B GIÁO DC VÀ ÀO TO










  
THEO 




 










4

B GIÁO DC VÀ ÀO TO













  

Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng
Mã ngành: 60340201













4



LI CAM OAN


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi.
Kt qu nêu trong lun án là trung thc và cha tng đc công b trong bt
k công trình nghiên cu nào.







Lê Th Kim Tuyên


MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG
DANH MC HÌNH V
M U
CHNG 1 : Lụ THUYT TNG QUAN V NGUN VN T CÓ CA
NGÂN HẨNG THNG MI VÀ HIP C VN BASEL 14
1.1. Tng quan lý thuyt v ngun vn t có ca Ngân hàng thng mi 14
1.1.1. Khái nim: 1

1.1.2. c đim: 1
1.1.3. Chc nng ca vn t có : 2
1.1.4. Phng pháp tng vn t có 3
1.2. S phát trin ca các quy đnh ngân hàng 6
1.2.1. S ra đi ca quy ch vn: 6
1.2.2. Gii thiu v Basel I : 8
1.2.2.1. Ni dung c bn ca Basel I : 8
1.2.2.2. ánh giá v Basel I : 9
1.2.3. Gii thiu v Basel II : 10
1.2.3.1. Ni dung ca Basel II : 10
1.2.3.2. ánh giá Basel II : 12
1.2.4. Gii thiu v Basel III : 14
1.2.4.1. Ni dung ca Basel III : 14
1.2.4.2. ánh giá Basel III : 16
KT KUN CHNG 1 19

CHNG 2 : THC TRNG VN T CÓ TI CÁC NHTM VIT NAM
TRONG CÁC QUY NH LIểN QUAN N HIP C BASEL 20
2.1. Kinh nghim qun lý vn t có ca mt s nc trên th gii : 20
2.2. L trình thc hin các quy đnh v đm bo an toàn vn: 24
2.3. Thc trng áp dng hip c Basel ti Vit Nam giai đon 2005-2013 trong
quy đnh v vn t có 30
2.3.1. Giai đon trc khi NHNN ban hành thông t s 13 / 2010 / TT-
NHNN 31
2.3.2. Giai đon sau khi NHNN ban hành thông t s 13 / 2010 / TT -
NHNN 42
2.4. ánh giá tình hình vn t có ca các NHTM Vit Nam trong các quy đnh
liên quan ti hip c Basel: 48
2.5. D liu thc nghim : 54
KT LUN CHNG 2 60

CHNG 3 : MT S KIN NGH VÀ GII PHÁP NHM M BO
NGUN VN T CÓ CA CÁC NHTM VIT NAM THEO HIP C
BASEL 61
3.1. nh hng gia tng vn t có tin gn Basel II : 61
3.2. Kin ngh và gii pháp đi vi các NHTM 61
3.2.1. Thc hin các bin pháp nhm gia tng vn t có mt cách hp lý : 61
3.2.2. Quan tâm đn hiu qu ca vic tng thêm s dng vn tng thêm: 63
3.2.3. Gii pháp làm gim tài sn “ có “ ri ro : 63
3.2.4. Tính toán đn t l vn d phòng thích hp : 64
3.2.5. Nâng cao cht lng ngun nhân lc : 64
3.2.6. Tách bch rõ ràng vic qun lý và qun tr ngân hàng : 65
3.2.7. Ci tin cht lng c s h tng : 65
3.2.8. Nâng cao cht lng qun lý ri ro : 65
3.3. Kin ngh và gii pháp đi vi NHNN và các c quan giám sát ngân hàng
Vit Nam : 66

3.3.1. Hoàn thin các vn bn hng dn thc hin các nguyên tc trong Hip
c Basel II : 66
3.3.2. To điu kin cho các NHTM gia tng vn t có : 67
3.3.3. Kim soát cht ch các phng án tng vn mi : 67
3.3.4. To điu kin cho các NHTM tip cn vi ni dung cng nh phng
pháp thc hin các quy đnh trong hip c Basel : 68
3.3.5. Yêu cu v vn đm d phòng ri ro tài chính : 68
3.3.6. i mi và nâng cao cht lng h thng giám sát : 68
KT LUN CHNG 3 70
KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC T VIT TT


BCBS : y Ban Basel v Giám Sát Ngân Hàng
NHNN : Ngân hàng Nhà Nc
NHTM: Ngân hàng thng mi
NHTM CP : Ngân hàng thng mi c phn
NHTM NN : Ngân hàng thng mi nhà nc
NHTW : Ngân hàng Trung ng
TCTD : T chc tín dng
VNBA : Hip hi Ngân Hàng Vit Nam
CIDA : T chc Hp tác phát trin Quc t Canada
XHTD : xp hng tín dng
CIC : Trung tâm thông tin tín dng ca NHNN

