LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành bản khoá luận này ngoài sự nỗ lực của bản thân tôi đã
nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy cô, bạn bè và gia đình.
Trước tiên tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Nguyễn Thế
Hùng người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và đóng góp những ý kiến quý báu
trong quá trình thực hiện khoá luận.
Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn đến các thầy, cô và các cán bộ nhân viên trong
khoa Nông học - Trường ĐH Nông Nghiệp Hà Nội, trong bộ môn đã tận tình
truyền đạt những kiến thức rất hữu ích cho tôi trong thời gian học tập tại
trường, đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và
thực hiện đề tài tốt nghiệp của mình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình đã chăm lo cho tôi mọi điều kiện
vật chất lẫn tình thần trong suốt quá trình học tập.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn những người thân, bạn bè đã cộng tác,
giúp đỡ và khích lệ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài tốt nghiệp này.
Cuối cùng, tôi xin kính chúc quý thầy cô, cán bộ công nhân viên chức
trường Đại học Nông Nghiệp Hà Nội sức khỏe và thành công trong sự nghiệp
cao quý này.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2014
Tác giả bài khoá luận
Hoàng Quốc Trưởng
i
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN i
MỤC LỤC ii
DANH MỤC BẢNG v
STT Trang v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ vi
STT Trang vi
DANH MỤC HÌNH ẢNH vii

STT Trang vii
CHỮ VIẾT TẮT viii
PhẦn I: MỞ ĐẦu 1


PhẦn II: TỔng quan tài liỆu 4
 !" #$%&'()
% !" #*)
 !+%&'(*,
 /0 1$/23"4 56.7689"4 : 9 !:
" +" #$%&'(;
<0 1$/23"4 56.7689"4 " #;
<0 1$/23"4 56.7689"4 8%&'(=
<23"4  !5: 
>&0/ !
PHẦN III 16
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 16
%37&?@($A  1,
%37& 1,
ii
B?@(5C" &(,
A D &(E
'FG  1E
HIJ . &(E
KJ4 &($IJ .5C" &(E
<L3.M
 ND$IJ .O6GP*
)QR7SC7&T
PHẦN IV 26
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 26

)UV5AD/3>'F,
W@4)*'&F/! /" 5.. XY-ZE
8/$[B4 5\ ! >4 E
W@4)*]I^ (I" 5.. X((ZE
8/$[B4 5\ ! >4 E
)<0 &(*B. ./_ C  C  !'<)MM 6896+"
.7685D"6 /&(I 3I#986;
>*' ! O6T =
)<0 &(*Q.?(1F9`5DO6A $a"6 

))<0 &(*bI+ .7685D"I+ $_ 
C  !'<)MM"6 $Q9_(M)8c]9(d>'F,
))bI+ .7685D#"I+ ."@ C  !'<)MM
"6 $Q9_(M)8c]9(d>'F,
))bI+ .7685DF ."I+ $."@ C  !
'<)MM"6 $Q9_(M)8c]9(d>'F)M
))bI+ .7685DG&e7.X(7.f9Z$NCG&e7.X]ghZ
))
)))bI+ .7685D#NC(XNCKHgUZ7. !)E
iii
))TbI+ .7685D#i"I .9 !)=
)),FCND$5j !$#.7685D/."6 $9_(M)8
c]9(d>'FT
))E'3k$. .$G8 8(j8 C  !'<)MM$#.768W-/.
"6 $9_(M)8c]9(d>'FT)
));bI+ .7685D#/_ C ? C  !'<)MM"6 
$9_(M)T)
))= C_ $_  C  !'<)MM$#.7685
D/."6 9_(M),M
PHẦN V 67

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 67
T<73,E
TB ?,;
VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO 69
,7&D %&,=
,7&I# 6E
HÌNH ẢNH THÍ NGHIỆM 73
iv
DANH MỤC BẢNG
STT
Trang
W *KJ45C" &("4 "F ;
W KJ4 &("4 "F M
W )*<0O6GPN7&l(5F 697."E7685M
W )*K[m/I#,7685O6A $a"6 )
W )*1F9`,7685O6A $a"6 )
W ))*bI+ .7685D#"I+ $."@ C  !
'<)MM"6 $9_(M)8c]9(d>'FE
W )T*BF ._ "I+ 69 C  !'<)MM".7685
D)
W ),*bI+ .7685D#F ."7. C  !'<)MM"6 
$9_(M)))
W )E*U&e7.$NCG&e7. C  !'<)MM$#.7685D/.
"6 $9_(M))T
W );*-NC(XNCKHgUZ7. !$#.! 1/."6 $9
_(M))E
W )=*Bi"I .9 C  !'<)MM$#.7685D/.
"6 $9_(M)8c]9(d>'FTM
W )M*FCND$5j !$#.7685D/.T
W )*`7&V(95&8 C  !'<)MMT,

W )* C_ $_ 7S C  !'<)MM$#
.! 15D/."6 $9_(M),
KC8f  !"6  &(*KC8f F$6ieG"
C ' 6":nF"$60."D !< !
"oAp p"9 i/&53:@7( (C7I^ "9
Gq ([D.6r$8C8."@s 6r/! 
Dt/! :8$5?6.6. 9&I^  !!FpN5j/! :
87( (C7I^ 8f KC8f nF$6/6 . s 
p"9XgKhZgKh  j :7^6 @8uO6GP
v !rI^/0C8f  !$#.! 1/.@&5
v
)%#.."4 /.C8f G6F "6 /6 TTdT=
X8f Z,
W ))*bI+ .7685D#_ [ C  !'<)MM
"6 $9_(M),T
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
STT
Trang
>*q5D,
W@4)*'&F/! /" 5.. XY-ZE
8/$[B4 5\ ! >4 E
W@4)*]I^ (I" 5.. X((ZE
8/$[B4 5\ ! >4 E
>*' ! O6M =
>*' ! O6T =
W@4)*K6.N7&(( !"E7685
W@4))*WF 6 !"E7685
W@4)T*BF ."7. !"E7685
W@4),*1F9`,7685O6A $a"6 T
>)*W- -TX".ZW- -XZT

