Website: Email : Tel : 0918.775.368


1

Lời nói đầu

Cuộc cách mạng t- sản đã mở đầu lịch sử thế giới
cận đại bằng hàng loạt các cuộc cách mạng lớn nh- ở
Anh, Pháp, Hoa kì và có ảnh h-ởng lớn đến tiến
trình lịch sử của thế giới. Sự ra đời nhà n-ớc t- sản là
hệ quả tất yếu của quá trình phát triển ph-ơng thức t-
bản chủ nghĩa và song song với nó là sự ra đời của
pháp luật t- sản.
Có thể nói sự ra đời của pháp luật t- sản đã đánh dấu
một b-ớc ngoặt lớn trong lịch sử lập pháp của lịch sử
nhân loại. Từ đây loài ng-ời đ-ợc biết đến một bản
Website: Email : Tel : 0918.775.368


2
hiến pháp, trong đó quy định những quyền và tự do của
công dân mà tr-ớc đây ch-a bao giờ dám nghĩ đến.
Rất nhiều t- t-ởng tiến bộ xuất phát từ những ngày
đầu hình thành nên pháp luật t- sản vẫn còn giữ
nguyên giá trị và không ngừng thúc đẩy sự phát triển
xã hội. Trong xã hội hiện đại và phát triển ngày nay,
chúng ta sẽ tiếp tục phát huy những mặt mạnh và loại
trừ nh-ng mặt yếu của nó, góp phần làm nên một thế
giới ho bình, sự phát triển bền vững v đm bo mọi
ng-ời sinh ra đều có quyền bình đẳng, tự do và m-u

cầu hạnh phúc nh trong bn hiến pháp nớc Mỹ
năm 1787.



Website: Email : Tel : 0918.775.368


3



Ngay từ khi nhà n-ớc t- sản đ-ợc thành lập, hàng
loạt các chế định của pháp luật t- sản cũng đ-ợc ra
đời, đó là ph-ơng tiện để bảo vệ chế độ t- hữu t- bản,
địa vị cũng nh- quyền lợi của giai cấp t- sản.
So với pháp luật phong kiến thì pháp luật t- sản đã
có những tiến bộ v-ợt bậc về nội dung và kĩ thuật lập
pháp, cách thức quy định, ban bố và thi hành lẫn việc
pháp điển hoá và phân loại. Chúng ta có thể nhìn nhận
những tiến bộ của pháp luật t- sản d-ới các góc độ sau
đây:
1. Hình thức biểu hiện
Website: Email : Tel : 0918.775.368


4
Pháp luật t- sản biểu hiện chủ yếu d-ới luật thành
văn, đ-ợc ghi trong các văn bản pháp luật một cách rõ
ràng. Các loại văn bản pháp luật t- sản cũng hết sức

phong phú, điển hình nhất cần phải kể đến là hiến
pháp, luật, các sắc lệnh và nghị định trong khi đó hình
thức phổ biến của pháp luật phong kiến là tập quán
pháp và đ-ợc ban hành d-ới dạng lệnh, chiếu chỉ, khẩu
lệnhcủa nhà vua.
Nếu nh- luật pháp phong kiến là sự kết hợp của Lễ
và Hình, sự kết hợp giữa Đức trị với Pháp trị và hoà
đồng giữa quy phạm pháp luật với quy phạm đạo đức
thì pháp luật t- sản chủ yếu là các đạo luật và luật.
Giai cấp t- sản không cho rằng việc dùng đạo đức để
răn đe, giáo huấn là có hiệu quả hơn pháp trị.
2. Nguồn luật
Website: Email : Tel : 0918.775.368


5
Pháp luật t- sản giai đoạn t- bản tự do cạnh tranh
gồm có hai hệ thống pháp luật: Thứ nhất là hệ thống
hệ thống pháp luật lục địa gồm pháp luật của Pháp,
của các n-ớc t- bản ở lục địa châu Âu và các n-ớc
thuộc địa của Pháp và thứ hai là hệ thống pháp luật
Anh- Mỹ và các n-ớc thuộc địa của hai n-ớc này nh-
úc, CanadaNếu nh- nguồn luật chủ yếu của hệ thống
pháp luật lục địa là các bộ luật mới đ-ợc xây dựng thì
nguồn luật chủ yếu của hệ thống pháp luật Anh- Mĩ là
tiền lề pháp và các bộ luật kế thừa từ pháp luật phong
kiến.
Việc hệ thống hóa luật lệ ở Anh, Mỹ, úc, có độ
chính xác cao và rất khoa học, đ-ợc sắp xếp theo một
trình tự đặc biệt.