DANH MC BNG
Bng 1.1 :Tóm tt đim khác nhau c bn gia Basel I và Basel II : 13
Bng 2.1 : Bng tng hp Tng tài sn có và vn t có ca các ngân hàng thng
mi tính đn ngày 31/12/2005 31
Bng 2.2 : Tình hình vn t có ca mt s NHTM tính đn cui nm 2006 và 2007
36
Bng 2.3 : Vn điu l ca mt s NHTM CP giai đon 2007-2008 39
Bng 2.4 : Vn điu l ca các NHTM Nhà Nc Vit Nam nm 2008 40
Bng 2.5 : Vn t có ca toàn h thng ngân hàng nm 2013 44

DANH MC HÌNH V
Hình 2.1: H s an toàn vn (h s CAR) ca các NHTM NN thi đim 31/12/2005
32
Hình 2.2: H s an toàn vn ca h thng TCTD Vit Nam tính đn 31/12/2005 33
Hình 2.3 : Tình hình phát
trin
v s lng ca h thng NHTM Vit N

a
m
35
Hình 2.4: Vn t có ca các NHTM vào cui nm 2006 và 2007 37
Hình 2.5 : T l an toàn vn ti thiu ( CAR) ca các ngân hàng trong giai đon
2006-2008 38
Hình 2.6 : Vn điu l ca toàn h thng ngân hàng nm 2008 40
Hình 2.8 : Tng quy mô vn t có và vn điu l ca khi ngân hàng thng mi c
phn ti t tháng 12/2012 đn tháng 10/2013 (đn v: t đng) 43
Hình 2.9 : T l an toàn vn ti thiu ca mt s NHTM giai đon 2010 – 2013 46

M U


1. t vn đ :
Mc tiêu xây dng mt nn kinh t có kh nng hi nhp toàn cu tr thành
mt xu th tt yu ca thi đi, vi mc tiêu hi nhp và toàn cu hóa mnh m
này, kinh doanh ngân hàng đc xem là mt trong nhng lnh vc ht sc nhy
cm, phi m ca gn nh hoàn toàn theo các cam kt trong hip đnh thng mi
Vit Nam - Hoa K. Trong bi cnh đó, vic các ngân hàng thng mi Vit Nam
s phi đi mt vi nhng thách thc nh th nào, tn dng c hi ra sao và bng
cách nào đ có th bin thách thc thành c hi, bin nhng khó khn thành li th
ca bn thân, đòi hi toàn b các thành viên trong h thng NHTM Vit Nam phi
ch đng nhn thc và sn sàng tham gia vào sân chi chung quc t, nâng cao
nng lc cnh tranh trong quá trình hi nhp, s cn phi tuân th theo mt s điu
c quc t, lut pháp quc t. Mt trong nhng điu c quc t đc các nhà
qun tr ngân hàng quan tâm chính là Hip c v an toàn vn trong hot đng
ngân hàng – còn đc bit thông dng vi tên gi Hip c Basel.
Vn t có là ngun hp th tn tht tài chính và khi nó gia tng, s giúp gim
thiu xác sut và s khc nghit ca h thng ri ro. Nh chúng ta đã bit, đ thc

hin các chc nng ca ngân hàng thng mi mt cách thun li thì các ngân hàng
thng mi phi có mt ngun vn đ ln và n đnh, bi vì ngun vn đóng vai
trò rt quan trng, nh hng đn cht lng hot đng ca các ngân hàng thng
mi, bên cnh vic đánh giá qui mô hot đng ca mt ngân hàng thì ngun vn
này còn đc xem là tiêu chí đ đánh giá mc đ an toàn trong hot đng ngân
hàng. Do vy, các c quan qun lỦ Nhà Nc Vit Nam luôn không ngng ban
hành, sa đi các qui đnh nhm đm bo an toàn v vn cho các ngân hàng thng
mi. Trên l trình ci cách tài chính theo chun quc t, Vit Nam trong khong
chc nm tr li đã nhiu đi mi, tuy nhiên, các ngân hàng Vit vn còn cách xa
so vi chun mc quc t. c bit trong nhng nm 2008 - 2009, khng hong tài

chính buc th gii phi ci cách mt ln na thì Vit Nam li càng tt xa.
S thay
đi nhanh chóng ca th gii đt ra cho chúng ta yêu cu phi đy nhanh ci cách
tài chính nhanh hn. Không ch là tip cn vi các thông l quc t mà còn phi
góp phn khc phc nhng đim yu ni ti. ng thi nâng cao nng lc cnh
tranh đ hi nhp vào th trng ngân hàng quc t.
Do đó, Vit Nam cn phi ch
đng nhn thc, tuân th cht ch các thông l, hip c quc t, cng nh các quy
đnh v vn.
Trong đó phi k đn hip c Basel, là hip c đc rt nhiu nc
trên th gii áp dng, là chun mc đ đánh giá v đ an toàn vn và hot đng ca
ngân hàng,
Basel là hip c đc đt ra nhm đm bo các ngân hàng có kh nng
khc phc tn tht khi ri ro mà không nh hng đn quyn li ngi gi tin,
các
hip c Basel dng nh cng đã rt quen thuc vi các ngân hàng thng mi
Vit Nam, t khi ra đi đn nay, cùng vi s phát trin ca ngành ngân hàng, h
thng hip c Basel đã xây dng nên ba phiên bn: Basel I, Basel II, Basel III .
Trên thc t, vic ng dng các hip c Basel ti Vit Nam còn nhiu vng

