B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM




NGUYN TH THO NGUYÊN


CÁC YU T NH HNG N
HIU QU HOT NG KINH DOANH CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI NIÊM YT TI S GIAO
DCH CHNG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH


LUN VN THC S KINH T








TP.H Chí Minh – Nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM

NGUYN TH THO NGUYÊN

CÁC YU T NH HNG N
HIU QU HOT NG KINH DOANH CA CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI NIÊM YT TI S GIAO
DCH CHNG KHOÁN THÀNH PH H CHÍ MINH

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã s: 60340201

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ TN PHC



TP.H Chí Minh – Nm 2013
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan ni dung trong bài lun vn này là do tôi nghiên cu di s
hng dn ca ngi hng dn khoa hc TS. Lê Tn Phc. Các ni dung đc
đúc kt t quá trình hc tp ti Trng i hc Kinh t TP.HCM và các kt qu
nghiên cu trong thc tin. Các s liu, kt qu nêu trong lun vn là trung thc và
có ngun gc trích dn rõ ràng.
TP. H Chí Minh, ngày 03 tháng 10 nm 2013
Ngi thc hin




NGUYN TH THO NGUYÊN
















MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG, BIU,  TH
LI M U 1
1. Tính cp thit ca đ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng nghiên cu 2
4. Phm vi nghiên cu 2
5. Phng pháp nghiên cu 2
6. Ngun d liu 3

7. óng góp ca lun vn 4
8. Kt cu ca lun vn 4
CHNG 1. C S LÝ THUYT V HIU QU HOT NG KINH
DOANH CA CÁC NHTM 5
1.1. Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM 5
1.1.1. Khái nim v hiu qu hot đng ca các NHTM 5
1.1.1.1. Hiu qu đi vi nn kinh t - xã hi 6
1.1.1.2. Hiu qu đi vi bn thân các NHTM 9
1.1.2. Doanh thu và chi phí ca các NHTM 10
1.1.2.1. Doanh thu ca các NHTM 10
1.1.2.2. Chi phí ca các NHTM 10
1.1.3. Các nghiên cu thc nghim liên quan đn hiu qu hot đng kinh
doanh ca các NHTM 11
1.1.3.1. Các nghiên cu thc nghim trên th gii 11
1.1.3.2. Các nghiên cu thc nghim  Vit Nam 13
1.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM 15
1.2.1. T s li nhun trên vn ch s hu – ROE 15
1.2.2. T s li nhun trên tài sn – ROA 16
1.2.3. T s li nhun biên t ròng – NIM 17
1.3. Các yu t nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM
18
1.3.1. Các nhân t đc thù ca ngân hàng/Các nhân t bên trong 18
1.3.1.1. Lng vn an toàn ti thiu 18
1.3.1.2. Cht lng tài sn 19
1.3.1.3. Hiu qu qun tr 20
1.3.1.4. Qun tr thanh khon 20
1.3.2. Các nhân t bên ngoài/Các yu t kinh t v mô 21
1.3.2.1. Môi trng kinh t, chính tr - xã hi trong và ngoài nc 21
1.3.2.2. Môi trng pháp lý 23
1.3.2.3. S phát trin ca công ngh thông tin và vin thông 24

1.3.2.4. S thanh tra, giám sát ca NHNN các cp 24
1.3.2.5. S cnh tranh gia các NHTM 25
KT LUN CHNG 1 25

CHNG 2. MÔ HÌNH PHÂN TÍCH CÁC YU T NH HNG N
HIU QU HOT NG KINH DOANH CA CÁC NHTM NIÊM YT
TI S GIAO DCH CHNG KHOÁN TP.HCM
26
2.1. Phân tích khái quát v tình hình hot đng ca các NHTM niêm yt ti
S Giao dch chng khoán TP.HCM 26
2.1.1. Quy mô vn điu l ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng
khoán TP.HCM t nm 2004 – 2012 26
2.1.2. Kh nng sinh li ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng
khoán TP.HCM t nm 2004 – 2012 27
2.1.3. Cht lng tín dng ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng
khoán TP.HCM t nm 2004 – 2012 30
2.1.4. V tính thanh khon ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng
khoán TP.HCM t nm 2004 – 2012 32
2.1.5. nh hng ca các yu t v mô đn hot đng ca các NHTM niêm
yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM t nm 2004 – 2012 33
2.2. Mô hình phân tích các yu t nh hng đn hiu qu hot đng kinh
doanh ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM 36
2.2.1. Phng pháp nghiên cu 36
2.2.2. i tng nghiên cu 36
2.2.3. Thu thp, nghiên cu và trình bày d liu 37
2.2.4. Xác đnh các bin ca mô hình 37
2.2.5. Gii thích các bin 39
2.2.6. Các gi đnh ca mô hình 40
KT LUN CHNG 2 41


