BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHÍăMINH
___________________



NGUYNăHUăTNG



NÂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANHăCAă
CÔNGăTYăCăPHNăNGăQUNGăNGÃI


Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh – Hng ngh nghip
Mã ngành: 60340102


LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNGăDNăKHOAăHC
PGS. TS.ăHăTINăDNG


THÀNHăPHăHăCHÍăMINHă- NM 2014
BăGIÁOăDCăVÀăÀOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.ăHăCHÍăMINH
___________________

NGUYNăHUăTNG





NÂNGăCAOăNNGăLCăCNHăTRANHăCAă
CÔNGăTYăCăPHNăNGăQUNGăNGÃI





LUNăVNăTHCăSăKINHăT







THÀNHăPHăHăCHÍăMINHă- NM 2014


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đơy lƠ công trình nghiên cu ca riêng tôi vƠ đc s hng
dn khoa hc ca PGS. TS. H Tin Dng cùng vi s h tr ca Cán b, Công nhân

viên Công ty c phn ng Qung Ngãi. Các ni dung nghiên cu, kt qu trong
đ tài này là trung thc vƠ cha công b di hình thc nƠo trc đơy.
TP. H Chí Minh, ngày 27 tháng 10 nm 2014
Tác gi



Nguyn Hu Tng













MC LC
TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V
PHN M U
CHNGă1:ăCăS LÝ LUN V NNGăLC CNH TRANH CA

DOANH NGHIP
Trang
1.1. C s lý lun v nng lc cnh tranh 01
1.1.1. Khái nim cnh tranh 01
1.1.2. Khái nim li th cnh tranh 02
1.1.3. Khái nim nng lc cnh tranh 04
1.1.4. Tm quan trng ca vic nơng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip
05
1.2. Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca doanh nghip 06
1.2.1. Môi trng v mô 06
1.2.1.1. Yu t kinh t 06
1.2.1.2. Yu t chính tr - pháp lý 06
1.2.1.3. Yu t xã hi 07


1.2.1.4. Yu t t nhiên 07
1.2.1.5. Yu t v công ngh và k thut 08
1.2.2. Môi trng vi mô 08
1.2.2.1. Nhà cung ng 09
1.2.2.2. Các đi th tim nng 10
1.2.2.3. Khách hàng 10
1.2.2.4. Sn phm thay th 10
1.2.2.5. Các đi th cnh tranh trong ngành 11
1.2.2.6. Ma trn các yu t bên ngoài 13
1.2.3. Môi trng ni b 14
1.2.3.1. Nng lc qun lỦ vƠ điu hành 14
1.2.3.2. Ngun lc tài chính 15
1.2.3.3. Th phn 15
1.2.3.4. Vn hóa doanh nghip 15
1.2.3.5. Chính sách lng, thng và phúc li 16

1.2.3.6. Chui giá tr ca doanh nghip 16
1.2.3.7. Ma trn các yu t bên trong 19
TÓM TT NI DUNG CHNG 1 20





CHNGă2:ăPHỂNăTệCHăTHC TRNG NNGăLC CNH TRANH CA
CTCP NG QUNG NGÃI
2.1. Gii thiu v CTCP đng Qung Ngãi 21
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 21
2.1.2. Tm nhìn, s mng vƠ c cu t chc Công ty 24
2.1.3. Doanh thu t các hot đng sn xut kinh doanh 25
2.2. Phân tích nhng yu t tác đng đn nng lc cnh tranh ca CTCP đng
Qung Ngãi 25
2.2.1. Phơn tích môi trng v mô (môi trng bên ngoài) 25
2.2.1.1. S nh hng ca yu t kinh t 25
2.2.1.2. S nh hng ca yu t chính tr - pháp lý 28
2.2.1.3. S nh hng ca yu t xã hi 29
2.2.1.4. S nh hng ca yu t t nhiên 30
2.2.1.5. S nh hng ca yu t công ngh và k thut 31
2.2.2. Phơn tích môi trng vi mô (môi trng bên ngoài) 31
2.2.2.1. Nhà cung ng 31
2.2.2.2. Các đi th tim nng 32
2.2.2.3. Khách hàng 33
2.2.2.4. Sn phm thay th 34
2.2.2.5. Các đi th cnh tranh trong ngành 35
2.2.2.6. Ma trn các yu t bên ngoài (ma trn EFE) 41
2.2.3. Môi trng ni b (môi trng bên trong) 42



2.2.3.1. Nng lc qun lỦ vƠ điu hành 42
2.2.3.2. Ngun lc tài chính 43
2.2.3.3. Th phn 46
2.2.3.4. Vn hóa doanh nghip 47
2.2.3.5. Chính sách lng, thng và phúc li 48
2.2.3.6. Chui giá tr ca doanh nghip 49
2.2.3.7. Ma trn các yu t bên trong (ma trn IFE) 55
2.2.3.8. Nng lc lõi ca CTCP ng Qung Ngãi 57
2.3. ánh giá chung v nng lc cnh tranh ca CTCP ng Qung Ngãi 58
2.3.1. u đim 58
2.3.2. Hn ch 59
TÓM TT NI DUNG CHNG 2 60
CHNGă3:ăMT S GII PHÁP NHMăNỂNGăCAOăNNG LC CNH
TRANH TI CTCP NG QUNG NGÃI T NAYăN 2020.
3.1. Nhng c s đ ra gii pháp 61
3.1.1. Xu hng phát trin ca th trng Vit Nam 61
3.1.2. Xu hng phát trin và cnh tranh ca ngƠnh mía đng Vit Nam 62
3.1.3. Mc tiêu phát trin ca CTCP đng Qung Ngưi đn nm 2020 64
3.2 Các gii pháp nơng cao nng lc cnh tranh ca CTCP đng Qung Ngãi 65
3.2.1. Nhóm gii pháp phát huy u đim 65
3.2.1.1. Nơng cao uy tín thng hiu 65
3.2.1.2. Làm ch đa bƠn vùng mía đư quy hoch 67