mc, nên ti Vit Nam vic ng dng ch mi ti đc Basel II trong khi trên th
gii đã phn đu thc hin Basel III. Vic tip cn vi các chun mc ca Basel,
đc bit là Basel II đòi hi k thut phc tp và chi phí khá cao. i vi mt nc
có h thng ngân hàng mi đang  giai đon phát trin ban đu nh Vit Nam, vic
áp dng Basel II gp nhiu khó khn, thách thc và mt nhiu thi gian.
 có th nm bt đc ni dung trong các hip c Basel,cng nh thc
trng vn dng các hip c này vào th trng Vit Nam, đ qua đó có th có
nhng đánh giá v nhng khó khn và thành tu mà ngành ngân hàng Vit Nam đã
giành đc khi thc hin l trình bo đm an toàn vn, nâng cao hiu qu hot
đng, gim thiu ri ro mt cách hiu qu, tôi đã la chn đ tài : “m bo ngun
vn t có ca ngân hàng thng mi Vit Nam theo hip c Basel” .
2. Tng quan v các nghiên cu trong vƠ ngoƠi nc :
Trên th gii đã có nhiu công trình nghiên cu khoa hc xoay quanh ni
dung liên quan đn các phiên bn ca Hip c Basel. Có th k đn công trình

nghiên cu ca Laurent Balthazar(2006), vi ni dung đi t Hip c Basel 1 đn
Basel 3 đã cho ta cái nhìn khái quát v Ủ ngha ni dung ca các hip c này đng
thi bao gm c mô hình ri ro tín dng đc xây dng đ hiu chnh các yêu cu
v vn theo Basel 2, hay nh ti Vit Nam, có đ tài nghiên cu ca tác gi Chu Th
Hng Giang vi ni dung xoay quanh vic ng dng hip c Basel II vào h
thng qun tr ri ro … Tuy nhiên, ni dung ca các nghiên cu trc ch yu xoay
quanh vic nghiên cu các chun mc liên quan đn hip c Basel II, và vn đ
qun tr ri ro ca ngân hàng.
Hin nay, hip c Basel III đã bt du đc trin khai  nhiu nc trên th
gii, vi ni dung tp trung nhiu vào vn đ ngun vn t có và tính thanh khon
ca h thng ngân hàng. Do đó, đ ni tip cùng vi s phát trin b hip c này,
trong mt bài lun vn tt nghip ca mình, tác gi Lilia Mukhlynina ( 2012) , đã
tin hành ngiên cu đ tài v hiu sut vn ca ngân hàng, trong đó có đ cp ti
Basel III , vi mô hình hiu sut vn ngân hàng ca các ngân hàng đt ti châu Âu
và đc chia thành hai b : Khu vc Eurozone và khu vc Non Eurozone giai đon

t nm 2002 đn nm 2010. Tác gi Nguyn Bo Huyn ( 2013), vi đ tài v vic
thc hin Basel III  khu vc ông Nam Á. Các đ tài đu tp trung nghiên cu v
kh nng ng dng ca Basel III đi vi mc đ an toàn vn ti các nc phát trin,
vi h thng ngân hàng khá mnh, nhng đi vi th trng nh Vit Nam thì nó có
kh dng hay không, ta có th tìm thy đc phn nào câu tr li trong đ tài nghiên
cu ca tác gi Nguyn c Trung (2013).
Cùng nghiên cu v ni dung Basel III, tác gi Nguyn c Trung (2013),
cng đi hng vào mc tiêu an toàn vn theo hip c Basel 3 ca các NHTM Vit
Nam. Tuy nhiên, trong đ tài ca tác gi Nguyn c Trung (2013), ni dung thc
trng cha đi sâu vào tng nm c th đi vi ch tiêu an toàn vn và ngun vn t
có ca các ngân hàng, cng nh d liu mi đc cp nhp ti nm 2011, trong khi
vào nm này các NHTM Vit Nam mi bt đu tin ti thc hin Basel II, do đó đ
có s nhìn nhn rõ ràng hn v kh nng áp dng Basel III trong tng lai, thì cn
có thêm d kin  các nm tip theo.