CHNG 3. MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU HOT
NG KINH DOANH CA CÁC NHTM NIÊM YT TI S GIAO DCH
CHNG KHOÁN TP.HCM 42
3.1. Kt qu nghiên cu t mô hình phân tích các yu t nh hng đn hiu
qu hot đng kinh doanh ca các NHTM niêm yt ti S giao dch chng
khoán TP.HCM 42
3.1.1. Mô t hiu qu hot đng kinh doanh ca nhóm ngân hàng nghiên cu
42
3.1.2. Mô t các bin đc lp 43
3.1.3. Kim tra đ vng ca mô hình 44
3.1.3.1. Vn đ đa cng tuyn 44
3.1.3.2. Vn đ phng sai thay đi 45
3.1.4. H s tng quan gia các bin 45
3.1.5. Kt qu hi quy 46
3.1.6. Nhn xét kt qu hi quy 49
3.1.7. Kt lun 52
3.2. Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca các
NHTM niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM 53
3.2.1. S dng nhiu phng pháp đánh giá li nhun hot đng khác nhau 53
3.2.2. Nâng cao nng lc qun tr ri ro và nng lc giám sát ngân hàng 54
3.2.3. Nâng cao cht lng đi ng nhân s ca ngân hàng 55
3.2.4. Tng cng hiu qu công tác kim tra, kim soát ni b 56
3.2.5. i mi c cu t chc và phát trin mng li hot đng 57
3.2.6. Hn ch phát sinh và x lý n xu 57
3.3. Mt s kin ngh trong vic h tr các gii pháp nâng cao hiu qu hot
đng kinh doanh ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng khoán
TP.HCM 58
3.3.1. i vi Quc hi, Chính ph và các B, ngành 58
3.3.2. i vi NHNN 60
3.3.2.1. Hoàn thin h thng pháp lut v tin t và hot đng ngân hàng . 60

3.3.2.2. Nâng cao hiu qu điu hành chính sách tin t ca NHNN 61
3.3.2.3. Phát trin th trng tin t an toàn, đng b và mang tính cnh
tranh cao 62
3.3.2.4. Phát trin ng dng công ngh và h thng thanh toán 63
3.3.2.5. Nâng cao hiu qu, hiu lc ca thanh tra, giám sát ngân hàng 64
3.3.2.6. Nâng cao tính trách nhim và minh bch trong công b thông tin . 64
KT LUN CHNG 3 66
KT LUN 67
TÀI LIU THAM KHO
PH LC






DANH MC CÁC T VIT TT

STT

Vit tt
Vit đy đ ting Vit
Vit đy đ ting Anh
1 AQ
Cht lng tài sn
Asset Quality
2 BCTC
Báo cáo tài chính

3 BCTN

Báo cáo thng niên

4 CA
T l vn
Capital Adequacy
5 CAR
T l an toàn vn ti thiu
Capital Adequacy Ratio
6 CPI
Ch s giá tiêu dùng
Consumer Price Index
7 CTG
Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam

8 EIB
Ngân hàng TMCP Xut
nhp khu Vit Nam

9 FE

Fixed Effects
10 GDP
Tng sn phm quc ni
Gross Domestic Product
11 GLS
Phng pháp bình phng
ti thiu tng quát
Generalized least squares
12 HSX

S giao dch chng khoán
TP.HCM
Ho Chi Minh Stock
Exchange
13 IMF
Qu tin t quc t
International Monetary
Fund
14 MBB
Ngân hàng TMCP Quân đi

15 ME
Hiu qu qun tr
Management Efficiency
STT

Vit tt
Vit đy đ ting Vit
Vit đy đ ting Anh
16 NAVIBANK
Ngân hàng TMCP Nam Vit

17 NIM
Li nhun biên t lãi ròng
Net Interest margin
18 NHNN
Ngân hàng nhà nc

19 NHTM
Ngân hàng thng mi


20 NHTMCP
Ngân hàng thng mi c
phn không có vn s hu
ca nhà nc

21 NHTMNN
Ngân hàng thng mi c
phn có vn s hu ca nhà
nc

22 OLS
Phng pháp bình phng
ti thiu nh nht
Ordinary least squares

23 RE

Random Effects
24 ROA
Sut sinh li trên tài sn
Return on Asset
25 ROE
Sut sinh li trên vn ch s
hu
Return on Equity
26 STB
Ngân hàng TMCP Sài Gòn
Thng Tín


27 TCTD
T chc tín dng

28 TP.HCM
Thành ph H Chí Minh

29 VCB
Ngân hàng TMCP Ngoi
thng Vit Nam

30 WTO
T chc thng mi th gii


DANH MC CÁC BNG, BIU,  TH

STT

Bng/đ th Ni dung Trang

Danh mc bng

1 Bng 2.1
Vn điu l ca các NHTM niêm yt ti HSX giai
đon 2004 – 2012
26
2 Bng 2.2
T l n xu ti các nc đang phát trin giai đon
2003 – 2012
30

3 Bng 3.1
ROA, ROE và NIM trung bình ca nhóm ngân
hàng nghiên cu giai đon 2004 – 2012
42
4 Bng 3.2 S liu thng kê mô t các Bin đc lp 43
5 Bng 3.3 H s tng quan gia các bin 44
6 Bng 3.4
H s tng quan gia các bin đc lp đi vi
các bin ph thuc
45
7 Bng 3.5 Kt qu hi quy các nhân t đc thù ca ngân hàng