3.2.2. Nhóm gii pháp khc phc nhng nhc đim 68
3.2.2.1. Gii pháp v xây dng, cng c và phát trin ngun nhân lc 68
3.2.2.2. Gii pháp đu t công ngh mi 70
3.2.2.3. Gii pháp mía ging và phân bón 72

3.2.2.4. Nâng cao hiu qu s dng sn phm cnh đng vƠ sau đng 73
3.3. Mt s kin ngh 77
3.3.1. i vi nhƠ nc 77
3.3.2. i vi Hip hi Mía đng Vit Nam 78
TÓM TT NI DUNG CHNG 3 79
PHN KT LUN 80
TÀI LIU THAM KHO
PH LC












DANH MC CÁC T VIT TT
AFTA (Asean Free Trade Area) Khu vc t do thng mi Asean
B NN-PTNT B Nông nghip và Phát trin nông thôn
CTCP Công ty c phn
CB CNV Cán b công nhân viên
DN Doanh nghip
ng RE (Refined Extra) ng tinh luyn thng hng
ng RS (Refined Standar) ng tinh luyn tiêu chun
VT n v tính
HQT Hi đng qun tr

KCS Kim tra Cht lng Sn phm
NM NhƠ máy đng
TMN Tn mía/ngày
TP.HCM Thành ph H Chí Minh










DANH MC CÁC BNG BIU
Trang
Bng 1.1: Kt qu kt hp bn tiêu chí VRIO 04
Bng 1.2: Mu bng ma trn hình nh cnh tranh 13
Bng 1.3: Mu bng đánh giá các yu t bên ngoài 14
Bng 1.4: Mu bng đánh giá các yu t bên trong 20
Bng 2.1: Tc đ tng trng kinh t Vit Nam t 2008 đn 2013 26
Bng 2.2: Tình hình tiêu th các cht ngt thay th ti Vit Nam t nm 2006 đn
nm 2013 34
Bng 2.3: Ma trn hình nh cnh tranh 40
Bng 2.4: Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài ca CTCP ng Qung Ngãi 41
Bng 2.5: Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca NM An Khê t nm 2011
đn nm 2013 44
Bng 2.6: Kt qu hot đng sn xut kinh doanh ca NM Ph Phong t nm
2011 đn nm 2013 45
Bng 2.7: Tình hình kinh doanh ca CTCP ng Qung Ngãi t nm 2009 đn

nm 2013 46
Bng 2.8: C cu lao đng đn tháng 09 nm 2014 54
Bng 2.9: Ma trn đánh giá các yu t bên trong ca CTCP ng Qung Ngãi 56
Bng 2.10: Bng đánh giá các ngun lc chính ca CTCP ng Qung Ngãi 58





DANH MC CÁC HÌNH V
Trang
Hình 1.1: Ba chin lc tng quát to li th cnh tranh bn vng 03
Hình 1.2: Mô hình nm áp lc cnh tranh ca Michael E.Porter 09
Hình 1.3: Chui giá tr tng quát 17
Hình 2.1: S đ t chc CTCP ng Qung Ngãi 24
Hình 2.2: Doanh thu các sn phm dch v ca CTCP ng Qung Ngãi 25
Hình 2.3: CPI ca Vit Nam t nm 2004 đn 2013 27
Hình 2.4: Th phn các NM  Vit Nam nm 2013 47
Hình 3.1: T trng thành phn trong cây mía 73