3. Mc tiêu nghiên cu :
Thông qua c s lý lun v ngun vn t có ca NHTM, cng nh tìm hiu
v hiêp c bo đm an toàn vn Basel.  tài mun hng đn nhìn nhn thc
trng ngun vn t có và h s an toàn vn ti các ngân hàng thng mi Vit Nam
t nm 2005-2013 nh th nào, đ qua đó có th đa ra nhng đ xut đánh giá
nhm đm bo ngun vn t có ca NHTM Vit Nam có th nhanh chóng tip cn
các chun mc mi nht ca Hip c vn Basel.
4. Phng pháp nghiên cu :
Phng pháp lỦ thuyt suy lun logic, toán hc, thng kê, so sánh và nghiên
cu, cùng vi h thng d liu th cp đc thu thp t các báo cáo tài chính ca
ngân hàng, đc chn lc t các tp chí uy tín, các website v ván đ tài chính,
ngân hàng, và pháp lut
Có s dng phng pháp đnh lng, hi quy đ xây dng lên công thc v
mô hình vn ca ngân hàng vi các bin nh : tng tài sn, t l an toàn vn, li
nhun sau thu, vn c phn, …

5. i tng vƠ phm vi nghiên cu :
 tài tp trung nghiên cu v ngun vn t có và các chun mc liên quan
đn vic bo đm an toàn vn ca NHTM Vit Nam.
Tin hành đánh giá v ngun vn t có cng nh mc đ an toàn vn ca các
NHTM Vit Nam t nm 2005 đn nm 2013.
6. ụ ngha thc tin ca đ tƠi :
Thông qua vic phân tích thc trng ngun vn t có, và t l an toàn vn ca
các NHTM ti Vit Nam, đ tài mun mang đn mt cái nhìn khái quát v tm
quan trng ca vn đ bo đm an toàn vn, cng nh đa ra các hn ch mà các
NHTM Vit Nam còn đang mc phi, giúp đa ra các khuyn ngh nhm nâng cao
cht lng bo đm an toàn vn ca các NHTM Vit Nam trên c s áp dng Hip
c Basel.

Thông qua vic xây dng mô hình đ đánh giá mc đ nh hng ca các yu
t : t l an toàn vn, qui mô ca ngân hàng … đn hiu sut s dng vn ca ngân
hàng.  t mi quan h này, các NHTM Vit Nam có th hoch đnh cho mình
các chin lc hot đng cho phù hp, sao cho va nâng cao đc li nhun đng
thi cng đm bo đc mc đ an toàn trong hot đng ca mình.
7. Ni dung đ tƠi :
Kt cu ca lun vn bao gm ba phn :
Chng 1: Lý thuyt tng quan v ngun vn t có ca ngân hàng thng
mi và hip c vn Basel .
Chng 2: Thc trng vn t có ca các NHTM Vit Nam trong các qui đnh
liên quan đn hip c Basel
Chng 3: Mt s kin ngh và gii pháp nhm đm bo ngun vn t có ca
các NHTM Vit Nam theo hip c Basel

















1


CHNG 1 : Lụ THUYT TNG QUAN V
NGUN VN T Cị CA NGÂN HẨNG THNG
MI VẨ HIP C VN BASEL

1.1. Tng quan lỦ thuyt v ngun vn t có ca Ngơn hƠng thng mi
1.1.1. Khái nim:
V mt kinh t, vn t có là vn riêng ca ngân hàng do các ch s hu đóng
góp và nó còn đc to ra trong quá trình kinh doanh di dng li nhun gi li.
V mt qun lỦ, theo các c quan qun lý ngân hàng ( NHNN) , vn t có ca
ngân hàng đc hp thành hai loi : Vn t có cp 1 và vn t có cp 2.
Ta có cách tính toán vn t có nh sau :
Vn t có = Vn cp 1+ Vn cp 2 – Các khon gim tr khi vn t có
Thông t s 13/2010/TT-NHNN ngày 20/05/2010 v Quy đnh các t l đm
bo an toàn trong hot đng ca t chc tín dng đã quy đnh rõ các khon mc
đc hch toán vào Vn cp 1 và Vn cp 2.

1.1.2. c đim:
Vn t có là ngun vn n đnh và luôn tng trng trong qúa trình hot đng
ca ngân hàng.
Vn t có ca ngân hàng chim t trng nh trong tng ngun vn kinh
doanh (thông thng t 8% đn 10%), tuy nhiên nó li gi mt vai trò rt quan
trng vì nó là c s đ hình thành nên các ngun vn khác ca ngân hàng đng thi
to nên uy tín ban đu ca ngân hàng.
Vn t có quyt đnh quy mô hot đng ca ngân hàng, c th vn t có là c
s đ xác đnh gii hn huy đng vn ca ngân hàng. Nó còn là yu t đ các c
quan qun lý da vào đ xác đnh các t l an toàn trong kinh doanh ngân hàng
2


(Theo Pháp lnh ngân hàng nm 1990 thì mt ngân hàng không đc phép huy
đng vn qúa 20 ln so vi vn t có vì nó nh hng đn nng lc chi tr ca
ngân hàng).
Theo lut các t chc tín dng ca VN, mt ngân hàng khi cho vay đi vi
mt khách hàng thì tng d n cho vay cao nht không đc phép vt qúa 15%
vn t có ca ngân hàng.
1.1.3. Chc nng ca vn t có :
 Chc nng bo v:
Trong hot đông kinh doanh có rt nhiu ri ro, nhng ri ro này khi xy ra s
gây ra nhng thit hi ln cho ngân hàng, đôi khi nó có th dn ngân hàng đn ch
phá sn. Khi đó vn t có s giúp ngân hàng bù đp đc nhng thit hi phát sinh
và đm bo cho ngân hàng tránh khi nguy c trên.
Trong mt s trng hp ngân hàng mt kh nng chi tr thì vn t có s đc
s dng đ hoàn tr cho khách hàng.
Ngoài ra, do mi quan h h tng gia ngân hàng vi khách hàng, vn t có
còn có chc nng bo v cho khách hàng không b mt vn khi gi tin ti ngân
hàng.

