B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
oOo

LÊ TH NGC TÚ

GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU
QUN TR RI RO TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNGă
VIT NAM




LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP.H CHÍ MINH ậ NMă2012


B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP.HCM
oOo

LÊ TH NGC TÚ

GII PHÁP HN CH
RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG

TMCP CỌNGăTHNG VIT NAM

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201

NGIăHNG DN:ăTS.ăOĨNăNH LAM






TP.H CHÍ MINH ậ NMă2012



LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn này do chính tôi thc hin. Nhng thông tin và ni dung
nêu trong đ tài đu da trên nghiên cu thc t, các thông tin, s liu trích dn có
ngun gc đáng tin cy.
Tác gi đ tài: Lê Th Ngc Tú





















MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc hình v
Li m đu 1
1. t vn đ 1
2. Mc tiêu nghiên cu 2
3. i tng và phm vi nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 2
5. ụ ngha khoa hc và thc tin ca lun vn 3
6. Kt cu ca lun vn 3
CHNGă1:ăTNG QUAN V HOTăNG TÍN DNG VÀ RI RO TÍN
DNG 4

1.1. Hotăđng tín dng 4
1.1.1. Khái nim v tín dng ngân hàng 4
1.1.2. Bn cht ca tín dng : 4
1.1.3. Phân loi tín dng 5
1.2. Ri ro tín dng ngân hàng 6
1.2.1. Khái nim ri ro tín dng 6
1.2.2. Phân loi ri ro tín dng ngân hàng 6
1.2.3. nh hng ca ri ro tín dng 7
1.3 Qun tr ri ro tín dng 8
1.3.1 Khái nim qun tr ri ro: 8
1.3.2 Quy trình qun tr ri ro tín dng: 8
1.3.3. o lng ri ro tín dng 9
1.3.3.1. Mô hình đnh tính - Mô hình 6C 10


1.3.3.2. Mô hình lng hoá ri ro tín dng 11
1.3.3.3. Xác đnh mc đ ri ro tín dng 14
1.3.4. Quy trình qun tr ri ro tín dng theo y ban Basel 15
1.3.4.1. Nhn din và phân loi ri ro 16
1.3.4.2. o lng ri ro 16
1.3.4.3. Áp dng các chính sách, công c phòng chng thích hp vi tng
loi ri ro và tài tr ri ro 21
1.3.4.4 Theo dõi, đánh giá và điu chnh phng pháp phòng chng 22
1.4 Kinh nghim qun tr ri ro tín dng ti mt s nc. 24
1.4.1 Kinh nghim ca Trung Quc 24
1.4.2. Kinh nghim ca M và Châu Âu – x lý n xu 25
CHNGă2: THC TRNG V HOT NG TÍN DNG VÀ RI RO TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG VIT NAM. 27
2.1. Gii thiu chung v hotăđng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam 27

2.2. Thc trng v hotăđng tín dng và ri ro tín dng ca ngân hàng TMCP
CôngăThngăVit Nam. 33
2.2.1. Hot đng tín dng ti ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam 33
2.2.1.1.C cu d n ca ti ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam có
mt s nét chính sau 35
2.2.1.2.Cht lng tín dng ca ti ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam trong thi gian qua có mt s đim đáng lu Ủ sau 38
2.2.2. Công tác qun tr ri ro tín dng ti ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam 43
2.2.2.1 H thng xp hng tín dng ni b ti ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam 44
2.2.2.2. Quy trình đánh giá ri ro tín dng ngân hàng TMCP Công Thng
Vit Nam 44


2.3. Phân tích nguyên nhân dnăđn ri ro tín dng ti ti ngân hàng TMCP
CôngăThngăVit Nam trong thi gian qua 46
2.3.1. Nhóm nguyên nhân khách quan 47
2.3.1.1. Nguyên nhân thuc môi trng kinh doanh. 47
2.3.1.2 Nguyên nhân thuc v môi trng pháp lý 49
2.3.2 Nhóm nguyên nhân ch quan 51
2.3.2.1 Nguyên nhân t phía ngân hàng ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam. 51
2.3.2.2 Nguyên nhân t phía khách hàng vay 57
CHNGă3: GII PHÁP HN CH RI RO TÍN DNG TI NGÂN HÀNG
TMCPăCỌNGăTHNGăVIT NAM 59
3.1 nhă hng chină lc tng th ca tiă ngơnă hƠngă TMCPă CôngăThngă
Vit Nam giaiăđon 2012-2015 59
3.1.1Mc tiêu chung 59
3.1.2. Mc tiêu v hot đng tín dng 61

