1
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN NGC KIU LINH
CÁC GII PHÁP THC HIN CHIN
LC KINH DOANH CA DC HU
GIANG N NM 2012
LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ KINH TEÁ
TP. H Chí Minh – Nm 2007
2
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
NGUYN NGC KIU LINH
CÁC GII PHÁP THC HIN
CHIN LC KINH DOANH CA
DC HU GIANG N NM 2012
Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mã s : 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC
:
TS. NGUYN TH BÍCH CHÂM
TP. Hoà Chí Minh - Naêm 2007
3
MC LC
S cn thit ca đ tài i
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài ii
i tng và phm vi nghiên cu iii
Phng pháp nghiên cu iii
Kt cu lun vn iii
1.1 Bn cht ca chin lc kinh doanh 1
1.1.1 Khái nim v chin lc kinh doanh 1
1.1.2 Qun tr chin lc 1
1.1.3 Vai trò ca chin lc kinh doanh đi vi doanh nghip 2
1.2 Quá trình qun tr chin lc 3
1.2.1 Xác đnh chc nng nhim v và mc tiêu ca doanh nghip 4
1.2.1.1 Chc nng nhim v 4
1.2.1.2 Mc tiêu 5
1.2.2 Phân tích môi trng 5
1.2.2.1 Môi trng bên ngoài 6
1.2.2.2 ánh giá tình hình ni b ca doanh nghip 10
1.2.3 Công c hoch đnh chin lc 13
1.2.3.1 Ma trn các yu t môi trng 13
1.2.3.2 Ma trn SWOT 16
1.2.3.3 S đ xng cá 17
2.1. Tng quan v tình hình hot đng ca ngành dc ti Vit Nam 18
2.2. Gii thiu tng quan hot đng kinh doanh ti DHG 20
2.2.1 Gii thiu công ty 20
2.2.2 Kt qu hot đng kinh doanh ca DHG sau c phn hóa 21
2.3. Phân tích các tác đng ca môi trng đn hot đng kinh doanh ca
DHG 23
2.3.1 Môi trng bên ngoài 24
2.3.1.1 Môi trng v mô 24
2.3.1.1.1. nh hng kinh t 24
2.3.1.1.2. Các yu t v vn hóa, xã hi, dân s và đa lý 26
2.3.1.1.3. Các nh hng lut pháp, chính ph và chính tr 28
2.3.1.1.4. Các nh hng v công ngh 30
2.3.1.2 Môi trng vi mô 32
2.3.1.2.1. Môi trng cnh tranh ngành 32
2.3.1.2.2. Khách hàng 33
2.3.1.2.3. Nhà cung cp 34
2.3.1.2.4. i th cnh tranh 35
2.3.1.3 Kt lun các yu t bên ngoài 39
2.3.1.4 Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài 40
2.3.2 Môi trng bên trong 42
2.3.2.1 Nhân s 42
2.3.2.2 Sn phm 43
2.3.2.3 Th trng và h thng phân phi 46
2.3.2.4 Hot đng qun tr 49
4
2.3.2.5 H thng qun lý cht lng 49
2.3.2.6 Tình hình tài chính 50
2.3.2.7 Hot đng marketing 55
2.3.2.8 Trình đ công ngh 56
2.3.2.9 Nghiên cu và Phát trin sn phm 57
2.3.2.10 Kt lun v các yu t bên trong 57
2.3.2.11 Ma trn đánh giá các yu t bên trong 58
3.1 Mc tiêu phát trin ca DHG đn nm 2012 61
3.2 Ma trn SWOT 62
3.3 Phân tích kh nng khai thác yu t bên trong và ngoài ca DHG 63
3.3.1 Phân tích kh nng khai thác c hi 63
3.3.2 Phân tích kh nng hn ch nguy c 64
3.3.3 Phân tích khai thác đim mnh 65
3.3.4 Phân tích kh nng hn ch đim yu 65
3.4 ng dng mô hình xng cá đ xác đnh các chin lc 66
3.5 Các chin lc đc la chn 70
3.5.1 Nhóm chin lc cp công ty 70
3.5.1.1 Chin lc phát trin th trng và h thng phân phi 70
3.5.1.2 Chin lc phát trin sn phm. 71
3.5.1.3 Chin lc kt hp và liên kt 74
3.5.2 Chin lc cp chc nng 75
3.5.2.1 Marketing 75
V chính sách giá c sn phm 78
3.5.2.2 Chin lc v ngun nhân lc 78
3.5.2.3 Chin lc qun lý và kim soát các quá trình 80
3.6 Kin ngh 82
3.6.1 Nhà nc 83
3.6.2 Ngành 84
Kt lun 85
5
DANH MC CÁC CH VIT TT
CLPTD Chin lc phát trin ngành Dc
DHG Công ty C phn Dc Hu Giang
GMP Good manufacture product (Thc hành sn xut thuc tt)
GPP Good Pharmacy Practice (Nhà thuc tt)
GSP Good safety practice - thc hành an toàn tt
Generic Phiên bn ca thuc gc đã ht thi hn bo h đc quyn
WHO World health of Organizion (T chc Y t th gii)
DANH MC BNG BIU
Bng 1.1 – Ma trn hình nh cnh tranh 16
Bng 1.2 – Ma trn SWOT 16
Bng 2.1 – Kt qu hot đng ca DHG sau c phn hóa 22
Bng 2.2 – Các ch tiêu kinh t ca Vit Nam qua các nm 26
Bng 2.3 – ph th trng ca các công ty dc phm ni đa đu ngành 36
Bng 2.4 – Ma trn hình nh cnh tranh 38
Bng 2.5 – Ma trn đánh giá các yu t bên ngoài (EFE) 41
Bng 2.6 – C cu lao đng ca DHG 42
Bng 2.7 – Sn lng sn phm sn xut ca công ty qua các nm 45
Bng 2.8 – C cu phân phi sn phm theo khu vc 48
Bng 2.9 – C cu phân phi sn phm ti 5 thành ph ln 48
Bng 2.10 – Th phn ca DHG ti nm thành ph ln 49
Bng 2.11 – Tình hình trích lp qu nm 2006 51
Bng 2.12 – Các khon phi thu và các khon phi tr nhà cung cp ca DHG 52
Bng 2.13 – Các ch tiêu tài chính ch yu 53
Bng 2.14 – Các sn phm đc tr ca DHG 57
Bng 2.15 – Ma trn đánh giá các yu t bên trong (IFE) 59
Bng 3.1 – Ma trn SWOT 62
Bng 3.2 – Kh nng khai thác c hi 63
Bng 3.3 – Kh nng hn ch nguy c 64
Bng 3.4 – Kh nng khai thác đim mnh 65
Bng 3.5 – Kh nng khc phc đim yu 66
DANH MC HÌNH
Hình 1.1 – Tin trình qun tr chin lc 3
Hình 1.2 – Mi quan h gia các nh hng ch yu ca môi trng và t chc 6
Hình 1.3 – S đ xng cá. 17
Hình: 2.1 – Biu đ doanh thu sn xut thuc trong nc 1995 – 2005 18
Hình 2.2 – Biu đ tng trng doanh thu và li nhun qua các nm ca DHG 23
Hình 2.3 – Tin thuc bình quân đu ngi/nm 27
Hình 2.4 – So sánh doanh thu ca DHG và các đi th cnh tranh nm 2006 37
Hình 2.5 – Li nhun ca DHG và mt s đi th cnh tranh nm 2006 37
Hình 2.6 – Doanh thu hàng công ty sn xut theo khu vc 47
i
CHNG M U
S cn thit ca đ tài
S chuyn đi mnh m ca c ch th trng có đnh hng đã đem li sc sng mãnh
lit cho sn xut và lu thông. Bên cnh đó là nhng mt trái nghit ngã ca th trng, do
cha có nhiu kinh nghim và buông lng trong qun lý nên mt s ngành sn xut, kinh
doanh đã li dng c hi này đ thao túng th trng, đu c lng đon kim li bt chính.