W@4)E*bI+ .7685#N7&(( C !'<)MM"6 $
9_(M)E
W@4);*bI+ .7685DF ._ "I+ 69
 C  !'<)MM)
W@4)=*BF ._ "I+ C7. C  !'<)MM".! 1/.
"6 $9_(M)))
W@4)M*-NCG&e7.X]ghZ C  !'<)MM),
".! 1/."6 $9_(M)),
W@4)*-NC(XNCKHgUZ7. !$#);
vi
.! 1/."6 $9_(M));
W@4)*Bi"I .9 C  !'<)MM$#.7685D/.
"6 $9_(M)8c]9(d>'FTM
W@4))*FCND$5j !$#.768W-/.T
W@4)T*'_ 7S C  !'<)MM",
.7685D/.,
W@4),*bI+ .7685D#_  C  !'<)MM"6
$9_(M),T
DANH MỤC HÌNH ẢNH
STT
Trang
Hình 1: Mẫu bầu cải tiến. Error: Reference source not found
Hình 2: Ngô sau gieo 10 ngày. Error: Reference source not found
Hình 3: Ngô sau gieo 15 ngày Error: Reference source not found
Hình 4: BCT sau 21 ngày của CT
5
(trái), BCT sau 21 ngày của CT
2
(phải) Error:
Reference source not found

vii
CHỮ VIẾT TẮT
WTO : Tổ chức thương mại thế giới
FAO : Tổ chức Nông lương Liên hiệp quốc
BNN & PTNT : Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn
TB : Trung Bình
BCT : Bầu cải tiến
CT : Công thức
ĐC : Đối chứng
LAI : Chỉ số diện tích lá
Spad : Chỉ số màu xanh
CCCC : Chiều cao cuối cùng
CCĐB : Chiều cao đóng bắp.
NSLT : Năng suất lý thuyết
NSTT : Năng suất thực thu
TACN : Thức ăn chăn nuôi
viii
PHẦN I: MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Cây ngô( Zea mays ) thuộc chi Maydeae, họ hòa thảo Gramineae, có
nguồn gốc từ Trung Mỹ, là cây lương thực quan trọng thứ 3 trên thế giới sau lúa
mì và lúa gạo,sản lượng thứ hai và năng suất cao nhất trong các cây ngũ cốc.
Năm 1961, diện tích ngô toàn thế giới đạt 105,5 triệu ha, năng suất 19,4 tạ/ha,
sản lượng 205 triệu tấn, đến năm 2009, diện tích trồng ngô thế giới đạt khoảng
159,5 triệu ha, năng suất bình quân 51,3 tạ/ha, sản lượng 817,1 triệu tấn. Trong
đó Mỹ, Trung Quốc, Braxin là những nước đứng đầu về diện tích và sản lượng.
Ở Việt Nam, ngô là cây lương thực quan trọng thứ hai sau cây lúa và là
cây màu quan trọng nhất được trồng ở nhiều vùng sinh thái khác nhau, đa dạng
về mùa vụ gieo trồng và hệ thống canh tác.Cây ngô không chỉ cung cấp lương
thực cho người, vật nuôi mà còn là cây trồng xóa đói giảm nghèo tại các tỉnh có

điều kiện kinh tế khó khăn. Sản xuất ngô cả nước qua các năm không ngừng
tăng về diện tích, năng suất, sản lượng: năm 2001 tổng diện tích ngô là 730.000
ha, đến năm 2005 đã tăng trên 1 triệu ha; năm 2010, diện tích ngô cả nước
1126,9 nghìn ha, năng suất 40,9 tạ/ha, sản lượng trên 4,6 triệu tấn. Tuy vậy, cho
đến nay sản xuất ngô ở nước ta phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, chưa
đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng trong nước, hàng năm nước ta vẫn phải nhập
khẩu từ trên dưới 1 triệu tấn ngô hạt.
Nguyên nhân chủ yếu là chi phí đầu tư cho trồng ngô cao; điều kiện thời
tiết không thuận lợi như khô hạn, hay mưa nhiều dẫn đến ngập úng; diện tích đất
trồng ngô ngày một giảm do đất bị suy thoái, bạc màu, nhiễm mặn, phèn… mất
sức sản xuất, đây là những nhóm đất khó trồng trọt, cho hiệu quả kinh tế thấp.
Những nhóm đất trên thường phân bố ở các vùng ven biển, vùng đồi núi cao, đất
có các đặc điểm chính: Tầng canh tác mỏng, nghèo chất hữu cơ , khả năng giữ
ẩm kém; các loại cây trồng, đặc biệt cây trồng hàng năm như ngô rất khó sinh
trưởng, phát triển, năng suất không cao.
1
Hiện nay có nhiều công nghệ mới có thể ứng dụng cho sản xuất nông
nghiệp, nếu được sử dụng sẽ giúp cho việc tăng vụ hoặc mở rộng diện tích đất
canh tác trên các vùng đất khó khăn tăng vụ hiệu quả hơn trong đó có hướng sử
dụng bầu, túi gieo cây con ở giai đoạn đầu trong vườn ươm sau đó chuyển sang
trồng đại trà.Sử dụng bầu trồng cây là tiến bộ kĩ thuật hiện được áp dụng rộng
rãi đối với các loại cây trồng cạn ngắn ngày như ngô, rau, hoa quý hiếm. Nhờ sử
dụng bầu, các hộ nông dân có thể chuẩn bị cây con, cây giống đúng thời vụ, giải
quyết các khó khăn thời tiết không thể khắc phục khi gieo trồng cây trồng cạn.
Tuy nhiên hiện nay phần lớn các hộ nông dân sử dụng các loại bầu, túi làm từ
nilon hiện có bán sẵn trên thị trường hoặc gieo trực tiếp trên khay có lỗ. Cả 2
cách trên có các nhược điểm như: làm bầu bằng túi nilon chỉ sử dụng một lần
gây lãng phí, gây ô nhiễm môi trường; làm bầu gieo trên khay có thể tích nhỏ,
khi ra bầu dễ bị vỡ, thời gian sống trong bầu ngắn, chất lượng cây giống kém,
năng suất bị giảm.

