B GIÁO DC VÀ ÁO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
************************


Phm Th Thanh Tuyn


*****


CÁC NHÂN T NH HNG N TNG CHI TIÊU
CA CÁC H NÔNG DÂN NGHÈO THUC CÁC
TNH KHU VC T GIÁC LONG XUYÊN -
NG BNG SÔNG CU LONG



Chuyên ngành: KINH T PHÁT TRIN
Mã s: 60.31.05



LUN VN THC S KINH T


Ngi hng dn khoa hc
TS NGUYN NH Ý

TP HCM, 2011













B GIÁO DC VÀ ÁO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
************************



Phm Th Thanh Tuyn


*****



CÁC NHÂN T NH HNG N TNG CHI TIÊU

CA CÁC H NÔNG DÂN NGHÈO THUC CÁC
TNH KHU VC T GIÁC LONG XUYÊN -
NG BNG SÔNG CU LONG




Chuyên ngành: KINH T PHÁT TRIN
Mã s: 60.31.05



LUN VN THC S KINH T





TP HCM, 2011

MC LC
LI M U 1 U
1. TI SAO PHI NGHIÊN CU  TÀI NÀY ?: 1
2. MC TIÊU NGHIÊN CU. 2
3. CÂU HI NGHIÊN CU. 2
4. GI THIT NGHIÊN CU. 3
5. PHM VI NGHIÊN CU: 3
CHNG 1: C S LÝ LUN V ÓI NGHÈO 6
1.1. LÝ THUYT V NGHÈO ÓI: 7
1.1.1 Các đnh ngha v nghèo đói: 7

1.1.2 Nghèo tuyt đi: 8
1.1.3 Nghèo tng đi. 9
1.2. CÁC THC O CH S NGHÈO ÓI VÀ BT BÌNH NG. 9
1.2.1. Xác đnh nghèo đói: 9
1.2.2. Phng pháp xác đnh chun đói nghèo quc t. 10
1.2.3. Phng pháp các đnh chun đói nghèo theo Chng trình xóa
đói gim nghèo quc gia. 11

1.2.4. Thc đo ch s nghèo đói và bt bình đng: 12
1.2.5. ng cong Lorenz và h s Gini. 13
1.3. CÁC KT QU NGHIÊN CU LIÊN QUAN N NGHÈO ÓI : 14
Hình 1.1: Bn đ nghèo đói cp xã 18
CHNG 2:TNG QUAN V TÌNH HÌNH NGHÈO ÓI 19
TRÊN TH GII, VIT NAM, BSCL VÀ VÙNG TGLX 19
2.1 TNG QUAN V TÌNH HÌNH NGHÈO ÓI: 19
2.1.1 Trên th gii 20
2.1.2  Vit Nam 21
2.2 THC TRNG V NGHÈO ÓI  VÙNG TGLX VÀ S PHÂN
HÓA GIÀU NGHÈO: 28

2.2.1 iu kin t nhiên các tnh thuc vùng TGLX. 28
2.2.2 Tình hình kinh t, vn hóa, xã hi ca các tnh thuc vùng TGLX 29
2.2.3 S phân hóa giàu nghèo và bt bình đng  vùng TGLX 34
CHNG 3: PHNG PHÁP VÀ KT QU PHÂN TÍCH 38
3.1 PHÂN TÍCH THC TRNG NGHÈO ÓI VÀ S KHÁC BIT
GIÀU NGHÈO CA NHNG H NÔNG DÂN VÙNG TGLX THEO
MÔ HÌNH KINH T LNG: 39

3.1.1 S dng chi tiêu bình quân làm tiêu chí phân tích nghèo và xác
đnh c s nghèo: 39


3.1.2 Mô t d liu điu tra mc sng các h nông dân vùng TGLX: 40
3.1.3 Phng pháp trích d liu điu tra ti các đn v nghiên cu: 41
3.1.4 Phng pháp phân tích thc trng đói nghèo 42










3.2 KT QU PHÂN TÍCH: 44
3.2.1 S khác bit ln nht gia nhng h giàu nghèo ca nông dân 
vùng TGLX 44

3.2.2 Các nhân t nh hng đn vic tng chi tiêu cho nông dân vùng
TGLX 52

CHNG 4: MT S GII PHÁP XÓA ÓI GIM NGHÈO VÀ
NÂNG CAO MC SNG CÁC H NÔNG DÂN VÙNG TGLX 54

4.1 CÁC GII PHÁP  XUT NHM XÓA ÓI GIM NGHÈO VÀ
TNG CHI TIÊU CHO NGI NÔNG DÂN VÙNG TGLX: 55

4.1.1 i vi chính quyn đa phng: 55
4.1.2 i vi Chính ph 58
4.1.3 i vi bn thân ngi nghèo. 59

