BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH




NGUYỄN QUỐC NHẤT


HOÀN THIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY
KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP VIỆT NAM


LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ












TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN QUỐC NHẤT


HOÀN THIỆN QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ RỦI RO TRONG
KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÁC CÔNG TY
KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP VIỆT NAM
Chuyên ngành: Kế Toán
Mã số: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG D
ẪN KHOA HỌC: PGS.
TS.TRẦN PHƯỚC






TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2014
LI CAM OAN

Tôi cam đoan rng lun vn thc s kinh t “Hoàn thin quy trình đánh giá ri ro trong
kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kim toán đc lp Vit Nam” là công trình
nghiên cu ca tôi.

Nhng thông tin đã s dng đc ch rõ ngun trích dn trong danh mc tài liu tham
kho. Kt qu nghiên cu này cha đc công b trong bt k công trình nghiên cu
nào t trc đn nay và hoàn toàn chu trách nhim v tính xác thc ca lun vn.
Tp.HCM, ngày …… tháng …….nm 2014
Tác gi


Nguyn Quc Nht


MC LC

Trang ph bìa
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU, MÔ HÌNH, S 
PHN M U 1

1.Tính cp thit ca đ tài 1
2.Mc tiêu nghiên cu 1
3. i tng và phm vi ca nghiên cu 2
4. Phng pháp nghiên cu 3
5. óng góp mi ca lun vn 3
6. Kt cu ca lun vn 4
CHNG 1: TNG QUAN V LNH VC NGHIÊN CU 5
1.1 Tng quan tình hình nghiên cu v ri ro kim toán 5
1.1.1 Tình hình nghiên cu trên th gii 5
1.1.2 Tình hình nghiên cu trong nc 6
KT LUN CHNG 1 10

CHNG 2: C S LÝ LUN V QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO TRONG
KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 11

2.1 CÁC LOI RI RO KIM TOÁN 11
2.1.1 Ri ro kim toán 11
2.1.2 B phn cu thành nên ri ro kim toán 11
2.1.3 Mi quan h gia các loi ri ro 13
2.1.4 Ri ro có sai sót trng yu 13
2.1.5 Trng yu 13
2.1.6 Mi quan h gia ri ro và trng yu 14
2.2 PHNG THC TIP CN KIM TOÁN 15
2.2.1 Tip cn kim toán theo Bng cân đi k toán 15
2.2.2 Tip cn kim toán theo chu trình nghip v 15
2.2.3 Tip cn kim toán theo phân tích ri ro tài chính 16


2.2.4 Tip cn kim toán theo ri ro kinh doanh chin lc 17
2.2.5 Ri ro kinh doanh chin lc và mi quan h vi ri ro kim toán 17
2.3 CÁC QUY NH LIÊN QUAN N ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN
THEO CHUN MC KIM TOÁN VIT NAM 20

2.3.1 Các quy đnh v đánh giá ri ro kim toán theo chun mc kim toán Vit
Nam hin hành 20

2.3.2 Yêu cu đánh giá ri ro kim toán theo VSA 315 23
2.4 ÁNH GIÁ RI RO KIM TOÁN THEO CHUN MC KIM TOÁN
QUC T 34

2.5 ÁNH GIÁ RI RO THEO QUY NH CA CHUN MC KIM TOÁN
HOA K (SAS ) 34


KT LUN CHNG 2 37
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 38
3.1 KHUNG NGHIÊN CU 38
3.2 MÔ HÌNH NGHIÊN CU 38
3.3 QUY TRÌNH KHO SÁT 40
3.4 I TNG VÀ PHM VI KHO SÁT 43
3.5 GII THIU V PHNG PHÁP KHO SÁT 43
3.5.1.Mô t bng kho sát 43
3.5.2 Phng pháp thu thp d liu 44
3.5.3 T chc d liu phc v cho vic phân tích 45
KT LUN CHNG 3 45
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU VÀ GI Ý GII PHÁP HOÀN THIN
QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH 46

4.1 KT QU NGHIÊN CU THC TRNG CHUNG V QUY TRÌNH ÁNH
GIÁ RI RO KIM TOÁN 46

4.1.1 Thc trng chung v đánh giá ri ro trong kim toán báo cáo tài chính 46
4.1.2 ánh giá chung v thc trng đánh giá ri ro trong kim toán báo cáo tài
chính 52



4.2 KT QU KIM NH VÀ PHÂN TÍCH CÁC YU T NH HNG
N QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH 53

4.2.1 Mô t mu nghiên cu 53

4.2.2 Kim đnh thang đo Cronbach’s Alpha ln 1 54
4.2.3 Phân tích nhân t khám phá EFA 57
4.2.4 Phân tích hi quy 59
4.3 ÁNH GIÁ THC TRNG DA VÀO KT QU KIM NH 61
4.4 GI Ý GII PHÁP HOÀN THIN QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO
TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 64

4.4.1 Quan đim hoàn thin 64
4.4.2 Gii pháp hoàn thin quy trình đánh giá ri ro trong kim toán báo cáo tài
chính ti các công ty kim toán đc lp Vit Nam 65

KT LUN CHNG 4: 74
CHNG 5: KT LUN VÀ KIN NGH 75
5.1 KT LUN 75
5.2 KIN NGH 76
5.2.1 V phía công ty kim toán. 76
5.2.2 V phía c quan qun lý nhà nc và hi ngh nghip 77

TÀI LIU THAM KHO
PH LC


DANH MC CÁC KÝ HIU, CH VIT TT

ACFE Hip hi các nhà điu tra gian ln M
AICPA H
i k toán viên công chng Hoa K
BG Ban giám đc
BCTC Báo cáo tài chính
COSO Committee Of Sponsoring Organization

CMKiT Chun mc kim toán
DN Doanh nghip
EFA Phân tích nhân t khám phá
HTKSNB H thng kim soát ni b
KSNB Kim soát ni b
IAASB y ban chun mc kim toán quc t
IIA
Hip hi kim toán viên ni b
ISA Chun mc kim toán quc t
IFAC Liên đoàn K toán quc t
KTV Kim toán viên
RR Ri ro
RRTT Ri ro tìm tàng
RRKS Ri ro kim soát
RRPH Ri ro phát hin
SBR Ri ro kinh doanh chin lc
SEC y ban chng khoán Hoa K
TNHH Trách nhim hu hng
VAA Hi k toán và kim toán Vit Nam
VACPA Hi kim toán viên hành ngh Vit Nam
VSA Chun mc kim toán Vit Nam
SAS Chun mc kim toán Hoa K