3.2 Gii pháp hn ch ri ro tín dng tiăngơnăhƠngăTMCPăCôngăThngăVit
Nam 61
3.2.1. Xây dng và hoàn thin chính sách tín dng 63
3.2.2 Các gii pháp nâng cao hiu qu thc thi chính sách tín dng 65
3.2.2.1 Quy trình cho vay 65
3.2.2.2 Qun tr ri ro tín dng 68
3.2.3 V đào to và phát trin ngun nhân lc 71
3.2.4 Nâng cp h thng công ngh thông tin 72
3.2.5 Nâng cao nng lc tài chính ca ngân hàng 73
3.3 Kin ngh đi vi NHNNăvƠăcácăcăquanăgiámăsát 73
3.3.1. Hoàn thin môi trng pháp lý 73
3.3.2 Nâng cao hiu qu công tác thanh tra, giám sát ngân hàng 74
3.3.3 Nâng cao cht lng thông tin và tính minh bch ca th trng 74
3.3.4 Xây dng mt th trng mua bán n 75


Kt lun 77
Tài liu tham kho 78
Ph lc 80





























DANH MC CÁC CH VIT TT

BCTC: Báo cáo tài chính
CBTD: Cán b tín dng
DA: D án
DN: Doanh nghip
H: Hp đng
HQT: Hi đng qun tr
HTD: Hp đng tín dng
KH: Khách hàng
KTKSNB: Kim tra kim soát ni b
NH: Ngân hàng
NHNN: Ngân hàng nhà nc

NHTM: Ngân hàng thng mi
PA: Phng án
RRTD: Ri ro tín dng
TCTD: T chc tín dng
TSB: Tài sn bo đm
VIETINBANK: Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam










DANH MC BNG BIU
Trang
Bng 1.1: Bng xp hng tín nhim khách hàng ca Moody’s và Standard &Poor’s
12
Bng 2.1: Mt s ch tiêu tài chính c bn giai đon 2009-2011 ca Vietinbank 27
Bng 2.2: Tng tài sn và d n cho vay ca Vietinbank giai đon 2008- Quý
III/2012 34
Bng 2.3: C cu d n tín dng ca Vietinbank giai don 2009 -2011 theo k hn
35
Bng 2.4: D n cho vay theo thành phn kinh t ti Vietinbank giai đon 2009 –
2011 36
Bng 2.5: D n cho vay theo ngành kinh t giai đon 2009 – 2011 37
Bng 2.6: S liu v tình hình kim soát n quá hn ca Ngân hàng Vietinbank 39
Bng 2.7: Tình hình n quá hn ti Vietinbank giai đon 2008 - Quý III/2012 40

Bng 2.8: T l trích lp ri ro tín dng theo quy đnh ca NHNN Vit Nam 41
















DANH MC HÌNH V
Trang
Hình 2.1: Tng quan tng tài sn ca Vietinbank vi mt s ngân hàng khác nm
2010, 2011 28
Hình 2.2: Tng tài sn và d n cho vay ca Vietinbank giai đon 2006 -2011 29
Hình 2.3: Tc đ tng trng ca tng tài sn và tng d n giai đon 2007-2011
30
Hình 2.4: Ngun vn huy đng ca Vietinbank giai đon 2008-2011 31
Hình 2.5: Tng quan v vn điu l ca Vietinbank vi mt s ngân hàng khác
nm 2011 31
Hình 2.6: H s an toàn vn (CAR) ca Vietinbank giai đon 2009-2011 32
Hình 2.7: Các ch s ROE và ROA ca Vietinbank giai đon 2009-2011 33
Hinh 2.8: Tng quan gia thu nhp t lãi và các khon thu nhp tng đng vi

tng thu nhp ca Vietinbank giai đon 2008-Quý III/2012 34
Hình 2.9: So sánh n xu gia Vietinbank và mt s ngân hàng khác nm 2011 38
Hình 2.10: Tc đ tng trng ca tng d n và n xu t nm 2010 đn quý
III/2012 41
Hình 2.11: Qu d phòng ri ro cho vay khách hàng (không bao gm x lý ri ro
trong nm) Vietinbank giai đon 2009-2011 42
Hình 2.12: C cu t trng n xu ca mt s ngành 53
Hình 2.13: C cu d n cho vay theo ngành kinh t ca Vietinbank nm 2011 53
Hình 3.1: Vn điu l và li nhun sau thu theo k hoch ca Vietinbank nm
2012, 2013 60




1

LI M U
1. t vnăđ
Trong nn kinh t, h thng Ngân hàng nh là “ xng sng”, có vai trò xuyên sut,
ch lc trong quá trình hot đng, tng trng và phát trin ca nn kinh t.
i vi h thng ngân hàng thng mi Vit Nam hin nay thì hot đng tín dng
là hot đng kinh doanh chính, to ra ngun li nhun chính cho các ngân hàng
thng mi (theo thng kê chim t 70% - 80%/tng li nhun). Tuy nhiên hot
đng tín dng luôn tim n nhiu ri ro, do vy công tác qun tr, giám sát không
hiu qu thì h qu xu nht có th là làm sp đ c h thng tài chính – tin t quc
gia.
ng trc nhng thi c và thách thc ca tin trình hi nhp kinh t quc t, vic
nâng cao hiu qu qun tr điu hành đc bit là nâng cao hiu qu qun tr ri ro tín
dng ca các Ngân hàng thng mi Vit Nam đ tn ti và phát trin trong môi
trng cnh tranh ngày càng khc lit, không nhng t các ngân hàng thng mi