Một hướng nghiên cứu mới gần đây tạo ra các loại bầu từ thân lá, phụ
phẩm theo hướng công nghiệp thay thế vỏ bầu làm từ túi nilon vừa tận dụng
nguồn nguyên liệu dồi dào từ các sản phẩm phụ nông nghiệp như rơm rạ, vỏ
trấu, các phụ phẩm chế biến nông phẩm vừa giải quyết tốt những vấn đề môi
trường. Hướng nghiên cứu này tập trung vào các nội dung nghiên cứu chế tạo
bầu công nghiệp giá thành thấp, có khả tích hợp nhiều tiến bộ khoa học kỹ thuật
mới như : Thiết kế gọn, có thể dự trữ không khó, sử dụng các loại phân chậm
tan, các loại chất giữ ẩm, có thể sản xuất theo bằng bằng máy, dụng cụ đóng
bầu …
Vậy, để nghiên cứu sử dụng hiệu quả sản phẩm bầu hữu cơ công nghiệp
mới cho sản xuất nông, lâm nghiệp chúng tôi thực hiện đề tài:“Sử dụng bầu cải
tiến trồng ngô tại Gia Lâm – Hà Nội”
2
1.2. Mục đích, yêu cầu của đề tài
- Xác định được công thức vật liệu tạo bầu cải tiến giúp kéo dài thời
gian sống trong bầu, tạo điều kiện cho cây ngô sinh trưởng phát triển tốt nhất
trong giai đoạn vườn ươm.
- Xác định thời gian phân huỷ của bầu cải tiến khi vùi trong đất.
- Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển và năng suất của giống ngô lai
NK4300 khi trồng trong các loại bầu cải tiến.
3
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Tình hình sản xuất ngô trên Thế giới và Việt Nam
2.1.1. Về sản xuất ngô trên thế giới:
Theo tài liệu công bố của CIMMYT, diện tích trồng ngô tăng đáng kể
trong vòng 20 năm trở lại đây, tuy nhiên trong những năm gần đây thì diện tích
trồng ngô trên toàn thế giới biến động không nhiều (năm 2001 diện tích trồng
ngô trên thế giới là 139,4 triệu ha; năm 2004 là 145,1 triệu ha). Nguyên nhân
làm cho diện tích ngô hiện nay tăng chậm là do quỹ đất canh tác hạn hẹp, đất đai
bị sa mạc hoá, hạn hán, lũ lụt, xói mòn, rửa trôi mặc dù vậy năng suất và sản

lượng ngô vẫn tăng mạnh, do các nước đã đầu tư thích đáng cho việc phát triển
sản xuất ngô như: áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật về giống, phân bón, kỹ
thuật canh tác
Bảng 2.1: Tình hình sản xuất ngô trên thế giới giai đoạn 2008 -2012
Năm Diên tích (triệu ha) Năng suất (tấn/ha) Sản lượng (triệu tấn)
2008 161,19 5,13 827,48
2009 158,84 5,16 819,70
2010 161,82 5,21 844,35
2011 171,78 5,15 885,28
2012 176,99 4,94 875,09
Nguồn: FAOSTAT – 2014
Qua số liệu bảng 2.1 cho thấy: trong 5 năm gần đây diện tích trồng ngô
trên thế giới biến động không đáng kể, nhưng năng suất và sản lượng liên tục
tăng. Sản lượng ngô thế giới năm 2012 đạt 875,09 triệu tấn tăng 47,61 triệu tấn
so với năm 2008.
Tuy nhiên thực tế cho thấy năng suất ngô cao (trên mức trung bình của
thế giới) chỉ tập trung ở những nước phát triển, vì các nước này đã sử dụng gần
như 100% diện tích để gieo trồng những giống ngô lai có năng suất cao, đồng
thời có điều kiện để đầu tư thâm canh cao.
Bảng 2.2: Một số nước sản xuất nhiều ngô trên thế giới năm 2012
4
Nước Diện tích (triêu ha) Năng suất (tạ/ha) Sản lượng (triệu tấn)
Mỹ 35,35 77,44 273,83
Trung Quốc 34,96 59,55 208,25
Brazil 14,22 50,11 71,29
Ấn Độ 8,40 25,07 21,06
Mêxicô 6,92 31,87 22,06
Indonesia 3,95 48,93 19,37
Argentina 3,50 73,42 25,70
Pháp 1,71 90,85 15,61

