i
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
HUNH L NHI
NÂNG CAO S HÀI LÒNG CA KHÁCH HÀNG
TI NHTMCP NAM Á
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60.31.12
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS.ăTRNGăTH HNG
Thành Ph H Chí Minh - Nm 2011
ii
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr và
giúp đ ca ngi hng dn khoa hc TS. Trng Th Hng. Các s liu và
thông tin s dng trong lun vn này đu có ngun gc, trung thc và đc
phép công b.
Tp. H Chí Minh ậ Nm 2011
Hunh L Nhi
iii
MC LC
LIăCAMăOAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC HÌNH V, BIUă
DANH MC BNG BIU
LI CMăN
LI M U
CHNGă1ăậ CăS LÝ LUN VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU S HÀI
LÒNG CA KHÁCH HÀNG 1
1.1 S hài lòng ca khách hàng và các nhân t quytăđnh 1
1.1.1 Khái nim s hài lòng ca khách hàng (Customer Satisfaction) 1
1.1.2 Tm quan trng ca s hài lòng 2
1.1.2.1 S hài lòng khách hàng kích thích Ủ đnh s dng hay mua li sn
phm dch v ca h. 2
1.1.2.2 S hài lòng làm gia tng vic qung bá và hiu qu bán hàng. 3
1.1.2.3 S hài lòng ca khách hàng có nh hng tích cc đn li nhun ca
NHTM. 3
1.1.3 Phân loi s hài lòng ca khách hàng 3
1.1.4 Các nhân t quytăđnhăđn s hài lòng ca khách hàng 4
1.1.4.1 Cht lng dch v (Service quality) 4
1.1.4.2 Chuyên môn ca khách hàng (Customers‟ expertise) 8
1.1.4.3 Yu t cá nhân (nhân khu xã hi hc) 9
1.1.4.4 Giá ca dch v (Price) 9
iv
1.2 Mô hình nghiên cu s hài lòng ca khách hàng 10
1.2.1 Mô hình chtălng dch v SERVQUAL 10
1.2.1.1 tin cy (Reliability) : 10
1.2.1.2 áp ng (Responsiveness): 11
1.2.1.3 S hu hình (Tangibles): 11
1.2.1.4 Bo đm (Assurance ậ Assurance): 12
1.2.1.5 S cm thông (Empathy): 12
1.2.2 Mô hình nghiên cu s hài lòng caăkháchăhƠngăđc xây dng bi
McDougall và Levesque (1996) 13
1.2.3 Mô hình nghiên cu s hài lòng caăkháchăhƠngăđc xây dng bi
Naser và Jamal (2002) 14
CHNGă2ă- THC TRNG KH NNGăÁPăNG MCă HÀI LÒNG
CA KHÁCH HÀNG TI NHTMCP NAM Á 17
2.1. Vài nét v NHTMCP Nam Á 17
2.1.1. Gii thiu 17
2.1.2. Kt qu hotăđng kinh doanh ca NHTMCP Nam Á 18
2.1.2.1 Tng tài sn 18
2.1.2.2 Ngun vn hot đng 18
2.1.2.3 Kt qu kinh doanh 21
2.2. Các sn phm dch v đin hình ca NHTMCP Nam Á 22
2.3. Thc trng kh nngăđápăng mcăđ hài lòng ca khách hàng ti
NHTMCP Nam Á 23
2.3.1 Thc trng chtălng dch v ti NHTMCP Nam Á: 23
2.3.1.1. Nhân t th nht đ tin cy: 24
2.3.1.2. Nhân t th 2 đ đáp ng: 24
v
2.3.1.3. Nhân t th 3 tính hu hình 25
2.3.1.4. Nhân t th 4 và th 5 liên quan đn yu t bo đm và s thông
cm: 27
2.3.2 Thc trng v biu phí và lãi sut áp dng hin ti (chi tit xem ph lc
04) 29
2.3.3 Nhng thc trng khác 30
3.2.3.1 V đu t công ngh 30
3.2.3.2 V quy trình làm vic theo đnh hng khách hàng 31
CHNGă3:ăKHO SÁT S HÀI LÒNG CA KHÁCH HÀNG TI
NHTMCP NAM Á 35
3.1. Mô hình kho sát 35
3.2. Quy trình kho sát 38
3.2.1 Giaiăđon nghiên cuăđnh tính 38
3.2.2 Giaiăđon nghiên cuăđnhălng 39
3.2.2.1 Qun th mc tiêu và phng pháp chn mu 39
3.2.2.2 Thit k bng câu hi 39
3.2.3 Phng pháp phân tích d liu 40
3.3. Kt qu kho sát 41
3.3.1 c đim ca mu (bng biu xem ph lc 2) 41
3.3.2 Kt qu thng kê mô t 41
3.3.3 ánh giá s b thang đo 42
3.3.4 Hi quy đa bin 48
3.3.5 Kim đnh gi thuyt 51
3.4. Kt lun và hn ch kho sát 53
vi
3.4.1 Mi quan h gia chtălng dch v, giá và s hài lòng ca khách
hàng 53
3.4.2 Kt qu thangăđoăs hài lòng ca khách hàng ti NHTMCP Nam Á 54
3.4.2.1 Cht lng dch v 55
3.4.2.2 Nhân t giá 55
3.4.2.3 Nhân t s hài lòng 56
3.4.2.4 Kt qu kim đnh gi thuyt 56
