Xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang thị
trường Đức


Phạm Thị Minh Nguyệt


Trường Đại học Kinh tế. Đại học Quốc gia Hà Nội
Luận văn ThS. Kinh doanh và quản lý: 60 31 01
Người hướng dẫn : TS. Khu Thị Tuyết Mai
Năm bảo vệ: 2013
97 tr .

Abstract. Luận văn làm rõ thực trạng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị
trường Đức, chỉ ra những thành tựu và hạn chế chủ yếu của hoạt động này. Đề xuất
một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam
sang thị trường Đức trong thời gian tới.
Keywords.Kinh doanh quản lý; Kinh tế chính trị; Xuất khẩu; Nông sản; Việt Nam;
Đức
Content.
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong thời đại ngày nay, hội nhập kinh tế quốc tế là xu hướng chi phối sự phát
triển chung của nền kinh tế thế giới, thông qua hội nhập kinh tế quốc tế mà các nước
có thể xuất khẩu những mặt hàng là thế mạnh của mình ra thị trường thế giới. Vì vậy
hoạt động xuất khẩu trở nên vô cùng quan trọng đối với bất kỳ một quốc gia nào trên
thế giới. Nhờ hoạt động xuất khẩu mà các quốc gia khai thác được lợi thế của mình
trong phân công lao động quốc tế, tạo nguồn thu ngoại tệ quan trọng cho đất nước,
chuyển đổi cơ cấu kinh tế và đặc biệt là tạo công ăn việc làm cho người lao động.
Đối với Việt Nam, hoạt động xuất khẩu thực sự có ý nghĩa chiến lược trong sự
nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế, tạo tiền đề vững chắc để thực hiện thắng lợi mục
tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Có đẩy mạnh xuất khẩu, mở cửa thì Việt

Nam mới có điều kiện thực hiện thành công các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội và
ổn định đời sống nhân dân.
Từ đặc điểm của nền kinh tế với dân số chủ yếu tham gia vào các hoạt động sản
xuất nông nghiệp, Việt Nam đã xác định nông sản là một mặt hàng xuất khẩu quan
trọng nhằm tạo nguồn thu ban đầu cần thiết cho phát triển kinh tế đất nước. Trong
những năm gần đây kim ngạch xuất khẩu nông sản chiếm tỷ trọng khoảng 13-15%
tổng kim ngạch xuất khẩu. Nhiều mặt hàng nông sản của nước ta giờ đây đã có vị thế
quan trọng trên thị trường thế giới. Xuất khẩu nông sản của Việt Nam tăng nhanh cả về
sản lượng và kim ngạch, tốc độ tăng trưởng bình quân kim ngạch xuất khẩu trong
nhiều năm trở lại đây đạt mức 22 - 23% /năm. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và
phát triển nông thôn tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam năm 2010 đạt
19,15 tỷ USD tăng trên 22% so với năm 2009; năm 2011 xuất khẩu nông sản đạt tốc
độ tăng trưởng lẫn kim ngạch kỷ lục tới 33,2% và 13,7 tỷ USD so với năm 2010; kim
ngạch xuất khẩu nông, lâm thủy sản năm 2012 đạt 27,54 tỷ USD, tăng 9,7% so với
năm 2011 và các mặt hàng nông sản vẫn chiếm ưu thế trong tổng kim ngạch xuất khẩu
hàng hóa của cả nước; tính đến hết tháng 10/2013, tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm
hàng nông sản đạt 10,99 tỷ USD, giảm 11,8% so với năm 2012 [55]. Một số mặt hàng
nông sản chủ lực của Việt Nam có thị phần lớn và chiếm vị trí dẫn đầu trong các nước
xuất khẩu nông sản như: gạo (đứng thứ nhất thế giới), hồ tiêu (đứng thứ nhất thế giới),
hạt điều (đứng thứ 2 thế giới), cà phê (chiếm 40% thị phần). Hiện tại mặt hàng nông
sản Việt Nam đã có mặt ở thị trường hơn 100 quốc gia trên thế giới, ngoài các thị
trường truyền thống như Trung Quốc, ASEAN (Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á),
Nga; nông sản Việt Nam đã thâm nhập thị trường Trung Đông, EU (Liên minh châu
Âu), Hoa Kỳ và châu Phi. Trong đó EU là một trong những đối tác quan trọng của Việt
Nam. Đức là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam ở châu Âu, chiếm 19% xuất
khẩu của nước ta sang EU và cũng là cửa ngõ trung chuyển quan trọng của hàng hóa
Việt Nam sang các thị trường khác ở châu Âu [36]. Trong đó nông sản là một trong
các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam vào Đức và tiềm năng xuất khẩu mặt
hàng này của nước ta sang Đức còn lớn nhưng chưa tận dụng được. Vậy thực trạng
xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị trường Đức ra sao? Những thành tựu

