đn
giá vàng.
Th hai, Lun vn xác đnh các nhân t nh hng nào đn giá vàng Vit Nam.
Th ba, Lun vn đánh giá mc đ nh hng ca các nhân t đn s bin đng
ca giá vàng Vit Nam và xác đnh nhân t có nh hng nhiu nht đn giá vàng.
3. i tng, phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: các nhân t nh hng đn giá vàng Vit Nam.
Phm vi nghiên cu: giai đon nm 2007 – 2014.
4. Phng pháp nghiên cu
Bài nghiên cu s dng phng pháp đnh lng, đnh tính, thng kê và tng
hp nhm làm rõ vn đ cn nghiên cu.
Nghiên cu đnh lng: Lun vn s dng mô hình VAR đ đánh giá các nhân
t tác đng đn giá vàng Vit Nam trong giai đon 2007 – 2014.
Nghiên cu đnh tính: Lun vn đánh giá s nh hng ca các chính sách qun
lý ca Chính ph và Ngân hàng Nhà nc đn giá vàng Vit Nam bng cách thu
thp các s liu, so sánh, đánh giá din bin ca giá vàng và chia thi gian nghiên
cu thành hai giai đon đ thy rõ đc mc nh hng ca các chính sách đn giá
vàng.
5. B cc lun vn
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho và ph lc, lun vn gm 3
chng:
Chng 1: C s lý thuyt các nhân t nh hng đn giá vàng
Chng 2: Các nhân t nh hng đn giá vàng Vit Nam

3

Chng 3: Mt s gii pháp n đnh giá vàng và phát trin th trng vàng Vit
Nam
6. Nhng kt qu đt đc ca lun vn
Mt là, lun vn đã h thng li các nghiên cu trên th gii và Vit Nam có

liên quan đn giá vàng, th trng vàng.
Hai là, lun vn đã khái quát đc đim th trng vàng Vit Nam và din bin
giá vàng qua các giai đon t nm 1989 đn hin nay.
Ba là, lun vn s dng mô hình VAR đ xem xét mc đ nh hng ca các
nhân t đnh tính và đnh lng đn giá vàng Vit Nam.
Bn là, lun vn có đ xut các gii pháp đ điu tit và phát trin th trng
vàng Vit Nam.
Cui cùng, lun vn đã m ra hng nghiên cu, m rng vn đ cho các bài
nghiên cu tip theo.










4

CHNG 1: LÝ THUYT V VÀNG VÀ CÁC NHÂN T
NH HNG N GIÁ VÀNG
1.1 Vàng và chc nng ca vàng
Vàng là nguyên t hóa hc có ký hiu là Au và có s nguyên t là 79. Vàng
nguyên cht có màu vàng nht sáng đp, không b r trong không khí và nc,
không phn ng vi hu ht các hóa cht, khi lng nng, mm và sáng, d dát
mng, d un, đ tr cao.
Vàng là kim loi quý, đc s dng trong ngành trang sc, điêu khc, trang trí,
các ngành công nghip công ngh cao, đin t, bán dn, công nghip hàng không v

tr… Ngoài ra, vàng còn dùng đ đúc tin làm phng tin thanh toán, là mt loi
tài sn tài chính, công c h tr đ điu tit v mô nn kinh t.
Lch s ca vàng có th coi là lch s nhân loi mà cho đn ngày nay, mi c
gng to ra vàng nhân to đu không thành công. Hu nh ch có vàng gi đc vai
trò “hai trong mt” đc đáo ca mình mt cách lâu dài và bn vng: vi t cách
hàng hóa thông thng và vi t cách hàng hóa tin t. Vì vy, vàng có các chc
nng riêng bit, gn lin vi t cách hàng hóa thông thng và tin t ca nó.
1.1.1 Vàng là phng tin trao đi tin t
Cùng vi s phát trin ca sn xut và lu thông hàng hóa, các hình thái tin
t khác nhau đã ra đi và không ngng phát trin nhm đáp ng, m đng cho s
phát trin ca các nn kinh t, thúc đy khu vc hoá, toàn cu hoá.
Các đc tính ca mt đng tin hàng hóa bao gm: s khan him, tính bn, có
th chuyên ch, d phân chia, đng cht và cht lng đc duy trì lâu bn. Vàng
đã đáp ng đc đy đ các đc tính trên. Vì vy, vàng đc s dng rng rãi khp
th gii nh mt phng tin chuyn đi tin t, bng cách phát hành các đng xu
vàng hoc thông qua các công c tin giy có th quy đi thành vàng (bn v vàng).

