Khóa hc LTả KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Phn ng oxi hóa kh

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 1 -



I. KHÁI NIM CHUNG V PHN NG OXI HịA KH
1. nh ngha
Ví d 1
: Khi đt natri trong khí clo, ta có phng trình phn ng :

Trong phn ng trên, nguyên t natri nhng electron cho nguyên t clo, bin thành ion Na
+
và ion Clˉ. Ta
có các quá trình sau :
Na - e = Na
+

Cl + e = Clˉ
Ngi ta gi quá trình natri nhng electron là quá trình oxi hoá natri.
Quá trình clo thu electron là quá trình kh clo. Nguyên t natri nhng electron : nó là cht kh (hay cht
b oxi hoá).
Nguyên t clo thu electron : nó là cht oxi hoá (hay cht b kh).
Phn ng (1) là phn ng oxi hoá - kh.
Ví d 2 : Cho clo tác dng vi mui st (II) clorua, ta có phng trình phn ng :

Trong phn ng trên ion Fe
2+

(trong mui FeCl
2
) nhng electron cho nguyên t clo đ to thành ion Fe
3+

và ion Clˉ. Ta có các quá trình sau :
Fe
2+
- e = Fe
3+
s oxi hoá.
Cl + e = Clˉ s kh.
Ion Fe
2+
là cht kh, nguyên t clo là cht oxi hoá.
Khái nim "cht"  đây là bao gm nguyên t, phân t hoc ion.
Phn ng (2) là phn oxi hoá - kh.
nh ngha : S oxi hoá là s mt electron.
S kh là s thu electron.
Cht nhng electron là cht kh.
Cht thu electron là cht oxi hoá.
Phn ng oxi hoá - kh là phn ng trong đó nguyên t hoc ion này nhng electron cho nguyên t hoc
ion khác.
Mt cht ch có th nhng electron khi có mt mt cht khác thu electron. Vì vy trong phn ng oxi hoá
- kh, quá trình oxi hoá và quá trình kh bao gi cng din ra đng thi.

2. S oxi hoá (hay mc oxi hoá)
 thun tin cho vic thành lp phng trình phn ng oxi hoá - kh, ngi ta dùng khái nim s
oxi hoá.
S oxi hoá là din tích ca nguyên t trong phân t nu gi đnh rng các cp electron chung chuyn

hn v nguyên t có đ âm đin ln hn (ngha là nu phân t có liên kt ion).
S oxi hoá ca các nguyên t đc xác đnh theo các quy tc sau :
a. S oxi hoá ca nguyên t các đn cht bng Ệhông.
Ví d
: S oxi hoá ca Fe, Cu, Cl, S bng không
b. i vi các ion đn nguyên t, s oxi hoá bng đin tích ca ion đó.
PHN NG OXI HÓA KH
(TÀI LIU BÀI GING)
(Tài liu dùng chung cho các bài ging 8, 9, 10 thuc chuyên đ này)
Giáo viên: V KHC NGC
ây là tài liu tóm lc các kin thc đi kèm vi bài ging “Phn ng oxi hóa kh (Phn 1)
” thuc Khóa hc
LTH KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc) ti website Hocmai.vn.  có th nm vng kin thc phn
“Phn ng oxi hóa kh”, Bn cn kt hp xem tài liu cùng vi bài ging này
.
Khóa hc LTả KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Phn ng oxi hóa kh

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 2 -

Ví d
: S oxi hoá ca Na
+
, Mg
2+
, I
ˉ
, S

2-
, ln lt bng +1, +2, -1, -2.
c. Trong các hp cht, s oxi hoá ca hiđro bng +1, ca oxi bng -2.
d. Trong mt phân t, tng s oxi hoá ca các nguyên t bng Ệhông.
Ví d
: Tính s oxi hoá ca nit trong các hp cht amoniac NH
3
, axit nitr HNO
2
và axit nitric
HNO
3
.
Ta gi x, y, z là các s oxi hoá cn tìm.
Trong NH
3
: x + 3(+1) = 0
x = -3.
Trong HNO
2
: (+1) + y + 2(-2) = 0
y = +3.
Trong HNO
3
: (+1) + z + 3(-2) = 0
z = +5.
II. CÂN BNG PHNG TRÌNH PHN NG OXI HịA KH
1. Nhn xét: Qua các ví d 1 và 2 (phn I) ta thy.
- Trong các phn ng oxi hoá - kh, bao gi cng có s thay đi s oxi hoá ca các nguyên t.
- Khi mt cht nhng electron, s oxi hoá ca nó tng lên.