 Chc nng hot đng:
Th hin  ch vn t có có th đc s dng đ cho vay, hùn vn hoc đu t
chng khoán nhm mang li li nhun cho ngân hàng. Tuy nhiên, do vn t có
chim t trng không ln trong tng ngun vn kinh doanh nên li nhun mà nó
mang li cng không cao. Vì vy chc nng hot đông  đây cng ch là th yu.
 Chc nng điu chnh:
Vn t có là đi tng mà các c quan qun lỦ ngân hàng thng hng vào đó
đ ban hành nhng quy đnh nhm điu chnh hot đng ca các ngân hàng, là tiêu
chun đ xác đnh tính an toàn (ví d nh các ngân hàng không đc đu t vào tài
sn c đnh vt qúa 50% vn ca ngân hàng). Vn t có còn là cn c đ xác đnh
3


và điu chnh các gii hn hot đng nhm đm bo ngân hàng an toàn trong kinh
doanh.
1.1.4. Phng pháp tng vn t có
 Ngun bên ngoài :
- Phát hành c phiu thng:
o u đim: Không phi hoàn tr cho ngi mua c phiu, c tc ca c phiu
thng không phi là gánh nng v tài chính cho ngân hàng trong nhng nm
làm n thua l. Phng pháp này làm tng quy mô vn nên cng làm tng kh
nng vay n ca ngân hàng trong tng lai.
o Nhc đim: Chi phí cao và có th làm loãng quyn s hu ngân hàng
(Dulution), gim mc c tc trên mi c phiu (Earning per share), làm gim t
l đòn by tài chính mà ngân hàng có th tn dng.
- Phát hành c phiu u đãi vnh vin:
o u đim: Không phi hoàn tr vn và không làm phân tán quyn kim soát
ngân hàng, tng kh nng vay n ca ngân hàng trong tng lai.
o Nhc đim: C tc phi tr cho các c đông là gánh nng tài chính trong
nhng nm ngân hàng b thua l, chi phí phát hành cao, gim mc c tc trên

mi c phiu.
- Phát hành giy n th cp (thi hn ti thiu 7 nm):
o u đim: Chi phí thp và không làm phân tán quyn kim soát ca ngân hàng.
ây là phng pháp hiu qa vì trái phiu này đc các nhà đu t a chung
trên th trng.
o Nhc đim: Phi hoàn tr cho ngi mua trái phiu khi đn hn, lãi tr cho trái
phiu là gánh nng cho ngân hàng v tài chính.
4


- Ngân hàng còn có th thc hin các bin pháp tng vn t ngun bên ngoài
khác nh bán tài sn và thuê li, chuyn đi chng khoán n thành c
phiu
 Ngun bên trong:
- Ch yu do tng li nhun gi li. ây là li nhun ngân hàng đt đc
trong nm, nhng không chia cho các c đông mà gi li đ tng vn.
o u đim: Không tn kém chi phí, không làm loãng quyn kim soát ngân hàng
và không phi hoàn tr. Phng pháp này giúp ngân hàng không ph thuc vào
th trng vn nên tránh đc chi phí huy đng vn.
o Hn ch: Ch áp dng vi các ngân hàng ln, làm n có lãi liên tc và đu đn.
Hình thc này không th áp dng thng xuyên vì nó làm nh hng đn quyn
li ca c đông.
Phng pháp này ph thuc vào:
a) Chính sách c tc ca ngân hàng: Chính sách này cho bit ngân hàng cn
phi gi li bao nhiêu thu nhp đ tng vn phc v cho m rng kinh doanh
và bao nhiêu thu nhp s đc chia cho các c đông. Ta có:
T l thu nhp gi li (Li nhun không chia) = Mc thu nhp gi li : Thu
nhp sau thu
T l chi tr c tc = Tng giá tr c tc : Thu nhp sau thu
T l thu nhp gi li quá thp s làm cho mc tng trng vn ngân hàng s

chm, dn đn gim kh nng m rng tài sn sinh li, tng ri ro phá sn. Ngc
li, nu t l thu nhp gi li quá ln s làm gim thu nhp ca c đông dn đn th
giá c phiu ca ngân hàng b gim.
b) Tc đ tng vn t ngun ni b: Mt t l tng trng vn t ngun ni b
lỦ tng phi đáp ng c hai yêu cu: Mt là, ngân hàng tng trng đc tài
5