5

Ch đ bn v vàng là ch đ tin t mà pháp lut quy đnh dùng vàng đ đúc
tin vàng. Trong quá trình phát trin kinh t, ch đ này tin trin di ba hình thc
ca ba ch đ khác nhau là bn v tin vàng, bn v thoi vàng và bn v hi đoái
vàng. Trong ch đ tin t bn v vàng, tin dù  hình thc nào (đúc bng vàng, in
trên giy, tin đin t…) thì ngi s hu tin vn luôn có mt quyn quan trng là
yêu cu ngi phát hành tin đi tin thành vàng theo t l cam kt.
H thng bn v vàng quc t tn ti trong mt khong thi gian tng đi
ngn, t nhng nm 1870 đn Th chin th nht n ra nm 1914. Thi k bn v
vàng to c s cho kinh t tng trng n đnh và thnh vng, lm phát thp. Mt
u đim ni bt ca ch đ bn v vàng là bo đm cho nhà đu t nc ngoài, giá
tr khon đu t ca h him khi b nh hng bi s mt giá ca đng tin ca

nc nhn đu t so vi đng tin ca nc đu t, t đó to điu kin thun li
cho các dòng chy vn đu t trc tip quc t.
Sau Chin tranh th gii th II, h thng tin t Bretton Woods đc hình
thành, đng đôla M (USD) đc gn c đnh vi vàng  mc 35 USD đi ly 1
ounce vàng. Các đng tin khác đc xác đnh giá tr theo USD vi t giá c đnh
và có th điu chnh. H thng Bretton Woods đã giúp hình thành nên thi k huy
hoàng vi tc đ tng trng cao, và lm phát tng đi thp. Tuy nhiên, mc giá
c đnh 35USD/ounce tr thành phi thc t qua thi gian, mt phn do lm phát và
cn st vàng do hu qu ca cuc chin tranh vi Vit Nam. Mc c đnh
35USD/ounce đã đc thay th vào nm 1968 bi mt h thng hai tng vi th
trng t do và th trng chính thc.
Khi h thng Bretton Woods sp đ vào đu nhng nm 1970, vàng không còn
là xng sng chính thc ca h thng tin t quc t và di nhng quy tc ca
Qu tin t quc t IMF, các quc gia không th đm bo đng tin ca mình bng
vàng. Mc dù vy vàng vn còn nhng chc nng tin t nht đnh và đc chính
thc s dng làm tài sn d tr ca các ngân hàng Trung ng. Vào cui nm 2004,
các ngân hàng Trung ng trên th gii và các t chc chính thc nm gi khong

6

19% tng tr lng vàng trên mt đt vi chc nng d tr. Tính đn tháng 9/2008,
M là nc đng đu trong danh sách vi mc d tr 8,133.5 tn, sau đó là c vi
3,413.2 tn, Qu tin t quc t 3,217.3 tn, Pháp: 2,540.9 tn, tip theo là Italy,
Thy S, Nht Bn, Hà Lan, Trung Quc.
1.1.2 Vàng là phng tin ct gi ca ci, tit kim
Vàng đc tha nhn giá tr, và có giá tr tng đi n đnh so vi các hàng hóa
khác. Vàng đc s dng đ tit kim có th  di dng đ trang sc nh dây
chuyn, nhn, vòng, lc, khuyên tai, hoc dng thanh (cây) vàng.
Theo thng kê, th trng đ trang sc vàng rt phát trin  mt s quc gia
nh n , Trung Quc. i vi các quc gia khác nh Vit Nam, ngi dân vn