M U
1. Tính cp thit caăđ tài:
Cách đơy hn mt thp niên, ngƠnh mía đng liên tc thua l vƠ chu nhiu
ắbúa rìu” ca d lun khi Vit Nam liên tc nhp khu đng vì đng tiêu dùng
trong nc b thiu ht nghiêm trng, thêm vƠo đó lƠ công ngh sn xut đng quá
c k vƠ lc hu. Th ri, nhng nhƠ máy đng đư to nên k tích khi sn xut đng
vt mc 1 triu tn, ri tng dn, nm 2013 đt sn lng 1,5 triu tn vƠ nm 2014
có kh nng đt 1,6 triu tn. Các nhƠ máy đng tng bc đc c phn hóa vƠ
sn xut có li nhun, đi sng vt cht vƠ tinh thn ca ngi lao đng tng cao. Và
cng t đó, cây mía đc coi lƠ loi cơy trng ch lc nhm xóa đói, gim nghèo và
đư thc s mang li cuc sng m no cho ngi dơn  các vùng sơu, vùng xa, to
thêm vic lƠm cho hƠng triu lao đng vùng nông thôn. Chính vì vy, nguyên Phó
Th tng Chính ph Nguyn Công Tn đư tng nói: ắơy không ch lƠ mt ngƠnh
hƠng sn xut kinh doanh đn thun mƠ đơy lƠ ngƠnh hƠng mang đm tính nhơn vn”.
Tuy nhiên, trong 3 nm tr li đơy, ngƠnh mía đng li b ắlún sơu” trong thua l
khi b đng cát Thái Lan thm lu qua tuyn biên gii Tơy Nam, đng nhp lu t
Campuchia, bên cnh đó còn thêm s thiu ht vùng mía nguyên liu do nông dơn
hay b cơy mía đ trng cây hoa màu khác đt kinh t cao hn, sn xut nhiu nhng
bán không đc, vì th lng tn kho rt ln, công ngh ch bin sn xut mía đng
cha đc ci tin, còn s dng nhiu ging mía c, quy trình chm sóc không đúng
nên nng sut trên mi ha trng mía đu thua kém các nc trong khu vc vƠ th
gii,ầ ơy lƠ nhng nguyên nhơn chính đy giá thƠnh sn xut vƠ tiêu th lên cao,
làm cho các công ty trong ngƠnh đng khó cnh tranh hn rt nhiu.
Công ty c phn ng Qung Ngưi đc đánh giá lƠ mt trong nhng doanh
nghip t nhơn có quy mô hot đng sn xut kinh doanh ln nht ca tnh vƠ khu
vc Min Trung - Tơy Nguyên vi vic kinh doanh nhiu ngƠnh ngh nh: ng,
nc gii khát, sa, bia, bánh ko, nhà hàng,ầ Hin Công ty có 2 nhƠ máy đng là

NhƠ máy đng Ph Phong vi din tích trng mía lƠ 4.800 ha, nng sut ép mía lƠ


2.200 tn mía/ngƠy và NhƠ máy đng An Khê vi din tích trng mía lƠ 15.000 ha,
nng sut ép mía lƠ 10.000 tn mía/ngƠy (Nhà máy đng An Khê đang vƠo giai đon
hoàn thành nâng cp lên 12.000 tn mía/ngƠy trong nm 2015). V mía 2013-2014,
2 nhƠ máy nƠy đư sn xut hn 130.000 tn đng, lƠ mt trong nhng đn v sn
xut đng ln nht nc. Nng lc sn xut nh vy lƠ tt nhng vic tiêu th li
gp ít nhiu khó khn, theo B Nông nghip vƠ Phát trin nông thôn, nm 2013, tng
cung đng trong nc lƠ 1.877 nghìn tn, trong đó nhu cu tiêu th là 1.400 nghìn
tn, tc lƠ đng d tha 477 nghìn tn và thêm vƠo đó là vn nn đng nhp lu t
Thái Lan và Campuchia, đng tm nhp đ tinh luyn nhng không tái xut mƠ li
tiêu th trong nc đư đy cung đng trong nc d tha quá nhiu lƠm giá đng
gim mnh, nh hng ln đn vic tiêu th đng vƠ li nhun ca Công ty. Bên
cnh đó, nhng vn đ còn cha đc gii quyt nh công ngh sn xut  hai nhƠ
máy đng vƠ c gii hóa các vùng mía nguyên liu cha đc đu t trit đ, các
vùng mía còn nhiu manh mún, ch yu s dng nc tri cho c quá trình phát trin
ca cơy mía, các ging mía đc trng đi trƠ đa phn lƠ ging mía c, mt s ngi
dơn trng mía vn cha nm đc quy trình chm sóc, vic thu mua mía t các h
nông dơn vùng sơu còn nhiu khó khn,ầ tt c nhng điu nƠy đy giá thƠnh đng
ca Công ty tng cao. Và các doanh nghip ngƠnh đng trong nc thì ghìm chân
nhau đư to ra mt th trng mía đng hn lon, lƠm cho vic cnh tranh ca Công
ty ngƠy cƠng khó khn hn.
Xut phát t nhng thc tin đó, tác gi chn đ tƠi: ắNâng cao nng lc
cnh tranh ca Công ty c phn ng Qung Ngãi” nhm tìm ra nhng gii pháp
đ phát huy ti đa nhng ngun lc ca Công ty, nm bt đc th ch đng trên th
trng, tháo g bt nhng khó khn trc mt vƠ gim thiu nhng khó khn trong
tng lai, giúp Công ty tng tính cnh tranh đ tn ti vƠ phát trin bn vng, hi
nhp thƠnh công vi kinh t trong khu vc vƠ th gii.
2. Mc tiêu ca đ tài:

- Phơn tích vƠ đánh giá thc trng nng lc cnh tranh ti Công ty c phn
ng Qung Ngãi.