trong nc mà còn phi cnh tranh vi các ngân hàng thng mi đn t nc
ngoài đư tr nên cp thit.
K t nm 2004, công tác qun tr ri ro tín dng ca Ngân hàng Thng Mi C
Phn Công Thng Vit Nam ( Vietinbank) đư đc Ban lưnh đo quan tâm, ban
hành chính sách qun tr ri ro tín dng. n tháng 6/2006, Vietinbank đư xây
dng mô hình qun tr ri ro hot đng ngân hàng nói chung và qun tr ri ro tín
dng nói riêng. Tuy nhiên, trong quá trình thc hin vn còn nhng mt hn ch,
gây ri ro trong hot đng tín dng.
T đu nm 2012 đn nay, s gia tng n xu ca h thng các NHTM nói chung
và ca NHCT nói riêng đư tr thành vn đ đáng lo ngi ca toàn xã hi, nh hng
đn hiu qu hot đng ca Ngân hàng và ca nn kinh t. Do đó, yêu cu hoàn
thin công tác qun tr ri ro tín dng nhm đm bo hn ch ri ro trong hot đng
cp tín dng, hng đn các chun mc quc t trong qun tr ri ro, nâng cao nng
lc cnh tranh trong bi cnh hi nhp quc t là yêu cu bc thit.

2

2. Mc tiêu nghiên cu
- Làm sáng t mt s vn đ c bn v c s lý lun trong hot đng tín dng và
qun tr RRTD ti các NHTM.
- Nghiên cu, kho sát thc trng hot đng tín dng và qun tr RRTD ti
Vietinbank, t đó tìm ra các nguyên nhân dn đn RRTD trong thi gian qua.
- Trên c s nhng nguyên nhân đó, đ xut các gii pháp toàn din phù hp vi
tình hình hot đng ca Vietinbank trong qun tr RRTD theo thông l quc t,
hng đn hot đng hiu qu, phát trin bn vng, nâng cao nng lc cnh tranh
trong bi cnh hi nhp.
3.ăiătng và phm vi nghiên cu
- i tng: H thng lý lun v hot đng tín dng và qun tr RRTD, h thng
pháp lut, h thng các chun mc đánh giá, giám sát v qun tr tín dng.
- Phm vi: Trng tâm nghiên cu là các nguyên nhân dn đn RRTD ti NH TMCP

Công Thng Vit Nam trong giai đon 2009 – quý III/2012, t đó đ xut các vn
đ v k nng qun tr RRTD NH TMCP Công Thng Vit Nam theo chun mc
ca Basel.
4. Phngăphápănghiênăcu
S dng tng hp các phng pháp nghiên cu khoa hc kt hp vi các phng
pháp suy lun logic, thng kê, so sánh, phân tích, … đi t c s lý thuyt đn thc
tin trong hot đng kinh t, t ngun thông tin thu nhn, t nhn đnh ca các
chuyên gia và t kinh nghim ca các nhà qun tr, điu hành hot đng ngân hàng.
Ngoài ra tác gi còn chn lc thông tin t các bài vit chuyên đ trên các tp chí
chuyên ngành tài chính - ngân hàng, báo cáo thng niên ca các NHTM, NHNN
và tham kho các bài vit ca nhng ngi đi trc… đ làm c s d liu tng
hp, phân tích đ có nhng đánh giá khách quan v ni dung ca đ tài, nhm gii
quyt và làm sáng t mc tiêu nghiên cu ca lun vn.


3

5.ăăụănghaăkhoa hc và thc tin ca lunăvn
Lun vn đa ra các gii pháp nhm hn ch ri ro tín dng ti Vietinbank trong
giai đon hin nay da trên các nguyên tc v qun tr RRTD theo tiêu chun quc
t ( Hip c Basel). ng thi, các gii pháp này có s điu chnh cho phù hp vi
tình hình thc t trong hot đng tín dng và qun tr RRTD ca Vietinbank.
6. Kt cu ca lunăvn
Ngoài phn m đu và kt lun, kt cu lun vn đc chia thành ba chng:
Chng 1: Tng quan v hot đng tín dng và ri ro tín dng.
Chng 2: Thc trng v hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng
Vit Nam.
Chng 3: Gii pháp hn ch ri ro tín dng ti Ngân hàng TMCP Công Thng
Vit Nam.















