BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HăCHệăMINH






NGUYNăTHăBệCHăTUYN





CỄCăYUăTăTỄCăNGăLểNăQUYăMỌă
VĨăTệNHăCăLPăCAăHIăNGăQUNăTRă
ăCỄC DOANHăNGHIPăTIăVITăNAM





LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP. H Chí Minh - Nm 2013
BăGIỄOăDCăVĨăĨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HăCHệăMINH





NGUYNăTHăBệCHăTUYN





CỄCăYUăTăTỄCăNGăLểNăQUYăMỌă
VĨăTệNHăCăLPăCAăHIăNGăQUNăTRă
ăCỄCăDOANHăNGHIPăTIăVITăNAM



Chuyên ngành: Tài Chính ậ Ngân Hàng
Mưăs: 60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT




Ngiăhngădnăkhoaăhc:ăGS.TS TrnăNgcăTh



TP. H Chí Minh - Nm 2013


LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan đ tài lun vn ắCỄCă YUă T TỄCăNGă LÊN QUY
MÔ VÀ TệNHă Că LPă CAă HI NGă QUNă TR  CÁC DOANH
NGHIPăTIăVITăNAM” là nghiên cu ca chính tác gi, ni dung đc đúc
kt t quá trình hc tp và các kt qu nghiên cu thc tin trong thi gian qua, s
liu s dng là trung thc và có ngun gc trích dn rõ ràng và các kt qu trình bày
trong lun vn cha đc công b ti bt k nghiên cu nào.

Hc viên


NguynăThăBíchăTuyn







MCăLC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Li cm n

Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các s đ và ph lc
TịMăLC 1
1. GII THIU 2
1.1. Lý do chnăđ tài 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 3
1.3. iătng và phm vi nghiên cu 4
1.4. Phngăphápănghiênăcu 4
1.5. B cc ca lunăvn 4
1. TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU LIÊN QUAN VÀ GI THUYT V
CÁC YU T TỄCăNGăLểNăQUYăMỌăVĨăTệNHăC LP CAăHQT 5
2.1. Các nghiên cu liên quan 5
2.1.1. Các nghiên cu trên th gii 5
2.1.2. Các nghiên cu ti Vit Nam 9
2.2. Các gi thuyt nghiên cu 10
2.2.1. Các nhân t qun tr 10
2.2.2. Các đc tính doanh nghip 15
3. D LIUăVĨăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU 17

3.1. D liu nghiên cu 17
3.2. Mô hình nghiên cuăvƠăđnhănghaăcácăbin 18
3.2.1. Mô hình nghiên cu 18
3.2.2. nh ngha các bin 19
3.3. Phngăphápănghiênăcu 21
3.3.1. Tng quát 21
3.3.2. Thng kê mô t các bin 23
4. KT QU NGHIÊN CU 27
4.1. Mô hình 1 27

4.1.1. Phân tích mi tng quan gia các bin 27
4.1.2. Kt qu chy hi quy 28
4.1.3. Phát hin hin tng đa cng tuyn, phng sai thay đi, t tng
quan trong mô hình và khc phc các hin tng bng phn mm Stata 31
4.2. Mô hình 2 35
4.2.1. Phân tích mi tng quan gia các bin 35
4.2.2. Kt qu chy hi quy 36
4.2.3. Phát hin hin tng đa cng tuyn, phng sai thay đi, t tng
quan trong mô hình và khc phc các hin tng bng phn mm Stata 39
5. KT LUN, HN CH VĨăHNG NGHIÊN CU MI 43
TÀI LIU THAM KHO 46
PH LC 52








DANHăMCăCỄCăTăVITăTT
BCB: Bn cáo bch
BCTC: Báo cáo tài chính
BCTN: Báo cáo thng niên
BH: Ban điu hành
BG: Ban giám đc
BKS: Ban kim soát
FEM: Fixed Effect Model - Mô hình tác đng c đnh
GH (CEO): Giám đc điu hành
GLS: Phng pháp bình phng ti thiu tng quát

HQT: Hi đng qun tr
HOSE: Sàn giao dch chng khoán Thành Ph H Chí Minh
OLS: POOLED - Phng pháp bình phng nh nht thông thng
PST: Phng sai thay đi
REM: Random Effect Model - Mô hình tác đng ngu nhiên
ROA: T sut sinh li ca tài sn
ROE: T sut sinh li trên vn ch s hu
TP.HCM : Thành Ph H Chí Minh
TTQ: T tng quan
VIF: Nhân t phóng đi phng sai

DANHăMCăCỄCăBNGăBIU
Bng 01: Kt qu thng kê mô t các bin 26
Bng 02: Ma trn h s tng quan (Mô hình 1) 27
Bng 03: Kt qu chy hi quy (Mô hình 1) 28
Bng 04: So sánh kt qu gia POOLED và REM (Mô hình 1) 29
Bng 05: Kt qu Hausman Test (Mô hình 1) 30
Bng 06: Kt qu chy VIF (Mô hình 1) 31
Bng 07: Tóm tt các kt qu có ý ngha thng kê (Mô hình 1) 33
Bng 08: Ma trn h s tng quan (Mô hình 2) 35
Bng 09: Kt qu chy hi quy (Mô hình 2) 36
Bng 10: So sánh kt qu gia POOLED và REM (Mô hình 2) 37
Bng 11: Kt qu Hausman Test (Mô hình 2) 38
Bng 12: Tóm tt các kt qu có ý ngha thng kê (Mô hình 2) 40