Mt trong nhng ngành đó là dc phm. Có th nói, dc phm là mt ngành có tính
cht đc bit đi vi xã hi và có nh hng rt ln vì nó nh hng trc tip đn cuc
sng, sc khe và sinh mnh ca con ngi. ây là ngành đc nhà nc kim soát, điu
tit rt cht ch nhm đm bo vic cung ng đy đ nhu cu v thuc tr bnh và bo v
sc khe ca xã hi.
Trong Ngh quyt 46-NQ/TW (23/02/2005) v công tác bo v, chm sóc và nâng cao sc
khe nhân dân trong tình hình mi có khng đnh rõ Mc tiêu chin lc phát trin ngành
dc Vit Nam đn nm 2010 là: “Phát trin ngành Dc thành mt ngành kinh t - k
thut mi nhn theo hng công nghip hóa, hin đi hóa, ch đng hi nhâp khu vc và
th gii nhm bo đm cung ng đ thuc thng xuyên và có cht lng, bo đm s
dng thuc hp lý và an toàn, phc v s nghip chm sóc và bo v sc khe nhân dân”.
Theo cam kt v nhp khu, phân phi thuc khi gia nhp WTO, t 1.1.2009, doanh
nghip có vn đu t nc ngoài, chi nhánh ca doanh nghip nc ngoài đc trc tip
nhp khu dc phm. Cam kt này ca Vit Nam khi vào WTO s m “cánh ca” mi
cho các doanh nghip nc ngoài nhng li là mt áp lc ln đi vi các doanh nghip sn
xut dc phm trong nc.
Theo thông tin t Cc qun lý dc Vit Nam, hin đã có 304 doanh nghip nc ngoài
đng ký hot đng thuc 35 quc gia và vùng lãnh th; 35 d án đc cp giy phép đu t
trong đó có 3 d án đu t vào bo qun thuc; 25 d án đã trin khai các giai đon khác
nhau – trong đó có 18 d án đt GMP (good manufacturing practice - thc hành sn xut
tt), 3 d án có dch v bo qun thuc đã đt GSP (good safety practice - thc hành an
toàn tt) và 4 d án đang hoàn thin nhà xng chun b kim tra GMP. ây thc s là
ii
mt cuc cnh tranh khc lit đ giành ly th phn dc phm ca các công ty dc trong
nc nói chung và dc Hu Giang nói riêng.
Công ty Cp Dc Hu Giang là doanh nghip đc thành lp di hình thc chuyn t
doanh nghip nhà nc sang Công ty c phn vào ngày 2/9/2004, do nhà nc nm gi c
phn chi phi vi t l 51% vn điu l. Qua hn 30 nm hình thành và phát trin, hin nay
DHG đc công nhn là doanh nghip dn đu ngành dc Vit Nam.
Trong toàn cnh th trng dc phm đang có s cnh tranh gay gt đ giành ly th
trng và th phn gia các công ty dc trong và ngoài nc nh hin nay, Công ty Cp
Dc Hu Giang (DHG) cn có mt chin lc kinh doanh đúng hng đ có th tip tc
phát trin và phát trin vng mnh trong thi gian ti. ó chính là lý do ca đ tài “Các
gii pháp thc hin chin lc phát trin kinh doanh ca Công ty C phn Dc Hu
Giang đn nm 2012”. Hy vng kt qu nghiên cu ca đ tài này có th h tr Ban giám
đc công ty xác đnh chin lc phát trin hiu qu mt cách lâu dài và gi vng v trí dn
đu trong th trng dc phm ni đa; đng thi góp phn phát trin nn y t nc nhà,
góp phn bình n và duy trì s n đnh ca th trng thuc phòng, cha bnh cho nhân
dân.
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
Nghiên cu đc thc hin nhm mc đích đánh giá mt cách tng quan v th trng
dc phm ti Vit Nam, phân tích môi trng v mô, môi trng vi mô, nhng c hi,
nhng nguy c mà thi cuc mang li; đng thi đánh giá thc trng, xác đnh mc đích,
đnh hng ca DHG. Trên c s đó, đ xut nhng gii pháp đ DHG có th phát huy
đim mnh, hn ch yu đim, tn dng c hi và gim thiu nguy c, tip tc phát trin
mt cách mnh m đ đt đc mc tiêu chin lc mà Công ty đã đ ra đn nm 2012.
