BăGIỄOăDCăVÀăÀOăTO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYNăHUăC
HOÀNăTHINăQUNăTRăNGUNăNHỂNăLC
TIăCỌNGăTYăCăPHNăKIM VÀ KIM
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
TP.H Chí Minh ậ Nm 2013
BăGIỄOăDCăVÀăÀOăTO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
NGUYNăHUăC
HOÀNăTHINăQUNăTRăNGUNăNHỂNăLCă
TIăCỌNGăTYăCăPHNăKIM VÀ KIM
LUNăVNăTHCăS KINHăT
ChuyênăngƠnh:ăQunătrăkinhădoanh
Mƣăs:ă60340102
NGIăHNGăDNăKHOAăHC: TS.ăHUNHăTHANHăTÚ
TP.H Chí Minh ậ Nm 2013
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan lun vn ắHoƠnăthinăqunătrăngunănhơnălcătiăcôngă
tyăcăphnăKim và Kim” là do tôi t nghiên cu và thc hin di s hng dn
ca thy TS. Hunh Thanh Tú. Các s liu trong lun vn là trung thc, do tôi trc
tip thu thp và tng hp. Kt qu nghiên cu cha tng đc công b trong bt k
tài liu nào.
Ngi cam đoan
NguynăHuăc
MCăLC
Trangăphăbìa
Liăcamăđoan
Mcălc
Danhămcăcácăchăvitătt,ăkỦăhiu
Danhămcăcácăbng,ăbiu
Danhămcăcácăhìnhăv,ăđăth
PHNăMăU Trang
1.ăLỦădoăchnăđătƠi 1
2.ăMcătiêuănghiênăcu 2
3.ăiătngăvƠăphmăviălunăvn 3
3.1. i tng nghiên cu 3
3.2. Phm vi nghiên cu 3
4.ăPhngăphápănghiênăcu 3
5.ăKtăcuăcaălunăvn 4
Chngă1:ăCăSăLụăTHUYTăVăQUNăTRăNGUNăNHỂNăLC 5
1.1. KháiănimăvƠăvaiătròăcaăqunătrăngunănhơnălc 5
1.1.1. Khái nim qun tr ngun nhân lc 5
1.1.2. Vai trò ca qun tr ngun nhân lc 6
1.2. Cácăchcănngăchínhăcaăqunătrăngunănhơnălc 7
1.2.1. Nhóm chc nng thu hút ngun nhân lc 8
1.2.2. Nhóm chc nng đào to và phát trin ngun nhân lc 12
1.2.3. Nhóm chc nng duy trì ngun nhân lc 13
1.3. Bài hcăkinhănghimăqunătrăngunănhơnălcătiămtăsăcôngăty 16
1.3.1. Công ty C phn Kinh ô 16
1.3.1.1. Chc nng Thu hút ngun nhân lc 17
1.3.1.2. Chc nng ào to và phát trin ngun nhân lc 17
1.3.1.3. Chc nng Duy trì ngun nhân lc 18
1.3.2. Công ty C phn BiBiCa 18
1.3.2.1. Chc nng ào to và phát trin ngun nhân lc 19
1.3.2.2. Chc nng Duy trì ngun nhân lc 19
Tómăttăchngă1 19
Chngă2:ăPHỂNăTệCHăTHCăTRNGăHOTăNGăQUNăTRă
NGUNăNHỂNăLCăTIăCỌNGăTYăCăPHNăKIMăVÀăKIM 20
2.1.ăTngăquanăvăcôngătyăCăphnăKimăvƠăKim 20
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin 20
2.1.2. Sn phm và dch v ca công ty 21
2.1.3. C cu t chc qun lý 22
2.1.3.1. S đ c cu t chc 22
2.1.3.2. Chc nng nhim v các phòng ban 22
2.1.4. Tình hình hot đng sn xut kinh doanh ca công ty 24
2.2.ăPhơnătíchăthcătrngăhotăđngăqunătrăngunănhơnălcătiăcôngăty 25
2.2.1. Thc trng ngun nhân lc 25
2.2.1.1 .Phân tích thc trng v s lng lao đng 25
2.2.1.2. Phân tích thc trng v trình đ đào to 27
2.2.1.3. Phân tích thc trng v đ tui lao đng 28
2.2.1.4. Phân tích thc trng theo phòng ban 29
2.2.1.5. ánh giá chung v thc trng ngun nhân lc 30
2.2.2. Phân tích thc trng qun tr ngun nhân lc ti công ty 31
2.2.2.1. Phân tích thc trng thc hin chc nng Thu hút ngun nhân lc 31
2.2.2.2 Phân tích thc trng thc hin chc nng ào to, phát trin ngun nhân
lc 42
2.2.2.3. Phân tích thc trng thc hin chc nng duy trì ngun nhân lc 49
2.2.3. ánh giá thc trng qun tr ngun nhân lc ti công ty 60
2.2.3.1. V chc nng Thu hút ngun nhân lc 60
2.2.3.2. V chc nng đào to, phát trin ngun nhân lc 61
2.2.3.3. V chc nng duy trì ngun nhân lc 62
Tómăttăchngă2 63
Chngă3:ăGIIăPHỄPăHOÀNăTHINăHOTăNGăQUNăTRăNGUNă
NHỂNăLCăTIăCỌNGăTYăCăPHNăKIMăVÀăKIM 64
3.1. nhăhngăvƠămcătiêuăphátătrinăqunătrăngunănhơnălc 64
3.1.1. nh hng phát trin ca công ty 64
3.1.2. Mc tiêu công tác qun tr ngun nhân lc ca công ty 65
3.2.ăGiiăphápăhoƠnăthinăhotăđngăqunătrăngunănhơnălc 66
3.2.1. V chc nng Thu hút ngun nhân lc 66
3.2.1.1. Hoch đnh ngun nhân lc 66
3.2.1.2. Phân tích công vic 68
3.2.1.3. Tuyn dng 71
3.2.1.4. Phân công và b trí công vic 73
3.2.2. V chc nng ào to- phát trin ngun nhân lc 73
3.2.2.1. Xác đnh nhu cu đào to 73
3.2.2.2. ánh giá hiu qu đào to 75
3.2.3. V chc nng Duy trì ngun nhân lc 77
3.2.3.1. ánh giá kt qu thc hin công vic 77
3.2.3.2. Chính sách tin thng 79
3.2.3.3. Ch đ thng tin 80
3.2.4 Gii pháp h tr 81
3.2.4.1. H thng thông tin giao tip 81
3.2.4.2. Xây dng vn hóa doanh nghip 82
Tómăttăchngă3 82
KTăLUN 84
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC
DANH MCăCỄCăCHăVITăTT,ăKụăHIU
CBNV: Cán b nhân viên
H KTQD: i hc Kinh t Quc dân
QTNNL: Qun tr ngun nhân lc
KIM&KIM: Công ty c phn Kim và Kim
NNL: Ngun nhân lc