DANHăMCăCÁC SăăVĨăPHăLC

S đ 01: Mô t % s lng thành viên HQT 23
S đ 02: Mô t % t l thành viên HQT đc lp 25
Ph lc 01: Kt qu chy hi quy dng POOLED (Mô hình 1) 52
Ph lc 02: Kt qu chy hi quy dng FEM (Mô hình 1) 53
Ph lc 03: Kt qu chy hi quy dng REM (Mô hình 1) 54
Ph lc 04: Kt qu chy GLS khc phc PST và TTQ (Mô hình 1) 55
Ph lc 05: Kt qu chy hi quy dng POOLED (Mô hình 2) 56
Ph lc 06: Kt qu chy hi quy dng FEM (Mô hình 2) 57
Ph lc 07: Kt qu chy hi quy dng REM (Mô hình 2) 58
Ph lc 08: Kt qu chy GLS khc phc PST và TTQ (Mô hình 2) 59
Ph lc 09: Danh sách 112 công ty có vn hóa cao nht trên sàn Hose trong mu
nghiên cu 60

1
TÓM LC

Qun tr doanh nghip (Corporate governance) đóng mt vai trò to ln và vô
cùng quan trng đi vi hiu qu hot đng ca doanh nghip đc bit là  Vit
Nam khi các doanh nghip mun m rng quy mô, nâng tm nh hng, niêm yt
trên sàn chng khoán trong nc và k c niêm yt trên sàn chng khoán  nc
ngoài. Nghiên cu v các đc tính ca HQT và thành viên HQT đc lp là mt
nghiên cu thú v và còn mi v qun tr doanh nghip ti các công ty Vit Nam.
Tác gi tin hành nghiên cu đnh lng thông qua mu gm 112 công ty niêm yt
trên S giao dch chng khoán Thành Ph H Chí Minh (HOSE) giai đon t 2010
đn 2012. Các phát hin đư cung cp s hiu bit sâu sc v vn đ, ví d: quy mô
HQT tng quan dng vi quy mô BKS và tng quan âm vi s hu c đông
ln trong khi thành viên HQT đc lp tng quan dng vi s hu ca c đông
ln và tng quan âm vi s hu nhà nc và s hu ban qun lý.
T khóa: Quy mô ảQT, cu trúc ảQT, qun tr doanh nghip, Vit Nam






2
1. GIIăTHIU
1.1. LỦădoăchnăđătƠi
Tác gi tin hành nghiên cu ắQuy mô và tính đc lp ca HQT” chính là
nghiên cu quy mô ca HQT và thành viên HQT đc lp. HQT là mt phn
quan trng trong cu trúc ca công ty. HQT có quyn thuê mn, sa thi và tr thù
lao cho đi ng điu hành cp cao. HQT là c quan qun lý công ty, có toàn quyn
nhân danh công ty đ quyt đnh mi vn đ liên quan đn li ích ca công ty tr
nhng vn đ thuc thm quyn ca i hi đng c đông. HQT chu trách nhim
trc c đông v hot đng ca công ty, đm bo hot đng tuân th các quy đnh
ca pháp lut và iu l công ty, đi x bình đng đi vi tt c c đông và quan
tâm ti li ích ca ngi có quyn li liên quan. Trong qun tr công ty, HQT
đc xem là yu t ct lõi, đóng vai trò quyt đnh trong vic xây dng và duy trì
các nguyên tc qun tr công ty hiu qu. H là nhng ngi xây dng mc tiêu,
phát trin tm nhìn và giá tr công ty. Ngoài ra, h cng là ngi đnh hng chin
lc, giám sát qun lý, đm bo thc thi kim soát. Do đó, thành viên HQT phi là
nhng ngi có nng lc và kinh nghim nhng đ có nhng chính sách đúng đn
vì li ích ca công ty và c đông, trong HQT cn phi có thành viên đc lp.
Thành viên HQT đc lp là cu ni gii quyt xung đt li ích gia c đông
ln và c đông nh, gia c đông vi t cách ch s hu và nhng ngi qun lý
điu hành công ty vi t cách ngi trc tip qun lý s dng vn. H có vai trò rt
quan trng trong vic giám sát, làm gim nguy c lm dng quyn hn, nh hng
ca nhng ngi qun lý, góp phn bo v li ích chung ca công ty, li ích ca c
đông đc bit là nhng c đông nh. H khách quan trong vic hóa gii nhng bt
đng trong ban lưnh đo công ty. Trong HQT, t l thành viên đc lp cao s làm
gim bt s thng tr bi các thành viên bên trong. Và mt điu không th ph