sn có (đc bit là các khon cho vay); Hai là, không làm suy gim quá mc
t s vn/tài sn ca ngân hàng.
- C phn hóa :
ây là bin pháp tng vn ca các NHTM NN. Thc cht vic c phn hóa là
vic chuyn đi hình thc s hu t s hu nhà nc sang c phn bng bin pháp
phát hành c phiu.
Trong thi k kinh t ngày càng phát trin, vn đ h nhp ngày càng tr nên
cp thit hn đòi hi các ngân hàng phi có mt tim lc tài chính tht ln mnh
nu ch trông ch vào phn vn cp ca Nhà Nc thì không đ.
Khi c phn hóa các NHTM NN tr thành các NHTM CP Nhà Nc s có rt
nhiu li th :
 Tng quy mô vn ca ngân hàng lên và đa dng thêm nhiu ngun b
sung vn nh : Vn ca nhân dân, nhà đu t nc ngoài, các tp đoàn
tài chính …
 Khi các nhà đu t nc ngoài, các tp đoàn tài chính ln tr thành c
đông, các NHTM CP Nhà Nc có th đc tip xúc vi cách qun lý
mi, khoa hc công ngh mi …. Nhm nâng cao nng lc cnh tranh
ca ngân hàng.
Tóm li, vn t có là ngun hp th tn tht tài chính và khi nó gia tng, s
giúp gim thiu xác sut và s khc nghit ca h thng ri ro. Nh chúng ta đã
bit, đ thc hin các chc nng ca ngân hàng thng mi mt cách thun li thì
các ngân hàng thng mi phi có mt ngun vn đ ln và n đnh, bi vì ngun

vn đóng vai trò rt quan trng, nh hng đn cht lng hot đng ca các ngân
hàng thng mi, bên cnh vic đánh giá qui mô hot đng ca mt ngân hàng thì
ngun vn này còn đc xem là tiêu chí đ đánh giá mc đ an toàn trong hot
đng ngân hàng. Do vy, cn có các c ch kim soát vn phù hp, nhm đm bo
an toàn trong hot đng ca ngân hàng
6


1.2. S phát trin ca các quy đnh ngơn hƠng
1.2.1. S ra đi ca quy ch vn:
Lch s ca các quy đnh ngân hàng đã din ra t lâu trc khi có Hip c
Basel và tích ly các kinh nghim t mt lot thay đi ca các chính sách nghiêm
ngt đi vi các vic bãi b quy đnh. Nhng n lc kim soát vn ngân hàng đu
tiên có th bt ngun t nm 1863, khi các phn mi trong "hin chng ngân hàng
quc gia " đã đc to ra  Hoa K
1
. Cuc ni chin to ra sc nng đi vi nn
kinh t, buc chính ph phi tìm kim ngun vn. Do đó, các ngân hàng quc gia
mi đc phép phát hành đng tin riêng ca h đc h tr bi chng khoán M.
ây là nhng đn v đu tiên phi tri qua yêu cu v vn, da trên dân s trong
khu vc dch v ca h.
Sau "nm vàng 1960 " ca s thnh vng kinh t, châu Âu li phi tri qua
s phá sn ca ngân hàng Herstatt
2
, khi mt trong nhng ngân hàng thng mi ln
nht nc c vi 2 triu DM tài sn đã đi xung. Các ngân hàng tham gia vào
kinh doanh ngoi hi, sau s sp đ ca Bretton Woods vào nm 1973 đã tr thành
mt mi nguy di hot đng t giá hi đoái th ni. Vào nm 1974, nhm tìm
cách ngn chn s sp đ hàng lot ca các ngân hàng
t nhng cuc khng hong

v tin t quc t và th trng ngân hàng, mà đáng quan tâm nht là s sp đ ca
ngân hàng Herstatt  Tây c, mt nhóm các Ngân hàng Trung ng và c quan
giám sát ca 10 nc phát trin (G10) đã thành lp nên U ban Basel v giám sát
ngân hàng (Basel Committee on Banking supervision – BCBS) ti thành ph Basel,
Thy S.  duy trì và cng c hot đng, y ban Basel t chc nhóm hp 4 ln
trong nm và hp thng niên ti tr s Ngân hàng thanh toán quc t (BIS) ti
Washington hoc ti Thành ph Basel, Thy S. Tuy nhiên, đ hot đng hiu qu
và thng xuyên, mt Hi đng th kỦ thng trc đc đ xut bi Ngân hàng
Thanh toán Quc t  Basel, gm 15 thành viên là nhng nhà giám sát hot đng