DANH MC CÁC BNG BIU, MÔ HÌNH, S 

Bng 2.1: Ngun thông tin cho vic đánh giá ri ro 27
Bng 2.2: Tng hp ri ro đáng k 30

Bng 2.3: Tng hp c s dn liu 35
Bng 3.1: Mã hóa các bin ca mô hình 41
Bng 4.1: Bng mô t mc đ quan trng ca tng tiêu chí 54
Bng 4.2: Kt qu kim đnh nhóm bin CE 55
Bng 4.3: Kt qu kim đnh nhóm bin IC 55
Bng 4.4: Kt qu nhóm bin IA 56
Bng 4.5: Kt qu nhóm bin RA 56
Bng 4.6: Kt qu kim đnh mc đánh giá chung 57
Bng 4.7: Kt qu phân tích EFA các bin đc lp 58
Bng 4.8: Kt qu phân tích EFA cho bin ph thuc 59
Bng 4.9: Các thông s thng kê ca tng bin trong phng trình 60
Bng 4.10: Bng phân tích u và nhc đim các công c s dng đ tìm hiu
HTKSNB 72
Mô hình 4.1: Mô hình 5 áp lc cnh tranh 67
Mô hình 4.2: Mô hình 7s ca McKinsey 68
S đ 2.1: Tip cn kim toán theo ri ro kinh doanh chin lc 19
S đ 2.2: Các chun mc liên quan đn ri ro kim toán và hình thành nên ý kin
kim toán 21
S đ 2.3: Mô t các cp đ đánh giá ri ro kim toán 37
S đ 3.1: Khung thc hin nghiên cu đnh lng v đánh giá ri ro trong kim toán
báo cáo tài chính 38
S đ 3.2: Các yu t nh hng đn đánh giá ri ro 40





1

PHN M U

1.Tính cp thit ca đ tài
Kim toán báo cáo tài chính là hot đng đc trng ca kim toán đng thi là mt
quy trình tng đi phc tp, trong xu th hi nhp Vit Nam đang ngày càng hoàn thin
hn v nhng quy đnh pháp lý cho phù hp thông l quc t, mc đánh du quan trng
đó là s ra đi ca Lut Kim toán đc lp đã có hiu lc t ngày 01/01/2012, đã đóng
góp mt phn c s pháp lý cho hi nhp trong lnh vc kim toán ca Vit Nam vào
th gii. Tuy nhiên s cnh tranh hin nay gia các công ty kim toán din ra mnh m,
mt s công ty la chn cnh tranh bng cách gim giá phí, mà vic h giá phí thng
đi kèm vi s gim cht lng trong kim toán. Do đó, đòi phi có mt phng thc
kim toán mi, mt mô hình kim toán mi phù hp hn. S ra đi ca h thng chun
mc kim toán mà B Tài chính ban hành tháng vào 12/2012 đã có hiu lc t ngày
01/01/2014 trong đó có chun mc kim toán s 315 “Xác đnh và đánh giá ri ro có sai
sót trng yu thông qua hiu bit v đn v đc kim toán và môi trng đn v” đã
chuyn t mô hình tip cn truyn thng sang mô hình tip cn da trên ri ro, vi s
ra đi ca chun mc kim toán này đã giúp cho kim toán viên đm bo đc tính hu
hiu và hiu qu ca cuc kim toán, đng thi cng giúp cho các công ty kim toán bt
kp vi khoa hc và công ngh tác đng đn môi trng kinh doanh ca công ty kim
toán và khách hàng…,tuy nhiên  các công ty kim toán Vit Nam, đt bit là các công
ty kim toán nh và va hin nay liu có thc hin đy đ các th tc theo quy đnh ca
chun mc v đánh giá ri ro.  bit mc đ áp dng các quy đnh v đánh giá ri ro
t các chun mc kim toán mi, tác gi chn đ tài: “Hoàn thin quy trình đánh giá
ri ro trong kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kim toán đc lp Vit
Nam” làm lun vn thc s ca mình.
Vi nghiên cu này, mc tiêu là đánh giá kh nng vn dng chun mc mi đi
vi vic đánh giá ri ro kim toán, t lý lun cho đn thc tin ti các công ty kim toán
nh và va ti Vit Nam, nhm đa ra các gii pháp thích hp đ góp thêm ý tng cho
vic thc hin thành công các quy đnh ca h thng chun mc kim toán mi.
2.Mc tiêu nghiên cu
Thông qua tìm hiu ni dung ca chun mc kim toán v đánh giá ri ro, cách
thc tip cn kim toán da trên mô hình ri ro, tác gi kho sát các th tc kim toán

2

hin ti ca các công ty kim toán Vit Nam. Qua đó tác gi s đánh giá thc trng đ
đa ra mt s gi ý gii pháp và kin ngh cho các công ty kim toán Vit Nam trong
vic vn dng, tuân th các qui đnh ca chun mc kim toán.
Mc tiêu c th là:
- Nghiên cu cách tip cn cuc kim toán t truyn thng sang cách tip cn da trên
ri ro;
- Tìm hiu mc đ cn thit phi thc hin các th tc đánh giá ri ro trong kim toán
báo cáo tài chính t đó đánh giá thc trng đi vi các công ty kim toán Vit Nam;
-  xut các gii pháp hoàn thin th tc đánh giá ri ro ti các công ty kim toán
đc ti Vit Nam.
 thc hin mc tiêu nghiên cu trên, cn tr li các câu hi nghiên cu sau:
Câu hi nghiên cu 1: Th tc kim toán thc t mà các công ty kim toán đc lp
s dng đ đánh giá ri ro có sai sót trng yu nh th nào?
Câu hi nghiên cu 2 : Nhng yu t nào nh hng đn th tc đánh giá ri ro
trong kim toán báo cáo tài chính ?
Câu hi nghiên cu 3: Nhng gii pháp nào cn thc hin đ hot đng đánh giá
ri ro trong kim toán báo cáo tài chính đt hiu qu hn?
3. i tng và phm vi ca nghiên cu
a. i tng nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn là mt s chun mc kim toán Vit Nam
(VSA) và chun mc kim toán quc t (ISA) liên quan đn vic đánh giá ri ro,
c th là:
- Chun mc kim toán Vit Nam s 200 – “Mc tiêu tng th ca kim toán viên
và công ty kim toán khi thc hin kim toán theo chun mc kim toán Vit
Nam”, Chun mc kim toán Vit Nam s 315 –“Xác đnh và đánh giá ri ro có
sai sót trng yu thông qua hiu bit v đn v đc kim toán và môi trng đn
v”, VSA 402- Các yu t cn xem xét khi kim toán đn v có s dng dch v
bên ngoài, VSA 540 - Kim toán các c tính k toán (bao gm c tính k toán