nhn, h chính là nhng ngi mang đn góc nhìn t bên ngoài v chin lc, k
nng giám sát và kin thc mi cho công ty. Ti Vit Nam, thành viên HQT đc
3
lp cha đc xem trng nên đn thi đim hin nay cha có vn bn nào quy đnh
rõ ràng, c th v thành viên đc lp nh: đnh ngha, tiêu chí, trình đ, kinh
nghim,…Quyt đnh 12/2007/Q-BTC quy đnh mt phn ba tng s thành viên
HQT là thành viên đc lp không điu hành. Vn bn mi nht, Thông t
121/2012/TT-BTC ngày 26/07/2012 có hiu lc k t ngày 17/09/2012 thay th
Quyt đnh 12 cng quy đnh s lng thành viên đc lp là mt phn ba và thêm
mt s ni dung nh: không phi là thành viên HQT, Giám đc (Tng giám
đc)…ca các công ty con, công ty liên kit, công ty do công ty đi chúng nm
quyn kim soát; không làm vic ti các công ty t chc cung cp dch v t vn
pháp lut, kim toán; không phi là đi tác hoc có liên quan ca đi tác vi công
ty. Các quy đnh v thành viên đc lp trong thông t này còn rt hn ch.
 tài nghiên cu v HQT và thành viên HQT đc lp đư đc nhiu tác gi
trên th gii nghiên cu c v lý thuyt ln thc nghim  nhiu quc gia khác
nhau. Còn  Vit Nam? Hin ti,  Vit Nam có nhiu đ tài nghiên cu v mi
quan h gia các đc tính ca HQT vi hiu qu hot đng ca công ty nhng tác
gi cha phát hin có đ tài nghiên cu v thành viên HQT đc lp. Chính vì lý do
này nên tác gi chn đ tài nghiên cu cho lun vn tt nghip ca mình là: ắCÁC
YUă Tă TỄCă NGă LểNă QUYă MỌă VĨă TệNHă Că LPă CAă THĨNHă
VIểNăHQTăăCỄCăDOANHăNGHIPăTIăVITăNAM ” vi mong mun góp
thêm mt nghiên cu mi v vn đ HQT và thành viên đc lp đ mang li hiu
qu hot đng cho các doanh nghip Vit Nam.
1.2. Mcătiêuănghiênăcu
Xem xét mc đ tác đng ca các yu t lên quy mô HQT và thành viên
HQT đc lp  các công ty c phn niêm yt trên Sàn giao dch chng khoán
TP.HCM trong giai đon t 2010 đn 2012 nhm kim tra các cp câu hi nghiên
cu nh sau:
 Quy mô HQT có tng quan vi quy mô BKS?

4
T l thành viên HQT đc lp có tng quan vi quy mô BKS?
 Quy mô HQT có tng quan vi s hu c đông ln?
T l thành viên HQT đc lp có tng quan vi s hu c đông ln?
 Quy mô HQT có tng quan vi s hu nhà nc?
T l thành viên HQT đc lp có tng quan vi s hu nhà nc?
 Quy mô HQT có tng quan vi s kiêm nhim ca ch tch HQT?
T l thành viên HQT đc lp có tng quan vi s kiêm nhim ca ch
tch HQT?
 Quy mô HQT có tng quan vi s hu ca ban qun lý?
T l thành viên HQT đc lp có tng quan vi s hu ban qun lý?
1.3. iătngăvƠăphmăviănghiênăcu
- i tng nghiên cu chính là quy mô HQT và thành viên HQT đc lp
 các công ty c phn.
- Phm vi nghiên cu là 112 công ty c phn niêm yt trên sàn HOSE kho sát
trong ba nm t 2010 đn 2012.
1.4. Phngăphápănghiênăcu
Lun vn s dng phng pháp nghiên cu đnh lng, thu thp d liu và
dùng phn mm STATA 11 đ phân tích và x lý d liu bng cân đ tìm ra mi
tng quan gia các yu t vi quy mô và thành viên HQT đc lp.
1.5. Băccăcaălunăvn
Phn còn li ca lun vn đc sp xp nh sau: phn 2 trình bày tng quan các
nghiên cu liên quan và gi thuyt v các yu t tác đng lên quy mô và tính đc lp
ca HQT. Phn 3 trình bày d liu và phng pháp nghiên cu. Phn 4 trình bày
kt qu nghiên cu. Phn 5 đa ra nhng kt lun chính, nhng hn ch và hng
nghiên cu mi.

5
1. TNGăQUANă CỄCă NGHIểNăCUăLIểNăQUANă VĨăGIăTHUYTă Vă
CÁC YUăTăTỄCăNGăLểNăQUYăMỌăVĨăTệNH CăLP CAăHQT

2.1. Cácănghiênăcuăliênăquan
2.1.1. Cácănghiênăcuătrênăthăgii
Các nghiên cu trc đây đư phát trin mt s gi thuyt liên quan đn các yu
t và cu trúc ca HQT ch yu  các nn kinh t phát trin. Boone cùng các cng
s (2007) nghiên cu v s phát trin ca quy mô HQT vi mu gm 1.019 công
ty t lúc công ty phát hành c phiu ra công chúng ln đu cho đn 10 nm sau. 
tin hành nghiên cu, h đư đa ra ba gi thuyt: quy mô hot đng, giám sát và
thng lng. Gi thuyt Quy mô hot đng (Scope of Operation Hypothesis)
cho
rng quy mô và c cu HQT tng ng vi quy mô và tng trng ca công ty.
Gi thuyt này ng ý rng mt công ty tin hành phát trin sn phm mi hay m
rng th trng mi s tìm kim các thành viên HQT mi đ giúp giám sát vic
qun lý có hiu qu. Các thành viên mi có th có kin thc chuyên môn áp dng
cho các lnh vc phát trin mi. Ngoài tác đng lên quy mô HQT, quy mô và vn
đ trong hot đng ca công ty cng có th tác đng lên thành phn HQT. Các
công ty ln hn có nhu cu thành viên HQT bên ngoài nhiu hn đ giám sát công
ty tt hn. Gi thuyt Giám sát (Monitoring Hypothesis) cho thy quy mô và c cu
HQT phn ánh s đánh đi gia chi phí và li ích ca vic giám sát. Các thành
viên HQT đ xut các ban giám sát, hiu qu ca ban giám sát s gim đi khi quy
mô HQT ln hn do vn đ ngi không hng li (free-riding). Li ích thc ca
vic giám sát tng cùng c hi ca nhng ngi qun lý nhm gt b các li ích cá
nhân, nhng gim cùng vi chi phí giám sát. Mt quy mô ti u là có nhiu thành
viên đc lp và tng quy mô s ln hn, khi đó, li ích cá nhân ca nhng ngi
qun lý s cao và chi phí giám sát s thp. Cui cùng, Gi thuyt Thng lng
(Negotiation Hypothesis) đ xut rng cu trúc HQT phn ánh kt qu đàm phán
gia CEO vi các thành viên đc lp và kim ch s nh hng ca CEO vì CEO
6
to ra thng d cho công ty và h dùng sc nh hng đáng k ca mình đi vi các
thành viên đc lp bên ngoài. CEO dùng nh hng ca mình đ đt đc thng d
bng cách thay th thành viên bên trong và liên kt vi các thành viên bên ngoài.