4

CHNGă1:ăTNG QUAN V HOTăNG TÍN DNG VÀ
RI RO TÍN DNG
1.1. Hotăđng tín dng
1.1.1. Khái nim v tín dng ngân hàng
1

Tín dng là quan h vay mn, quan h s dng vn ln nhau gia ngi đi vay và
ngi cho vay da trên nguyên tc hoàn tr, kèm theo li tc khi đn hn. Tín dng
có th hiu mt cách đn gin là mt quan h giao dch gia hai ch th, trong đó
mt bên chuyn giao quyn s dng tin hoc tài sn cho bên kia bng nhiu hình
thc nh: cho vay, bán chu hàng hoá, chit khu, bo lưnh,… đc s dng trong
mt thi gian nht đnh và theo mt s điu kin nht đnh nào đó đư tha thun.
Tín dng ngân hàng (sau đây gi tt là tín dng) là quan h chuyn nhng quyn
s dng vn t NH cho KH trong mt thi gian nht đnh vi mt chi phí nht đnh.
1.1.2. Bn cht ca tín dng :

T khái nim trên, bn cht ca tín dng là mt giao dch v tài sn trên c s hoàn
tr và có các đc trng sau:
- Tài sn giao dch trong quan h tín dng ngân hàng bao gm hai hình thc là
cho vay (bng tin) và cho thuê (bt đng sn và đng sn).
- Xut phát t nguyên tc hoàn tr, vì vy ngi cho vay khi chuyn giao tài sn
cho ngi đi vay s dng phi có c s đ tin rng ngui đi vay s tr đúng hn.
Ðây là yu t ht sc c bn trong qun tr tín dng.
- Giá tr hoàn tr thông thung phi ln hn giá tr lúc cho vay, hay nói cách khác
là ngi đi vay phi tr thêm phn lãi ngoài vn gc.
- Trong quan h tín dng ngân hàng, tin vay đc cp trên c s bên đi vay cam
kt hoàn tr vô điu kin cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
Nhăvy, có th khng đnh rng, nét đc trng ca s vn đng trong quan h tín
dng là tính hoàn tr.



1
Tham kho t sách Qun tr ngân hàng ca H Diu (2002).
5

1.1.3. Phân loi tín dng
2

Phân loi tín dng là vic sp xp các khon vay theo tng nhóm da trên
nhng tiêu thc nht đnh. Phân loi tín dng mt cách khoa hc là tin đ đ thit
lp các quy trình cho vay thích hp và nâng cao hiu qu QTRRTD. Tùy vào cách
tip cn mà tín dng NH đc chia thành:
 Cnăc vào thi hn cho vay:
- Tín dng ngn hn: là loi tín dng có thi hn không quá 12 tháng (1 nm). Tín
dng ngn hn đc s dng đ b sung vn lu đng và các nhu cu thiu ht tm

thi v vn ca các ch th vay vn.
- Tín dng trung hn: là loi tín dng có thi hn t trên 1 nm đn 5 nm, khon
tín dng trung hn thng đc s dng đ đáp ng nhu cu vn thc hin các d
án ci to tài sn c đnh, ci tin k thut, m rng sn xut, nói chung là đu t
theo chiu sâu.
- Tín dng dài hn: là loi tín dng có thi hn t trên 5 nm, khon tín dng dài
hn thng đc s dng đ đu t xây dng các công trình mi.
 Cnăc vào boăđm tín dng:
- Tín dng có bo đm: là loi tín dng mà theo đó ngha v tr n ca ch th
vay vn đc bo đm bng tài sn ca ch th vay vn, tài sn hình thành t vn
vay hoc bo đm bng uy tín và nng lc tài chính ca bên th ba.
- Tín dng không có bo đm bng tài sn: là loi tín dng mà theo đó NH ch
đng la chn KH đ cho vay trên c s KH có tín nhim vi NH, có nng lc tài
chính và có phng án, d án kh thi có kh nng hoàn tr n vay.
 Cnăc vào mcăđíchăs dng vn vay:
- Cho vay phc v sn xut kinh doanh công thng nghip.
- Cho vay tiêu dùng cá nhân.
- Cho vay kinh doanh bt đng sn.
- Cho vay sn xut nông nghip.
- Cho vay các t chc tài chính.

2
Tham kho t sách Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng ca Nguyn Vn Tin (2005).
6

- Cho thuê tài chính.
- Cho vay khác…
1.2. Ri ro tín dng ngân hàng
1.2.1. Khái nim ri ro tín dng
“ Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca các t chc tín dng là kh nng

xy ra tn tht trong hot đng ngân hàng ca các t chc tín dng do khách hàng
không thc hin hay không có kh nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt”
(iu 2, Q 493/2005/Q-NHNN ca NHNN Vit Nam).
Nh vy, ri ro tín dng phát sinh trong trng hp ngân hàng không thu đc đy
đ c gc và lãi ca khon vay, hoc là vic thanh toán gc và lưi không đúng k
hn. ây là ri ro liên quan đn cht lng hot đng tín dng ca ngân hàng. Ri
ro tín dng xut phát t hai nguyên nhân chính đó là nguyên nhân khách quan (môi
trng kinh doanh) và nguyên nhân ch quan (t ngân hàng và các khách hàng).
1.2.2. Phân loi ri ro tín dng ngân hàng
3
:
Cn c vào nguyên nhân phát sinh ri ro, ri ro tín dng đc phân chia thành các
nhóm sau:
- Ri ro giao dch: là loi ri ro tín dng mà nguyên nhân là do nhng hn ch trong
quá trình giao dch và xét duyt cho vay, đánh giá khách hàng. Ri ro giao dch có
03 b phn chính là ri ro la chn, ri ro bo đm và ri ro nghip v.
+ Ri ro la chn: là ri ro có liên quan đn quá trình đánh giá và phân tích tín
dng, khi ngân hàng la chn nhng phng án vay vn có hiu qu đ ra quyt
đnh cho vay.
+ Ri ro bo đm: xut phát t các tiêu chun bo đm nh các điu khon trong
hp đng cho vay, các loi tài sn bo đm, ch th bo đm, cách thc bo đm và
mc cho vay trên giá tr ca tài sn bo đm.
+ Ri ro nghip v: là ri ro liên quan đn công tác qun lý khon vay và hot
đng cho vay, bao gm c vic s dng h thng xp hng ri ro và k thut x lý
các khon cho vay có vn đ.