có tâm lý mua vàng v đ tit kim và coi đây là mt bin pháp an toàn nhm đm
bo giá tr ca tin hoc làm ca hi môn cho con cháu. Mi nm có hàng trm tn
vàng đc nhp vào Vit Nam đ phc v nhu cu ca ngi dân.
1.1.3 Vàng là nguyên liu đ sn xut trang sc
Vi đc tính không b n mòn, có màu sc đp, d gia công thành đ trang sc
nên n trang bng vàng t lâu đã rt đc a chung nh tính thm m, sang trng
và đ bn ca nó. Do vàng nguyên cht mm nên vàng thng đc kt hp vi các
kim loi khác đ làm các đ n trang cho con ngi. Lnh vc dùng vàng vào ngành
trang sc ngày càng phát trin, và gia tng v trí ca nó trong các ngành ch tác ng
dng vàng.
1.1.4 Vàng đc s dng trong y t
Các hp kim vàng đc s dng trong vic phc hi nha khoa. Tính d un
ca các hp kim vàng to điu kin thun li cho vic to b mt kt ni rng. Vàng
keo đc s dng trong nghiên cu y khoa, sinh hc và khoa hc vt liu.

7

Ngoài ra vàng còn đc dùng đ cha mt s bnh nh viêm khp, ung th,
mt s bnh  mt. Rt nhiu các dng c phu thut, thit b tr giúp và thit b
đin t đc sn xut ra có s dng mt hàm lng nh vàng.
1.1.5 Vàng đc ng dng trong sn xut công nghip
Ngoài chc nng d tr và tit kim, làm trang sc vàng còn có các ng dng
khá rng rãi trong sn xut công nghip. Vàng đc s dng đ sn xut mch tích
hp, vi x lý, dùng đ m trong sn xut các thit b, s dng trong ngành công
nghip v tr, sn xut đng h, các thit b bán dn, thm chí dùng c trong sn
xut v khí Ngoài ra, vàng có th đc ch to thành si chì, đc dùng trong k
thut thêu, ng dng đ chuyn đi màu ca các đim trng và đen trên giy nh
thành màu xanh và xám trong công ngh nh.
1.1.6 Vàng là công c đu t tài chính
Các công c đu t ngày càng tng mnh cùng vi s bùng phát ca th trng

tài chính, th trng hàng hoá c v qui mô và tc đ luân chuyn.
Mt mt, tin du hiu (giy bc ngân hàng, tin đúc l, tin đin t…) thiu c
s n đnh vng chc và thc t luôn chu các áp lc gim giá do thâm ht ngân
sách ca các Chính ph và các vn đ chính tr, xã hi tiêu cc.
Tc đ lu chuyn tin t ngoài ngân hàng nhanh, cng vi s tinh vi, phc tp
ca các sn phm đu t đi kèm vi các ri ro tim n, khó lng.
Khng hong tài chính Châu Á 1997-1998, khng hong tài chính toàn cu
2007 và gn đây là khng hong n công  Khu vc đng tin chung Châu Âu là
các minh chng c th.
Trong bi cnh nh vy, vai trò ca vàng vi t cách ca mt công c đu t đã
phát trin mnh m, thay th các kênh đu t khác.


8

1.2 Khái quát v th trng vàng
1.2.1 Khái nim th trng vàng
Th trng vàng là ni din ra các giao dch mua bán vàng và các sn phm t
vàng bao gm vàng vt cht, vàng nguyên liu, vàng trang sc, vàng tài khon và
các công c phái sinh vàng. Cng ging các th trng hàng hóa khác, th trng
vàng đc vn hành ti mc giá điu chnh theo các điu kin ca th trng.
Hai trung tâm giao dch vàng quan trng nht trên th gii là th trng vàng
London và New York. Th trng vàng London là mt trong nhng th trng lâu
đi nht và là th trng giao dch vàng vt cht ln nht. Hu ht nhng thành viên
ca sàn này đu là các ngân hàng quc t ln, thng gia và nhng nhà ch to
vàng. Chi nhánh Conex ca Sàn dch hàng hóa New York là sàn giao dch vàng
tng lai dành cho nhng thng gia M. Sàn giao dch này bt đu giao dch các
hp đng tng lai vàng vào ngày 31/12/1974.
Ngoài ra, còn phi k đn mt s th trng vàng quan trng khác trên th gii
nm  Tokyo, Sydney, Hong Kong, Thng Hi, Singapore, Dubai và Zurich.