Nhiu nghiên cu gn đây phát trin da trên các gi thuyt ca Boone cùng các
cng s (2007) bng cách thêm nhiu bin hoc các nhóm bin tng đi khác đ
phù hp hn vi quc gia ca h. Guest (2008) kho sát khuynh hng và các yu
t trong cu trúc HQT. Ông s dng mu tng đi ln các công ty ti Vng
quc Anh t 1981 đn 2002. Trc tiên, ông phân tích so sánh môi trng pháp lý
và th ch ca Anh và M đư đa ra gi thuyt rng quy mô HQT  Anh s đóng
vai trò giám sát yu kém hn nên cu trúc HQT không đc quyt đnh bi các
nhân t liên quan đn giám sát. Th hai, trái vi nhng ci cách có tính cht bt
buc  M, nhng ci cách  Anh là t nguyn. Ông cng đư phát hin ra rng cu
trúc HQT đc hình thành bi các xu hng dài hn, nhu cu t vn, nh hng
ca CEO và tác đng ca vic ci cách các quy ch. Quy mô HQT đc xác đnh
bi nhu cu t vn và nh hng ca CEO trong khi t l thành viên đc lp đc
xác đnh bi nh hng ca CEO.
Còn  Nga, Iwasaki (2008) thc hin kho sát 730 công ty chng khoán t tháng
02 đn tháng 06 nm 2005. 859 nhân viên qun lý cao cp t các doanh nghip công
nghip và truyn thông  64 khu vc hành chính đư đc phng vn. Cuc kho sát
này đc thit k nhm đ bit đc quá trình phát trin trong t chc  công ty và
môi trng kinh doanh trong nn kinh t chuyn đi  Nga. Nghiên cu cho thy
các yu t cu thành HQT chia theo ba nhóm: đàm phán, các loi hình doanh
nghip và hot đng kinh doanh. Tác gi cng cho thy, gia các yu t tim nng,
các bin đàm phán có kh nng gii thích đáng k. Ngoài ra, bng chng thc
nghim cng chng t h thng pháp lý  Nga và nhng nét riêng bit trong mt
nn kinh t chuyn đi cng n lc đ có đc s tác đng nht đnh lên kt cu
HQT.
7
Bên cnh đó, còn có các nghiên cu ca Coles cùng các cng s (2008) kho sát
1.500 công ty  M vi tt c 8.165 quan sát giai đon t 1992 đn 2001. H kim
tra mi quan h gia giá tr doanh nghip và cu trúc ca HQT. H phát hin các
công ty có nhiu vn đ thì thng cn nhiu t vn hn, cn quy mô ln hn vi
nhiu thành viên đc lp hn. Nghiên cu ca Linck cùng các cng s (2008) khi s

dng mu kt hp gn 7.000 công ty cng  M t 1990 đn 2004 nhn thy cu
trúc ca HQT phù hp vi chi phí và li ích ca vai trò t vn và giám sát ca
HQT. Bng chng ca h không khuyn khích quan đim ph bin rng quy mô
nh hn vi nhiu thành viên đc lp hn thì hoàn toàn chim u th. Ví d, các
công ty có c hi tng trng cao, chi phí nghiên cu cao, bin đng c tc cao
đc kt hp vi quy mô nh và ít thành viên đc lp hn trong khi các công ty ln
thì có quy mô ln và nhiu thành viên đc lp hn.
Theo Boone cùng các cng s (2007), quy mô HQT và t l thành viên HQT
đc lp tng quan dng vi quy mô hot đng thông qua vic đo lng ba bin:
quy mô công ty, tui và s ngành hot đng; tng quan dng vi các li ích cá
nhân qua hai bin: tp trung ngành và s hin din ca ngi nm quyn giám sát;
nhng tng quan âm vi các chi phí giám sát qua bn bin kho sát: giá tr th
trng trên giá tr s sách, chi phí nghiên cu, li nhun dao đng và quyn s hu
ca CEO. Các kt qu này đư h tr cho lp lun v s đánh đi gia li ích và chi
phí ca vic gia tng s giám sát công ty ca Boone cùng các cng s (2007), Harris
và Raviv (2008). Ngoài ra, h còn cho thy, t l thành viên HQT đc lp tng
quan âm vi nh hng ca CEO qua vic đo lng quyn s hu và nhim k ca
CEO trong khi đó li tng quan dng vi vic kim ch các nh hng ca CEO
vi mt trong các bin đo lng là s hu ca thành viên HQT đc lp (Boone
cùng các cng s, 2007). Linck cùng các cng s (2008) cng nh Coles cùng các
cng s (2008) đư s dng mu nghiên cu t các công ty  M; Lasfer (2006) và
Guest (2008) khi tin hành nghiên cu các công ty  Vng quc Anh cng cho các
kt qu tng t.
8
Trong khi trc đây, Prevost cùng các cng s (2002) thc hin nghiên cu ti
New Zealand, Mak và Li (2001) nghiên cu ti Singapore đu cho các kt qu
tng đi khác. Theo Prevost cùng các cng s (2002), t l thành viên HQT đc
lp tng quan dng vi quy mô HQT và tng quan âm vi tng trng, khó
tiên đoán mi tng quan vi s hu bên trong, không có s tng quan vi n và
s hu ca các c đông ln. Còn  Singapore, Mak và Li (2001), vn đ giám sát

