BO
GIJtO DUC
VA
DAO TAO
TRUONG
D~I
HQC
KINll
TE
THANH
PH6
H6
CHI
MINH
'
, ,
HUYNH HONG
MAl
A
, '
? # A
MOT
SO
GIAI
PHAP
NANG
GAO
.
Hu:u
QUA
QUAN

L Y
TAl
CHfNH
. .
DOANH
NGHit:P
NHA
NLJOC
•
TRONG
DIEU
KIEN
KINH
TE
THI
TRLJONG
4 •
TAl
TiNH
KIEN
GIANG
Chuyen nganh: TAl
CHINH,·
LUlJ THONG
TI~N
T~
& TIN Dl)NG
Alasd
:5.02.09
LUAN

~-,AN
THAC
SI
KHOA HOC KINH
TE
. . .
NguOi
hu6ng
din
khoa
hQc
i ' .
Ph'6 ghio
su

Tien
si
DlfONG
Tlij
BINH MINH
r ; ~
'"""'-·
IR!IJI'F~
~)f-1
1-1'\)G
1\lNN
Tf
1
'·.
.



.·
.
___
j
MU£LU£
• •
"'
?
, ,
PHANMODAU
Trang
1-2
CHlfONG
1:
CO
SO
LY LUAN
VE
HOAT DONG
TAl
CHINH
TRONG
. . .
DOANH
NGHI~P
NHA NlfOC 3-16
I .
Khai

ni~m
va vi
tri
cua
doanh
righi~p
nha
ntt6'c
trong
nen
kinh
te
1.1. Khai ni¢m
v~
doanh nghi¢p nha
mr6'c
b Vi¢t Nam
1.2.
Vi
tri
cua doanh nghi¢p nha
nu6'c
trong
n~n
kinh
te
1.3. Phan
loC;ti
doanh nghi¢p nha
nu6'c

II.
Tai
chinh
doanh
nghi~p
nha
ntt6'c
2.1. Ban
ch~t
tai chfnh doanh nghi¢p
2.2. Chuc nang tai chfnh doanh nghi¢p
2.3.
V!
tri
va vai tro cua tai chfnh doanh nghi¢p
~ong
h¢ th6ng tai chfnh
3
3
3
4
5
nhanu6'c 8
2.3.1.
Vi trf cua tai chfnh doanh nghi¢p trong
h¢
th6ng tai chfnh qu6c gia 8
2.3.2. Vai
tro cua tai chfnh doanh nghi¢p 8
III.

N(li
dung
qm1n
ly
ho~t
d(lng tai
chinh
doanh
nghi~p
nha
ntt6'c . 9
3.1.
Qudn
ly
vtin kinh doanh. 9
3.1.1.
Tai san c6 dinh 9
3 .1.2.
Tai san luu d¢ng
11
3.1.3. Ngu6n v6n
hoC;tt
d¢ng kinh doanh
11
3.2. Qudn
ly
chi phi, gitt thimh sdn phtlm
va
thu nht!p doanh nghi¢p
12

3.2.1. Chi phf kinh doanh
12
3 .2.2. Gia thanh san
ph~m
13
3.2.3. Thu
nh~p
doanh nghi¢p
13
3.3. Hi¢u qud qudn
ly
tai chinh doanh nghiep nha nztuc
15
3
2.1.2. C6ng ty h6a doanh
nghi¢p nha nu0c
2.1.3. C6 phan h6a doanh nghi¢p nha nu0c
2.1.4. Giao khmin, ban, cho thue doanh nghi¢p nha nu0c
2.2. Cac gidi phap
vi
tang cztrlng cong tac qudn
ly
nha
nztuc doi
vOi
43
45
48
doanh nghi¢p nha nztuc tinh
iaen

Giang
48
2.2.1. Xay
dlJllg
chien Iuqc phat
tri~n
doanh nghi¢p nha nu0c 48
2.2.2.
Thanh
l~p
cong ty dau tu tai chinh nha nu0c 49
2.2.3.
Cache
khuyen khich dau tu phat
tri~n
kinh doanh 50
III. Cac giai phap nang cao
hi~u
qua quan
ly
Uti
chinh
t~i
cac doanh
nghi~p
nha nuoc tinh Kien Giang.
51
3.1. Qulm
Iy
von va tai san doanh nghi¢p

51
3.2. Quan
Iy
doanh thu va chi phf 54
3.3.
D6i m0i che d¢
ti~n
luO'ng
55
3 .4.
Phan ph6i lqi
nhu~n
56
IV.
cac
giai phap ho
trq
58
4.1.
Chu tr9ng cai thi¢n m6i truang kinh doanh 58
4.2.
D6i m0i
phUO'ng
thuc quan
tri
kinh doanh cua doanh nghi¢p 59
4.3.
Thg
d1;1ng
c6ng ngh¢

th6~g
tin trong quan
Iy
ati chfnh doi
vm
doanh nghi¢p nha nu0c 60
4.4. Dao
te;to
va
t~n
d1;1ng
ngu6n nhan
hJc
trong doanh nghi¢p 60
A'
A'
A
PHAN
KET
LU~N
61
,._,
PHAN
PHlJ
LlJC
DANH MlJC
TAl
LI~U
THAM KHAO
A'

? A'.
PHANMODAU
,.
A!
K ?
""'
- '
1. TINH
CAP
THIET
CUA DE
TAl
Thl;l'c
hi¢n Nghi quyet
DC;li
h¢i Dlmg Ian thu VI, VII va VIII,
h<1n
muai
nam
thl;l'c
hi¢n
duO'ng
16i
d6i
m&i
n~n
kinh
te
nu&c
ta

da
d(;lt
duqc nhfrng thanh
tl!U
quan tr9ng, trong do
CO
Sl;l'
gop phan dang
k~
cua khu
Vl!C
doanh nghi¢p
nha
nu&c.
Nha
nu&c
da
xac dinh doanh nghi¢p nha nu6'c dong vai tro chu
di;lo
trong
n~n
kinh
te
quae dan.
D~
lam duqc
di~u
nay cac doanh nghi¢p nha
nu&c
phai lam an c6 hi¢u qua cao, c6 tac d¢ng thuc day cac thanh phan kinh

te
khac cung phat
tri~n.
Trong thai gian qua, nha
nu&c
da chu tr9ng d6i
m&i
doanh nghi¢p nha
nl16'c
theo hu6'ng: sitp xep
li;li
doanh nghi¢p nha nu6'c, d6i
m&i
ccJ
cau
s6
hiiU
nha
nu&c,
lam lanh
m(;lnh
tai chfnh doanh nghi¢p
nh~m
nang cao nang
ll;l'c
CC;lnh
tranh cua doanh nghi¢p trong
n~n
kinh
te

thi
tntO'ng
CO
Sl;l'
quan
ly
CUa
nha
nltcYC
theo dinh
hl16'ng
xa h¢i chu nghia.
Trong
muai nam qua, doanh nghi¢p nha
nu&c
tinh Kien Giang da trai
qua
ba Ian sitp xep
li;li
theo chu trudng cua Chfnh phu. Qua d6, qui mo kinh
doanh
cua doanh nghi¢p nha
nu&c
c6 phat
tri~n
g6p phan vao vi¢c tang
tru&ng
GDP cua tinh, giai quyet cong an vi¢c lam cho nguai lao d¢ng. Tuy nhien
hi¢u qua
ho(;lt

d¢ng cua doanh nghi¢p nha
nu&c
van con thap, c6
nhi~u
doanh
nghi¢p
ho(;lt
d¢ng thua
}t)
va
·chUa
th~
hi¢n
dU<JC
vai tro chu
d(;lO
CUa
kinh
te
nha
nu&c
trong
n~n
kinh
te
thi
truO'ng.
Do
d6
vi¢c nghien cdu tlm ra cac giai phap nang cao hi¢u qua quan ly

tai
chfnh cac doanh nghi¢p nha
nu&c
tinh Kien Giang
nh~m
nang cao nang
ll;l'C
CC;lnh
tranh cua doanh nghi¢p la m¢t trong nhfrng moi quan tam hang dau
cua cac nha lanh
di;!O
tinh. D6 cling la yeu cau cap thiet
d~
thl;l'c
hi¢n
d~
tai
nay.
2.
MlJC
TIED
NGHIEN CUlJ
- Lam r5
ccJ
s6
ly
lu~n
v~
vai tro doanh nghi¢p nha
nu&c,

vai tro cua
ho(;lt
d¢ng tai chfnh trong doanh nghi¢p
va·
Sl;l'
can thiet nang cao hi¢u qua
quan ly tai
chinh doanh nghi¢p nha
nu&c
trong
n~n
kinh
te
thi
truO'ng
c6
sl;l'
quan ly cua nha nu6'c theo dinh hu6'ng xa
h<?i
chu nghia.
-
Phan tfch
thl;l'C
tr(;lng
tinh hlnh quan ly tai chfnh cac doanh nghi¢p nha
nu&c
tinh Kien Giang trong thai gian qua, nhfrng uu
di~m,
t6n
t(;li

hi;ln
che
cung nhfrng nguyen nhan.
-
D~
xuat m¢t
so
giai
ph~p
g6p phan nang cao hi¢u qua quan ly tai
chinh cac doanh nghi¢p nha
nu&c
trong tinh.
2
3.
a61
TU'QNG VA
PHL).M
VI NGHIEN CUlJ
D6i
tuQ'Ilg
nghien
cll'u
cua
d~
tai nay la cac doanh nghi¢p nha
nu&c
do
UBND tinh Kien Giang thanh
l~p

(khong bao g6m cac doanh nghi¢p nha
nu<Jc
cua trung
UO'ng
dong tren dia ban tlnh)
va
d~y
la nhiffig doanh nghi¢p
thgc hi¢n
ho~t
d¢ng
s{m
xu~t
kinh doanh hang h6a va cung
Ung
dich
Y1;1
(lo~i
trir cac doanh nghi¢p nha
nu&c
ho~t
d¢ng cong fch).
Tho'i
gian nghien
cll'u:
muai nam qua,
ch~
yeu tit 1996 den 2001.
4.
PHU'ONG

PHAP
NGHIEN
CUlJ
C(J
sa
ly
lur}n
la nhfrng nguyen ly
CC1
ban cua Chu ngh'ia Mac-Lenin, tu
tubng H6 Chf Minh, nhfrng quan
di~m
cua Dang
va
nha
nu&c
c6 tham khao
m¢t
s6
h9c thuyet kinh
te
hi¢n
d~i,
m¢t
s6
h9c thuyet
v~
kinh
te
thi

tn:rang.
PhU(Jng
phap nghien
CUu
dl;ta
vao :
-
PhuO'ng
phap
di~u
tra, th6ng ke:
dlJa
tren tlnh hinh
thl;tc
te
cua tinh,
cac ket qua
ho~t
d¢ng cua doanh nghi¢p, cac
s6
li¢u cua
Cl;lC
Th6ng ke tinh,
C1;1c
quan ly doanh nghi¢p (nay la Phong Tai chfnh doanh nghi¢p thu¢c
Sa
Tai chfnh-
V~t
gia tinh)
-

PhuO'ng
phap
ph~n
tfch, t6ng hqp:
ph~n
tfch hi¢n
tr~ng
cac doanh
nghi¢p nha
nu&c
tren dia ban tinh tit
tru&c
den nay
d~
nh~n
dinh, t6ng hqp
tinh hlnh
doanh nghi¢p nha
nu&c
tinh Kien
Gia~g.
-
PhuO'ng
phap t6ng
lu~n:
ly giiii va
d~
xu~t
m¢t
s6

giai phap
cAn
thiet
g6p
phAn
n~ng
cao hi¢u qua quan ly tai chfnh cua cac doanh nghi¢p nha
nu&c
tinh Kien Giang.
5.
KET CAU CUA
LU~N
AN
Lu~n
an dai
61
trang, ngoai
phAn
rna
dAu,
ket
lu~n,
ph1;1l1;1c,
n¢i dung
cua
lu~n
an
th~
hi¢n a 3
chUO'ng:

Chuong
1:
Co
sa
ly
lu~n
v~
ho~t
d¢ng tai chfnh trong Doanh nghi¢p nha
nu&c
Chuong
2:
ThlJc
tr~ng
quan ly tai chfnh cac doanh nghi¢p nha
nu&c
tinh Kien
Giang
Chuong
3:
cac
giai phap
n~ng
cao hi¢u qua quan ly tai chfnh doanh nghi¢p
nha
nu&c
trong
di~u
ki¢n kinh
te

thi
tnrang
t~i
tinh Kien Giang.
CHlfdNG
I
Cd
SOL
Y
LUAN
VE
HOAT
DONG
. . .
TAl
CHfNH
TRONG
DOANH
NGHI~P
NHA
NlJOC
1 . KHAI NI}tM
VA
VJ
TRI
CUA
DOANH NGHI)tP NHA NlJOC
A'
~
TRONG NEN KINH

TE
1.1. Khai
ni~m
ve
doanh
nghi~p
nha nuoc·
iJ
Vi~t
Nam
Di~u
1,
Lu~t
Doanh
nghi~p
nha
mt6'c
nam 1995 cua
mt6'c
ta da d!nh
nghia: "doanh nghi¢p nha mtac
za
t6
chuc kinh
tl
do nha nztac ddu tlt von,
thanh
lt),p
va
t6

chuc qudn ly horp d¢ng kinh doanh hoi)c
hor;zt
d¢ng cong ich,
nham thifc hi¢n cac
mlJc
tieu kinh te' xii h¢i do nha nuac giao.
Doanh
nghi¢p nha nuac c6
tzt
each phap nhan, c6 cac quye'n va nghza
VlJ
dan sif,
t¥
chju trach
nhifm
ve'
toan b¢
hor;zt
d¢ng kinh doanh trong
phr;zm
vi
so' von do doanh nghi¢p qudn ly,
II
Tu
dinh nghia tren day, doanh
nghi~p
nha
mr6'c
c6
nhfi'ng

d~c
ttung co
him
nhu:
-
La t6 chuc kinh
te
do nha
nu6'c
sang
l~p,
nha
nu6'c
so hihl von va tai
sim cua
doanh
nghi~p,
duqc nha
nu6'c
t6 chuc, quan ly
tn;tc
tiep,
di~u
hanh san
xuat
kinh doanh
-
M1;1c
tieu
hoC;tt

d()ng
cua doanh nghi¢p nha nu6'c do nha nu6'c qui
d!nh. Doanh
nghi~p
nha
mr6'c
phai
thl;tc
hi~n
cac
nhi~m
Vl;l
do nha
nu6'c
giao,
san xuat kinh doanh nham thu lqi
nhu~n
hay cung cap d!ch
Vl;l
cong fch.
Ml;IC
tieu thanh
l~p
doanh
nghi~p,
duy tri
va
mo
r()ng
ho(;l.t

d()ng
cua doanh
nghi~p
CO
th~
thay d6i tuy theo yeu cau quan ly kinh te trong tlrng giai
do(;l.n.
- Doanh
nghi~p
nha
nu:6'c
c6 tu each phap nhan, c6 ten
gQi,
c6 con dau
rieng, c6
tr1;1
so chfnh tren lanh th6
Vi~t
Nam va
t1;t
chiu
tt·ach
nhi~m
v~
toan
b¢
ho(;l.t
d()ng kinh doanh trong
ph(;l.m
vi

so von do doanh
nghi~p
qm1n
ly.
1.2.
Vi
tri
cua doanh
nghi~p
nha nuoc trong nen kinh
te
Dang
va
nha
nu6'c
da
kh~ng
d!nh: kinh
te
nha nu6'c, trong d6 doanh
nghi~p
nha
mt6'c
la b¢
ph~n
quan
trQng,
d6ng vai tro chu
d(;l.o,
cimg

v6'i
kinh
te
hqp tac dan dan tro thanh
n~n
tang cua
n~n
kinh
te
quae dan. Trong
n~n
kinh te
v~n
hanh theo co che thi
ti110'ng
c6
sv
qitan ly cua nha nu6'c theo d!nh
hu6'ng xa
h()i
chu nghia, doanh
nghi~p
nha
nu6'c
c6 vai tro chu yeu sau:
-
Kha nang lam nang cot trong cac nganh kinh
te
chu yeu,
mo

duemg,
thuc
d~y n~n
kinh
te
tang ttubng nhanh,
b~n
vfi'ng,
d~c
bi~t
trong giai
do(;l.n
cong
nghi~p
h6a,
hi~n
dC;ti
h6a dat
nu6'c,
nha
nu6'c
dau tu
16'n
vao cac nganh
4
c6 tinh then
chat
trong
n~n
kinh

te
lien quan
d~n
slm
xu~t
va dbi song xa h¢i
nhu
di¢n, dau khi, xi mang,

va cac dich
Yl;l
quan
tn;mg
lien quan den ket
c~u
h~
tang cua
n~n
kinh
te
nhu
buu chinh,
vi~n
thong, hang khong, dubng
bi~n,

d~u
do doanh nghi¢p nha
nu~c
duy trl, cling

co
va phat
tri~n.
- Nha
nuac
nAm
cac doanh nghi¢p trong cac linh
yVc
tn;mg yeu nhfim
thl;tc
hi¢n c6 hi¢u qua chuc nang quan ly
di~u
tiet vi mo
n~n
kinh
te
theo dinh
huang
xa
h¢i chit nghia. Doanh nghi¢p nha
nuac
la
neii
thl:r
nghi¢m va due ket
cac
kinh nghi¢m
d~
xay
dlJilg-

chinh sach vi
mo
cua nha nuac.
- Dong vai tro quan tr9ng
nh~t
trong khu vvc kinh
te
nha
nuac
v~
dam
bao ngu6n
thu ngan sach ngay cang tang chiem tren 50% ngan sach nha
nuac
qua vi¢c n¢p thue va phan phoi
th,u
nh~p
doanh nghi¢p.
-
Lam
doi tac chit yeu trong quan h¢ kinh
te
quae te, thong qua lien
ket
kinh_
te
va hgp d6ng kinh
te
rna h6 trq, dan
dAt

cac thanh phan kinh
te
khac cung phat
tri~n
hfing each chit d¢ng dau
!U
phat
tri~n
truac nhii'ng linh
\fl!C rna kinh
te
tu nhan
chUa
du
SUC
ho~C
chUa
quan tam dau tu.
1.3. Phan
Io~i
doanh
nghi~p
nha
nu6'c
Vi¢c phan
lo~i
cac doanh nghi¢p nha
nuac
c6
th~

d\fa theo cac tieu thuc
khac
nhau.
-
Phan theo phuoog thuc
t~o
ra thu
nh~p:
c6 doanh nghi¢p tai chinh
chuyen kinh doanh
ti~n
t¢, tin dvng; doanh nghi¢p phi tai chinh
l~y
san
xu~t,
kinh doanh hang h6a lam
ho~t
d¢ng chinh.
-
Phan theo chuc nang nhi¢m vv: c6 doanh nghi¢p nha
nuac
ho~t
d¢ng
cong
ich va doanh nghi¢p nha nuac
ho~t
d¢ng san
xu~t
kinh doanh.
-

Phan theo quan h¢ hanh chfnh quan ly: c6 doanh nghi¢p nha nuac
trung uoog va doanh nghi¢p nha
nuac
do dia phuoog quan ly.
- Phan theo tinh
ch~t
c~nh
tranh thi trubng: c6 doanh nghi¢p nha
nuac
d¢c
quy~n,
doanh nghi¢p nha
nuac
d¢c
quy~n
c~nh
tranh va doanh nghi¢p
nha
nuac
canh tranh.
-
Phan theo ngu6n von dau tu: c6 doanh nghi¢p vai
so
von nha
nuac
dau
tu
100% von, doanh nghi¢p duqc nha
nuac
dau tu m¢t phan von. Doi vai

doanh nghi¢p c6 phan, nha nu6c c6 chiem c6 phan chi phoi
ho~c
nha nu6c c6
c6 phan
d~c
bi¢t (nha
nuac
khong chiem c6 phan chi phoi nhung c6
quy~n
quyet dinh
m¢t
so
v~n
d~
quan
trQng
cua doanh nghi¢p theo
di~u
1¢
doanh
nghi¢p qui dinh).
-
Phan
lo~i
doanh nghi¢p nha nuac theo 3 tieu chf can
cu
vao quyet
djnh
so
58/2002/QD-

Tig
ngay 26/4/2002 cua Thu tuang Chfnh phu:
Tieu chi 1: Nha
nuac
nAm
giu
d¢c
quy~n
100% von doi vai doanh
nghi¢p
ho~t
d¢ng trong linh vvc d¢c
quy~n
nha nuac
nhu
h¢ thong
truy~n
tai
di¢n,
m~ng
tfl;lC
thong tin quae gia va quae
te
;
VOn
nha
nU<Jc
tlr
20 ty d6ng
5

trb len v6i muc thu n¢p ngan sach binh quan cua 3 nam tnt6c
li~n
k~
tit 3 ty
d6ng,
di
dftu
ll'ng
dlJng cong. ngh¢ miii
nhQn,
cong ngh¢ cao; doanh nghi¢p
nha mt6c
kinh doanh bao dam nhu
cftu
thiet yeu cho phat
tri~n
san
xu~t
cua
d6ng bao nong thon,
mi~n
nui,
vl1ng
sau; doanh nghi¢p nha nu6c
ho(;lt
d¢ng
cong
fch
trong in
b(;lc

va chll'ng chi c6 gia,
di~u
hanh bay, dam bao hang
h1H,

Tieu chi 2: Nhifug doanh nghi¢p nha nu6c da
d(;lng
h6a sb hiiu g6m c6
phftn
h6a tren 50% t6ng s6 c6 phftn doanh nghi¢p; nhilng doanh nghi¢p nha
nu6c
ho(;lt
d¢ng trong m¢t s6 linh vvc quan tr9ng, nha nu6c khong
gill'
tren
50% t6ng
s6
c6 phftn doanh nghi¢p -nhung
s.e
n~m
gill'
c6 phftn
d~c
bi¢t theo
quyet djnh cua Thu tu6ng Chfnh phu; giao doanh nghi¢p cho
t~p
th~
nguoi lao
d¢ng
ho~c

ban doanh nghi¢p v6i nhilng doanh nghi¢p nha nu6c c6 v6n tit 5 ty
d6ng
trb xu6ng rna khong c6 phftn h6a dugc.
Tieu chi
3:
Nhifug doanh nghi¢p nha nu6c
ho(;lt
d¢ng kinh doanh (khong
thu¢c danh
mlJC
tieu chf
dftu
tien) khong c6 hi¢u qua, thua
16
hai nam lien tiep
nhung
chua den muc phai giai
th~,
pha san thi
thlJc
hi¢n bi¢n phap sap
nh~p.
Nhifug doanh nghi¢p nha nu6c kinh doanh thua
16
ba nam lien tiep va c6 s6
16
lfiy
ke
bAng
3/4 v6n nha nu6c

t(;li
doanh nghi¢p trb len, nhung chua
m~t
kha
nang
thanh toan
n<J
den
h(;ln,
tuy da ap dlJng cac bi¢n phap t6 chuc
ll;li
nhung
khong
th~
kh~c
phlJc dugc, thi
thlJc
hi¢n giai
PI~·
Nhilng doanh nghi¢p nha
nu6c
kinh doanh bj thua
16
hai nam lien tiep, khong c6 kha nang tra dugc cac
khoan
n<J
den
h(;ln,
thi
thlJc

hi¢n pha san.
Vi¢c phan
lo(;li
doanh nghi¢p- nha nu¢c theo cac tieu chf tren da phan
bi¢t
hai
lo(;li
doanh nghi¢p
dlJa
tren
Cei
SO
tfnh
ch~t
ho(;lt
d(>ng
cua doanh nghi¢p
la vi lgi
nhu~n
hay vi tfnh
ch~t
ho(;lt
d¢ng
phlJc
VlJ
cong fch xa h¢i, tit d6 nha
nUOC
se quan ly doanh nghi¢p theo
ffilJC
tieu va