đt đc mc đích này, đ tài nghiên cu gii quyt các vn đ:
• Phân tích th trng dc phm ti Vit Nam bao gm th trng sn xut và
tiêu th dc phm, thói quen s dng thuc, chính sách ca nhà nc đi vi
ngành dc và các đi th cnh tranh trong nc ca DHG;
iii
• Phân tích thc trng môi trng hot đng kinh doanh ca DHG trong thi gian
qua v công sut sn xut, th trng, th phn và nhng hot đng tip th t đó
xác đnh các đim mnh, đim yu ca DHG;
• Xây dng chin lc kinh doanh ca DHG đn 2012 và các gii pháp đ thc
hin hiu qu chin lc kinh doanh đ ra.
i tng và phm vi nghiên cu
Nghiên cu này nhm tìm kim c s khoa hc cho vic đ xut đnh hng chin lc
hot đng ca DHG và nhng gii pháp hiu qu đ thc hin chin lc đó. Do đó:
• Lun vn tp trung nghiên cu tác đng ca các yu t môi trng bên ngoài
(vn hóa, xã hi, chính tr, pháp lut và các yu t ca môi trng cnh tranh
ngành) và bên trong lên DHG, thông qua đó nhn đnh các đim mnh, đim
yu, c hi và đe da do các yu t môi trng mang li;
• i th cnh tranh trc tip ca công ty là các công ty sn xut dc phm
trong nc, các công ty chuyên phân phi dc phm nhp khu không phi là
đi th cnh tranh trc tip ca DHG;
• Chin lc đc xây dng theo mc tiêu xác đnh đn nm 2012.
Phng pháp nghiên cu
đt đc mc tiêu nghiên cu, lun vn s dng các phng pháp sau: phng pháp so
sánh tng quan, tng hp, và thng kê thông qua d liu th cp.
Kt cu lun vn
Ngoài phn m đu – gii thiu vn đ, mc tiêu nghiên cu và phng pháp nghiên cu,
lun vn kt cu thành 3 chng, bao gm:
Chng 1: C s lý lun v chin lc kinh doanh ca doanh nghip.
Chng 2: Phân tích thc trng môi trng hot đng kinh doanh ti Công ty Cp
DHG. Trong phn này s trình bày chi tit v tình hình hot đng kinh doanh, các yu t
ca môi trng bên trong và bên ngoài nh hng đn hiu qu đng ca DHG.
iv
Chng 3: Chin lc kinh doanh ca DHG đn nm 2012. Trong phn này trình
bày các mc tiêu, đnh hng, xây dng các chin lc phát trin đc nhn din thông
qua phân tích ma trn môi trng.
1
Chng 1:
C S LÝ LUN V CHIN LC KINH DOANH
1.1 Bn cht ca chin lc kinh doanh
1.1.1 Khái nim v chin lc kinh doanh
“Chin lc là nhng phng tin đt ti các mc tiêu dài hn. Chin lc kinh
doanh có th gm có s phát trin v đa lý, đa dng hóa hot đng, s hu hóa, phát
trin sn phm, thâm nhp th trng, ct gim chi tiêu, thanh lý và liên doanh”.
(Fredr. David, Khái lun v qun tr chin lc, trang 20)
Ngoài ra, có rt nhiu các khái nim v chin lc kinh doanh đc các qun tr gia đa
ra. Chng hn, theo Charles W.L.Hill & Gareth R.Jone thì “chin lc kinh doanh là tin
trình xác đnh các mc tiêu c bn dài hn ca doanh nghip, la chn theo phng thc
hoc phng hng hành đng và phân b các ngun tài nguyên cn thit đ thc hin
các mc tiêu đó”; hay theo Michael Porter, “chin lc kinh doanh là s sáng to ra v th
đc đáo bao gm các hot đng khác bit. Chin lc kinh doanh là s chn la, đánh đi
trong cnh tranh. Chin lc kinh doanh là to ra s phù hp gia tt c các hot đng
ca công ty”.
Nhìn chung, khái nim v chin lc kinh doanh dù đc din đt nh th nào đi na thì
vn bao hàm nhng ni dung chính sau:
ứ Xác đnh các mc tiêu dài hn và ngn hn ca t chc;
ứ a ra các chng trình hành đng tng quát đ đt mc tiêu;
ứ La chn các phng án hành đng, trin khai và phân b các ngun tài
nguyên đ thc hin mc tiêu đó.
1.1.2 Qun tr chin lc
Theo Fredr. David, “Qun tr chin lc có th đnh ngha nh là mt ngh thut và khoa
hc thit lp, thc hin và đánh giá các quyt đnh liên quan nhiu chc nng cho phép
mt t chc đt đc nhng mc tiêu đ ra.”. (David, Khái lun v qun tr chin lc,
trang 9). Nh vy, qun tr chin lc s tp trung vào vic phi hp gia hot đng qun
2
tr, tip th, tài chính k toán, sn xut, nghiên cu phát trin và h thng thông tin các
lnh vc kinh doanh đ đt đc mc tiêu ca t chc.
1.1.3 Vai trò ca chin lc kinh doanh đi vi doanh nghip
Chin lc cho phép mt doanh nghip nng đng hn thay vì ch phn ng li vi môi
trng hot đng, vi nhng s kin trong vic đnh hng tng lai. Chin lc cho
phép mt doanh nghip d báo trc, sáng to ra và tác đng vi môi trng. Do đó,
doanh nghip có th kim soát đc hot đng ca mình.
ứ Quá trình qun tr chin lc giúp cho các t chc thy rõ mc đích và hng
đi ca mình. Doanh nghip có th thy rõ nhng c hi do thi cuc mang li,
nhng yu t thun li trong kinh doanh, nm bt c hi đ đa ra các k
hoch, chính sách phát trin phù hp nhm đt đc mc tiêu đ ra;
ứ Trong điu kin môi trng kinh doanh luôn bin đi, qun tr chin lc giúp
các nhà qun tr d báo đc nhng bt trc, ri ro s xy ra trong hin ti và
tng lai. T đó, da trên nhng tim lc ca mình, doanh nghip s ch đng
đi phó vi nhng tình hung bt trc này;
ứ Qun tr chin lc giúp cho các nhà qun tr s dng có hiu qu các ngun
lc hin có ca doanh nghip và phân b chúng mt cách hp lý;
ứ Ngoài ra, qun tr chin lc giúp các nhà qun tr s dng mt cách có hiu
qu các ngun lc hin có ca doanh nghip và phân b chúng mt cách có
hp lý;
ứ Cui cùng, qun tr chin lc s giúp phi hp các chc nng trong t chc
mt cách tt nht trên c s mc tiêu chung ca t chc.