doanh nghip  các công ty còn yu kém, quyn s hu tp trung cao, s hu ca
ch doanh nghip  các công ty t nhân chim t l ln, các tác gi cng đư tin
hành nghiên cu và cho các kt qu quan trng. H đư phát hin ra rng s hu
doanh nghip và cu trúc HQT có tng quan vi nhau, có mi tng quan đáng
k gia các yu t ca HQT. T l thành viên HQT đc lp tng quan âm vi
s hu ca ban qun lý, quy mô HQT và s hu ca nhà nc.
Cui cùng, nghiên cu liên quan nhiu nht đn lun vn này là công trình
nghiên cu ca Chen và Al-Najjar (2012). H tin hành thu thp mu d liu không
cân gm các công ty phi tài chính đc niêm yt trên hai sàn giao dch chng khoán
Thm Quyn và Thng Hi t 1999 đn 2003 đ phc v cho nghiên cu các công
ty  Trung Quc. H nhn ra rng, quy mô HQT ch yu xut phát t các vn đ 
các doanh nghip, thành viên HQT đc lp li chính t s thit lp nên các quy
ch.  Trung Quc, mt s nhân t qun tr đc bit đóng vai trò quan trng trong
vic hình thành nên quy mô và cu trúc HQT. ó là, cu trúc s hu tp trung cao
cho thy các thành viên bên trong qun lý và t chc b máy qun tr bao gm quy
mô và cu trúc ca HQT. H can thip vào vic thuê thành viên đc lp bên ngoài,
nhng ngi hot đng nh mt công c giám sát. Ngoài ra, đi vi s hu nhà
nc,  nhng công ty có s hu nhà nc cao nhng nhà nc không đóng vai trò
giám sát, nên các công ty này đư xut hin c ch giám sát thay th bao gm các
thành viên đc lp. Mt s nhân t qun tr mi đc gii thiu trong nghiên cu
cho thy có tác đng đáng k. Vi hai bin kho sát mi: quy mô BKS và s hu
nhà nc cng cho đc kt qu. Quy mô BKS có tác đng cùng chiu vi quy mô
9
HQT, trong khi đó quy mô BKS cùng vi s hu nhà nc có tác đng ngc
chiu vi thành viên đc lp.
2.1.2. CácănghiênăcuătiăVităNam
Trc khi thc hin nghiên cu đ tài ca mình, tác gi cha tìm thy nghiên
cu đnh lng nào v các yu t tác đng lên quy mô và tính đc lp ca HQT.
Có mt s nghiên cu v quy mô HQT và thành viên HQT đc lp nhng đc
nghiên cu trên khía cnh khác. Phm Quc Vit (2010), nghiên cu nh hng ca

các nhân t điu hành công ty đn hiu qu hot đng ca công ty c phn trong
lun án Tin s, s liu đc kho sát trong ba nm t 2006 đn 2008.  Th Nh
Qunh (2012) kho sát 100 công ty niêm yt vi tt c 304 quan sát trong giai đon
t 2007 đn 2011 nhm nghiên cu v mi tng quan gia qun tr công ty qua các
đc tính ca HQT vi hiu qu ca các công ty c phn. Tác gi có s dng mt
s bin kho sát nh: quy mô HQT, tính kiêm nhim ca ch tch HQT, t l
thành viên đc lp, s hu nhà nc do thành viên HQT làm đi din,…
 tài lun vn thc s ắNghiên cu nh hng ca cu trúc s hu và c ch
điu hành lên chi phí đi din” ca tác gi Phm Th Duy Linh (2013) kho sát 77
công ty c phn niêm yt trên sàn HOSE vi tng 154 quan sát trong hai nm t
2010 đn 2011. Các bin cu trúc s hu và đc đim HQT đc kho sát nh: t
l s hu c phn ni b (ca thành viên HQT và BG), t l s hu c phn ca
c đông ln bên ngoài (s hu t 05% tr lên), s lng thành viên HQT, t l
thành viên HQT đc lp.
Tóm li, vi tình hình  Vit Nam, phn ln các doanh nghip có quy mô va và
nh vi mc đ s hu tp trung cao hay có t l s hu nhà nc ln. Mô hình
qun tr  các công ty c phn ti Vit Nam khá ging vi hu ht các nn kinh t
mi ni: c đông nm trong ban qun lý chim s lng ln, thông tin công b hn
ch đôi khi còn sai lch, không đy đ,…Do còn hn ch các nghiên cu ti Vit
Nam nên tác gi da trên c s các nghiên cu thc nghim ca các tác gi t nhiu
10
quc gia nh đư trình bày  phn các nghiên cu trên th gii vi mong mun tìm
hiu xem tác đng ca các yu t lên quy mô và thành viên đc lp ca HQT  các
công ty niêm yt trong môi trng pháp lý cha hoàn thin nh Vit Nam s nh
th nào.
2.2. Cácăgiăthuytănghiênăcu
Tác gi da trên các gi thuyt ca Boone và các cng s (2007) đ đa ra các
gi thuyt cho nghiên cu ti Vit Nam v đ tài ca mình. u tiên, tác gi s dng
các nhân t qun tr bao gm quy mô BKS, s hu ca c đông ln, s hu ca nhà
nc, s kiêm nhim ca ch tch HQT và nhân t cui cùng là s hu ca ban