v giá tr hp lý và các thuyt minh liên quan) và các chun mc có liên quan;
- Mt s nghiên cu v mô hình ri ro kim toán;
- Các công ty kim toán va và nh ti Vit Nam.
3

b. Phm vi nghiên cu
Lun vn này nghiên cu trong lnh vc kim toán đc lp đi vi các th
tc đánh giá ri ro có sai sót trng yu trong kim toán báo cáo tài chính ca các
công ty kim toán đc lp nh và va ti Vit Nam
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp nghiên cu đnh tính
Phng pháp nghiên cu đnh tính đc th hin thông qua phân tích, tng hp
các nghiên cu trc, các tài liu vn bn pháp lý liên quan đn đ tài, kt hp vi vi
phng pháp chuyên gia đ xem liu phng pháp đánh giá ri ro có sai sót trng yu
ca các công ty kim toán hin hành có hp lý cha?, nhm đa ra gi ý nhng chính
sách phù hp.
Phng pháp nghiên cu đnh lng
Phng pháp nghiên cu đnh lng đc thc hin thông qua vic s dng mô
hình phân tích nhân t khám phá (EFA) bao gm Phân tích hi quy và Kim đnh mc
đ phù hp ca mô hình đ xác đnh, kim chng các nhân t tác đng đn quy trình
đánh giá ri ro trong kim toán báo cáo tài chính.
5. óng góp mi ca lun vn
Kt qu nghiên cu s đóng góp mt phn nht đnh v lý lun và thc tin cho kim
toán báo cáo tài chính
- H thng hóa các vn bn pháp lý liên quan đn quá trình tip cn ri ro kim
toán da trên ri ro kinh doanh;
- ánh giá thc trng v các th tc đánh giá ri ro có sai sót trng yu ca các
công ty kim toán có quy mô nh và va ti Vit Nam;
- Xác đnh các nhân t nh hng đn vic đánh giá ri ro trong kim toán báo
cáo tài chính;

-  xut các gii pháp hoàn thin quy trình đánh giá ri ro trong kim toán báo
cáo tài chính;
- Nêu ra mt s kin ngh đi vi c quan ban ngành liên quan trong vic thc
hin các chính sách đ thc hin các gii pháp trên hiu qu hn.



4

6. Kt cu ca lun vn
Lun vn ngoài phn m đu, các danh mc và tài liu tham kho, ni dung đuc
chia thành 5 chng:
Chng 1: Tng quan v lnh vc nghiên cu
Chng 2: C s lý lun v ri ro trong kim toán báo cáo tài chính
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Chng 4: Kt qu nghiên cu và gi ý gii pháp hoàn thin quy trình đánh
giá ri ro trong kim toán báo cáo tài chính
Chng 5: Kt lun và kin ngh

5

CHNG 1: TNG QUAN V LNH VC NGHIÊN CU
1.1 Tng quan tình hình nghiên cu v ri ro kim toán
1.1.1 Tình hình nghiên cu trên th gii
ánh giá ri ro trong hot đng kim toán là mt trong nhng vn đ đang đc
khá nhiu nhà nghiên cu trong lnh vc kim toán quan tâm. Cùng vi s phát trin
ca lnh vc kim toán nói chung thì các th tc đánh giá ri ro trong kim toán báo cáo
tài chính nói riêng cng đã đc rt nhiu nhà nghiên cu quan tâm. Trong quá trình
thc hin đ tài ngi vit đã nghiên cu mt s công trình sau:
[1] Richard W. Houston, Michael F. Peters, Jamie H. Pratt, (1999), “The Audit Risk

Model, Business Risk and Audit-Planning Decisions”, The Accounting Review, Vol.
74, No. 3, pp. 281-298
Bài báo khoa hc này nói v mi quan h gia ri ro kinh doanh và ri ro kim
toán, nghiên cu này mô t (đu t cho cuc kim toán và giá phí kim toán) quyt đnh
trong k hoch kim toán. Trong mt thí nghim, các đi tác kim toán và qun lý kim
tra mt trong hai trng hp sai sót trng yu do nhm ln hoc gian ln đc phát hin.
Kim toán viên đánh giá các yu t ca mô hình ri ro kim toán, đánh giá ri ro kinh
doanh và cung cp các khuyn ngh v vic đu t cho cuc kim toán và giá phí kim
toán tng ng cho vic đu t đó. [28]
[2] Knechel. W. R, (2007). “The business risk audit: Origins and obstacles (and
opportunities?) Accounting, Organizations, and Society” 32(4/5): 383-408
Bài báo khoa hc này nói v vic kim toán tip cn da trên ri ro kinh doanh là mt
cách tt hn đ đánh giá ri ro dn đn kim toán viên tp trung kim tra hn. Tuy nhiên,
quá trình phát trin và thc hin kim toán ri ro kinh doanh là vô cùng khó khn. T
v kin Enron và v bê bi tip theo xy ra, câu hi ny sinh là liu kim toán da trên
ri ro kinh doanh có hiu qu, hoc thm chí thích hp. Sáng kin pháp lý tip theo sau
t hu qu ca Enron, chng hn nh tng cng tp trung vào khuyn khích qun lý đ
báo cáo gian ln và phân tích chuyên sâu ca kim soát ni b có th cung cp mt nn
tng kh thi cho xem xét li phng pháp ri ro kinh doanh. [24]
[3] Anna Alon, Peggy Dwyer, 2010.The impact of groups and decision aid reliance
on fraud risk assessment, Management Research Review, Vol. 33 Iss: 3, pp.240 – 256
Mc đích ca bài báo khoa hc này nghiên cu làm th nào vn dung chun mc
kim toán Hoa K (SAS) s 99 đ đánh giá ri ro gian ln mt cách hiu qu và đáng
6

tin cy. Kt qu ca nghiên cu cung cp cái nhìn sâu sc v cách đánh giá ri ro do
gian ln. Bài vit này cung cp thông tin cho kim toán viên và các công ty tham gia
thit k, đánh giá ri ro gian ln hiu qu. [19]
[4] Mahdi Salehi and Mohammad Khatiri (2011), “A study of risk based auditing
barriers: Some Iranian evidence”, African Journal of Business Management, pp. 3923-

