Website: Email : Tel : 0918.775.368


1
CÁC CHƯƠNG TRÌNH VÀ DỊCH VỤ TRỢ GIÚP XÃ
HỘI Ở VIỆT NAM
A-Phần mở đầu
Trong chính sách phát triển của mỗi quốc gia, chính sách
an sinh xã hội đóng một vai trò hết sức quan trọng. Nó là
nhân tố bảo đảm công bằng xã hội, vừa là nhân tố ổn định
vừa là nhân tố động lực cho sự phát triển kinh tế xã hội. Bên
cạnh đó, chính sách an sinh xã hội còn khơi dậy tinh thần
đoàn kết, iups đỡ lẫn nhau trong cộng đồng xã hội. Trên lĩnh
vực đối ngoại thì nó là “chất xúc tác” giúp các nước, các dân
tộc hiểu biết và xích lại gần nhau hơn, không phân biệt thể
chế chính trị, văn hóa và màu da. Chính vì vai trò quan trọng
Website: Email : Tel : 0918.775.368


2
của an sinh xã hội mà bất kì quốc gia nào cũng đều quan tâm
tới vấn đề này.
Trong các chính sách an sinh xã hội, ngoài các chế độ bảo
hiểm xã hội, cứu trợ xã hội, ưu đãi xã hội, các quỹ dự phòng
và bảo hiểm thương mại thì những chương trình dịch vụ trợ
giúp xã hội đóng một vai trò tích cực đối với ASXH. Các
dịch vụ này đều được Nhà nước đứng ra cung cấp
Trên thế giới, các dịch vụ trợ giúp xã hội đều được các
chính phủ quan tâm, nó là một phần trong chương trình hoạt
động của các quốc gia. Có thể các dịch vụ hỗ trợ này không
được thể hiện trực tiếp nhưng lại có một ý nghĩa quan trọng

trong việc đảm bảo công bằng xã hội, giảm bớt những chênh
lệch về mức sống giữa các tầng lớp dân cư.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


3
Ở Việt Nam, các chương trình hỗ trợ xã hội ngày càng
được mở rộng về hình thức cũng như nội dung hỗ trợ. Nhà
nước ngày càng quan tâm đến vấn đề này. Chúng ta sẽ tìm
hiểu thêm về các chương trình hỗ trợ xã hội ở Việt Nam
trong các phần sau.




B- Dịch vụ trợ giúp xã hội ở Việt Nam

I- Tổng quan về dịch vụ hỗ trợ xã hội

1. Khái niệm dịch vụ hỗ trợ xã hội
Website: Email : Tel : 0918.775.368


4

Để hạn chế những mặt trái của nền kinh tế thị trường,
đảm bảo công bằng xã hội, Nhà nước thường thực hiện
phân phối lại thu nhập của các thành viên xã hội dưới hai
hình thức: các chương trình phân phối công khai và các
chương trình phân phối ngầm. Các chương trình phân

phối công khai là hệ thống các chính sách an sinh xã hội.
Nó có đặc điểm là đây là những khoản trợ cấp trực tiếp.
Còn chương trình phân phối ngầm là những khoản trợ
cấp gián tiếp. Nghĩa là, những đối tượng nhận trợ cấp
này không được trợ cấp bằng tiền hay hiện vật mà Nhà
nước trực tiếp cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ mà họ
cần với giá thấp hoặc miễn phí. Đây được gọi là các dịch
vụ hỗ trợ an sinh xã hội.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


5

2. Các dịch vụ hỗ trợ ASXH
Tùy theo điều kiện từng nước mà triển khai những
dịch ụ hỗ trợ khác nhau. Trong đó có một số dịch vụ
thường được thực hiện là:
2.1 Chương trình trợ giúp pháp lý
Đối tượng của chương trình này là những người có thu
nhập thấp và trình độ học vấn không cao. Trong xã hội
hiện đại, khi mà mọi người đều sống và làm việc theo
pháp luật, các vấn đề phát sinh đều liên quan tới luật
pháp. Những đối tượng có thu nhập thấp không đủ khả
năng tài chính để tiếp cận những dịch vụ pháp lý, hoặc
những người có trình độ học vấn không cao thì không đủ
hiểu biết do đó họ sẽ bị thiệt thòi hoặc có những hành vi
Website: Email : Tel : 0918.775.368