3.4.3 Nhn xét mcăđ hài lòng ca khách hàng qua kt qu kho sát 57
3.4.4 Hn ch ca kho sát 59
CHNGă4:ăGII PHÁP NÂNG CAO S HÀI LÒNG CA KHÁCH HÀNG
TI NHTMCP NAM Á 61
4.1 nhăhng chinălc dch v caăNHTMCPăNamăÁăăđn 2015 61
4.2 Gii pháp nâng cao s hài lòng ca khách hàng 61
4.2.1 Gii pháp cnh tranh v giá 61
4.2.2 Gii pháp ci thin nhân t đ tin cy (nhân t lõi) 62
4.2.3 Gii pháp ci thin quá trình cung cp sn phm (nhân t mi quan
h) 62
4.2.3.1 Phát trin ngun lcăvƠăđƠoătoăconăngi: 62
4.2.3.2 Gii pháp qun lý chtălng: 66
4.2.4 Gii pháp ci thin yu t hu hình 67
4.2.5 Gii pháp tng th khác 70
4.2.5.1 Gii pháp phát trin th trng 70
4.2.5.2 Gii pháp qun lý quan h khách hàng: 71
4.2.5.3 Giiăphápătáiăcăcu b máy t chc ca NHTMCP Nam Á 72
4.2.5.4 Gii pháp v công ngh 73
vii
4.2.5.5 Gii pháp khác 74
4.3 Kin ngh đi vi NHNN 75
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1
PH LC 2
PH LC 3
viii
DANH MC CÁC CH VIT TT
1 ATM (Automatic Teller Machine): Máy giao dch t đng
2 Backoffice : Các phòng ban nghip v ca ngân hàng không trc tip tip xúc,
giao dch vi khách hàng
3 Banknet :Công ty chuyn mch tài chính quc gia
4 CN/PGD: Chi nhánh/Phòng giao dch
5 E-learning: phn mm đào to trc tuyn cho toàn th CBCNV ti NHTMCP
Nam Á
6 HH: Nhân t hu hình
7 HL: Nhân t s hài lòng tng th ca khách hàng
8 Kiosbanking: là ni trang b thit b mà khách hàng có th thc hin giao dch
vi ngân hàng mt cách t đng
9 L:Nhân t lõi
10 Mã Pin (Personal identification number): là mã s xác đnh ch th
11 NH: Ngân hàng
12 NHNN: Ngân hàng nhà nc
13 NHTMCP Nam Á (Nam A Comercial joint stock bank): Ngân hàng Thng Mi
C phn Nam Á
14 POS (Point of sale terminal): Thit b chp nhn th
15 QH: Nhân t mi quan h
16 Smartlink: Công ty c phn dch v th Smartlink, đc thành lp bi Ngân
hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam và 15 Ngân hàng Thng mi c phn
khác nhm cung cp dch v trung gian h tr thanh toán.
17 TCTD: T chc tín dng
18 Telemarketing: Tip th qua đin thoi
19 TPHCM: Thành ph H Chí Minh
20 VNBC: Công ty c phn th thông minh Vina
21 WTO (The World Trade Organization): T chc thng mi th gii
ix
DANH MC HÌNH V, BIUă
Hình 1.1: Mô hình cht lng dch v
Hình1.2: Mô hình v s hài lòng ca khách hàng đc đ xut bi
McDougall và Levesque (1996)
Hình 1.3: Mô hình v s hài lòng ca khách hàng đc đ xut bi Naser và
Jamal (2002)
Hình 2.1: C cu tng tài sn
Hình 2.2: Tng trng vn huy đng th trng 1 qua các nm
Hình 2.3: C cu tin gi ca TCKT và cá nhân
Hình 2.4: Tình hình s dng vn
Hình 3.1: Mô hình đ xut nghiên cu
Hình 3.2: Quy trình kho sát
Hình 3.3: Tóm tt mô hình
x
DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Kt qu hot đng kinh doanh
Bng 3.1: Tui khách hàng
Bng 3.2: Loi tài khon ca khách hàng
Bng 3.3: Thu nhp hàng tháng ca khách hàng
Bng 3.4: Ngh nghip ca khách hàng
Bng 3.5: Loi ngân hàng mà khách hàng la chn giao dch
Bng 3.6: Bng phân tích mô t
Bng 3.7: Kt qu kim tra đ tin cy
Bng 3.8: Kt qu kim đnh nhân t
Bng 3.9: Kt qu phân tích giá tr hi t
Bng 3.10: Kt qu phân tích nhân t s hài lòng
Bng 3.11: Ma trn tng quan (Correlation Matrix)
Bng 3.12: Model Summary
b
Bng 3.13: ANOVA
b
Bng 3.14: Coefficients
a
Bng 3.15: Cm nhn ca khách hàng ti NHTMCP Nam Á
xi
LI CMăN
Li đu tiên tôi xin gi li cm n sâu sc đn Cô Trng Th Hng, ging viên
trng i hc Kinh T là giáo viên trc tip hng dn tôi làm đ tài này, cô đư
tn tình hng dn tôi, truyn đt cho tôi nhng li khuyên có giá tr, h tr tôi
trong sut quá trình tôi làm lun vn này.