4.2 NHNG HN CH CA  TÀI: 59
KT LUN 61
TÀI LIU THAM KHO 62
BNG PH LC 64






























DANH MC CÁC BNG BIU

Bng 0.1 Các huyn, th trong vùng nghiên cu
Bng 1.1 Tiêu chun đói nghèo ca Ngân hàng th gii.
Bng 1.2 Tiêu chun đói nghèo ca Vit Nam.
Bng 2.1 T l nghèo chung phân theo thành th và nông thôn.
Bng 2.2 T l nghèo và khong cách nghèo.
Bng 2.3 T l h nghèo gia các vùng.
Bng 2.4 T l chi tiêu ca nhóm ng v phân trong dân s.
Bng 2.5 Mt s đc đim ca vùng nghiên cu.
Bng 2.6 Din tích, nng sut, sn lng lúa  các tnh thuc khu vc
nghiên cu.
Bng 2.7 Thu nhp bình quân đu ngi/tháng nm 2008 phân theo 5 nhóm
thu nhp và phân theo đa phng.
Bng 2.8 Chi tiêu bình quân đu ngi/tháng nm 2008 phân theo 5 nhóm
thu nhp và phân theo đa phng.
Bng 2.9 T l s hu rung đt ca nông dân vùng nghiên cu.
Bng 2.10 T l s hu đt canh tác ca nông dân vùng nghiên c theo 5
nhóm thu nhp
Bng 2.11 T l h nghèo phân theo đa phng.
Bng 3.1 Các bin s ca mô hình các nhân t nh hng đn chi tiêu.
Bng 3.2 Phân tích chi tiêu bình quân đu ngi/ tháng vùng TGLX
Bng 3.3 H s Gini theo chi tiêu.















Bng 3.4 Gii tính ch h và s khác bit gia h giàu và h nghèo.
Bng 3.5 Nhóm dân tc ch h và s khác bit gia h giàu và h nghèo.
Bng 3.6 Quy mô h, s ngi ph thuc ca ch h và s khác bit gia h
giàu và h nghèo.
Bng 3.7 Trình đ hc vn ca ch h và s khác bit gia h giàu và h
nghèo.
Bng 3.8 Din tích đt canh tác và tng vay ca ch h và s khác bit gia
h giàu và h nghèo.
Bng 3.9 Kt qu c lng tham s hi quy đánh giá nhng nhân t tác
đng lên chi tiêu bình quân đu ngi vùng nghiên cu.




























DANH MC CÁC HÌNH V VÀ  TH

Hình 0.1 Bn đ t l nghèo đói theo tnh -Vit Nam.
Hình 0.2 Bn đ khu vc ng bng sông Cu Long
Hình 0.3 Bn đ vùng nghiên cu chp qua v tinh .
Hình 1.1 Bn đ nghèo đói cp xã
Hình 2.1 T l nghi nghèo qua các nm.
Hình 2.2 T l ngi nghèo gia thành th và nông thôn qua các nm.
Hình 3.1 ng cong Lorenz khu vc nông thôn vùng TGLX
Hình 3.2 T l các nhóm chi chiêu theo dân tc
Hình 3.3 T l các nhóm chi tiêu theo quy mô h và ngi ph thuc.
Hình 3.4 T l các nhóm chi tiêu theo din tích đt bình quân.











DANH MC CÁC CH VIT TT



















ADB Ngân hàng Phát trin Châu Á

UNDP Chng trình Phát trin Liên Hip Quc
BCPTVN Báo cáo phát trin Vit Nam
B LTBXH B Lao đng, Thng Binh và Xã hi
BSCL ng bng sông Cu Long
TGLX T giác Long Xuyên
TCTK Tng cc Thng kê
KH – T K hoch – u t
NHTG/WB Ngân hàng th gii (World Bank)
VHLSS iu tra mc sng h gia đình Vit Nam (VietNam Living
Household Standard Survey)
UBND y ban nhân dân
WFP Chng trình lng thc th gii ( World Food Program)
NN&PTNT Nông nghip và phát trin nông thôn.
BHYT Bo him y t.






Trang 1


LI M U
1. TI SAO PHI NGHIÊN CU  TÀI NÀY ?:
Khu vc T giác Long Xuyên (TGLX) là vùng đt hình t giác thuc vùng
BSCL giáp vi biên gii Kampuchia, nm trên đa phn ba tnh Kiên Giang, An
Giang và Cn Th, vùng này t lâu đã chu nh hng ca mùa l kéo dài mùa khô
thng b hn và ngp mn thâm nhp là vùng đt hoang hóa nhng vào nhng nm
1988-1989, tnh An Giang đã đi đu trong vic đt phá, xây dng mng li thy