3
Tham kho t sách Qun tr ngân hàng ca H Diu (2002).
7


- Ri ro danh mc: là ri ro tín dng mà nguyên nhân xut phát là do nhng hn
ch trong qun lý danh mc cho vay ca ngân hàng, đc phân làm 02 loi: ri ro
ni ti và ri ro tp trung
+ Ri ro ni ti: xut phát t các yu t, các đc đim riêng có, mang tính riêng
bit, bên trong ca mi ch th đi vay hoc ngành, lnh vc kinh t. Nó xut phát t
đc đim hot đng hoc đc đim s dng vn ca khách hàng vay vn.
+ Ri ro tp trung: là trng hp ngân hàng tp trung vn cho vay quá nhiu đi
vi mt s khách hàng, cho vay quá nhiu doanh nghip hot đng trong cùng mt
ngành, lnh vc kinh t; hoc trong cùng mt vùng đa lý nht đnh; hoc cùng mt
loi hình cho vay có ri ro cao.
1.2.3. nhăhng ca ri ro tín dng:
 nhăhngăđn hotăđng kinh doanh ca ngân hàng
Khi RRTD xy ra, NH không thu hi đc vn và lưi cho vay, nhng vn
phi tr lưi cho ngi gi tin khi đn hn, gây mt cân đi thu chi, vòng quay vn
tín dng gim làm cho NH kinh doanh không hiu qu, chi phí tng. T đó, bt
buc phi thu hp quy mô kinh doanh, nng lc tài chính gim sút, uy tín, sc cnh
tranh gim, kt qu kinh doanh ca NH ngày càng xu có th dn đn thua l hoc
dn đn phá sn nu không có bin pháp x lý, khc phc kp thi.
 nhăhngăđn nn kinh t xã hi
NH là mt t chc trung gian tài chính, có chc nng huy đng vn nhàn ri
đ cho vay li, nên khi có RRTD xy ra, nu ngân hàng không có bin pháp x lý
khc phc kp thi, dn đn vic b thua l, thm chí phá sn s gây ra hiu ng dây
chuyn, lúc này, ri ro không ch riêng đi vi ngân hàng mà s nh hng rt ln
đn đn toàn b nn kinh t, làm cho nn kinh t b suy thoái, giá c tng, sc mua
gim, tht nghip và xã hi mt n đnh, …
Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr NH phi ht sc thn trng và có nhng gii
pháp thích hp nhm qun tr ri ro mt cách hiu qu, điu hành hot đng tín
dng an toàn.

8


1.3 Qun tr ri ro tín dng:
1.3.1 Khái nim qun tr ri ro:
Qun tr ri ro tín dng là quá trình tip cn ri ro tín dng mt cách khoa
hc và có h thng nhm nhn dng, kim soát, phòng nga và gim thiu nhng
tn tht, mt mát, nhng nh hng bt li ca ri ro tín dng. Nh vy mc tiêu
ca qun tr ri ro tín dng là nhm ti đa hóa các li ích cho ngân hàng và các c
đông (mô hình c phn) và gim thiu nhng ri ro, nhng tn tht trong hot đng
tín dng ca các NHTM trong gii hn có th chp nhn đc đi vi tng ngân
hàng đ đm bo s tn ti và phát trin bn vng.
1.3.2 Quy trình qun tr ri ro tín dng:
Trong hot đng cho vay, ngân hàng luôn đi mt vi tình trng thông tin bt
cân xng, trong mi quan h vi khách hàng vay, ngân hàng không th hiu rõ mc
đ ri ro ca ngi vay, d án cho vay bng chính khách hàng. Vì th, ngân hàng
thng ri vào th la chn bt li. Nhng li nhun luôn gn lin vi ri ro. Mt
h thng qun lý hiu qu không đng ngha vi vic né tránh ri ro mà phi làm
sao kim soát và hn ch ri ro  mc thp nht tng ng vi mc li nhun đ ra.
Do vy, mt quy trình qun tr ri ro tín dng hiu qu phi bao gm nhng bc
sau:
- Nhn din ri ro: Qun tr ri ro trc ht là phi nhn din đc ri ro. Nhn
din ri ro là quá trình xác đnh liên tc và có tính h thng đi vi các hot đng
kinh doanh ca ngân hàng.  nhn din ri ro, ngân hàng phi lp đc bng lit
kê tt c các du hiu cnh báo ri ro đi vi các ngân hàng.
- Phân tích ri ro: Sau khi nhn dng đc ri ro thì phi phân tích ri ro, xác
đnh đc nguyên nhân gây ro ri ro. ây là công vic phc tp, bi mi ri ro
không ch có mt nguyên nhân duy nht gây ra mà thng do nhiu nguyên nhân
gây ra. Trên c s tìm đc các nguyên nhân, t đó đa ra các bin pháp hu hiu
đ phòng nga ri ro và tác đng đn các nguyên nhân thay đi chúng.
9