và hạn chế của hoạt động này? Giải pháp nào để tăng cường xuất khẩu hàng nông sản
Việt Nam sang thị trường Đức? Đề tài "Xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang thị
trường Đức" đã được học viên lựa chọn để trả lời các câu hỏi trên.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Trong những năm qua đã có nhiều công trình nghiên cứu từ đề tài nghiên cứu
các cấp, luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, sách chuyên khảo, các bài báo đăng tải trên
các tạp chí chuyên ngành,… bàn về xuất khẩu nông sản nói chung và xuất khẩu nông
sản trên một số thị trường cụ thể. Các công trình nghiên cứu này đề cập đến nhiều khía
cạnh khác nhau của hoạt động xuất khẩu nông sản như:
- Trịnh Thị Ái Hoa (2007), Chính sách xuất khẩu nông sản Việt Nam: lý luận và
thực tiễn, Nhà xuất bản (Nxb) Chính trị Quốc gia. Trong công trình này tác giả phân
tích một số chính sách xuất khẩu nông sản của Việt Nam từ lý luận đến thực tiễn; chỉ
ra những điểm mạnh, điểm yếu trong chính sách xuất khẩu nông sản của Việt Nam;
đồng thời phân tích quá trình đổi mới và thực trạng tác động của chính sách xuất khẩu
nông sản từ năm 1989 đến năm 2006. Đề xuất những giải pháp hoàn thiện chính sách
xuất khẩu nông sản của Việt Nam đến năm 2020.
- Lê Thị Bình (2010), Năng lực cạnh tranh một số hàng nông sản xuất khẩu
chủ yếu của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, luận văn thạc sĩ kinh tế,
Đại học kinh tế quốc dân. Luận văn nghiên cứu một cách có hệ thống năng lực cạnh
tranh và sự cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa nông sản xuất khẩu
của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế; chỉ rõ những điểm mạnh, điểm
yếu và nguyên nhân làm giảm năng lực cạnh tranh của hàng nông sản xuất khẩu chủ
yếu của Việt Nam so với các mặt hàng của các đối thủ cạnh tranh; đưa ra các giải pháp
nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh của nông sản xuất khẩu Việt Nam trên trường
quốc tế.
- Nguyễn Thị Đường (2006), “Xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam vào thị
trường Trung Quốc. Thực trạng và giải pháp”, Tạp chí Thương mại (13)
; Nguyễn Vũ Thanh Bình (2005), “Xuất khẩu nông sản vào thị trường Nhật Bản”, Tạp
chí Thương mại (20); Nguyễn Thanh Bình (2005), “Những phương thức xuất khẩu
nông sản vào thị trường Mỹ”, Tạp chí thương mại (36). Trong các công trình này, các

tác giả phân tích thực trạng xuất khẩu hàng nông sản của nước ta sang thị trường
Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ và đưa ra một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hơn nữa xuất
khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang các thị trường này.
- Hoàng Thị Thanh Tâm (2004), Các giải pháp nâng cao năng lực xuất khẩu
của hàng nông sản Việt Nam vào thị trường EU, luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học
Ngoại thương. Tác giả nghiên cứu thực trạng xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam vào
thị trường EU, nêu lên một số định hướng và đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao
năng lực xuất khẩu hàng nông sản ở Việt Nam.
- Vũ Thị Hoa (2011), Xuất khẩu nông sản vào thị trường EU. Những tồn tại và
giải pháp, Tạp chí nghiên cứu châu Âu (Viện Nghiên cứu châu Âu) số 12, tr. 23-26.
Trong bài viết này tác giả đưa ra những nhận định, đánh giá về sản lượng, kim ngạch
xuất khẩu nông sản vào thị trường EU. Từ thực trạng trên, chỉ ra những mặt còn tồn tại
và đưa ra giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng hàng nông sản xuất khẩu vào
thị trường EU.
Tuy nhiên cho đến nay chưa có đề tài, dự án nào nghiên cứu chuyên sâu về hoạt
động xuất khẩu nông sản vào thị trường Đức.
Câu hỏi nghiên cứu: Thực trạng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị
trường Đức ra sao? Những thành tựu và hạn chế của hoạt động này? Giải pháp nào để
tăng cường xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang thị trường Đức?
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
3.1 Mục đích nghiên cứu
Phân tích thực trạng xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang thị trường Đức,
chỉ ra những thành tựu cũng như những hạn chế của hoạt động này, trên cơ sở đó đề
xuất một số giải pháp đẩy mạnh hơn nữa xuất khẩu hàng nông sản nước ta vào thị
trường Đức trong thời gian tới.


3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về xuất khẩu nông sản sang thị trường
Đức.