Nh vy, vai trò c bn ca chin lc kinh doanh là lp ra nhng chin lc phát trin
tt hn thông qua vic s dng phng cách tip cn h thng, hp lý và logic. Tuy
nhiên, s đóng góp quan trng hn ca chin lc kinh doanh là quá trình hn là mt
quyt đnh hay là chng t vn bn. Do đó, cách thc thc hin chin lc kinh doanh
đc bit quan trng.
3
1.2 Quá trình qun tr chin lc
Quá trình thc hin qun tr chin lc gm có ba giai đon sau:
Giai đon thit lp chin lc: là quá trình phát trin nhim v kinh doanh, xác đnh các
c hi và nguy c đn vi t chc t bên ngoài, ch rõ các đim mnh và đim yu t bên
trong, thit lp các mc tiêu dài hn, to ra các chin lc thay th và la chn chin lc
đc thù đ theo đui. Các vn đ trong hình thành chin lc bao gm vic quyt đnh
ngành kinh doanh nào mi có th tham gia, ngành nào nên rút ra; vic phân phi tài
nguyên; nên phát trin hot đng hay m rng th trng; liên kt hay hình thành mt liên
doanh và làm cách nào đ tránh mt s nm quyn khng ch ca đi th.
Giai đon thc thi chin lc (giai đon hành đng): gm có ba hot đng c bn là
thit lp các mc tiêu hng nm, đa ra chính sách và phân phi ngun tài nguyên.
Giai đon đánh giá, kim tra chin lc: đây là giai đon cui cùng ca quá trình qun
tr chin lc. Nó bao gm ba hot đng ch yu là xem xét li các yu t là c s cho
các chin lc hin ti, đo lng thành tích và thc hin các hot đng điu chnh.
Tin trình qun tr chin lc đc mô t trong hình 1.1 di đây:
Hình 1.1 – Tin trình qun tr chin lc
Chc nng, nhim v và mc
tiêu ca doanh n
g
hi
p
Ch
n chi
n l
c thích n
g
hi
Phân tích môi
tr
n
g
bên n
g
oài
Th
c hi
n chi
n l
c
Phân tích môi
tr
n
g
bên tron
g
Kim tra & đánh giá kt qu
th
c hi
n
Thôn
g
tin
p
hn h
i
4
Quá trình qun tr chin lc là mt quá trình nng đng và liên tc. Bt k s thay đi
ca thành t nào trong quá trình cng đòi hi s thay đi trong mt hoc tt c các thành
t khác. Do đó, các hot đng ca quá trình qun tr chin lc cn đc thc hin liên
tc. Quá trình qun tr chin lc thc s không bao gi kt thúc mà luôn tip tc mc
đ cao hn. Trong thc t, quá trình qun tr chin lc không đc phân chia rõ ràng và
thc hin cht ch nh đã ch ra trong tin trình. Các nhà chin lc không thc hin quá
trình theo kiu tng bc mt mà có s phi hp ln nhau gia các cp bc trong doanh
nghip.
1.2.1 Xác đnh chc nng nhim v và mc tiêu ca doanh nghip
ây là thành t đu tiên ca quá trình qun tr chin lc, làm nn tng cho vic son
tho chin lc.
1.2.1.1 Chc nng nhim v
Nhim v đc th hin qua bng báo cáo, li tuyên b ghi rõ các mc đích lâu dài ca
mt t chc đ phân bit doanh nghip này vi doanh nghip khác. Bng báo cáo nhim
v kinh doanh cho thy tm nhìn dài hn ca mt t chc liên h đn nhng cái mà h
mun tr thành, nhng ngi mà h mun phc v. Mt bn báo cáo nhim v tt s đnh
rõ tính cht v mc đích ca t chc, khách hàng, sn phm hay dch v, th trng, trit
lý và công ngh c bn.
Theo Vern Mc Ginnis, mt bng báo cáo nhim v nên gm có:
ứ Xác đnh rõ t chc là gì? Và t chc đó mong mun s tr nên nh th nào?
ứ c gii hn đ đ loi b mt s công vic kinh doanh và cng đ ln đ
cho phép phát trin s sáng to;
ứ Phân bit mt t chc nào đó vi các t chc khác;
ứ Phc v vi vai trò c cu đ đánh giá tt c hot đng tng lai và hin ti;
ứ Nêu ra đ rõ ràng đ tt c các thành viên trong công ty đu có th hiu đc.
Các bng báo cáo nhim v có th khác nhau chiu dài, ni dung, kích c và nét đc
trng riêng bit, tuy nhiên hu ht các chuyên gia và các vin s chin lc cho rng bng
báo cáo nhim v nên có chín b phn hp thành di đây:
5
ứ Mt là khách hàng. Ai là ngi tiêu th sn phm/dch v ca doanh nghip?
ứ Hai là dch v hay sn phm chính ca doanh nghip là gì?
ứ Ba là th trng. Doanh nghip cnh tranh đâu?
ứ Bn là công ngh. Công ngh có là yu t quan tâm hàng đu ca doanh
nghip hay không?
ứ Nm là s quan tâm đi vi vn đ sng còn, phát trin và kh nng sinh li.
Doanh nghip có ràng buc vi các mc tiêu kinh t hay không?
ứ Sáu là trit lý. âu là nim tin, giá tr, nguyn vng và các u tiên trit lý ca
doanh nghip?
ứ By là t đánh giá v mình. Nng lc đc bit hoc u th cnh tranh ca
doanh nghip là gì?
ứ Tám là mi quan tâm đi vi hình nh công cng. Doanh nghip có quan tâm
đn hình nh ca mình trong công chúng không?
ứ Cui cùng là mi quan tâm đi vi nhân viên. Thái đ ca doanh nghip đi
vi nhân viên nh th nào?