-  xut mt s gii pháp và kin ngh nhm nơng cao nng lc cnh tranh
ca Công ty c phn ng Qung Ngãi.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Nng lc cnh tranh và các yu t tác đng đn nng
lc cnh tranh v ngƠnh đng ca Công ty c phn ng Qung Ngãi.
- Phm vi nghiên cu:
+ V lnh vc: Công ty c phn ng Qung Ngãi có rt nhiu ngành ngh
sn xut, kinh doanh nên ch gii hn trong ngành sn xut, kinh doanh đng ti
Vit Nam.
+ V thi gian: Thi gian nghiên cu kho sát thc trng t nm 2009-2013
vƠ đ xut gii pháp đn nm 2020.
4.ăPhng pháp nghiên cu:
Lun vn ch yu vn dng phng pháp đnh tính da trên s liu s cp và
th cp thu thp đc, đng thi kt hp phng pháp phơn tích, thng kê vƠ phng
pháp so sánh tng hp, kt hp vi phng pháp phng vn chuyên gia,ầ đ làm rõ
vn đ cn nghiên cu lƠ đánh giá nng lc cnh tranh ca Công ty c phn ng
Qung Ngưi, đng thi vn dng nhng c s khoa hc v nng lc cnh tranh, kt
hp vi thc tin đ đa ra nhng gii pháp phù hp.
Thu thp và x lý s liu:
- S liu th cp: c thu thp t các Báo cáo thng niên, báo cáo
tài chính, báo cáo hot đng kinh doanh,ầ ca Công ty c phn đng Qung Ngãi
và t c quan thng kê, tp chí, internet,ầ
- S liu s cp: T chc tho lun vi các chuyên gia trong Công ty,
bên cnh đó có tham kho ý kin mt s nhà cung cp và khách hàng ca Công ty,
nhm xác đnh ni dung c th các yu t nh hng đn môi trng bên ngoài và



môi trng bên trong, t đó hình thƠnh nên bng câu hi kho sát. Vic kho sát cng
đc thc hin qua vic thu thp ý kin ca các chuyên gia trong Công ty.
- D liu thu thp t s liu s cp và th cp s đc nhp và x lý
bng phn mm Excel.
5.ăụănghaăthc tin:
Lun vn nƠy lƠ công trình nghiên cu đu tiên và toàn din nht v nng lc
cnh tranh ca Công ty c phn ng Qung Ngưi đn nm 2020, trên c s phân
tích yu t môi trng v mô, môi trng vi mô, môi trng ni b, xác đnh các
ngun lc ct lõi, đim mnh vƠ đim yu so vi các đi th cnh tranh ca Công ty
đ t đó đa ra các gii pháp và kin ngh phù hp.
Nhng gii pháp đa ra t kt qu nghiên cu khoa hc trong lun vn nƠy
s đc lưnh đo Công ty c phn ng Qung Ngãi xem xét và có th vn dng
trong thc tin hot đng sn xut kinh doanh ca Công ty trong thi gian ti nhm
khai thác tt nht các nng lc vn có vƠ nng lc tim n ca Công ty.
6. Kt cu lunăvn:
Ngoài phn mc lc, danh mc các ch vit tt, danh mc các bng s liu,
ph lc, danh mc tài liu tham kho, lun vn đc trình bƠy nh sau:
Phn m đu
Chng 1: C s lý lun v nng lc cnh tranh ca doanh nghip
Chng 2: Thc trng hot đng kinh doanh vƠ nng lc cnh tranh ti
Công ty c phn ng Qung Ngãi.
Chng 3: Mt s gii pháp nhm nơng cao nng lc cnh tranh ti
Công ty c phn ng Qung Ngãi t nay đn 2020.
Kt lun

1




CHNGă1:
CăS LÝ LUN V NNGăLC CNH TRANH CA DOANH NGHIP
1.1. Căs lý lun v nngălc cnh tranh
1.1.1. Khái nim cnh tranh
Trong nn kinh t th trng hin nay, cnh tranh là yu t kích thích sn xut
kinh doanh, lƠ môi trng vƠ đng lc thúc đy sn xut phát trin, tng nng sut
lao đng và to đƠ cho s phát trin ca xã hi. Cnh tranh đư đem li cho th trng
vƠ cho đi sng xã hi mt din mo mi, linh hot, đa dng và ngày càng phát trin,
đng thi cng lƠm ny sinh nhiu vn đ xã hi mƠ trc đơy ngi ta ch tìm thy
trong sách v, nh phá sn, kinh doanh gian di, cnh tranh không lành mnh. Tuy
nhiên, các khái nim v cnh tranh đn nay vn cha thng nht, mi tác gi vi mi
cách tip cn khác nhau đu đa ra các khái nim khác nhau.
Theo đnh ngha ca t đin Kinh doanh ca Anh nm 1992, trích trong ng
V Huơn (2004) thì: ắCnh tranh là s ganh đua, s kình đch gia các nhà kinh doanh
trên th trng nhm tranh giành cùng mt loi tài nguyên sn xut hoc cùng mt
loi khách hàng v phía mình”.
Samuelson (1995) li đnh ngha trong cun Kinh t hc ca mình rng:
ắCnh tranh là s kình đch gia các doanh nghip cnh tranh vi nhau đ giành
khách hàng hoc th trng”. Cùng quan đim trên, ắcha đ” ca chin lc cnh
tranh, Michael E.Porter (1980) cho rng: ắCnh tranh là vic giành ly th trng.
Bn cht ca cnh tranh là tìm kim li nhun, là khon li nhun cao hn mc li
nhun trung bình mà doanh nghip đang có đc”.
Nh vy, cnh tranh là qui lut khách quan ca nn sn xut hàng hoá vn
đng theo c ch th trng. Sn xut hàng hoá càng phát trin, hàng hoá bán ra càng
nhiu, s lng ngi cung ng cƠng đông thì cnh tranh càng gay gt. Kt qu ca
cnh tranh s có mt s doanh nghip b thua cuc và b gt ra khi th trng trong
khi mt s doanh nghip khác tn ti và phát trin hn na. Có lp lun cho rng, khi
2