Giao dch toàn cu v vàng đc din ra ch yu trên th trng OTC vi khi
lng ln. Cho đn nay, London vn là trung tâm ln nht th gii xét trên khía
cnh giao dch OTC, xp sau đó là th trng New York, Zurich và Tokyo. Hu ht
các giao dch bán buôn OTC đu đc thanh toán qua London. Khi lng vàng
trung bình trong ngày đc thanh toán thông qua Hip hi th trng vàng London
vào 12/2004 là 15.4 triu ounce (tng đng vi 480,000kg, tr giá 6.8 t USD).
1.2.2 c đim ca th trng vàng
Th trng vàng đc gi là th trng không ng bi đc đim giao dch
24/24h, t 6h sáng th 2 cho đn 3h sáng th 7. Do có s chênh lch múi gi gia
các th trng nên hot đng giao dch din ra liên tc, bt đu  th trng châu Á,
đn th trng châu Âu và Châu M…

9

Th trng vàng có tính thanh khon cao và h thng công ngh thông tin hin
đi. Ngi tham gia vào th trng này có th thc hin giao dch d dàng qua đin
thoi hay internet mt cách trc tip mà không cn thông qua trung gian. Ngoài ra,
ngi dùng có th thit lp ch đ t đng cho giao dch: take profit hay stop loss.
Th trng vàng tn ti hình thc kinh doanh hai chiu. Ngi kinh doanh đu
t vàng đ kim li thng mua vào vi giá thp và bán ra vi giá cao. Khi giá hin
ti đang tng cao, ngi kinh doanh có th bán khng, đi khi giá gim s mua tr
và thu li nhun t khon chênh lch này.
1.2.3 Các ch th tham gia th trng vàng
Ngân hàng trung ng là mt thành viên ln nht ca th trng vàng thc hin
giao dch nhm qun lý danh mc D tr ngoi hi. Vàng có vai trò quan trng
trong D tr ngoi hi quc gia, thc hin chính sách tin t quc gia, đng thi
giám sát hot đng ca th trng và thu li nhun.
Ngân hàng thng mi: Các ngân hàng thng mi s dng hiu qu ngun vn
d tr vàng t ngi dân, đng thi cung cp các dch v và t doanh kim li
thông qua mua bán chênh lch giá.

Nhà đu t t chc và cá nhân: Nhà đu t trên th trng vàng có th là các
công ty khai thác, ch tác vàng hoc nhng nhà đu t nh l. H tham gia vào th
trng nhm mc đích kim li da trên vic đu c, n chênh lch giá hoc phòng
v da vào các công c phái sinh.
1.3 C s lý thuyt v giá
1.3.1 Hc thuyt kinh t c đin  nc Anh
1.3.1.1 Lý thuyt v giá tr lao đng ca William Petty
William Petty là mt trong nhng ngi sáng lp ra hc thuyt kinh t c đin 
Anh. Ông là ngi đu tiên trong lch s đt nn móng cho lý thuyt giá tr lao
đng. Theo ông, giá c t nhiên là giá tr hàng hoá, nó do lao đng ca ngi sn