1
Trc nm 1863 ch nhng Ngân hàng quc gia theo quy đnh tn ti  Hoa K
2
Trng hp ca Herstatt là mt trong nhng tht bi ln nht trong lch s ngân hàng c. S sp đ này
nhn đc nhiu s chú ý do nh hng pháp lý ca nó và bây gi đc bit trong ngành tài chính di thut
ng " ri ro Herstatt ", mà xut phát t s chm tr v thi gian chuyn giao gia hai đng tin. Các ngân
hàng đã đóng ca vào nm 1974 (BIS nm 2004 [11])
7


ngân hàng chuyên nghip đc bit phái tm thi t các t chc tín dng tài chính
thành viên. Hi đng th kí thng trc ca y ban có tr s làm vic ti
Washington DC, M ( Hip Hi Ngân hàng thng mi Vit Nam, 2011)
Nm 1980, gii hn v lãi sut đã đc bãi b và các hn ch v hot đng
ngân hàng đã bng nhiu cách ni lng.  bù đp cho chi phí tài tr cao hn, S &
L đã bt đu tìm kim c hi ri ro hn. Chính vì điu này và s bt n tài chính
toàn cu đã to đng c thúc đy các nhà qun lỦ đ xut mt yêu cu t l vn rõ
ràng  cp liên bang. Tiêu chun đu tiên đã đc thit lp bi t l đòn by trên
vn s cp, trong đó bao gm vn ch s hu và vn vay d phòng tn tht. Nh
vy, t l an toàn vn thành lp sm nht ti thiu là 6% cho các ngân hàng cng

đng
3
và 5% đi vi các t chc khu vc ln hn.
Các đnh ngha chung v quy đnh vn và yêu cu v vn chính thc đã đc
hoàn thành trong nm 1985, thay đi t l vn s cp cho các ngân hàng ln t 5%
và cho các ngân hàng cng đng t 6% đn bng 5,5 % tng tài sn điu chnh .
Nm gi ít hn 3% vn s cp trên tng tài sn chính , các ngân hàng đã đc phân
loi vào dng " không an toàn và không lành mnh " và yêu cu phi tuân th các
bin pháp khc phc tng ng.
Nm 1986 các ngân hàng đã m rng hot đng ca mình , phát trin các hot
đng ngoi bng sáng to hn và cùng mt lúc đã đc di chuyn ra khi tài sn
lu đng an toàn nng sut thp . Nhng nhà làm lut cm nhn đc s cn thit
phi xem xét t l vn s cp là không đ đ phân bit nhng ri ro mi xut hin
và đang tìm cách đ xem xét mt cách có h thng s lc ri ro ca các ngân hàng
t nhân ( FDIC , 2003) . Ngay sau đó tt c các nc y ban Basel đã đa ra cách
tính toán t l vn , da trên mt phn bù ca ri ro ca tài sn. Tuy nhiên , có s
khác bit đáng k trong cách tip cn và chi tit các quy đnh vn gia các quc gia
này ( Tarullo , 2004).

3
Ngân hàng cng đng là nhng ngân hàng nh, có quy mô đa phng, đc xây dng nhm phc v cho
li ích ca mt cng đng ti mt khu vc nht đnh, ch yu trong cng đng mà ngân hàng này đt tr s
8


1.2.2. Gii thiu v Basel I :
Vào nhng nm 1980, khi h thng NHTM trên th gii phát trin mnh m
cng là lúc vic cnh tranh không lành mnh và công bng gia các ngân hàng din
ra ngày càng ph bin.  gii quyt vn đ này, lãnh đo các nc phát trin đã
tìm gii pháp thích hp va khuyn khích cnh tranh công bng gia các ngân hàng

va đm bo an toàn cho ngi gi tin. Gii pháp y chính là gii thiu Hip c
vn Basel (the Basel Capital Accord) hay Basel I. Basel là yêu cu v an toàn vn
do các ngân hàng thuc các nc nhóm G10 khi xng và đc y ban Qun lí
ngân hàng thuc ngân hàng Thanh toán Quc t (BIS) ban hành ln đu tiên vào
nm 1988 và có hiu lc t 1992.
Ban đu Basel I ch áp dng trong hot đng ca các ngân hàng quc t thuc
nhóm G10. Sau này, Basel I đã tr thành chun mc toàn cu và đc áp dng trên
120 quc gia ( Chu th Hng Giang, 2009).
1.2.2.1. Ni dung c bn ca Basel I :
Ct lõi ca nó có th đc minh ha bng ba bc tính toán. u tiên , các tài
sn và mc ngoi bng đc thit lp bi các ngân hàng đã đc gán vào mt trong
nm các loi ri ro. Th hai, vn yêu cu đi vi tng mc bng cân đi da trên
ri ro gia quyn đã đc xác đnh. Th ba ,các khon này đc cng vào vi nhau
đ to ra tng s vn ti thiu ca ngân hàng phi nâng cao và duy trì ( Tarullo ,
2004) .
Theo Basel I, tng vn ca ngân hàng theo Basel I đc chia làm 2 loi : Vn
cp 1 và vn cp 2 ( Ph lc 1). Vi các gii hn: Tng vn cp 2 không đc
quá 100% vn cp 1; n th cp ti đa bng 50% vn cp 1; d phòng chung
ti đa bng 1,25% tài sn có ri ro; d tr tài sn đánh giá li đc chit khu
55%; thi gian đáo hn còn li ca n th cp ti thiu là 5 nm; vn ngân hàng
không bao gm vn vô hình (goodwill). ( Chu Th Hng Giang, 2009 )
Theo bin đi ca th trng, nm 1996, Hip c Basel I đc sa đi có
tính đn ri ro th trng). Theo đó, ri ro th trng bao gm c ri ro th trng
9