Tip đn, tôi xin kính gi li cám n chân thành ti Ban giám hiu, các thy cô
trng Ði Hc Kinh T TPHCM, đư truyn đt kin thc, cung cp tài liu cn
thit cùng vi nhng câu tr li giúp tôi hoàn thành bài lun vn này.
Và cui cùng tôi cng xin cm n tt c các khách hàng, các anh ch đng nghip,
các chuyên gia trong lnh vc ngân hàng, gia đình, bn bè, đư giúp đ tôi trong thi
gian qua.
Lun vn này chc chn không th tránh khi nhng thiu sót, tôi mong nhn đc
nhng ý kin đóng góp xây dng ca Quý thy cô và các bn.
Trân trng,
Hunh L Nhi Lp Cao Hc Ngân hàng Ðêm 1 - Khóa 17 - Trng Ði Hc Kinh
T TPHCM
xii
LI M U
1. Lý do chnăđ tài
S hài lòng ca khách hàng là mt lý thuyt rt quan trng cng
nh là mt vn đ thc t cho các nhà nghiên cu v th trng v
khách hàng. S hài lòng ca khách hàng đc xem nh ct lõi ca s
thành công trong bi cnh th trng cnh tranh khc lit nh hin
nay. Do đó, tm quan trng ca s hài lòng ca khách hàng và vic
gi chân khách hàng trong chin lc phát trin trên th trng và tp
trung vào khách hàng ca các Ngân hàng nói chung, NHTMCP Nam
Á nói riêng không th b đánh giá thp.
Cho nên, có nhiu ngân hàng xem s hài lòng ca khách hàng s
là mc tiêu ca chính bn thân h đ phn đu luôn nâng cao cht
lng trong sn phm dch v ca mình. Hn th na, S hài lòng ca
khách hàng đi vi các sn phm hoc dch v ca Ngân hàng thng
đc xem là chìa khóa thành công cng nh kh nng cnh tranh dài
hn ca Ngân hàng trên th trng hin nay.
Tt c nhng tm quan trng đ cp trên cng vi thc t ti
Ngân hàng tôi đang làm vic, chính là lý do tôi chn đ tài ằNỂNG
CAO S HÀI LÒNG CA KHÁCH HÀNG TI NHTMCP NAM
Á
‟.
2. Mc tiêu nghiên cu:
Tìm ra các nhân t nh hng quan trng đn s hài lòng ca
khách hàng ti NHTMCP Nam Á.
a ra gii pháp đ nâng cao s hài lòng ca khách hàng cá nhân
ti NHTMCP Nam Á.
3. Phm vi nghiên cu
Do gii hn ngun lc và thi gian, nên bài nghiên cu này tin
hành kho sát khách hàng cá nhân có s dng dch v tin gi thanh
toán, tin gi tit kim và mt s dch v liên quan đn tài khon ca
xiii
khách hàng ti ngân hàng NHTMCP Nam Á khu vc TP.HCM.
4. Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp kho sát thc t: qua quá trình gn 2 nm công tác
ti NHTMCP Nam Á phòng phát trin khách hàng, tác gi đư tip
xúc và cung cp sn phm dch v ca NHTMCP Nam Á đn khách
hàng. T đó, tác gi nm bt đc thc trng h thng dch v
NHTMCP Nam Á đang cung cp cho khách hàng.
Phng pháp s dng cách chn mu thun tin, đn v mu là
khách hàng cá nhân đang s dng dch v ti NHTMCP Nam Á khu
vc TP.HCM.
5. Ý nghaăthc tin caăđ tài
tài này tìm ra nhng nhân t nh hng đn s hài lòng ca
khách hàng, vn dng mt s mô hình nghiên cu trên th gii đ t
đó thc hin kho sát thc t cm nhn khách hàng cá nhân ca
NHTMCP Nam Á, n lc tr li các câu hi nh: 1. Khách hàng ca
ngân hàng TMCP Nam Á có cm nhn nh th nào v cht lng dch
v mà Ngân hàng Nam Á cung cp? 2. H có hài lòng v sn phm
tin gi và các dch v liên quan đn tin gi mà h đang s dng hay
không? 3. H có hài lòng vi mc giá mà Ngân hàng TMCP Nam Á
cung cp cho h không? 4. Yu t nào nh hng mnh nht đn s
hài lòng ca Khách hàng? và đa ra các gii pháp nhm nâng cao s
hài lòng ca khách hàng ti NHTMCP Nam Á.
6. Kt cu lunăvn
Lun vn chia thành 4 chng nh sau:
Chng 1: C s lý lun và mô hình nghiên cu s hài lòng ca
khách hàng.
Chng 2: Thc trng kh nng đáp ng mc đ hài lòng ca
khách hàng ti NHTMCP Nam Á.
xiv
Chng 3: Kho sát s hài lòng ca khách hàng ti NHTMCP
Nam Á.
Chng 4: Gii pháp nâng cao s hài lòng ca khách hàng ti
NHTMCP Nam.