Chín tiêu chun c bn này phc v nh là cái sn thích hp cho vic đánh giá và vit
bn báo cáo nhim v. Bn nhim v đc thit k tt là điu cn thit đ son tho, thc
hin và đánh giá chin lc.
1.2.1.2 Mc tiêu
Nhng mc tiêu có th đc đnh ngha nh là nhng thành qu xác đnh mà mt doanh
nghip tìm cách đt đc khi theo đui nhim v chính xác ca mình. Mc tiêu là kt qu
mt trng thái mong đi s có và cn phi có ca mt doanh nghip sau mt thi gian
nht đnh. Mc tiêu chính là s c th hóa nhim v ca doanh nghip.
1.2.2 Phân tích môi trng
Môi trng là nhng yu t, lc lng, th ch tn ti tác đng, nh hng đn
hot đng và kt qu hot đng ca doanh nghip. Môi trng ca doanh nghip gm có
môi trng bên trong và môi trng bên ngoài. Vic phân tích môi trng nhm tìm ra
nhng đim mnh, đim yu, c hi và đe da đi vi doanh nghip; qua đó, doanh
6
nghip có th vn dng và phát huy nhng đim mnh, khc phc và hn ch nhng đim
yu trong vic khai thác các c hi và né tránh các đe da do môi trng mang li.
1.2.2.1 Môi trng bên ngoài
Các nh hng ca môi trng bên ngoài có th chia thành 05 loi ch yu: kinh t; vn
hóa, xã hi, đa lý và nhân khu; lut pháp, chính ph và chính tr; công ngh; và cnh
tranh. Mi liên h ca các nh hng này đc mô t trong hình 1.2 di đây:
Hình 1.2 – Mi quan h gia các nh hng ch yu ca môi trng và t chc
Ngun: Fredr.David, Khái lun v qun tr chin lc, trang 128
Các nh hng ca môi trng s tác đng đn loi sn phm đc phát trin; tính cht
ca chin lc đnh v sn phm và phân khúc th trng, loi dch v đc cung cp và
vic chn la các doanh nghip đ mua bán. Các nh hng ca môi trng còn tác đng
đ c nhà cung cp và phân phi. Nhn din và đánh giá các c hi v môi trng cùng
vi các mi đe da ca nó cho phép t chc phát trin đc nhim v rõ ràng, thit k
chin lc đ đt đc các mc tiêu hàng nm.
• nh hng kinh t
Nhân t kinh t có nh hng trc tip đi vi sc thu hút tim nng ca các chin lc
khác nhau. S tác đng ca môi trng này có tính cht trc tip, nng đng hn so vi
1. nh hng kinh t;
2. nh hng vn hóa,
xã hi, đa lý và
nhân khu;
3. nh hng lut
pháp, chính ph và
chính tr;
4. nh hng công
ngh;
5. nh hng cnh
tranh.
ứ i th cnh tranh
ứ Nhà cung cp
ứ Nhà phân phi
ứ Ch n
ứ Khách hàng
ứ Nhân viên
ứ Cng đng
ứ Nhà qun lý
ứ C đông
ứ Liên đoàn lao đng
ứ Chính ph
ứ T chc mu dch
ứ Các nhóm đc bit
có quyn li
ứ Sn phm/dch v
ứ Th trng
CÁC C HI VÀ
MI NGUY C
CA DOANH
NGHIP
7
các yu t khác ca môi trng v mô và bao gi cng cha đng nhng c hi và đe da
khác nhau đi vi tng doanh nghip.
Mt s yu t cn bn ca nhân t kinh t là:
ứ Xu hng tng sn phm quc ni (GDP) và tng sn phm quc dân (GNP);
ứ Lãi sut và xu hng lãi sut trong nn kinh t;
ứ Xu hng ca t giá hi đoái;
ứ Xu hng tng gim ca thu nhp kh dng;
ứ Xu hng chi tiêu ca ngi dân;
ứ Mc đ lm phát;
ứ Xu hng tht nghip;
ứ Chính sách tài chính;
ứ Kim soát giá;
ứ Cán cân thanh toán;
ứ iu kin kinh t ca các quc gia phát trin
• nh hng vn hóa, xã hi, nhân khu và đa lý
Nhng thay đi v đa lý, nhân khu, vn hóa và xã hi có nh hng quan trng đn hu
ht tt c các sn phm, dch v, th trng và ngi tiêu th.
ứ Yu t vn hóa – xã hi: Bao gm các chun mc, giá tr chp nhn đc
trong xã hi hoc mt nn vn hóa c th. Các khía cnh hình thành môi
trng vn hóa xã hi có nh hng to ln ti hot đng kinh doanh nh là:
nhng quan nim v đo đc, thm m, li sng và ngh nghip; nhng phong
tc, tp quán truyn thng; nhng quan tâm và u tiêu ca xã hi, trình đ
nhn thc, hc vn chung ca xã hi.
ứ Yu t dân s: bao gm nhng khía cnh v tng dân s xã hi; t l tng dân
s; kt cu và xu hng thay đi ca dân s v tui tác, gii tính, ngh nghip
và mc đ phân phi thu nhp; tui th và t l sinh sn t nhiên; các xu
hng chuyn dch dân s các vùng.
8
ứ Yu t t nhiên: bao gm v trí đa lý, khí hu, đt đai, tài nguyên thiên nhiên,
s trong sch ca môi trng. Các điu kin t nhiên đôi khi tr thành yu t
quan trng đ hình thành li th cnh tranh ca sn phm và dch v.
• nh hng ca lut pháp, chính ph và chính tr
Các yu t chính tr, chính ph và lut pháp cho thy các vn hi và đe da ch yu đi
vi các t chc nh và ln. Các nh hng này bao gm h thng các quan đim, đng
li, chính sách ca chính ph, h thng pháp lut hin hanh, các xu hng chính tr, mc
tr cp ca chính phù, các thay đi ca lut thu…
S l thuc ln nhau mi lúc mt tng lên trên phm vi toàn quc gia các nn kinh t, th
trng, chính ph và t chc đòi hi doanh nghip phi xem xét đn nh hng có th có
ca các bin s chính tr đi vi vic son tho và thc hin các chin lc cnh tranh.