10

xut to ra. Giá c nhân to là giá c th trng ca hàng hoá, giá c nhân to thay
đi ph thuc vào giá c t nhiên và quan h cung – cu hàng hoá trên th trng.
V giá c chính tr, William Petty cho rng, nó là loi đc bit ca giá c t
nhiên. Nó cng là chi phí lao đng đ sn xut hàng hoá, nhng trong nhng điu
kin chính tr không thun li. Vì vy, chi phí lao đng trong giá c chính tr thng
cao hn so vi chi phí lao đng trong giá c t nhiên bình thng.
1.3.1.2 Lý thuyt v giá tr lao đng ca Adam Smith
Adam Smith ch ra rng tt c các loi lao đng sn xut đu to ra giá tr, lao
đng là thc đo cui cùng ca giá tr. Ông phân bit s khác nhau gia giá tr s
dng và giá tr trao đi và khng đnh giá tr s dng quyt đnh giá tr trao đi.
Khi phân tích giá tr hàng hoá, trong quan h s lng vi hàng hoá khác ông
cho rng giá tr trao đi ca hàng hóa bng mt lng hàng hoá nào đó. Nh vy giá
tr trao đi ca hàng hoá là quan h t l v s lng gia các hàng hoá. Trong nn
sn xut hàng hoá phát trin khi chm dt nn thng nghip vt đi vt thì giá tr
hàng hoá đc biu hin  tin.
Ông ch ra lng giá tr hàng hoá là do hao phí lao đng trung bình cn thit
quyt đnh và đa ra hai đnh ngha v giá c là giá c t nhiên và giá c th trng.

V bn cht, giá c th trng là biu hin tin t ca giá tr. Theo ông, nu giá c
ca mt loi hàng hoá nào đó phù hp vi nhng gì cn thit cho thanh toán v đa
tô, tr lng cho công nhân và li nhun cho t bn thì có th nói hàng hoá đó đc
bán theo giá c t nhiên. Còn giá c thc t mà qua đó hàng hoá đc bán gi là giá
c, nó có th cao hn, thp hn hay trùng hp vi giá c t nhiên. Giá c t nhiên
có tính khách quan, còn giá c th trng ph thuc vào nhiu yu t khác nh giá
c t nhiên, quan h cung cu



11

1.3.1.3 Lý thuyt giá tr lao đng ca David Ricardo
Trong lý thuyt giá tr – lao đng, David Ricardo da vào lý thuyt ca Adam
Smith và k tha, phát trin t tng ca Adam Smith. Ông phân bit rõ hai thuc
tính ca hàng hoá là giá tr s dng và giá tr trao đi và ch rõ giá tr s dng là
điu kin cn thit cho giá tr trao đi, nhng không phi là thc đo ca nó.
Vì giá tr trao đi là giá tr tng đi đc biu hin  mt s lng nht đnh
ca hàng hoá khác (thay tin t) nên Ricardo đt vn đ là bên cnh giá tr tng
đi, còn tn ti giá tr tuyt đi. ó là thc th ca giá tr, là s lng lao đng kt
tinh, giá tr trao đi là hình thc cn thit và có kh nng duy nht đ biu hin giá
tr tuyt đi.
David Ricardo cng khng đnh “Giá tr là do lao đng hao phí quyt đnh” và
cu to giá tr hàng hoá bao gm 3 b phn là: c+v+m. Ông đã phân tích lao đng
gin đn và lao đng phc tp, qui lao đng phc tp thành lao đng gin đn trung
bình. Ông cho rng, lao đng xã hi cn thit quyt đnh lng giá tr hàng hoá.
1.3.2 Hc thuyt “Lý lun v giá tr, giá c” ca KMarx và Ph.ngghen
Da trên quan đim lch s, KMarx và Ph.ngghen đã thc hin mt cuc cách
mng v hc thuyt giá tr – lao đng. KMarx khng đnh, hàng hoá là s thng
nht bin chng ca hai mt là giá tr s dng và giá tr.

Giá tr s dng là công dng ca sn phm có th tho mãn nhu cu nào đó ca
con ngi chng hn cm đ n, xe đp đ đi li vt phm nào cng có mt s
công dng nht đnh. Công dng ca vt phm là do thuc tính t nhiên ca vt cht
quyt đnh. Giá tr s dng là phm trù vnh vin và là vt mang giá tr trao đi.
Giá tr là lao đng xã hi ca ngi sn xut hàng hoá kt tinh trong hàng hoá -
cht ca giá tr là lao đng. Sn phm nào lao đng hao phí đ sn xut ra chúng
càng nhiu thì giá tr càng cao. Giá tr là ni dung, là c s ca giá tr trao đi; còn
giá tr trao đi là hình thc biu hin ca giá tr ra bên ngoài.