- oălng ri ro: là vic thu thp s liu và phân tích, đánh giá c lng bng
các con s c th v tn sut xut hin ri ro và mc đ tn tht. Thông thng da
trên 03 phng pháp đnh lng c bn:
+ Phng pháp thng kê
+ Phng pháp kinh nghim
+ Phng pháp tính toán – phân tích
- Kim soát ậ phòng nga ri ro: ây là công vic trng tâm ca qun tr ri ro
tín dng. Kim soát ri ro là vic đa ra các bin pháp, k thut, công c, chin
lc và các chng trình hành đng đ ngn nga, tránh né đ gim thiu nhng
tn tht cho ngân hàng.
- Tài tr ri ro: Khi ri ro đư xy ra, trc ht cn theo dõi, xác đnh chính xác
nhng tn tht v tài sn, v ngun nhân lc, v giá tr pháp lỦ. Sau đó cn có
nhng bin pháp tài tr ri ro thích hp. Các bin pháp này đc chia lm 02 nhóm:
t khc phc ri ro và chuyn giao ri ro.
1.3.3. oălng ri ro tín dng:
Trong quy trình qun tr ri ro tín dng thì đo lng ri ro là mt bc quan
trng, nht là trong quan đim qun tr ri ro hin đi. Không ch dng li  mc đ
là nhn dng ra ri ro mà nhà qun tr phi đo lng đc mc ri ro mà ngân hàng
gp phi. Ri ro tín dng bao hàm hai đc trng là: (1) luôn gn lin vi tn tht ca
ngân hàng v mt tài chính; (2) xut phát t s vi phm ngha v hp đng ca
khách hàng. T đây ta có th thy đc rng ri ro tín dng là kh nng xy ra bin
c gn lin vi tn tht v mt tài chính ca ngân hàng. Chính vì th, mc tiêu ca
đo lng ri ro tín dng là giúp ngân hàng lng hóa đc ri ro mà mình gp phi
trong mt khong thi gian nht đnh (Bùi Diu Anh, 2010, [4]). Qua đó có nhng
bin pháp chng đ ri ro thích hp nh thit lp d tr đ bù đp tn tht…
Ngân hàng có th tip cn nhiu cách khác nhau đ đo lng ri ro. Không có
phng pháp đo lng nào phù hp vi mi ngân hàng, mi ngân hàng cn xây
dng cho mình mt phng pháp đo lng phù hp vi tình hình thc t ti ngân
hàng mình. Có th s dng nhiu mô hình khác nhau đ đánh giá RRTD. Các mô
10


hình này rt đa dng bao gm c đnh lng và đnh tính. Mt s mô hình ph bin
sau:
1.3.3.1. Môăhìnhăđnh tính - Mô hình 6C
4
:
Trng tâm ca mô hình này là xem xét liu ngi vay có thin chí và kh
nng thanh toán các khon vay khi đn hn hay không. C th bao gm 6 yu t
sau:
- T cách ngi vay (Character): Cán b tín dng phi làm rõ mc đích xin vay
ca KH, mc đích vay ca KH có phù hp vi chính sách tín dng hin hành ca
NH hay không. ng thi xem xét v lch s đi vay và tr n ca khách hàng. Cho
dù mc đích xin vay là tt, thì cán b tín dng cng phi xác đnh thin chí tr n
ca ngi vay gi chung là “t cách ngi vay”. Nu phát hin thy ngi vay gi
di trong k hoch s dng vn và tr n nh đư tha thun, thì cán b tín dng
phi t chi cho vay, nu không, ri ro tín dng s phát sinh cho ngân hàng.
- Nng lc ca ngi vay (Capacity): Cán b tín dng phi chc chn rng ngi
xin vay có đ nng lc hành vi dân s và nng lc pháp lỦ theo quy đnh ca pháp
lut.
- Thu nhp ca ngi vay (Cash): cán b tín dng phi xác đnh đc ngun tr
n ca ngi vay. Nhìn chung, ngi vay có ba kh nng đ to ra tin, đó là: (i)
lung tin t doanh thu bán hàng hay t thu nhp tin lng, (ii) tin t bán thanh lý
tài sn, (iii) tin t phát hành chng khoán … Ngân hàng nên u tiên hn c là kh
nng th nht, coi đây là ngun thu đu tiên và cn bn đ tr n vay ngân hàng. Vì:
vic bán thanh lý tài sn có th là biu hin nng lc ngi vay tr nên yu đi,
khin cho ngân hàng tr nên ít đc bo đm. Ngoài ra, mt s thiu ht lung tin
là biu hin không lành mnh trong kinh doanh ca ngi vay, khin cho quan h
tín dng tr nên có vn đ.
- Bo đm tin vay (Collateral): ây là mt trong nhng điu kin quan trng đ
NH cp tín dng và là ngun tài sn th hai có th dùng đ tr n vay cho NH.