Website: Email : Tel : 0918.775.368


6
Pháp luật t- sản Pháp và điển hình là bộ luật
Napôlêông là đại diện tiêu biểu cho sự tiến bộ trong
lịch sử lập pháp. Cuộc cách mạng t- sản Pháp là sự
chống phong kiến một cách triệt để nên điều đầu tiên
là pháp luật xoá bỏ các quan hệ phong kiến.Từ đây dân
chúng có quyền tự do kinh doanh, quyền tự do trong
hôn nhân,cho phép ly hôn
3. Cách thức phân loại
Giai cấp t- sản phân loại pháp luật thành hai ngành
lớn: công pháp và t- pháp. Ngành công pháp bao gồm
Luật hiến pháp, luật hành chính, luật hình sự, luật tố
tụng hình sự Ngành t- pháp bao gồm: luật dân sự,
luật tố tụng dân sự, luật lao động, luật th-ơng mại,t-
pháp quốc tế
4. Pháp điển hoá
Website: Email : Tel : 0918.775.368


7
Việc pháp điển hoá ở Pháp đã trở thành mẫu mực
cho pháp luật t- sản, những bộ luật đã đ-ợc xây dựng
với kĩ thuật lập pháp cao và rất đa dạng nh- bộ luật
dân sự 1804, bộ luật hình sự 1810, bộ luật th-ơng mại
1807
Các chế định trong mỗi bộ luật đ-ợc trình bày
một cách lôgíc, rõ ràng và đ-ợc sắp xếp theo từng chế

định cụ thể. Chẳng hạn nh- trong bộ luật dân sự, các
ch-ơng, các điều, các quy phạm pháp luật đ-ợc sắp
xếp theo từng chế định của dân luật, bộ luật cũng nêu
đầy đủ và diễn đạt chuẩn xác các nguyên tắc của dân
luật, các khái niệm pháp lí đ-ợc định nghĩa ngắn gọn,
chuẩn xác, ngôn ngữ của bộ luật trong sáng dễ hiểu.
5. Sự ra đời của hiến pháp
Website: Email : Tel : 0918.775.368


8
5.1. Hiến pháp - đạo luật cơ bản của nhà n-ớc t-
sản
Sự ra đời của hiến pháp trong xã hội t- sản đánh
dấu một tiến bộ lớn lao trong lịch sử lập pháp, là đạo
luật cơ bản của nhà n-ớc t- sản. Ngành luật hiến pháp
chỉ mới có từ khi nhà n-ớc t- sản ra đời. Từ tr-ớc đến
nay nhà n-ớc ở chế độ chiếm hữu nô lệ và chế độ
phong kiến không hề biết đến hiến pháp và không thể
có hiến pháp bởi vì trong các chế độ đó quyền lực của
nhà vua là vô hạn. Trong xã hội phong kiến chuyên
chế, nhà n-ớc nắm trong tay quyền lực nhà n-ớc do
trời ban v thay trời trị vì thiên hạ với những quyền
hành không giới hạn. Trong xã hội tồn tại một nền
thống trị hà khắc tuỳ tiện. Điều đó có nghĩa rằng nhà
n-ớc phong kiến đ-ơng nhiên không có và cũng không
Website: Email : Tel : 0918.775.368


9

cần thiết đến một bản hiến pháp quy định tổ chức
quyền lực nhà n-ớc.
Bản chất phản nhân dân của nền chuyên chính phong
kiến ngày càng tăng dẫn đến sự bất bình và các cuộc
chống đối của các giai cấp bị bóc lột, áp bức.
Giai cấp t- sản vốn là một bộ phận dân c- trong các
giai cấp bị áp bức, cũng phải gánh chịu ách thống trị
của phong kiến chuyên chế. Đồng thời trong lòng xã
hội phong kiến giai cấp t- sản lại là ng-ời đại diện cho
một ph-ơng thức sản xuất mới ra đời và đang dần dần
lớn mạnh.
Quan hệ sản xuất và ph-ơng thức sản xuất t- bản
chủ nghĩa đ-ợc xác lập và ngày càng phát triển mặc
cho sự cản trở, hạn chế của quan hệ sản xuất phong
kiến. Giai cấp t- sản dần dần trở thành giai cấp có địa
Website: Email : Tel : 0918.775.368