1
CHNGă 1ă ậ Că Să Lụă LUNă VẨă MỌă HỊNHă NGHIểNă CUă Să HẨIă
LọNGăCAăKHÁCHăHẨNG
1.1 SăhƠiălòngăcaăkháchăhƠngăvƠăcácănhơnătăquytăđnh
1.1.1 KháiănimăsăhƠiălòngăcaăkháchăhƠngă(CustomerăSatisfaction)
Có nhiu tip cn gii thích v s hài lòng ca khách hàng. Trong lý thuyt
v k vng không xác đnh (expectancy disconfirmation), Richard Oliver đư đnh
ngha s hài lòng ca khách hàng là vic mô t đy đ ni gp g k vng ca
khách hàng. Trong lúc này, s hài lòng ca khách hàng là s cm nhn và thái đ
ca khách v sn phm, dch v sau khi khách hàng đư s dng chúng (Oliver,
1980). Lý thuyt này đư đc kim tra và xác nhn trong nhiu nghiên cu (Oliver
và Desarbo,1988; Tse và Wilton, 1988). Khi sn phm đư đc mua và s dng, thì
kt qu sau khi s dng s đc so sánh vi k vng. Khi kt qu trùng vi k
vng, thì vic xác nhn (confirmation) xut hin. Vic không xác nhn s xut hin
(Disconfirmation) khi gia kt qu và k vng có khong cách. Trong trng hp
này nu cm nhn kt qu sau khi s dng sn phm dch v vt xa so vi k vng
ca khách hàng lý thuyt này gi là xác nhn tích cc (a positive confirmation), khi
đó khách hàng s cm thy hài lòng. Ngc li, nu cm nhn v kt qu thp hn
k vng ca khách hàng, lý thuyt này gi là xác nhn tiêu cc (a Negative
confirmation), khi đó khách hàng s cm thy không hài lòng.
S hài lòng ca khách hàng là mt kt qu chính ca hot đng tip th, theo
đó nó h tr liên kt gia các giai đon khác nhau ca hành vi mua hàng ca khách
hàng. Chng hn, East, 1997 cho rng nu khách hàng hài lòng vi sn phm dch
v sau khi s dng nó, thì sau đó h có kh nng s dng li và s s dng nhiu
sn phm dch v khác ngoài dch v h đang s dng. Zeithaml et al. (1996) thì
cho rng khách hàng s th hin Ủ đnh tích cc và s hài lòng đi vi doanh nghip
thông qua vic mua nhiu hn và gii thiu sn phm dch v mà h đang s dng
cho ngi khác. Chính điu này nó liên kt gia d đnh và cht lng dch v đư
đc cng c thông qua nghiên cu đc thc hin bi Parasuraman và cng s
(1988).
2
S hài lòng ca khách hàng đc tha nhn có nh hng quan trng trong
vic hình thành Ủ đnh s dng li sn phm dch v ca khách hàng trong tng lai
(Taylor và Baker, 1994). S hài lòng khách hàng cng là kh nng mà h s nói vi
ngi khác v nhng li ích khi h s dng dch v và do đó nó là hình thc qung
cáo bng ming rt tích cc và hiu qu (Richens, 1983; File and Prince, 1992),
vic qung cáo ming tích cc này là đc bit hu ích đi vi nn vn hóa phng
đông. Mc khác, s không hài lòng ca khách hàng có kh nng chuyn s dng sn
phm ca các đi th cnh tranh khác (hay nói cách khác kh nng xy ra chuyn
đi thng hiu ) và s lan truyn nhng li qung cáo bng ming tiêu cc t
ngi này sang ngi khác (Richens, 1983; File và Prince, 1992). Hn na, hành vi
nh lp li vic s dng sn phm dch v và t vic truyn ming-trc tip nh
hng đn kh nng tn ti và li nhun ca mt công ty (Dabholkar et al., 1996).
Mt nghiên cu gn đây thc hin bi Levesque và McDougall (1996) khng đnh
và cng c Ủ tng rng khách hàng không tha mãn khi s dng dch v dn đn
gim s hài lòng ca khách hàng và h s sn sàng truyn ming cho ngi bn,
hàng xóm, nhng ngi quen bit ca v nhng bt li khi s dng sn phm dch
v, điu này s ln lt dn đn tng t l chuyn đi khách hàng.
1.1.2 TmăquanătrngăcaăsăhƠiălòng
Trong thi gian gn đây các NHTM vi quy mô ln nh khác nhau đư tng
đ quan tâm ca h đn tm quan trng ca s hài lòng ca khách hàng. u này có
th hiu rng hn là chi phí b ra đ có đc khách hàng mi tn kém hn gp
nhiu ln so vi chi phi chm sóc, gi chân khách hàng hin ti. S hài lòng ca
khách hàng do đó tr thành mc tiêu cui cùng ca các NHTM. Sau đây là mt s
gii thích cho thy tm quan trng ca s hài lòng ca khách hàng:
1.1.2.1 SăhƠiălòngăkháchăhƠngăkíchăthíchăỦăđnhăsădngăhayămuaă
liăsnăphmădchăvăcaăh.