6

vi phạm pháp luật. Do vậy, Nhà nước cần đứng ra cung
cấp những dịch vụ trợ giúp pháp lý cho những đối tượng
này thông qua các Trung tâm tư vấn pháp luật miễn phí,
chỉ định luật sư bào chữa miễn phí
2.2 Các chương trình trợ giúp giá
Trong xã hội có những đối tượng không đủ khả năng
mua được những hàng hóa cần thiết. Do vậy, Nhà nước
đưa ra những chương trình trợ giá để những đối tượng
này mua được hàng hóa, dịch vụ với giá rẻ như: trợ cấp
giao thông để làm giảm giá vé xe buýt giúp cho người
nghèo trong việc đi lại; trợ cấp nông nghiệp nhằm giúp
nông dân có thu nhập cao hơn đồng thời đảm bảo an
ninh lương thực.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


7
2.3 Bảo đảm các phương tiện hỗ trợ cho người
khuyết tật
Đối tượng những người khuyết tật là những người
chịu nhiều thiệt thòi trong xã hội, vì ậy ngoài những
khoản trợ cấp trực tiếp thì xã hội còn cung cấp những
dịch vụ giúp họ hòa nhập cuộc sống như: xây dựng lối đi
riêng cho người đi xe lăn, các chương trình truyền hình
dành cho người câm điếc
2.4 Hỗ trợ người di cư
Đây là một chương trình phổ biến ở những nước phát
triển. Hằng năm, ở những nước này có một lượng lớn
người di cư bất hợp pháp gây ra tình trạng bất ổn xã hội.
Do vậy, việc chính phủ những nước này đưa ra các

Website: Email : Tel : 0918.775.368


8
chương trình hỗ trợ về chỗ ở, tìm việc làm hoặc hồi
hương là rất cần thiết.
2.5 Các dịch vụ tư vấn và giới thiệu việc làm
Trong nền kinh tế hiện đại, tình trạng thất nghiệp hay
thuyên chuyển để tìm được công việc phù hợp hơn là
điều tất yếu. Vì vậy, các trung tâm dịch vụ tư vấn việc
làm ra đời giúp cho cung và cầu lao đọng diễn ra nhanh
hơn. Các dịch vụ này đã giúp người lao động nhanh
chóng tìm được việc làm, ổn định cuộc sống. Còn những
người chủ sở hữu lao động cũng nhanh chóng thuê được
nhân công để ổn định và phát triển sản xuất.
II- Các dịch vụ hỗ trợ xã hội ở Việt Nam

1. Trợ giúp pháp lý
Website: Email : Tel : 0918.775.368


9
Ở Việt Nam , hệ thống các cơ quan trợ giúp pháp lý
được thành lập từ năm 1997 theo quyết định số 734/QĐ-
TTg ngày 06 tháng 9 năm 1997 của Thủ tướng Chính
phủ Việt Nam. Luật trợ giúp pháp lý đã được Quốc hội
nước CHXHCN Việt Nam khóa XI kỳ họp thứ 9 thông
qua ngày 29 tháng 06 năm 2006. Người được trợ giúp
pháp lý theo Luật này bao gồm:1. người nghèo. 2. người
có công với cách mạng. 3. người già cô đơn, người tàn

tật, trẻ em không nơi nương tựa. 4. người dân tộc thiểu
số thường trú ở những nơi có điều kiện kinh tế-xã hội
đặc biệt khó khăn.
Trong những năm qua, công tác trợ giúp pháp lý đã có
nhiều tiến bộ từ công tác quản lý tới hoạt động. Các
trung tâm trợ giúp pháp lý miễn phí trong thời gian qua
Website: Email : Tel : 0918.775.368