Hungari 1,19 39,84 4,74
Thái Lan 1,08 44,56 4,81
Chilê 0,13 107,22 1,49
Nguồn: FAOSTAT – 2014
Số liệu bảng 2.2 cho thấy: Mỹ là nước có diện tích trồng ngô nhiều nhất
trên thế giới, năm 2012 diện tích ngô của Mỹ là 35.35 triệu ha chiếm 31,72%
diện tích trồng ngô trên toàn thế giới, tiếp Mỹ là Trung Quốc với 34,96 triệu ha
chiếm 31,37% diện tích trồng ngô trên thế giới, đứng thứ ba là Brazil (14,22
triệu ha). Chilê là nước có năng suất ngô cao nhất thế giới, năm 2012 năng suất
ngô của Chilê đạt 107,22 tạ/ha, cao gấp 1,81 lần năng suất trung bình của thế
giới (58,98tạ/ha), tiếp đến là Pháp (90,85tạ/ha), Mỹ (77,44tạ/ha), …. Nhưng
những nước này có diện tích trồng ngô thấp, do vậy Mỹ, Trung Quốc và Brazil
vẫn là 3 nước có sản lượng ngô lớn so với các nước khác trên toàn cầu.
Theo đánh giá của FAO, sự tăng trưởng về nhu cầu ngô trên thế giới giai
đoạn 2001- 2010 chậm, hàng năm tăng trưởng 1,9%. Năm 2000 lượng ngô xuất
khẩu của thế giới là 72,5 triệu tấn, giảm 0,2 triệu tấn so với năm 1996. Các nước
thuộc khu vực Đông Á là những nước nhập khẩu ngô chủ yếu, năm 2000 Nhật
Bản nhập khoảng 16 triệu tấn, chiếm 14% tổng lượng ngô nhập khẩu toàn thế
giới, Nam Triều Tiên nhập khẩu khoảng 8 triệu tấn và Đài Loan nhập khoảng
5,1 triệu tấn. Những nước xuất khẩu ngô chính là Mỹ, Pháp như vậy trên toàn
cầu trong những năm qua và thời kỳ sắp tới diện tích thị trường ngô không còn
nhiều biến động lớn, chỉ có năng suất ngô sẽ tăng tương đối nhanh ở nhiều quốc
5
gia. Năng suất ngô tăng mạnh sẽ đem lại sự tăng trưởng về sản lượng đặc biệt là
ở các nước đang phát triển.
2.2.2. Tình hình sản xuất ngô ở Việt Nam:
Ngô được trồng ở Việt Nam cách đây khoảng 300 năm nhưng đã nhanh
chóng trở thành một trong hai cây lương thực quan trọng nhất trong hệ thống các
cây lương thực ở Việt Nam.
Ngô là cây trồng có khả năng thích ứng rộng, trồng được nhiều vụ trong

năm, trồng được trên nhiều loại đất và địa hình khác nhau, điều kiện tự nhiên ở
nước ta rất thuận lợi cho cây ngô phát triển. Chính vì vậy, ở nước ta ngô được
trồng ở hầu hết các vùng trong cả nước, giai đoạn 1990 – 2000 tỷ lệ tăng trưởng
ngô ở nước ta khá cao đạt 3,7%/năm về diện tích, 5,5%/năm về năng suất,
9,2%/năm về sản lượng (theo số liệu thống kê năm 2000 của tổ
chức CIMMYT). Nhìn chung tiềm năng phát triển và sản xuất ngô ở nước ta còn
rất lớn cả về diện tích và thâm canh tăng năng suất.
Những năm trước đây, sản xuất ngô ở Việt Nam chưa được chú trọng
nên phát triển chậm chưa tương xứng với tiềm năng của nước ta. Theo
thống kê của những năm trước 1985 diện tích trồng ngô biến động từ
270.000 ha – 400.000 ha, năng suất khoảng 0,9 – 1,1 tấn/ha và sản lượng
không vượt quá 45 vạn tấn. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là
do tập quán canh tác lạc hậu, chưa đầu tư thích đáng cho việc phát triển sản
xuất ngô, cơ cấu mùa vụ chưa ổn định cho từng vùng sinh thái, do chưa có
chính sách của Nhà nước về đầu tư vật chất kỹ thuật, cơ sở hạ tầng còn
thấp, tiêu thụ không ổn định. Tình hình sản xuất ngô của Việt Nam trong
những năm gần đây được thể hiện qua bảng 2.3
Bảng 2.3: Diện tích, năng suất và sản lượng ngô của Việt Nam
giai đoạn 2008-2012
Năm Diện tích (1000 ha) Năng suất (tạ/ha) Sản lượng (1000 tấn)
2008 1140,2 40,1 4573,1
6
2009 1089,2 40,1 4371,7
2010 1126,9 40,9 4606,9
2011 1121,2 43,1 4835,7
2012 1118,2 42,9 4803,1
Nguồn:Nguồn FAOSTAT , 2014 và Niên giám thống kê, 2014
Số liệu bảng 2.3 cho thấy diện tích trồng ngô của Việt Nam giảm dần trong
5 năm gần đây, biến động từ 1140,2 nghìn ha (2008) xuống 1118,2 nghìn ha
(2012), năng suất tăng không đáng kể từ 40.1 tạ/ha (2008) lên 42,9tạ/ha (2012).

Hiện nay diện tích ngô của nước ta chiếm 10% diện tích canh tác và
chiếm 0,7% diện tích ngô của thế giới. Năng suất ngô của Việt Nam cũng tăng
dần trong 5 năm qua, nhưng nếu so với năng suất trung bình của thế giới thì
năng suất ngô của nước ta còn rất thấp, năm 2012 năng suất ngô của thế giới là
58,98tạ/ha, còn ở Việt Nam là 42,9 tạ/ha. Tuy vậy sản xuất ngô trong nước vẫn
chưa đáp ứng đủ nhu cầu, hàng năm nước ta phải nhập khẩu trên 1 triệu tấn ngô
làm nguyên liệu cho chế biến thức ăn chăn nuôi (TACN).
Điều đáng lo ngại là, giá ngô trên thị trường thế giới trong thời gian qua
đã có sự biến động đáng kể do nhu cầu ngô tăng nên giá bình quân cũng ngày
càng tăng. Ở thời kỳ 1994 – 1999 là 138 – 142 USD/tấn; hiện nay là 300 – 305
USD/tấn. Trong đó, các nước chi phối sản lượng ngô của thế giới vẫn phải kể tới
là Mỹ, Argentina, Pháp… Còn các nước nhập khẩu ngô chính gồm Nhật Bản,
Hàn Quốc, Malaysia…
Ở Việt Nam, hiện tại giá 1kg ngô hạt dao động từ 6.000 - 7.500 đồng.
Nhu cầu ngô hạt cần cho công nghiệp chế biến TACN liên tục tăng trong khi
diện tích trồng ngô và năng suất ngô Việt Nam đã bị chững lại. Theo nhận định,
với đà tăng trưởng của ngành chăn nuôi và nhu cầu ngô phục vụ công nghiệp
sản xuất Ethanol hiện nay đòi hỏi nguồn nguyên liệu ngô là rất lớn. Vì vậy, sản
xuất ngô trên toàn cầu nói chung và ở Việt Nam nói riêng chắc chắn sẽ được tập
trung phát triển mạnh trong thời gian tới.
7
2.2. Các kết quả nghiên cứu về kĩ thuật trồng bầu cho các loại cây trồng nói
chung, cây ngô nói riêng ở trên thế giới và Việt Nam.
2.2.1. Kết quả nghiên cứu về kĩ thuật trồng bầu cho các loại
cây trồng trên thế giới.
Sử dụng bầu trồng cây là tiến bộ kỹ thuật hiện được áp dụng rộng rãi đối
với các loại cây cây con, cây giống đúng thời vụ, giải quyết các khó khăn thời
tiết không thể khắc phục khi gieo trồng các loại cây trồng cạn. Trên thế giới nói
chung việc nghiên cứu tạo bầu trồng cây đã phát triển từ lâu, các nguyên liệu
được nghiên cứu sừ dụng là những nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên như: phế