- Phân tích, đánh giá thực trạng, chỉ ra những thành tựu và hạn chế, làm rõ
nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động xuất khẩu nông sản của nước ta sang
thị trường Đức.
- Đề xuất một số giải pháp chủ yếu để đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông sản của
Việt Nam nói chung cũng như sang thị trường Đức nói riêng trong tương lai.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hoạt động xuất khẩu hàng nông sản Việt
Nam sang thị trường Đức trong đó tập trung đi sâu nghiên cứu xuất khẩu một số hàng
nông sản xuất khẩu chủ yếu như cà phê, cao su, hạt điều, rau quả, chè, hạt tiêu.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Về thời gian nghiên cứu: luận văn tập trung nghiên cứu xuất khẩu nông sản của
Việt Nam sang thị trường Đức giai đoạn 2002 - 2012, tuy nhiên một số thông tin cập
nhật cũng được đề cập trong luận văn.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng một số phương pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Trên cơ sở phân tích thực trạng xuất khẩu
hàng nông sản Việt Nam sang thị trường Đức, luận văn đưa ra những nhận định, đánh
giá, khái quát về thành tựu cũng như hạn chế xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang
thị trường này.
- Phương pháp thống kê, so sánh: Phương pháp này được áp dụng trong việc
trình bày sản lượng, kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang thị trường thế
giới nói chung, sang thị trường Đức nói riêng; so sánh với một số đối thủ cạnh tranh
với Việt Nam trong xuất khẩu hàng nông sản sang thị trường Đức, so sánh theo thời
gian.
- Các thông tin và số liệu sử dụng trong luận văn là từ các nguồn thứ cấp, đáng
tin cậy.
6. Đóng góp mới của đề tài
- Làm rõ thực trạng xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam sang thị trường
Đức, chỉ ra những thành tựu và hạn chế chủ yếu của hoạt động này.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng nông sản
của Việt Nam sang thị trường Đức trong thời gian tới.
7. Bố cục của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết
cấu thành 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam.
Chương 2: Thực trạng xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang thị trường Đức.
Chương 3: Một số giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam sang
thị trường Đức.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Hải Anh (2005), “Nông sản Việt Nam và con đường xây dựng thương hiệu”,
Tạp chí Thương mại (36), tr. 3-4.
2. Lê Thị Bình (2010), Năng lực cạnh tranh một số hàng nông sản xuất khẩu chủ yếu
của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, Luận văn thạc sĩ kinh tế,
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
3. Nguyễn Thanh Bình (2005), “Những phương thức xuất khẩu nông sản vào thị
trường Mỹ”, Tạp chí thương mại (36), tr. 14-23.
4. Nguyễn Vũ Thanh Bình (2005), “Xuất khẩu nông sản vào thị trường Nhật Bản”, Tạp
chí Thương mại (20), tr. 4-5.
5. Nguyễn Thị Đường (2006), “Xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam vào thị trường
Trung Quốc. Thực trạng và giải pháp”, Tạp chí Thương mại (13), tr. 9-11.
6. Trần Hữu Cường (2008), Thị trường và giá cả nông sản thực phẩm, Nxb Nông
nghiệp, Hà Nội.
7. Nguyễn Thanh Đức (2005), Quan hệ thương mại và đầu tư Việt Nam – CHLB Đức,
Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
8. Trịnh Thị Ái Hoa (2005), “Đặc điểm của chính sách xuất khẩu nông sản Việt Nam”,
Tạp chí Lý luận chính trị (36), tr. 32-36.
9. Nguyễn An Hà, Nguyễn Quang Thuấn (2005), Các nước Đông Âu gia nhập liên
minh châu Âu và những tác động tới Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
10. Trịnh Thị Ái Hoa (2007), Chính sách xuất khẩu nông sản Việt Nam: lý luận và