Các nhà nghiên cu khác nhau đư ch ra rng khách hàng hài lòng s làm gia
tng lòng trung thành ca khách hàng, nh hng đn d đnh mua li và hành vi
trong tng lai (Fornell et al. 1996; Olsen 2002, Seiders and colleagues 2005). Các
nhà nghiên cu này tit l ra rng khách hàng có đ hài lòng cao thì Ủ đnh mua li
3
mt hàng có nhãn hiu ging nhau trong tng lai là rt ln. Tuy nhiên, Ủ đnh mua
li ca h s gim đáng k nu h cm thy gim mc đ hài lòng ca sn phm
đang dùng.
1.1.2.2 SăhƠiălòngălàm giaătngăvicăqungăbáăvƠăhiuăquăbánă
hàng.
Nh các đ cp trên, s hài lòng ca khách hàng nó s là nguyên nhân dn
đn hành vi ca khách hàng, nên vic bán hàng ca NHTM hiu qu hn trong hot
đng truyn thông. Ví d, khách hàng hài lòng càng nhiu có th nh hng tích
cc đn vic truyn thông bng ming mà vic này đc xem nh là hình thc
qung bá min phí cho t chc (Brown et al. 2005) và các qung bá min phí này
giúp gim chi phí đáng k cho các chng trình truyn thông thu hút khách hàng
mi. Thêm vào đó, s hài lòng ca khách hàng s dn đn doanh s bán hàng cao
thông qua vic mua li và gia tng chia s túi tin ca h (Olsen 2002).
1.1.2.3 SăhƠiălòngăcaăkháchăhƠngăcóănhăhngătíchăccăđnăliă
nhunăcaăNHTM.
S hài lòng ca khách hàng đc xem là điu kin cn thit đi vic gi
chân khách hàng và lòng trung thành ca khách hàng (Newman and Cowling,
1996). Nó đc c lng khong 5% tng lên trong vic gi chân khách hàng
tng ng thêm vào li nhun ròng ca NHTM t 25%-150% (Reicheld and Sasser,
1990). Nh chúng ta đu bit, có nhiu chi phí ban đu liên quan đn vic thu hút
khách hàng mi, nhng chi phí này liên quan đn qung cáo, chi phí bán hàng, chi
phí vn hành và thi gian đ tìm hiu khách hàng mi. Và đôi khi nhng chi phí này
có th vt qua doanh thu k vng t khách hàng mi trong thi gian ngn.
1.1.3 PhơnăloiăsăhƠiălòngăcaăkháchăhƠng
Theo mt s nhà nghiên cu có th phân loi s hài lòng ca khách hàng
thành ba loi và chúng có s tác đng khác nhau đn nhà cung cp dch v:
- Hài lòng tích cc (Demanding customer satisfaction): đây là s hài lòng
mang tính tích cc và đc phn hi thông qua các nhu cu s dng ngày mt tng
lên đi vi nhà cung cp dch v. ợi vi nhng khách hàng có s hài lòng tích cc,
h và nhà cung cp s có mi quan h tt đp, tín nhim ln nhau và cm thy hài
4
lòng khi giao dch. Chính vì vy, đây là nhóm khách hàng d tr thành khách hàng
trung thành ca ngân hàng min là h nhn thy ngân hàng cng có nhiu ci thin
trong vic cung cp dch v cho h.
- Hài lòng n đnh (Stable customer satisfaction): đi vi nhng khách hàng
có s hài lòng n đnh, h s cm thy thoi mái và hài lòng vi nhng gì đang din
ra và không mun có s thay đi trong cách cung cp dch v ca ngân hàng. Vì
vy, nhng khách hàng này t ra d chu, có s tin tng cao đi vi ngân hàng và
sn lòng tip tc s dng dch v ca ngân hàng.
- Hài lòng th đng (Resigned customer satisfaction): nhng khách hàng có s
hài lòng th đng ít tin tng vào ngân hàng và h cho rng rt khó đ ngân hàng
có th ci thin đc cht lng dch v và thay đi theo yêu cu ca mình. Vì vy,
h s không tích cc đóng góp Ủ kin hay t ra th vi nhng n lc ci tin ca
ngân hàng. ợi vi nhng khách hàng hài lòng th đng, h có th ri b ngân hàng
bt c lúc nào trong khi nhóm khách hàng cm nhn ắhoàn toàn hài lòngẰ thì s là
nhng khách hàng trung thành ca ngân hàng.
1.1.4 CácănhơnătăquytăđnhăđnăsăhƠiălòngăcaăkháchăhƠngă
Qua thi gian, nhiu nhà nghiên cu đư xác đnh có nhiu nhân t tác đng
đn s hài lòng ca khách hàng trong các ngành dch v (Oliver, 1993; Levesque
and McDougall, 1996; Varki and Colgate, 2001). Vào nm 1996, Levesque and
McDougall đư thc hin nghiên cu s hài lòng ca khách hàng trong nghành ngân
hàng, nghiên cu này đư tìm thy mt s các nhân t quyt đnh s hài lòng ca
khách hàng trong ngân hàng bán l đó là các nhân t ca cht lng dch v, đc
tính cnh tranh ca ngân hàng, lãi sut cnh tranh cng nh hng đáng k đn s
hài lòng ca khách hàng. Bettman và Park (1980) và Oliver (1980) cho rng yu t
nh hng đn s hài lòng ca khách đó là yu t nhân khu hc (nh là tui, gii
tính, giáo dc, ngh nghip) và chuyên môn ca khách hàng (customer ằs expertise).