CO
chfnh sach phu
h<Jp
cho
ti:rng
lol;li
doallh nghi¢p. Tieu- chf
s~p
xep can
ell'
tren hi¢u qua
ho(;lt
d¢ng cua
doanh nghi¢p bu¢c doanh nghi¢p phai nang cao hi¢u qua
c(;lnh
tranh
d~
t6n
t(;li
va
di[it
doanh nghi¢p
ho(;lt
d¢ng kinh doanh tren cung
mi[it
bAng
phap ly binh
d~ng
v6i cac doanh nghi¢p cua cac khu
Y\(C

kinh
te
khac. Tieu chf thu ba giup
nha nu6c
xu
ly
dll't
di~m
nhifug doanh nghi¢p yeu kern, thu h6i v6n
dftu
tu
cho
cac doanh nghi¢p khac theo yeu
cftu
di~u
chinh
ce1
c~u
doanh nghi¢p.
II.
TAl
CHINH DOANH
NGHI~P
NHA
NU'OC
2.1. Ban chat tai chinh doanh
nghi~p
V~
mi[lt
hi¢n

tU<Jng:
tai chfnh doanh nghi¢p
bi~U
hi¢n
SlJ
V~n
d(>ng,
chuy~n
djch cac lu6ng gia tri
phlJC
VlJ
trong qua trinh
ho(;lt
d(>ng
kinh doanh
cua doanh nghi¢p. C6
th~
khai quat
SlJ
v~n
d¢ng v6n
ti~n
t¢
cua doanh nghi¢p
san
XU~t
theo
SCi
d6:
6

~TLSX

T - H
~ :::______
SLD
___
.)_,_
SX
H T
va doi v6i doanh
nghi~p
ho~t
d¢ng
thucmg
m~i
:
T

H T
St!
v~n
d¢ng cua von
ti~n
t~
trong qua trlnh kinh doanh da lam nay sinh
hang
lo~t
quan
h~
kinh

te
du6i hlnh thuc gia
tq
va chung da
c~u
thanh
b{m
ch~t
tai chfnh doanh
nghi~p.
·
Nhu
v~y
c6
th~
n6i,
v~
m~t
ban
ch~t
tai chfnh doanh
nghi~p
la
h~
thong
cac
quan
h~
kinh
te

nay sinh trong
_qua
trinh
ph~n
phoi cac ngu6n tai chfnh
gfm
li~n
v6i
Vi~c
t~o
l~p
va
Slt
d\}ng
cac quy
ti~n
t~
CUa
doanh
nghi~p
d~
ph\}C
V\}
cho yeu cau kinh doanh
CUa
doanh
nghi~p.
Gic quan
h~
kinh

te
d6 la:
- Quan h¢ kinh te' giila doanh nghi¢p
w1i
ngan sach nha nutJc :
th~
hi~n
trong qua trlnh
ho~t
d¢ng kinh doanh cac doanh
nghi~p
c6 nghia
Vl;l
d6ng g6p
vao
ng~n
sach nha nu6c theo
lu~t
dinh (thue} Ngugc
l~i
nha nu6c tai
tr9'
v~
m?t tai chfnh cho doanh
nghi~p
d~
thtfC
hi~n
chfnh sach kinh
te

VI
mo cua
mlnh. Tuy theo
lo~i
hlnh doanh
nghi~p
va co che quan ly cua nha nu6c rna
muc d¢
va
ph~m
vi
bi~u
hi~n
moi quan
h~
kinh
te
giua doanh
nghi~p
va
ng~n
sach nha nu6c c6 khac nhau.
- Quan h¢ kinh te' giila doanh nghi¢p
w1i
th! truong: Kinh
te
thi
tnrO'ng
c6
d~c

tnrng co ban la cac moi quan
h~
kinh
te'
d~u
dugc thgc thi thong qua
h~
thong thi
tnrO'ng:
thi
tnrO'ng
hang h6a tieu dung, thi
tntO'ng
hang h6a
tu
li~u
san
xu~t,
thi
truO'ng
tai chfnh Doanh
nghi~p
v6i tu each
Ia
nguO'i
san
xu~t
kinh doanh,
ffi9i
ho~t

d¢ng cua doarih
nghi~p
(san
xu~t,
ph~n
phoi, tieu dung)
d~u
khong
th~
tach
rO'i
ho~t
d¢ng cua thi tntoog. Doanh
nghi~p
vll'a
la
nguO'i
mua cac yeu to san
xu~t
kinh doanh
vll'a
la
nguO'i
ban cac san phfim hang h6a,
dich V\}, d6ng thai vlra la
nguO'i
tham gia huy d¢ng va mua, ban cac ngu6n
1\}'c
tai chfnh nhan r6i cua xa h¢i
- Quan h¢ kinh te' trong

nr)i
b¢ doanh nghi¢p:
th~
hi~n
qua
vi~c
thanh
toan,
t~m
ll'ng
giua cac phong ban trong doanh
nghi~p;
quan
h~
thanh toan,
C~p
phat
va
di~U
hoa von,
lu~n
chuy~n
gia
tti
tai san

gifra cac
dcrn
vi
tf\}'C

thu¢c trong n¢i
b¢
doanh
nghi~p,
v6i cong ty
my,
t6ng cong ty; quan
h~
chi
tra
ti~n
lucmg
'
ti~n
thu6'ng,
ph~t,
b6i
thuO'ng
giua doanh
nghi~p
va
nguO'i
lao
d¢ng.
2.2.
Chrrc
nang
cua
Uti
chlnh

doanh
nghi~p
- Chuc nang huy d¢ng,
t{}O
von
_cho
doanh nghi¢p
7
Von
Ia
yeu to dau
VaO
C<1
ban
CUa
qua trinh t6
chUc
si'm
xuat kinh doanh
cua cac doanh
nghi~p.
Trong
C<1
che kinh te
ke
ho~ch
h6a,
C<1
che tai chfnh
t~p

trung cao d¢, cac doanh
nghi~p
qu6c doanh duqc nha
nu6'c
bao cap
v~
v6n, tir
huy d¢ng v6n den trang trai chi phf, thanh toan nq nan, den tfch lily va dau tu
mb
r¢ng san xuat. Chuc nang huy d¢ng, khai thac cac ngu6n tai chfnh dam
bao
nhu cau v6n kinh doanh cho doanh
nghi~p
cua tai chfnh doanh
nghi~p
chua duqc cac doanh
nghi~p
nh~n
thuc day du
va
chua phat huy duqc.
Chuy~n
sang
C<1
che kinh
te
thi truang, ngan sach nha
nU6'C
khong
COn

bao cap toan b¢ nhu cau
v~
v6n cho cac doanh
nghi~p
nfi'a.
Vi~c
t~o
v6n, dam
bao du
v6n, t6 chuc chu
chuy~n
von sao cho
d~t
hi~u
qua cao nhat trong qua
trlnh san xuat
kinh doanh cua doanh
nghi~p
la chuc nang chu yeu cua tai
chfnh doanh
nghi~p.
Can cu vao
illl;IC
tieu
va
ke
ho~ch
kinh doanh, cac doanh
nghi~p
phai xac d!nh duqc nhu cau v6n, Iva

chQn
ngu6n v6n phu hqp tit d6 c6
phu<Jng
thuc chu d¢ng khai thac, thu hut cac ngu6n tai chfnh tren th! truang
(tir ngan sach, ngan hang, h¢ gia dinh,
nguO'~
mua hang,
nguO'i
cung dng
nguyen
v~t
li~u
)
d~
ph1;1c
V1;1
qp
thai cho nhu cau san xuat kinh doanh cua
doanh
nghi~p.
Ben
c~nh
d6 tai chfnh doanh
n-ghi~p
con c6 chuc nang
t6
chuc
sir
d1;1ng
v6n rn¢t each

hi~u
qua: chu
chuy~n
v6n duqc tfnh toan hqp ly, khong lang
phf, lam cho v6n duqc bao toan
va
ngay cang phat
tri~n,
nang cao vong quay
va kha nang sinh
IO'i
cua v6n.
- Chuc nang phan pht/i thu
nhfj,p
cua doanh nghi¢p
Khi ket thuc chu ky san
xu~t
kinh doanh, thu
nh~p b~ng
ti~n
cua doanh
nghi~p
duqc phan phoi theo trlnh tv : bu
dlip
chi phf san xuat g6rn chi
phi
cac
yeu
t6
v~t

chat, lao d¢ng va quan ly da bo ra trong qua trinh san xuat kinh
doanh.
Phan con
l~i
la lqi
nhu~n
cua doanh
nghi~p,
m¢t phan duqc dung n¢p
thue
cho nha
nu6'c
theo qui d!nh, con
l~i
duqc
sir
d1;1ng
cho
vi~c
bao toan v6n,
trfch
l~p
cac quy cho doanh
nghi~p,
tra lqi tuc trai phieu, c6 phieu. Nha
nu6'c
can c6 chfnh sach
phAn
ph6i lqi
nhu~n

phu hqp, khen thubng dung muc nhiirn
kfch
thfch
nguO'i
lao d¢ng c6ng hien het sue rninh cho doanh
nghi~p.
Khi ay
chuc nang phan
ph6i cua tai chfnh
d~:mnh
nghi~p
duqc phat huy thanh don
ba'y
kinh
te
c6 tac
d1;1ng
t~o
d¢ng
Ivc
lam tang nang suat, tang vong quay v6n, tang
tieu dung xa h¢i, ket qua la phat
tri~n
n~n
kinh te qu6c gia.
Tuy
nhien neu nha quan ly doanh
nghi~p
thvc
hi~n

C<1
che phan phoi
kern
hi~u
qua, lam mat an
to~m
v6n
holl!c
lam
tri~t
tieu d¢ng Ivc phat
tri~n
cua
nguO'i
lao d¢ng thi h.k nay tai chfnh doanh
nghi~p
se la Ivc can lam kim ham
ho~t
d¢ng cua doanh
nghi~p.
- Chuc nang
kilm
soat bang d6ng
tie'n
d61
vai
hog,t
d¢ng sdn xudt kinh
doanh
Chuc nang nay

th~
hi~n
qua
vi~c
tai chfnh doanh
nghi~p
thvc
hi~n
ki~m
. tra lien
tl;IC,
thUOng
xuyen
vi~c
hinh thanh
Va
sir
d1;1ng
von, cac quy
ti~n
t~
8
trong doanh
nghi~p.
Thong qua
'vi~c
phan tfch cac chi tieu ali chfnh nhu: ty
trQng
va
ket

c~u
ngu6n von, kha nang thanh toan, kha nang sinh
IO'i
cua doanh
nghi~p
tit d6 giup doanh
nghi~p
nh~n
dinh duqc tinh hinh,
d~
ra cac giai
phap
kh~c
phl;IC
va
h~n
che
thi~t
h~i,
phat huy
UU
di~m
ntl.ng
cao
hi~u
qua san
xu~t
kinh doanh.
2.3. Vj
trl

va vai tro cua tai chlnh doanh
nghi~p
nha
nuoc trong
h~
thong tai chlnh.
2.3.1. Vi
tri
cua tai chinh doanh
nghi~p
trong
h~
thong tai chinh
quoc gia
H~
thong tai chfnh
nu6'c
ta bao g6m 5 khau:
- Ngan sach nha
nu6'c:
g6m ngan sach trung
ucmg
va ngan sach dia
phucmg.
-
H~
thong
tfn
d1;1ng:
g6m

tfn
d1;1ng
nha
nu6'c
va tfn
d1;1ng
ngan hang
- Bao
hi~m:
g6m bao
hi~m
xa h¢i va bao
bi~m
thucmg
m~i.
- Tai chfnh doanh
nghi~p.
- Tai chfnh h¢ gia dinh.
Trong
h~
thong tai chfnh quae gia, ngan · sach nha nu6'c giu vai tro chu
d~o;
cac
h~
thong
tfn
dl;lfig,
bao
hi~m
c6 vai tro h6 trq; tai chfnh h¢ gia dinh

la ngu6n
ll;tc
b6 sung cho tai chfnh doanh
nghi~p;
con tai chfnh doanh
nghi~p
la khau co sb cua ca
h~
thong.
Tai chfnh doanh
nghi~p
bao g6m: tai chfnh cua cac
dcm
vi, cac t6 chuc
san
xu~t
kinh doanh hang h6a va cung
ll'ng
dich
Vl;l
thu¢c
mQi
thanh
ph~n
kinh
te. Moi quan
h~
giua tai chfnh doanh
nghi~p
va cac khau khac trong

h~
thong
tai
chfnh quae gia chu yeu pliat sinh trong llnh
Vl;lC
san
XU~t
kinh doanh. Qua
san
xu~t
kinh doanh, doanh
nghi~p
dong g6p vao ngan sach nha nu6c, ngu6n
tai
chfnh nay duqc phan phoi den quy
ti~n
t~
cua doanh
nghi~p
va quy
ti~n
t~
cua cac khau tai chfnh khac.
Kh~u
tai chfnh doanh
nghi~p
l~i
thu hut m¢t b¢
ph~n
Ian ngu6n tai chfnh tit cac khau khac nhu tfn

d1;1ng,
tai chfnh h¢ gia
dinh,
ngan sach
d~
phat
tri~n
san
xu~t
kinh doanh cua doanh
nghi~p.
Nhu
v~y,
tai chfnh doanh
nghi~p
la khau co sb trong
h~
thong tai chfnh quae gia,
vi
ph~n
Ian so thu cua ngan sach la thu tit cac doanh
nghi~p,
ph~n
Ian ngu6n
thu tfn
d1;1ng,
thu bao
hi~m
cling tit cac doanh
nghi~p.