qun lý đ kim tra hai Gi thuyt Giám sát và Thng lng. Tip theo, tác gi s
phân tích các nhân t đc tính doanh nghip nh: quy mô, n, tui, hiu qu và giá
tr doanh nghip đ kim tra Gi thuyt Quy mô hot đng.
Các bin trong nghiên cu này đc chia theo hai nhóm chính da trên hai nhóm
gi thuyt nêu trên: các nhân t qun tr và các đc tính doanh nghip. Do nghiên
cu tp trung vào các nhân t qun tr nên tác gi s phát trin gi thuyt cho các
bin thuc nhóm này. Còn tác đng ca nhóm đc tính doanh nghip, tác gi ch
tho lun mà không phát trin thành gi thuyt. Do đó, nghiên cu s có nm cp
gi thuyt, tng cng có mi gi thuyt tt c.
2.2.1. Cácănhơnătăqunătr
2.2.1.1. Quy mô BKS
Theo quyt đnh 12/2007/Q-BTC ban hành ngày 13/03/2007 v quy ch qun
tr công ty áp dng cho các công ty niêm yt trên s giao dch chng khoán/trung
tâm giao dch chng khoán, s lng thành viên BKS ít nht là 03 và nhiu nht là
05 ngi. BKS đc bu bi đi hi đng c đông, h là nhng ngi đi din cho
c đông và nhng ngi công nhân. H có trách nhim giám sát tình hình tài chính
công ty, tính hp pháp trong hành đng ca các thành viên HQT, hot đng ca
11
thành viên BG, cán b qun lý công ty, s phi hp hot đng gia BKS vi
HQT, BG và c đông và các nhim v khác theo quy đnh ca pháp lut và điu
l công ty nhm bo v quyn li hp pháp ca công ty và c đông. Có mt s
chng chéo gia trách nhim và quyn lc ca BKS và thành viên HQT đc lp vì
c hai đu đc đnh ngha nh c ch giám sát bên trong (Yuan, 2007).
Trc đây cha tng có nghiên cu v mi quan h gia quy mô HQT và quy
mô BKS nên cha có lun đim, gi thuyt nào đ đa ra mi tng quan v vn đ
nghiên cu này. Sau này, Chen và Al-Najjar (2012) da trên Gi thuyt Quy mô
hot đng ca Boone và các cng s (2007) đư đ xut rng các công ty ln hn thì
quy mô BKS s ln hn do các công ty càng ln thì càng có nhiu vn đ, càng
phc tp nên cn có s giám sát cao hn. Mt lp lun tng t đi vi quy mô
HQT (Guest, 2008). Quan đim tác gi đa ra là c quy mô BKS và quy mô

HQT đc quyt đnh bi s rc ri trong doanh nghip và do đó có th có mi
tng quan cùng chiu gia quy mô HQT và quy mô BKS.
Theo Gi thuyt Giám sát (Boone và các cng s, 2007) hay tác đng thay th
gia các yu t bên trong ca doanh nghip (Finkelstein và Hambrick, 1996;
Rediker và Seth, 1995), vic tn ti ca thành viên BKS làm cho vn đ giám sát
công ty bi thành viên HQT đc lp ít đi bi vì c BKS và thành viên HQT đc
lp đu có chc nng giám sát, c hai có th thay th ln nhau. T nhng lp lun
trên, tác gi đ xut hai gi thuyt đu tiên:
 H1A. Quy mô HQT tng quan dng vi quy mô BKS
 H1B. T l thành viên HQT đc lp tng quan âm vi quy mô BKS
2.2.1.2. Săhuăcăđôngăln
Cu trúc s hu công ty có th tác đng lên hot đng giám sát. Zajac và
Westphal (1995) tranh lun rng s phân tán s hu có th làm loưng đi s giám sát.
Vi gi đnh các cá nhân tìm kim li ích cho bn thân, c đông càng phân tán thì
12
cn ít giám sát hn, đc bit là khi h phi chu chi phí giám sát trong khi phi chia
s li ích giám sát vi nhng ngi khác. Có hai lý do gii thích cho vn đ này: vì
các c đông nh có ít đóng góp cho công ty và vì khó khn trong vic kt ni hot
đng ca h đ làm gim bt hành vi vì li ích cá nhân ca ban qun lý (Shleifer và
Vishny, 1997).
Các nghiên cu trc đây đư s dng nhân t s hu c đông ln đi din cho
cng đ giám sát (Wright, Ferris, Sarin, và Awasthi, 1996) và kt qu cho thy
mi tng quan ngc chiu gia s hu c đông ln vi hành vi có tính c hi ca
ban qun lý. S hu c đông ln (quyn s hu công ty hoc nm gi s lng ln
c phn) đc xem nh b máy giám sát hiu qu  Trung Quc trong các nghiên
cu ca Yuan, Xiao, và Zou (2008) và Ma, Naughton, và Tian (2010).
Guest (2008) lp lun rng,  Anh, s hu c đông ln càng cao thì càng làm
cho vai trò giám sát ca thành viên HQT đc lp càng thp. Theo Guest và Gi
thuyt Giám sát, tác gi lp lun rng, s hu c đông càng ln thì dn đn quy mô
HQT càng nh và t l thành viên HQT càng thp. iu này cng phù hp vi