li, đê bao, h thng kênh đào đ ci to đt bin khu TGLX tr thành vùng có
nhng cánh đng đt nng sut lúa cao nht BSCL và c nc.
S đi mi đã thay đi din mo vùng TGLX, đã xut hin ngày càng nhiu
nhng nông dân chính hiu có trong tay vài hecta đn vài chc hecta đt nông
nghip, TGLX cng là ni đi đu trong vic nông dân tích t rung đt vào thi k
sau đi mi cng nh phát trin mô hình kinh t trang tri, bi l đ đáp ng mc
tiêu hin đi hóa nông nghip trên cánh đng bt ngàn chính quyn đa phng đã
to mi điu kin thun li, hàng nm ci thin h thng thy li, tip cn vn vay
ngân hàng vi lãi sut u đãi cho vic trang b máy móc thit b phc v cho nông
nghip, tuy nhiên TGLX cng là ni có nhiu huyn, xã nghèo nht nh xã Vn
Giáo huyn Tnh Biên là xã nghèo nht tnh An Giang, xã Thnh M Tây, xã Vnh
Thnh Trung là nhng xã nghèo nht ca huyn Châu Phú tnh An Giang, xã Phú
Li là xã nghèo nht huyn Kiên Lng, xã Phú M là xã nghèo nht huyn Giang
Thành tnh Kiên Giang… thc t cho thy TGLX là ni mà khong cách giàu nghèo
tr nên rõ rt hn và đã tr thành đim khác bit so vi các đa phng khác.
Vy nguyên nhân nào nào làm cho s phân hóa giàu nghèo  vùng TGLX
càng tr nên sâu sc? nhân t nào đã nh hng đn vic tng chi tiêu cho các h
nông dân nghèo? Gii pháp nào đ rút ngn khong cách giàu nghèo ca các h
nông dân  va lúa ln nht c nc này?







Trang 2


 tr li câu hi trên, tác gi tin hành nghiên cu đ tài: “ Các nhân t

nh hng vic tng chi tiêu ca các h nông dân nghèo thuc các tnh khu vc
TGLX  BSCL”
Nâng cao mc sng ca ngi nông dân BSCL đc bit là ca nông dân
khu vc TGLX s giúp ngi dân thoát nghèo, n đnh cuc sng rút ngn khong
cách giàu nghèo, góp phn phát trin kinh t vùng, phát huy ht tim nng ca vùng
châu th này nhm gi vng v trí quan trng là va lúa ca c nc. Vì vy, xác
đnh s khác bit nh hng đn giàu nghèo ca các h nông dân và  vùng TGLX
- BSCL có ý ngha ht sc quan trng.
Kt qu nghiên cu s là c s khoa hc tin cy cho các cp chính quyn
hoch đnh và la chn chính sách đ đy nhanh tc đ xóa đói gim nghèo cho
nông dân, giúp ngi cày có rung và hn ch tình trng cm c đt, to điu kin
thun li cho nông dân vt qua khó khn đ luôn gn bó vi đng rung, ci thin
và nâng cao mc sng ngi nông dân
2. MC TIÊU NGHIÊN CU.
Mc tiêu chung ca nghiên cu là tìm gii pháp nâng cao thu nhp cho
nhng h nông dân nghèo vùng TGLX
Mc tiêu c th bao gm : Phân tích s khác bit gia các h nông dân
nghèo và giàu khu vc TGLX, xác đnh các nhân t chính nh hng đn vic tng
chi tiêu ca các h nông dân nghèo, t đó giúp cho chính quyn có gii pháp phù
hp đ xóa đói gim nghèo rút ngn khong cách giàu nghèo  vùng nghiên cu.
3. CÂU HI NGHIÊN CU.
 tài nghiên cu nhm tr li nhng câu hi sau đây :
- S khác bit ln nht gia nhng h nông dân nghèo và giàu thuc các
tnh vùng TGLX- BSCL là gì?
- Các nhân t nào nh hng đn tng chi tiêu ca các h nông dân nghèo?








Trang 3



4. GI THIT NGHIÊN CU.
- Trình đ hc vn ch h, gia đình có nhiu ngi ph thuc, thiu đt sn
sut, thuc nhóm dân tc ít ngi, thiu công c máy móc sn xut là s khác bit
ln nht gia nhng h nông dân nghèo và giàu thuc khu vc TGLX.
- Trình đ hc vn ch h, gia đình có nhiu ngi ph thuc, thiu đt sn
sut, thuc nhóm dân tc ít ngi, thiu công c, máy móc sn xut , không tip cn
đc ngun vn vay chính thc, kh nng tip cn các ngun lc c bn là các nhân
t chính nh hng đn tng chi tiêu ca các h nông dân nghèo  khu vc này.
5. PHM VI NGHIÊN CU:
Phm vi nghiên cu ca đ tài là các tnh khu vc TGLX – BSCL, có v trí
đa lý, điu kin kinh t và mc phát trin tng đi tng đng nhau: mt phn ca
các tnh An Giang , Kiên Giang, Cn Th.
Thi gian nghiên cu da vào b d liu điu tra mc sng dân c nm 2008
do Tng cc Thng kê thc hin
Bng 0.1: Các huyn th trong vùng nghiên cu
Tnh Huyn, th xã
An Giang Huyn Tnh Biên, Thoi Sn, Tri Tôn, Châu Thành, Châu
Phú, mt phn Th xã Châu đc và TP Long Xuyên
Kiên Giang Th xã Hà Tiên, huyn Hòn t, huyn Kiên Lng, mt
phn huyn Tân Hip và huyn Châu Thành.
Cn Th Huyn Vnh Thnh, huyn C 
n v nghiên cu là các h nông dân thuc các tnh khu vc TGLX. Thi
gian và s liu nghiên cu da trên b d liu điu tra mc sng dân c nm 2008
(VHLSS2008) do Tng cc Thng kê thc hin.








Trang 4



Hình 0.1
: Bn đ t l nghèo đói theo tnh –Vit Nam



Ngun: Trung tâm thông tin –NN &PTNT











Trang 5




Hình 0.2
: Bn đ vùng ng bng sông Cu Long.