10
đều do Sở Tư pháp quản lý và chỉ đạo thực hiện, đến nay
thì hoạt động này đã được mở rộng ra tất cả các tổ chức
chính trị-xã hội-, xã hội-nghề nghiệp, cụ thể như: Hội
Luật gia, Hội Liên hiệp phụ nữ, Hội nông dân, Đoàn
Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh…và trong thời gian
tới sẽ được triển khai đến các địa phương tạo thành một
sức mạnh tổng hợp trong việc trợ giúp pháp lý miễn phí
cho người nghèo và đối tượng chính sách.
Theo luật trợ giúp Pháp lý thì có 4 hình thức trợ giúp
pháp lý được sử dụng, gồm: 1. tư vấn pháp luật; 2. tham
gia tố tụng; 3. đại diện ngoài tố tụng; 4. các hình thức trợ
giúp pháp lý khác.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


11
Tư vấn pháp luật nghĩa là trợ giúp viên pháp lý, cộng
tác viên, luật sư, vư vấn viên pháp luật thực hiện tư vấn
pháp luật cho người được trợ giúp pháp lý bằng việc
hướng dẫn, giải đáp, đưa ra ý kiến, cung cấp thông tin

pháp luật, giúp soạn thảo văn bản liên quan đến vụ việc
trợ giúp pháp lý.
Tham gia tố tụng tức là trợ giúp viên pháp lý, luật sư
tham gia tố tụng hình sự để bào chữa cho người được trợ
giúp pháp lý là người bị tạm giữ, bị can, bị cáo hoặc để
bảo vệ quyền lợi của người được trợ giúp pháp lý là
người bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự, người có
quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án hình sự. Bên
cạnh đó, trợ giúp viên pháp lý, luật sư tham gia tố tụng
Website: Email : Tel : 0918.775.368


12
dân sự, tố tụng hành chính để bảo vệ quyền, lợi ích hợp
pháp của người được trợ giúp pháp lý trong vụ việc dân
sự, vụ án hành chính.
Đại diện ngoài tố tụng là trợ giúp viên pháp lý, luật
sư thực hiện đại diện ngoài tố tụng cho người được trợ
giúp pháp lý khi họ không thể tự bảo vệ được quyền, lợi
ích hợp pháp của mình. Việc đại diện ngoài tố tụng được
thực hiện trong phạm vi yêu cầu của người được trợ giúp
pháp lý.
Các hình thức trợ giúp pháp lý khác là trợ giúp viên
pháp lý, luật sư thực hiện các hình thức trợ giúp pháp lý
khác cho người được trợ giúp pháp lý bằng việc giúp đỡ
họ hoà giải, thực hiện những công việc liên quan đến thủ
Website: Email : Tel : 0918.775.368


13

tục hành chính, khiếu nại và các hoạt động khác theo quy
định của pháp luật.
Tính đến hết tháng 10-2007, Cục Trợ giúp pháp lý và
trung tâm trợ giúp pháp lý các tỉnh, thành phố đã thực
hiện trợ giúp pháp lý cho hơn 1 triệu lượt người nghèo,
người trong diện chính sách, dân tộc thiểu số, trẻ em và
các đối tượng khác.
Như vậy, qua hơn 10 năm thực hiện, chương trình trợ
giúp pháp lý đã đạt được những kết qua khả quan. Tuy
nhiên, chương trình này vẫn còn gặp những hạn chế cần
phải khắc phục trong thời gian tới. Trong đó cần mở
rộng hơn nữa đối tượng được trợ giúp, phổ biến chương
trình tới các đối tượng của nó; nâng cao chất lượng quản
Website: Email : Tel : 0918.775.368


14
lý của Nhà nước; thực hiện xã hội hóa công tác này. Do
đây là hoạt động không có thu, phi lợi nhuận nên Nhà
nước phải đứng ra quản lý. Trong những năm gần đây,
chương trình này nhận được nhiều sự quan tâm của các
tổ chức phi chính phủ nước ngoài. Đây vừa là điều kiện
thuận lợi vừa là thách thức đối với công tác quản lý của
Nhà nước để những hoạt động này đi đúng hướng.