Vi
v~y
quan ly tot tai
chfnh doanh
nghi~p,
lam cho cac doanh
nghi~p
ho~t
d¢ng c6
hi~u
qua se c6
tac
d1;1ng
cling co
h~
thong tai chfnh quae gia.
2.3.2. Vai tro cua tai chinh doanh nghi¢p
Tai chfnh doanh
nghi~p
Ia
m¢t
ph~m
tru kinh
te
t6n
t~i
khach quan
trong
n~n
kinh

tehang
h6a-
ti~n
t~.
Trong
ph~m
vi
doanh
nghi~p,
sl;t
v~n
d¢ng
cua tai
chfnh doanh
nghi~p
m¢t
m~t
phai tuan theo nhilng qui
lu~t
kinh te
khach
quan,
m~t
khac n6 con phai chiu
S\l
chi phoi
b(Ji
ffil;IC
tieu
va

phucmg
9
hu6'ng kinh doanh cua doanh
nghi¢p
Tai chfnh
vtra
phan anh ket qua cua
ho~t
d¢ng kinh doanh,
vlra
t~o
di~u
ki¢n cho
ho~t
d¢ng cua doanh nghi¢p, c6 tac
d¢ng thuc day
ho~c
kim ham
ho~t
d¢ng kinh doanh cua doanh nghi¢p.
Nh~n
thUC
dU<)'C
vai tro
CUa
tai chfnh doanh nghi¢p,
thify
ro
Slf
tac d¢ng qua

l~i
gifra
n6 vai cac
ho~t
d¢ng khac ciia doanh nghi¢p c6 y ngh'ia
rift
quan
tn;mg
trong
thlJc
ti~n
quan ly doanh nghi¢p. T6 chuc va quan ly tot tai chfnh doanh
nghi¢p, dung tai chfnh tac d¢ng den cac
m~t
ho~t
d¢ng khac trong doanh
nghi¢p, se
t~o
di~u
ki¢n
thu~n
lqi cho qua trlnh
di~u
hanh san xuilt kinh
doanh. Qua
tai chfnh rna danh gia ket qua
ho~t
d¢ng kinh doanh cua doanh
nghi¢p. Do d6, tai chfnh doanh nghi¢p duqc xem nhu m¢t cong
Cl;l

c6 vai tro
quan
trQng
trong quan ly kinh doanh.
£)~
phat huy duqc vai tro cua tai chfnh doanh nghi¢p doi vai
ho~t
d¢ng
kinh doanh,
c~n
phai:
M(Jt
Ia,
cong
Cl;l
quan ly tai ehfnh doanh nghi¢p phai
thlJc
slJ
c6 hi¢u
qua
Va
ngUai
Slr
dl;lng
cong
Cl;l
nay phai
CO
trlnh d¢ nghi¢p
Vl;l

nhift dinh
d~
c6
th~ t~o
ngu6n tai chfnh,
t6
chuc phan phoi,
sl:r
dl;lng
c6 hi¢u qua cac ngu6n
tai chfnh d6.
Hai
Ia,
Ml;IC
tieu cua chfnh sach quan ly kinh
te
VI
mo cua nha nuac doi
vai tai
chfnh doanh nghi¢p hu6'ng vao vi¢c
t~o l~p
moi tnrang kinh
te
xa h¢i,
va hanh
lang phap ly
thu~n
lqi cho cac doanh nghi¢p phat
tri~n.
Doi vai

doanh nghi¢p nha nuac, chfnh sach quan ly kinh
te
va
che
d¢ quan ly tai
chfnh doanh nghi¢p phai
nh~m
t~o
di~u
ki¢n cho doanh nghi¢p
ho~t
d¢ng
thu~n
lqi
vlra
giam sat doanh nghi¢p
d~
dam bao ngu6n von nha nuac
d~u
tu
cho doanh
nghi¢p cling nhu
sl:r
dl;lng
khoan lqi
nhu~n
do doanh nghi¢p mang
l~i
d~
tang

CUOOg
lqi
fch
nha
nUGC,
nang cao
hi~U
qua
Slr
dl;lng
VOn
Va
tai san
nha nuac.
III.
N(>I
DUNG QUAN LY
HOL).T
flQNG
TAl
CHINH DOANH
NGHitP
NHA NtJOC
3.1. Qm\n Iyvon kinh-doanh
Trang
n~n
kinh
te
hang h6a -
ti~n

t¢,
von la
ti~n
d~
cua
ho~t
d¢ng kinh
doanh.
Truac khi buac vao
ho~t
d¢ng kinh doanh, m6i doanh nghi¢p nhilt
thiet phai
c6 m¢t luqng von
kinh,
doanh nhilt dinh thea
lu~t
dinh (von phap
dinh)
nh~m
dam bao kha nang
thlJC
hi¢n
ffil;IC
tieu kinh doanh
CUa
doanh
nghi¢p.
von
kinh doanh cua doanh nghi¢p bao g6m: tai san co dinh va tai san
luu d¢ng.

3.1.1 Tai sdn co djnh
Cac tai san dung vao
ho~t
d¢ng kinh doanh cua doanh nghi¢p duqc
gQi
la tai san co dinh khi h¢i du hai
di~u
ki¢n.:
c6 thai gian
sl:r
dl;lng
dai (thea
10
thong
1¢
la m¢t nam) va gia tri
16'11
( duqc qui dinh theo sue mua cua d6ng
ti~n
b ttrng
thO'i
ky).
Tai
slm
co dinh tham gia vao
nhi~u
chu ky kinh doanh cua doanh
nghi¢p va gia tri duqc luan
chuy~n
d~n d~n

ttrng
ph~n
vao trong gia
tq
san
ph~m
hang h6a, dich vv cua doanli nghi¢p. Nhu
v~y
sau m6i chu ky kinh
doanh,
m<?t
ph~n
gia
tq
tai san co dinh cua doanh nghi¢p duqc luan
chuy~n
thanh chi phi san xuat vao gia thanh kinh doanh cua chu ky nay,
ph~n
con
l<;ti
duqc co djnh
chO'
luan
chuy~n
cho cac chu ky kinh doanh tiep theo, den khi
tai san
co
dinh het
thO'i
gian. su dvng thi tai san co dinh

m&i
cham
dUt
m¢t
vong
tu~n
hoan luu
chuy~n
gia tri.
Can cu vao hinh thai bieu hi¢n
c6
th~
chia tai san co djnh thanh:
-
Tai san co dinh
hfru
hinh : la nhfrng tai san co dinh c6 hinh thai
v~t
chat, g6m: dat dai, nha cua
,v~t
kien true, may m6c thiet hi va day
chuy~n
cong ngh¢, phuang ti¢n
v~n
tai
truy~n
d~n,
thiet hi quan ly, cay lau nam,
-
Tai san co dinh vo hinh: la nhfrng tai

s~n
co dinh khong c6 hinh thai
v~t
chat,
th~
hi¢n
m<?t
luqng gia tri da duqc
d~u
tu c6 lien quan trgc tiep den
nhi~u
chu ky kinh doanh cua doanh nghi¢p, nhu: gia
hi
quy~n
su
dvng dat va
m~t
nu&c,
chi phi thanh
l~p
chu~n
bf kinh doanh, chi phf
b~ng
phat minh sang
che,
chi phf nghien cliu phat
tri~n,
lqi the thuang
m<;ti
(

vi
trf thuong
m<;ti,
uy
tfn cua doanh nghi¢p tren thuang
truO'ng),
d<?c
quy~n
nhan hi¢u va thuang
hi¢u,
chi phf
d~u
tu
xay
dlJllg
_co
ban,
-
D~u
tu
vao chling kh6an dai
h<;tn
hay g6p von lien doanh va
d~u
tu
dai
h<;tn
khac.
Ngoai
ra, can cu vao hinh. thuc

d~u
tu von, tai san co dinh duqc phan
lo<;ti
thanh:
-
Tai san co dinh dung cho
ho<;tt
d¢ng kinh doanh co ban: g6m nhfrng
tai san
co
dinh tham gia trgc tiep vao qua trinh
~an
xuat kinh doanh, mua ban
hang
h6a va dich
vv
cua doanh nghi¢p.
- Tai san co dinh dung vao
ho<;tt
d¢ng
d~u
tu
tai chfnh: g6m nhfrng tai
san co dinh
tham gia g6p von lien doanh, cho thue tai chfnh, kinh doanh bat
d¢ng san cua
doanh nghi¢p. .
cac
each phan
lo<;ti

tai san co dinh n6i tren giup cho nha quan ly
n~m
duqc toan di¢n
va
chi tiet tlrng b¢
ph~n
co cau
d~u
tu
d~
c6 bi¢n phap quan ly,
phuang phap khau
hao tai san co dinh chfnh xac va hqp ly cling nhu c6 nhfrng
giai phap kip
thO'i
di~u
chinh co cau
d~u
tu
cho phu hqp
v&i
tinh hinh kinh
doanh
thl;tc
te cua doanh nghi¢p. Qua vi¢c phan
lo<;ti
tai san co dinh theo hinh
thuc
d~u
tu

von, nha quan ly con
n~m
duqc ket cau tai san co djnh dung vao
lo<;ti
hinh
d~u
tu
kinh doanh khac nhau cua doanh nghi¢p
d~
c6
th~
danh gia
duqc
chfnh xac hi¢u qua kinh doanh cua ttrng
lo<;ti
hinh
d~u
tu
va c6
th~
kip
thO'i
di~u
chinh
ke
ho<;tch
d~u
tu
cua doanh nghi¢p cho dung hu6'ng.
11