lp lun v hiu qu thay th ca b máy giám sát thay th. Do đó, tác gi đ xut
hai gi thuyt tip theo:
 H2A. Quy mô HQT tng quan âm vi s hu c đông ln
 H2B. T l thành viên HQT đc lp tng quan âm vi s hu c đông
ln
2.2.1.3. SăhuănhƠănc
 Vit Nam, mt đc đim ni bc đi vi các công ty niêm yt trên sàn hin
nay là s chim u th ca s hu nhà nc. Trong khi đó li có rt ít bng chng lý
thuyt nói v s tác đng ca s hu nhà nc lên quy mô và cu trúc ca HQT.
Theo Gi thuyt Giám sát, cng nh các lp lun v s thay th c cu doanh
13
nghip, tác gi mong đi mt s tng quan âm gia s hu nhà nc vi quy mô
HQT và thành viên HQT đc lp.
Tuy nhiên,  Trung Quc có bng chng cho thy s hu nhà nc không có tác
đng lên c cu doanh nghip. Trái li, các nghiên cu trc đó li cho thy, s hu
nhà nc có vai trò trong vic giám sát kém hiu qu ca công ty, chi phí cho BH
cao (Lin, Shen, và Su, 2009), hiu qu hot đng yu và vn đ đi din nghiêm
trng hn (Xu và Wang, 1999). Berkman, Cole, và Fu (2002) cho rng vic giám sát
kém hiu qu ca s hu nhà nc đi vi nhng mâu thun ch s hu t qun lý
gây ra bi s phân chia quyn biu quyt, bi thiu s thúc đy quá trình giám sát
đi vi các nhân viên thiu trách nhim và do không có s liên kt trc tip gia thù
lao h đc nhn và hiu qu tài chính ca doanh nghip mà h giám sát.
Ti Vit Nam, nhiu công ty niêm yt có t l vn s hu thuc nhà nc cao
nên thành viên HQT thng đc ch đnh đ đi din cho phn vn ca nhà nc
nhng vai trò ca h thng lu m, ch là hình thc. Do vai trò giám sát không hiu
qu ca s hu nhà nc, CEO  các công ty do nhà nc s hu chim t l cao có
th thành công trong vic đy mnh s liên kt ca h vi các thành viên HQT và
h d dàng bác b ý kin thuê nhiu thành viên HQT đc lp. Do đó, s hu nhà
nc s tng quan dng vi quy mô HQT và tng quan âm vi thành viên
HQT đc lp. Vì vy, tác gi đ xut hai gi thuyt sau:

 H3A. Quy mô HQT tng quan dng vi s hu nhà nc
 H3B. T l thành viên HQT đc lp tng quan âm vi s hu nhà
nc
2.2.1.4. SăkiêmănhimăcaăchătchăHQT
Jensen (1993) tho lun rng s kiêm nhim va ch tch HQT va CEO đư
cho CEO quá nhiu quyn lc trong quá trình ra quyt đnh cùng vi mc tiêu theo
đui li ích cá nhân. S kiêm nhim có th dn đn tht bi ca h thng giám sát
14
ni b. Vic lưnh đo  nhng công ty có kiêm nhim s mt đi s thúc đy và
khuyn khích vic đánh giá mang tính khách quan. Tuy nhiên, có tranh lun khác
rng, s tách bch ca hai vai trò to ra hiu qu qun tr doanh nghip tt; có th
ti đa hóa ri ro cho doanh nghip, nht là đi vi các d án mo him vì lúc đó
HQT s không chp nhn cho CEO đu t vào d án đó. S tách bch là cn thit
khi ch tch HQT cn kim soát quyn lc ca CEO. Sau này, vic tách bch gia
hai vai trò đc ng dng rng rưi  nhiu quc gia. Hin nay, đa s các công ty
niêm yt ti Anh cng nh các công ty niêm yt trong khu vc EU đu có trên 80%
công ty không có s kiêm nhim ca ch tch HQT.
Quan đim cu trúc HQT có liên quan nhiu nht đn lý thuyt tranh lun v
quyn lc ca CEO ln đu tiên đc đ cp trong nghiên cu ca Hermalin và
Weisback (1998) đc nói đn trong nhiu nghiên cu sau này nh Boone và các
cng s (2007), Linck và các cng s (2008) và Guest (2008): CEO nhiu quyn
lc s dùng nh hng ca h đ tha thun cho quy mô nh hn vi ít thành viên
bên ngoài hn. Lý thuyt tác đng ca CEO này nhn đc s ng h trong nhiu
nghiên cu  các nc phát trin trong đó có Guest (2008). Da trên Gi thuyt
Thng lng và lp lun CEO kiêm nhim thng đy mnh s liên kt ca h đi
vi HQT nên dn đn s lng thành viên đc lp s ít hn. Vì th, tác gi đ xut
hai gi thuyt tip theo:
 H4A. Quy mô HQT tng quan âm vi s kiêm nhim ca Ceo
 H4B. T l thành viên HQT đc lp tng quan âm vi s kiêm nhim
ca Ceo