thực tiễn, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
11. Nguyễn Thị Quỳnh Hoa (2006), “Tăng hiệu quả tiêu thụ nông sản thông qua hợp
đồng”, Tạp chí Thương mại (17), tr. 3-5.
12. Nguyễn Thị Hường (2004), “Định hướng chính sách thương mại nhằm thúc đẩy
xuất khẩu nông sản của nước ta”, Tạp chí Thương mại (45), tr. 3-4.
13. Nguyễn Hữu Khải (2003), Lợi thế của Việt Nam trong xuất khẩu nông sản sau khi
gia nhập WTO, Nxb Thống kê, Hà Nội.
14. Nguyễn Hữu Khải (2003), Công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn
và chương trình đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, Nxb Thống kê, Hà Nội.
15. Hoàng Long (2004), “Đừng bỏ quá nhiều trứng vào giỏ nông sản”, Đầu tư chứng
khoán (259), tr. 18-19.
16. Ngô Thị Tuyết Mai (2007), Nâng cao sức cạnh tranh của một số mặt hàng nông
sản xuất khẩu chủ yếu của Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, Luận án
tiến sĩ, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
17. Hồng Minh (2006), “Tăng tính năng cạnh tranh cho hàng nông sản xuất khẩu Việt
Nam bằng cách nào”, Tạp chí Lao động và xã hội (281), tr. 32-33.
18. Lương Xuân Quỳ, Lê Đình Thắng (2006), Giá trị gia tăng hàng nông sản xuất
khẩu của Việt Nam. Thực trạng và giải pháp, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
19. Ngọc Quỳnh (2006), “Vai trò của Nhà nước trong việc xúc tiến kinh doanh nông
sản”, Tạp chí Thương mại (12), tr. 3-4.
20. Nguyễn Đức Quyền (2006), “Giải pháp mở rộng thị trường nông sản ở nước ta
hiện nay”, Tạp chí Giáo dục lý luận (3), tr. 52-54.
21. Nguyễn Minh Sơn (2010), Các giải pháp kinh tế nhằm thúc đẩy xuất khẩu hàng
nông sản của Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, Luận án tiến sĩ,
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
22. Hoàng Thị Thanh Tâm (2004), Các giải pháp nâng cao năng lực xuất khẩu của
hàng nông sản Việt Nam vào thị trường EU, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học
Ngoại thương, Hà Nội.
23. Lê Văn Thanh (2002), Xuất khẩu hàng nông sản trong chiến lược đẩy mạnh xuất
khẩu của Việt Nam, Luận án tiến sĩ khoa học kinh tế, Trường Đại học Quốc gia Hà

Nội, Hà Nội.
24. Lê Hữu Thành (2009), Sức cạnh tranh của hàng nông sản xuất khẩu chủ lực Việt
Nam trong điều kiện tự do hóa thương mại, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học
Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
25. Nguyễn Thị Phương Thảo (2009), Tác động của việc gia nhập WTO tới xuất khẩu
hàng nông sản Việt Nam, Nxb ĐH Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
26. Nguyễn Tiến Thỏa (1992), Các hình thức can thiệp của Nhà nước đối với sự hình
thành và vận động của giá nông sản phẩm ở Việt nam, Luận án phó tiến sĩ kinh tế, Đại
học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
27. Nguyễn Thị Tú (2004), “Con đường nào để tăng cường xuất khẩu nông sản Việt
Nam vào EU?”, Tạp chí thương mại (13), tr. 2-3.
28. . Nguyễn Thị Tú (2004), “Xuất khẩu nông sản vào thị trường EU: cơ hội và thách
thức”, Tạp chí thương mại (39), tr. 14-15.
29. Đinh Công Tuấn (2005), “Vài nét về quan hệ Việt Nam – EU”, Nghiên cứu Đông
Nam Á (5), tr. 49-53.
30. Đinh Công Tuấn (2011), Liên minh châu Âu hai thập niên đầu thế kỷ XXI, Nxb
Khoa học xã hội, Hà Nội.
31. Nguyễn Kế Tuấn (2004), “Nông sản xuất khẩu Việt Nam và một số giải pháp phát
triển”, Tạp chí Lao động và xã hội (247), tr. 10-12, 15.
32. Trần Nguyễn Tuyên (2011), “Tình hình CHLB Đức và quan hệ hợp tác hai nước
Việt Nam – Đức hiện nay”, Tạp chí nghiên cứu châu Âu (2), tr. 62-66.
33. Nguyễn Thị Hải Yến (2007), Xuất khẩu hàng nông sản Việt Nam trong quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế, Nxb ĐH Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
34. Đoàn Thị Hồng Vân (2009), Thâm nhập thị trường EU – những điều cần biết, Nxb
Thống kê, Hà Nội.
Website:
35. />&cn_id=550017
36. />=true
37. />doanh-xuat-khau-hang-nong-san.html
38.

39. />truong_duc.pdf/view
40.
41.
42. />Pv%E1%BB%81%C4%90i%E1%BB%81u/tabid/722/Default.aspx?PageContentID=2
10
43. />5-asean-405670/
44.
45. />_id=87304146&p_details=1
46. www.itpc.gov.vn.
47. />nam.gpprint.175726.gpside.1.asmx
48.
nam.gplist.1.gpopen.34687.gpside.1.viet-nam-co-nhieu-co-hoi-day-manh-xuat-khau-
sang-duc-trong-thoi-gian-toi.asmx

49. />nam.gpprint.213332.gpside.1.asmx
50.
51.
52. />810778.htm
53.
54.dantri.com.vn/kinhdoanh/de-xuat-linh-hoat-ty-gia-de-ho-tro-xuat-khau-810778.htm
55.www.customs.gov.vn
56.
55.
56.
57. />2013091209534995311ca52.chn
58.www.unep.unctad.org/cbtf/ maketing%.20 study%presentation.pdf