2. Trợ giúp giá
Đây là một chương trình phổ biến ở tất cả các quốc
gia trên thế giới. Nó giúp phân phối lại thu nhập, giúp
cho những người thu nhập thấp có thể tiếp cận những
hàng hóa, dịch vụ với giá thấp hơn. Tuy nhiên, vấn đề

Website: Email : Tel : 0918.775.368


15
này cũng là một vấn đề gây tranh cãi giữa các quốc gia,
đặc biệt trong lĩnh vực trợ cấp nông nghiệp tại hội nghị
Doha.
Ở Việt Nam, trợ cấp giá đã được chính phủ thực hiện
từ sớm. Các mặt hàng được trợ giá chủ yếu là đầu vào
các sản phẩm nông nghiệp, nhiên liệu, cước phí vận
chuyển, sách giáo khoa
Nông nghiệp là lĩnh vực nhận được nhiều sự hỗ trợ
nhất. Do thu nhập của đại bộ phận nông dân còn thấp
trong khi giá đầu vào sản xuất như phân bón, thuốc trừ
sâu, thuốc diệt cỏ đều tăng cao, còn giá của sản phẩm
đầu ra lại không ổn định, thường xuyên mất giá. Do vậy,
để đảm bảo thu nhập cho nông dân (chiếm đại bộ phận
Website: Email : Tel : 0918.775.368


16
dân số), và cũng để bảo đảm an ninh lương thực Nhà
nước đã đứng ra trợ cấp giá cho hoạt động sản xuất nông
nghiệp. Thông qua các chính sách hỗ trợ giá giống cây
trồng, vật nuôi, trợ giá phân bón thu mua sản phẩm với
giá ổn định, đảm bảo nguồn thu cho các hộ nông dân.
Ngoài nông nghiệp thì nhiên liệu cũng nhận được sự
trợ giá từ chính phủ, đặc biệt là giá xăng dầu. Do đây là
một sản phẩm hết sức nhạy cảm ảnh hưởng tới toàn bộ
nền kinh tế nên chính phủ phải đứng ra trợ giá nhằm

giúp các nhà sản xuất cũng như người tiêu dùng giảm
thiểu tác động tiêu cực từ việc giá xăng dầu thế giới bất
ổn.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


17
Một chương trình trợ giá phổ biến khác là trợ giá đối
với giao thông công cộng. Do có đặc thù là đối tượng sử
dụng các phương tiện giao thông công cộng chủ yếu là
lao động bình thường, học sinh, sinh viên nên việc trợ
giá này làm giảm chi phí đi lại bằng phương tiện công
cộng. Biểu hiện rõ nhất của việc trợ giá này là giá vé xe
buýt vãn được giữ ổn định ở mức thấp cho dù chi phí
nhiên liệu tăng cao trong thời gian qua.
Tuy nhiên, chương trình trợ giá của Chính phủ cũng
gặp không ít khó khăn. Do ngân sách còn eo hẹp nên
chưa thể trợ giá tới hết những đối tượng cần thiết, chính
sách còn trong giai đoạn vừa thực thi vừa hoàn thiện nên
không tránh khỏi những bất cập trong quá trình tiến
Website: Email : Tel : 0918.775.368


18
hành. Trong thời gian tới, chính phủ sẽ hoàn thiện, nâng
cao trình độ quản lý cũng như xem xét lại những chính
sách chưa hợp lý.