trên th trng đt đn mt ngng cnh tranh nƠo đó, các doanh nghip chin thng
trong cuc ganh đua đt đc v th vng chc trên th trng, còn nhng doanh
nghip tht bi phi rút lui hoc phi da vào nhng doanh nghip ln đ phát trin,
lúc đó cnh tranh s t gim bt và dn dn không còn tn ti. Tuy nhiên, lun đim
này không phù hp vi quy lut phát trin ca xã hi. Xã hi phát trin không ngng,
s đc quyn hay chim v trí thng lnh ca mt hay mt nhóm doanh nghip ch
mang tính tm thi ch không bao gi bt bin, bi ngay lp tc s xut hin nhng
đi th cnh tranh mi trên th trng đ thay th. Do đó, cnh tranh s làm cho doanh
nghip nng đng hn, nhy bén hn trong vic nghiên cu, nâng cao cht lng sn
phm giá c và các dch v sau bán hàng nhm tng v th ca mình trên thng
trng, to uy tín vi khách hàng và mang li ngun li nhun cho doanh nghip.
Qua các góc nhìn trên, có th khái quát v cnh tranh nh sau: “Cnh tranh
là s ganh đua mt cách nghiêm túc và gay gt gia các t chc, các doanh nghip
đ giành ly điu kin thun li trong sn xut và kinh doanh nhm đt đc mc
tiêu cng nh chin lc kinh doanh nht đnh nh doanh thu, li nhun, th phn và
v th trên th trng”.
1.1.2. Khái nim li th cnh tranh
Nhng li th đc doanh nghip to ra và s dng cho cnh tranh thì đc
gi là li th cnh tranh. Li th cnh tranh còn đc hiu nh lƠ các đc đim hay
các bin s ca sn phm hoc nhãn hiu, mà nh có chúng doanh nghip to ra mt
s tính tri hn, u vit hn so vi nhng đi th cnh tranh trc tip. Li th cnh
tranh đc coi là bên ngoài khi chúng da trên chin lc phân bit sn phm, hình
thành nên giá tr cho ngi mua, hoc bng cách gim chi phí s dng, hoc bng
cách tng kh nng s dng. Li th này to cho doanh nghip "Quyn lc th trng".
Li th cnh tranh bên trong da trên tính u vit ca doanh nghip trong vic làm
ch chi phí sn xut. Nó to nên giá tr cho ngi sn xut bng cách to ra cho doanh
nghip mt giá thành thp hn so vi ngi cnh tranh ch yu. Mt doanh nghip
đc xem là có li th cnh tranh khi t l li nhun ca nó cao hn t l bình quân
3




trong ngành. Và doanh nghip có mt li th cnh tranh bn vng khi nó có th duy
trì t l li nhun cao trong mt thi gian dài.
Trong các nghiên cu ca mình, Michael E.Porter đư đ cp đn hai loi li
th cnh tranh c bn  cp đ vi mô (doanh nghip, t chc) là chi phí thp (giá thp
hn đi th khi li ích dƠnh cho ngi mua ging nhau) và khác bit hóa (cung cp
li ích vt tri so vi đi th khin ngi mua tr giá cho sn phm mình cao hn),
kt hp vi phm vi hot đng ca doanh nghip s to ra ba chin lc cnh tranh
tng quát: Chin lc dn đu v chi phí thp, chin lc khác bit hóa và chin lc
tp trung gm hai bin li th cnh tranh nh hình 1.1.


LI TH CNH TRANH


Chi phí thp
Khác bit hóa
PHM VI CNH
TRANH
Mc tiêu rng
1. Dnăđu v chi
phí
2. Khác bit hóa
Mc tiêu hp
3A. Tp trung
vào chi phí
3B. Tp trung
vào khác bit hóa

Hình 1.1: Ba chinălc tng quát to li th cnh tranh bn vng
Ngun: Michael E.Porter (1985, trang 12)
Bên cnh đó, đ to li th cnh tranh bn vng, Barney & Hesterly (2007)
đa ra c cu VRIO nh mt công c hiu qu đ phơn tích môi trng ni b ca
doanh nghip. Thut ng VRIO đi din cho bn câu hi cn đt ra đ xác đnh tim
nng canh tranh:
 Cơu hi v giá tr (Value): Doanh nghip có th khai thác c hi hoc
hóa gii nguy c t bên ngoƠi bng tƠi nguyên/ngun lc này?
 Cơu hi v s him có (Rarity): TƠi nguyên/ngun lc nƠy có đang
đc kim soát bi ch mt s ít doanh nghip cnh tranh?
 Câu hi v s khó bt chc (Imitability): Các doanh nghip có gp bt
li đáng k v chi phí nu mun đt đc, phát trin hoc sao chép tƠi nguyên/ngun
lc nƠy?
4