M¢t trong nhfrng bi¢n phap bao
to~m
von kinh doanh la doanh nghi¢p
phai khau
hao tai san co dinh. Trong vi¢c khau hao tai san co dinh, tuy theo
d~c
di~m
cua tai san
co
dinh va tinh hinh
ho~t
d¢ng thgc
te
cua doanh nghi¢p,
doanh nghi¢p c6
th~
lga ch9n phuang phap kha'u hao phu hgp (phuang phap
khau
hao theo duang
th~ng,
khau hao theo phuang phap gia toe, khau hao
theo
th1fc
te
sir
d\}ng
tai san, ) sao cho phan anh duqc dung muc hao man tai
san
hfi'u
hinh,

kh~c
ph\}C
dU<JC
Slf
mat gia do hao man
VO
hlnh gay ra dam bao
doanh nghi¢p c6
th~
tai san xuat va tai san xuat
mo
r¢ng, d6ng thai gia thanh
san
ph~m
hang h6a cua doanh nghi¢p van c6
th~
c~nh
tranh duqc tren thi
trub'ng.
.
3 . .1.2. Titi sdn lztu d9ng
Trong qua trlnh
ho~t
d¢ng cua doanh nghi¢p, tai san luu d¢ng la yeu to
can thiet thiet
l~p
nen
ho~t
d¢ng kinh doanh cua doanh nghi¢p. Tai san luu
d¢ng

c6 d*c
di~m
la: luon thay d6i hinh thai
bi~u
hi¢n trong m6i giai
do~n
cua chu ky kinh doanh, chi tham gia m¢t chu ky kinh doanh va
chuy~n
dich
toan b¢ gia
tq
vao trong san
ph~m
hang h6a cua doanh nghi¢p va duqc bu
d~p
khi doanh nghi¢p c6 thu
nh~p.
D1fa
tren kha nang
chuy~n
h6a thanh
ti~n,
c6
th~
phan
lo~i
tai san luu
d¢ng
thanh: hang t6n kho,
ti~n

m*t va
ti~n
goi ngan hang, dau
tu
vao cac
lo~i
chli'ng kh6an
ng~n
h~n
va dau
tu
ng·~n
h~n,
cac khoan phai thu (phai thu cua
khach hang,
t~m
li'ng,
ti~n
ky quy,
).
Neu
d1fa
tren hlnh thuc dau
tu
von thl tai san luu d¢ng c6
th~
duqc chia
thanh:
tai san luu d¢ng dung vao
ho~t

d¢ng kinh doanh
ca
ban cua doanh
nghi¢p, tai san luu d¢ng dung vao
ho~t
d¢ng dau tu tai chfnh.
Quan ly von luu d¢ng la m¢t trong nhfrng van
d~
tr9ng tam cua cong
tac tai
chfnh doanh nghi¢p. yeu cau cua cong tac quan ly von luu d¢ng la: xac
dinh
nhu cau von can thiet toi
thi~u
thuang xuyen cho cac khau
ho~t
d¢ng
cua
doanh nghi¢p, d6ng thai phai nang cao hi¢u suat luan
chuy~n
va tang toe
d¢ luu
chuy~n
von luu d¢ng cua doanh nghi¢p.
3.1.3. Nguon von ho{lt d9ng
kinh
doanh
Trong
n~n
kinh te thi truang, von

ho~t
d¢ng kinh doanh cua doanh
nghi¢p bao g6m hai ngu6n chu yeu la: von chu so
hfi'u
va
nq
phai tra.
- N
gu6n
v6n
chu
siJ
hilu la ngu6n von thu¢c so
hfi'u
cua doanh nghi¢p
va cac
doanh nghi¢p khong phai cam ket thanh toan, hoan tra cho bat ky chu
th~
nao khac.
von
chu so
hfi'u
cua doanh nghi¢p nha nu6'c do ngan sach nha
nu6'c cap va duqc b6
sung tiflqi
nhu~n
sau thue cua doanh nghi¢p. Nang
l1fc
tai chfnh cua m¢t doanh nghi¢p duqc can
eli'

tren von chu so
hfi'u
nay. Doanh
nghi¢p nha nu6'c chi chiu trach nhi¢m
hfi'u
h~n
v~
cac khoan
nq
phai tra tren
von chu so
hfi'u.
Trong doanh nghi¢p, ngu6n von chu so
hfi'u
g6m: ngu6n von
kinh doanh va cac quy
ti~n
t¢
chuyen dung, cac quy
d1f
trii',
lqi nh\}an chua
- 12
phAn
phoi. Trong d6, ngu6n von kinh doanh la co
him
nhttt duqc chia thanh
ngu6n von
kinh doanh ban dau va ngu6n von kinh doanh b6 sung.
Ngu6n von kinh doanh ban

diiu
la so von kinh doanh toi
thi~u,
ciln
thiet
do chii doanh
nghi~p
va cac nha
diiu
tu bo ra khi thanh
l~p
doanh
nghi~p.
M6i
hlnh
thll'c
sa
hihl doanh
nghi~p
c6 co che
t~o
von ban
diiu
khac nhau. Doi v0i
doanh
nghi~p
nha nu0c, ngu6n von kinh doanh ban diiu do nha nu0c
cttp;
cac
doanh

nghi~p
lien doanh c6 ngu6n von ban
diiu
do cac ben lien doanh dong
g6p; cong ty c6 philn c6 ngu6n von kinh doanh ban diiu hlnh thanh tir so
ti~n
cac c6 dong da bo ra mua c6 phieu; doanh
nghi~p
tu
nhAn
c6
ngu6n von kinh
doanh ban
dilu do
m(>t
ho~c
nhi~u
nguai g6p von.
Trong qua trlnh
ho~t
d(>ng
ciia minh, doanh
nghi~p
c6
th~
c6 ngu6n tai
trq b6
sung von tir trong
n(>i
b¢

doanh
nghi~p
( quy phat
tri~n
kinh doanh, lqi
nhu~n
)
ho~c
tlr
ben ngoai doanh
nghi~p
do
nh~n
von lien doanh, huy d¢ng
von ciia c6 dong, von
g6p ciia thanh vien m0i,
- N
r;
phdi trd:
Ia
so
ti~n
doanh
nghi~p
chi em
dlJng
va vay muqn
d~
lam
von

kinh doanh va phai thanh toan
l~i
sau
m(>t
khoang thai gian, nhu: cac
khoan
U'ng
tru0c tir nguai mua va nguai cung
cttp
nguyen
v~t
li~u,
thue phai
n¢p
cho nha nu0c, luang
va
phlJ
cttp ciia can b¢ cong
nhAn
vien, cac khoan tin
dlJng,

Tuy vao tinh hlnh va yeu cilu
th1fc
te ciia doanh
nghi~p
rna trong
tll'ng
giai
do~n

nha quan ly phai
llJa
ch9n huy
d(>ng
ngu6n von nao vao san xuttt
kinh doanh
d~
d~t
hi~u
qua kinh
te
cho doanh
nghi~p.
3.2.
Qm1n
ly
chi phi, ghi thanh san
ph&m
va tho
nh~p
doanh
nghi~p
3.2.1. Chi
phi
kinh doanh
Qua trinh
t6
chuc san xutlt va kinh doanh ciia doanh
nghi~p
luon phat

sinh chi phi.
Vi~c
quan ly cac chi phf cho hqp ly,
d~
khong lam
d(>i
gia thanh
va gia ban duqc
thi truang chttp
nh~n
(j muc
c~nh
tranh han so v0i doi thii
cling nganh
ngh~
la
vttn
d~
duqc cac doanh
nghi~p
het sue quan
tAm.
Chi phf kinh doanh ciia doanh
nghi~p
bao g6m chi phf san xuttt, chi phf
ho~t
d(>ng
tieu
thl;l
va

chi phf quan ly.
- Chi phi sdn
xuat:
la nhfrng chi phf rna doanh
nghi~p
trvc tiep
bora
trong qua trinh san xuttt hang h6a ciia doanh
nghi~p.
Sl!
tang giam ciia chi phf
nay lien quan den qui mo san xuttt ciia don
vi.
Chi phf nay g6m: chi phf
nguyen
v~t
li~u
trvc tiep, chi phf
nhAn
cong trvc tiep, chi phf san xuttt chung
nhu luang cho
b(>
ph~n
quan ly
phAn
xubng san xutlt, cong
ClJ
san xutlt, khttu
hao tai san co dinh,


Doi v0i cac
dcm
vi
cung
U'ng
dich
VlJ
va
mua ban hang
h6a khong phat sinh chi phf san xuttt rna
c6
chi phf mua hang. Chi phf nay
duqc
tfnh tnJc tiep vao gia mua hang.
13
- Chi
phi
horp d¢ng tieu
thZJ
va qudn
ly
Day
Ia
nhfrng chi phf gian tiep tnl cho vi¢c xuc tien tieu
th1;1
hang h6a
va
ho~t
d¢ng quan ly
di~u

hanh san xuiit kinh doanh cua doanh nghi¢p dugc
chia thanh chi phf ban hang va chi phf quan
Iy
doanh
nghi~p.
+ Chi
phi
ban hang
p~at
sinh trong qua trlnh tieu
th1;1
hang h6a, bao
g6m chi phf luu thong (chi phi bao quan, d6ng g6i,
v~n
chuy~n,
hoa h6ng ban
hang,

),
chi phf tiep thi cho vi¢c tim kiem
va
rna
r¢ng thi truang tieu
thl;l
hang h6a cua doanh nghi¢p (chi phf qulmg cao, chi phi bao hanh, chi phi
nghien
CUu
thi trUang). Trong
n~n
kinh te thi trUang

v6'i
SlJ
rna
cira
n~n
kinh
te, tren thi trUang tran
ng~p
hang h6a, san
ph~m
cua doanh nghi¢p phai chiu
ap Ivc
c~nh
tranh n?ng
n~
vita
v~
chat Iugng vita
v~
nhan mac vtra
v~
gia ca
v6'i
san
ph~m
cung
lo~i
cua cac nha san xua't trong
mr6'c
Ian nu6'c ngoai. Vi¢c

tang cuang
ho~t
d¢ng tiep thi
d~
n~m
thong tin
v~
khach hang,
v~
d6i thu
c~nh
tranh, xuc tien dua hang cua doanh nghi¢p den cac
Hing
16'p
nguO'i
tieu
dung, la
rift
can thiet
va
c6
th~
giup doanh nghi¢p phat
tri~n
kinh doanh,
rna
r¢ng qui mo
slm
xua't.
-

+Chi
phi
qudn
ly
va
dilu
hanh sdn xut{t kinh doanh: g6m chi phi quan
ly
kinh doanh, chi phf quan
Iy
hanh chanh t6 chile.
Cac
chi phf gian tiep khong anh hubng tnJc tiep den
Slf
tang giam cua
qui mo va khoi Iugng kinh doanh,
nhi~u
khoan chi phf van phat sinh ngay ca
khi doanh nghi¢p
t~m
ngtrng kinh doanh. Do tfnh cha't d6 nen trong gia
tq
san
ph~m
do
dang, thanh
ph~m
chua tieu
th1;1
khong chua

dlJilg
chi phf gian tiep.
Chi phi kinh doanh n6i tren la nhfrng chi phf
ph1;1c
Vl;J
cho
ho~t
d¢ng
kinh doanh
CCI
ban
CUa
doanh nghi¢p. Khi
thlJC
hi¢n nhfrng
ffil;IC
tieu kinh
doanh
khac ho?c
ho~t
d¢ng dau tu tai chfnh, . doanh nghi¢p con milt them
nhitng
chi phf khac nhu: chi phf lien doanh, chi phf dau tu tai chfnh, chi phf
cho vay v6n, chi phf
thue tai san, nhfrng chi phf nay dugc
h~ch
toan va theo
doi rieng
Va
khong

dUQ'C
h~ch
toan vao gia thanh san
ph~m
kinh doanh
CCI
ban. -
3.2.2. Gia thanh sdn phdm
Gia thanh san
ph~m
Ia
nhfrng chi phf
g~n
v6'i
vi¢c
t~o
ra san
ph~m,
hang h6a, hay dich
Vl;J
rna khong lien quan den yeu to thai gian.
Gia thanh
Ia
xuilt phat
di~m
d~
xay
dlJilg
gia ca '
Ia

CCI
sa
d~
thlJC
hi¢n
gia tri cua san
ph~m
tren thi truang. Gia thanh con la chi tieu tai chfnh
CCI
ban
d~
phan tfch
va
xac dinh nang
·llJc
c~nh
tranh cua san
ph~m
tren thuang
truang,
qua gia thanh c6
th~
danh gia dugc hi¢u qua kinh
te
cua doanh
nghi¢p.
3.2.3. Thu nhfjp cua doanh nghi¢p
14
Thu
nh~p

cua doanh
nghi~p
la toan b¢ so
ti~n
doanh
nghi~p
thu duqc tlr
cac
ho~t
d¢ng
slm
xuat, kinh doanh
va
d~u
tu trong m¢t thai gian nhat dinh,
bao g6m:
- Doanh thu ban hang h6a
slm
phAm
va dich
VIJ,
dfiy
la b¢
ph~n
chu yeu
trong thu
nh~p
cua doanh
nghi~p
d~

chi
trlt
chi
phf,
n¢p thue, chia
Hii
c6
ph~n
va trfch
l~p
cac quy. Doanh thu
thu~n
la doanh
thuban
hang da trfch n¢p thue
gian
thu (thue VAT, thue tieu
thlJ
d~c
bi~t,
thue xuat,
nh~p
khAu,