12

T vic phân tích các phm trù giá tr nêu trên, KMarx đã đa ra đnh ngha v
giá c “Giá c là s biu hin bng tin ca giá tr hàng hoá”. Giá c  đây là giá c
hàng hoá, là mc giá mà đc xã hi tha nhn. Giá tr hàng hoá là giá tr xã hi,
đc đo bng thi gian lao đng xã hi cn thit đ sn xut ra hàng hoá, ch không
phi là giá tr cá bit ca tng ngi sn xut.
1.3.3 Bn cht kinh t ca phm trù giá c theo hc thuyt K.MARX
1.3.3.1 Giá c và giá tr hàng hoá có mi quan h cht ch vi nhau
Giá tr là lao đng ca ngi sn xut hàng hoá kt tinh trong hàng hoá. Giá tr
là bn cht ca giá c, giá c là hình thc biu hin ca giá tr. Trong nn kinh t th
trng, cung và cu là nhng lc lng hot đng trên th trng. Cung và cu
không ch có mi quan h vi nhau mà còn nh hng ti giá c th trng. Khi
cung bng cu, thì giá c th trng ngang bng vi giá tr ca hàng hoá. Khi cung
ln hn cu, thì giá c th trng thp hn giá tr, còn khi cung nh hn cu thì giá
c th trng cao hn giá tr. Nh vy, cung và cu thay đi, dn đn làm thay đi
giá c th trng ca hàng hoá.
Trên th trng, giá c th trng chu tác đng ca các quy lut kinh t ca th
trng (quy lut giá tr, quy lut cnh tranh, quy lut cung – cu) nên mc giá c
ca tng th hàng hoá luôn lên hoc xung theo quan h cung – cu, tc là giá c
tách ri giá tr ca nó.

1.3.3.2 Giá c và tin t có mi quan h tác đng qua li vi nhau
Tin t là mt th hàng hoá đc bit đc tách ra t trong th gii hàng hoá làm
vt ngang giá chung cho tt c các hàng hoá đem trao đi, nó th hin lao đng xã
hi và biu hin quan h gia nhng ngi sn xut hàng hoá. Giá tr hàng hoá
đc biu hin bng tin gi là giá c hàng hoá. Do đó, giá c là hình thc biu hin
bng tin ca giá tr hàng hoá và do các yu t sau quyt đnh: giá tr hàng hoá, giá
tr ca tin và nh hng ca quan h cung – cu hàng hoá.

13

Giá c th trng t l thun vi giá tr th trng ca hàng hoá và t l nghch
vi giá tr ca tin. Bi vy, ngay c khi giá tr th trng ca hàng hoá không đi
thì giá c hàng hoá vn có th bin đi do giá tr ca tin tng lên hay gim xung.
Giá c quyt đnh sc mua ca tin t và ngc li tin t cng nh hng rt ln
đn giá c th trng.
Giá c là yu t quyt đnh lng tin t trong lu thông và có nh hng ti
tc đ lu thông tin t.  mi thi k nht đnh, lu thông hàng hoá bao gi cng
đòi hi mt lng tin cn thit cho s lu thông.
1.3.3.3 Giá c có mi quan h khng khít vi giá tr s dng.
Trong mi hình thái kinh t – xã hi, sn xut hàng hoá có bn cht khác nhau,
nhng hàng hoá đu có hai thuc tính là giá tr và giá tr s dng. Hai thuc tính này
thng nht vi nhau, nhng là s thng nht ca hai mt đi lp.
i vi ngi sn xut hàng hoá, h to ra giá tr s dng, nhng mc đích ca
h không phi là giá tr s dng mà là giá tr, h quan tâm đn giá tr s dng là đ
đt đc mc đích giá tr mà thôi. Ngc li, đi vi gii tiêu dùng (ngi mua),
cái mà h quan tâm là giá tr s dng đ tho mãn nhu cu tiêu dùng ca mình,
nhng mun có giá tr s dng thì phi tr giá tr cho ngi sn xut ra nó. Nh
vy, trc khi thc hin giá tr s dng, phi thc hin giá tr ca nó. Nu không
thc hin đc giá tr, s không thc hin đc giá tr s dng.
Giá c không nhng biu hin bng tin ca giá tr, mà còn phn ánh giá tr s