Ngun: B Xây dng –Quy hoch Min Nam.










Hình 0.3
: Bn đ vùng nghiên cu







Trang 6






Ngun: D liu bn đ 2011, Goolge MapIT, Tele Atlas


CHNG 1: C S LÝ LUN V ÓI NGHÈO







Trang 7


1.1. LÝ THUYT V NGHÈO ÓI:
1.1.1 Các đnh ngha v nghèo đói:
- Theo quan nim truyn thng nghèo đc hiu là thiu thn v vt cht, sng
vi mc thu nhp và chi tiêu thp đ tha mãn nhng nhu cu c bn nht ca con
ngi nh n mc, , y t, giáo dc, vn hóa, đi li và giao tip xã hi,… Khái nim
v nghèo đói hay nhn dng v nghèo đói không phân bit gia tng quc gia, vùng
min hay cng đng dân c vì không có s khác bit đáng k mà s khác nhau là 
ch mc đ tha mãn cao hay thp ph thuc vào trình đ phát trin kinh t xã hi
hay phong tc tp quán ca vùng min, quc gia.
- Ti Hi ngh Thng đnh th gii và phát trin xã hi t chc ti
Copenhagen, an Mch nm 1995 ngi nghèo đc đnh ngha: “Ngi nghèo là
tt c nhng ai mà thu nhp thp hn di 1 USD/ngày/ngi, s tin đc coi nh
đ đ mua nhng sn phm thit yu đ tn ti.” (Nguyn Trng Hoài, 2005).
- Theo Báo cáo Phát trin Vit Nam, Nghèo, 2004: Nghèo là tình trng thiu
thn  nhiu phng din: thu nhp b hn ch hoc thiu c hi to thu nhp, thiu

tài sn đ đm bo tiêu dùng trong nhng lúc khó khn, d b tn thng trc
nhng đt bin bt li, ít có kh nng truyn đt nhu cu và nhng khó khn ti
nhng ngi có kh nng gii quyt, ít đc tham gia vào quá trình ra quyt đnh,
cm giác b x nhc, không đc ngi khác tôn trng,… đó là nhng khía cnh ca
nghèo (Nghèo, 2004).
- Theo Ngân hàng th gii (NHTG), qua thi gian cng có nhng cách tip
cn khác nhau v nghèo trong các báo cáo ca mình. Nm 1990, đnh ngha nghèo
đói ca t chc này là tình trng “không có kh nng có mc sng ti thiu” bao
gm tình trng thiu thn các sn phm và dch v thit yu nh giáo dc, y t, dinh
dng. n nm 2000 và 2001, NHTG đã thêm vào khái nim tình trng b gt ra
bên l xã hi hay tình trng d b tn thng.







Trang 8


- Ti Vit Nam, Chính ph đã tha nhn đnh ngha chung v đói nghèo do
Hi ngh chng đói nghèo khu vc Châu Á - Thái Bình Dng do ESCAP t chc
ti Bng Cc, Thái Lan tháng 9/1993, đó là: “Nghèo là tình trng mt b phn dân
c không đc hng và tha mãn các nhu cu c bn ca con ngi mà nhng
nhu cu này đã đc xã hi tha nhn tu theo trình đ phát trin kinh t - xã hi và
phong tc tp quán ca đa phng” (Nguyn Trng Hoài, 2005).
- Tóm li có rt nhiu khái nim và quan đim v đói nghèo đã tn ti nhng
nhìn chung tt c đu phn nh ba khía cnh c bn ca ngi nghèo:
+ Có mc sng thp hn mc sng trung bình ca cng đng dân c.

+ Không đc th hng nhng nhu cu c bn  mc ti thiu dành cho
con ngi trong cng đng đó.
+ Thiu c hi la chn tham gia vào quá trình phát trin ca cng đng.
- Theo thc t quan sát: nghèo v thu nhp – nghèo vt cht luôn liên quan
đn cái gi là nghèo v con ngi – sc khe kém, trình đ giáo dc thp. Nghèo v
thu nhp và nghèo v con ngi thng kèm theo tình trng nghèo v xã hi nh
tính d b tn thng trc nhng s kin bt li nh bnh tt, khng hong kinh t
hoc thiên tai, không có ting nói trong hu ht các th ch trong xã hi và s bt lc
trong vic ci thin điu kin sng cá nhân.
Trong nghiên cu này, tác gi thiên v s dng đnh ngha ca NHTG v
nghèo, đó là trình trng “không có kh nng có mc sng ti thiu”.
1.1.2 Nghèo tuyt đi:



Mt ngi hoc mt h gia đình đc xem là nghèo tuyt đi khi mc thu
nhp ca h thp hn tiêu chun ti thiu (mc thu nhp ti thiu) đc quy đnh
bi mt quc gia hoc t chc quc t trong khon thi gian nht đnh (inh Phi H
2006).
Tiêu chun ca NHTG v nghèo da trên chi tiêu tiêu dùng bao gm mc tiêu
th thc phm ti thiu (70%) và các chi tiêu phi thc phm (30%)