)
ho~c
da
thlfc
hi~n
chiet khau ban hang, giam gia hang ban

t:rong
ky.
- Thu
nh~p
tlr
ho~t
d<)ng
d~u
tu tai chfnh
ho~c
kinh doanh von.
- Thu
nh~p
bat thuoog nhu: thu
v~
nhuqng ban, thanh ly tai san co
dinh;
thu do b6i thuoog hqp d6ng kinh te; thu khoan nq kh6 doi da xu ly; thu
do
nha nuac
mi~n
giam thue,
Sau khi
xac dinh duqc thu
nh~p
va
chi phf
tuo'ng
xll'ng,
ph~n

chenh
l~ch
duo'ng gifra thu
nh~p
va chi phf
tuo'ng
xll'ng
la lqi
nhu~n
truac thue cua doanh
nghi~p.
LQ'i
nhu~n
la
ph~n
ket qua tai chfnh cuoi cung cua
m<)t
chu trlnh kinh
doanh,
la chi tieu quan
tr<~mg
d~
danh gia
hi~u
qua kinh doanh cua doanh
nghi~p.
LQ'i
nhu~n
cua doanh
nghi~p

d~t
duqc trong ky c6 lien quan den lqi
fch
cua
nhi~u
doi tuqng: nha nuac, doanh
nghi~p
va nguai lao d¢ng, do
v~y
can
CO
C<1
che
phfin
phoi lqi
nhu~n-
th~t
tot dam bao cong
b~ng
Va
hqp ly lqi
fch
kinh te cua cac doi tuqng
nh~m
t~o
nen d¢ng
llfc
cho sv phat
tii~n.
Tuy theo

lo~i
hlnh doanh
nghi~p
khac nhau c6 co che
phfin
phoi lqi
nhu~n
khac nhau, tuy nhien co che
phfin
phoi lqi
nhu~n
doanh
nghi~p
d~u
tufin
theo trlnh
t1f
nhu sau:
-
Vai t6ng so lqi
nhu~n
thu duqc, doanh
nghi~p
n<)p
thue thu
nh~p
doanh
nghi~p
cho
ngfin

sach nha nuac.
- Lqi
nhu~n
sau thue duqc· bu
dlip
cac khoan
16,
ti~n
ph~t
khong duqc
tfnh vao chi phf kinh doanh theo qui dinh cua phap
lu~t;
trich
n<)p
ti~n
thu
v~
su
diJng
von
ngfin
sach nha nuac ( neu c6) ;
ph~n
con
l~i
trfch
l~p
cac quy
doanh nghi¢p, bao g6m:
Quy

d~u
tu
ph'H
tri~n:
su
diJng
vao
vi~c
d~u
tu
rna
r¢ng, phat
tri~n
san
xuilt
kinh doanh
ho~c
dau tu
chi~u
sfiu
cua doanh
nghi~p
nhu d6i mai thiet
bi
cong ngh¢, nghien
CUu
khoa
hQC,
b6-
sung

VOn
lUU
d<)ng,
d~U
tu tai chfnh
Quy
dlf
phong tai chfnh: duqc trfch tir lqi
nhu~n
d~
l~i
dam bao cho
doanh
nghi~p
van
ho~t
d¢ng duqc binh thuoog khi c6 rui ro trong kinh doanh
ho~c
nhii'ng t6n that bat nga
n:hu
thien tai, dich h9a,

Quy
dlf
phong
v~
trq cap that
nghi~p:
dung trq
cilp

mat
vi~c
cho nguai
lao d¢ng trong doanh
nghi~p
theo qui dinh cua
lu~t
lao d¢ng
ho~c
chi dao
t~o
ngh~
khi thlfc
hi~n
chuy~n
dich lao d¢ng trong doanh
nghi~p.
15
Quy khen
thu&ng
va phuc lqi: dung cho cong tac khen
thu&ng,
khuyen
khfch
lqi fch
V~t
ch~t,
phlJC
VlJ
nhu cau phuc lqi cong

c<')ng,
cai
thi~n
Va
nang
cao dai song
v~t
ch~t
va tinh than cua ngub'i lao d¢ng trong doanh
nghi~p.
- Tiich tir lqi
nhu~n
d~
tra 1¢
tUc
cho trai phieu, c6 phan cua chu so
hiiu.
3.3.
Hi~u
qua quan
Iy
tai chlnh doanh
nghi~p
nha
nu6'c.
Doanh
nghi~p
late
bao cua
n~n

kinh te,
d~
thlfc
hi~n
duqc vai tro chu
de;to
trong
n~n
kinh
te
th!
trub'ng theo d!nh hu6'ng xa h¢i
chi:t
nghia,
hem
ai het
doanh
nghi~p
nha nuac phai la nhihlg
dem
v!
kinh
te
lanh
me;tnh
v~
tai chfnh
va
hoe;tt
d¢ng c6

hi~u
qua cao.T6 chuc va quan ly tot tai chfnh doanh
nghi~p
la
di~u ki~n
dam bao cho doanh
nghi~p
nha nuac c6
di:t
nhihlg yeu to
ca
ban
d~
khong ngirng
rna
r(>ng
san
XU~t
kinh doanh, hoan thanh
nhi~m
VlJ
Va
ffilJC
tieu
nha nuac
giao. Quan ly tot tai chfnh doanh
nghi~p
giup tang cuang nang Ivc
ce;tnh
tranh cua doanh

nghi~p
tren
th!
trub'ng, qua d6 nang cao
hi~u
qua kinh te
cua
doanh
nghi~p
trong
n~n
kinh
te
th!
trub'ng.
Muon nang
cao
hi~u
qua quan ly tai chfnh doanh
nghi~p
can thiet phai
c6
ca
che quan ly tai chfnh thfch hqp
d~
tai chfnh doanh
nghi~p
phat huy
duqc toi da chuc nang cua minh.
M~t

khac
ca
che quan ly tai chfnh hqp ly
con
te;to
nen d¢ng llfc phat
tri~n
thuc
dAy
doanh
nghi~p
hoe;tt
d¢ng tot va mang
le;ti
hi~u
qua cao
hem,
d6ng thai cling thuc
dAy
ca
che
v~n
hanh hoan chinh
hem.
·
Hi~u
qua trong quan ly tai chfnh doanh
nghi~p
nha nuac
th~

hi~n
qua
hi~u
qua san
xu~t
kinh doanh cua
dem
v!.
v
~
phfa nha
nu<Yc,
doanh
nghi~p
phai bao toan va phat
tri~n
von, lqi
nhu~n
rigay cang cao, d6ng g6p
16'n
cho
ngan sach nha nuac. D6ng thai
hi~u
qua cua doanh
nghi~p
con duqc tfnh tren
g6c
d(>
trach
nhi~m

trong
vi~c
thlfc
hi~n
cac
nhi~m
VlJ
chfnh tr!
g~n
v<Ji
hi~u
qua
v~
m~t
xa
h<?i
nhu:
te;to
ra
cong an
vi~c
lam cho nguai lao d¢ng, cung
c~p
san
phAm
hang h6a
ch~t
luqng cao, thuc
dAy
phat

tri~n
cac nganh
ngh~
san
xu~t
khac
u·en
dia ban.
v~
phfa doanh
nghi~p,
cac chi tieu
th~
hi~n
hi~u
qua quan ly tai chfnh
doanh
nghi~p
nha nuac thong qua phan tfch cac bao cao tai chfnh, xem xet
cac chi
so
tai chfnh chu yeu nhu ty
su~t
sinh lai (tren von, tren doanh thu, tren
gia
tr!
tai san), kha nang thanh toan, tir d6 xac d!nh chfnh xac
hi~u
qua tai
chfnh cua doanh

nghi~p.
- Bao cao tai chfnh phai g6m 3 bang:
+ Phan tfch luu
chuy~n
ti~n
m~t
(cashflow)
+ Bao cao ket qua kinh doanh phan anh ket qua
hoe;tt
d¢ng kinh doanh
cua doanh
nghi~p
trong m¢t khoang thai gian nabt dinh.
+ Bang can doi
ke
to~n
phan anh tinh hlnh tai chfnh cua
m(>t
doanh
nghi~p
te;ti
m(>t
di~m
nh~t
d!nh.
16
-
cac
ty so
Uti

chfnh phan anh d?c tntng
Uti
chfnh cua m¢t doanh
nghi¢p, duqc chia thanh 4
lo~i
chu yeu:
+ H¢ so kha nang thanh toan: cho thily kha nang tra nq cua doanh
nghi¢p,
th~
hi¢n qua cac ty so nhu: kha nang thanh toan hi¢n thai, kha nang
thanh toan nhanh,
+ H¢ so ket
cilu
tai chfnh: cho thily ket ·
cilu
tai chfnh, ket cilu von cua
doanh nghi¢p, nang
h;rc
di vay cua doanh nghi¢p qua cac ty
so:
nq tren tai
san,
nq
tren von chu sb huu, von chu sb huu tren nq dai
h~n,

+
H¢
so
ho~t

d¢ng kinh doanh: do luang hi¢u qua vi¢c quan ly va
sir
dl;lng
ngu6n von hi¢n c6 cua doanh nghi¢p,
th~
hi¢n qua cac ty so: vong
quay hang t6n kho, vong quay von
Iuu
d¢ng, vong quay
to~m
b¢ von.
+ H¢ so sinh lai: danh gia tfnh hi¢u qua
va
tfnh sinh lai cua qua trinh
ho~t
d¢ng doanh nghi¢p,
th~
hi¢n qua cac ty
so:
ty suilt lqi
nhu~n
tren doanh
thu,
ty suilt lqi
nhu~n
tren von chu
sCi
huu,
ty.
suilt lqi

nhu~n
tren tai san.
17
CHlfONGII
THLfC
TRANG
QUAN
L '(TAl
CHfNH
. .
I A ' I ? A
CAC
DOANH
NGHIEP
NHA
NlfOC
TINH
KIEN
GIANG
/'
,f!
/ A '
/?
I.
QUA
TRINH DOl
MOl
DOANH
NGHI~P
NHA

NlfOC TINH
KIENGIANG
1.1. Khai
quat
hoi canh kinh
te
xa
hqi tinh Kien Giang
Kien Giang la tinh ven
bMn
neim
a bien
gi6'i
Tay Nam cua
d~t
nu6'c,
thu¢c D6ng
being
song Oiu Long,
c6
d~c
di~m
tu
nhien da
d~ng:
c6 dt d6ng
being,
rll'ng,
nui,
bi~n

va
nhi~u
hai dao. Toan tinh c6
di~n
tfch
d~t
tv
nhien
6.222 km
2
,
duang bien
gi6'i
b¢ giap tinh Camp6t- Campuchia dai 56,8 km.
BO'
bi~n
dai
gAn
200km, vling
bi~n
r¢ng tren 60.000 km
2
giap
v6'i
ba
nu6'c
Campuchia, Thai Lan
va
Malaysia. Kien Giang
c6

105 hon dao n6i
16'n
nho,
hinh thanh 5
quAn
dao, c6
43
dao c9 dan. Dao
16'n
nh~t
la Phil Qu6c c6
di~n
tfch 567 km
2
,
dao xa
nh~t
la Th6 Chau each
R~ch
Gia 200 km.
Toan tinh
c6
11
huy~n
va
2
thi
xa, dan s6 den cu6i nam 2001 la
1.574.255
nguO'i.