NXB: Nhà xut bn
TP.HCM: Thành ph H Chí Minh
VN: Vit Nam đng
DANHăMCăCỄCăBNGăBIU Trang
Bng 2.1: Kt qu hot đng sn xut kinh doanh t nm 2010 ậ 2012 24
Bng 2.2: Thng kê s lng lao đng t nm 2011 ậ 2013 26
Bng 2.3: Thng kê lao đng theo gii tính nm 2013 26
Bng 2.4: Thng kê lao đng theo trình đ đào to 27
Bng 2.5: Thng kê lao đng theo đ tui lao đng 28
Bng 2.6: Thng kê lao đng theo phòng, ban 29
Bng 2.7: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v hoch đnh NNL 32
Bng 2.8: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v hoch đnh NNL 33
Bng 2.9: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v phân tích công vic 35
Bng 2.10: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v phân tích công vic 35
Bng 2.11: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v tuyn dng 39
Bng 2.12: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v tuyn dng 39
Bng 2.13: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v Phân công và b trí NNL 41
Bng 2.14: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v Phân công và b trí NNL 42
Bng 2.15: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v đnh hng ngh nghip 43
Bng 2.16: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v đnh hng ngh nghip . 44
Bng 2.17: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v ni dung các chng trình đào to và
phát trin 45
Bng 2.18: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v ni dung các chng trình
đào to và phát trin 45
Bng 2.19: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v chi phí đào to 46
Bng 2.20: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v chi phí đào to 46
Bng 2.21: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v quy trình đào to 47
Bng 2.22: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v quy trình đào to 48
Bng 2.23: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v công tác đào to, hun luyn 48
Bng 2.24: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v công tác đào to, hun luyn
49
Bng 2.25: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v đánh giá kt qu thc hin công vic
51
Bng 2.26: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v đánh giá kt qu thc hin
công vic 52
Bng 2.27: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v lng, thng, phúc li 54
Bng 2.28: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v lng, thng, phúc li 55
Bng 2.29: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v c hi thng tin 56
Bng 2.30: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v c hi thng tin 56
Bng 2.31: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v thông tin, giao tip trong công ty 57
Bng 2.32: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v thông tin, giao tip 58
Bng 2.33: Nhn xét, đánh giá ca CBNV v vn đ môi trng, không khí làm
vic 59
Bng 2.34: Thng kê Nhn xét, đánh giá ca CBNV v vn đ môi trng, không
khí làm vic 59
Bng 3.1: Bng tiêu chí xp loi nhân viên 79
DANHăMCăCỄCăHỊNHăV,ăăTH Trang
Hình 2.1: S đ c cu t chc ca Công ty c phn Kim và Kim 22
Hình 2.2: Thng kê s lng lao đng t nm 2011 ậ 2013 26
Hình 2.3: Thng kê lao đng theo gii tính nm 2013 27
Hình 2.4: Thng kê lao đng theo trình đ đào to 28
Hình 2.5: Thng kê lao đng theo đ tui lao đng 29
Hình 2.6: Thng kê lao đng theo phòng, ban 30
Hình 2.7: Quy trình tuyn dng ca KIM&KIM 38
Hình 3.1: Quy trình phân tích công vic 69
1
PHNăMăU
1. LỦădoăchnăđătƠi
Mt doanh nghip dù ln hay nh mun tn ti và phát trin đu phi da trên
các yu t nh vn, vt liu, máy móc và con ngi. S thành công hay tht bi ca
mt doanh nghip ph thuc vào s kt hp các yu t này. Trong đó, cht lng
ngun nhân lc và s lng ngun nhân lc có nh hng không nh đn s thành
công ca doanh nghip, vì vy, cn thit phi qun tr ngun nhân lc. Tuy nhiên,
vic qun tr ngun nhân lc là mt nhim v quan trng và đy th thách. Qun tr
ngun nhân lc tt càng làm tng s hài lòng ca nhân viên, khi ngi lao đng hài
lòng vi công vic thì h s tích cc hn trong công vic, t đó góp phn gia tng
hiu qu sn xut kinh doanh. Hn na, li th dài hn ca mt doanh nghip nm
ngun nhân lc ca doanh nghip đó. T li th này to ra các li th khác là vic
ci tin công ngh, phát trin th trng mi, phát trin vt liu mi và s dng lao
đng vi chi phí thp hn.