Trang 9


Bng 1.1 : Tiêu chun nghèo đói ca Ngân hàng th gii
Khu vc

Tiêu chun nghèo đói
(Mc thu nhp hoc chi tiêu USD/
ngày/ngi)
Các nc đang phát trin 1 USD hoc 360 USD/nm
Châu M Latinh và Caribe 2 USD hoc 720 USD/nm
Các nc ông Âu 4 USD hoc 1.440 USD/nm
Các nc phát trin 14,4 USD hoc 5.184 USD/nm
Bng 1.2 : Tiêu chun nghèo đói ca Vit Nam.
Khu vc
Tiêu chun nghèo đói. Mc
thu nh
p
Chun nghèo
đói m
i
2000 - 2005 2006 - 2010 2011 – 2015
Thành th 150.000 đng 260.000 đng 500.000 đng
Nông thôn đng bng 120.000 đng 200.000 đng 400.000 đng
Nông thôn min núi hi đo 80.000 đng 150.000 đng 300.000 đng
Ngun: B L TBXH.
1.1.3 Nghèo tng đi.
Nghèo đói tng đi là tình trng mà mt ngi hoc mt h gia đình thuc v
nhóm ngi có thu nhp thp nht trong xã hi xét theo không gian và thi gian nht
đnh (inh Phi H, 2006).
Theo cách s dng đ phân tích các iu tra Mc sng dân c  Vit Nam
1993-1998 thì h gia đình đc đnh ngha là nghèo nu mc đ chi tiêu bình quân
đu ngi nm trong 20% thp nht ca chi tiêu hoc 20% dân s có mc chi tiêu
thp nht. Li th chính ca phng pháp này là nó cho phép ngi ta xác đnh đc
rõ hn các nhân t làm tách bit các h giàu vi các h có thu nhp gn bng hoc
thp hn giá tr trung v. Nh vy, theo cách tính này thì ngi nghèo đói tng đi

s luôn hin din bt k trình đ phát trin kinh t nào.

1.2. CÁC THC O CH S NGHÈO ÓI VÀ BT BÌNH NG.
1.2.1. Xác đnh nghèo đói:







Trang 10


Theo NHTG ( 2007) có 3 bc đ xác đnh nghèo đói:
- nh ngha phúc li ca h gia đình /cá nhân.
- Xác đnh mt giá tr chun (ti thiu) đ tách bit hai nhóm nghèo và không
nghèo (gi là ngng nghèo).
- Tính toán các ch s thng kê tng hp da trên mi quan h gia phúc li
kinh t và ngng nghèo.
o lng phúc li thì rt phc tp bi l phúc li bao gm tui th, ch đ dinh
dng, điu kin nhà , t l tr em đn trng, t sut t ca tr em, … Cách ph
bin nht trong đo lng phúc li (kinh t) là d vào chi tiêu, tiêu dùng hay thu nhp
ca h gia đình. Nu chúng ta chia đu cho tt c các thành viên trong h thì đc
chi tiêu, tiêu dùng hay thu nhp bình quân đu ngi (hay ch s phúc li kinh t cá
nhân).
Hu ht các nc phát trin s dng thu nhp đ xác đnh nghèo đói bi thu
nhp phn ln là t tin lng và thông qua ngân hàng t các tài khon cá nhân nên
d xác đnh trong khi chi tiêu thì phc tp và khó xác đnh.  các nc đang phát
trin thì s dng chi tiêu bi l thu nhp rt khó xác đnh vì phn ln thu nhp đn t

công vic t làm và rt khó tách bit trong khi chi tiêu thì d thy hn và rõ ràng hn
(WB – 2005).
Theo Glewwe và Twum-Baah (1991) thu nhp thng b khai ít đi trong khi
chi tiêu đc khai tng đi chính xác và n đnh hn t nm này sang nm khác,
do đó có đ cn c đ dùng thc đo chi tiêu phn ánh mc sng.
Theo Paxson (1993), Alderman và Paxson (1994)  các nc kém phát trin
thu nhp ca h thng bin đng theo mùa v trong khi chi tiêu dùng tng đi n
đnh gia các tháng trong nm. Vì th, chi tiêu, tiêu dùng phn ánh mc sng ca h
tt hn con s thu nhp.
1.2.2. Phng pháp xác đnh chun đói nghèo quc t.







Trang 11


Tng cc Thng kê, NHTG đã đ ra phng pháp xác đnh đng đói nghèo
theo chun quc t và đc thc hin trong các cuc kho sát mc sng dân c 
Vit Nam vào nhng nm 1992-1993 và nm 1997-1998:
+ ng đói nghèo  mc thp gi là đng đói nghèo v lng thc, thc
phm. ng này đc xác đnh theo chun mà hu ht các nc đang phát trin
cng nh T chc Y t Th gii và các c quan khác đã xây dng mc Kcal ti
thiu cn thit cho mi th trng con ngi, đó là chun v nhu cu 2.100
Kcal/ngi/ngày. Nhng ngi có mc chi tiêu di mc chi cn thit đ đt đc
lng Kcal này gi là nghèo v lng thc, thc phm.
+ ng đói nghèo th hai  mc cao hn gi là đng đói nghèo chung,