47
8 Bng 3.6 Kt qu hi quy sau khi điu chnh c cu s hu 48
9 Bng 3.7
So sánh h s ca các nhân t trc và sau khi
điu chnh
50

Danh mc đ th

1  th 2.1
ROA ca nhóm ngân hàng nghiên cu giai đon
2004 – 2012
27
2  th 2.2
So sánh ROA ca nhóm ngân hàng nghiên cu
giai đon 2004 – 2012
28
3  th 2.3

ROE ca nhóm ngân hàng nghiên cu giai đon
2004 – 2012
29
4  th 2.4
NIM ca nhóm ngân hàng nghiên cu giai đon
2004 – 2012
30
STT

Bng/đ th Ni dung Trang
5  th 2.5
T l n xu ca nhóm ngân hàng nghiên cu giai
đon 2006 – 2012
31
6  th 2.6
T l d n/huy đng ca nhóm ngân hàng nghiên
cu giai đon 2004 – 2012
33
7  th 2.7 T l GDP giai đon 2004 - 2012 34
8  th 2.8 T l lm phát giai đon 2004 - 2012 35

Danh mc s đ

1 S đ 2.1 S đ th hin mi quan h gia các bin 36














1
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Ngân hàng thng mi đóng vai trò quan trng trong vic phân b ngun lc
kinh t ca quc gia. Ngân hàng liên tc chuyn vn t ngi gi tin sang các nhà
đu t. Ngân hàng có th thc hin vic này nu to ra đ thu nhp cn thit và đúng
lúc đ trang tri cho chi phí hot đng ca mình. Nói cách khác, đ duy trì hot đng
trung gian n đnh, ngân hàng cn to ra li nhun. Ngoài chc nng trung gian, hot
đng tài chính ca các ngân hàng cng có ý ngha quan trng đi vi s tng trng
kinh t quc gia. Hot đng tài chính tt s giúp các c đông có đc li nhun t
vic đu t. Nh đó s khuyn khích đu t b sung và mang li tng trng kinh t.
Trái li, nu hot đng ngân hàng không hiu qu có th dn đn ngân hàng phá sn
và khng hong, gây ra tác đng tiêu cc đn tng trng kinh t. Do đó, đ đ ra
nhng bin pháp phòng nga và gim thiu s tht bi trong ngành ngân hàng, cn
phi hiu đc hot đng ca các ngân hàng và các yu t tác đng đn hiu qu
hot đng kinh doanh ca các ngân hàng.
Nhng nghiên cu v nh hng điu tit ca cu trúc s hu lên hiu qu
hot đng ca ngân hàng còn khá him hoi.  khc phc thiu sót rõ ràng này trong
lnh vc quan trng trên, tác gi đã chn đ tài “Các yu t nh hng đn hiu
qu hot đng kinh doanh ca các Ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao
dch chng khoán Thành ph H Chí Minh” làm ni dung nghiên cu trong lun
vn ca mình.
2. Mc tiêu nghiên cu

(1) Nghiên cu c s lý thuyt, các nghiên cu thc nghim  trên th gii
cng nh  Vit Nam và mô hình phân tích các yu t nh hng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch chng
khoán TP.HCM.
2
(2) Xác đnh nh hng ca các yu t đc thù ca ngân hàng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch chng khoán
TP.HCM.
(3) Xác đnh nh hng ca các bin kinh t v mô hàng đn hiu qu hot
đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch chng khoán
TP.HCM.
(4) ánh giá vai trò ca c cu s hu đi vi hiu qu hot đng kinh doanh
ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM.
(5) a ra mt s đ xut gi ý nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh
ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM.
Tác gi la chn đ tài nghiên cu nêu trên xut phát t vic hi nhp WTO nên
cn phi nâng cao nng lc và hiu qu hot đng; khng hong tài chính – tin t th
gii là bài hc đt giá trong vn đ qun lý cng nh hiu qu hot đng ca h thng
ngân hàng; các NHTM niêm yt chim th phn ln và tình hình tài chính ln mnh,
đóng vai trò quan trng đi vi s phát trin ca h thng ngân hàng  Vit Nam.
3. i tng nghiên cu
Hiu qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S
Giao dch chng khoán TP.HCM đc đo lng qua các ch tiêu:
(1) ROA: sut sinh li trên tng tài sn
(2) ROE: sut sinh li trên vn ch s hu
(3) NIM: Li nhun biên t lãi ròng
4. Phm vi nghiên cu
Các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM
(sau đây gi là nhóm ngân hàng nghiên cu) tính đn cui nm 2012, bao gm:
3

MÃ CK

TÊN NGÂN HÀNG
NGÀY
GIAO
DCH
U TIÊN

SÀN
NIÊM
YT
CTG Ngân hàng Thng mi C phn Công Thng Vit Nam 16/07/2009

HSX
EIB Ngân hàng Thng mi C phn Xut nhp khu Vit Nam 27/10/2009

HSX
MBB Ngân hàng Thng mi C phn Quân đi 01/11/2011

HSX
STB Ngân hàng Thng mi C phn Sài Gòn Thng Tín 12/07/2006

HSX
VCB Ngân hàng Thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam 30/06/2009