10
vị độc lập về kinh tế, sớm tr-ởng thành về ý thức giải
phóng, chống đối chế độ chuyên chế. Họ đứng lên phất
ngọn cờ tự do, dân chủ bình đẳng để tập hợp quần
chúng lao động đông đảo bị áp bức, bóc lột để lật đổ
chế độ phong kiến và nền thống trị đã trở nên phản
động nhằm xác lập quyền thống trị của mình. Khẩu
hiệu lập hiến ra đời trong bối cảnh đó.
5.2. Nội dung của lập hiến t- sản
5.2.1. Chế định về tổ chức bộ máy nhà n-ớc
Đ-ợc thể hiện ở chỗ: yêu cầu xây dựng một bản
hiến pháp là cơ sở pháp lý cơ bản hạn chế quyền hành

vô hạn của vua bằng cách lập ra một cơ quan đại diện
quyền lực (Nghị viện) gồm các đại biểu do cử tri trực
tiếp bầu ra, cùng nhà vua thực hành quyền lực nhà
n-ớc và bảo đảm các quyền tự do dân chủ của công
Website: Email : Tel : 0918.775.368


11
dân hoặc xoá bỏ chế độ quân chủ mà lập ra nền cộng
hoà t- sản.
Dù ở chính thể nào thì hiến pháp cũng quy định của
bốn loại cơ quan chủ yếu trong nhà n-ớc là Nghị viện,
chính phủ, toà án và ng-ời đứng đầu nhà n-ớc (vua,
tổng thống). Tuỳ ở từng n-ớc, các hình thức nhà n-ớc
đ-ợc tổ chức khác nhau theo hình thức quân chủ nghị
viện, cộng hoà nghị viện hay cộng hoà tổng thống.
Chẳng hạn nh- Nhật Bản là nhà n-ớc nhà quân chủ
nghị viện Nhật Bản, nhà n-ớc cộng hoà tổng thổng
Hợp chủng quốc Hoa Kì,
Cùng với khẩu hiệu lập hiến, thuyết phân chia quyền
lực m điển hình l thuyết tam quyền phân lập của
Môngtexkiơ ( Pháp, thế kỉ XVIII ) đã đ-ợc phổ biến
rộng rãi nhằm thực hiện nguyên tắc đối trọng, kiềm
Website: Email : Tel : 0918.775.368


12
chế và kiểm tra lẫn nhau giữa ba cơ quan khác nhau
trong việc tổ chức thực hiện các quyền lực này, qua đó
tạo nên sự cân bằng quyền lực, tránh làm quyền và nhờ

đó các quyền của ng-ời dân mới đ-ợc đảm bảo.
Khi đã giành đ-ợc chính quyền trở thành giai cấp
thống trị, giai cấp t- sản đ-ơng nhiên phải đứng ra
gánh vác việc cai quản xã hội, điều hành công việc,
thực thi quyền lực đối với toàn xã hội. Hiến pháp đ-ợc
dùng để thể chế hoá quyền thống trị của giai cấp t- sản
d-ới hình thức các quy định hiến pháp về tự do, dân
chủ, bình đẳng và cơ chế tổ chức quyền lực nhà n-ớc
theo lối phân quyền.
Hiến pháp còn ghi nhận các quyền tự do, dân chủ mà
tr-ớc hết là quyền tự do về kinh tế là phù hợp với quan
hệ sản xuất t- sản chủ nghĩa. Trong quan hệ kinh
Website: Email : Tel : 0918.775.368


13
doanh, hợp đồng cần phải có sự bình đẳng, ngang
quyền về mặt lợi ích và đ-ợc đảm bảo sự bình đẳng
tr-ớc pháp luật, tự do ý chí đ-ợc thể hiện thành các
quyền tự do dân chủ.
5.2.2. Chế định về quyền và nghĩa vụ của công dân

Phải nói rằng hiến pháp t- sản ra đời đã đem lại rất
nhiều những quyền lợi cho dân chúng mà tr-ớc đây họ
ch-a từng đ-ợc có.
Địa vị pháp lí của công dân trong pháp luật t- sản
đ-ợc xác định bằng các quyền tự do dân chủ rộng rãi
gấp nhiều lần so với địa vị pháp lí của ng-ời nông dân
d-ới chế độ phong kiến.Trong quá khứ cũng nh- hiện
tại, chế định này bao giờ cũng đ-ợc coi là thành tựu