 Cơu hi v t chc (Organization): Doanh nghip có sn sƠng vƠ có kh
nng khai thác các tài nguyên/ngun lc giá tr, him có vƠ khó bt chc nƠy?
Nu doanh nghip nào có nhng tài nguyên/ngun lc nào tha bn điu kin
trên (gi lƠ nng lc ct lõi), thì doanh nghip đó t tin v kh nng to ra li th
cnh tranh bn vng cho mình. Các tài nguyên/nng lc cn đánh giá bao gm c hu
hình (tài chính, công ngh, t chc,ầ) ln vô hình (kh nng sáng to, danh ting,ầ).
Kt qu kt hp bn tiêu chí có th đc biu din trong bng 1.1.
Bng 1.1: Kt qu kt hp bn tiêu chí VRIO
Có giá
tr?
Him
có?
Khó bt

chc?
T chc
sn sàng
khai thác
Kt qu v mt
cnh tranh
Kt qu v mt
kinh t
Không


Không
Bt li th
Di trung bình
Có
Không


Cân bng li th
Trung bình
Có
Có
Không

Li th tm thi
Trên trung bình
Có
Có
Có
Có

Li th bn vng
Trên trung bình
Ngun: Barney & Hesterly (2007, trang 63)
1.1.3. Khái nimănngălc cnh tranh
Khái nim nng lc cnh tranh đc nhc đn rt nhiu nhng đn nay khái
nim này vn cha đc hiu mt cách thng nht. Bi l nng lc cnh tranh cn
phi đt vƠo điu kin, bi cnh phát trin ca đt nc trong tng thi k. Do đó,
quan đim v nng lc cnh tranh ca doanh nghip cng có nhiu s khác bit.
Theo quan đim ca Michael E.Porter (1990) cho rng: ắNng lc cnh tranh
là kh nng sáng to ra nhng sn phm có quy trình công ngh đc đáo đ to ra giá
tr tng cao, phù hp vi nhu cu khách hàng, có chi phí thp, hiu qu cao nhm tng
li nhun”.
V quan đim khi nói rng nng lc cnh tranh đng ngha vi duy trì và
nâng cao li th cnh tranh, tác gi V Trng Lâm (2006) cho rng: ắNng lc cnh
5



tranh ca doanh nghip là kh nng to dng, duy trì, s dng và sáng to mi các
li th cnh tranh ca doanh nghip”. VƠ tác gi Trn Su (2006) cng có Ủ kin
tng t: ắNng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng to ra li th cnh tranh,
có kh nng to ra nng sut và cht lng cao hn đi th cnh tranh, chim lnh th
phn ln, to ra thu nhp cao và phát trin bn vng”.
Nh vy, ắNng lc cnh tranh ca doanh nghip là vic khai thác, s dng
các ngun lc và li th bên trong, bên ngoài nhm to ra nhng sn phm – dch v
hp dn ngi tiêu dùng đ tn ti và phát trin, thu đc li nhun ngày càng cao
và ci tin v trí so vi các đi th cnh tranh trên th trng ”.
1.1.4. Tm quan trng ca vicănơngăcaoănngălc cnh tranh ca doanh
nghip
Trong nn kinh t th trng, đ có th tn ti và phát trin, doanh nghip

phi to cho mình kh nng chng chi li các th lc cnh tranh mt cách có hiu
qu nht, có th nói tính quyt đnh ca nng lc cnh tranh đi vi s thành công
hay tht bi ca doanh nghip ngày càng rõ nét. Do vy, các doanh nghip phi không
ngng tìm tòi các bin pháp phù hp và liên tc đi mi đ nơng cao nng lc cnh
tranh, vn lên chim đc li th cnh tranh so vi đi th thì mi có th phát trin
bn vng đc. Bi suy cho cùng, mc đích cui cùng trong hot đng kinh doanh
ca doanh nghip là mang li càng nhiu li nhun, khi đó nơng cao nng lc cnh
tranh ti doanh nghip đc xem nh lƠ mt hot đng không th thiu trong đnh
hng phát trin và nó góp phn vào vic hoàn thành mc tiêu, chin lc ca doanh
nghip.
Vic nơng cao nng lc cnh tranh không ch nhm đem li li ích riêng cho
doanh nghip mình mà nó còn góp phn vào vic nơng cao nng lc cnh tranh ca
ngành. T đó to ra nhng sn phm và dch v tt hn nhng giá c li r hn, lƠm
cho nn kinh t phát trin, kh nng cnh tranh ca quc gia đc nơng cao vƠ đi
sng ca ngi dơn đc tt đp hn.
6



1.2. Các yu t nhăhngăđnănngălc cnh tranh ca doanh nghip
Mi mt doanh nghip hot đng trong bt c lnh vc nƠo cng đu chu s
tác đng ca môi trng xung quanh và chính bn thân doanh nghip. Nhìn chung có
rt nhiu nhân t nh hng đn kh nng cnh tranh ca doanh nghip, song tóm
gn li đu có hai nhóm nhân t c bn là: Môi trng bên ngoƠi (môi trng v mô
vƠ môi trng vi mô) vƠ môi trng bên trong (môi trng ni b).
1.2.1.ăMôiătrngăvămô (môiătrng bên ngoài)
Môi trng v mô chính lƠ môi trng mà doanh nghip đang hot đng, bao
gm nhiu yu t phc tp nh hng đn s tn ti và phát trin ca doanh nghip
đó. Bao gm các yu t c bn nh: yu t kinh t, yu t chính tr và pháp lý, yu t
xã hi, yu t t nhiên, yu t công ngh và k thut. Mi yu t này tác đng và chi