HSX
Thi gian nghiên cu: t nm 2004 đn 2012.
5. Phng pháp nghiên cu
 gii quyt các ni dung nghiên cu nêu trên, da trên c s phân tích quan
đim, mô hình và kt qu nghiên cu trong và ngoài nc, tác gi s dng c phng

pháp phân tích đnh tính và đnh lng trong vic phân tích. Chi tit c th nh sau:
(1) Phng pháp phân tích đnh tính bng bng s liu, bng đ th đ phn ánh
các ch s kinh t v mô, các ch tiêu phn ánh hiu qu hot đng kinh doanh ca
nhóm ngân hàng nghiên cu.
(2) Phng pháp đnh lng s dng phn mm Stata đ phân tích các yu t
nh hng đn hiu qu hot đng kinh doanh ca nhóm ngân hàng nghiên cu.
6. Ngun d liu
Báo cáo tài chính ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch
chng khoán TP.HCM t nm 2004 đn nm 2012.
T các trang web ca Ngân hàng th gii, Ngân hàng nhà nc, Tng cc thng
kê, S Giao dch chng khoán TP.HCM, y ban chng khoán Nhà nc… công b
trong giai đon t 2004 – 2012.
4
7. óng góp ca lun vn
óng góp ln nht ca đ tài là đánh giá vai trò ca c cu s hu đi vi hiu
qu hot đng kinh doanh ca các ngân hàng thng mi niêm yt ti S Giao dch
chng khoán TP.HCM bng cách tác gi đã chia các Ngân hàng thng mi niêm yt
ti S Giao dch chng khoán Thành ph H Chí Minh thành 02 nhóm: Nhóm các
ngân hàng thng mi c phn có vn s hu ca nhà nc, vit tt là NHTMNN
và nhóm ngân hàng thng mi c phn không có vn s hu ca nhà nc, vit tt
là NHTMCP.
 tài cng đã xem xét nh hng ca các yu t đc thù ca ngân hàng và
các yu t kinh t v mô đn hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM, t đó
đ xut mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca các
NHTM.
8. Kt cu ca lun vn
Kt cu lun vn gm có 3 chng:
LI M U
CHNG 1: C s lý thuyt v hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM
CHNG 2: Mô hình phân tích các yu t nh hng đn hiu qu hot đng

kinh doanh ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM
CHNG 3: Mt s gii pháp nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh
ca các NHTM niêm yt ti S Giao dch chng khoán TP.HCM
KT LUN






5
CHNG 1
C S LÝ THUYT V HIU QU HOT NG
KINH DOANH CA CÁC NHTM

1.1. Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM
1.1.1. Khái nim v hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM
Theo Perter S.Rose giáo s kinh t hc và tài chính trng đi hc Yale thì v
bn cht NHTM cng có th đc coi là mt tp đoàn kinh doanh và hot đng vi
mc tiêu ti đa hóa li nhun vi mc đ ri ro cho phép. Tuy nhiên, kh nng sinh li
là mc tiêu đc các ngân hàng quan tâm hn c vì thu nhp cao có th giúp ngân hàng
có th bo toàn vn, tng kh nng m rng th trng, thu hút vn đu t.
Theo đnh ngha ca PGS.TS Nguyn Khc Minh trong cun “T đin Toán
kinh t, Thng kê, kinh t Lng Anh – Vit” trang 255 thì “hiu qu- efficiency”
trong kinh t đc đnh ngha là“mi tng quan gia đu vào các yu t khan him
vi đu ra hàng hóa và dch v” và “khái nim hiu qu đc dùng đ xem xét các tài
nguyên đc các th trng phân phi tt nh th nào”.
Nh vy có th hiu hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM là mt
phm trù kinh t, phn ánh trình đ s dng các ngun lc đ đt đc kt qu cao
nht vi tng chi phí thp nht. Nói cách khác, đó là s so sánh gia đu vào và đu ra,

gia chi phí và hiu qu trong quá trình hot đng nhm đáp ng mt mc tiêu nào đó.
Các quan đim trên nhìn chung đu cho rng hiu qu hot đng kinh doanh là
mt phm trù kinh t phn ánh trình đ khai thác và s dng các ngun lc ca quá
trình sn xut kinh doanh nhm đt kt qu cao nht vi chi phí thp nht.
Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM đc đo lng mt cách tng
quát thông qua t l gia li nhun đi vi tng tài sn và ch s hu. Li nhun phn
ánh kh nng sinh li ca NHTM, nó đc quyt đnh bi mc lãi thu đc t các
6
khon cho vay và đu t, bi ngun thu t hot đng dch v, bi quy mô, cht lng
và thành phn ca các tài sn có.
Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM quyt đnh trc tip ti vn đ
tn ti và phát trin ca mi ngân hàng. Nu NHTM hot đng có hiu qu kinh doanh
thì uy tín ca ngân hàng đó s đc tng lên, ngi gi tin s yên tâm và tin tng, do
đó công tác huy đng vn ca ngân hàng s đc thun li và phát trin. Trên c s
ngun vn huy đng đó, NHTM mi có kh nng m rng quy mô hot đng kinh
doanh ca mình và to ra đc li nhun ngày càng cao, tích ly đc nhiu và có điu
kin nâng cao cht lng phc v đ thu hút khách hàng và to ra hiu qu ngày càng
tng. Chính vì vy mà các NHTM coi hiu qu là mc tiêu quan trng hàng đu ca
hot đng kinh doanh.
Hiu qu hot đng kinh doanh ca các NHTM phi đc xem xét mt cách
toàn din c v mt thi gian và không gian trong mi quan h vi hiu qu ca toàn
b nn kinh t. Hiu qu hot đng ca NHTM có th chia thành: hiu qu đi vi nn
kinh t - xã hi, hiu qu đi vi bn thân các ngân hàng, hiu qu trc mt, hiu qu
lâu dài,…
1.1.1.1. Hiu qu đi vi nn kinh t - xã hi
Vi tính cht hot đng ca mình, h thng NHTM luôn có mi quan h cht
ch vi s n đnh và phát trin ca nn kinh t vì NHTM là t chc trung gian tài
chính kt ni khu vc tit kim vi khu vc đu t ca nn kinh t, vi nhiu đi tng
khách hàng thuc mi thành phn kinh t, do đó s bin đng ca nó s nh hng rt
mnh đn các ngành kinh t khác và nh hng đn nn kinh t quc gia.