3934
Bài báo khoa hc này nói v quá trình phát trin các k thut kim toán theo đó
ban đu là k thut da trên chng t, sau đó là k thuât kim toán da trên bng cân
đi k toán, tip theo là k thuât kim toán da trên tip cn h thng và cui cùng là
k thut kim toán da trên ri ro. ng thi nghiên cu mt s rào cn kim toán da
trên ri ro kinh doanh đi vi quc gia Iran [25]
[5] Natalia kochetova-kozloski, William f. Messier, jr (2011), “strategic analysis and
auditor risk judgments”,
A Journal of Practice & Theory, Vol. 30, No. 4, pp. 149-171
Bài báo khoa hc này mô t quá trình nghiên cu thc nghim vi s tham gia
ca 67 kim toán viên kinh nghim t 3 công ty kim toán trong nhóm Big 4 đ kim
tra hiu qu ca vic phân tích hai khía cnh ca phân tích chin lc (v trí chin lc
và chin lc quá trình thc hin) so vi không thc hin phân tích chin lc. Cui
cùng bài báo gi ý rng phân tích chin lc có liên quan tt hn đn cht lng th tc
đánh giá ri ro có sai sót trong yu, đó là mt trong nhng mc tiêu chính trong quá
trình kim toán [26]
1.1.2 Tình hình nghiên cu trong nc
Khi nghiên cu đ tài này ngi vit cng tham kho mt s công trình nghiên
cu trong nc trc đó bao gm lun vn, lun án, các đ tài nghiên cu khoa hc, và
các bài báo khoa hc đng trên các tp chí v k toán:
1.1.2.1 Các lun vn, lun án
[1] Lun vn thc s kinh t vi đ tài: “Hoàn thin quy trình đánh giá và đi phó
ri ro trong kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kim toán đc lp nh và va 
Vit Nam” ca tác gi Dng Ngc Thng Duyên bo v nm 2013. Trong phn tng
quan v đánh giá và tip cn kim toán tác gi đã mô t lch s phát trin ca mô hình
kim toán da trên ri ro, các mô hình đánh giá rui ro trong đó bao gm ri ro tài chính
và ri ro kinh doanh, đng thi đa ra các th tc đánh giá ri ro kim toán theo chun
mc kim toán quc t ISA 315 và các bin pháp đi phó vi ri ro đã đánh giá theo
7


chun mc kim toán quc ISA 330. Trong phn kho sát thc trng tác gi đã kho sát
thc t ti các công ty kim toán và dùng phng pháp thng kê mô t đ nói v thc
trng chung trong quá trình đánh giá và đi phó ri ro ca các công ty kim toán có quy
mô nh và va làm c s cho các kin ngh trong phn gii pháp hoàn thin. [4]
[2] Lun vn thc s kinh t vi đ tài: “Quy trình lp k hoch kim toán trong
kim toán báo cáo Tài chính ti các công ty kim toán trên đa bàn Thành ph H Chí
Minh” ca tác gi Trng Th Yn Nhung bo v nm 2012. Tác gi đã nêu ra quy trình
lp k hoch kim toán trong đó có phn đánh giá ri ro trong giai đon lp k hoch
bao gm vic đánh giá ri ro kim soát theo chun mc kim toán Vit Nam s 400
(VSA 400)- ánh giá ri ro và kim soát ni b: “Kim toán viên phi có đ hiu bit
v h thng k toán và kim soát ni b ca khách hàng đ lp k hoch kim toán và
xây dng cách tip cn kim toán có hiu qu ”, Chun mc này đã ht hiu lc và nm
trong chun mc kim toán Vit Nam s 315 (VSA 315), và đánh giá tính trng yu và
ri ro đ c tính mc đ sai sót ca báo cáo tài chính có th chp nhn đc, xác đnh
phm vi ca cuc kim toán và đánh giá nh hng ca các sai sót trên đn báo cáo tài
chính đ t đó xác đnh bn cht, thi gian và phm vi thc hin các th nghim kim
toán. [16]
[3] Lun vn thc s kinh t vi đ tài: “Hoàn thin quy tìm hiu h thng kim
soát ni b và đánh giá ri ro kim soát trong kim toán báo cáo tài chính ti các công
ty kim toán va và nh” ca tác gi Phm Kim Loan bo v nm 2013. Tác gi đã nêu
ra đc s hiu bit v đn v và môi trng đánh giá ri ro có sai lch trng yu theo
chun mc kim toán quc t ISA 315 và các bin pháp x lý ca kim toán viên đi
vi ri ro đã đánh giá bao gm xem xét thi gian, ni dung và phm vi th nghim b
sung, th nghim kim soát, th nghim c bn, xem xét s đy đ ca vic trình bày
và công b - theo chun mc kim toán quc t ISA 330- Bin pháp x lý ca kim toán
viên đi vi ri ro đã đc đánh giá [11]
[4] Lun vn thc s kinh t vi đ tài: “Hoàn thin th tc kim toán nhm phát
hin gian ln trên báo cáo tài chính ca công ty niêm yt ti các công ty kim toán đc
lp va và nh” ca tác gi Trng Anh Tun bo v nm 2013. Tác gi đã nêu ra các
công trình nghiên cu v gian ln ca Donald R. Cressey (1919-1987), D. W. Steve