1.1.4.1 Chtălngădchăvă(Service quality)
Mt s đnhănghaăv chtălng dch v
5
Nhiu nghiên cu đng ý rng cht lng dch v có th kt hp thành 2
nhân t chính (Gronroos, 1984; Lehtinen and Lehtinen, 1982). Nhân t đu tiên nhà
nghiên cu Zeitham et al. (1985) cho là ắkt qu ca cht lngẰ, nhân t th hai
Gronroos (1984) cho là ắk thut ca cht lngẰ. Tuy nhiên, nhân t đu tiên liên
quan đn dch v cung ng là dch v gì và nhân t th hai liên quan đn dch v đó
đc cung ng nh th nào: đó là quá trình khách hàng đi qua đ nhn đc kt qu
ca dch v.
Mt lp lun khác cho rng ch có khách hàng mi đánh giá đc cht lng
dch v, cht lng dch v có th đnh ngha là s đánh giá tng th v tính vt
tri hay đim u vit ca dch v (Schneider and White, 2004, p. 51). Schneider and
White (2004) đư lu Ủ rng, vic đánh giá cht lng dch v đc xem nh là vic
đánh giá toàn b mà nó đc tp hp t kinh nghim ca ngi tiêu dùng. Trong
trng hp này cm nhn ca ngi s dng là công c đánh giá cht lng dch v
ca Ngân hàng.
nhăhng ca chtălng dch v đn s hài lòng ca khách hàng
Hu ht các nghiên cu đu cho rng s hài lòng ca khách hàng thng gn
lin cht ch vi s đo lng cht lng dch v (Anderson and Sullivan, 1993;
Cronin and Taylor, 1992; Bitner and Hubbert, 1994; Taylor and Baker, 1994; Rust
and Oliver,1994; Levesque and McDougall, 1996).
Theo Bitner and Hubbert (1994) s hài lòng là cm nhn hay thái đ ca
khách hàng hng đn dch v mà sau khi h đư s dng, cht lng dch v đn
gin là n tng tng th ca khách hàng v doanh nghip hay sn phm dch v
ca doanh nghip là tt hay xu. Có nhiu n lc đ xây dng bn cht mi quan h
gia cht lng dch v và s hài lòng ca khách hàng. Mt trong s nhiu n lc
đó cho rng có mi liên h nhân qu gia s hài lòng ca khách hàng và cht lng
dch v, do thc t là s hài lòng đc xem xét da trên kinh nghim có đc t
vic thc hin giao dch, còn cht lng dch v đc xem xét v thái đ cp đ
tng quan (Bitner, 1990; Oliver, 1981;Parasuraman et al., 1988).
6
Parasuraman và cng s (1985) đư xác đnh 10 nhân t ca cht lng dch
v góp phn nh hng đn s hài lòng ca khách hàng. Sau đó, vào nm 1988
Parasuraman và cng s đư gút li thành 5 nhân t ca cht lng dch v. Tuy
nhiên, các tranh lun v mt lý thuyt và bng chng thc nghim đ ngh rng có
th có hai nhân t chính ca cht lng dch v: nhân t lõi (Core) ca dch v hay
kt qu ca dch v (ví d nh là đ tin cy ch yu liên quan đn kt qu ca dch
v) và nhân t th 2 đ cp đn khía cnh mi quan h (relational) hoc quy trình
dch v (ví d nh s đáp ng, đ an toàn và s cm thông thì liên quan đn quy
trình vn hành dch v) (Gronroo,1995; Levesque and McDougall, 1994;
Parasuraman et al., 1991a).
Do có bn cht ca dch v là vô hình, nó thng khó cho khách hàng hiu
đc các dch v (Legg and Baker, 1996). Do đó, khách hàng thng liên h đn
cht lng dch v da trên nhân t hu hình (c s, thit b vt cht….) mà
nhng yu t này thng xut hin xung quanh môi trng dch v (Bitner,1990).
ng h cho lp lun này xut phát t bng chng thc nghim cho thy tính hu
hình và vt lỦ xung quanh môi trng dch v có th có mt tác đng quan trng lên
phn ng tình cm và d đnh hành vi ca khách hàng (Wakefield và Blodgett,
1999). Dabholkar et al. (1996) cng đa ra kt qu tng t rng khía cnh hu
hình ca các ni bán sn phm dch v có nh hng lên cm nhn ca khách hàng
v cht lng dch v. Hn th na, vic khám phá ra tác dng ca tiêu chun đánh
giá k vng kt qu thc hin ca dch v đư có tác đng chính vào nghiên cu v
hành vi tiêu dùng (Bettman, 1970; Fishbein, 1963; Fishbein and Ajzen, 1975
Rosenberg, 1950) Tiêu chun đánh giá có th bao gm các thuc tính giá c, nhn
din thng hiu, cht lng, s tin nghi và thit k (Grapentine, 1995; Lee and
Lou, 1996; Monroe and Dodds, 1988; Myers and Shocker, 1981; Rao and Monroe,
1989; Richardson et al.,1994).