Góp phn tng trng kinh t
- Vi nghip v huy đng vn NHTM đã thu hút các ngun tin nhàn ri trong
xã hi làm ngun vn tín dng đ cho vay đi vi nn kinh t. Tuy nhiên không ch
bng s vn huy đng và s lng cp tín dng ngày càng tng ca các NHTM đã góp
7
phn tng trng kinh t mà vic s dng có hiu qu ngun vn huy đng đ phân b
và đu t vào nhng ni có hiu qu cng góp phn làm tng trng kinh t.
- C cu các NHTM ngày càng đa dng, quy mô hot đng ngày càng ln và
mng li ngày càng phát trin s đy mnh vai trò trung gian tài chính, nâng cao kh
nng huy đng vn và kh nng cp tín dng cho các thành phn kinh t, góp phn tng
trng kinh t.
Góp phn chuyn dch c cu kinh t, thúc đy quá trình công nghip hóa,
hin đi hóa. Chuyn dch c cu kinh t cho phù hp vi c ch kinh t là mt tt yu
khách quan trong quá trình đi mi c ch kinh t.  góp phn chuyn dch c cu
kinh t, thúc đy quá trình công nghip hóa, hin đi hóa thì phi đu t, mun gia tng
đu t mà ch yu là đu t dài hn thì cn phi có ngun vn trung và dài hn. Ngun
vn trung và dài hn s đc đu t vào h tng k thut, đu t chiu sâu trong các
ngành ch bin, các ngành công nghip mi nhn…
Trong điu kin th trng chng khoán cha phát trin, đ đáp ng nhu cu
vn trung, dài hn ngày càng tng cho các doanh nghip và nn kinh t nhm phc v
cho công nghip hóa, hin đi hóa thì các NHTM cn phi chú trng đn vic tng quy
mô hot đng, đn chin lc huy đng vn ca mình mà đc bit là huy đng vn
trung, dài hn đng thi cng phi quan tâm đn vic nâng cao hiu qu s dng ngun
vn này.
To điu kin luân chuyn vn nhanh hn, tit kim đc chi phí lu thông
xã hi.
Do hot đng trung gian thanh toán ca các NHTM ngày càng phát trin và m
rng. Vi các phng tin thanh toán hin đi, đa dng và các phng thc thanh toán
linh hot đã thúc đy nhanh quá trình trao đi, mua bán hàng hóa, cung cp dch v, t
đó to điu kin luân chuyn vn nhanh hn, hiu qu và gim thiu ri ro hn, tit

kim đc thi gian và chi phí lu thông xã hi. Mt khác, nó cng giúp doanh nghip
tp trung vào vic chuyên môn hóa các hot đng sn xut kinh doanh ca mình, gim
8
chi phí giao dch trong quan h thanh toán, chi tr. Thông qua đó cng giúp cho NHTM
tp trung đc ngun vn ln và quan trng đ cp tín dng ngày càng nhiu hn cho
nn kinh t.  đy mnh hot đng trung gian thanh toán nhm thu hút khách hàng
ngày càng nhiu, các NHTM luôn tìm cách hin đi hóa công tác thanh toán qua ngân
hàng theo hng nhanh chóng, thun tin, an toàn, kp thi và chính xác.
To điu kin thc thi có hiu qu các c ch, chính sách ca nhà nc góp
phn n đnh tài chính, n đnh kinh t v mô.
- C ch thanh toán qua ngân hàng có vai trò quan trng đi vi vic thc thi
chính sách tin t thông qua s dch chuyn vn gia ngi tr tin và ngi nhn tin.
Vic thc hin thanh toán ngay trong ngày s góp phn n đnh nhu cu d tr ca các
NHTM, cho phép xác đnh chính xác các thay đi cung cu v d tr khi có s thay đi
v hot đng thu chi ca Chính ph hoc có s can thip ca th trng tin t, trc
tip h tr cho s phát trin ca th trng tin t liên ngân hàng và th trng tài
chính.
- C ch thanh toán còn góp phn n đnh h thng tài chính quc gia: Trong
hot đng thanh toán qua ngân hàng, mt phn thanh toán ca ngân hàng này là ngun
qu đi vi ngân hàng khác. Nu h thng thanh toán b nghi ng có th dn đn kh
nng trì hoãn ngha v tr tin làm cho s lng các khon thanh toán chuyn đi và
chuyn đn gim.
- Mt khác, hot đng trung gian thanh toán ca các NHTM và trng tâm là
thanh toán không dùng tin mt ngày càng m rng và phát trin đng ngha vi vic
thanh toán bng tin mt b thu hp s góp phn to điu kin cho vic phát huy vai trò
điu tit, kim tra ca Nhà nc đi vi s n đnh kinh t v mô.
- Thông qua vai trò trung gian tài chính ca mình, hot đng ca NHTM còn
góp phn kìm ch lm phát, kích thích tng đu t và tiêu dùng…góp phn n đnh
kinh t v mô thông qua vic tng, gim lãi sut tin gi, lãi sut cho vay.
9