Albrecht, nghiên cu v gian ln trong k toán ca Hip hi các nhà điu tra gian ln
ca Hoa K (ACFE), Nghiên cu v gian ln trong k toán ca y ban COSO, nghiên
8

cu v gian ln trong k toán ca Cc điu tra liên bang M (FBI), tác gi cng đã
nghiên cu tng quan v các th tc kim toán v phát hin gian ln trong kim toán
báo cáo tài chính theo chun mc kim toán quc t nh ISA 200, ISA240, ISA 315,
ISA330 và chun mc kim toán Vit Nam(VSAs) tng ng. Da trên nn tng lý
thuyt v gian ln tác gi đã nghiên cu thc trng gian ln trên BCTC ca các công ty
niêm yt ti Vit Nam bng cách đi chiu báo cáo tài chính trc kim toán và sau khi
kim toán ca 50 công ty. Trong s 50 BCTC đc s dng phân tích có 5 BCTC đc
thu thp trc tip t công ty kim toán trong đó có ba BCTC ca nm tài chính 2011,
45 báo cáo tài chính còn li đc thu thp thông qua chn mu t website trong đó có
22 BCTC nm 2011 và 23 BCTC nm 2012. T vic kho sát thc trng đó tác gi đã
đa ra kt lun v gian ln bao gm khai khng và khai thiu mt s khon mc trên
BCTC da trên mu thu thp. Các khon mc d xy ra gian ln nh : N phi thu, hàng
tn kho, n phi tr, doanh thu. Bên cnh đó tác gi cng kho sát thc trng v các th
tc kim toán nhm phát hin gian ln ca các công ty kim toán va và nh  Vit
Nam. [15]
1.1.2.2 Các bài báo khoa hc
[1] Bài báo khoa hc ca tác gi TS.Phm Tin t vi ta đ “ánh giá ri ro
trong ngân hàng thng mi khi kim toán báo cáo tài chính” đng trên website
vacpa.org.vn, tác gi đã đa ra nhn đnh phng pháp lun kim toán trong VSA(2012)
là “ánh giá ri ro và kim tra h thng” thay th cho phng pháp chn mu trc đây.
i vi nhn đnh ri ro tìm tàng trong ngân hàng gm hai loi: Các ri ro có ngun gc
ni ti và các ri ro v mt h thng do tác đng ca th trng ngân hàng. Theo đó các
ri ro có ngun gc ni ti bao gm: ri ro tín dng, ri ro thanh khon, ri ro lãi sut,
ri ro v n, ri ro hi đoái. Còn các ri ro v mt h thng do tác đng ca th trng
ngân hàng bao gm: Ri ro lm phát, ri ro công ngh, ri ro thay đi môi trng pháp
lý, ri ro v chu k kinh t, s bin đng ca các yu t th trng, ri ro t s thay đi

môi trng t nhiên. Da vào nhng thông tin này KTV có th xác đnh mc đ ca ri
ro tìm tàng (RRTT) và ri ro kim soát (RRKS).  đánh giá ri ro, KTV tin hành xây
dng bng trng s cho tng nhân t đ đánh giá, cho đim v mc đ ri ro đi vi
tng nhân t, sau đó tng hp đim đánh giá cho toàn b hot đng đó đ đánh giá mc
đ ri RRTT và RRKS cho tng loi hot đng ca đn v, b phn đc kim toán.Trên
c s thc hin quy trình nhn din và đánh giá khoa hc và đúng đn v các RRTT và
9

RRKS trong kim toán BCTC ti các ngân hàng thng mi s giúp KTV lp k hoch
kim toán phù hp, xác đnh đc đúng khi lng, quy mô, phm vi công vic kim
toán và có k hoch v nhân s, thi gian, chi phí và các phng tin cn thit khác cho
mt cuc kim toán nhm nâng cao hiu qu ca cuc kim toán BCTC.
[2] Bài báo khoa hc ca TS. Trn Th Hng Mai vi đ tài “ánh giá ri ro trong
kim toán ni b giúp doanh nghip đt đc mc tiêu hot đng” bài báo nêu ra các
nguyên nhân dn đn ri ro bao gm mâu thun v mc đích hot đng; các chin lc
DN đa ra cn tr vic thc hin mc tiêu; các yu t bên ngoài: chính tr, môi trng
– đi th cnh tranh, thay đi ngành, thay đi môi trng pháp lý, th trng tin t; các
yu t bên trong: qui trình – hot đng, x lý thông tin, công ngh; thiu nhân s ch
cht, b phn qun lý cht lng yu, tng trng quá nhanh…,nu xét v bn cht thì
ri ro trong DN gm: Ri ro kinh doanh là ri ro liên quan ti lnh vc kinh t, k thut
hay đi th cnh tranh. Loi ri ro này thng liên quan ti vic tìm kim mc tiêu kinh
doanh- hàng hóa, dch v t các nhà cung cp bên ngoài. Nhng ri ro có th có là thông
tin gi mo hoc quá mc t nhà cung cp, thông tin sai hoc chm, quan h vi nhà
cung cp hin thi không đt đc giá tr tt nht, ; Ri ro tài chính: là ri ro liên quan
ti lãi sut, dòng tin, t giá hi đoái, tin; Ri ro nhân nhng liên quan ti vic vi
phm pháp lut (Lut K toán, chun mc k toán, ). T vic nhn din ri ro tác gi
xây dng quá trình đánh giá ri ro đó phc v cho quá trình t vn và qun lý ri ro.
Tuy nhiên bài vit ch ph v cho quá trình đánh giá ri ro trong kim soát ni b. [14]
1.3 Khe hng nghiên cu và đnh hng nghiên cu
Mt s bài nghiên cu v đánh giá ri ro trong kim toán báo cáo tài chính nhng

lúc đó h thng chun mc kim toán mi cha có hiu lc trc nm 2013 nên hu ht
áp dng theo h thng chun mc kim toán c đ đánh giá thc trng . H thng chun
mc kim toán mi cha đc áp dng mt cách trit đ, cha đi sâu vào các th tc
đánh giá ri có sai sót trng yu theo quy đnh hin hành;
Cha đi sâu vào nghiên cu các chun mc v đánh giá ri ro nh 402, 450;
Cha có công trình nghiên cu áp dng phng pháp nghiên cu đnh lng vào bài
lun vn ca các tác gi nh đã đ cp trên đó chính là nhng khe hng nghiên cu mà
tác gi s hoàn thin nhng “khe hng” y.
10