Website: Email : Tel : 0918.775.368


14
lớn mà giai cấp t- sản đã mang lại cho nền văn minh
của nhân loại.
Trong chế định về quyền và nghĩa vụ công dân:
Hiến pháp nêu lên quyền cơ bản của công dân, quyền
t- hữu, là quyền thiêng liêng và bất khả xâm phạm,
quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do hội họp
Hiến pháp Mỹ bổ sung thêm một số quyền của công
dân: quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, th- tín, quyền
kh-ớc từ việc công khai tr-ớc toà làm tổn hại cho họ.
5.2.3. Về chế độ bầu cử
So với chế độ quân chủ chuyên chế phong kiến,
việc áp dụng ph-ơng pháp bầu cử để lập ra các cơ quan
nhà n-ớc của chế độ t- bản là một ph-ơng pháp dân
chủ, là một b-ớc tiến bộ lớn lao. Nó loại trừ quan niệm
là quyền lực nhà n-ớc xuất pháp do trời định sẵn: vua
Website: Email : Tel : 0918.775.368


15
là thiên tử, quan lại là con dòng cháu giống trong
hoàng tộc, họ sinh ra để cai trị, buộc những ng-ời dân
phải phục tùng và tuân theo. Tuy nhiên những yêu cầu
trong chế định này quy định những cử tri phải là ng-ời
có số tài sản lớn nhất định, có trình độ văn hoá nhất
định, điều kiện về tuổi tác,
6. Các chế định trong dân luật

Những nguyên tắc cơ bản trong dân luật t- sản là
quyền bình đẳng của các công dân trong những quan
hệ dân luật.
6.1. Chế định về quyền t- hữu t- sản
Quyền t- hữu đ-ợc coi là quyền tự nhiên của con
ng-ời, đó là quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm. Tất
cả những vấn đề liên quan tới cơ sở xác định quyền sở
Website: Email : Tel : 0918.775.368


16
hữu, việc chuyển giao quyền sở hữu và bảo vệ quyền
sở hữu đ-ợc quy định cụ thể.
Để bảo vệ quyền thiêng liêng và bất khả xâm phạm
đó, một mặt pháp luật t- sản quy định các biện pháp
trừng trị kiên quyết các hành vi xâm phạm chế độ t-
hữu, mặt khác cũng hạn chế những chế tài có khả năng
làm tổn hại đến nó.
Quyền t- hữu gồm có ba quyền: Quyền định đoạt,
quyền chiếm hữu, và quyền sử dụng.Các quyền này
đ-ợc bảo vệ đặc biệt, luật tránh mọi quy định làm
ph-ơng hại đến quyền t- hữu.
Bộ luật đ-ợc chia vật sở hữu thành hai loại: động
sản và bất động sản.
Chế định quyền sở hữu trong pháp luật t- sản có độ
hoàn thiện cao. ở chừng mực nhất định, sự hoàn thiện
Website: Email : Tel : 0918.775.368


17

này tạo ra đ-ợc sự an toàn, ổn định cho những ng-ời
có tài sản về ph-ơng diện pháp lý. Nhà n-ớc t- sản đặc
biệt quan tâm đến việc bảo vệ quyền sở hữu bởi tr-ớc
tiên điều này liên quan tới các nhà t- sản, những ng-ời
chiếm tỉ lệ rất nhỏ trong dân c- nh-ng lại nắm giữ tỉ lệ
rất lớn của cải trong xã hội.
6.2. Chế định hợp đồng và trái vụ t- sản
Chế định hợp đồng trong pháp luật t- sản đ-ợc coi
là một chế định hoàn thiện và ít mang dấu ấn chính trị.
Chính vì lí do đó nên chế định hợp đồng trong pháp
luật các n-ớc t- sản có mức t-ơng đồng cao, có thể nói
đó là chế định pháp luật có tính nhất thể hoá cao trong
pháp luật t- sản.
Loại hợp đồng này là hình thức trao đổi chủ yếu của
chủ nghĩa t- bản. Dân luật xác định quyền tự do và
Website: Email : Tel : 0918.775.368


