B GIÁO DO
I HC KINH T TP. H CHÍ MINH






PHAN TH NG

NHN DI CHC
TI C PHN




LUN VN THC S KINH T



TP. H Chí Minh, Nm 2014
B GIÁO DC O
I HC KINH T TP. H CHÍ MINH





PHAN TH NG

NHN DIT CHC

TI C PHN


Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60340102


LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: TS. NGUYN HU DNG

TP. H Chí Minh, Nm 2014
i
L

Tôi xin cam đoan đ tài “Nhn Din Và o Lng Vn Hóa T chc Ti
Ngân Hàng Thng Mi C Phn Sài Gòn Thng Tín (Sacombank)” là công trình
nghiên cu ca riêng tôi, hoàn toàn không sao chép t bt k mt công trình nghiên
cu nào trc đây. Các s liu điu tra và kt qu nghiên cu trong lun vn đc
thc hin nghiêm túc và trung thc.

Tôi xin chu trách nhim vi cam kt trên.

TP. HCM, tháng 5 nm 2014
Ngi thc hin lun vn



PHAN TH PHNG

ii

MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v, đ th
CHNG 1: TNG QUAN V  TÀI 1
1.1. Lý do chn đ tài 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu và câu hi nghiên cu 4
1.3. Phm vi, đi tng nghiên cu 4
1.4. Phng pháp nghiên cu 5
1.5. Ý ngha thc tin ca đ tài nghiên cu 5
1.6. Kt cu đ tài nghiên cu 5
CHNG 2: C S LÝ THUYT VÀ MÔ HỊNH NGHIÊN CU 7
2.1. Các khái nim 7
2.1.1. Khái nim vn hóa 7
2.1.2. Khái nim vn hóa kinh doanh 9
2.1.3. Khái nim vn hóa t chc 10
2.1.4. Cu trúc ca vn hóa t chc 12
2.2. Các phng pháp nhân din, đo lng vn hóa t chc 13
2.2.1. Các thành phn ca vn hóa t chc 13
2.2.2. Khung giá tr cnh tranh (The Competing Values Framework) 16
2.2.3. Phân loi vn hóa t chc theo quan đim ca Cameron và Quinn
(2006) 19
iii
2.2.4. Công c đo lng vn hóa t chc OCAI (The organizational Cuture
Assessment Instrument) 23
2.3. Mô hình nghiên cu 27
2.4. Gii thiu v Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín (Sacombank) 28

2.4.1. Gii thiu v ngân hàng TMCP Sài Gòn Thng Tín 28
2.4.2. Quá trình hình thành và phát trin 29
2.4.3. Ngun nhân lc 30
2.4.4. Mt vài đc đim ni bt 30
CHNG 3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 34
3.1. Quy trình nghiên cu 34
3.2. Nghiên cu đnh tính 34
3.2.1. Thit k nghiên cu đnh tính 35
3.2.2. Kt qu tho lun nhóm 35
3.3. Xây dng thang đo khái nim vn hóa t chc 36
3.4. Nghiên cu đnh lng s b 38
3.5. Mu nghiên cu đnh lng và phng pháp thu thp d liu 38
3.6. Phng pháp phân tích d liu 39
3.6.1. H s tin cy Cronbach Alpha 40
3.6.2. Kim đnh Paired Samples T-test 40
3.6.3. Kim đnh Independent Samples T-test 41
3.6.4. Công c OCAI 42
CHNG 4: PHÂN TệCH KT QU NGHIÊN CU 46
4.1. c đim ca đi tng nghiên cu 46
4.2. Kim đnh đ tin cy ca thang đo 48
4.3. Nhn din và đo lng vn hóa t chc ti Sacombank 49
CHNG 5: KT LUN VÀ KIN NGH 69
5.1. Ý ngha và kt lun 69
iv
5.2. Nhng hàm ý chính sách cho t chc 72
5.3. Hn ch ca đ tài và hng nghiên cu tip theo 76
TÀI LIU THAM KHO
Ph lc 1: Dàn bài tho lun nhóm
Ph lc 2: Bng câu hi nghiên cu đnh lng
Ph lc 3: Nghiên cu s b

Ph lc 4: Kt qu phân tích mô t
Ph lc 5: Nghiên cu đnh lng chính thc
Ph lc 6: Kt qu kim đnh Paired Samples T-test
Ph lc 7: Kt qu kim đnh Independent Samples T-test
v
DANH M VIT TT

CBNV : Cán b nhân viên
CFV : Khung giá tr cnh tranh (The Competing Value Framework)
 : Hi đng qun tr
OCAI : Công c đo lng vn hóa t chc (The organizational
Cuture Assessment Instrument)
Sacombank : Ngân hàng Thng Mi C Phn Sài Gòn Thng Tín
Sig. : Mc ý ngha quan sát (Observed significance level)
SPSS : Phn mm thng kê cho khoa hc xã hi (Statistical Package
for the Social Sciences)
TMCP : Thng Mi C Phn
vi
DANH MNG

Bng 3.1: Thang đo vn hóa t chc ca Cameron và Quinn (2006) 38
Bng 3.2: Bng chn mu bng phng pháp đnh mc 39
Bng 4.1: S lng và t l câu hi phát ra và đc chn 46
Bng 4.2: c đim ca mu điu tra phân theo nhóm (n= 200) 48
Bng 4.3: Kt qu kim đnh Cronbach Alpha 49
Bng 4.4: Kt qu đo lng ca CBNV v vn hóa t chc ti Sacombank 50
Bng 4.5: Kt qu đánh giá v đc tính ni bt ti Sacombank 52
Bng 4.6: Kt qu đánh giá v ngi lãnh đo ti Sacombank 55
Bng 4.7: Kt qu đánh giá v qun lý nhân viên ti Sacombank 56
Bng 4.8: Kt qu đánh giá v đc đim gn kt ti Sacombank 58

Bng 4.6: Kt qu đánh giá v chin lc tp trung ti Sacombank 60
Bng 4.10: Kt qu đánh giá v tiêu chí thành công ti Sacombank 62
Bng 4.11: So sánh đánh giá vn hóa hin ti ca nhân viên và lãnh đo 63
Bng 4.12: So sánh đánh giá vn hóa mong mun ca nhân viên và lãnh đo 65
Bng 4.13: ánh giá vn hóa t chc hin ti theo gii tính 66
Bng 4.13: ánh giá vn hóa t chc mong mun theo gii tính 67
vii
DANH M TH

Hình 2.1: Khung giá tr cnh tranh ca Quinn và Rohrbaugh (1983) 17
Hình 2.2: Mô hình vn hóa t chc ca Cameron và Quinn (2006) 20
Hình 2.3: Mô hình vn hóa đc đo lng bng công c OCAI ca Cameron và
Quinn (2006) 25
Hình 2.4: Mô hình nghiên cu 27
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu 34
Hình 3.2: Mô hình vn hóa đc đo lng bng công c OCAI ca Cameron và
Quinn (2006) 43
Hình 4.1: Mô hình đánh giá ca CBNV v vn hóa t chc ca Sacombank 50
Hình 4.2: Mô hình đánh giá ca CBNV v đc tính ni bt ti Sacombank 52
Hình 4.3: Mô hình đánh giá ca CBNV v ngi lãnh đo ti Sacombank 55
Hình 4.4: Mô hình đánh giá ca CBNV v qun lý nhân viên ti Sacombank 57
Hình 4.5: Mô hình đánh giá ca CBNV v đc đim gn kt ti Sacombank 59
Hình 4.5: Mô hình đánh giá ca CBNV v chin lc tp trung ti Sacombank 60
Hình 4.7: Mô hình đánh giá ca CBNV v tiêu chí thành công ti Sacombank 62
Hình 4.8: Mô hình vn hóa Sacombank theo đánh giá ca nhân viên và qun lý 64
Hình 4.9: Mô hình vn hóa Sacombank theo mong mun ca nhân viên và
qun lý 66
1



Ni dung chng m đu s gii thiu tng quan v lý do chn đ tài, mc
tiêu nghiên cu, câu hi nghiên cu, phm vi, đi tng và phng pháp nghiên
cu, quy trình nghiên cu và ý ngha thc tin ca đ tài nghiên cu, kt cu và các
ni dung c bn ca lun vn s đc trình bày  cui chng.
1.1. 
Trong mt xã hi rng ln, mt t chc đc xem là mt xã hi thu nh. Xã
hi ln thì có nn vn hóa chung, xã hi nh (t chc) cng cn xây dng cho mình
mt nn vn hóa riêng. Nn vn hóa y chu nh hng và đng thi cng là mt b
phn cu thành nn vn hóa chung. Vn hóa t chc gn vi vn hóa xã hi, là mt
bc tin ca vn hóa xã hi, là tng sâu ca vn hóa xã hi (Schein, 1983).
Tht ra rt khó đnh hình mt công ty thành công, dn đu trong mt lnh vc
nào đó mà không có vn hóa t chc riêng bit và d nhn bit. Ngoài mt vài
trng hp ngoi l, hu nh mi công ty hàng đu đu phát trin mt vn hóa t
chc riêng bit và đc đnh hình rõ ràng bi ban lãnh đo. ôi khi vn hóa này
đc to ra bi nhng nhng ngi sáng lp đu tiên ca t chc (Disney,
Microsoft) hoc đôi lúc đc phát trin mt cách rõ ràng bi ban điu hành - nhng
ngi có quyn quyt đnh ci thin nng lc t chc mt cách có h thng (GE,
Mc Donald). Các công ty này đã khám phá ra sc mnh ca vic phát trin và qun
lý vn hóa t chc mt cách riêng bit (Cameron, 2004).
Vn hóa t chc đc xem nh mt yu t quan trng đ đo lng hiu qu
hot đng ca t chc. Cameron và Quinn (2006) đ cp đn vai trò quan trng
ca vic to ra, qun lý, và thay đi vn hóa t chc vi mc đích tng hiu qu
hot đng, vn hóa t chc là mt khái nim trung tâm và mnh m nh hng
đn hiu qu hot đng ca t chc. Colyer (2000) cho rng: phân tích v vn
hóa t chc là bc đu đo lng hiu sut, hiu qu hot đng ca t chc.
Trong lnh vc kinh doanh, các nghiên cu đã chng minh rng t chc nào có s
2
quan tâm đn các vn đ v vn hóa thì hiu qu hn so vi các công ty không có
mt đc trng vn hóa (Kotter và Heskett, 1992).
iu này đã đc các nhà nghiên

cu v các hot đng qun lý d án khng đnh thông qua vic ch ra mi quan h
có ý ngha thng kê gia vn hóa t chc và hiu qu ca d án (Hyva¨ri, 2006;
Yazici, 2009). Nh vy, vn hóa t chc đóng mt vai trò quan trng trong đo
lng và nh hng đn hiu qu hot đng ca t chc.
Vn hóa to nên phong thái ca t chc, giúp phân bit đc trng ca t chc
này vi t chc khác, là yu t gây n tng vi ngi ngoài và là nim t hào ca
các thành viên trong t chc. Vn hóa t chc nh hng đn lòng trung thành, s
cam kt và thõa mãn trong công vic ca nhân viên trong t chc. Có nhng nghiên
cu cho thy, s phù hp gia vn hóa cá nhân và vn hóa t chc mang li hiu
qu cao hn (Cameron và Quinn, 2006). Các nhà nghiên cu tin rng vn hóa doanh
nghip to nn tng c bn cho vic xây dng chin lc ca t chc và h đ ngh
các nhà qun lý cn có s hiu bit sâu sc hn đi vi nn vn hóa trong t chc
mình vì h đã ch ra đc có mi quan h trc tip gia vn hóa t chc và s hài
lòng ca nhân viên đi vi công vic, s gn kt vi t chc cng nh ý đnh ngh
vic ca nhân viên (Harris, 1996). Vn hóa t chc tác đng đn đng lc làm vic,
s hài lòng ca nhân viên (Roos, 2005). Bn khía cnh ca vn hóa t chc bao
gm (giao tip, làm vic nhóm, đào to và phát trin, phn thng và s công nhn)
nh hng tích cc đn cám kt ca nhân viên (Ricardo và Jolly, 1997).
Trong môi trng kinh doanh đy bin đng, vn hóa t chc chính là mt
công c to s cân bng và n đnh trong ni b, giúp t chc đi đu vi các thách
thc t bên ngoài. Các t chc có xu hng phn ng vi nhng thách thc (cnh
tranh, thay đi, phát trin) là tái khng đnh giá tr vn hóa ct lõi ca h. Vn hóa
t chc ngày càng đc quan tâm và nhn mnh vì nó to ra s n đnh bng vic
gn kt t chc vi nhau, vn hóa đc cng c liên tc và nht quán trong t chc,
vn hóa t chc cng nâng cao kh nng thích ng bng cách đa ra nhng giá tr,
nim tin, nguyên tc chung đ đi phó vi hoàn cnh mi (Staw và cng s, 1981).
Làm rõ nng lc ct lõi và mc đích chin lc là điu kin tiên quyt đ kh nng
3
thích ng ca t chc, và c hai đu cn c trong vn hóa t chc (Prahalad và
Hamel, 1990). Do đó, có th thy đánh giá, đo lng vn hóa t chc ngày càng

quan trng c khi t chc mun thay đi hay duy trì n đnh khi đi mt vi môi
trng bên ngoài.
Bên cnh đó, hu ht các t chc khi tinh gim biên ch, tái cu trúc đã không
thành công hoc có mt s thay đi rt ít mà nguyên nhân chính là do thiu hiu
bit hoc không nhn đnh đúng vai trò ca vn hóa t chc (Cameron và Ettington,
1988). Mt s nghiên cu đã cho thy thc hin thành công s thay đi vn hóa cho
t chc phn ln ph thuc vào các giá tr và nn tng t tng đúng đn ca vn
hóa t chc. (Jarnagin và Slocum, 2007). Có th thy nhu cu đo lng và qun lý
vn hóa t chc ngày càng phát trin vì nhng lý do nh: nhu cu hp nht vn hóa
sau mua li, sáp nhp t nhng t chc khác nhau, tái c cu, tinh gim biên ch;
hoc do s phát trin ngày càng phc tp, khó d đoán ca môi trng bên ngoài,
lnh vc hot đng, t chc s có s điu chnh vn hóa theo thi gian đ h có th
thích ng và đi phó vi nhng thách thc và nhng thay đi trong môi trng
(Schein, 1983).
Hn 22 nm thành lp và phát trin, Sacombank là tr thành mt ngân hàng
ln ti Vit Nam vi hn 10.000 nhân viên. Giai don 2011-2013, Ngân hàng có s
thay đi mnh m v nhân lc, thay đi b máy điu hành, c cu t chc, tiêu biu
là s kin Ông ng Vn Thành – ngi gi chc v Ch tch HQT Sacombank
t ngày 15/7/1995 – c đông sáng lp Sacombank - thôi gi chc danh Ch tch
HQT Sacombank t ngày 2/11/2012. HQT Sacombank cng đã nht trí bu ông
Phm Hu Phú - hin là Phó ch tch Thng trc HQT gi chc danh Ch tch
HQT thay cho ông ng Vn Thành. S thay đi mnh m này có s nh hng
nht đnh đn nn tng vn hóa Sacombank hin ti, B máy điu hành mi đã có
rt nhiu chin lc, tái c cu, đnh hngầ đ xây dng mt hình nh mi. Nh
vy, cn phi nhn din đc vn hóa t chc hin ti ca Sacombank, tìm hiu
mong mun ca cán b nhân viên t đó có đc cái nhìn tng quan hn v vn hóa
Sacombank, làm nn tng đ ban điu hành đa ra nhng phng án nhm cng c
4
vn hóa t chc ti Sacombank. Da trên nhu cu thc t ti Sacombank, tác gi đã
chn đ ti “Nhân din và đo Lng Vn Hóa T chc Ti Ngân Hàng Thng Mi

Sài Gòn Thng Tín (Sacombank)”.
1.2.  
 tài nghiên cu đc thc hin nhm:
- Nhn din và đo lng vn hóa t chc ti Sacombank hin nay.
- Nhn din và đo lng mong mun ca cán b nhân viên ti Sacombank v
vn hóa t chc.
- o lng s khác bit trong vn hóa Sacombank  thi đim hin ti và
mong mun ca cán b nhân viên Sacombank.
 đt đc các mc tiêu trên, nghiên cu cn tr li các câu hi sau đây:
- Vn hóa t chc ti Sacombank hin nay là loi hình vn hóa nào?
- Mong mun ca cán b nhân viên ti Sacombank v vn hóa t chc nh th
nào?
- Vn hóa Sacombank  thi đim hin ti và mong mun trong tng lai ca
cán b nhân viên Sacombank có s khác bit nh th nào?
1.3.  
 i tng nghiên cu: Vn hóa t chc ti Sacombank.
 Phm vi nghiên cu: Sacombank.
 i tng kho sát:
 Nhân viên làm vic ti các Phòng ban nghip v hi s, chi nhánh trên
toàn h thng ti Sacombank.
 Các nhà qun lý ti Sacombank.
5
1.4. 
 Ngun d liu
Luân vn s dng ngun d liu s cp t kho sát các cán b nhân viên làm
vic ti Sacombank t tháng 9, tháng 10 nm 2013.
 Phng pháp thc hin: Lun vn s dng phng pháp đnh lng
- Giai đon 1: thc hin tng kt lý thuyt, xác đnh các khái nim, xây dng
mô hình và la chn, phát trin và điu chnh thang đo thang đo, nghiên cu s b
bng phng pháp đnh tính và thit k thang đo hoàn chnh, xây dng bng câu hi,

nghiên cu đnh lng s b.
- Giai đon 2: là nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp
nghiên cu đnh lng. Bng cách kho sát CBNV ti Sacombank, Kim đnh đ
tin cy ca thang đo bng h s tin cy Cronbach alpha, so sánh, tìm s khác bit
trong do lng vn hóa hin ti – mong mun, CBNV và qun lý bng kim đnh
Paired Samples T-test và Independent Samples T-test, phân tích kt qu có đc
bng công c OCAI.
Do hn ch v thi gian và kinh phí nên đ tài s dng phng pháp chn
mu đnh mc.
1.5. 
Kt qu có đc t nghiên cu là mt c s khách quan đ giúp ban lãnh đo
Sacombank nhn din, đo lng vn hóa Sacombank hin ti, nhn din và đo
lng mong mun ca CBNV, xác đnh khong cách gia đnh hng chin lc
ca ban lãnh đo và mong mun ca CBNV v vn hóa t chc t đó có s phù hp
trong chin lc ca ban lãnh đo.
1.6. 
Kt cu ca nghiên cu này đc chia thành 5 chng:
6
 : Tng quan v đ tài nghiên cu - Chng này gii thiu tng
quan v đ tài nghiên cu: lý do nghiên cu, mc tiêu nghiên cu, câu hi nghiên
cu, phm vi, đi tng và phng pháp nghiên cu, quy trình nghiên cu, ý ngha
ca vic nghiên cu và kt cu ca nghiên cu.
: C s lý thuyt – Mô hình nghiên cu: Nghiên cu trình bày c s
lý thuyt liên quan đn các khái nim nghiên cu, phân tích, liên kt nhng lý
thuyt đn đ tài và thit k mô hình nghiên cu, gii thiu tng quan v đi tng
nghiên cu.
: Phng pháp nghiên cu – Ni dung ca chng này trình bày:
quy trình thc hin đ tài, phng pháp chn mu, cách thc phng vn/kho sát,
thit k thang đo, xây dng bng câu hi, nghiên cu s b và kt qu, la chn các
phng pháp kim đnh và phân tích d liu.

: Phân tích kt qu nghiên cu – Trình bày thông tin v mu kho
sát, kim đnh thang đo, đo lng các khái nim nghiên cu, phân tích đánh giá các
kt qu có đc.
5: Kt lun và kin ngh – Tóm tt nhng kt qu chính ca nghiên
cu, đa ra các hàm ý ng dng thc tin, các hn ch ca nghiên cu đ đnh
hng cho nhng nghiên cu tip theo.
u tham kho: lit kê các tài liu tác gi đã tham kho, trích dn, s
dng và đ cp ti đ bàn lun trong lun vn, bao gm: sách, bài báo, các công
trình nghiên cu khoa hc đã công b, và các dng tài liu tham kho khác.
Ph lc: Trình bày dàn bài tho lun nhóm, kt qu nghiên cu đnh tính s
b, kt qu nghiên cu đnh lng s b, bng câu hi nghiên cu, kt qu nghiên
cu đnh lng chính thc.

7
:   V
Chng 1 ca đ tài đã gii thiu tng quan v đ tài nghiên cu. Chng 2
s gii thiu nhng ni dung c bn v các lý thuyt liên quan đn vn hóa, vn hóa
t chc, các phng pháp nghiên cu, đo lng vn hóa t chc, chn la mô hình
nhn din và đo lng vn hóa t chc.
2.1. 
2.1.1. 
Vn hóa là mt khái nim tru tng, phm trù vn hóa rt đa dng và phc
tp. ã có rt nhiu nhà nghiên cu đa ra các khái nim v vn hóa, tip cn vn
hóa vi nhiu khía cnh khác nhau.
Vn hóa hay vn minh gm có tri thc, tín ngng, ngh thut, đo đc, lut
pháp, tp quán và mt s nng lc và thói quen khác đc con ngi chim lnh vi
t cách mt thành viên ca xã hi (Tylor, 1871). Tylor xem vn hóa và vn minh là
mt, nó bao gm tt c nhng lnh vc liên quan đn đi sng con ngi, t tri thc,
tín ngng đn ngh thut, đo đc, pháp lutầ
Vn hóa là tng th các phn ng tinh thn, th cht và nhng hot đng

đnh hình nên hành vi ca cá nhân cu thành nên mt nhóm ngi va có tính tp
th va có tính cá nhân trong mi quan h vi môi trng t nhiên ca h, vi
nhng nhóm ngi khác, vi nhng thành viên trong nhóm và ca chính các thành
viên này vi nhau (Boas, 1911). Theo khái nim này, mi quan h gia cá nhân, tp
th và môi trng là quan trng trong vic hình thành vn hóa ca con ngi.
Vn hóa là tha k t các kinh nghim và nim tin đc đúc kt t cuc sng
(Sapir, 1921). Vn hóa là tng hp giá tr ca hành đng và suy ngh, quá kh và
hin ti ca mt xã hi. Nó là s tng hp ca các truyn thng, nim tin, th tc,
phng pháp đc k tha (Bogardus, 1934). Vn hóa là nhng mô hình hành đng
minh th và ám th đc truyn đt da trên nhng biu trng, là nhng yu t đc
trng ca tng nhóm ngiầ H thng vn hóa va là kt qu hành vi va tr
thành nguyên nhân to điu kin cho hành vi tip theo (Kroeber và Kluckhohn,
8
1952).Vn hóa là toàn b hành vi truyn thng phc tp đc phát trin bi loài
ngi và tip tc đc k tha và hc tp bi mi th h. Vn hóa cha hn mang
tính chính xác, nó ch là các hành vi truyn thng, là đc trng cho mt xã hi nht
đnh, hoc mt nhóm xã hi, hoc mt chng tc, mt khu vc nht đnh trong mt
thi gian nht đnh (Mead, 1937). Khái nim vn hóa  đây có tính k tha lch s.
Mt nn vn hóa là ch đ ca cuc sng là s tip ni ca cng đng, b lc.
Nó bao gm tt c các th tc, tiêu chun xã hi. Vn hóa là tng hp ca nim tin,
tiêu chun và th tc ca cng đng (Wissler, 1929). Vn hóa là tài nguyên và giá
tr xã hi ca bt c nhóm ngi nào, dù man r hay vn minh (t chc xã hi,
phong tc, thái đ, phn ng hành vi) (Thomas, 1937). Vn hóa là các nguyên tc
và nhng giá tr đc thông báo công khai mt cách rõ ràng theo đó c nhóm cam
kt tuân th (Deal và Kennedy, 1983). Vn hóa là các chính sách và nguyên tc ý
thc h tng quát, đnh hng hành đng ca mt nhóm đi vi c đông, các nhân
viên khách hàng và các bên có li ích liên quan khác (Ouchi, 1981). Khái nim vn
hóa  đây mang tính cng đng, vn hóa chính là nhng chun mc, giá tr, quy tc
đc tha nhn.
Vn hóa là tng hp các k thut và phng pháp, tinh thn và đo đc,

bng cách s dng nó cho ngi dân trong mt thi gian nht đnh đ c gng đt
đc mc đích (Small, 1905). Vn hóa  đây đc xem nh mt công c x lý vn
đ.
Trn Ngc Thêm (1996) cho rng vn hóa là mt h thng hu c các giá tr
vt cht và tinh thn do con ngi sáng to và tích ly qua quá trình hot đng thc
tin, trong s tng tác gia con ngi vi môi trng t nhiên và xã hi ca mình
Nm 2002, UNESCO đã đa ra khái nim v vn hóa nh sau: Vn hóa nên
đc đ cp đn nh là mt tp hp ca nhng đc trng v tâm hn, vt cht, tri
thc và xúc cm ca mt xã hi hay mt nhóm ngi trong xã hi và nó cha đng,
ngoài vn hc và ngh thut, c cách sng, phng thc chung sng, h thng giá
tr, truyn thng và đc tin. Có th thy khái nim vn hóa ca UNESCO (2002)
9
bao hàm đy đ ý ngha nht: vn hóa bao gm toàn b các giá tr vt cht và tinh
thn, có tính k tha t lch s, ch th là con ngi và các môi quan h, là nhng
quy tc, giá tr, quan đim chung đc xã hi tha nhn.

Vn hóa kinh doanh là toàn b các nhân t vn hóa đc ch th kinh doanh
chn lc, to ra, s dng và biu hin trong hot đng kinh doanh to nên bn sc
kinh doanh ca ch th đó (Dng Th Liu, 2006).
Vn hóa kinh doanh có th đc đnh ngha nh nh hng ca nhng mô hình
vn hóa ca mt xã hi đn nhng thit ch và thông l kinh doanh ca xã hi đó
(Aoki, 1993).
Thut ng Vn hóa kinh doanh (VHKD) mi ch xut hin thp k 90 ca
th k trc. Trên th gii tn ti hai cách hiu khác nhau v VHKD: Theo cách th
nht, ngi ta cho rng, VHKD chính là VHDN. Theo cách hiu th hai, VHKD là
mt phm trù  tm c quc gia, do đó VHDN ch là mt thành phn trong VHKD.
 Vit Nam, quan nim v VHKD và VHDN còn cha rõ ràng, có nghiêng v ngha
th hai hn, có th nói“ VHKD bao gm nhng nguyên tc điu chnh vic kinh
doanh, vic n đnh ranh gii gia hành vi cnh tranh và các ng x vô đo đc,
nhng quy tc phi tuân theo trong các tho thun kinh doanh”. VHKD là các giá

tr vn hoá th hin trong hình thc mu mã và cht lng sn phm, trong thông tin
qung cáo v sn phm, trong ca hàng bày bán sn phm, trong cách giao tip ng
x ca ngi bán đi vi ngi mua, trong tâm lý và th hiu tiêu dùng, rng ra là
trong c quá trình t chc sn xut kinh doanh vi toàn b các khâu, các điu kin
liên quan ca nóầ nhm to ra nhng cht lng, hiu qu kinh doanh nht đnh.
VHKD ca mt quc gia đc cu thành bi ba yu t là: vn hoá doanh nhân
(trình đ, nng lc, đo đc ngh nghip, phm hnh làm ngi,ầ ca nhng
ngi tham gia sn xut kinh doanh), vn hoá thng trng (tính cht ca s cnh
tranh, c cu t chc, h thng pháp chầ liên quan đn môi trng kinh doanh
10
ca mt quc gia) và vn hoá doanh nghip - b phn có vai trò, v trí mang tính
quyt đnh, là đu mi trung tâm ca quá trình xây dng VHKD.
2.1.3. 
Khi đ cp đn vn hóa t chc thì không có mt khái nim nào hoàn toàn
chính xác và phù hp vi tt c các lnh vc, là mt khái nim thiu s chính xác và
thng nht. Có th lit kê mt s khái nim c bn v vn hóa t chc đã đc các
nhà nghiên cu đ cp đn.
Vn hóa ca mt nhà máy là cách thc t duy và hành đng quen thuc,
thành np đc các thành viên c ý đt ra đ buc các thành viên mi phi tuân
theo hoc ít nht cng phi chp nhn chúng đ s dng  ni làm vic (Jaques,
1952).
Vn hóa ca mt t chc là chun mc, giá tr, nim tin, cách hành đng đc
trng ca mt nhóm ngi phi hp vi nhau khi làm mt vic gì đó. Tính đc thù
ca mt t chc có ngun gc sâu xa t lch s phát trin ca t chc, t nhng
nhân t nh hng đn vic hình thành phong cách ca t chc nh nhng quyt
đnh quan trng trc kia, phong cách, quan đim ca nhng ngi lãnh đo c.
Chúng đc th hin thông qua nhng phong tc, tp quán và quan nim mà mi
thành viên đu coi trng, cng nh thông qua nhng quyt đnh chin lc ca m
t chc (Eldridge và Crombie, 1972).
Vn hóa t chc là s đng thun v nhn thc ca tt c thành viên mt

nhóm. Nhng ý ngha này đc mi thành viên ca mt nhóm ngm hiu nh nhau,
nhng rt rõ ràng và khác bit so vi các nhóm khác. Nhng ý ngha này đc
truyn cho nhng ngi mi (Louis, 1980).
Vn hóa t chc là mt h thng có ý ngha đc t chc chp nhn
(Pettigrew, 1979), vn hóa t chc là trit lý hot đng ca t chc (Ouchi, 1981).
Vn hóa là nim tin và kì vng chung ca tt c mi thành viên mt t chc.
Nhng nim tin và kì vng này hình thành nhng chun mc đy quyn uy trong
vic đnh hình hành vi ca cá nhân và tp th trong t chc (Schwartz và Davis,
1981).
11
Vn hóa th hin trình đ nhn thc ca mt t chc – có ngha là chúng
cha đng nhng phm cht đc thù có th s dng đ phân bit vi các t chc
khác v mt phng din nào đó (Gold, 1982).
Vn hóa t chc là ct lõi ca các gi đnh, hiu bit, và quy tc ngm đnh
chi phi hành vi hng ngày ti ni làm vic (Deal và Kennedy, 1982).
Vn hóa t chc là nhng giá tr đc tha nhn và s chia (Wilkins, 1983)
Vn hóa t chc là mt h thng đánh giá và tp hp các nim tin giúp phân
bit các cách thc ng x khác nhau ca t chc (Sapienza, 1985).n hóa t chc là
mt tp hp các quan đim, giá tr và Vnim tin hng dn hành vi ca các thành
viên ca mt t chc (Martin, 1985).
Deal và Kennedy cho rng vn hóa t chc là nhng gì có ý ngha, ví d
nh giá tr t chc (1983).Vn hóa t chc mô t và gii thích hành đng ca mi
cá nhân trong t chc, đ nng sut có th ci thin (Alvesson và Berg, 1992).
Vn hóa t chc là kt qu t kinh nghim ca nhóm, và nó âm thm nh
hng mt cách sâu st (Schein, 2004).
Vn hóa t chc bao gm nhng gì có giá tr, s chi phi ca phong cách
lãnh đo, ngôn ng và các ký hiu, các quy trình và thói quen, các khái nim v
thành công đc trng cho t chc (Schein, 2004).
Vn hóa t chc là tp hp các giá tr quan trng, nim tin và s chia s gia
các thành viên trong t chc. Vn hóa t chc bên cnh vic gn kt các thành viên

trong t chc mà còn giúp t chc d dàng thích ng vi môi trng bên ngoài
(Daft, 2007).
Có th thy, khái nim vn hóa t chc mà các nhà nghiên cu đa ra có các
đc tính sau: (i) gii thích theo bn cht các mi quan h gia con ngi: xem mi
cá nhân nh là mt phn ca t chc, t chc nh mt phn ca xã hôi (ii) khái
nim liên quan đn kim soát hành vi: các chun mc, kinh nghim, quy tc ngm
đnh buc các thành viên phi tuân theo (iii) h thng các giá tr, nim tin, cách
nhn thc, phng pháp t duy đc tha hng t lch s và đc t chc tha
12
nhn (iv) là nét đc trng ca mt t chc (v) vn hóa t chc là yu t tác đng
đn hiu qu hot đng, là yu t giúp t chc thích nghi vi môi trng.
2.1.4
Schein (2004) tip cn vn hóa t chc di 3 cp đ khác nhau da trên
mc đ cm nhn các giá tr vn hóa trong t chc. ó là: (1) Mc đ th nht
(Artifacts) là nhng quá trình và cu trúc hu hình ca t chc, (2) mc đ th hai
(Espoused Values): nhng giá tr đc tuyên, (3) mc đ th 3 (Basic underlying
Assumptions): nhng quan nim chung.
Mc đ th nht (Artifacts): là nhng quá trình và cu trúc hu hình ca t
chc: Bao gm tt c nhng hin tng và s vt mà mt ngi có th nhìn, nghe
và cm nhn khi tip xúc vi mt t chc có nn vn hóa xa l nh:
- Kin trúc, cách bài trí, công ngh, sn phm.
- C cu t chc, các phòng ban ca doanh nghip.
- Các vn bn quy đnh nguyên tc hot đng ca doanh nghip.
- L nghi và l hi hàng nm.
- Các biu tng, logo, khu hiu, tài liu qung cáo ca doanh nghip.
- Ngôn ng, cách n mc, phng tin đi li, chc danh, cách biu l cm
xúc, hành vi ng x thng thy ca các thành viên và các nhóm làm
vic trong doanh nghip.
- Nhng câu chuyn và nhng huyn thoi v t chc.
- Hình thc mu mã ca sn phm.

- Thái đ và cung cách ng x ca các thành viên doanh nghip.
ây là cp đ vn hóa có th nhn thy ngay trong ln tip xúc đu tiên, nht
là vi nhng yu t vt cht nh: kin trúc, bài trí, đng phc,ầ Cp đ vn hóa
này có đc đim chung là nh hng nhiu ca tính cht công vic kinh doanh ca
công ty, quan đim ca ngi lãnh đoầ Tuy nhiên, cp đ vn hóa này d thay
đi và ít khi th hin đc nhng giá tr thc s trong vn hóa ca doanh nghip.
13
Mc đ th hai (Espoused Values): Nhng giá tr đc tuyên b bao gm:
các chin lc, mc tiêu, trit lý ca doanh nghip.
Nhng giá tr đc công b là nhng quy đnh, nguyên tc, trit lý, chin
lc và mc tiêu riêng, là kim ch nam cho hot đng ca toàn b nhân viên và
thng đc doanh nghip công b rng rãi ra công chúng.
Nhng giá tr đc công b cng có tính hu hình vì ngi ta có th nhn
bit và din đt chúng mt cách rõ ràng và chính xác. Chúng thc hin chc nng
hng dn cho các thành viên trong doanh nghip cách thc đi phó vi mt s tình
th c bn và rèn luyn cách ng x cho các thành viên mi trong môi trng t
chc.
Mc đ th 3 (Basic underlying Assumptions): nhng quan nim chung (ý
ngha, nim tin, nhn thc, suy ngh và tình cm mc nhiên đc công nhn trong
doanh nghip).
Trong bt c cp đ vn hóa nào (vn hóa, vn hóa kinh doanh, vn hóa t
chc ) cng có nhng quan nim chung, đc hình thành và tn ti trong mt thi
gian dài, chúng n sâu vào tâm lý ca hu ht các thành viên trong nn vn hóa đó
và tr thành điu mc nhiên đc công nhn.
 hình thành đc các quan niêm chung, mt cng đng vn hóa phi trãi
qua quá trình hot đng lâu dài, va chm và x lý các tình hung thc tin. Chính vì
vy, khi đã hình thành, các quan nim chung s rt khó b thay đi.
Mt khi t chc đã hình thành quan nim chung, tc là các thành viên cùng
nhau san s và hot đng theo đúng quan nim chung đó, h s khó chp nhn
nhng hành vi ngc li.

2.2. n,  
2.2.1. 
Khi đa ra các khái nim vn hóa t chc, tác gi cng đã đa ra các thành
phn khác nhau ca vn hóa t chc, bng cách này đã to nên c s đ phát trin
14
các nghiên cu v nhn dang và đo lng vn hóa t chc hoc mi quan h gia
các thành phn ca vn hóa t chc.
Sathe (1983), Schein (1984), và Kotter và Heskett (1992) cho rng vn hóa
t chc gm hai thành phn: sc mnh vn hóa và s phù hp. Sc mnh thng
đc xem nh là công c đ đm bo s tuân th, trong khi đó s phù hp hng
đn s tng thích gia các yu t vn hóa khác nhau. Sc mnh vn hóa và s phù
hp kt hp to nên hiu qu trong t chc.
Arnold và Capella (1985) đ xut ma trn (2x2) da trên xu hng mnh –
yu và xu hng tp trung ni b hay bên ngoài khi nghiên cu vn hóa t chc. Và
theo h, vn hóa t chc tt nht đó là vn hóa có xu hng mnh – hng ngoi.
Deal và Kennedy (1983) đ xut mt ma trn (2x2) khác da trên hai tiêu
thc v th trng (i) tc đ công ty và nhân viên ca h nhn đc phn ng v các
chin lc và quyêt đnh ca h và (ii) mc đ ri ro gn lin vi hot đng ca
công ty. T ma trn, có th thy ni bt lên bn loi hình vn hóa, mi loi vn hóa
s phù hp vi nhng điu kin khác nhau. (1) Vn hóa nam nhi (tc đ phn hi
thông tin nhanh, ri ro cao) thng đc thy ti nhng t chc trong đó các thành
viên luôn đc khuyn khích sn sàng chp nhn ri ro, phn ng nhanh, cht
lng hành đng và quyt đnh là thc đo nng lc ca h. im mnh ca vn
hóa nam nhi là thích hp vi các t chc làm vic trong môi trng bt trc, không
n đnh, đòi hi s linh hot, nhanh nhy. im hn ch là thiu kh nng hp tác.
(2) Vn hóa làm ra làm-chi ra chi (tc đ phn hi thông tin nhanh, ri ro thp)
thng đc thy ti nhng t chc hot đng trong các môi trng ít ri ro nhng
cn phn ng nhanh nh máy tính, bt đng sn, ca hàng n, các hãng sn xut.
im mnh: nng đng, ci m, hng đn khách hàng, khuyn khích thi đua gia
các b phn. im yu: thin cn, thc dng, phin din. (3) Vn hóa phó thác (tc

đ phn hi thông tin chm, ri ro cao) xut hin  các t chc hot đng trong môi
trng nhiu ri ro, nhng các quyt đnh phn ng cn nhiu thi gian ví d nh
các hãng hàng không, công ty du khí, các d án ln kéo dài. Trong nhng t chc
này s thn trng đc đa lên hàng đu. im mnh: to ra nhng đt phá v cht
15
lng cao và sáng to chuyên môn. Hn ch: phn ng chm đôi khi dn đn vn đ
càng trm trng hn. (4) Vn hóa quy trình (tc đ phn hi thông tin chm, ri ro
thp) thng đc thy  nhng công ty hot đng trong môi trng ri ro thp,
không cn phn ng nhanh nh ngân hàng, công ty bo him, c quan công quyn.
Trong các t chc này, nhân viên th hin các bc công vic theo mt trình t nht
đnh theo mt quy trình đã đnh sn. im mnh: có hiu lc khi x lý công vic
trong môi trng n đnh, chc chn. im hn ch: không có kh nng thích ng,
cng nhc.
Ernst (1985) đa ra ma trn (2x2) vi yu t “đnh hng ca con ngi”
(tham gia hay không tham gia) và cách phn hi vi môi trng (ch đng hay
không ch đng) nh là nhng thành phn quan trng khi phân loi vn hóa t chc.
(1) Vn hóa nh hng ln nhau (tham gia - ch đng), (2) vn hóa nhóm (tham gia
– không ch đng), (3) vn hóa sp xp (không tham gia – ch đng), (4) vn hóa
thu khoán (không tham gia - không ch đng). Ernst (1985) cho rng không có
mt loi hình vn hóa nào là tt nht, nhng các t chc trong cùng mt lnh vc
nên có cùng mt loi hình vn hóa.
Riley (1983) đ xut vn hóa t chc nên đc phân tích bi hai nhân t
chính là nhng cu trúc và nhng biu tng. Nhng cu trúc quan trng nht là
nhng thành tu có ý ngha, hp pháp, v th. Nhng biu tng quan trng nht là:
khu hiu, hành đng, vt cht. Các biu hin ca biu tng và cu trúc đc xem
là nhng nhân t đ đo lng vn hóa t chc.
Gordon (1985) xác đnh mi mt thành phn ca vn hóa t chc: s rõ
ràng và hng dn,v th t chc, s thng nht, qun lý mi quan h, khuyn khích
s sáng to ca cá nhân, gii quyt xung đt, thi hành rõ ràng, nhn mnh nng sut,
đnh hng hành đng, ch đ đãi ng, phát trin ngun nhân lc.

Hofstede (1980) khi nghiên cu vn hóa t chc thì tp trung vào khong
cách quyn lc, s bn vng, ch ngha cá nhân, và nam tính.
Martin, Feldman, Hatch, và Sitkin (1983) xác đnh by ch đ ph bin trong
nhng câu chuyn k phn ánh vn hóa t chc. T chc đi phó vi nhng tr ngi
16
bng cách nào? Nhà qun lý phn ng vi nhng sai làm? T chc s h tr khi tôi
đ ngh? Tôi s đc truyn la ? Mt nhân viên nh bé có th tr nên v đi? Lãnh
đo có phi là mt ngi v đi? iu gì xy ra khi CBNV vi phm nhng quy tc?
Mi câu chuyn đu liên quan đn nhu cu ca t chc và giá tr ca con ngi.
Jones (1983) lp lun rng vn hóa là sn phm ca vic điu chnh các giao
dch và trao đi gia nhng cá nhân vi nhau: trao quyn, chính xác, toàn din và
lâu dài.
Kets de Vries và Miller (1986) tp trung vào các mt trái ca vn hóa: trong
đó có s không thc t, trn tránh trách nhim, s lôi cun, quan liêu và các yu t
chính tr.
Trice và Beyer (1984) tp trung vào các cách thc nh là các ch s chính đ
đo lng các hình thc vn hóa. Sáu cách thc đc xác đnh là: thông qua, giáng
chc, thng chc, di mi, gim xung đt, hi nhp.
Có th thy, các thành phn ca vn hóa t chc có th đc lit kê di
dng mt danh sách các thuc tính ca vn hóa nh Sathe (1983), Kotter và Heskett
(1982), Trice và Beyer (1984), Gordon (1985), Kets de Vries và Miller (1986),
Schein (2004)ầ Hoc các thành phn ca vn hóa đc xem xét di dng là ma
trn 2x2 nh Deal và Kennedy (1983), Arnold và Capella (1985), Ernest (1985) ,
có xu hng đ xác đnh cách thc t chc các yu t này vào mt mô hình vn hóa.
2.2.2.  (The Competing Values Framework)
Khung giá tr cnh tranh (CVF) là mt trong nhng mô hình có sc nh
hng và s dng rng rãi trong các nghiên cu v vn hóa t chc. CVF đc xem
là mt trong nhng bn mi mô hình có quan trng nht trong lch s kinh doanh.
CVF ban đu đc da trên nghiên cu đ xác đnh các ch s đ đo lng
hiu qu ca t chc (Quinn và Rohrbaugh, 1983). Trong mt tài liu nghiên cu

Campbell (1977) xác đnh 30 tiêu chí khác nhau đ đo lng hiu qu ca t chc.
Quinn và Rohrbaugh (1983) đã mi 52 nhà nghiên cu v t chc đ nghiên cu
các tiêu chí đc lit kê bi Campbell (1977) và kt qu là hai thành phn giá tr to