KT LUN CHNG 1
Trong chng này tác gi đã nghiên cu tng quan v lnh vc kim toán, lch s
hình thành. Nghiên cu các đ tài, công trình nghiên cu, các bào bài báo đng trên các
tp chí chuyên ngành v k toán, kim toán ca các tác gi trong nc và ngoài nc
liên quan đn vn đ đánh giá ri trong kim toán, đc bit là vic nghiên cu nhng bài
vit v đánh giá ri ro có sai sót trng yu trong kim toán báo cáo tài chính, đã cung
cp cho tác gi cách nhìn nhn tng quan trong phn nghiên nhm tìm ra khe hng,
nhng khon trng phc v cho nghiên cu trong đ tài ca mình.
11

CHNG 2: C S LÝ LUN V QUY TRÌNH ÁNH GIÁ RI RO TRONG
KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

2.1 CÁC LOI RI RO KIM TOÁN
2.1.1 Ri ro kim toán
Theo đon 13c ca VSA200(2012) thì “Ri ro kim toán: Là ri ro do kim
toán viên đa ra ý kin kim toán không phù hp khi báo cáo tài chính đã đc kim
toán còn cha đng sai sót trng yu”.
Ri ro kim toán là h qu ca ri ro có sai sót trng yu (gm ri ro tim tàng,
ri ro kim soát) và ri ro phát hin. Vic đánh giá ri ro đc thc hin da trên các

th tc kim toán đ thu thp thông tin cn thit, phc v mc đích đánh giá ri ro và
da vào bng chng thu thp trong sut quá trình kim toán. Vic đánh giá ri ro gn
vi xét đoán chuyên môn nhiu hn là đo lng chính xác. [8]
2.1.2 B phn cu thành nên ri ro kim toán
2.1.2.1 Ri ro tim tàng
Theo đon 13n ca VSA 200 (2012) thì “Ri ro tim tàng: Là ri ro tim n, vn
có, do kh nng c s dn liu ca mt nhóm giao dch, s d tài khon hay thông tin
thuyt minh có th cha đng sai sót trng yu, khi xét riêng l hay tng hp li, trc
khi xem xét đn bt k kim soát nào có liên quan”. [8]
Ri ro tim tàng s cao hn đi vi các phép tính phc tp hoc các tài khon
phn ánh s liu đc hình thành t các c tính k toán không chc chn. Nhng yu
t t bên ngoài làm tng ri ro kinh doanh cng có th làm tng ri ro tim tàng nh s
phát trin ca khoa hc và công ngh có th làm mt sn phm nào đó tr nên li thi,
dn đn hàng tn kho trên s k toán b phn ánh cao hn giá tr thc t. Các yu t bên
trong đn v đc kim toán và môi trng ca đn v có liên quan đn mt s hoc tt
c các nhóm giao dch, s d tài khon, thông tin thuyt minh cng có th nh hng
đn ri ro tim tàng liên quan đn mt c s dn liu c th, ví d trng hp không có
đ ngun vn ngn hn hoc s suy thoái ca ngành ngh s dn đn tht bi trong kinh
doanh.
2.1.2.2.Ri ro kim soát
12

Theo đon 13n (ii) ca VSA 200 (2012) thì ri ro kim soát là ri ro xy ra sai
sót trng yu, khi xét riêng l hay tng hp li, đi vi c s dn liu ca mt nhóm
giao dch, s d tài khon hay thông tin thuyt minh mà kim soát ni b ca đn v
không th ngn chn hoc không phát hin và sa cha kp thi. [8]
Ri ro kim soát th hin hiu qu ca vic thit k, vn hành và duy trì kim
soát ni b ca Ban Giám đc nhm gii quyt nhng ri ro đã xác đnh có th cn tr
vic hoàn thành các mc tiêu ca đn v trong quá trình lp và trình bày báo cáo tài
chính. Tuy nhiên, do nhng hn ch vn có ca kim soát ni b, dù nó đc thit k

phù hp và vn hành hiu qu cng không th loi tr hoàn toàn ri ro có sai sót trng
yu trong báo cáo tài chính mà ch có th làm gim bt ri ro. Ví d v nhng hn ch
vn có ca kim soát ni b gm: kh nng ngi thc hin gây ra nhm ln hoc li,
mt s kim soát b vô hiu do s thông đng hay lm dng quyn ca ngi qun lý.
Do đó, mt s ri ro kim soát s luôn tn ti.
Kim toán viên có th đánh giá riêng hoc đánh giá kt hp c ri ro tim tàng
và ri ro kim soát, tùy theo k thut hoc phng pháp lun kim toán và các phng
pháp thc hành kim toán mà kim toán viên la chn. Vic đánh giá ri ro có sai sót
trng yu có th đc th hin bng các thut ng có tính đnh lng nh t l phn
trm, hoc các thut ng phi đnh lng. Trong mi trng hp, s cn thit phi thc
hin đánh giá ri ro mt cách thích hp còn quan trng hn so vi vic s dng phng
pháp nào đ đánh giá ri ro.
2.1.2.3.Ri ro phát hin
Theo đon 13e ca VSA 200 (2012) thì “Ri ro phát hin: Là ri ro mà trong quá
trình kim toán, các th tc mà kim toán viên thc hin nhm làm gim ri ro kim
toán xung ti mc thp có th chp nhn đc nhng vn không phát hin đc ht
các sai sót trng yu khi xét riêng l hoc tng hp li”; [8]
Vi mt mc ri ro kim toán xác đnh trc, mc đ ri ro phát hin đc chp
nhn có mi quan h trái chiu vi ri ro có sai sót trng yu đc đánh giá  cp đ c
s dn liu. Do đó nu kim toán viên xác đnh là ri ro có sai sót trng yu  mc đ
càng cao thì ri ro phát hin có th chp nhn  mc càng thp, và càng cn các bng
chng kim toán có tính thuyt phc cao hn.
Ri ro phát hin liên quan đn ni dung, lch trình, phm vi các th tc đc kim
toán viên xác đnh đ gim ri ro kim toán xung mc đ thp có th chp nhn đc.
13