2.2.1.5. SăhuăcaăbanăqunălỦ
Lasfer (2006) cho rng các nhà qun lý thông qua quyn nm gi c phiu, h
bo v v trí ca mình và làm gim quyn giám sát ca HQT. Tranh lun này đa
ra mt s tiên đoán: nên có mi tng quan âm gia s hu ca ban qun lý và
15
thành viên đc lp. Fama và Jensen (1983) và Jensen (1993) khi tin hành nghiên
cu  Trung Quc đư cung cp bng chng cho thy: khi s hu ca ban qun lý
thp thì các công ty cn có quy mô HQT ln hn và nhiu thành viên đc lp hn
đ giám sát đi ng qun lý cao cp. Lp lun này phù hp vi tác đng thay th
ca c cu qun lý có la chn. Tác gi đng ý vi tranh lun này và đa ra hai gi
thuyt sau cùng:
 H5A. Quy mô HQT tng quan âm vi s hu ca ban qun lý
 H5B. T l thành viên HQT đc lp tng quan âm vi s hu ban
qun lý
2.2.2. Cácăđcătínhădoanhănghip
 Quy mô doanhănghip
V quy mô doanh nghip, tác gi da trên các nghiên cu ca Baker và Gompers
(2003), Boone cùng các cng s (2007), Coles cùng các cng s (2008) lp lun
rng khi các công ty càng m rng quy mô thì cn nhiu n lc hn trong qun lý,
chuyên môn đa dng và công ty phát trin hn nên s phi có quy mô và thành viên
HQT đc lp nhiu hn đ mang li hiu qu hot đng. Quy mô doanh nghip
hng đn quy mô HQT có nhiu thành viên bên ngoài hn bên trong.
 N vƠătuiădoanhănghip
Hu ht các nghiên cu ca Coles cùng các cng s (2008), Guest (2008) và
Linck cùng các cng s (2008) cho thy quy mô HQT và thành viên đc lp tng
quan dng vi t l n và tui ca doanh nghip. Phát hin này phn ánh quy tc
các công ty có ch s tài chính cao hn, thành lp lâu hn thì có nhiu vn đ hn và
cn nhiu kinh nghim và k nng hn (Fama và Jensen, 1983; Guest, 2008). Nhiu
n cng có th dn đn nhiu kh nng gian ln hn nên tng nhu cu giám sát ni
b (Dechow, Sloan, và Sweeney, 1996).

 HiuăquăvƠăgiáătrădoanhănghip
16
Theo Boone cùng các cng s (2007), Coles cùng các cng s (2008) và Guest
(2008), hiu qu doanh nghip nh hng lên quyn lc ca CEO và do đó nh
hng lên uy th ca h trong vic b nhim thành viên HQT. Guest (2008) thy
rng hiu qu doanh nghip tng quan âm vi thành viên đc lp (các nghiên cu
ca Agrawal và Knoeber, 1996; Bhagat và Black, 2002 cng cho thy điu này)
và
quy mô HQT.
Trong khi đó, Mak và Li (2001), Adams và Mehran (2005) và
Dalton (2005) li cho rng hiu qu tt hn thì cn quy mô ln hn bi vì khi hiu
qu cao hn cho phép các CEO đa thêm ngi ca h vào. Tác gi cho rng, các
công ty đt hiu qu ít hn thì cn nhiu thành viên đc lp hn đ có th ng dng
đc chuyên môn bên ngoài nhm làm tng hiu qu hay tránh đc nhng ch trích
do vic qun lý yu kém.
Ajay (2007) nghiên cu mi quan h gia quy mô và tính đc lp ca HQT vi
giá tr doanh nghip đo lng bng Tobin’s Q, kt qu cho thy quy mô HQT và
thành viên HQT đc lp có nh hng ngc chiu lên giá tr doanh nghip.
Yermack (1996) và Eisenberg cùng các cng s (1998) đư cung cp bng chng
đnh lng cho thy quy mô HQT và giá tr doanh nghip có tng quan âm. Khi
s lng thành viên trong HQT quá ln s dn đn hin tng ngi không hng
li. Mt s thành viên không tích cc tham gia vào hot đng ca HQT, điu này
làm cho hot đng giám sát và kim soát ca h tr nên kém hiu qu. Trong khi
đó, các thành viên đc lp thng làm vic bán thi gian nên gp khó khn trong
vic hiu đc nhng vn đ ca công ty và không nm bt kp thi các thông tin
cng nh có đc nhng thông tin tt nht giúp đánh giá hiu qu hn đi vi các
nhà qun tr cao cp. Da trên các lp lun này, quy mô và tính đc lp ca HQT
xem nh có tác đng tiêu cc đn giá tr doanh nghip.
17
3. DăLIUăVĨăPHNGăPHỄPăNGHIểNăCU

3.1. Dăliu nghiên cu
Phc v cho nghiên cu, tác gi đư chn các công ty c phn niêm yt trên sàn
HOSE vi d liu trong ba nm t 2010 đn 2012 đ đi din cho đi tng kho
sát vì các công ty này có ngha v phi công khai thông tin đnh k, thông tin bt
thng, tình hình hot đng,… theo yêu cu đi vi các công ty niêm yt. Do đó, s
liu có th thu thp thun li và đm bo tính xác thc hn. Tác gi ly thông tin t
các bn cáo bch phát hành ln đu, bn cáo bch phát hành thêm, báo cáo thng
niên và báo cáo tài chính đư đc kim toán đ tin hành nghiên cu. Bn cáo bch
và báo cáo thng niên cung cp thông tin v cu trúc s hu, c cu c đông,
HQT và BG. Trong khi đó, báo cáo tài chính s cung cp các thông tin v các
ch s tài chính.
Sau khi xác đnh đc đi tng và phm vi nghiên cu, tác gi tin hành ly
mu nh sau:
Do tác gi kho sát trong vòng ba nm t 2010 đn 2012 nên tác gi đư chn
đc 262 trong tng s 299 công ty niêm yt trên sàn HOSE tính đn thi đim
31/12/2012.
Tác gi loi 16 công ty thuc lnh vc ắTài chính ngân hàng và bo him” vì
các công ty này ngoài vic tuân theo các quy đnh chung còn phi tuân theo các quy
đnh đc thù riêng trong lnh vc này, c th là Lut t chc tín dng và Lut kinh
doanh bo him. Sau khi loi các công ty thuc lnh vc tài chính và bo him, tác
gi chn đc 246 công ty.
Do ngun d liu ln nên cn thi gian thu thp, trích lc và tng hp, tác
gi chn 120 công ty có vn hóa th trng cao nht ly vào ngày 19/06/2013