đó là đng đói nghèo lng thc thc phm cng thêm các chi phí cho các mt
hàng phi lng thc, thc phm ta có đng đói nghèo chung.
1.2.3. Phng pháp các đnh chun đói nghèo theo Chng trình xóa đói
gim nghèo quc gia.
K t nm 1993 đn nay, Vit Nam đã 4 ln nâng mc chun nghèo. Chun
nghèo giai đon 2006-2010 đã đc xây dng da trên 3 yêu cu :
- Xóa đói gim nghèo toàn din hn.
- Công bng hn.
- Hi nhp theo chun nghèo quc t.
Theo đó, trong giai đon 2006-2010, nhng h gia đình  nông thôn có mc
thu nhp di 200.000 đng/ngi/tháng (2,4 triu đng/nm) đc xem là h
nghèo.  khu vc thành th, nhng h có mc thu nhp bình quân di 260.000
đng/ngi/tháng (3,12 triu đng/nm) đc xem nh là h nghèo.
Trong giai đon 2011-2015 chun nghèo mi mi va đc B LTBXH công b
đó là h nghèo  nông thôn là h có mc thu nhp bình quân t 400.000 đng/







Trang 12


ngi/ tháng tr xung, h cn nghèo  nông thôn là h có mc thu nhp bình quân
t 401.000-520.000 đng/ngi/tháng tr xung. H nghèo  thành th là h có mc
thu nhp bình quân t 500.000 đng/ngi/tháng tr xung,h cn nghèo  thành th
là h có mc thu nhp bình quân t 501.000-650.000 đng/ngi/tháng.
Mc chun nghèo nêu trên là cn c đ thc hin các chính sách an sinh xã hi và

các chính sách kinh t, xã hi khác.
1.2.4. Thc đo ch s nghèo đói và bt bình đng:
1.2.4.1. Ch s đm đu (Po) – T l h nghèo
Thc đo đc dùng rng rãi nht là ch s đm đu, ch s này đn gin là
đo t l ngi đc tính là nghèo, thng ký hiu là P
0
vi công thc sau:
∑
=
=≤=
N
i
p
i
N
N
zyI
N
P
1
0
)(
1

Trong đó: - N là tng s h hay tng dân s
- I (y
i
≤ z) là hàm ch th có giá tr bng 1 khi biu thc trong ngoc
là đúng và ngc li không đúng là 0. Vì vy nu chi tiêu (yi) nh hn chun nghèo
(z), thì I(y

i
≤ z) bng 1 và h gia đình đó đc tính là nghèo.
- Np là tng s ngi nghèo.
Nh vy, ch s đm đu ngi là công thc đn gin, d tính toán và d hiu
vì đây là nhng đc trng quan trng. Tuy nhiên, ch s không ch ra mc đ trm
trng ca đói nghèo, không phn ánh đc mc đ đói nghèo hay s chênh lch gia
chi tiêu so vi đng chun nghèo.
1.2.4.2. Ch s khong cách nghèo
Thc đo nghèo ph bin là ch s khong cách nghèo (P
1
), ch s xác đnh
mc đ thiu ht chung v thu nhp/chi tiêu ca h nghèo (ngi nghèo) so vi
chun nghèo và đc tính bng phn trm thiu ht bình quân so vi chun nghèo.







Trang 13


∑
=
=
N
i
i
Z

G
N
P
1
1
1

Trong đó: Gi (khong cách nghèo) là phn chênh lch gia chun nghèo (z)
và thu nhp (chi tiêu) thc t (y
i
) ca ngi nghèo, khong cách đc coi là bng
không đi vi bt k ai khác không nghèo. G
i
= (z – y
i
)*I(y
i
≤ z)
Thc đo này là t l khong cách nghèo bình quân trong dân c (trong đó
ngi không nghèo có khong cách bng không). ây cng có th coi là chi phí
gim nghèo đói (tng đi so vi chun nghèo), bi vì nó cho bit cn phi chuyn
bao nhiêu cho ngi nghèo đ mang li cho ngi nghèo có thu nhp (chi tiêu) vt
lên chun nghèo.
u đim ca thc đo khong cách nghèo có là ch ra đc đ sâu và quy mô
ca nghèo đói, phn ánh thu nhp/chi tiêu ca ngi nghèo cách xa chun nghèo bao
nhiêu. Nhng hn ch ca thc đo này là cha phn ánh phân phi thu nhp gia
nhng ngi nghèo. S chuyn đi t h nghèo này sang h nghèo khác (bin đi
gia các nhóm trong h nghèo đói) v thu nhp/chi tiêu ca nhng ngi nghèo
không làm P
1

thay đi.
1.2.5. ng cong Lorenz và h s Gini.
ng cong Lorenz và h s Gini dùng đ nghiên cu và phân tích vn đ
bt bình đng. H s Gini đc tính trên c s ca đng cong Lorenz – đng
cong cng dn các tn sut - đ so sánh phân phi ca mt bin vi phân phi đn v
th hin s bình đng. H s Gini nm trong khong t 0 đn 1, h s Gini bng 0 là
không có s chênh lch ( bình đng tuyt đi) h s Gini càng tin đn 1 thì s
chênh lch càng tng và bng 1 khi có s chênh lch tuyt đi ( bt bình đng tuyt
đi).
 tính h s Gini và lp đng cong Lorenz cho vùng nghiên cu cn phi
sp xp th t h gia đình có thu nhp/chi tiêu t thp ti cao, tip đn tính t trng