Hin nay, các doanh nghip nói chung và doanh nghip sn xut ch bin thc
phm nói riêng đang gia tng s lng vi tc đ rt nhanh, đòi hi mt s đáp ng
nhu cu nhân lc phù hp. Ngun nhân lc chuyn đi t sn xut nông nghip
sang sn xut công nghip đng trc nhiu thách thc v tác phong, k nng làm
vic…Vic làm vic theo khuôn phép cha to thành thói quen, to cho công tác
qun tr ngun nhân lc gp nhiu khó khn đáng k.
Bên cnh đó, nhân lc trong ngành sn xut ch bin thc phm cng gp
nhiu thách thc v cht lng và s lng. Không ging nh mô hình sn xut gia
đình, hin nay các công ty sn xut ch bin thc phm sn xut theo quy mô ln,
s dng nhiu dây chuyn máy móc hin đi, vì vy ngun nhân lc phi có trình
đ nht đnh. Bên cnh đó, mt s ngành ngh sn xut ch bin thc phm đc thù,
ngun nhân lc đó trên th trng khó đáp ng đc. Doanh nghip phi t đào to
đ có đc ngun nhân lc đc thù này. Trong quá trình sn xut kinh doanh, nu
doanh nghip không có k hoch trc thì s b đng v ngun nhân lc. Vì vy đòi
2
hi cn phi có phng pháp qun tr ngun nhân lc hiu qu đ có th gii quyt
đc các vn đ trên.
Công ty C phn Kim và Kim là mt doanh nghip sn xut ch bin thc
phm, đc thành lp t nm 2005, quá trình sn xut kinh doanh đt đc nhiu
kt qu tt. Hin nay, công ty đang có k hoch m rng sn xut nhm đáp ng
nhu cu ca khách hàng. ng trc áp lc m rng sn xut, công ty gp phi khó
khn v công tác qun tr ngun nhân lc nh:
- S lng nhân lc công ty gia tng do quá trình m rng sn xut.
- Vic tuyn dng và đào to ca công ty gp vn đ: Khó tuyn dng ngun
nhân lc phù hp, khi tin hành đào to thì tn thi gian và nhân lc không đáp ng
đc công vic.
- S chuyn đi mô hình qun tr.
Vì vy, h thng QTNNL hin ti cn phi hoàn thin cho phù hp vi yêu
cu thc t. Tuy nhiên, đi vi vn đ này, t trc đn nay vn cha có ai nghiên
cu vì vy tôi mnh dn chn đ tài: Hoàn thin qun tr ngun nhân lc ti công
ty c phn Kim và Kim đ đ ra các gii pháp hoàn thin QTNNL ti công ty, giúp
cho công ty n đnh và phát trin sn xut đt đc mc tiêu theo k hoch đ ra.
2. Mcătiêuănghiênăcu
Mc tiêu thc hin lun vn là nhm đ xut mt s gii pháp hoàn thin cn
bn hot đng QTNNL ti công ty. đt đc mc tiêu này, tác gi thc hin:
- Khái quát nhng lý lun chung v QTNNL, trình bày kinh nghim QTNNL
ca mt s công ty sn xut ch bin thc phm;
- Phân tích và đánh giá thc trng QTNNL ti công ty C phn Kim và Kim
nhm xác đnh vn đ tn ti ca công tác này ti công ty cn đc hoàn thin;
- nh hng hot đng QTNNL ca công ty t nay đn nm 2018, t đó đ
xut mt s gii pháp hoàn thin cn bn hot đng QTNNL ti công ty.
3
3. iătngăvƠăphmăviălunăvn
3.1. i tng nghiên cu
- i tng nghiên cu: Hot đng QTNNL ca công ty C phn Kim và
Kim t nm 2010 đn nay.
- i tng kho sát: i ng CBNV đang làm vic ti công ty C phn Kim
và Kim.
3.2. Phm vi nghiên cu
- Không gian nghiên cu: Nghiên cu hot đng QTNNL ti công ty C
phn Kim và Kim.
- Thi gian nghiên cu: gii hn thi gian nghiên cu ca lun vn là t nm
2010 đn ht tháng 10 nm 2013.
- Thi gian ng dng: Gii hn thi gian ng dng ca lun vn là đn nm
2018
4. Phngăphápănghiênăcu
Tác gi ch yu s dng phng pháp đnh tính đ thc hin lun vn, bên
cnh đó tác gi cng s dng phng pháp đnh lng đ tin hành điu tra quan
đim ca CBNV v công tác QTNNL ti công ty, c th:
Chng 1: Tác gi tin hành thu thp các sách tham kho và giáo trình qun tr
ngun nhân lc t th vin và các nhà sách, s dng các trang thông tin đin t
, đ nghiên cu và khái
quát nhng lý lun chung v QTNNL. Bên cnh, tác gi liên h vi 2 công ty: Công
ty C phn Kinh ô và Công ty c phn Bibica đ kho sát kinh nghim QTNNL.
Vic thu thp này đc tin hành thông qua các câu hi kho sát kinh nghim qun
tr ngun nhân lc (xem ph lc 9), đi tng kho sát là các nhân viên và lưnh đo
ca công ty.
Chng 2: đánh giá thc trng QTNNL ti công ty C phn Kim và Kim,
Xác đnh vn đ tn ti và nguyên nhân các khim khuyt ca công tác này ti công
ty, tác gi thu thp các thông tin th cp nh s liu kinh doanh, các s liu v
4
ngun nhân lc, các thông tin liên quan hot đng QTNNL, đnh hng phát trin
ca công ty… thông qua các phòng, b phn và Ban Giám đc.