NhO'
thien nhien uu dai, Kien Giang c6
nhi~u
ti~m
nang lqi the trong
phat
tri~n
kinh te nong
nghi~p,
thuy san va du lich. Tuy nhien tinh cling
c6
nhfrng
b~t
lqi la a xa cac
t:rung
tam do
thi
16'n
cua ca
nu6'c,
m~t
khac do
bi
chien tranh tan pha
n~ng
n~
nen
.khi
b~t
tay vao khoi phvc va phat

tri~n
kinh
te
xa h¢i, tinh c6
di~m
xu~t
phat
r~t
th~p
v~
CC1
sa
h~
tAng,
trinh d¢ dan
trf,
ti~m
hJc
khoa h9c cong
ngh~,

Qua 15
nam
thl;l'c
hi~n
cong cu¢c d6i
m6'i
do Dang ta khai
xu6'ng,
den

nay, tinh hinh trong tinh da
c6
nhi~u
chuy~n
bien tien b¢, t6c d¢ tang trubng
kinh
te
binh quan hang nam cao
ho'n
so muc binh quan chung cua ca
nu6'c
(tang tnrang GDP binh quan hang
n~m
cua tinh trong giai
do~n
nay la 9,3%
).
Nam 2001, san luqng luoog
thl;l'c
d~t
2,2
tti~u
t~n,
khai thac thuy san 256.200
t~n,
nuoi tr6ng thuy san 19.000
t~n.
Co
c~u
kinh te cua tinh

tll'ng
bu6'c
chuy~n
dich thea hu6'ng tang ty tr9ng cong
nghi~p
va
dich
vv,
tu nam 1995 den 2001,
ty
tr9ng cong
nghi~p
va xay
dl;l'llg
tang tlr 23,6% len 28%, dich
vv
tang tlr
21,5% len 24,2%, nong lam thuy san giam
t1r
54,9% xuong 47,8%.
Ti~m
ll;tc
kinh
te
cua tinh duqc tang cuang; ket
c~u
h~
tAng
kinh te ky
thu~t

duqc
dAu
tu
tren
di~n
r¢ng,
nhi~u
cong trinh
16'n
quan
n·9ng
duqc hinh thanh lam
ti~n
d~
cho
vi~c
d~y
m~nh
cong
nghi~p
h6a-
hi~n
d~i
h6a.
DO'i
song nhan dan duqc
nangf~-&~b~JJ&fJ'l~~p~giam
xu6ng chi con
10%.
I TAUbNG

DH
KINH 1 [ 1
DJ~C'
Lt-~~'J}'
.
18
Tuy nhien nhftng ket qua
d(;lt
duqc tren day van chua
tuO'Ilg
xll'ng v6i
ti~m
nang va lqi
the
cua tinh. Toe
d(>
tang truemg kinh
te
m~y
nam
giln day
khong
d~u.
Co
c~u
kinh
te
chuy~n
dich
ch~m.

Nang
su~t,
ch~t
luqng,
hi~u
qua
cua
tirng nganh kinh
te
va cua ca
n~n
kinh
te
chua cao va chua vftng
ch~c.
Kien
Giang van con la tinh ngheo va con
nhi~u
kh6 khan.
Nhftng thanh
tfch tien
b(>
va nhftng t6n
t(;li
tren day
d~u
c6 vai tro
tnich
nhi~m
cua cac doanh

nghi~p
nha nu6c. trong tinh. Du da c6
nhi~u
chuy~n
bien tien b¢ qua nhtrng
Mn
s~p
xep t6 chuc va d6i m6i quan ly nhung
hi~U
qua
ho(;lt
d(>ng
va nang
llfC
C(;lnh
tranh
CUa
doanh
nghi~p
nha
nU6c
van
con
th~p
trong kinh
te
thi trub'ng, nhilt la trong xu the
h(>i
nh~p
kinh

te
quoc
te
nhu
hi~n
nay.
Di~u
nay cho
th~y
yeu ciiu
c~p
bach phai tiep t\lc d6i m6i nang
cao
hO'n
nii'a
hi~u
qua kinh
te
cua khu
VlJc
doanh
nghi~p
nha nu6c trong tinh.
1.2.
Qua
trlnh
phat
t~i~n
va d6i m6i doanh
nghi~p

nha
nu6'c tinh
1.2.1.
ThOi
ky
1976-1985.
Tit sau ngay giai ph6ng
mi~n
Nam, doanh
nghi~p
nha nu6c 6 Kien
Giang duqc hlnh thanh.
Ngu&n
gf)c ra dai chu yeu cua cac doanh
nghi~p
nha
nu6c la
:
m(>t
so
xf
nghi~p
(xf
nghi~p
in, xi
nghi~p
lien
hi~p
duqc) duqc
chuy~n

tit khu can
CU
each
ffi(;lng
ra
th~mh
thi; tiep quan
CaC
CCi
SO
san
XU~t
kinh doanh
CUa
chfnh
quy~n
cfi;
quan ly cac
CCi
s(J
cua cac nha
tu
ban bo di
nu6c ngoai va thanh
l~p
m6i
m(>t
so
doanh
nghi~p.

Trong thai ky nhftng nam 1976-1985, ca nu6c chu
trUO'Ilg
d~y
m(;lnh
cai
t(;lO
cong
thUO'Ilg
nghi~p
ngoai quae doanh
nh~m
nhanh chong phat
tri~n
hai thanh phi!n kinh
te
CCi
ban la kinh
te
quoc doanh
Va
kinh
te
t~p
th~,
d6ng
thm
nha
Slf
bao
C~p

cua Nha
nU6c
nen cac cong ty,
XI
nghi~p
quae
doanh phat
tri~n
r~t
mC;tnh
v~
soluqng.
Nam 1976 toan tinh da c6 162 xf
nghi~p,
cong ty
(k~
ca cac
dO'n
vi do Trung
~O'Ilg
quan ly), den nam 1985 tang len giln 180
dO'Il
vi, trong d6 c6 171
dO'Il
vi
thu(>c
dia
phuO'Ilg
quan ly, song
ch~t

luqng
hi~u
qua
ho(;lt
d(>ng
con
nhi~u
hC;lli
che.
1.2.2.
ThOi
ky
1986 den nay: C6
th~
chia thanh 3 giai
do(;ln
- Giai do{ln 1986-1990
Bu6c vao
thai
ky
d6i m6i tit sau
DC;li
h(>i
Dang toan quae Ian
thu
IV, da
c6
nhi~u
chu
truO'Ilg

chfnh sach m6i ra dm,
nh~t
la
v~
d6i m6i quan
ly
nha
nu6c
v~
kinh te, xac
l~p
che
d(>
t1J
chu san
xu~t
kinh doanh cua cac
dO'Il
vi
kinh
te
quae
doanh,
XOa
bo
CCi
che
ke
hOC;lCh
h6a

t~p
trung
Va
bao
C~p.
ThlfC
hi~n
Quyet
djnh 217 /HDBT, nha
n~6c
mC;tnh
dC;tn
chu
tntO'Ilg
m6
r(>ng
quy~n
t1J
chu san
xu~t
kinh doanh cua cac
dO'Il
vj
kinh
te
quoc doanh, d6ng thai tang
cuemg
nhi~m
~'
quy~n

h(;ln
va trach
nhi~m
cua chinh
quy~n
c~p
huy~n
trong
linh
VlJc
quan
ly
kinh te. VI the, cac cong ty
xi
nghi~p
quoc doanh
c~p
huy~n
ra
dai
hang
lo(;lt,
san
xu~t
kin]J.
doanh
t1J
can doi tai chinh va thu
nh~p.
19

d Kien Giang, vao nam 1989-1990
t~an
tinh c6 den 209 dan
vj
quoc
doanh. Tuy so
lU<Jllg
nhi~u
nhU'ng
chat
lU<Jllg
va hi¢u qua
ho~t
d¢ng thap.
Nam
1990 khu
VlJC
quoc doanh san xuat ra gia trj 7,3% so t6ng
slm
lU<Jllg
toan tinh, n¢p
ng~n
sach chiem 29,4% so t6ng thu
ng~n
sach cua tinh. Trong
thai ky nay
nhi~u
don
vj
quoc doanh cap huy¢n, thj dugc

th~mh
l~p
va
phat
tri~n
tran Ian,
ho~t
d¢ng ch6ng cheo len nhau, mua ban long vong, cho
tu
nh~n
nup b6ng
g~y
roi thj truang, thua
16
lien tvc
va
keo dai, ng
n~n
ch6ng
chat
va
lam that th6at
16'n
ngu6n' von nha
nu6'c.
Nhi~u
doanh nghi¢p
bj
giai
th~

khong c6 kha nang thanh
tmin
d~
l~i
ganh
n~ng
cho
ng~n
sach nha
nu6'c.
- Giai
doq,n
titndm
1991-1995
Khu
VlJC
quoc doanh
bU6'c
Vao
cai each giai
do~n
hai
v6'i
n{>i
dung chu
yeu la tiep tvc tang
cuO'ng
quy~n
tv
chu san xuat kinh doanh,

di
doi
v6'i
tang
cuemg
quan
Iy
tai chfnh,
sAp
xep
v?
t6
chuc
I~i
cac cong ty xf nghi¢p quoc
doanh, thf
di~m
mo hinh
m6'i
v~
t6ng cong
ty
theo
d~ng
t~p
do~m,
da
d~ng
h6a
sa

hfiu
va cac hinh thuc
qulm
ly. Thlfc hi¢n cac chu tiUong tren cua Trung
uong, tinh da tien hanh
sAp
xep thu g9n
d~u
moi cac don
vi
quoc doanh cua
tinh
tit
209
d®
vj
giam xuong con 34 don
vj
do tinh
qulm
ly va giai tan toan
b¢ cac dan
vj
quoc doanh, cap huy¢n thj; d6ng thai tien hanh cong tac thanh
toan cong ng
nh~m
lanh
m~nh
h6a tinh hinh tai chfnh doanh nghi¢p.
Sau khi

sAp
xep
l~i
ho~t
d¢ng cua cac doanh nghi¢p nha
nu6'c
da c6
bu6'c
phat
tri~n
va hi¢u qua han. Nam 1995 so nam 1991,
v~
doanh thu tang
3,2
I~;
lgi
nhu~n
tang 56,2%; n¢p
ng~n
sach tang 2,5
l~n;
ty
su~ft
lgi
nhu~n
tren von
slm
xuat kinh doanh tang 6,3%;
ti~n
luang binh

qu~n/lao
d¢ng tang
2,1
l~n.
Nam 1995 gia trj san xuat cua khu
VlJC
doanh nghi¢p nha nu6'c chi em
ty
tr9ng 25,3% trong t6ng san philm xa
h<?i
toan tinh, n¢p
ng~n
sach chiem
47,5% t6ng thu
ng~n
sach cua tinh.
- Giai
doq,n
tit
ndm
1996
tOi
nay
D~u
nam 1996, tinh tiep tvc
sAp
xep
l~i
khu
VlJc

doanh nghi¢p nha
nu6'c
v6'i
chu
uuO'ng
d6i
m6'i
ca
che quan ly kinh te
va
ca
che quan ly doanh
nghi¢p,
sAp
xep
I~i
doanh
n_ghi¢p
nha
nu6'c,
thf
di~m
c6
ph~n
h6a doanh
nghi¢p nha
nu6'c.
Bi¢n phap
thlfc
hi¢n

sAp
xep
Ia
gom g9n
l~i
d~u
moi doanh
nghi¢p, ket hgp cac doanh nghi¢p theo chuyen nganh
va
chuc nang san xuat
kinh doanh
nh~m
tang
cuO'ng
nang
llfc
v~
von,
ca
sa
v~t
chat ky
thu~t
va d¢i
ngii can b¢,
qua d6
n~ng
cao tfnh
tl!
chu cua

ca
sa
va
tang cuang vai tro
quan ly nha
nu6'c,
tri~n
khai thf
di~m
c6
ph~n
h6a doanh nghi¢p nha
nu6'c.
Ket qua da sap
nh~p
9 doanh nghi¢p,
c6
ph~n
h6a m¢t doanh nghi¢p, giai
th~
m¢t doanh nghi¢p.
C\}
th~
la:
- Sap
nh~p
5 doanh nghi¢p nganh che bien xuat
khfiu
thuy san thanh 1
doanh

nghi¢p la cong ty Xuat
nh~p
khfiu
thuy san, von khi thanh
l~p
la 18,078
ty
d6ng.
sap
nh~p
2 cong ty
thuO'ng
nghi¢p
va
cong ty
V~t
tu thanh cong ty
ThuO'ng
m~i,
von khi thanh
l~p
la 23,44 ty
dcSng.
Sap
nh~p
2 doanh nghi¢p cua
20
nganh nang nghi¢p Ia cong ty V
~t
tu

nang nghi¢p va cong ty Lam
slm
thanh
cong
ty
Che
bien lam
slm,
von 3,315
tri~u
d6ng.'
-
C6
phfin h6a cong ty
Ntt6'c
m~m
Nam Phuong thanh cong ty
c6
phfin
Ntt6'c
m~m
Nam
PhttO'ng.
- Giai
th~
1 doanh
nghi~p
nha
ntt6'c
do lam an thua