4
Tham kho t sách Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng ca Nguyn Vn Tin (2005).
11

- Các điu kin (Conditions): NH quy đnh các điu kin tùy theo chính sách tín
dng theo tng thi k.
- Kim soát (Control): Tp trung vào nhng vn đ nh: các thay đi ca lut
pháp, quy ch hot đng có nh hng xu đn ngi vay? Yêu cu tín dng ca
ngi vay có đáp ng các tiêu chun ca NH.
Mô hình 6C tng đi đn gin, tuy nhiên li ph thuc quá nhiu vào mc đ
chính xác ca ngun thông tin thu thp đc, kh nng d báo cng nh trình đ
phân tích, đánh giá ch quan ca cán b tín dng.
1.3.3.2. Môăhìnhălng hoá ri ro tín dng
Hin nay, hu ht các ngân hàng đu s dng mô hình đnh lng đ lng hóa
đc ri ro và d báo nhng tn tht có th xy ra trong quá trình cp tín dng. Các
mô hình thng đc s dng là:
 Môăhìnhăđim s Z
5
:
ây là mô hình do E.I.Altman dùng đ cho đim tín dng đi vi các doanh
nghip vay vn. i lng Z dùng làm thc đo tng hp đ phân loi RRTD đi
vi ngi vay và ph thuc vào:
- Tr s ca các ch s tài chính ca ngi vay.
- Tm quan trng ca các ch s này trong vic xác đnh xác sut v n ca ngi
vay trong quá kh.
T đó Altman đư xây dng mô hình đim nh sau:
Z = 1,2 X1 + 1,4 X2 + 3,3 X3 + 0,6 X4 + 1,0 X5 (1.1)
Trong đó,
X1 = H s vn lu đng/ tng tài sn

X2 = H s lãi cha phân phi/ tng tài sn
X3 = H s li nhun trc thu và lãi/ tng tài sn
X4 = H s giá th trng ca tng vn s hu/ giá tr hch toán ca tng n
X5 = H s doanh thu/ tng tài sn

5
Tham kho t sách Qun tr ri ro trong kinh doanh ngân hàng ca Nguyn Vn Tin (2005).

12

Tr s Z càng cao, thì ngi vay có xác sut v n càng thp. Vy khi tr s Z thp
hoc là mt s âm s là cn c xp KH vào nhóm có nguy c v n cao.
Theo mô hình cho đim “Z” ca Altman:
Z < 1,81 : KH có kh nng ri ro cao
1,81 < Z < 3 : Không xác đnh đc
Z > 3 : Khách hàng không có kh nng v n
Theo mô hình cho đim Z ca Altman, bt c công ty nào có đim s thp hn 1,81
phi đc xp vào nhóm có nguy c RRTD cao.
 Mô hình xp hng caăMoody’săvƠăStandardă&ăPoor’s
RRTD hay ri ro không hoàn đc vn trái phiu ca công ty thng đc th hin
bng vic xp hng trái phiu. Nhng đánh giá này đc chun b bi mt s dch
v xp hng t nhân trong đó Moody’s và Standard & Poor’s là nhng dch v tt
nht.
Bng1.1: Bng xp hng tín nhim khách hàng ca Moody’s và Standard & Poor’s


Xp hng
Tình trng
Moody’să
Aaa

Cht lng cao nht

Aa
Cht lng cao

A
Cht lng va cao hn

Baa
Cht lng va


Ba
Nhiu yu t đu c

B
u c

Caa
Cht lng kém

Ca
u c có ri ro cao

C
Cht lng kém nht
Standardă&ăPoor’s
AAA
Cht lng cao nht


AA
Cht lng cao
13


A
Cht lng va cao hn

BBB
Cht lng va

BB
Cht lng va thp hn

B
u c

CCC - CC
u c có ri ro cao

C
Trái phiu có li nhun

DDD - D
Không hoàn đc vn

i vi Moody’s xp hng cao nht t Aaa nhng vi Standard & Poor’s thì cao
nht là AAA. Vic xp hng gim dn t Aa (Moody’s) và AA (Standard & Poor’s)
sau đó thp dn đ phn ánh ri ro không đc hoàn vn cao. Trong đó, chng
khoán trong 4 loi đu đc xem nh loi chng khoán nên đu t, còn các loi

chng khoán bên di đc khuyn cáo là không nên đu t. Nhng do có mi
quan h gia ri ro và li nhun nên tuy vic xp hng thp (ri ro không hoàn vn
cao) nhng có li nhun cao nên đôi lúc NH chp nhn đu t vào các loi chng
khoán này.
Phng pháp xp hng tín nhim t ra khách quan trong vic lng hóa ri ro ca
khách hàng. Cách tip cn này đc y ban Basel khuyn khích xây dng và áp
dng ti các ngân hàng.
Trên đây là mt s mô hình đo lng ri ro tín dng đc các ngân hàng thng
mi Vit Nam đang áp dng, các phng pháp này đu tp trung đo lng ri ro tín
dng ca tng khon vay riêng l hay nói cách khác là tp trung đo lng mt khía
cnh ca ri ro tín dng là ri ro giao dch. Các ngân hàng thng mi vn còn
thiu ht mt phng pháp hay mô hình đo lng ri ro tín dng di góc đ danh
mc cho vay ( đo lng ri ro ni b) đ tip cn vi các chun mc qun lý ri ro
hin đi mà th gii đang áp dng