C cu các NHTM ngày càng đa dng và phát trin to điu kin thúc đy
cnh tranh trong vic đa dng hóa và nâng cao cht lng cung cp các dch v, tin
ích cho khách hàng, m rng th phn tín dng. C cu NHTM ngày càng đa dng và
phát trin vi các hình thc s hu khác nhau đã to s cnh tranh ngày càng quyt lit
gia các Ngân hàng vi nhau.  m rng ngun thu, các NHTM đã không ngng
quan tâm ci tin, m rng nâng cao cht lng hot đng cung ng dch v nhm thu
hút khách hàng nhiu hn. Kt qu ca quá trình này đã thúc đy s chuyên môn hóa
ca các NHTM trong vic cung ng các dch v Ngân hàng, to điu kin đáp ng tt
hn các nhu cu ngày càng đa dng ca khách hàng trong lnh vc sn xut, kinh
doanh, dch v và đi sng xã hi.
1.1.1.2. Hiu qu đi vi bn thân các NHTM
Hot đng ca các NHTM ngoài vic mang li hiu qu cao đ đóng góp cho
nn kinh t thì hiu qu thit thc và c th cng chính là mc tiêu hàng đu ca tt c
các NHTM, đó là li nhun. Trong nn kinh t th trng, li nhun là yu t đu tiên
đc xem xét đ đánh giá hiu qu ca bt k mt t chc kinh t nào, do đó trong quá
trình hot đng, NHTM nào có mc li nhun càng cao thì v th ca nó càng đc
cng c và nâng cao. Li nhun tích ly ca NHTM tr thành giá tr thun, cung cp
mt khon d tr đ b sung cho các khó khn v tài chính trong tng lai. i vi
NHTM thì li nhun tích ly là ngun tng trng ch yu ca vn ch s hu. NHTM
có mc vn ch s hu cao s nâng cao mc đ an toàn v vn trong hot đng kinh
doanh ca mình, đng thi tng cng đc kh nng huy đng vn và kh nng cnh
tranh không nhng  phm vi trong nc mà có th vn ra đn nc ngoài.
Vì vy, trong hot đng ca mình, NHTM nào có kh nng cung cp các nghip
v, dch v vi s lng và cht lng có th đáp ng đc nhu cu ca các t chc,
cá nhân… trong nn kinh t mt cách tt nht thì NHTM đó s có doanh s hot đng
tng lên cùng vi li nhun ròng ln hn và ngc li NHTM nào kém cõi v cht
10
lng, hn ch v s lng các dch v cung cp thì doanh s hot đng s ít hn và tt
nhiên li nhun cng s gim đi.
1.1.2. Doanh thu và chi phí ca các NHTM

1.1.2.1. Doanh thu ca các NHTM
Doanh thu ca các NHTM bao gm:
a. Thu t hot đng kinh doanh gm: thu t hot đng tín dng, thu lãi tin gi,
thu dch v, thu t hot đng kinh doanh ngoi hi và vàng, thu lãi góp vn, mua c
phn, thu t hot đng mua bán c phiu, trái phiu và giy t có giá, thu t hot đng
mua bán n, thu v chênh lch t giá, thu t hot đng kinh doanh khác.
b. Thu khác gm: thu t vic chuyn nhng, bán, thanh lý tài sn c đnh; thu
v các khon vn đã đc x lý bng d phòng ri ro; thu kinh phí qun lý đi vi các
công ty thành viên đc lp; thu tin pht do khách hàng vi phm hp đng, các khon
thu khác.
1.1.2.2. Chi phí ca các NHTM
Chi phí ca các NHTM là s phi chi phát sinh trong k cho hot đng kinh
doanh và các hot đng khác theo quy đnh:
a. Chi phí hot đng kinh doanh: chi phí tr lãi tin gi, lãi tin vay; chi v kinh
doanh ngoi hi và vàng; chi cho hot đng kinh doanh dch v ngân hàng; chi cho vc
mua bán c phiu, trái phiu và giy t có giá khác; chi cho hot đng mua bán n; chi
cho hot đng góp vn, mua c phn; chi v chênh lch t giá theo quy đnh ti chun
mc k toán; chi cho thuê tài sn; chi phí khu hao tài sn c đnh; chi phí tin lng,
tin công và chi phí có tính cht lng theo quy đnh; chi phí dch v mua ngoài nh
các khon chi phí sa cha tài sn c đnh, vn chuyn, đin, nc, đin thoi, vn
phòng phm, phòng cháy cha cháy, t vn, kim toán, chi công tác phí…
b. Chi phí hot đng khác: Chi nhng bán, thanh lý tài sn; Giá tr còn li ca
tài sn c đnh khi thanh lý, nhng bán; chi cho vic thu hi các khon n đã xóa, chi
phí thu hi n quá hn khó đòi.
11
c. Chi tin pht do vi phm hp đng kinh t; chi x lý khon tn tht tài sn
còn li sau khi đã bù đp bng các ngun theo quy đnh; các khon chi hp lý, hp l
khác.
1.1.3. Các nghiên cu thc nghim liên quan đn hiu qu hot đng kinh
doanh ca các NHTM