Do đó, ri ro phát hin là s kt hp gia tính hiu qu ca các th tc kim toán và vic
kim toán viên thc hin các th tc đó.  giúp tng cng hiu qu ca các th tc
kim toán và vic kim toán viên thc hin các th tc đó, giúp gim kh nng kim
toán viên la chn th tc kim toán không phù hp, thc hin sai th tc kim toán

hoc hiu không đúng các kt qu kim toán, công ty kim toán cn thc hin:
(1) Lp k hoch kim toán đy đ, phù hp;
(2) B trí nhân s phù hp cho nhóm kim toán;
(3) Duy trì thái đ hoài nghi ngh nghip;
(4) Giám sát và kim tra các công vic đã thc hin.
2.1.3 Mi quan h gia các loi ri ro
Quan h gia các loi ri ro trên có th đc phn ánh qua mt mô hình ri ro sau đây:


Trong đó ri ro có sai sót trng yu đc xác đnh thông qua đánh giá ri ro tim
tàng và ri ro kim soát
2.1.4 Ri ro có sai sót trng yu
on 12n ca VSA 200(2012) đnh ngha “Ri ro có sai sót trng yu: Là ri ro
khi báo cáo tài chính cha đng nhng sai sót trng yu trc khi kim toán. Ti cp đ
c s dn liu, ri ro có sai sót trng yu bao gm hai b phn đó là ri ro tim tàng và
ri ro kim soát” [8]
Nh vy khi đánh giá ri ro kim toán theo h thng chun mc kim toán hin
hành, thì kim toán viên phi xác đnh ri ro có sai sót trng yu thông qua vic đánh
giá ri ro tìm tàng và ri ro kim soát
2.1.5 Trng yu
on 9a ca VSA 320(2012) –Mc trng yu trong lp k hoch và thc hin
kim toán – đnh ngha:
“Trng yu: Là thut ng dùng đ th hin tm quan trng ca mt thông tin (mt s
liu k toán) trong báo cáo tài chính. Thông tin đc coi là trng yu có ngha là nu
Ri ro có sai sót trng yu

Ri ro kim toán = Ri ro ti
m tàng X Ri to kim soát

X

Ri ro phát hi
n

14

thiu thông tin đó hoc thiu tính chính xác ca thông tin đó s nh hng đn các quyt
đnh kinh t ca ngi s dng báo cáo tài chính.”
Trong đnh ngha trên s đc hiu rng sai lch đc coi là trng yu nu nh
hng quan đn báo cáo tài chính và quyt đnh ca ngi s dng báo cáo tài chính.
Mc trng yu th hin v mt đnh lng (s tin c th) và đnh tính (tính cht ca
thông tin)
V mc đnh lng đc xem khi vt mt gii hn cho phép, hay sai sót có th
chp nhn đc. Kim toán viên có th s dng mt s tuyt đi đ đánh giá tính trng
yu, tuy nhiên vn đ này cn phi đc xem xét vì mt s c th là trng yu đi vi
nhng công ty có quy mô nh nhng đi vi nhng công ty có quy mô ln, thì con s
đó là không trng yu. Vì vy, mt s kim toán viên quan tâm đn con s tng đi,
tc là mi quan h gia đi tng cn đánh giá vi đi tng gc (nh so vi tng tài
sn, tng doanh thu, tng li nhun, tài sn ròng…).
V mc đnh tính, là vic xem xét bn cht ca s vic, có nhng trng hp tuy
s sai lch là thp nhng do bn cht ca sai phm vn xem là trng yu. Các sai phm
có tác đng dây chuyn, nh hng nghiêm trng đn báo cáo tài chính nh các khon
chi phí bt hp pháp, nh hng đn công n, tài sn kt qu kinh doanh, hay s mô t
không chính xác v chính sách k toán làm ngi đc hiu sai v bn cht ca các thông
tin nh thay đi phng pháp tính giá xut kho mà không khai báo, hay viêc không trình
bày thông tin quan trng trong thuyt minh có th gây nh hng đn quyt đnh kinh
t ca ngi s dng thông tin trên báo cáo tài chính.
2.1.6 Mi quan h gia ri ro và trng yu
Ri ro kim toán và trng yu có mi quan h cht ch vi nhau. Nu mc sai
lch có th chp nhn đc tng lên thì ri ro kim toán s gim xung, vì khi kim toán
viên đánh giá tng giá tr sai sót có th b qua thì kh nng sai sót trng yu có th gim

xung và ngc li. Kim toán viên khi tin hành cuc kim toán phi cân nhc đn mi
quan h này khi xác đnh ni dung, lch trình và phm vi ca cuc kim toán, nu kim
toán viên xác đnh mc trng yu có th chp nhn đc là thp thì ri ro kim toán s
tng lên. Trng hp này kim toán viên có th gim ri ro kim soát bng cách m
rng th nghim kim soát hoc gim ri ro phát hin bng cách sa ni dung, lch trình
và phm vi ca nhng th tc kim tra chi tit đã d kin
15

2.2 PHNG THC TIP CN KIM TOÁN
T nhng nm 1900, mc đích kim toán đã chuyn t phát hin và ngn chn
các gian ln sang xác nhn v tính trung thc và hp lý trên khía cnh trng yu ca báo
báo cáo tài chính.  đáp ng mc tiêu này kim toán viên không nht thit phi kim
tra tt c các nghip v kinh t phát sinh. K t đó, các phng pháp tip cn kim toán
đã thay đi theo s phát trin ca kim toán và s thay đi ca kinh t [17;Trang 180 -
187]
2.2.1 Tip cn kim toán theo Bng cân đi k toán
Phng pháp tip cn này da trên phng trình k toán:
Vn ch s hu = Tng tài sn – N phi tr
Vn ch s hu xét cho cùng bao gm các khon mc vn góp ban đu ca các ch s
hu và li nhun to ra trong quá trình kinh doanh. Thông thng vn góp ban đu ca
các ch s hu s ít thay đi, nh vy li nhun trong k k toán chính là phn giá tr
tng thêm ca tài sn thun (Tài sn –N phi tr).
Do tip cn kim toán theo Bng cân đi k toán là kim toán các khon mc tài
sn và các khon n phi tr, nh tin mt, n phi thu, tài sn dài hn, các khon n
phi tr… Ch yu là kim tra các s d ca các tài khon liên quan đn tài sn và n
phi tr mà không chú trng đn các khon mc trên Báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh. Trong thi k này vic lp k hoch kim toán không đc chú trng và rt ít s
dng các th tc phân tích. Do ch kim toán s d các tài khon tài sn và n phi tr
vào ngày kt thúc niên đ nên các th tc kim toán ch tp trung vào thi đim khóa s
hay xoay quanh thi đim khóa s. Phng pháp tip cn này cng cha chú trng đn

