QUAN SÁT THAM DỰ,quan sát tham gia, quan sát hòa nhập , LE MINH THIÊN
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.32 MB, 33 trang )
QUAN SÁT THAM
DỰ
Lê Minh Thi
Mục tiêu bài học
1. Trình bày được khái niệm về quan sát
tham dự
2. Nêu được các nội dung cần quan sát
3. Thực hành xây dựng công cụ nghiên
cứu
ĐỊNH NGHĨA
Quan sát tham dự/ quan sát tham gia/ quan
sát hòa nhập
Quan sát tham dự là một trong những chiến
lược nghiên cứu điền dã tổng hợp
Tham gia vào cuộc sống địa phương để
tìm hiểu “quan điểm của người trong
cuộc” và “phiên giải ý nghĩa” của sự vật,
hiện tượng theo góc độ người trong cuộc.
ĐỊNH NGHĨA (tiếp)
Quan sát tham dự là nghệ thuật được trau
dồi và tích lũy qua kinh nghiệm
Không phải lúc nào cũng thu được thông
tin từ phỏng vấn
Thu thập thông tin về hành vi thực tế
Quan sát tham dự hoàn hảo:
- Sự có mặt của NCV không gây tác động
đến đối tượng, cộng đồng nghiên cứu
- Hiểu được đối tượng và cộng đồng
nghiên cứu
LỊCH SỬ
Phương pháp có nguồn gốc từ xã hội học
Bronislaw Malinowski (184-1942) là người
phát triển thành phương pháp nghiên cứu
chính thống trong nhân học
VAI TRÒ
Tăng độ tin cậy của số liệu
Phát hiện số liệu mới
Thu thập được những số liệu không
chuyển tải qua lời nói
Hiểu bối cảnh
Nhạy bén trong cách tiếp cận và lý giải
QS Gestalt: The whole is more than the sum of its parts.
Hoàn toàn quan sát
Tham dự hoàn toàn
Tham dự một phần
MỨC ĐỘ CỦA QUAN SÁT THAM DỰ
- Thông báo cho đối tượng nghiên cứu.
Phụ thuộc kỹ năng của nghiên cứu viên
(NCV)
- Nhiều khi không có ranh giới rõ ràng và
biến thiên liên tục từ tham dự hoàn toàn
đến quan sát hoàn toàn
MỨC ĐỘ CỦA QUAN SÁT THAM DỰ
(Tiếp)
1. Quan sát hoàn toàn
Chỉ đơn thuần ghi chép lại những sự
vật, hiện tượng một cách khách quan.
Là người ngoài cộng đồng
2. Tham dự hoàn toàn
- Tham gia vào mọi hoạt động và mối
quan hệ xã hội.
- Là thành viên của cộng đồng.
- Không ghi chép
(Tiếp)
3. Quan sát tham dự
- Ghi chép lại các quan sát khách quan
và các kinh nghiệm chủ quan.
- Là người trong cộng đồng hoặc ngoài
cộng đồng.
- Hai mức độ: Quan sát có tham dự &
tham dự có quan sát
THỜI GIAN THỰC HIỆN
- Tùy thuộc vào từng loại nghiên cứu –
Nghiên cứu truyền thống & nghiên cứu
ứng dụng
- Tùy thuộc vào vị trí NCV – Người trong
cộng đồng & người ngòai cộng đồng
- Tùy thuộc vào chủ đề nghiên cứu
* Điểm then chốt quyết định thời gian là
mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu
CÁC KỸ NĂNG QUAN SÁT THAM DỰ
- Kết quả phụ thuộc mối quan tâm, định
kiến và nền tảng giáo dục của người
quan sát
- Quan sát có trọng tâm với kỹ năng và
nền tảng lý thuyết khoa học xã hội
- Một số kỹ năng chính:
CÁC KỸ NĂNG QUAN SÁT THAM DỰ
1. Học ngôn ngữ
- Giúp NCV thâm nhập cộng đồng
- Với ngôn ngữ mới: học cả ngôn ngữ bằng lời
và ngôn ngữ cơ thể. Học ngôn ngữ là quan
trọng nhất
- Cùng ngôn ngữ: chú ý cách sử dụng từ địa
phương. Thận trọng với việc bắt chước
giọng địa phương
CÁC KỸ NĂNG QUAN SÁT THAM DỰ
(Tiếp)
2. Quan sát
- Xây dựng kỹ năng quan sát tổng hợp và chi tiết
thông qua bài tập nhóm
3. Ghi nhớ
- Không phải lúc nào cũng có cơ hội để ghi chép
ngay sự vật, hiện tượng vừa quan sát
- Xây dựng kỹ năng thông qua bài tập
CÁC KỸ NĂNG QUAN SÁT THAM DỰ
(Tiếp)
4. Ghi chép
- Có 4 loại sổ ghi (sổ ghi nhanh; ghi chép
điền dã, bao gồm quan sát; ghi tiến độ
công việc; nhật ký, ảnh)
- Phân biệt mô tả khách quan và mô tả
chủ quan, mức độ cân đối tùy NCV
- Cố gắng ghi chép lại ngay, tránh để một
quan sát sự kiện khác xen vào giữa
- Trình tự:
CÁC KỸ NĂNG QUAN SÁT THAM DỰ
(Tiếp)
5. Duy trì sự “ngây thơ”
- Khó thực hiện với NCV nghiên cứu cộng
đồng của mình
- Các câu hỏi quá “ngây thơ” đôi khi có ảnh
hưởng tiêu cực
6. Tạo lập mối quan hệ
- Trước khi tiến hành quan sát nên làm quen
với cộng đồng nghiên cứu trước
Nhà mồ Tây Nguyên
Phụ nữ Bana
CÁC KỸ NĂNG QUAN SÁT THAM DỰ
(Tiếp)
Trình tự ghi chép để tránh bỏ sót:
1. Không gian, địa điểm
2. Nhân vật – những người tham gia
3. Hành động/hoạt động – chuỗi động tác đơn
lẻ nhưng liên quan đến nhau
4. Sự kiện – chuỗi hành động, các thông tin phi
ngôn ngữ (ngôn ngữ cơ thể).
5. Thời gian – trình tự diễn ra hành động
6. Mục đích – là những gì cần đạt được bằng
chuỗi các hành động, sự kiện
7. Cảm xúc – của người tham gia và của quan
sát viên
Cảnh sát Giao thông
Nhà trẻ