phi mnh m đn hot đng sn xut và kinh doanh ca doanh nghip.
1.2.1.1. Yu t kinh t
ơy lƠ mt yu t rt quan trng thu hút s quan tâm ca tt c các nhà qun
tr. Nhng din bin ca môi trng kinh t bao gi cng cha đng nhng c hi và
đe do khác nhau đi vi tng doanh nghip trong các ngành khác nhau và có nh
hng tim tƠng đn các chin lc ca doanh nghip. Các yu t kinh t có nh
hng ln đn hot đng kinh doanh ca các doanh nghip nh: tc đ tng trng
và s n đnh ca nn kinh t, lãi sut vƠ xu hng lãi sut, chính sách tin t và t
giá hi đoái, lm phát, h thng thu và mc thu,ầ Mi yu t nƠy tác đng và chi
phi mnh m đn các hot đng kinh doanh ca doanh nghip. Vì vy, các doanh
nghip cn phi xác đnh các nhóm yu t nào có nh hng ln nht đi vi doanh
nghip ca mình nhm tn dng nhng c hi, nm bt đc nhng bin đng ca
th trng vƠ đng thi né tránh, gim thiu nhng ri ro trong kinh doanh.
1.2.1.2. Yu t chính tr - pháp lý
Chính tr và pháp lut có tác dng rt ln đn s phát trin ca bt c doanh
nghip nào, nht lƠ đi vi nhng doanh nghip kinh doanh quc t. Chính tr và pháp
7



lut là nn tng cho s phát trin kinh t cng nh lƠ c s pháp lý cho các doanh
nghip hot đng sn xut kinh doanh  bt c th trng nƠo dù lƠ trong nc hay
nc ngoƠi. Nó đc th hin qua các yu t nh: Tính n đnh ca h thng chính
quyn, h thng lut pháp ca NhƠ nc, đng li và ch trng ca ng, các
chính sách quan h vi các t chc và các quc gia khác trên th gii,ầ Do đó, không
có s n đnh v chính tr thì s không có mt nn kinh t n đnh, phát trin thc s
lâu dài và lành mnh. Lut pháp rõ ràng, chính tr n đnh lƠ môi trng thun li cho
hot đng kinh doanh ca tng doanh nghip.
1.2.1.3. Yu t xã hi
Yu t xã hi thng bin đi hoc thay đi dn dn theo thi gian nên đôi

khi khó nhn bit nhng li quy đnh các đc tính ca th trng mà bt c doanh
nghip nƠo cng phi tính đn khi tham gia vào th trng. Yu t xã hi có th bao
gm: Li sng, phong tc, tp quán, thái đ tiêu dùng, trình đ dân trí, ngôn ng, tôn
giáo, thm m Chúng quyt đnh hành vi ca ngi tiêu dùng, quan đim ca h v
sn phm, dch v và là nhng điu mà không ai có th đi ngc li đc nu mun
tn ti trong th trng đó. Ví d nh  nhng th trng luôn có t tng đ cao sn
phm ni đa nh n , Nht Bn thì các sn phm ngoi nhp s kém kh nng
cnh tranh so vi các doanh nghip ca quc gia đó. S khác bit v xã hi s dn
đn vic liu sn phm ca doanh nghip khi xut sang th trng nc ngoƠi đó có
đc th trng đó chp nhn hay không cng nh vic liu doanh nghip đó có đ
kh nng đáp đc yêu cu ca th trng mi hay không. Vì vy các doanh nghip
phi tìm hiu nghiên cu k các yu t xã hi ti th trng mi cng nh th trng
truyn thng đ t đó tin hƠnh phơn đon th trng nhm đa ra đc nhng gii
pháp riêng cho tng th trng.
1.2.1.4. Yu t t nhiên
iu kin t nhiên bao gm v trí đa lý, khí hu, cnh quan thiên nhiên, đt
đai, sông bin, các ngun tài nguyên khoáng sn trong lòng đt, tài nguyên rng bin,
s trong sch ca môi trng, nc và không khí, Có th nói các điu kin t nhiên
8



luôn luôn là mt yu t quan trng trong cuc sng ca con ngi (đc bit là các
yu t ca môi trng sinh thái), mt khác nó cng lƠ mt yu t đu vào ht sc
quan trng ca nhiu ngành kinh t nh: Nông nghip, công nghip khai khoáng, du
lch, vn ti, Trong rt nhiu trng hp, chính các điu kin t nhiên tr thành mt
yu t rt quan trng đ hình thành li th cnh tranh ca các sn phm và dch v.
1.2.1.5. Yu t công ngh và k thut
Ngày nay, yu t k thut và công ngh là mt trong nhng yu t nng đng
nht trong các yu t môi trng kinh doanh. Yu t này luôn luôn bin đi và tác