Nhiu nghiên cu đư tìm kim nhng tiêu chun do khách hàng đt ra trong
vic hình thành k vng v kt qu (see for example, Anderson et al., 1976; Tan
and Chua, 1986; Laroche and Taylor, 1988; Erol and El-Bdour, 1989; Erol et al.,
1990; Denton and Chan, 1991; Kaynak et al., 1991; Khazeh and Decker, 1992;
Levesque and McDougall, 1996; Mittal, 1999). Các kt qu ch ra rng v trí thun
7
tin là mt nhân t quan trng nh hng lên vic hình thành kt qu k vng ca
khách hàng. Mt ngân hàng có v trí thun tin ngha là khách hàng có th d dàng
giao dch vi ngân hàng đó thng xuyên (Levesque and McDougall,1996). Kh
nng d tip cn cng là mt nhân t liên quan cùng vi s thun tin là nhng yu
t giúp cho khách hàng giao dch vi ngân hàng d dàng hn. Mc đích ca nghiên
cu hin ti, s thun tin và d tip cn đc xem nh là mt phn ca nhân t hu
hình ca cht lng dch v. Trong phm vi này, chúng ta đ xut rng nhân t hu
hình ca cht lng dch v có th là tin đ quan trng đi vi s hài lòng ca
khách hàng.
8
1.1.4.2 ChuyênămônăcaăkháchăhƠngă(Customers’ăexpertise)ă
nhănghaăchuyênămônăca khách hàng
Alba và Hutchinson (1987) đư đnh ngha hai thành phn chính và khác bit
v chuyên môn khách hàng đó là chuyên môn và thành tho. H đnh ngha chuyên
môn là ắkh nng thc hin các sn phm liên quan đn công vic mt cách thành
công''. Trong khi; thành tho đc đnh ngha là: kinh nghim ca khách hàng đc
tích ly qua nhiu sn phm (Alba and Hutchinson, 1980, p. 411). C th hn,
chuyên môn hoc kin thc v các loi sn phm đi din cho: s hiu bit v thuc
tính ca các loi sn phm dch v, và kin thc v cách la chn thay th khác
nhau chng lên trên các la chn thay th này (Sheth et al, 1999, trang 533). Nh
vy, mt s khách hàng có th chuyên nghip hn nhng ngi khác và có th có
nhiu kh nng đánh giá cht lng dch v và s hài lòng mt cách hp lỦ hn.
nhăhng caăchuyênămônăkháchăhƠngăđi s hài lòng ca khách hàng
Tuy nhiên, nhng nghiên cu hành vi tiêu dùng đư xác minh rng chuyên
môn ca khách hàng làm cho kh nng tìm hiu các loi thông tin mi và phc tp
ca h tr nên d dàng hn (Alba and Hutchinson, 1987;Cowley, 1994; Mishra et
al., 1993). Ví d, nhiu nhà nghiên cu đư so sánh các hot đng x lý thông tin ca
nhng khách hàng có chuyên môn hn vi nhng ngi ít chuyên môn hn. Các kt
qu ch ra rng nhng khách hàng chuyên gia có kh nng vt tri trong vic típ
thu các thông tin mi đi vi đ ngh nào đó t phía ngân hàng so vi khách hàng
có ít hiu bit và mc đ thành tho (Johnson and Russo, 1984; Brucks, 1985; Alba
and Hutchinson, 1987). Tng t, nhng khách hàng này hu nh có th phát huy
kh nng phân bit gia thông tin quan trng và không quan trng, cng nh gia
các thông tin có và không liên quan (Alba and Hutchinson, 1987). Nhìn chung, các
khách hàng chuyên gia hu nh có kin thc tri hn v các la chn hin có; h
gn nh có kh nng vt tri hn trong vic mã hóa nhng thông tin mi và phân
bit gia nhng thông tin có và không có liên quan (Johnson and Russo, 1984; Alba
and Hutchinson, 1987). Do kin thc và kh nng ca khách hàng, mt s nghiên
cu lp lun rng các khách hàng chuyên gia so vi khách hàng mi hu nh có k
9
vng cao hn t nhà cung cp dch v. Do đó, s khác bit gia k vng trc khi
mua hàng và cm nhn sau khi mua hàng gn nh là cao nht đi vi khách hàng
chuyên gia. Mc dù vy vn cha có nghiên cu nào tìm hiu vai trò ca khách
hàng chuyên gia hình thành quá trình dn đn s hài lòng ca khách hàng mt cách
tng th.
Jamal và Naser (2002) tin hành mt cuc kho sát trong ngân hàng v s
nh hng ca chuyên môn khách hàng đn s hài lòng và h đư phát hin ra rng
chuyên môn ca khách hàng có mi tng quan ngc chiu vi s hài lòng ca
khách hàng. Mc khác, mc đ chuyên môn ca khách hàng càng cao h s ít cm
thy hài lòng vi dch v ca nhà cung cp. iu này có l là do chuyên môn ca
khách hàng càng cao thì k vng v cht lng dch v ca h càng nâng lên. Do
đó, nghiên cu này đư khám phá ra vai trò ca chuyên môn khách hàng tác đng
khác nhau đn các nhân t ca cht lng dch v trong quá trình hinh thành dn
đn s hài lòng tng th v s hài lòng ca khách hàng.