- Khi mt cht thu electron, s oxi hoá ca nó gim đi.
2. Cơn bng phng trình phn ng oxi hoá - kh
Ví d 1
: Fe
2
O
3
+ H
2
Fe + H
2
O.
Ta theo các bc sau :
1. Xác đnh s oxi hoá ca các nguyên t trong phn ng đ tìm cht oxi hoá và cht kh.

S oxi hoá ca st gim t +3 đn 0 : Fe
+3
(trong Fe
2
O
3
) là cht oxi hoá. S oxi hoá ca hiđro tng t
0 đn +1 : H là cht kh.
2. Vit các quá trình oxi hoá và quá trình kh, cân bng mi quá trình.
Fe
+3
+ 3e = Fe
0

H - e = H

+

3. Tìm h s đng thi cho cht oxi hoá và cht kh theo quy tc s electron do cht kh nhng ra bng
s electron cht oxi hoá thu vào.
H s:

Các h s 1 và 3 có ngha là mt ion Fe
+3
đã thu 3e ca 3 nguyên t H hoc 2 ion Fe
+3
đã thu 63 ca 3
phân t H
2
.
4. t các h s ca cht oxi hoá và cht kh vào phng trình phn ng và kim tra li :
Fe
2
O
3
+ 3H
2
= 2Fe + 3H
2
O
Ví d 2
: Cân bng phng trình phn ng đt khí hiđro sunfua

S oxi hoá ca lu hunh tng t -2 đn +4. Vy S
-2
(trong H

2
S) là cht kh.
S oxi hoá ca oxi gim t 0 đn -2. Vy O là cht oxi hoá.
2.
S
-2
- 6e = S
+4

O
2
+ 4e = 2O
-2

3. Tìm h s đng thi ca cht oxi hoá và cht kh :
- Tìm bi s chung nh nht cho 2 h s electron ( đây là 12)

4. t các h s ca cht oxi hoá và cht kh vào phng trình. Da trên c s đó, cn bng toàn phng
trình
2H
2
S + 3O
2
= 2SO
2
+ 2H
2
O.
III. MT S DNG PHN NG OXI HÓA KH C BIT
1. Phn ng oxi hoá - kh ni phân t.

Cht oxi hoá và cht kh là nhng nguyên t khác nhau nm trong cùng mt phân t.
Khóa hc LTả KIT-1: Môn Hóa hc (Thy V Khc Ngc)
Phn ng oxi hóa kh

Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 3 -

Ví d.

2. Phn ng t oxi hoá - t kh
Cht oxi hoá và cht kh cùng là mt loi nguyên t trong hp cht.
Ví d: Trong phn ng.

*
Phn ng có 3 nguyên t thay đi s oxi hoá.
Ví d: Cân bng phn ng sau theo phng pháp cân bng e

* Phn ng oxi hoá - kh có môi trng tham gia.
-  môi trng axit thng có ion H
+
tham gia to thành H
2
O. Ví d:

-  môi trng kim thng có ion OH
-
tham gia to thành H
2
O. Ví d:


-
 môi trng trung tính có th có H
2
O tham gia. Ví d:

IV. PHÂN LOI CÁC PHN NG HịA HC
Trong hoá hc vô c, ngi ta thng chia các phn ng hoá hc thành hai loi :
1) Phn ng không kèm theo s thay đi s oxi hoá ca các nguyên t : ó là phn ng trao đi, mt s
phn ng kt hp, mt s phn ng phân hu.
Ví d : NaCl + AgNO
3
= AgCl + NaNO
3

SO
3
+ H
2
O = H
2
SO
4

Trong các phn ng trên, không có s nhng và s thu electron nên s oxi hoá ca các nguyên t không
thay đi.
2) Phn ng kèm theo s thay đi s oxi hoá ca các nguyên t : ó là phn ng oxi hóa - kh.
T đó ra có đnh ngha sau: Phn ng oxi hoá - kh là phn ng có kèm theo s thay đi s oxi hoá ca
các nguyên t.



Giáo viên: V Khc Ngc
Ngun:
Hocmai.vn