1.1.3.1. Các nghiên cu thc nghim trên th gii
K t khi Chng trình điu chnh c cu (SAP) ra đi vào cui nhng nm
1980, ngành ngân hàng trên toàn th gii đã có nhng bin đi ln trong môi trng
hot đng ca mình. Các quc gia đã ni lng kim soát đi vi lãi sut, gim s can
thip ca chính ph và m ca cho các ngân hàng quc t. Nh các ci cách này, các
công ty ca các nc phát trin hin din nhiu hn ti các nc đang phát trin
thông qua vic thành lp các công ty con và chi nhánh hoc thông qua vic mua li
các công ty nc ngoài. C th hn, s hin din ca ngân hàng nc ngoài  các
nc khác trên toàn cu đã tng lên nhanh chóng. T nm 1980, nhiu ngân hàng
nc ngoài đã thành lp chi nhánh hoc công ty con ti nhiu ni khác nhau trên th
gii. Trong khong hai thp k qua, s lng các ngân hàng nc ngoài  châu Phi
nói chung và vùng châu Phi cn Sahara nói riêng đã tng lên đáng k. Ngc li, s
lng các ngân hàng ni đa gim. Nhng điu này đã thu hút s quan tâm ca các
nhà nghiên cu nhm xem xét hiu qu hot đng ca ngân hàng có liên quan gì vi
nhng ci cách này. ã có mt s thay đi đáng k trong cu trúc tài chính ca các
quc gia nói chung và nh hng ca nó đn li nhun ca các ngân hàng thng mi
nói riêng. Rõ ràng là mt h thng ngân hàng bn vng và có kh nng sinh li s có
th chu đc nhng cú sc tiêu cc và góp phn vào s n đnh ca h thng tài
chính. Hn na, các ngân hàng thng mi đóng mt vai trò quan trng trong tng
trng kinh t ca quc gia. Thông qua chc nng trung gian ca mình, các ngân
hàng đóng vai trò quan trng trong vic phân b hiu qu các ngun tài nguyên quc
gia bng cách huy đng các ngun lc cho hot đng sn xut. Ngân hàng chuyn
12
tin t nhng ngi không s dng tin đ sn xut sang nhng ngi đang tin hành
hot đng sn xut. Ngoài vic phân b ngun lc, hot đng ngân có hiu qu tt
còn mang li cho c đông khon li nhun thích đáng vi vic đu t ca h. Có li
nhun thì s có đu t, và t đó mang li s tng trng kinh t. Mt khác, hot đng
ngân hàng kém hiu qu s tác đng tiêu cc đn tng trng kinh t và phát trin.
Hot đng kém có th dn đn sp đ, phá sn và khng hong. Khng hong ngân
hàng có th kéo theo khng hong tài chính, th có th dn đn mt cuc khng

hong kinh t nh đã tng xy ra ti M vào nm 2007. ó là lý do ti sao chính ph
điu tit ngành ngân hàng thông qua ngân hàng trung ng nhm nuôi dng mt h
thng ngân hàng vng mnh, có kh nng tránh đc khng hong ngân hàng và bo
v ngi gi tin cng nh nn kinh t. Do đó, cn phi có mt s quan tâm phù hp
đn hiu qu hot đng ca ngân hàng đ tránh khng hong có th xy ra.
Mt nghiên cu có h thng hn v hot đng ca ngân hàng bt đu vào cui
nhng nm 1980 vi vic áp dng Lý thuyt v quyn lc th trng (MP) và Lý
thuyt v c cu hiu qu (ES). Thuyt Quyn lc th trng cho rng vic tng
cng các lc lng ngoài th trng s mang li li nhun. Hn na, gi thuyt cho
rng ch các doanh nghip có th phn ln và danh mc sn phm khác bit mi có
th thng đi th cnh tranh ca mình và kim đc li nhun đc quyn. Ngc li,
lý thuyt ES cho rng nâng cao Hiu qu qun tr và quy mô s dn đn s tp trung
cao hn và mang li nhiu li nhun hn.
Theo
Nzongang và Atemnkeng trong Olweny và Shipho (2011), lý thuyt danh
mc đu t cân bng cng đã thêm yu t b sung vào nghiên cu v hot đng ngân
hàng. Theo thuyt này, thành phn danh mc đu t ca ngân hàng, li nhun và c
tc là kt qu ca nhng quyt đnh do nhng nhà qun lý đa ra và nhng quyt
sách toàn din. T các lý thuyt trên, có th kt lun rng hot đng ca ngân hàng
chu nh hng ca c hai yu t bên trong và bên ngoài.
13
Theo Athanasoglou et al., (2005) các yu t bên trong bao gm quy mô ngân
hàng, vn, Hiu qu qun tr và kh nng qun tr ri ro. Các hc gi trên cng cho
rng nhng yu t bên ngoài quan trng nh hng đn hot đng ca ngân hàng là các
bin s kinh t v mô nh lãi sut, lm phát, tng trng kinh t và các yu t khác nh
quyn s hu.
1.1.3.2. Các nghiên cu thc nghim  Vit Nam
Nghiên cu ca ThS. Nguyn Minh Sáng – Trng i hc Ngân hàng
TP.HCM, đng trên tp chí công ngh ngân hàng s 79, tháng 10/2012, trang 23 -
29