• nh hng công ngh
ây là mt trong nhng yu t nng đng và cha đng nhiu c hi cng nh đe da đi
vi doanh nghip. Các nh hng công ngh cho thy nhng vn hi mi và mi đe da
mà doanh nghip phi xem xét trong vic son tho chin lc. S tin b k thut có th
tác đng sâu sc lên nhng sn phm, dch v, th trng, nhà cung cp, nhà phân phi,
đi th cnh tranh, khách hàng, quá trình sn xut, thc tin tip th và v th cnh tranh
ca doanh nghip.
Tin b k thut có th to ra nhng th trng mi, kt qu là s sinh sôi ca nhng sn
phm mi m và đc ci tin thay đi nhng v trí giá c cnh tranh và dch v hin có
tr nên li thi. Nhng thay đi k thut có th làm gim đi hay loi tr nhng hàng rào
giá c gia các doanh nghip, làm cho thi gian vn hành sn xut ngn hn, to ra s
thiu ht v k thut và kt qu là thay đi nhng giá tr và mong đi ca ngi làm vic,
nhà qun lý và khách hàng.
Tin b k thut có th to ra nhng u th cnh tranh mi, mnh m hn các u th hin
có. Trong công ngh k thut cao, s nhn dng và đánh giá nhng vn hi và mi đe da
mang tính công ngh trng yu có th là phn quan trng nht ca vic kim soát các yu
t bên ngoài trong hot đng qun lý chin lc.
9
• nh hng các yu t vi mô
Phn quan trng ca vic kim tra các yu t bên ngoài là phi nhn din đc tt c các
đi th cnh tranh và xác đnh u th, khuyt đim, kh nng, vn hi, mi đe da, mc
tiêu và chin lc ca h. Thu thp và đánh giá thông tin v đi th cnh tranh là điu rt
quan trng đ son tho chin lc thành công.
Khi đánh giá nh hng cnh tranh, các vn đ quan trng cn đc xem xét là:
ứ Các đim mnh và đim yu ca nhng đi th cnh tranh ch yu là gì?
ứ Nhng mc tiêu và chin lc ca các đi th cnh tranh ch yu là gì?
ứ Làm th nào đ các đi th cnh tranh ch yu s có nhiu kh nng nht đ
ng phó vi các xu hng kinh t, vn hóa, xã hi, nhân khu, đa lý, chính tr,
chính ph, công ngh và cnh tranh?
ứ Các đi th cnh tranh ch yu có th gây tn thng nh th nào đi vi các
chin lc đc la chn ca doanh nghip chúng ta?
ứ V trí ca sn phm và dch v ca chúng ta nh th nào so vi các đi th
cnh tranh ch yu?
ứ Mc đ thâm nhp và rút lui khi ngành?
ứ Nhân t quan trng nào đ to nên li th cnh tranh trong ngành này?
ứ Thay đi trong xp hng v doanh s và li nhun ca nhng đi th cnh
tranh ch yu? Ti sao li có nhng thay đi trong xp hng này?
ứ Tính cht ca mi quan h gia nhà cung cp và nhà phân phi trong ngành
kinh doanh này là gì?
ứ Các sn phm và dch v thay th có th là mi đe da nh th nào đi vi
nhng đi th cnh tranh trong ngành này?
Tóm li, do s bin đng tht thng ngày càng tng lên trong nhng môi trng kinh
doanh trên khp th gii, vic kim soát các yu t bên ngoài ngày càng tr thành mt
phn quan trng và rõ ràng trong quá trình qun tr chin lc.
10
1.2.2.2 ánh giá tình hình ni b ca doanh nghip
ánh giá tình hình ni b ca doanh nghip nhm mc đích nhn đnh và đánh giá nhng
đim mnh, đim yu trong hot đng ca doanh nghip t đó xem xét chin lc cn
đc xây dng nh th nào đ khai thác đim mnh và hn ch đim yu ca doanh
nghip mt cách ti u. Các yu t xem xét bao gm qun lý, marketing, tài chính k
toán, sn xut, nghiên cu & phát trin và h thng thông tin.
• Marketing
Marketing là quá trình xác đnh, d báo, thit lp và tha mãn các nhu cu mong mun
ca ngi tiêu dùng đi vi sn phm hay dch v. Theo Joel Evans và Barry, marketing
bao gm chín chc nng c bn sau:
ứ Phân tích khách hàng;
ứ Mua – Bán;
ứ Hoch đnh sn phm và dch v;
ứ nh giá;
ứ Phân phi;
ứ Nghiên cu th trng;
ứ Phân tích c hi;
ứ Trách nhim đi vi xã hi.
• Tài chính k toán
iu kin tài chính thng đc xem là phng pháp đánh giá v trí cnh tranh tt nht
ca doanh nghip và là điu kin thu hút nht đi vi các nhà đu t. hình thành hiu
qu các chin lc cn xác đnh nhng đim mnh, đim yu v tài chính ca doanh
nghip. Kh nng thanh toán, đòn cân n, vn luân chuyn, li nhun, s dng vn, lng
tin mt và vn c phn thng ca công ty có th làm cho mt s chin lc tr nên kh
thi hn. Các yu t tài chính thng làm thay đi các chin lc hin ti và vic thc hin
các k hoch.
11
Phân tích các ch s tài chính là phng pháp đc s dng trong lun vn này đ xác
đnh đim mnh và đim yu ca doanh nghip v đu t, tài chính và tin lãi c phn.
Các ch s tài chính đc phân thành 5 loi sau:
ứ Các ch s v kh nng thanh toán đánh giá kh nng thanh toán các khon n
ngn hn đáo hn: kh nng thanh toán hin thi, kh nng thanh toán nhanh.
ứ Các ch s v đòn cân n cho thy phm vi đc tài tr bng các khon n ca
doanh nghip: ch s n trên toàn b tài sn, ch s n trên vn c phn
thng, ch s n dài hn trên vn c phn thng, ch s v kh nng thanh
toán lãi vay.
ứ Các ch s v hot đng đo lng hiu qu s dng các ngun lc: ch s vòng
quay tn kho, ch s vòng quay toàn b vn, ch s vòng quay vn c đnh, k
thu tin bình quân
ứ Các ch s v doanh li cho thy hiu qu chung vè qun lý, li nhun do tiêu
th và đu t: li nhun biên t, li nhun biên t hot đng, doanh li ca
toàn b vn (ROA), doanh thu trên c phn thng (ROE), li nhun ca mt
c phn.