Thông tin s cp v quan đim ca CBNV đi vi hot đng QTNNL ca
công ty đc tác gi thu thp thông qua vic điu tra kho sát bng bng câu hi:
Tác gi s dng phng pháp chuyên gia đ xây dng bng câu hi, tin hành kho
sát, điu tra trc tip hot đng QTNNL. Sau khi thu thp bng câu hi, tác gi s
dng phn mm SSPS đ thng kê, phân tích d liu điu tra (cách thc xây dng,
ni dung bn câu hi và cách tin hành điu tra: xem ph lc 1; Kt qu kho sát và
phân tích d liu bng phn mm SPSS: xem ph lc 2).
Sau đó tác gi s dng phng pháp tng hp, thng kê, và phân tích s liu
v thc trng ngun nhân lc và thc trng hot đng QTNNL ca công ty, t đó
ch ra các u nhc đim trong hot đng QTNNL ca công ty.
Chng 3: Trên c s các thông tin t ban lưnh đo ca công ty, tác gi phi
hp nêu đnh hng hot đng QTNNL ca công ty t nay đn nm 2018, và cn c
vào nhng u nhc đim đc ch ra chng 2 tác gi s dng phng pháp so
sánh, đi chiu, suy lun logic đ đ xut mt s gii pháp hoàn thin cn bn hot
đng QTNNL ti công ty.
5. Ktăcuăcaălunăvn
Ngoài phn M đu và Kt lun, kt cu lun vn gm có 3 chng:
Chng 1: C s lý thuyt v qun tr ngun nhân lc
Chng 2: Phân tích thc trng hot đng qun tr ngun nhân lc ti công ty
c phn Kim và Kim
Chng 3: Gii pháp hoàn thin hot đng qun tr ngun nhân lc ti công ty
C phn Kim và Kim
5
Chng 1:ăCăSăLụăTHUYTăVăQUNăTRăNGUNăNHỂNăLC
1.1. KháiănimăvƠăvaiătròăcaăqunătrăngunănhơnălc
1.1.1. Khái nim qun tr ngun nhân lc
Mt trong nhng nhim v c bn ca qun tr là qun tr ngun nhân lc đ
phc v các mc tiêu kinh t ca doanh nghip. làm rõ khái nim Qun tr
ngun nhân lc, trc ht cn làm rõ khái nim Ngun nhân lc. Hin nay có rt
nhiu quan đim v khái nim Ngun nhân lc, Trn Kim Dung (2011, trang 1) cho
rng “Ngun nhân lc ca mt t chc đc hình thành trên c s ca các cá nhân
có vai trò khác nhau và đc liên kt vi nhau theo nhng mc tiêu nht đnh”. Hay
“Ngun nhân lc là tng th nhng tim nng ca con ngi (trc ht & c bn
nht là tim nng lao đng), gm: th lc, trí lc, nhân cách ca con ngi nhm
đáp ng yêu cu ca mt t chc hoc mt c cu kinh t - xư hi nht đnh” (Võ
Xuân Tin, 2010, trang 2). Tuy nhiên, trong gii hn nghiên cu lun vn này, tác
gi đng ý vi quan đim v ngun nhân lc ca Nguyn Vân im và Nguyn
Ngc Quân khi cho rng: “Bt c t chc nào cng đc to thành bi các thành
viên là con ngi hay ngun nhân lc ca nó. Do đó, có th nói ngun nhân lc ca
mt t chc bao gm tt c nhng ngi lao đng làm vic trong t chc đó, còn
nhân lc đc hiu là ngun lc ca mi con ngi mà ngun lc này gm có th
lc và trí lc”. Vì vy, Ngun nhân lc đc đ cp trong lun vn này chính là
toàn b cán b nhân viên ca công ty. Nh vy, Qun tr ngun nhân lc là gì?
Theo Nguyn Hu Thân (2012, trang 17), “Qun tr tài nguyên nhân s là s
phi hp mt cách tng th các hot đng hoch đnh, tuyn m, tuyn chn, duy
trì, phát trin, đng viên và to mi điu kin thun li cho tài nguyên nhân s
thông qua t chc, nhm đt đc mc tiêu chin lc và đnh hng vin cnh ca
t chc”.
Theo Michael Amstrong “thut ng qun tr ngun nhân lc đư thay th cho
thut ng Qun tr nhân s, tuy nhiên các trit lý và thc tin ca qun tr nhân lc
đư cung cp mt nn tng cho các trit lý và thc tin qun tr ngun nhân lc”.
6
Armstrong (2006) cho rng QTNNL bao gm vic tuyn dng, đào to và s
dng nhân viên vào các công vic nhm to ra li nhun, sau đó là tr lng và
thng cho đi ng lao đng này.
Theo Trn Kim Dung (2011, trang 3), “Qun tr ngun nhân lc là h thng
các trit lý, chính sách và hot đng chc nng v thu hút, đào to-phát trin và duy
trì con ngi ca mt t chc nhm đt đc kt qu ti u cho c t chc ln nhân
viên”.
Thut ng qun tr ngun nhân lc ng ý:
- Lao đng là mt ngun lc quan trng giúp t chc trong vic đáp ng mc
tiêu ca mình. Tuy nhiên, cng có các ngun lc khác nh đt đai, vn, nguyên liu
và công ngh.