dng ca hàng hoá. Giá tr s dng đc biu hin ra là: Cht lng hàng hoá, chi
phí s dng và tính thay th ln nhau ca hàng hoá trong sn xut và tiêu dùng.
1.3.3.4 Giá c và các quan h kinh t – xư hi
Giá c th trng chu tác đng ca các quy lut kinh t ca th trng nh quy
lut giá tr, quy lut cnh tranh, quy lut cung – cu. Các quy lut này tn ti khách
quan, Nhà nc cn vn dng các quy lut đ phc v mc tiêu phát trin kinh t –

14

xã hi. iu này có ngha là, Nhà nc phi s dng công c giá c đ gii quyt
các quan h kinh t – chính tr – xã hi ca đt nc, làm cho nn kinh t phát trin
hài hoà, n đnh chính tr và xây dng công bng trong xã hi.
Giá c phn ánh tng hp và đng b các quan h kinh t – chính tr – xã hi.
Trong nn kinh t th trng, Nhà nc cn đm bo s n đnh chính tr – kinh t -
xã hi và thit lp khuôn kh lut pháp đ to điu kin cn thit cho hot đng
kinh t. Kinh t phát trin, hàng hoá sn xut ra nhiu hn, đáp ng nhu cu tt hn,
giá c s n đnh hn.
Ngc li, giá c cng tác đng tr li các quan h chính tr – kinh t – xã hi.
Khi giá c th trng n đnh, sc mua ca đng tin đc gi vng, thu nhp ca
ngi lao đng n đnh và dn dn tng lên, thì các quan h kinh t – chính tr – xã
hi cng đc n đnh.
1.3.4 S hình thành giá trong các hình thái th trng
Chính sách giá c ca ngi bán ph thuc vào hình thái th trng. Theo các
nhà kinh t thì có bn kiu hình thái th trng, mi hình thái hình thành giá c theo
cách riêng ca nó.
Th trng cnh tranh hoàn ho bao gm nhiu ngi mua, ngi bán cùng mt
loi sn phm ging nhau. Trong loi th trng này, doanh nghip là ngi chp
nhn giá và các doanh nghip đu phi hot đng theo s dn dt ca bàn tay vô
hình ca th trng. Không mt ngi mua hay ngi bán nào có nh hng ln
đn mc giá th trng hin hành ca hàng hoá.

Th trng cnh tranh đc quyn gm rt nhiu ngi mua và ngi bán không
tuân theo giá th trng thng nht mà dao đng trong khong rng. Ngi mua có
th thy s chênh lch v giá chào bán và sn sàng mua  các giá khác nhau. Chính
sách giá trong th trng này đc bit phát huy tác dng, ngoài ra doanh nghip có
th s dng các bin pháp ym tr bán hàng khác.