18
bình đẳng biểu hiện ý chí của các bên tham gia hợp
đồng. Các bộ luật dân sự đều quy định rõ những điều
kiện đảm bảo thực hiện hợp đồng.
Pháp luật chỉ cho phép huỷ bỏ hợp đồng trong tr-ờng
hợp có sự đồng ý của tất cả các bên đã tham gia kí kết
hợp đồng.
Những thiên tai hay chiến tranh chỉ là lí do để trì
hoãn việc thực hiện hợp đồng chứ không phải là căn cứ
để huỷ bỏ hợp đồng.
ở giai đoạn đầu, giai đoạn t- bản tự do cạnh tranh
nguyên tắc tự do hợp đồng đ-ợc tuân thủ triệt để, đ-ợc

nhà n-ớc, pháp luật t- sản bảo vệ triệt để.
6.3. Chế định về hôn nhân và gia đình
Website: Email : Tel : 0918.775.368


19
So với pháp luật phong kiến, ở chế định này có
những tiến bộ đáng kể. Trong pháp luật t- sản quy
định những ng-ời kết hôn phải đạt một độ tuổi nhất
định, họ tự nguyện lấy nhau chứ không bị ép gả nh-
trong xã hội phong kiến.
Dân luật t- sản củng cố quan hệ không bình đẳng
trong gia đình, pháp luật bảo vệ gia đình hợp pháp, bảo
vệ quyền lợi hợp pháp của con cái trong giá thú.
7. Chế định của luật hình sự
Luật hình sự t- sản có những tiến bộ lớn về hình
thức pháp lí so với luật hình phong kiến. Mọi công dân
đều bình đẳng tr-ớc pháp luật, không có quy định về
tội chống tôn giáo và các nguyên tắc về hình luật mà
bản tuyên ngôn về nhân quyền và dân quyền của n-ớc
Pháp đã đề ra.
Website: Email : Tel : 0918.775.368


20
Các hình phạt trong nhà n-ớc t- sản cũng bớt dã man
hơn, thể hiện tính nhân đạo của giai cấp nắm
quyền.Các hình phạt man rợ bị bãi bỏ và giảm nhẹ
hình phạt cho những tội không nặng.
8. chế định tố tụng và tổ chức t- pháp

Một sự tiến bộ có thể nói tới trong pháp luật t- sản
đó là quyền t- pháp đã tách khỏi quyền hành pháp.
Quan chức hành pháp không đ-ợc nắm quyền xét xử
mà quyền này đ-ợc trao một cơ quan chuyên trách là
toà án, tố tụng đ-ợc tách thành tố tụng hình sự và tố
tụng dân sự.
Tố tụng t- sản là cơ sở pháp lý để bảo vệ cho hệ
thống t- pháp thực hiện chức năng của nó, ở các n-ớc
khác nhau tổ chức t- pháp cũng khác nhau. Chẳng hạn
Website: Email : Tel : 0918.775.368


21
ở Pháp, việc xét xử của phong kiến tr-ớc kia đã đ-ợc
thay thế bằng hệ thống toà án t- sản, gồm có toà phúc
thẩm, toà sơ thẩm và toà hoà giải.




Kết luận

Pháp luật t- sản đã trở thành một ph-ơng tiện quan
trọng nhất của nhà n-ớc t- sản để quản lí xã hội. Nó
mang lại cho nền văn minh nhân loại nhiều tiến bộ lớn,
tuy nhiên do dựa trên những quan hệ sản xuất của chế
độ t- hữu và bóc lột mà pháp luật t- sản không tránh
Website: Email : Tel : 0918.775.368



22
khỏi chính những hạn chế lịch sử của nhà n-ớc t- sản.
Xét ở góc độ tích cực, chúng ta phải khẳng định rằng
cùng với sự thay đổi của nhà n-ớc t- sản, pháp luật t-
sản đã dần trở thành một công cụ điều tiết có hiệu quả
của toàn xã hội. Ngoài ra, nó còn bảo vệ hiệu quả
quyền và lợi ích hợp pháp của công dân mà chúng ta
đều nhận thấy.
Sự ổn định của xã hội t- sản hiện đại phụ thuộc rất
nhiều vào chức năng xã hội và tính hiệu quả của pháp
luật. Nó góp phần thúc đẩy cho một xã hội không
ngừng phát triển và một thành tựu khác đó là giá trị
toàn cầu hoá của nó.



Website: Email : Tel : 0918.775.368


23