- Qun tr là mt yu t sn xut nh đt đai, lao đng và vn. Nhim v ch
yu ca nó là đ bo đm rng tt c các ngun lc sn có đc phân b và s dng
mt cách ti u đ đáp ng các mc tiêu t chc.
- Lao đng là mt thc th sng, chúng ta phi xem xét giá tr, cm xúc, cái
tôi, nim tin, k vng và nguyn vng khi đi x vi lao đng.
Nh vy, bn cht ca QTNNL là vic xem xét các hot đng liên quan ti
tuyn dng, đào to và phát trin, ch đ lng thng, chính sách v sc khe và
an toàn lao đng cùng các quan h lao đng bên trong doanh nghip nhm mc đích
có li cho tt c các bên có liên quan trong doanh nghip.
1.1.2. Vai trò ca qun tr ngun nhân lc
Quá trình qun tr ngun nhân lc bt đu vi các mc tiêu ca mt t chc.
Mc tiêu qun tr ngun nhân lc đc rút ra t các mc tiêu ca t chc. Tng t
nh vy các chin lc qun tr ngun nhân lc đc rút ra t các chin lc ca t
chc. T đó, mc tiêu và chin lc qun tr ngun nhân lc hình thành c s cho
hot đng qun tr ngun nhân lc trong mt t chc.
“Qun tr ngun nhân lc nghiên cu các vn đ v qun tr con ngi trong t
chc tm vi mô và có hai mc tiêu c bn:
7
- S dng có hiu qu ngun nhân lc nhm tng nng sut lao đng và nâng
cao tính hiu qu ca t chc
- áp ng nhu cu ngày càng cao ca nhân viên, to điu kin cho nhân viên
đc phát huy ti đa các nng lc cá nhân, đc kích thích, đng viên nhiu nht ti
ni làm vic và trung thành, tn tâm vi doanh nghip” (Trn Kim Dung, 2011,
trang 2)
“Qun tr ngun nhân lc đóng vai trò quan trng nht trong vic qun tr ca
mt t chc. Ngun nhân lc đóng vai trò quan trng trong quá trình chuyn đi
đu vào thành đu ra. Thit k sn phm, duy trì cht lng, cung cp dch v,…
ph thuc vào hiu qu ca ngun nhân lc. Tng t nh vy, ngun nhân lc
đóng vai trò quan trng trong vic tip th các sn phm và dch v. Ngun nhân
lc cng đóng vai trò quan trng trong qun lý tài chính và qun lý h thng thông
tin” (Rao, 2009, trang 16). Vì vy qun tr ngun nhân lc có vai trò quan trng
giúp cho nhà qun tr đt đc các mc tiêu k hoch ca t chc. Qun tr ngun
nhân lc còn đóng vai trò to ln trong vic to ra mt môi trng cho phép CBNV
s dng tt nht nng lc và tim nng ca mình vì li ích ca t chc và chính bn
thân h.
1.2. Các chcănngăchính caăqunătrăngunănhơnălc
T mô hình qun tr ngun nhân lc ca đi hc Michigan (Armstrong, 2006),
tác gi Trn Kim Dung đư phát tho mô hình qun tr ngun nhân lc ca Vit Nam
da trên các ý tng: Xem vic thc hin QTNNL nh là chin lc chc nng; các
chc nng thu hút, đào to ậ phát trin và duy trì ngun nhân lc nhm phc v cho
mc tiêu ca qun tr ngun nhân lc thì có mi quan h cht ch, nh hng trc
tip ln nhau và có tm quan trng nh nhau; Mc tiêu ca qun tr ngun nhân lc
xut phát t mc tiêu ca t chc, t đó s có các hot đng chc nng tng ng
và hot đng qun tr ngun nhân lc chu nh hng ca các yu t môi trng v
mô và đc đim, c cu ca t chc…. Xut phát t các ý tng đó, Trn Kim
Dung đư phát tho nên mô hình qun tr ngun nhân lc ca Vit Nam gm có 3
chc nng: thu hút, đào to ậ phát trin và duy trì ngun nhân lc. Tác gi nhn
8
thy rng thc t nhiu doanh nghip thì hot đng đng qun tr ngun nhân lc
cng bt đu bng vic thit k và phân tích công vic, lp k hoch ngun nhân
lc, tuyn dng, la chn, và sp xp công vic. Tip theo là vic đào to và phát
trin nhân viên trong t chc, hot đng này bao gm vic đnh hng và phát trin
ngh nghip, đào to và phát trin. Sau cùng là vic đánh giá kt qu thc hin công
vic ca nhân viên, vn đ lng, thng, phúc li và quan h lao đng. Toàn b
các hot đng trên cho phép các nhân viên có đc k nng cn thit đ đóng góp
cho mc tiêu ca t chc. ng thi hot đng này cng to thêm yêu cu và duy
trì các mi quan h con ngi đ m rng và làm phong phú thêm s đóng góp ca
nhân viên hng ti mc tiêu t chc.
Nh vy, có th chia các hot đng ch yu ca qun tr ngun nhân lc theo
ba nhóm chc nng ch yu sau đây (Trn Kim Dung, 2011):
1.2.1. Nhóm chc nng thu hút ngun nhân lc
Nhóm chc nng này bao gm các hot đng nhm đm bo cho t chc có đ
s lng nhân viên vi phm cht phù hp vi yêu cu công vic ca t chc.