ứ Các ch s tng trng: doanh thu tiêu th, thu nhp ròng, li nhun cho mt
c phiu, ch s giá trên li nhun c phn.
• Sn xut/tác nghip
Chc nng sn xut tác nghip trong hot đng kinh doanh bao gm tt c các hot đng
nhm bin đi đu vào thành hàng hóa và dch v. Qun tr sn xut/tác nghip là qun tr
đu vào, quá trình bin đi và đu ra, nhng yu t này khác nhau tùy theo ngành ngh và
môi trng.
Các hot đng sn xut/ tác nghip thng chim phn ln nht trong tng tài sn vn và
con ngi ca mt t chc. i vi hu ht các ngành, các chi phí ch yu đ sn xut ra
sn phm hay dch v đu nm trong quá trình thc hin sn xut, vì vy sn xut có th
có giá tr ln, là v khí cnh tranh trong chin lc tng quát ca công ty.
Nhiu nhà qun tr sn xut cho rng vic hun luyn nhân viên theo chiu ngang có th
giúp doanh nghip ca h đáp ng vi nhng thay đi nhanh chóng hn ca th trng.
12
Vic hun luyn các nhân viên theo chiu ngang có th làm gia tng tính hiu qu, cht
lng, nng sut, và s tha mãn đi vi công vic.
Có nhiu lý do làm cho mt t chc không có đ kh nng hoc b hn ch sn xut trong
quá trình hình thành các chin lc, các chính sách và kh nng sn xut cng có th nh
hng ln đi vi các chin lc. Do môi trng ca vic ra quyt đnh, s thiu ht ca
lm phát, s bùng n công ngh, và s can thip ca chính ph nên các chính sách và kh
nng sn xut/thc hin ca mt doanh nghip không th đáp ng ni yêu cu ca chin
lc đ ra.
• Nghiên cu và phát trin
Trong các t chc, nghiên cu & phát trin có hai hình thc c bn là nghiên cu & phát
trin bên trong (t chc t thc hin, t chc và thc hin nghiên cu & phát trin),
và/hoc nghiên cu & phát trin theo hp đng (công ty thuê các nhà nghiên cu hoc các
t chc đc lp đ phát trin nhng sn phm riêng bit). Nhiu công ty s dng c hai
phng pháp này đ phát trin sn phm mi. Mt mnh (kh nng) và mt yu (hn ch)
ca hot đng nghiên cu & phát trin đóng vai trò quan trng trong vic hình thành và
thc hin chin lc.
S tp trung vào hot đng nghiên cu & phát trin có th khác nhau tùy theo chin lc
cnh tranh ca mt doanh nghip. Mt s công ty mun tr thành nhng ngi đng đu
trên th trng, nhng nhà sáng to ra nhng sn phm mi, trong khi nhng công ty khác
tha mãn vi v trí là ngi phc tùng và sn xut nhng sn phm đã có sn vi các k
nng c bn đ h tr các chin lc này cng khác nhau, tùy thuc vào vic có là yu t
ch cht ca chin lc cnh tranh hay không. Trong trng hp mà s gii thiu sm
phm mi là ni dung ch yu ca chin lc thì hot đng nghiên cu & phát trin cn
phi đc nhn mnh. B phn nghiên cu & phát trin phi có kh nng đa ra nhng
kin thc v công ngh, khoa hc và khai thác nhng kin thc đó, qun lý các ri ro liên
quan đn các sáng kin, sn phm, dch v và yêu cu ca nhà sn xut.
• Thông tin
13
Thông tin liên kt tt c các chc nng trong kinh doanh vi nhau và cung cp c s cho
tt c các quyt đnh qun tr. Nó là nn tng ca tt c các t chc. Thông tin biu hin
nhng bt li hay li th cnh tranh ch yu. ánh giá đim mnh và đim yu v h
thng thông tin bên trong ca doanh nghip là khía cnh quan trng ca vic thc hin
cuc kim soát ni b.
H thng thông tin tip nhn các d liu thô t c môi trng bên ngoài và bên trong ca
t chc. Nó thu thp các d liu v marketing, tài chính, sn xut, và các vn đ cá nhân
ni b công ty, các yu t vn hóa, xã hi, dân s, đa lý, kinh t, chính tr, chính ph, lut
pháp, công ngh và cnh tranh bên ngoài. Các d liu đc phi hp vi nhau đ h tr
cho vic ra quyt đnh qun tr. Mt h thng thông tin hu hiu cng ging nh th vin,
thu thp, phân loi và lu tr d liu đ các nhà qun tr có th s dng. Các h thng
thông tin là ngun chin lc quan trng, theo dõi các thay đi ca môi trng, nhn ra
nhng mi đe da trong cnh tranh, và h tr cho vic thc hin, đánh giá và kim soát
chin lc.
1.2.3 Công c hoch đnh chin lc
1.2.3.1 Ma trn các yu t môi trng
Trên c s nghiên cu môi trng ca doanh nghip, ta có th lp các ma trn đánh giá
các yu t bên ngoài, ma trn hình nh cnh tranh và ma trn đánh giá các yu t bên
trong nhm tóm tt các thông tin c bn đã đc nhp vào cn thit cho vic hình thành
các chin lc.
• Ma trn các yu t bên ngoài
đánh giá mt cách tng quát các thông tin kinh t, vn hóa, nhân khu, đa lý, chính
tr, chính ph, lut pháp, công ngh và cnh tranh, có th s dng ma trn đánh giá các
yu t bên ngoài ca Fredr. David (Khái lun v qun tr chin lc, trang 178) đ đánh
giá mc đ thích ng vi môi trng bên ngoài ca doanh nghip.
Có nm bc trong vic phát trin mt ma trn đánh giá các yu t bên ngoài:
14
ứ Bc 1: Lp danh mc các yu t có vai trong quyt đnh đi vi s thành
công ca doanh nghip, t 10 – 20 yu t, bao gm c nhng c hi và mi đe
da nh hng đn doanh nghip và ngành kinh doanh ca doanh nghip.