Trang 14


s h gia đình, t trng thu nhp/chi tiêu cng dn ca nhng h này trong tng thu
nhp/chi tiêu ca cng đng.
1.3. CÁC KT QU NGHIÊN CU LIÊN QUAN N NGHÈO ÓI :
D án din đàn min núi Ford (2004): Nhng nhân t nh hng đn đói
nghèo  các tnh min núi phía bc Vit Nam: sng  khu vc nông thôn, ngi dân
tc, qui mô h gia đình, t l ph thuc, giáo dc, kh nng tip cn đng ôtô, giao
thông ch khách, đin, khuyn nông, ch. Da trên b d liu điu tra mc sng dân
c nm 1998 và 2002 các tác gi đã phn nh đc bc tranh tng quan v đói
nghèo ca vùng min núi phía Bc

Báo cáo Phát trin Vit Nam 2004, Nghèo (2004)
1
– S nghèo đói có đc
thù rõ nét theo vùng đa lý  Vit Nam, gia các vùng, min có tc đ phát trin
khác nhau, t l đói nghèo khác nhau và tc đ gim nghèo cng khác nhau. Trong
c nc, Tây Nguyên là vùng nghèo nht, k đn là vùng núi phía Bc và ven bin
min Trung, t l nghèo vn còn cao  vùng châu th sông Hng, BSCL và vùng
duyên hi min Trung.
S nghèo đói cng liên quan cht ch vi nhóm dân tc thiu s, dân tc Kinh
và Hoa đã đc hng li t s phát trin, còn dân tc thiu s thì tin b chm hn
chim 37% t l các h nghèo ca Vit Nam vào nm 2010. Vi cùng điu kin thì
mt h thuc dân tc thiu s s có mc chi tiêu thp hn mt h ngi Kinh hay
ngi Hoa là 13%. Trình đ giáo dc cng to đc s khác bit đáng k, mt h
gia đình có ch h có trình đ trung cp s có mc chi tiêu cao hn mc chi tiêu
trung bình là 19% và khi ch h có trình đ đi hc s có mc chi tiêu cao hn mc
chi tiêu trung bình là 31%. Ngoài ra, nu c hai v chng cùng có trình đ trung cp






1
Tóm lc và trích dn t Báo cáo chung các nhà tài tr ti Hi ngh T vn các nhà tài tr Vit Nam 12/2003 -
Báo cáo này đc son tho vi s hp tác ca Ngân hàng Phát trin Châu Á (ADB), C quan Phát trin Quc t
Australia ( AusAID), B Phát trin Quc t Anh (DFID), C quan hp tác k thut c (GTZ), C quan Hp tác
Quc t Nht Bn (JICA), Qu Cu tr nhi đng Anh , Chng trình phát trin Liên Hip Quc ( UNDP) và Ngân
Hàng Th gii ( WB).





Trang 15


s có mc chi tiêu cao hn là 29% và nu c hai có trình đ đi hc s có mc chi
tiêu cao hn là 48%.
Các h gia đình có quy mô ln hn, đc bit là h nào có đông con hn, có
nhiu ngi già hoc không có v/chng thì có xu hng chi tiêu theo đu ngi
thp hn.
Có s chênh lch gia các vùng, min rt rõ nét. Mt gia đình  ng bng
sông Hng s có mc chi tiêu thp hn mt h gia đình  BSCL là 26% và thp
hn 31% đi vi h gia đình  vùng ông Nam b. Khi trong cùng mt điu kin so
sánh, nhng khong cách ln nht là khi so sánh gia thành th và nông thôn. Trong
cùng mt điu kin nh nhau mt h  vùng đô th có mc chi tiêu cao hn 78% so
vi mt h  vùng nông thôn.
K tha đ tài này, tác gi có th xem xét li các nhân t trên vi vùng nghiên
cu đ tài và ch chn khu vc nông thôn đ nghiên cu.
ánh giá nghèo theo vùng, Vùng đng bng sông Cu Long (2004):
 vùng đng bng sông Cu Long, ngi nghèo  vùng nông thôn chim 96%
s ngi nghèo trong c vùng và h có nhng nét đc trng nh sau:
- Sng bng nông nghip là ch yu. Hn 77% s h nghèo làm vic trong
các ngành nh nông nghip, lâm nghip và ng nghip, 9% làm vic trong ngành
công nghip và 13% làm vic trong ngành dch v. ói nghèo có mi liên h cht
ch vi nông nghip, phn ln các h gia đình nghèo sng  vùng nông thôn và ch
trng lúa.
- Trong các h nông dân, nhng h nghèo thng là nhng h thiu đt
hoc không có đt, do vy, kinh t chính ph thuc rt nhiu vào thu nhp làm
thuê. Vic nông dân nghèo không có đt là mt trong nhng tr ngi chính trong xóa
đói gim nghèo  BSCL, so sánh nm 2002 gia các vùng cho thy BSCL đng

th hai v t l nông dân không có đt  nông thôn, ch sau vùng ông Nam B.