Mun vy t chc phi thc hin các hot đng: d báo, hoch đnh ngun nhân
lc, phân tích công vic, phng vn, trc nghim, thu thp, lu tr và x lý các
thông tin v ngun nhân lc.
thc hin chc nng nng này, t chc cn c vào tình hình sn xut kinh
doanh và thc trng ngun nhân lc đang đc s dng trong doanh nghip đ xác
đnh công vic nào cn tuyn thêm ngi. T đó, thc hin phân tích công vic đ
bit s lng nhân lc cn tuyn thêm và yêu cu đi vi nhân lc đó. Sau khi xác
đnh đc điu này, t chc s trin khai công tác tuyn dng đ la chn đc ng
viên phù hp nht cho công vic; phân công và b trí công vic cho ng viên đc
tuyn dng.
Hoch đnh ngun nhân lc: Có nhiu đnh ngha khác nhau v hoch đnh
ngun nhân lc. Tuy nhiên nó có đim chung là quá trình đánh giá và xác đnh nhu
cu nhân lc ca t chc nhm đ ra các k hoch đ có đc nhân lc đó.
9
“Hoch đnh ngun nhân lc là quá trình nghiên cu, xác đnh nhu cu ngun
nhân lc, đa ra các chính sách và thc hin các chng trình hot đng bo đm
cho doanh nghip có đ ngun nhân lc vi các phm cht, k nng phù hp đ
thc hin công vic có nng sut, cht lng và hiu qu cao” (Trn Kim Dung,
2011, trang 43)
Hay “Hoch đnh ngi nhân lc là mt tin trình trin khai thc hin các k
hoch và các chng trình nhm đm bo rng t chc s có đúng s lng, đúng
s ngi đc b trí đúng ni, đúng lúc và đúng ch” (Shimon, 1994, trang 90)
Thông thng k hoch hot đng ca t chc đc xây dng ba mc: dài
hn, trung hn và ngn hn và tng ng vi nó, hoch đnh ngun nhân lc cng
có các k hoch: dài hn, trung hn và ngn hn. Thi hn ca k hoch ngun nhân
lc dài hn, trung hn và ngn hn cng rt khác nhau tùy theo mi t chc, các
nc trong tng thi k. i vi k hoch ngun nhân lc dài hn thì thi gian
khong 3 nm tr lên, trung hn thì trong vòng 2 đn 3 nm và ngn hn thì trong
vòng 1 nm (Nguyn Vân im, 2010). Thc t cho thy, chin lc qun tr ngun
nhân lc trong các doanh nghip cn đc thc hin phù hp vi chin lc kinh
doanh, theo Torrington và Hall có nm mc đ phi hp ca các chin lc, chính
sách qun tr ngun nhân lc vi chin lc, chính sách kinh doanh ca doanh
nghip:
- Mc A: không có mi quan h nào gia chin lc kinh doanh vi các
chin lc, chính sách qun tr ngun nhân lc ca doanh nghip.
- Mc B: vai trò ca yu t con ngi trong doanh nghip đc đánh giá
quan trng ngang vi các yu t khác ca quá trình sn xut kinh doanh nh
marketing, tài chính, nghiên cu và phát trin,v.v…Ngun nhân lc đc coi là mt
yu t c bn trong quá trình thc hin các chin lc kinh doanh ca doanh
nghip. Các mc tiêu kinh doanh đc phân b t cp lưnh đo cao nht đn các
cp c s, các phòng chc nng. Chin lc ngun nhân lc, cng nh các chin
lc chc nng khác trong doanh nghip đc xây dng nhm đáp ng và phù hp
vi các chin lc kinh doanh ca toàn doanh nghip.
10
- Mc C: đư bt đu có mi quan h song phng gia các chin lc, chính
sách kinh doanh vi chin lc, chính sách ngun nhân lc trong doanh nghip.
- Mc D: các chin lc, chính sách kinh doanh vi chin lc, chính sách
ngun nhân lc trong doanh nghip có mi quan h cht ch vi nhau và đc phát
trin trong mi quan h tác đng qua li ln nhau. Ngun nhân lc đc coi là mt
li th cnh tranh then cht ca doanh nghip, không phi đn thun ch là phng
tin đ thc hin các chin lc, chính sách kinh doanh.
- Mc E: chin lc ngun nhân lc có v trí then cht quyt đnh trong
doanh nghip. Ngun nhân lc là mt li th cnh tranh then cht ca doanh nghip
và chin lc, chính sách kinh doanh đc xây dng và phát trin da trên các li
th ca ngun nhân lc. ngun nhân lc tr thành đng lc ch yu đ hình thành
các chin lc, chính sách ca doanh nghip.
Quá trình hoch đnh ngun nhân lc đc thc hin theo các bc sau:
1. Phân tích môi trng, xác đnh mc tiêu và chin lc phát trin kinh doanh
cho doanh nghip.
2. Phân tích hin trng qun tr ngun nhân lc trong doanh nghip, đ ra
chin lc phát trin kinh doanh.
3. D báo khi lng công vic (đi vi các mc tiêu, k hoch dài hn, trung
hn) hoc xác đnh khi lng công vic và tin hành phân tích công vic (đi vi
các mc tiêu, k hoch ngn hn).
4. D báo nhu cu ngun nhân lc (đi vi các mc tiêu, k hoch dài hn,
trung hn) hoc xác đnh nhu cu ngun nhân lc (đi vi các mc tiêu, k hoch
ngn hn).
5. Phân tích quan h cung cu ngun nhân lc, kh nng điu chnh và đ ra
chính sách, k hoch, chng trình thc hin giúp cho doanh nghip thích ng vi
các nhu cu mi và nâng cao hiu qu s dng ngun nhân lc.