1.1.4.3 Yuătăcáănhơnă(nhơnăkhuăxƣăhiăhc)
Bettman and Park, 1980; Oliver, 1980 đư ch ra rng nh hng ca nhng
tiêu chun đánh giá trong vic hình thành kt qu k vng ca khách hàng có th
đc điu chnh bi nhng nhân t nh s khác bit v yu t cá nhân (nhân khu
hc) ca ngi tiêu dùng (nh đ tui, trình đ, gii tính, ngh nghip).
1.1.4.4 Giáăcaădchăvă(Price)
Zeithaml (1988) đnh ngha rng giá c là nhng gì b ra đ có đc sn
phm hay dch v t quan đim ca ngi tiêu dùng. Giá c là quan trng đi vi s
hài lòng ca khách hàng do khách hàng thng ngh đn giá khí đánh giá giá tr sn
phm dch v đc mua. Zeithaml và Bitner (2000) cho rng giá là yu t quan
trng có th nh hng khá ln đn cm nhn ca cht lng dch v, s hài lòng,
và giá tr. Giá là yu t quan trng mà khách hàng s cân nhc gia chi phí và li
ích khi s dng sn phm. nh hng ca giá đn s hài lòng ca khách hàng ch
xem xét sau khi mi quan h gia cht lng dch v, s hài lòng, và lòng trung
thành ca khách hàng đc xem xét trit đ. Trong nghiên cu ca Levesque and
10
McDougall,1996 đư ch ra rng đc tính ngân hàng và giá c cnh tranh cng là yu
t góp phn nh hng đn s hài lòng ca khách hàng.
1.2 MôăhìnhănghiênăcuăsăhƠiălòngăcaăkháchăhƠng
1.2.1 MôăhìnhăchtălngădchăvăSERVQUAL
Mô hình Servqual (Parasuraman, 1988) là mô hình nghiên cu cht lng
dch v ph bin và đc áp dng nhiu nht trong các nghiêu cu marketing. Theo
Parasuraman, cht lng dch v không th xác đnh chung chung mà ph thuc
vào cm nhn ca khách hàng đi vi dch v đó và s cm nhn này là s so sánh
gia các giá tr k vng, Servqual xem xét hai khía cnh ch yu ca cht lng
dch v là kt qu dch v (outcome) và quy trình cung cp dch v (process) đc
nghiên cu thông qua hai mi hai thang đo ca nm tiêu chí: đ tin cy
(reliability), s đáp ng (responsiveness), s hu hình (tangibles), s bo đm
(assurance) và s cm thông (empathy).
Hình 1.1 : Mô hình cht lng dch v
1.2.1.1 ătinăcyă(Reliability)ă:
Nói lên kh nng cung ng dch v chính xác, đúng gi và uy tín ngay t ln
đu tiên. Ðiu này đòi hi s nht quán trong vic thc hin dch v và tôn trng
tin cy (Reliability)
ápăng (Responsiveness)
Săcmăthôngă(Empathy)
Boăđmăă(Assurance)
Săhuăhìnhă(Tangibles)
Chtălng dch v (Service
quality)
11
các cam kt cng nh gi li ha vi khách hàng. Trong lnh vc ngân hàng, tiêu
chí này thng đc khách hàng đo lng thông qua các yu t sau:
Ngân hàng thc hin dch v đúng ngay t ln đu
Ngân hàng cung cp dch v ti thi đim mà h đư ha
Ngân hàng thc hin giao dch chính xác không sai sót
Ngân hàng luôn có nhng nhân viên t vn ti bàn hng dn đ giúp
đ khách hàng
Ngân hàng gi bng sao kê đu đn và kp thi
1.2.1.2 ápăngă(Responsiveness):
ợây là tiêu chí đo lng kh nng gii quyt vn đ nhanh chóng, x lý hiu
qu các khiu ni, sn sàng giúp đ khách hàng và đáp ng các yêu cu ca khách
hàng. Nói cách khác, áp ng là s phn hi t phía nhà cung cp dch v đi vi
nhng gì mà khách hàng mong mun, c th nh:
Ngân hàng cung cp dch v nhanh chóng, kp thi;
Ngân hàng phúc đáp tích cc các yêu cu ca khách hàng;
Ngân hàng có đng dây nóng phc v khách hàng 24/24;
Ngân hàng c gng gii quyt khó khn cho khách hàng.
1.2.1.3 Săhuăhìnhă(Tangibles):ă
Là hình nh bên ngoài ca c s vt cht, thit b, máy móc, phong thái ca
đi ng nhân viên, tài liu, sách hng dn và h thng thông tin liên lc ca ngân
hàng. Nói mt cách tng quát, tt c nhng gì mà khách hàng nhìn thy trc tip
đc bng mt và các giác quan thì đu có th tác đng đn yu t này:
Ngân hàng có c s vt cht đy đ;
Ngân hàng có trang thit b và máy móc hin đi;
Nhân viên ngân hàng trông rt chuyên nghip và n mc đp;
Ngân hàng sp xp các quy giao dch, các bng biu và k tài liu rt
khoa hc và tin li cho khách hàng.