đng rt ln đn các doanh nghip, nó tác đng mnh m đn kh nng cnh tranh
ca doanh nghip thông qua cht lng sn phm và giá bán bt k mt sn phm
nƠo đc sn xut ra cng đu phi gn vi mt công ngh nht đnh. Các yu t
công ngh thng bao gm: Dây chuyn sn xut hin đi, phng pháp sn xut
mi, vt liu mi, k thut mi, các bí quyt, phát minh đc quyn, phn mm ng
dng,ầ Khoa hc công ngh tiên tin s giúp các doanh nghip x lý thông tin mt
cách chính xác và có hiu qu nht trong thi đi hin nay, bt k mt doanh nghip
nào mun thƠnh công cng cn có mt h thng thu thp, x lỦ, lu tr, truyn phát
thông tin mt cách chính xác, đy đ, nhanh chóng v th trng và đi th cnh
tranh. Bên cnh đó, khoa hc công ngh tiên tin s to ra mt h thng c s vt
cht k thut hin đi ca nn kinh t quc dơn nói chung cng nh th trng doanh
nghip nói riêng. Vì vy, có th nói rng khoa hc công ngh là tin đ cho các doanh
nghip nâng cao kh nng cnh tranh ca mình.
1.2.2.ăMôiătrng vi mô (môiătrng bên ngoài)
Môi trng vi mô lƠ ni các doanh nghip trc tip có nhng mi quan h
liên kt kinh t cht ch và cnh tranh ln nhau, bi vy nó có tác đng rt ln và
mnh m đn s tn ti và phát trin ca tng doanh nghip. Trong nn kinh t th
trng, công c đc các doanh nghip và các nhà kinh doanh s dng rng rưi đ
phân tích các yu t ca môi trng vi mô tác đng đn doanh nghip lƠ mô hình nm
áp lc cnh tranh ca Michael E.Porter. Theo ông thì môi trng ngƠnh đc hình
9



thành bi nm yu t cnh tranh mà bt k mt doanh nghip nƠo cng phi tính toán
cân nhc ti trc khi có nhng quyt đnh la chn phng hng và nhim v phát
trin ca mình. Nm yu t đó lƠ: Nhà cung ng, khách hàng, các đi th cnh tranh,
các đi th tim nng và sn phm thay th.
Mi quan h gia các yu t nƠy đc th hin trên hình 1.2


Hình 1.2: Môăhìnhănmăápălc cnh tranh ca Michael E.Porter
Ngun: Michael E.Porter (1985, trang 48)
1.2.2.1. Nhà cung ng:
Các nhà cung ng cung cp các yu t đu vào cho doanh nghip nh: nhiên
liu, vn, nhân s,ầ đm bo cho hot đng ca doanh nghip đc tin hành liên
tc. Sc mnh ca nhà cung ng th hin kh nng quyt đnh các điu kin giao dch
ca h đi vi doanh nghip. Nhng nhà cung ng yu th có th phi chp nhn các
điu khon mà doanh nghip đa ra, nh đó doanh nghip gim đc chi phí vƠ tng
li nhun trong sn xut, ngc li, nhng nhà cung ng ln có th gây sc ép đi
vi doanh nghip bng nhiu cách, chng hn đt giá bán nguyên liu cao, thanh toán
nhanh, các phng thc giao hàng tin li cho nhà cung ng,ầ Do đó, đ doanh thu
và li nhun gia tng thì phi thit lp mi quan h cht ch và lâu dài vi các nhà
cung ng, đôi khi đôi bên cùng chu mt phn tn tht hay cùng san s li nhun khi
các yu t đu vào liên tc thay đi, lúc thì khan him, lúc thì d tha.
10



1.2.2.2. Cácăđi th timănng:ă
Các đi th tim nng lƠ các doanh nghip hin cha có mt trên trong ngành
nhng có th nh hng ti ngƠnh trong tng lai, các doanh nghip này có kh nng
m rng hot đng chim lnh th trng ca doanh nghip, h có th là yu t làm
gim li nhun ca doanh nghip. i th tim nng nhiu hay ít, áp lc ca h ti
ngành mnh hay yu s ph thuc vào các yu t sau:
+ Sc hp dn ca ngành: Yu t nƠy đc th hin qua các ch tiêu nh t
sut sinh li, s lng khách hàng, s lng doanh nghip trong ngành,
+ Nhng rào cn gia nhp ngành: là nhng yu t làm cho vic gia nhp vào
mt ngƠnh khó khn vƠ tn kém hn, gm các yu t: K thut, vn, các yu t
thng mi (h thng phân phi, thng hiu, h thng khách hàng, ), các ngun
lc đc thù (nguyên vt liu đu vào b kim soát, bng cp, phát minh sáng ch,

ngun nhân lc, s bo h ca chính ph, )
1.2.2.3. Khách hàng:
Khách hàng là lý do tn ti ca các doanh nghip và s tín nhim ca khách
hàng có th là tài sn có giá tr nht ca doanh nghip. Mi quan h gia khách hàng
vi doanh nghip thc cht là mi quan h tng quan th lc, ai mnh hn thì ngi
đó chim u th vƠ đc li nhiu hn. Do đó doanh nghip phi thit lp mi quan
h vi khách hàng nhm gi khách hàng. Bên cnh đó, khách hƠng cng tìm cách gơy
sc ép đi vi doanh nghip đ đc li, thng là sc ép v giá hoc đòi hi mc
cht lng sn phm cao hn, dch v nhiu hn.  đt đc hiu qu trong sn xut
và kinh doanh thì các doanh nghip phi làm ch đc tng quan th lc này.
1.2.2.4. Sn phm thay th:
Các sn phm thay th là nhng sn phm mà các doanh nghip phc v cho
nhu cu khách hƠng tng t nh nhu cu mƠ ngƠnh đang phơn tích phc v. Nhng
sn phm thay th cng lƠ mt trong nhng th lc to nên sc ép ln đi vi doanh
nghip. Mc đ sn có ca sn phm thay th cho bit gii hn trên ca giá c sn