3.Các dịch vụ tư vấn và giới thiệu việc làm
Ở Việt Nam, các Trung tâm tư vấn và giới thiệu việc

làm đã được áp dụng khá thành công. Hiện nay, số lượng
các trung tâm giới thiệu việc làm ngày càng tăng nhanh,
trong đó đặc biệt là các trung tâm tư nhân. Đối với một
nước có lực lượng lao động lớn như Việt Nam thì nhu
cầu tìm việc và tuyển dụng luôn rất lớn. Do vậy việc ra
đời các trung tâm này có ý nghĩa rất lớn. Do vậy, chính
phủ cũng như UBND các cấp đã ra những văn bản pháp
Website: Email : Tel : 0918.775.368


19
luật liên quan tới việc thành lập, hoạt động của các trung
tâm này.
Ngoài việc thành lập các trung tâm thì hằng năm còn
diễn ra rất nhiều hội chợ việc làm từ quy mô địa phương
cho đến quy mô cấp trung ương. Đây là một hoạt đọng
thường niên được tổ chức nhằm giúp cho lao động có thể
tiếp cận với những nhà tuyển dụng và những nhà tuyển
dụng có thể thuê được lao động mà mình cần.
Ngoài ra, trong những năm gần đây còn xuất hiện dịch
vụ tư vấn và giới thiệu việc làm qua mạng. Hình thức
này ngày càng được mở rộng hơn nữa ới số lượng trang
web về việc làm không ngừng tăng.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


20
Có thể thấy, các dịch vụ tư vấn và giói thiệu việc làm
ở Việt Nam trong những năm qua đã hoạt động khá tốt
tuy nhiên, vẫn còn những bất cập trong công tác quản lý

hoạt động của các trung tâm giới thiệu việc làm. Việc
quản lý chồng chéo, còn nhiều chỗ hở tạo điều kiện cho
kẻ xấu lợi dụng đã gây ra không ít thiệt hại cho người
lao động. Việc tổ chức hội chợ việc làm còn tràn lan
chưa mang lại hiệu quẩ như mong đợi. Do vậy Chính
phủ cần phải hoàn thiện các văn bản pháp quy trong việc
quản lý các dịch vụ này, nâng cao khả năng quản lý để
dịch vụ này thực sự có hiệu quả giúp người lao động
sớm tìm được việc làm, ổn định cuộc sống; các nhà sử
dụng lao động ổn định và phát triển sản xuất.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


21
3. Bảo đảm phương tiện hỗ trợ người khuyết tật
Người khuyết tật là một trong những dối tượng nhận
được nhiếu sự quan tâm của Nhà nước và xã hội. Ngoài
những khoản trợ cấp trực tiếp thì Nhà nước Việt Nam
trong những năm gần đây còn cung cấp ngày càng nhiều
những dịch vụ hỗ trợ cho người khuyết tật. Các công
trình công cộng đều xây lối đi riêng cho người khuyết
tật. Các chương trình truyền hình được xây dựng dành
cho người câm điếc như chương trình thời sự của
VTV
Ngoài các chương trình của chính phủ thì các tổ chức
phi chính phủ cũng có các chương trình hoạt động nhằm
giúp đỡ người khuyết tật như dạy nghề, cung cấp các
Website: Email : Tel : 0918.775.368



22
chương trình đào tạo cho người khuyết tật, đặc biệt đối
với những đối tượng bị chấn thương về mặt tinh thần.
Tuy nhiên, các dịch vụ dành cho người khuyêt tật còn
hạn chế. Số lượng các công trình công cộng có lối đi
cho người ngồi xe lăn còn ít, các chương trình truyền
hình còn rất ít. Do vậy, trong những năm tới Chính phủ
cần phải đầu tư nhiều hơn nữa đến những đối tượng nạy
Trên đây là những dịch cụ trợ giúp xã hội phổ biến ở
Việt Nam. Tuy còn có những bất cập nhưng đã đóng góp
một vai trò không nhỏ trong các chính sách ASXH, thể
hiện bản chất tốt đẹp của Nhà nước XHCN do dân và vì
dân.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


23