ứ Bc 2: Phân loi tm quan trng t 0,0 (không quan trng) đn 1,0 (rt quan
trng) cho mi yu t. Tng s các mc phân loi đc n đnh cho các nhân
t này phi bng 1,0.
ứ Bc 3: phân loi t 1 đn 4 cho mi yu t quyt đnh s thành công đ cho
thy cách thc mà các chin lc hin ti ca công ty phn ng vi yu t này.
Trong đó, 4 là phn ng tt, 3 là trên trung bình, 2 là trung bình và 1 là phn
ng ít.
ứ Bc 4: nhân tm quan trng ca mi bin s vi loi ca nó đ xác đnh s
đim v tm quan trng.
ứ Bc 5: Cng tng s đim v tm quan trng cho mi bin s đ xác đnh
tng s đim v tm quan trng.
Tng s đim quan trng cao nht mà mt doanh nghip có th có đc là 4 và thp nht
là 1, trung bình là 2,5. Nu s đim này là 4 cho thy doanh nghip đang phn ng rt tt
vi các c hi và đe da hin ti trong môi trng, điu này có ngha là chin lc ca
doanh nghip đã tn dng có hiu qu các c hi hin có và ti thiu hóa các nh hng
tiêu cc có th có ca các đe da bên ngoài. Ngc li, nu s đim trung bình là 1 cho
thy các chin lc mà doanh nghip đ ra không tn dng đc các c hi hoc tránh
đc các mi đe da bên ngoài.
• Ma trn các yu t bên trong
Ma trn đánh giá các yu tô bên trong (IFE – Internal Factor Evalution) là công c tóm tt
và đánh giá nhng mt mnh yu quan trng ca các b phn kinh doanh chc nng, và
nó cng cung cp c s đ xác đnh và đánh giá mi quan h gia các b phn này. Ma
trn IFE đc phát trin theo nm bc:
ứ Bc 1: Lit k các yu t thành công then cht, s dng t 10 đn 20 yu t
bên trong bao gm c đim mnh và đim yu.
15
ứ Bc 2: Xác đnh tm quan trng bng cách phân loi t 0,0 (kém quan trng)
đn 1,0 (quan trng nht) cho mi yu t. Tng cng các mc đ quan trng
này bng 1,0.
ứ Bc 3: Phân loi t 1 đn 4 cho mi yu t s biu th yu t đó có đi din
cho đim yu ln nht (bng 1), đim yu nh nht (bng 2), đim mnh nh
nht (bng 3), đim mnh ln nht (bng 4). S phân loi da trên c s công
ty trong khi mc đ quan trng da trên c s ngành.
ứ Bc 4: Nhân mc đ quan trng ca mi yu t vi loi ca nó đ xác đnh
s đim quan trng cho mi bin s.
ứ Bc 5: Cng tt c s đim quan trng cho mi bin s đ xác đnh s dim
quan trng tng cng ca t chc.
Ma trn IFE có s đim t 1 đn 4, s đim trung bình là 2.5. S đim quan trng tng
cng thp hn 2.5 cho thy công ty yu v ni b; ngc li, s đim cao hn 2.5 cho
thy công ty mnh v ni b.
• Ma trn hình nh cnh tranh
Trong tt c các s kin và xu hng môi trng có th nh hng đn v trí chin lc
ca mt công ty thì nh hng cnh tranh thng đc xem là nh hng quan trng
nht. Ma trn hình nh cnh tranh đc s dng đ nhn din nhng nhà cnh tranh
ch yu cùng nhng u th và khuyt đim đc bit ca h, đng thi cung cp các thông
tin chin lc quan trng cho doanh nghip.
Ma trn hình nh cnh tranh là s m rng ca ma trn đánh giá các yu t bên ngoài
trong trng hp các mc đ quan trng, phân loi và tng s đim quan trng có cùng ý
ngha. Tng s đim đc đánh giá ca các công ty đi th cnh tranh đc đem so sánh
vi công ty mu. Các mc phân loi đc bit ca nhng công ty đi th cnh tranh có th
đc đem so sánh vi các mc phân loi ca công ty mu. Vic phân tích so sánh này s
cung cp các thông tin chin lc quan trng. Các yu t bao gm th phn, kh nng
cnh tranh, tài chính, cht lng sn phm, lòng trung thành ca khách hàng.
16
Các mc phân loi cho thy cách thc mà theo đó các chin lc ca doanh nghip ng
phó đi vi mi nhân t, vi 4 là phn ng tt nht, 3 là trên mc trung bình, 2 là trung
bình và 1 là kém.
Bng 1.1 – Ma trn hình nh cnh tranh
Công ty mu Công ty 1 Công ty 2
Các yu t
Mc đ
quan
trng
Phân
loi
im
quan
trng
Phân
loi
im
quan
trng
Phân
loi
im
quan
trng
Lit kê các yu t (th
phn, kh nng cnh
tranh, tài chính…)
Tng s đim quan
trng
1.2.3.2 Ma trn SWOT
Các chin lc đc xây dng trên c s phân tích và đánh giá môi trng kinh doanh,
nhn bit nhng đim mnh, đim yu, c hi và mi đe da tác đng ca doanh nghip,
t đó xác đnh các phng án chin lc đ đt mc tiêu đã đ ra, trên c s đó các chin
lc s đc la chn, cht lc đ có nhng phng án ti u và kh thi nht. Biu đ ma
trn SWOT đc biu th theo bng di đây:
Bng 1.2 – Ma trn SWOT
Các c hi – O Mi đe da – T
Các đim mnh – S
Các chin lc SO s dng
nhng đim mnh bên trong
ca công ty đ tn dng
nhng c hi bên ngoài
Các chin lc ST s dng các
đim mnh ca công ty đ tránh
khi hay gim đi nh hng ca
nhng mi đe da bên ngoài.
Các đim yu – W
Các chin lc WO nhm ci
thin nhng đim yu bên
trong bng cách tn dng
nhng c hi bên ngoài.
Các chin lc WT là nhng
chin thut phòng th nhm làm
gim đi nhng đim yu bên
trong và tránh khi nhng mi đe
da ca môi trng bên ngoài.