Trang 16


Hn na ch  vùng BSCL mi có tình trng là không có đt t l thun vi đói
nghèo, trái ngc vi các vùng còn li.
- Trình đ hc vn thp làm h có rt ít c hi tìm vic ngoài công vic nhà
nông vn là công vic không n đnh và cho thu nhp thp. T l đói nghèo ca
nhng ngi cha hoàn thành tiu hc  vùng đng bng sông Cu Long là 30%
(thp hn so vi t l 40% ca c nc) trong khi hu nh không có tình trng đói
nghèo trong s nhng ngi có trình đ hc vn cao hn hoc hc ngh.
- Dân tc thiu s chim khá nhiu trong din nghèo  BSCL. Dân tc
Kh’Mer đông nht trong s các dân tc thiu s  đây. Các tnh có t l nghèo cao
nht cng là các tnh có s ngi Khmer c trú nhiu nht.  các tnh có ngi
Kh’Mer sinh sng, t l ngi Kh’Mer nghèo luôn hn hn các dân tc thiu s
khác.
Do TGLX nm trong khu vc BSCL nên có th áp dng phng pháp
nghiên cu và các nhân t nh hng ca công trình nghiên cu này cho vùng
nghiên cu  T giác Long Xuyên – BSCL
Phân tích hin trng đói nghèo  BSCL (AusAID,2004)
2
: Nghiên cu cho kt
qu phân tích đc đim ca ngi nghèo  BSCL gm có bn nhóm bt li sau:

- Nhóm không có đt và ít đt canh tác: S dân không có đt hoc hu nh
không có đt canh tác trong vùng BSCL là đáng k và ngày càng gia tng. Kt qu
nghiên cu cho thy các h gia đình nông dân tr nên mt đt là vì đã bán đt vi
các nguyên nhân sau: mt mùa, nhng đt bin kinh t đc gây ra bi bnh tt hay
thiên tai phi bán đt đ gii quyt khó khn hay đ tr n. Vì vy, vic bán đt là
hu qu hn là nguyên nhân gc ca nghèo, tuy nhiên vic nông dân bán đt dn đn
tình trng không có đt đ canh tác phi sng l thuc vào công vic làm thuê thu






2
D án phân tích hin trng nghèo đói  BSCL đc AusAID tài tr và do T chc Tm nhìn Th gii kt hp
vi Công ty Adam Fforde thc hin và đc các chuyên gia thuc Vin Khoa hc Xã hi và Trng i hc Kinh
t Quc Dân TP ,HCM tin hành nghiên cu.




Trang 17


nhp thp và không n đnh. Nhóm có t l nghèo cao hn các nhóm khác trong
vùng cng chính là nhóm nông dân không có đt canh tác.
- Nhóm dân tc thiu s - Ngi Kh’ Mer:  BSCL cùng sng vi dân
tc Kinh còn có ba nhóm dân tc thiu s là Chm, Hoa, Kh’Mer; trong đó ngi
Kh’Mer chim t l cao nht và là nhóm d b tn thng nht v mt kinh t xã hi,
do h là nhng ngi nghèo có ít đt hoc không có đt và ít c hi tìm đc công

vic n đnh, ch có th kim đc vic làm ch yu là lao đng chân tay vi thu
nhp thp.
- Nhóm “làm thuê”: Mt s ngi nghèo  BSCL sng ch yu da vào
vic làm thuê trong lnh vc nông nghip, công vic này mang tính thi v cao và
thu nhp không đ sng vào nhng tháng nông nhàn. S lng lao đng d tha dn
đn tin công thp, ngoài ra s lng doanh nghip  BSCL không nhiu nên đã
hn ch c hi vic làm phi nông nghip, hc vn thp cng hn ch c hi tìm vic
làm tt hn có thu nhp cao hn.
- Ph n: Tin công ca ph n trong lnh vc nông nghip ít hn hai phn
ba so vi mc lng ca nam gii, ph n phi làm công vic nng nhc c trong
nhà ln ngoài xã hi dn đn suy kit sc khe, hc vn thp.
Nguyn Trng Hoài (2005) : Tình trng đói nghèo  ông Nam B chu nh
hng nhiu nht t các yu t: tình trng vic làm, tình trng s hu đt đai, kh
nng tip cn ngun vn chính thc, vn đ dân tc thiu s, qui mô h và gii tính
ca ch h. Công trình nghiên cu này là mt c s tham kho cho đ tài nghiên cu
v nghèo đói.
Võ Tt Thng (2004): Tình trng đói nghèo  Ninh Thun chu nh hng
nhiu nht t 6 yu t, đó là: tình trng vic làm, tình trng s hu đt đai, kh nng
tip cn ngun vn chính thc, vn đ dân tc thiu s, quy mô h và gii tính ca
ch h. ây là nghiên cu đu tiên có s dng mô hình kinh t lng đ đánh giá
nghèo  Ninh Thun, đim mi ca nghiên cu này là tác gi đa vào bin tip cn
ngun vn chính thc mà loi b bin vay nóng t bên ngoài. Trong khi đó công