15

Th trng đc quyn tp đoàn là th trng bao gm mt s ít ngi bán rt
nhy cm vi chính sách hình thành giá c và chin lc tiêu th ca nhau, hàng
hoá có th ging hoc không ging nhau. Trong th trng này, các doanh nghip
đu có xu hng chp nhn mc giá ca ngành và ca các tp đoàn thng có xu
hng liên kt đ xác đnh mc giá phù hp cho s phát trin ca toàn ngành.
Th trng đc quyn tuyt đi là th trng ch có mt ngi bán mt loi sn
phm. S hình thành giá c  tng trng hp din ra rt khác nhau. T chc đc
quyn nhà nc có th s dng chính sách giá c đ đt đc nhng mc tiêu nht
đnh. Trong các t chc đc quyn t nhân, doanh nghip thng t xác đnh giá đ
thu li nhun phù hp.
1.4 Tng quan các nghiên cu các nhân t nh hng đn giá vàng
Trên th gii đã có nhiu bài vit và nghiên cu v vàng và th trng vàng
di nhiu góc đ khác nhau. Nhng nghiên cu này có th đc phân loi thành
bn nhóm chính:
Phng pháp tip cn đu tiên là tìm ra mô hình bin đng giá vàng di tác
đng ca các bin kinh t v mô, chng hn nh t giá, thu nhp th gii, nhng cú
sc chính tr
Phng pháp th hai tp trung vào vàng nh là mt kênh đu c. Cách tip cn
này s nghiên cu tính hp lý hoc bt hp lý ca bin đng giá vàng.
Cách tip cn th ba xem xét vic đu t vào vàng nhiu hn nh mt cách đ
t bo him ri ro cho danh mc đu t chng li lm phát.
Nhóm cui cùng là nhng nghiên cu đ xây dng mô hình giá vàng.

Tác gi thc hin tng hp các nghiên cu theo tng nhân t tác đng đn giá
vàng bao gm: cung và cu vàng, các bin kinh t v mô nh t giá hi đoái, t l
lm phát, lãi sut… và các nhân t khác nh ch s giá chng khoán, chính sách
qun lý ca nhà nc, các nhân t đnh tính khác.

16

1.4.1 Cung và cu vàng
Vàng là mt hàng hóa, vì vy theo lý thuyt kinh t v mô đn gin thì giá vàng
ph thuc vào cung và cu vàng trên th trng. Theo lý thuyt cung cu, khi mt
trong hai hoc c hai đng cung và cu dch chuyn thì đim cân bng là giá vàng
s dch chuyn theo, tc là giá vàng thay đi. Vì vy, các yu t làm dch chuyn
đng cung và cu vàng s làm giá vàng thay đi.
Nhìn t phía cu vàng, Hi đng Vàng Th gii (World Gold Council - WGC)
phân loi vàng thành 4 nhóm riêng bit, gm vàng trang sc, vàng s dng trong
khoa hc công ngh, vàng đu t, và vàng do Ngân hàng Trung ng (NHTW) nm
gi. Trong đó, loi vàng đc quan tâm đn nhiu nht là vàng đu t tn ti di
c hình thc vt cht (phn ln  di dng vàng ming) và phi vt cht (chng ch
qu đu t vàng và các sn phm tng t).
Cu vàng đu t là lng vàng ming đc bán ròng hàng nm, không bao gm
vàng ming đc mua đi bán li. Hot đng đu t vàng có th bao gm nhiu hình
thc khác nhau nh vàng vt cht, vàng tài khon, phái sinh vàng hay đu t vào
chng khoán ca các nhà sn xut vàng. Khi mua vàng đ đu t thì ngi mua s
quan tâm hn đn mc giá vàng trong tng lai, giá c ca các hàng hoá khác có
liên quan, s lng ngi tiêu dùng tham gia vào th trng.
Cu vàng trang sc là vàng s dng sn xut trang sc tr đi s lng xut khu
và thay đi hàng tn kho, không bao gm đ trang sc c mua đi bán li. i vi
nhu cu vàng trang sc, cu s thay đi theo mc thu nhp, s thích và mùa v.
Chng hng, vào mùa l ci hi nhu cu mua vàng trang sc s tng cao góp phn
làm tng giá vàng. Vì vy, tùy vào tng trng hp mà các nhân t s có tác đng

khác nhau đn giá vàng.
Ngun cung vàng trên th gii đn t hai ngun là khai khoáng và vàng tái ch.
Theo thng kê ca GFMS (Gold Fields Mineral Services) ngun tái ch thng
chim t l khong 25-30% tng lng cung. i vi mt quc gia, ngun cung này