6. Thc hin các chính sách, k hoch, chng trình qun tr ngun nhân lc
ca doanh nghip trong bc nm.
11
7. Kim tra đánh giá tình hình thc hin.
Phân tích công vic: Phân tích công vic là quá trình nghiên cu ni dung
công vic nhm xác đnh điu kin tin hành, các nhim v, trách nhim, quyn hn
khi thc hin công vic và các kin thc, k nng, phm cht nhân viên cn thit
phi có đ thc hin tt công vic. Khi phân tích công vic cn xây dng đc hai
tài liu c bn là bng mô t công vic và bng tiêu chun công vic. Bng mô t
công vic là vn bn lit kê các chc nng, nhim v, các mi quan h trong công
vic, các điu kin làm vic, yêu cu kim tra, giám sát và các tiêu chun cn đt
đc khi thc hin công vic. Bng mô t công vic giúp cho chúng ta hiu đc
ni dung, yêu cu ca công vic và hiu đc quyn hn, trách nhim khi thc hin
công vic. Bng mô t công vic là vn bn lit kê nhng yêu cu v nng lc cá
nhân nh trình đ hc vn, kinh nghim công tác, kh nng gii quyt các vn đ,
các k nng khác và các đc đim cá nhân thích hp nht cho công vic. Bng tiêu
chun công vic giúp chúng ta hiu đc doanh nghip cn loi nhân viên nh th
nào đ thc hin công vic tt nht (Trn Kim dung, 2013, trang 11).
Quá trình tuyn dng: Tuyn dng ngun nhân lc là mt ni dung quan trng
ca hot đng qun tr ngun nhân lc trong các t chc. Mc đích chung ca quá
trình tuyn dng là có đc nhân lc vi s lng và cht lng cn thit đ đáp
ng nhu cu ngun nhân lc ca công ty.
Theo Trn Kim Dung (2011), ni dung, trình t ca quá trình tuyn dng
thng đc tin hành theo mi bc:
Bc 1: Chun b tuyn dng;
Bc 2: Thông báo tuyn dng;
Bc 3: Thu thp và nghiên cu h s;
Bc 4: Phng vn s b;
Bc 5: Kim tra, trc nghim;
Bc 6: Phng vn ln 2;
Bc 7: Xác minh điu tra;
Bc 8: Khám sc khe;
12
Bc 9: Ra quyt đnh tuyn dng;
Bc 10: B trí công vic.
1.2.2. Nhóm chc nng đào to và phát trin ngun nhân lc
Nhóm chc nng này chú trng vic nâng cao nng lc ca nhân viên, đm
bo cho nhân viên trong t chc có các k nng, trình đ lành ngh cn thit đ
hoàn thành tt công vic đc giao và to điu kin cho nhân viên đc phát trin
ti đa các nng lc cá nhân. Nhóm chc nng này thng thc hin các hot đng
nh: hng nghip và hun luyn nhân viên mi, đào to k nng thc hành cho
nhân viên, bi dng nâng cao trình đ, cp nht kin thc qun lý, công ngh. Các
cách thc t chc đào to trong doanh nghip gm có (Trn Kim Dung, 2011):
- ào to ti ni làm vic: ây là hình thc đào to hc viên cách thc thc
hin công vic ngay trong quá trình làm vic. Vic đào to thng đc phân công
theo cách thc nhân viên lành ngh, có k nng cao hng dn, đào to nhân viên
có trình đ lành ngh thp hn. Các dng đào to thng đc s dng ti ni làm
vic gm có: kèm cp, hng dn ti ch và t chc khóa đào to chính thc trong
t chc.
Theo Trn Kim Dung, đi vi dng kèm cp, hng dn ti ni làm vic, khi
đào to công nhân k thut, quá trình thc hin din ra nh sau:
Gii thích cho công nhân mi v toàn b công vic
Thao tác mu cách thc thc hin công vic
công nhân làm th t tc đ chm đn nhanh dn
Kim tra cht lng sn phm, hng dn gii thích cho công nhân cách
thc thc hin tt hn.
công nhân t thc hin công vic, khuyn khích công nhân đn khi h
đt đc các tiêu chun mu v s lng và cht lng ca công vic
- ào to ngoài ni làm vic: doanh nghip gi các CBNV tham gia các
chng trình đào to bên ngoài ti các trng, các trung tâm đào to. i vi các
đn v trng hoc Trung tâm thì chng trình đào to thng đa dng, ni dung
13
phong phú có th đáp ng hu ht các nhu cu ca doanh nghip, bên cnh đó còn
có mt s trung tâm có th đào to theo nhu cu doanh nghip.
Bên cnh vic la chn cách thc t chc hot đng đào to thì vic đánh giá
hiu qu đào to cng cn phi đc thc hin tt trong doanh nghip. Theo Trn
Kim Dung, “Hiu qu ca chng trình đào to thng đc đánh giá qua hai giai
đon:
Giai đon 1: Hc viên tip thu, hc hi đc gì sau khóa đào to?
Giai đon 2: Hc viên áp dng các kin thc k nng đư hc hi đc vào
trong thc t đ thc hin công vic nh th nào?”
Và “có th áp dng mt hoc phi hp nhiu cách đánh giá hiu qu đào to
sau đây”: phân tích thc nghim; đánh giá nhng thay đi ca hc viên; đánh giá
đnh lng hiu qu đào to.
1.2.3. Nhóm chc nng duy trì ngun nhân lc
Nhóm chc nng này chú trng đn vic duy trì và s dng có hiêu qu ngun
nhân lc trong t chc. Nhóm chc nng này bao gm: chc nng kích thích, đng
viên nhân viên và chc nng duy trì, phát trin các mi quan h tt đp trong t
chc.