14

1.3.3.3. Xácăđnh mcăđ ri ro tín dng
 đánh giá cht lng tín dng ca NH, ngi ta thng dùng ch tiêu n quá hn,
n xu và kt qu phân loi n.
 H s n quá hn:
N quá hn là khon n mà mt phn hoc toàn b n gc và/ hoc lưi đư quá hn
(N nhóm 2, 3, 4 và 5).
H s n quá hn = (D n quá hn/Tng d n) x 100% (1.2)
T l n quá hn < 5%
 T l n xu:
N xu là nhng khon tín dng b xp vào các nhóm n 3, 4 và 5.
T l n xu = (D n xu/Tng d n) x 100% (1.3)
T l n xu < 3%

 Phân loi n:
Theo điu 6 ca Quyt đnh 493/2005/Q – NHNN ngày 22/04/2005 và Quyt đnh
s 18/2007/Q – NHNN ngày 25/04/2007 ca Thng đc NHNN thì TCTD thc
hin phân loi n theo 5 nhóm sau:
- Nhóm 1: N đ tiêu chun
- Nhóm 2: N cn chú ý
- Nhóm 3: N di tiêu chun
- Nhóm 4: N nghi ng
- Nhóm 5: N có kh nng mt vn
Bên cnh đó, Quy đnh cng nêu rõ, thi gian th thách đ chuyn khon vay quá
hn v trong hn là 6 tháng đi vi khon n trung dài hn và 3 tháng đi vi khon
n ngn hn k t ngày khách hàng tr đy đ n gc và lãi vay ca khon vay b
quá hn hoc khon n đc c cu li thi hn tr n.
Trng hp mt KH có nhiu hn mt khon n vi NH mà có bt k khon n b
chuyn sang nhóm n ri ro cao hn thì NH buc phi phân loi các khon n còn
li ca KH đó vào các nhóm n ri ro cao hn tng ng vi mc đ ri ro. Khi
NH cho vay hp vn không phi vi vai trò là NH đu mi, NH khi thc hin phân
15

loi các khon n (bao gm c khon vay hp vn) ca KH đó vào nhóm ri ro cao
hn gia đánh giá ca NH đu mi và đánh giá ca NH. ng thi, theo điu 7 ca
Quyt đnh 493, Ngân hàng nhà nc cng đư yêu cu các ngân hàng thng mi
Vit Nam đn cui nm 2008 phi xây dng xong h thng xp hng n b đ phân
loi n theo tiêu chun đnh tính. Nhng đn cui nm 2010 mi ch có ba ngân
hàng là BIDV, MB, Vietcombank đa vào s dng.
 Trích lp d phòng ri ro:
Hin nay phn ln các ngân hàng trích lp d phòng theo điu 6 ca Quyt
đnh 493/2005/Q-NHNN. C th, trên c s phân loi các khon n theo 5 nhóm
các NH phi trích lp d phòng c th đ d phòng cho nhng tn tht có th xy
ra, đng thi trích lp d phòng chung vi t l 0,75% tng giá tr ca các khon n

t nhóm 1 đn nhóm 4 đ d phòng cho nhng tn tht cha xác đnh. Có th thy
rng, theo nhng tiêu chí phân loi n da trên s ngày quá hn và s ln điu chnh
k hn tr n cha phn ánh ht ri ro ca khon vay. T đó d phòng đc trích
lp không tng ng vi ri ro thc t mà ngân hàng có th gánh chu.
Theo tinh thn ca Basel II, các ngân hàng s s dng các mô hình da trên h
thng d liu ni b đ xác đnh kh nng tn tht tín dng. Phng pháp này giúp
ngân hàng có cái nhìn chính xác hn v nhng ri ro, tn tht mà ngân hàng có th
gp phi, t đó có trích lp d phòng ri ro phù hp.
1.3.4. Quy trình qun tr ri ro tín dng theo y ban Basel:
y ban Basel v giám sát NH là mt y ban bao gm các chuyên gia giám
sát hot đng NH đc thành lp nm 1975 bi các Thng đc NH Trung ng ca
nhóm G10 (B, Canada, Pháp, c, Ý, Nht, Hà Lan, Thy in, Anh và M). y
ban t chc các cuc hp thng niên ti tr s NH thanh toán quc t (BIS) ti
Washington (M) hoc ti Thành ph Basel (Thy S).
Quy trình qun tr ri ro tín dng theo y ban Basel đc thc hin theo các bc
sau: