ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
KHOA VẬT LÝ
BỘ MÔN VẬT LÝ TRÁI ĐẤT
SEMINAR RADAR:
Trái đất là một nam châm khổng lồ
Tại sao như vậy???
Cực của nó có
trùng với cực của
trái đất???
Từ trường có tác dụng
như thế nào lên trái
đất???
Nó đe dọa lên đời sống
sinh vật hay không???
Nó có được bình
yên???
Nguồn gốc của từ trường trái đất
Các nhà bác học vẫn chưa biết chính xác
nguồn gốc của từ trường trái đất.
Có thể chia ra 2 giả thuyết:
Thứ nhất: dựa vào các định luật hiện tượng vật lý có
thể xác định bằng thực nghiệm hoặc đo đạc trên mặt
đất.
Thứ hai: khước từ những định luật vật lý đã biết và
coi trái đất là 1 vật thể vũ trụ bị chi phối bởi quy luật
riêng
Nhưng ngày
nay, một số
nhà vật lý đã
đưa ra giả
thuyết
"Đynamô" để
giải thích
nguồn gốc từ
trường của trái
đất.
Từ trường Trái
đất chủ yếu
được hình
thành từ các
dòng đối lưu
trong chất lỏng
của trái đất ở độ
sâu trên 3000
km. Sự khác
biệt về nhiệt độ
trong chất lỏng
của trái đất đã
làm xuất hiện
các dòng đối
lưu .
Nếu trong
nhân của
trái đất có
một " từ
trường
nguyên thuỷ
" thì các
dòng đối lưu
trên sẽ có
vai trò như
một cuộn
dây trong
máy phát
điện.
Dòng điện nhờ đó được hình thành và chính nó
đã tạo ra từ trường cho trái đất.
Một giả thuyết khác của các nhà khoa học là từ
trường của Trái Đất có thể được tạo ra bởi các
chuyển động mạnh của các chất dẫn điện lỏng
trong lòng đất.
Tuy nhiên thuyết vẫn còn một số điểm chưa
rõ ràng. Trong quá trình hình thành từ
trường trái đất, cần có "từ trường nguyên
thuỷ", nhưng từ trường này được hình thành
từ bao giờ và bằng cách nào?
Đây là một trong những tồn tại chưa giải
quyết được của các ngành khoa học về Trái
đất…
Từ trường trái đất có từ đâu?
Từ trường xuất hiện trong lòng trái đất .
Nơi đó có nhân trái đất được cấu tạo chủ
yếu là sắt. Nhân rắn bên trong được bao
bọc bởi cái vỏ bằng sắt dạng lỏng .
Do sức nóng từ trong nhân, kim loại sẽ
chảy tràn lên bề mặt nhân, nguội đi và lại
chìm xuống phía dưới. Đồng thời nó chảy
theo đường xoắn ốc do trái đất quay.
Sự chuyển động
của sắt có khả năng
dẫn điện sẽ làm
xuất hiện một
nguồn điện, tương
tự như một máy
phát điện khổng lồ .
Khi có dòng điện
chảy thì sẽ xuất
hiện từ trường .
Ba yếu tố đặc trưng của từ
trường Trái đất:
-Độ từ thiên D: góc tạo
thành giữa kim nam châm
với kinh tuyến địa lý.
-Độ từ khuynh I: góc tạo
thành giữa kim nam châm
và phương nằm ngang.
-Cường độ từ trường trái
đất T
Z
(down)
Y
(magnetic east)
X
(magnetic north)
H
D
B
![]()
Những điều thú vị về từ trường trái đất
Nếu không có từ
trường, chúng ta sẽ
không ngừng bị các
vật chất độc hại tấn
công và cuộc sống
không thể duy trì trên
Trái Đất.
Là tấm chắn bảo vệ
trái đất, nhưng là tấm
lá chắn vô hình, nên
không ai có thể nhìn
thấy từ trường trái đất.
![]()
![]()
Nhưng…
chính cực quang lại tiết lộ cho chúng
ta - những "người trần mắt thịt" - biết
nó ở đâu.
VẬY…
Cực quang là gì???
Cực quang là dãy màu
sắc của ánh sáng trên
bầu trời về đêm, được
sinh ra do sự tương tác
của các hạt mang điện
tích từ gió mặt trời với
tầng khí quyển bên trên
của hành tinh.
Các dải sáng này liên tục
chuyển động và thay đổi
làm cho chúng trông
giống như những dải lụa
màu trên bầu trời
![]()
![]()
Mặt trời không chỉ đem
đến ánh sáng và hơi ấm
mà còn là mối hiểm
nguy của con người.
Lý do: mặt trời liên tục
phóng ra các hạt giàu
năng lượng - gió mặt
trời - vào vũ trụ và về
hướng trái đất.
Trước khi các hạt đó có
thể chạm vào hành tinh
của chúng ta thì chúng
đã bị một tấm chắn
ngăn lại, đó là từ
trường của trái đất.
![]()
•
Bão từ là sự biến thiên rất mạnh của từ trường Trái đất ở xung
quanh chúng ta.
•
Theo lý thuyết, bão từ được gây ra do các vụ bùng nổ sắc cầu mặt
trời.
Đây là những vụ
nổ lớn nhất
trong Thái
dương hệ và có
thể giải phóng
năng lượng
tương đương
nhiều quả bom
hạt nhân 1 tỷ
mega tấn.
Các chùm plasma khổng
lồ trung hoà về điện
của các hạt tích điện
phát ra từ các vụ nổ
này trên đường đi tới
Trái đất sẽ bao trùm
lên Trái đất, tác động
với từ quyển Trái đất,
tạo ra hệ dòng điện
tròn xung quanh Trái
đất, gây ra bão từ .
movi1\New - 4.wmv