vic đánh giá và kim tra h thng kim soát ni b, đn nay phng thc này vn đc
s dng khi kim toán các doanh nghip nh, có h thng kim soát ni b yu kém.
2.2.2 Tip cn kim toán theo chu trình nghip v
i vi doanh nghip có quy mô ln tip cn kim toán theo chu trình nghip v s
mang li tit kim v mc chi phí so vi tip cn theo Bng cân đi k toán vì:
- Th nht s d cui k các khon mc có giá tr ln và cha dng nhiu khon
mc chi tit.
16

- Th hai,  các doanh nghip ln nhà qun lý có khuynh hng da vào d liu k
toán đ giám sát và kim soát hot đng kinh doanh. Vì vy h thng k toán
thng đc thit k tt khi x lý các nghip v thng xuyên và cung cp s liu
k toán đáng tin cy hn.
- Th ba, do x lý nhiu nghip v, doanh nghip ln thng có đ nhân viên đ
thc hin tt vic phân công phân nhim.
Trong trng hp này, kim toán viên kim tra quá trình x lý các nghip v
thng xuyên, kim toán viên có th gim bt vic kim tra các khon mc trên Bng
cân đi k toán. Có ngha là kim toán viên phi tng cng vic kim tra các th tc
kim soát trong các chu trình nghip v (tng cng vic thc hin các th nghip kim
soát). Các chu trình này bao gm các chu trình nh: Chu trình bán hàng, phi thu và thu
tin; Chu trình mua hàng, phi tr và tr tin, Chu trình hàng tn kho, tính giá thành và
giá vn; Chu trình lng và phi tr ngi lao đng; Chu trình tài sn c đnh và xây
dng c bn; các Chu trình khác(…). Vi phng thc tip cn này, các bng câu hi
kim soát v kim soát ni b chun đc thit k cho tng chu trình, nghip v s giúp
kim toán viên tng cng phát hin gian ln hay gian ln tim tàng trong doanh nghip.
kim toán viên cng s đa ra nhng góp ý cho nhà qun lý da trên kt qu quan sát
và kim tra các th tc kim soát ca doanh nghip.
Trong thc t, mt nhc đim vi cách tip cn kim toán này là nó đc cu
trúc mt cách cht ch vi chng trình kim toán chun, ít cho phép kim toán viên s
dng nhng xét đoán ngh nghip.

2.2.3 Tip cn kim toán theo phân tích ri ro tài chính
Phng thc tip cn này đc s dng t nhng nm 1980 và có mt s đc đim:
Phi lp k hoch mt cách có h thng nên đòi hi kim toán viên phi có nhng hiu
bit chung v hot đng kinh doanh ca khách hàng
ánh giá h thng kim soát ni b di góc đ kinh doanh
Th tc phân tích đc áp dng trong mi giai đon ca cuc kim toán đ xác đnh
xem liu các xu hng và các mi quan h tài chính hay hot đng có hp lý không.
Cách tip cn này đòi hi kim toán viên phi xem xét mt cách thn trng nhng vn
đ v ri ro và trng yu trong quá trình kim toán cho tng chu trình nghip v ca
doanh nghip.
17

Chng trình kim toán phi nhn mnh vào nhng khu vc có ri ro cao và các
khon mc trng yu trong cuc kim toán. Nh vy cuc kim toán s hiu qu v mt
chi phí và tha mãn yêu cu ca chun mc ngh nghip, quy đnh ca pháp lut và các
điu khon trong hp đng.
2.2.4 Tip cn kim toán theo ri ro kinh doanh chin lc
Vào cui nhng nm 1990, phng thc tip cn theo phng thc ri ro tài
chính đc nâng cp bng cách tp trung nhiu hn vào các ri ro kinh doanh hay ri ro
mang tính cht chin lc mà khách hàng đang gp phi, tc chuyn sang tip cn theo
ri ro kinh doanh chin lc (SBR-Strategic Business Risk Approach). Kim toán viên
phi hiu các ri ro kinh doanh chin lc mà khách hàng đang gp phi bên cnh nhng
hiu bit v ri ro tác đng đn vic x lý và ghi chép các nghip v.
 xem xét v các ri ro kinh doanh chin lc ca doanh nghip, kim toán viên
cn có nhng hiu bit v chin lc kinh doanh ca khách hàng, v các k hoch ca
doanh nghip nhm đi phó nhng thay đi ca môi trng kinh doanh. Các thay đi
nhanh chóng trong môi trng kinh doanh có nh hng ln đn ngành ngh và các
doanh nghip hot đng trong ngành ngh đó.
Vic tp trung tìm hiu các ri ro kinh doanh chin lc ca khách hàng dn đn
vic tip cn kim toán mt cách h thng và mang tính chin lc hn. Kim toán viên

s dng tính hiu bit ca h v khách hàng, v ngành ngh đ tip cn mt cuc kim
toán hu hiu và hiu qu hn. Kim toán viên s không còn tp trung vào các nghip
v thng xuyên da trên gi đnh rng các nghip v này thng đc kim soát cht
ch bi h thng kim soát ni b ca khách hàng. Thay vào đó, Kim toán viên s tp
trung kim tra các nghip v bt thng, nhng c tính k toán và đánh giá ca nhà
qun lý vì đây là nhng vn đ có th to nên các sai lch trong yu trong báo cáo tài
chính.
S nhn mnh hn vào các ri ro kinh doanh chin lc ca cách tip cn này
không mâu thun vi phng thc tip cn theo ri ro tài chính. Do đó phng thc tip
cn kim toán da trên ri ro kinh doanh chin lc vn đáp ng đc yêu cu ca các
chun mc kim toán hin ti.
2.2.
5 Ri ro kinh doanh chin lc và mi quan h vi ri ro kim toán