Kích thích, đng viên nhân viên:
Trong thc hin công vic, chc nng kích thích, đng viên nhân viên s giúp
cho nhân viên hng say, tn tình làm vic, làm vic có trách nhim nhm đt đc
kt qu cao. Chc nng này bao gm nhng chính sách và các hot đng khuyn
khích và đng viên nhân viên, vic giao cho nhân viên nhng công vic mang tính
thách thc cao, tr lng cao và công bng, kp thi khen thng các cá nhân có
sáng kin hay các đóng góp làm tng hiu qu sn xut kinh doanh,.v.v…đây là
nhng bin pháp hu hiu đ thu hút và duy trì đc đi ng nhân s có tay ngh
cho doanh nghip. Vì vy, các hot đng xây dng và qun lý h thng thang bng
lng, thit lp và áp dng chính sách lng bng, thng tin, k lut, tin thng,
phúc li, ph cp, đánh giá nng lc thc hin công vic ca nhân viên là nhng
14
hot đng quan trng nht ca chc nng kích thích, đng viên (Trn Kim Dung,
2011).
ánh giá kt qu thc hin công vic;
Có nhiu đnh ngha khác nhau v đánh giá kt qu thc hin công vic, tuy
nhiên tác gi đng ý vi quan đim: “ánh giá thc hin công vic thng đc
hiu là s đánh giá có h thng và chính thc tình hình thc hin công vic ca
ngi lao đng trong quan h so sánh vi các tiêu chun đư đc xây dng và tho
lun v s đánh giá đó vi ngi lao đng” (Nguyn Vân im, 2010, trang 134).
Nh vy quá trình đánh giá thc hin công vic trong t chc thng din ra theo
trình t sau: th nht, công ty t chc xem xét hoc xây dng các tiêu chun thc
hin công vic; th hai, thông qua các phng pháp đánh giá, ngi đánh giá s tin
hành đo lng vic thc hin công vic ca ngi lao đng thông qua vic so sánh
thc t vic thc hin công vic vi tiêu chun thc hin công vic đư đ ra; và sau
cùng là vic tho lun vi ngi lao đng v kt qu đánh giá, và lu h s v kt
qu đánh giá đó.
i vi vic la chn các phng pháp đánh giá thc hin công vic công
vic ca nhân viên, Nguyn Vân im cho rng có th s dng mt cách kt hp và
có la chn nhng phng pháp sau đây: Phng pháp thang đo đánh giá đ ha;
phng pháp danh mc kim tra; phng pháp ghi chép các s kin quan trng;
phng pháp đánh giá bng thang đo da trên hành vi; các phng pháp so sánh
nh: phng pháp xp hng, phng pháp phân phi bt buc, phng pháp cho
đim, phng pháp so sánh cp; phng pháp bn tng thut; phng pháp “qun
lý bng mc tiêu”
Tr công lao đng:
“Thu nhp ca ngi lao đng t vic làm bao gm các khon: Tin lng c
bn, ph cp, tin thng và các loi phúc li” (Trn Kim Dung, 2011, trang 276).
Theo Nguyn Hu Thân (2012), Lng bng và đưi ng bao gm 2 phn:
Phn lng bng đưi ng v mt tài chính và v mt phi tài chính. Phn lng bng
đưi ng v mt tài chính gm có: Lng công nht, lng tháng, tin hoa hng và
15
tin thng, các k hoch bo him nhân th, y t,…và phn lng bng đưi ng v
mt phi tài chính bao gm chính bn thân công vic có kích thích và làm cho nhân
viên tha mưn không, và môi trng làm vic có kích thích và tha mưn nhu cu
ca nhân viên không.
Nh vy, đi vi mi yu t trên thì nó có ý ngha khác nhau đi vi vic
kích thích đng viên ngi lao đng hng hái, tích cc, sáng to trong công vic và
gi chân ngi lao đng hay vn đ trung thành vi doanh nghip. Nên khi thit lp
và qun tr h thng lng bng các doanh nghip cn phi xác đnh mc tiêu rõ
ràng, theo Nguyn Hu Thân (2012), “mc tiêu ca k hoch tin lng thì đa
dng, chúng ta có th tóm tt 6 mc tiêu chính sau đây:
- K hoch tin lng phi n đnh, tuy nhiên phi uyn chuyn đ kp điu
chnh khi tình hình thay đi;
- K hoch phi chú trng ti vic gim chi phí lao đng, gia tng nng sut
và mc thù lao đ cao đ to điu kin cho vic d dàng tuyn m nhân viên và duy
trì lc lng lao đng;
- Nên tr thù lao và tin lng theo mc thang lng công bng và có hiu
qu nhm đn bù sc cng hin v k nng, trình đ chuyên môn, kinh nghim và
các điu kin khác ca mi công vic;
- Nên tr lng công nhân trên c s thành tích lao đng, xut lng sn
phm hoc thành qu (có ngha là nên áp dng h thng tr lng kích thích lao
đng bt c khi nào có th đc)
- Nên thit lp h thng “ca-kíp” làm vic hp lý, tun làm vic hp lý và n
đnh nhng gi làm vic sao cho công vic ít cn tr đn mc sinh hot bình thng
ca công nhân viên.
- K hoch nên đn gin đ d qun tr.”
Vic xây dng mt bng lng tng quát trong mt doanh nghip đc thc
hin theo các bc sau (Trn Kim Dung, 2011):
- Nghiên cu tin lng trên th trng;
- nh giá công vic;