Ths Nguyn Minh Sáng đã s dng phng pháp phân tích hiu qu biên –
cách tip cn theo phng pháp bao d liu (Data Envelopment Analysis – DEA) cho
phép đo lng hiu qu hot đng vi nhiu bin đu vào và sn lng đu ra đ
đánh giá hiu qu hot đng ca các NHTM niêm yt trên th trng chng khoán
Vit Nam.
Nghiên cu so sánh mc đ hiu qu hot đng ca 09 NHTM niêm yt  Vit
Nam cho thy thc trng chung ca các NHTM là vic s dng chi phí cha hp lý
và duy trì quy mô tin gi, tài sn c đnh ln nhng cha hiu qu. Nhiu NHTM
niêm yt đt hiu qu k thut và hiu qu theo quy mô  mc ti đa nhng đây ch
là so sánh tng ng vi các ngân hàng trong mu nghiên cu, khi s lng ngân
hàng trong mu nghiên cu đ ln và có s so sánh gia các nhóm ngân hàng nh
ngân hàng nc ngoài, chi nhánh ngân hàng nc ngoài ti Vit Nam kt qu s
khách quan hn. Kt qu phân tích cho thy hot đng ca các NHTM niêm yt 
Vit Nam có nhng vn đ bt cp:
(1) Thu nhp t hot đng dch v tng đi nh so vi thu nhp t lãi và các
hot đng khác cho thy các ngân hàng cha chú trng phát trin đúng mc các loi
hình dch v ngân hàng hin đi phc v khách hàng;
14
(2) Bên cnh đó, các NHTM niêm yt  Vit Nam duy trì quy mô tài sn c
đnh và tin gi rt ln nhng quy mô thu nhp t lãi và thu nhp khác t hot đng
kinh doanh cha tng xng làm gim hiu qu hot đng kinh doanh ca ngân hàng;
(3) Các khon chi phí nhân viên và chi phí qun lý ca các NHTM niêm yt
ln và s dng cha hiu qu. Nhiu NHTM niêm yt nm 2011 các khon thu nhp
t lãi và ngoài lãi đu gim nhng các khon chi phí hot đng kinh doanh chung đu
không gim mà li tng trong khong 7-12%.
Nghiên cu ca Liu Thu Trúc và Võ Thành Danh – Trng i hc Cn
Th, đng trên tp chí khoa hc 2012, trang 158 – 168
Mc tiêu nghiên cu là phân tích các nhân t nh hng đn hiu qu hot đng
kinh doanh ca h thng ngân hàng thng mi c phn Vit Nam giai đon 2006 –
2009 bng cách s dng hai phng pháp phân tích tng nng sut nhân t và phng

pháp phân tích bao d liu. Kt qu ch ra rng hiu qu hot đng đang suy gim và
nguyên nhân chính là do yu t phi hiu qu v mt công ngh. Nhng ngân hàng quy
mô ln có li th v chi phí hn hn các ngân hàng có quy mô nh. Các ngân hàng còn
s dng lãng phí các đu vào khong 7,7% và s lng các ngân hàng đi mt vi hiu
sut gim dn theo quy mô có xu hng ngày càng ít đi.
Nghiên cu ca TS Nguyn Th Loan và Trn Th Ngc Hnh – Trng i
hc Kinh t TP.HCM, đng trên tp chí phát trin kinh t, s 270, tháng 04/2013
Bài vit đánh giá hiu qu hot đng ti các NHTM Vit Nam bng cách kt
hp các phng pháp phân tích đánh giá truyn thng (phân tích theo ch s) và các
phng pháp phân tích hin đi (phân tích các yu t nh hng), t đó đ xut gii
pháp góp phn hoàn thin phng pháp phân tích và nâng cao hiu qu hot đng ca
các NHTM ti Vit Nam.
Nghiên cu ca Phan Thu Hin – Trng i hc kinh t TP.HCM và Phan
Th M Hnh – Trng i hc Tài chính – Marketing, đng trên tp chí phát trin
kinh t, s 276, tháng 10/2013