16.
Thl;l'c
hi¢n
s~p
xep
tir
diiu nam 1996 den cuoi nam 2001' to an tinh con
22
doanh
nghi~p
nha ntt6'c,
tr~mg
d6 c6 3 doanh nghi¢p cong fch va 19 doanh
nghi~p
san
xu~t
kinh doanh, bao g6m: nganh xily dl!flg c6 6 doanh nghi¢p,
thttO'ng
ffi(;li
2, nang
nghi~p
2,
giao thong 2, cong nghi¢p
1,
thuy san
3,
nganh
giao dvc
1,
nganh y

te
1,
van h6a
1,
nganh tai chfnh 1 doanh nghi¢p.
Qua
s~p
xep so
dO'n
v!
ddanh
nghi~p
giam
ffi(;lnh,
tirng
btt6'c
da hinh
thanh dugc m¢t so doanh
nghi~p
m(;lnh,
c6 quy rna
16'n,
trinh d¢ chuyen
man
h6a cao theo htt6'ng cong
nghi~p
va hi¢n
d(;li
h6a. Qua d6, von, tai san, lao
d¢ng,

CO
SO
V~t
ch~t
ky
thu~t
cua khu
Vl;l'C
doanh nghi¢p nha ntt6'c
dtt<JC
tang
cttang.
Binh quan trong thai ky 1996-2000, m6i nam von kinh doanh tang
15,5%, tai san
co
dinh tang 16%, lao d¢ng tang 6,7%. T6 chuc b¢ may, d¢i
ngfi can b¢ quan ly dttgc cung co
ki~n
toan, quan ly dieu hanh san
xu~t
kinh
doanh c6
ne nep
hO'n
va tirng
btt6'c
thfch
Ung
v6'i
cache

th!
trttang. Quy rna
san
xu~t
kinh doanh ngay cang phat
tri~n,
doanh thu m6i nam tang 13%, lgi
nhu~n
tn.t6'c
thue tang 8,5%, n¢p ngiln sach tang 15%.
T'mh
tr(;lng
thua
16
keo
dai
ca ban dugc
kh~c
phvc dan. Dai song can b¢ va cong nhan lao d¢ng trong
doanh
nghi¢p dugc cai
thi~n
kha
hO'n.
Vai tro nong cot trong phat
tri~n
kinh te xa h¢i
dtt<JC
phat huy tot
hO'n.

Cac doanh
nghi~p
nha
ntt6'c
gifi'
vi
trf quan tr9ng trong nen kinh
te
cua tinh,
chu yeu
t~p
trung vao khai thac 'phat huy cac tiem nang the
ffi(;lnh
cua tinh
nhtt san
xu~t
v~t
li~u
xily dl!flg,
che
bien tieu thv nang, hai san, phat
tri~n
dich
V\}
du lich; lam nong cot trong
Vi~c
thl;l'C
hi¢n cac
dl;l'
an kinh

te
Xa
h¢i,
quy
ho(;lch,
thiet
ke
va thi cong xay dl!flg ket
c~u
hl;l
tiing va cung
U"ng
m¢t so
v~t
ttt, hang h6a, d!ch
V\1
thiet yeu khac cho nhu ciiu cua tinh.
Qua d6 da g6p phiin quan ti·9ng vao
vi~c
gifi'
6n dinh va thuc
dcly
cac
linh
Vl;l'c
kinh
te
xa h¢i cua tinh phat
tri~n.
Nam 2000, t6ng san

phclm
(GDP)
cua cac
doanh
nghi~p
nha ntt6'c thu¢c tinh qulm ly chiem tren 12% t6ng san
phclm
trong tinh va 60% GDP khu
Vl;l'c
doanh
nghi~p
nha
ntt6'c
tren dia ban.
Binh quan thai ky 1996-2000, GDP toan tinh tang 7,64%, GDP toan khu
Vl;l'c
doanh
nghi~p
nha
ntt6'c
tang· 4,92%. Da d6ng g6p 50-60% t6ng kim
ng(;lch
xu~t
khclu
cua tinh. Doanh
nghi~p
nha
ntt6'c
di
dfiu

trong vi¢c trang
bi
ky
thu~t,
d6i
m6'i
cong ngh¢, dao
t(;lO
can
bQ
Va
lao d¢ng.
II. THl}C
TR~NG
QUAN LY TAl CHINH cAc DOANH
NGHIEP
NHA
NUOC TiNH KIEN GIANG.
. .
21
2.1. Ve qmin
ly
von san xuat kinh doanh va tai san trong doanh
nghi~p
nha
nu6'c
Ngu6n von kinh doanh cua cac doanh nghi¢p nha mrac bao g6m von
do nha
nu&c
dau tu, m¢t phan von do doanh nghi¢p

ttJ
tfch lfiy, m¢t phan
ttr
cac ngu6n von khac nhu vay ngan hang, vay doi tuqng khac.
von
dau tu tlr
ngiln sach c6 xu huang giam va tang ty
1¢
cac phan von khac,
dc:_tc
bi~t
la von
vay.
von
nha
nu6'c
d~u
tu
t~i
cac doanh nghi¢p nha nu6'c c6 tang it qua cac
nam nhttng khong du
so nhu cau kinh doanh cua doanh nghi¢p
va
chu yeu
duai
d~ng
tai
slm
co d!nh. Trong nam 2000
va

2001, ngiln sach cap b6 sung
cho doanh
nghi¢p 22,325 ty d6ng chu yeu la tai san co d!nh. Trong
ca
cau
von
kinh doallh cua doanh
nghi~p,
gia
tr!
tai san co d!nh c6 xu huang tang
len, tttang
ll'ng
la giam ty tr9ng tai san luu d¢ng, do chfnh sach giam bat vi¢c
cap von luu d¢ng
tlr ngiln sach bu¢c doanh nghi¢p nha
nu6'c
chuy~n
sang su
dl;lng
von vay va
tlJ tlJ
tfch
lfiy
d~
tang von lttu d¢ng.
Nam 2000, t6ng von nha
nu6'c
cua
18

doanh
nghi~p
nha nuac
ho~t
d¢ng san xuat kinh doanh la 274,4 ty d6ng, nilng quy mo von blnh quiln cua
1 doanh
nghi~p
tlr 8,1 ty d6ng nam 1996 len 14,4 ty d6ng nam 2000. Nam
2001, t6ng von nha
nu&c
t~i
doanh nghi¢p
Ia
409,818 ty d6ng, binh quiln
m<?t
doanh nghi¢p c6 von 22,87 ty d6ng. Trong d6, von
co
d!nh chiem ttr 70,3%
den
76,86%; von lttu d¢ng chiem 29,7% den 23,14%. Trong
ca
cau von san
xuat
kinh doanh, von ngiln sach
cap-
chiem 54,8%
va
c6 xu huang ngay cang
giam
xuong, von

tlJ
b6 sung chiem 45,2%
va
c6 xu huang tang len.
Bi~u
so
1:
CO'
cau von nha nu6'c cua cac doanh
nghi~p
nha
nu6'c tinh
DO'n
vi
tinh:
tri~u
d6ng
Nam 1996 . Nam 1998
Nam 2000
Nam2001
Ty
Von
Ty
Von
Ty Ty
Chi tieu
Von
trc_mg
trc_mg
trc_>ng

Von
tr<_mg
(%)
(%)
(%)
(%)
T6ngso: 154.197 100
209.038 100 274.376 100 409.818 100
-
V6n
96.898
62,84
118.607
56,74
150.436
54,83 253.350 61,82
ngful
sach
1- Tid sdn 116.485 75,54
153.087
73,23
"192.886
70,30
315.000
76,86
co'dfnh
- V6n
67.363 57,83 81.405 53,17
105.883
54,89 189.756

60,24
ngful_sach
-
V6n
ttt
49.122
42,17 71.682 46,83
87.003
45,11 125.244 39,76
b6
sung
2.
Tid sdn
37.712 24,46 55.951 26,68
81.490 29,70 94.831 23,14
htu
d<)ng
-
V6n
29.535
78,32
37.202 66,49
44.553
54,67 63.603 67,07
ngful
sach
-
V6n
ttt 8.177 21,68
18.749

b6
sung
33,51 36.937 45,33 31.228 32,93
22
(Ngu6n:
SiJTai chinh-V
{lt
gia tinh va
tlf
tinh tofm)
Phan nh6m doanh
nghi~p
theo quy mo von Nha mtac cho
th~y,
so c6
von dum 5 ty d6ng giam xuong va tren 5 ty d6ng tang len,
nh~t
la so c6 von
tren 20 ty d6ng.
Di~u
d6 chang
to
qua trinh tfch
t1;1
va
t~p
trung von cua cac
doanh
nghi~p
nha nuac

thu(>c
tinh quan ly, ngu6n
ll;tc
v~
von cua nhfrng
doanh
nghi~p
hang dau cua tinh
~uqc
tang cuang kha nhanh. (xem
bi~u
so 2)
Bi~u
so 2: So
htQ'Ilg
doanh
nghi~p
nha
nuoc theo quy mo von Nha nuoc
so
Nam
1996
Nam 2001
TT
Chi
W~u
S61UQ11g
. Ty
I~%
SoiUQllg

Tyl~%
T6ng s6 doanh nghi¢p:
18 100 18 100
1
Du6'i 1
ty
d6ng
1 5,6 0
-
2 Th 1 - du6'i 5
ty
d6ng
9
50,0
5
27,8
3
Th 5 - du6'i 10
ty
d6ng
3 16,7
5
27,8
4
Th
1
O-du6'i
20
ty
d6ng

2 11,1 2 11,1
5
Tr~n
20
ty
d6ng
3 16,7
6
33,3
(Ngu6n:
nhu
tren)
Trong tai
sim
luu
d(>ng
cua cac doanh
nghi~p
, cac khoim phai thu
va
gia
tq
hang t6n kho thuang Ian va
t~p
trung 0 nganh che bien
xu~t
khfiu
thuy
san va
kinh doanh xang dau, lua

g?O.
Di~u
nay
Ia
do cac doanh
nghi~p
ban
hang
ch~m
tra, ban hang goi dau cho cac d?i ly va t6n kho hang h6a cling
dl;t
trfr
nguyen
v~t
li~u.
Gia tq hang t6n kho nam 2000 la 138,444 ty d6ng; nam
2001la
142,78 ty d6ng.
Ian
Phan
tfch
h~
so ket
c~u
tai chfnh cua doanh
nghi~p
cho
th~y:
+
Ty

so
nlf
tren tai sdn cua cac doanh
nghi~p
TY
so nq tren tai san
=.
T6ng cac khoan nq/ T6ng tai san
Ty
s6 nq tren tai san nam 2000 = 447, 72ty/746,2ty= 60%
Ty
s6 nq tren tai san nam 2001 = 572,671 ty/982,491 ty= 58,3%
+
Ty
so
nlf
tren von chit su hftu:
Ty so nq tren von chu sb huu = T6ng cac khoan nq/ von chu sb huu
TY
so nq tren von chu so huu nam 2ooo
.=
447,72ty /274,376
ty
=1,63
Ty so nq tren von chu sb huu nam 2001= 572,671 ty/409,818 ty= 1,4
Ty so nq tren tai san qua cao cho
th~y
doanh
nghi~p
nha nuac c6 kha

nang
an toan
th~p,
dang doi m*t vai
nhi~u
rui ro.