chung và ri ro th trng c th. Ri ro th trng chung đ cp đn nhng thay đi
v giá tr th trng do có s bin đng ln trên th trng. Ri ro th trng c th
là nhng thay đi v giá tr ca mt loi tài sn nht đnh. Có 4 loi bin s kinh t
làm phát sinh ri ro th trng, đó là t giá lãi sut, ngoi hi, chng khoán và hàng

hóa. Ri ro th trng có th đc tính theo 2 phng thc hoc là bng mô hình
Basel tiêu chun hoc là bng các mô hình giá tr chu ri ro ni b ca các ngân
hàng. Nhng mô hình ni b này ch có th đc s dng nu ngân hàng tho mãn
các tiêu chun đnh tính và đnh lng đc quy đnh trong Basel.
1.2.2.2. ánh giá v Basel I :
Hip c Basel đu tiên đc ban hành cho tt c các quc gia G-10 vào cui
nm 1990. Trong hai nm qua, ngoài các nc thành viên thì các nc khác cùng
vi h thng ngân hàng phát trin cng t nguyn đa ra các sp xp cho yêu cu
v vn bi h nhn thy mt thc t rng nu không tuân th các quy tc vn mi
các ngân hàng s có ít thun li hn so vi nhng ngân hàng tuân th.
Bên cnh nhng điu đã đt đc thì còn có nhng hn ch mà t đó đã dn
đn nhng ci tin tt hn hình thành nên nhng hip c Basel tip theo. Có th
đa ra bn hn ch mà trong quá trình áp dng Basel I thì h thng các ngân hàng
quc t đã gp phi nh sau :
Th nht, phân loi ri ro cha chi tit cho các khon vay . H s ri ro cha
chi tit cho ri ro theo đi tác (ví d kh nng tài chính ca khách hàng) hoc
theo đc đim ca khon tín dng (ví d nh theo thi hn).

iu này ch ra rng
có th các ngân hàng có cùng t l an toàn vn nhng có th đang đi mt vi các
loi ri ro khác nhau,  mc đ khác nhau.
Th hai, Basel I cha tính đn li ích ca đa dng hóa hot đng .
Các lý thuyt v đu t ch ra ri ro s gim thông qua đa dng hoá danh mc đu
t. Tuy nhiên, theo Basel I, quy đnh v vn ti thiu không khác bit gia mt
ngân hàng có hot đng kinh doanh đa dng (ít ri ro hn) và mt ngân hàng
kinh doanh tp trung (nhiu ri ro hn). Mt khon n riêng l yêu cu mt
10


lng vn ging nh mt danh mc đu t đc đa dng hóa, vi cùng mt giá tr

(ví d không có s khác bit nào gia mt khon vay $100 và 100 khon vay $1).
Th ba, Basel I cha tính đn các ri ro khác. Trong quy đnh vn ti thiu
ca mình, Basle I mi ch đ cp đn nhng ri ro v tín dng, cha đ cp
đn nhng ri ro khác nh ri ro hot đng, ri ro quc gia, ri ro ngoi hi; đ
cp cha đy đ v ri ro th trng
Th t, danh sách các tài sn th chp còn khá hn ch so vi hiu qu s
dng ca các ngân hàng
Th nm, mt s các quy tc do Basel I đa ra không th vn dng
trong
trng
hp ngân hàng sáp nhp hay tp đoàn ngân hàng,
n
g
â
n
hàng m, ngân
hàng – chi
nhánh.
Xu th phát trin hin nay là các ngân hàng dn dn sáp nhp
vi nhau đ to thành nhng tp đoàn ln có kh nng cnh tranh cao và có tim
lc mnh v tài chính, công ngh, các ngân hàng không còn ch hot đng trng
phm vi lãnh th quc gia mà luôn vn ra tm quc t, m rng mng li ngân
hàng di hình thc hot đng ca ngân hàng quc t. Chính vì vy, mt s qui
đnh trong Basle I đã không còn phù hp khi áp dng ti nhng ngân hàng này,
đòi hi phi có mt s ci tin toàn din trong vic xây dng các chun mc quc
t v qun tr ri ro và giám sát hot đng ngân hàng. .(Chu Th Hng Giang,
2009)
Nhìn chung, vi vai trò là b quy tc quc t đc thit lp cho hn trm
quc gia, thì Basel I đc xem là mt s đánh du quan trng trong quá trình hình
thành nên mt chun mc nguyên tc chung cho h thng ngân hàng toàn th gii.

Vic đa ra s cho phép chính thc cho ri ro trong vic tính t l vn là mt ci
tin ln so vi tình hình.
1.2.3. Gii thiu v Basel II :
1.2.3.1. Ni dung ca Basel II :
Basel II xut hin trong s cn thit phi ci tin cho tp đu tiên ca yêu cu
v vn. Mc đích là đ gii quyt nhng thiu sót quan trng nht ca Basel I Có