phụ phẩm nông nghiệp, chất hữu cơ: than bùn, mạt cưa, vỏ trấu hun, Hiện nay
sản xuất bầu được làm theo các cách: sử dụng túi nilon hoặc gieo trực tiếp trên
khay có lỗ, …
Vấn đề đặt ra là cần phải thường xuyên nghiên cứu một loại bầu mới có
hiệu quả cao hơn khi sử dụng đối với các loại cây trồng nói chung và cây ngô
nói riêng.
Kích thước và vật liệu làm vỏ bầu: Trung Quốc: Xoài: túi nilon, kích
thước 14 X (24-26) cm; khay nhựa cứng mỗi ô bằng 70% so với túi nilon. Mỹ:
CowPots sản phẩm tự nhiên có khả năng phân hủy sinh học 100%, cây trồng
không bị giới hạn sự sinh trưởng của vùng rễ, thân thiện với môi trường, gồm 2
loại tròn và khay với nhiều kích thước. Tại Đại học Nông nghiệp Missouri
College , Khoa Tài nguyên đã sử dụng chậu phân hủy sinh học 100% để trồng
các loại rau như: cà chua, ớt, cà tím, dưa chuột, dưa hấu và các loại thảo mộc.
Dinh dưỡng cho cây trồng bầu: Dinh dưỡng trong bầu chỉ làm nền ban
đầu, không quá nhiều làm tổn thương hạt và rễ cây. Cần bổ sung dinh dưỡng
theo nhu cầu của cây qua từng thời kỳ sinh trưởng (Biểu đồ Dụ Hiền, 2001).
Phương pháp sản xuất bầu ươm: Các nước phát triển bằng phương pháp công
nghiệp; các nước đang phát triển đóng bầu chủ yếu bằng phương pháp thủ công
(Viện TNNH, 2006).
8
Nhận xét chung: Nguyên liệu tạo bầu đa dạng: đất, hữu cơ, khoáng sét, phân đa,
trung, vi lượng, v.v nhưng thành phần chính là đất và hữu cơ. Đất chiếm 50-
100% khối lượng, hữu cơ 20-60%, các thành phần khác chỉ từ 0-10% khối
lượng. NPK phối trộn ban đầu thấp (0,1% khối lượng), còn lại bón bổ sung vào
giai đoạn sau. Phương pháp đóng bầu chủ yếu là thủ công.
2.2.2. Kết quả nghiên cứu về kĩ thuật trồng bầu cho các loại
cây trồng tại Việt Nam.
Việc nghiên cứu và sử dụng bầu cho cây con trong giai đoạn vườn ươm ở
Việt Nam đã được tiến hành trên nhiều đối tượng cây trồng như: cây lâm
nghiệp, cây công nghiệp, cây ăn quả, rau, ngô …

Các nguyên liệu dùng làm bầu gồm nhiều dạng như, đất, cát, trấu, trấu
hun, mùn cưa, xơ dừa, vỏ cây, than bùn thô. Nguyên liệu thường được phối trộn
theo tỉ lệ nhất định để có độ thông thoáng và có khả năng giữ nước, dinh dưỡng
tốt hơn. Khả năng giữ nước và độ thoáng khí của bầu được quyết định bởi
những khoảng trống (khe, kẽ) trong nó. Trong cát mịn có những khoảng trống
rất nhỏ, không chứa được nhiều nước và oxi.
Kích thước và vật liệu làm túi bầu ươm: Vật liệu làm bầu thường là túi PE
phân hủy chậm. Kích thước túi bầu xoài 12-15cm X 25-30cm (Viện TNNH,
2006). Túi bầu chè 10 X 18cm, đục 4-6 lỗ phía đáy (Bùi Thế Đạt và ctv, 1999;
Chu Thi Thơm và ctv, 2005). Túi bầu thông 7 X 13cm (Nguyễn Đình Thiêm và
ctv, 2002). Bầu có khả năng phân hủy cao còn ít được nghiên cứu.
Theo quy trình kỹ thuật sản xuất cây giống của BNN & PTNT quy định
các định mức và tỷ lệ phụ gia để phối trộn trong thành phần ruột bầu theo tỷ lệ
chung, thường (75-80)% đất + (20-25)% chất hữu cơ khác + (1-2)% phân vô cơ;
các phụ gia trước khi phối trộn phải được xử lý tinh, ủ và khử nấm bệnh.
Nhận xét chung: Thành phần bầu ươm, ở nước ta, chủ yếu là đất và chất
hữu cơ, đất chiếm 40-100% khối lượng bầu, hữu cơ chiếm 10-45% khối lượng
9
bầu. Dinh dưỡng NPK đưa vào bầu ươm thường từ 1-2% khối lượng, không sử
dụng các nguyên tố trung lượng và vi lượng.
Nhu cầu dinh dưỡng của cây trong bầu: Nhu cầu dinh dưỡng của cây
trồng phụ thuộc vào hàm lượng có trong cây, dạng tồn tại có trong môi trường
mà cây có thể hút được. Hàm lượng trong cây là 1-5% đạm (dạng hút NH
4
+
,
NO
3
-
); 0,1-0,4% lân (dạng hút H

2
P0
4
+
, HPO
4
2+
, nucleic, phytin); 1-5% kali (dạng
hút K
+
) (Đỗ Ánh, 2003; Bùi Đình Dinh, Bùi Huy Hiền, 2004; Hiệp hội Phân bón
Quốc tế, 1998).
Dinh dưỡng trong bầu ươm, dù có đủ, nhưng cây giống vẫn đòi hỏi phải
được bổ sung định kỳ các chất dinh dưỡng khoáng, đặc biệt là đạm (T. Hartman
và E. Kester, 1975). Thành phần quan trọng để hạt giống nảy mầm và thúc đẩy
sinh trưởng ở giai đoạn đầu là lân. Để cây sinh trưởng tốt cần được cung cấp đủ
đạm, lân và kali (R.J. Gamer, 1976). Tuy nhiên, cây non rất mẫn cảm với nồng
độ dinh dưỡng cao, những nghiên cứu trong bầu khuyến cáo: tỷ lệ phối trộn
NPK không nên vượt quá 1-2% khối lượng bầu
Quản lý dinh dưỡng cho cây trong bầu: Vấn đề phân bón cho cây trong
bầu, một số tài liệu hướng dẫn phối trộn dinh dưỡng khoáng (chủ yếu là phân
lân 2% khối lượng) và tỷ lệ phân bón hòa nước tưới (0,1% NPK). Tuy nhiên,
đến nay, chưa có tác giả nào ở trong nước đề cập đến quản lý dinh dưỡng cho
cây trong bầu (liều lượng bón, tỷ lệ NPK, thời kỳ bón, phương pháp bón).
Trong các biện pháp kỹ thuật canh tác, cây giống giữ vai trò quyết định
để đảm bảo thời vụ, năng suất và sản lượng sau này. Đất để ươm cây giống phải
được làm kỹ cho tơi xốp, giữ ẩm tốt, đù dinh dưỡng và không có nguồn sâu
bệnh. Vật liệu để ươm cây giống có thể là trên luống trồng trực tiếp hoặc có thể
được cho vào khay nhựa hay khay xốp. Hiện nay, việc làm bầu ươm cây giống
chưa có tài liệu nào tổng kết và phổ biến; các chủ vườn kinh doanh thường làm

theo kinh nghiệm truyền thống nên tỷ lệ cây giống xuất vườn chưa cao, chỉ đạt
khoảng 60-70% .
10
Cùng với sự chuyển đổi nền kinh tế quốc dân từ cơ chế tập trung bao cấp
sang cơ chế thị trường, Nông nghiệp Việt Nam cũng có sự chuyên đồi cơ cấu
gắn với xây dựng một nền sản xuất hàng hoá tập trung chuyên canh trên cơ sở
ứng dụng khoa học công nghệ cao, gắn sản xuất với thị trường tiêu thụ để nâng
cao chất lượng, khả năng cạnh tranh của nông sản hàng hoá, nâng cao thu nhập
và xây dựng mô hình 50 triệu đồng/ha.
Các loại vật liệu làm bầu như trấu, xơ dừa, vỏ cây, rơm, rạ ở Việt Nam có
thể dễ dàng tạo ra ở nhiều địa phương, sản xuất với số lượng lớn với chi phí thấp
và an toàn với môi trường sau khi hủy bỏ.
2.2.3. Kĩ thuật trồng ngô bầu nói chung.
a. Thời vụ, chuẩn bị giống.
- Vụ đông từ cuối tháng 8 – 25/9. Đối với ngô trồng bằng bầu, giao hạt
vào bầu trước ngày 25/9 và đưa bầu ra ruộng trước ngày 05/10.
- Lượng giống cần gieo cho 1 sào Bắc Bộ (360m
2
) là 0,7 – 1kg. Phơi lại
hạt giống dưới nắng nhẹ 2 – 3 giờ trước khi gieo 1 – 2 ngày.
b. Làm đất.
- Sau khi thu hoạch lúa mùa sớm, tiến hành tháo cạn nước và cày lên
luống 1,1m, rãnh luống 0,3m. Trên luống tạo 2 hàng ngô, hàng cách hàng 70cm,
cây cách cây 30cm. Trồng ngô đông trên đất hai lúa nhất thiết phải làm bầu.
c. Làm bầu.
- Nguyên liệu: Dùng 3 chậu bùn ao + 2kg phân chuồng hoai mục + 0,2kg
super lân trộn rải đều trên 1m
2
mặt luống, tạo thành lớp bùn dày 5 – 6cm
(khoảng 8 – 10m

2
bầu ngô trồng được 1 sào). Khi bùn se mặt, dùng dao rạch
thành ô vuông với kích thước 6x6cm (rạch sâu 1/3 – 1/2 bầu).
Để tiện vận chuyển bầu, có thể làm theo cách: trước khi rạch 5 ngày tiến
hành gặt trước 10m
2
lúa/sào để làm nền hoặc bầu tại ruộng, yêu cầu đảm bảo
bùn nhuyễn, thoát nước và bón đủ phân lót.
+ Ngâm ủ hạt và tra hạt vào bầu:
11
Khi bắt đầu lấy bùn làm bầu, tiến hành ngâm hạt trong nước sạch 12 giờ,
vớt hạt, rửa sạch nước chua, đem ủ 12 giờ, khi hạt nứt nanh đem gieo hạt vào
bầu. Dùng ngón tay chọc 1 lỗ giữa bầu, sâu 1cm, đặt hạt ngô vào lỗ, rễ quay
xuống, mầm không sát bùn, dùng đất bột lấp kín hạt. Giữ cho bầu đủ ẩm bằng
cách tưới nước 1 – 2 lần/ngày vào sáng sớm và chiều mát. Trong 3 ngày đầu,
cần che phủ mặt luống, đề phòng mưa to. Thời gian cây ngô sống trong bầu từ 5
đến 7 ngày.
d. Cách trồng.
- Cuốc hốc theo 2 hàng trên luống, bón đủ phân lót và tiến hành đặt bầu.
Xoay hướng lá các cây ngô song song với nhau và chếch mặt luống một góc 45
độ để cây tận dụng được đầy đủ ánh sáng, dùng đất lấp kín chỗ tiếp xúc giữa bầu
và mặt luống để tránh đọng nước ở gốc.
e. Chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh.
- Lượng phân bón cho 1 sào:
Phân chuồng hoai mục: 300-500kg, urê 9 -12kg; kali 4- 6kg; lân 15kg.
Cách bón - chăm sóc:
- Bón lót: Bón lót toàn bộ phân chuồng.
- Bón thúc lần 1: Khi ngô có 3 - 5 lá, bón 2 - 3kg kali + 3 - 4kg urê + 10kg
lân (Riêng lân ngâm với nước giải pha loãng theo tỷ lệ 1 phần phân pha với 50
phần nước tưới cho ngô, đề phòng bệnh huyết dụ chân chì).

- Bón thúc lần 2: Khi ngô 7 - 9 lá, bón 3 – 4kg đạm + 2 – 3kg kali + 5kg
lân (Phân lân ngâm với nước giải rồi pha loãng để tưới).
- Bón thúc lần 3: Trước trỗ cờ 10 – 15 ngày, bón 3 – 4kg urê.
Lưu ý: Bón cách gốc 5 – 10 cm, vét bùn dưới rãnh phủ kín phân và cỏ dại
trên mặt luống. Nếu đất không thì pha loãng phân với nước để tưới.
Phòng trừ sâu bệnh:
- Ngô vụ đông thường bị sâu ăn lá, sâu đục thân, rệp hại lá, cờ và bệnh khô
vằn gây hại. Phải chủ động đề phòng và xử lý kịp thời khi có sâu bệnh phát sinh.
12
2.3. Hiệu quả kinh tế của sản xuất ngô
Số liệu thống kê của FAO cũng cho thấy, giá ngô thế giới trong đầu năm
2011 đã đạt kỷ lục mọi thời đại 304 đô la Mỹ/tấn. Trong khi đó, so sánh với giá
gạo trắng 100% B của Thái Lan hiện ở mức 531 đô la Mỹ/tấn, tuy cao hơn chút
ít so với mức bình quân 518 đô la Mỹ/tấn trong năm 2010, nhưng đã giảm mạnh
so với mức bình quân 695 đô la/tấn của năm 2008. “Độ nóng” của giá ngô mới
là điều đặc biệt đáng ngại của thế giới. Nếu tính bình quân từ năm 2000 trở lại
đây, giá ngô giao dịch hàng tháng trên thị trường thế giới chỉ bằng 38,5% giá
gạo, nhưng đầu năm 2011 đã được đẩy lên 57,3% (tăng 18,8%).So với trồng các
loại lúa và hoa màu khác thì giá trị kinh tế mà cây ngô mang lại hơn hẳn, với giá
thị trường hiện nay mỗi héc ta trồng ngô thâm canh sau 3 tháng có thể mang về
cho người nông dân nguồn lợi không dưới 15 triệu đồng (sau khi đã trừ các chi
phí), đó là chưa nói thân ngô còn có thể sử dụng làm thức ăn cho gia súc, làm
chất đốt rất tốt.
Theo dự báo của FAO, thay vì bằng 38,5% giá gạo như trong 11 năm gần
đây, bình quân giá ngô thế giới từ nay tới cuối thập kỷ sẽ bằng 44,3% so với giá
gạo. Nói cách khác, từ nay tới cuối thập kỷ, ngô sẽ là loại lương thực đắt giá
nhiều nhất. Trong điều kiện như vậy, Việt Nam không nên tiếp tục phát triển cây
ngô theo kiểu “được chăng hay chớ” như những năm gần đây. Ngược lại, cần
quyết liệt tăng tốc sản xuất ngô chí ít là đủ đáp ứng nhu cầu trong nước để tránh
phải gia tăng nhập khẩu. Không chỉ trước mắt mà lâu dài thị trường tiêu thụ ngô

vẫn còn rất rộng mở, bởi lẽ ngô không chỉ là lương thực, nguyên liệu cơ bản để
chế biến thức ăn gia súc mà còn là nguồn nguyên liệu cho năng lượng sinh học –
nguồn năng lượng sạch.
Theo TS.Lê Quốc Doanh, 2004, thì ở miền núi phía Bắc Việt Nam có tới
62% hộ nông dân có thu nhập từ sản xuất ngô và bình quân cây ngô chiếm tới
15% thu nhập của họ.
13
Năm 2005, trong khuôn khổ của Dự án Đa dạng hóa nông nghiệp, hướng
tới chương trình canh tác bền vững, Trung tâm NCNNDH Nam Trung bộ (nay là
viện NCNNDH Nam Trung bộ) đã trình diễn mô hình trồng đậu tương ĐT 12
xen cây ngô trên đất đỏ bazan thuộc xã Ia Phang, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai.
Với giống ngô lai 171 (của công ty Monsanto), trồng trong điều kiện nắng hạn
không được tưới tiêu. Cây ngô cho năng suất 40 tạ/ ha, cây đậu tương cho năng
suất 25 tạ/ ha. Hiệu quả kinh tế mô hình đem lại tại thời điểm đó lên tới 21 triệu
đồng/ ha.
Từ các mô hình thử nghiệm tại các tỉnh, các huyện và các xã cho ta thấy
hiệu quả kinh tế của sản xuất ngô đem lại rất lớn
Năm 2010, ở xã vùng cao Tả Sìn Thàng, bình quân mỗi ha trồng ngô, trừ
chi phí sản xuất mỗi ha người dân thu lãi trên dưới 10 triệu đồng. Hiện nay, cây
ngô đã trở thành loại cây hàng hóa đem lại nguồn thu nhập chủ yếu giúp người
dân xóa đói giảm nghèo. Một số hộ dân đã có đời sống kinh tế khá từ sản xuất
kinh doanh ngô.
Năm 2010, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến lâm tỉnh Bắc Kạn đã triển
khai thực hiện mô hình sản xuất ngô lai với tổng diện tích 4 ha, với 20 hộ dân
tham gia tại thôn Bản Sáp - xã Xuân La - huyện Pác Nặm. Ngày 22/7/2010,
Trung tâm Khuyến nông - Khuyến lâm tỉnh phối hợp với UBND xã Xuân La -
huyện Pác Nặm tổ chức hội nghị tổng kết mô hình: Sản xuất cây ngô lai tại thôn
Bản Sáp - xã Xuân La để đánh giá kết quả và nghiệm thu mô hình.Kết quả của
mô hình sản xuất ngô lai cho thấy với giá bán 4.500đ/kg như hiện nay, mỗi ha
ngô lai cho thu nhập 25 - 30 triệu đồng. Thành công của mô hình đã giúp bà con

nông dân nắm vững kỹ thuật, tiếp cận giống mới, mạnh dạn đầu tư thâm canh để
đạt hiệu quả kinh tế cao hơn, giúp kinh tế gia đình phát triển và tăng thu nhập.
Vụ Xuân năm 2013, Trung tâm Khuyến nông Hải Dương phối hợp với công
ty TNHH Hai Mũi Tên Đỏ và Trạm Khuyến nông một số huyện như Kim Thành,
14
Nam Sách, Kinh Môn, Cẩm Giàng… triển khai mô hình trình diễn giống ngô lai F1
tím ngọt 099 theo quy mô nhỏ, sau khi trừ chi phí lãi 2.474.500 đồng/ sào.
Để hạt ngô trở thành hàng hoá có giá trị trên thị trường thì ngay từ bây giờ
người quản lý cũng như người sản xuất cần phải nắm bắt xu hướng giá cả lương
thực thế giới tăng cao không chỉ trước mắt mà còn trong lâu dài để có nhận thức
về tầm quan trọng của việc phát triển cây ngô trong chiến lược phát triển cây
lương thực nói chung. Mặt khác, muốn cây ngô mang lại giá trị kinh tế cao cần
phải thay đổi thói quen canh tác đã quá lạc hậu của người dân, nhất là đồng bào
ở các địa bàn vùng cao, nơi cây ngô có nhiều cơ hội phát triển do tiềm năng đất
đai dồi dào và điều kiện thời tiết khí hậu phù hợp. Chúng ta nên sử dụng giống
mới có năng suất cao, chất lượng tốt vào sản xuất.
15
PHẦN III
NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
3.1. Vật liệu, địa điểm và thời gian nghiên cứu.
3.1.1. Vật liệu nghiên cứu.
Giống ngô: NK 4300 (Công ty TNHH Syngenta Việt Nam). Thời gian
sinh trưởng 110 -115 ngày, năng suất trung bình 8-9 tấn/ ha.
Các loại phân bón: Đạm Urê (46%), Supe lân Lâm Thao (16%), KCl (60%).
Bầu cải tiến (BCT) được chế tạo từ các phế phụ phẩm hữu cơ như thân lá
lúa, cỏ, vỏ trấu hay bèo tây kết hợp với đất phù sa Sông Hồng và phân vi sinh.
Các nguyên liệu được trộn bằng máy trộn công nghiệp và được ép bằng máy ép
thủ công. Bầu có dạng hình nón cụt, đường kính miệng nón khoảng 50mm, đường
kính đáy nón khoảng 35mm. Chiều cao bầu cây thay đổi trong phạm vi 45mm
đến 50mm. Thời gian phân rã của bầu cây trong môi trường đất có thể thay đổi từ

1 tháng đến 2 tháng, tùy theo tỉ lệ chất hữu cơ trong phối liệu làm bầu.
Hình 1: Mẫu bầu cải tiến.
3.1.2. Địa điểm bố trí thí nghiệm.
Địa điểm: Đề tài được nghiên cứu được bố trí trên khu đất thí nghiệm
thuộc khu thí nghiệm đồng ruộng Việt – Trung, Khoa Nông Học – Học Viện
Nông Nghiệp Việt Nam, Trâu Quỳ – Gia Lâm – Hà Nội.
16
Thí nghiệm được tiến hành trên đất phù sa thuộc Đồng Bằng Sông Hồng
không được bồi đắp hàng năm. Đất thịt nhẹ và tơi xốp.
Đất được đảm bảo làm kỹ, sạch cỏ dại, lên luống và chia ô đúng thiết kế
của thí nghiệm.
3.1.3. Thời gian tiến hành thí nghiệm.
Thời gian nghiên cứu: tiến hành trong vụ xuân năm 2014.
3.2. Nội dung nghiên cứu.
Nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng, khả năng chống chịu, năng suất khi tiến
hành gieo trồng ngô trên các loại bầu khác nhau trong vụ xuân năm 2014.
3.3. Phương pháp thí nghiệm.
3.3.1. Sơ đồ thí nghiệm và phương pháp bố trí thí nghệm
Thí nghiệm 1: Đánh giá khả năng sống của ngô giai đoạn cây con ở trên các
loại bầu cải tiến trong điều kiện mưa ngập nước nhân tạo .
Thí nghiệm gồm 7 công thức : 6 loại bầu cải tiến và bầu nilon đối chứng,
+ Công thức 1: B1 phối trộn gồm: 3 phần đất + 1 phần phân vi sinh + 2
phần thân lá lúa xay nhỏ.
+ Công thức 2: B2 phối trộn gồm: 3 đất + 1 phân vi sinh + 4 vỏ trấu xay
nhỏ.
+ Công thức 3: B3 phối trộn gồm: 3 đất + 1 phân vi sinh + 0.5 trấu hạt.
+ Công thức 4: B4 phối trộn gồm: 3 đất + 1 phân vi sinh + 0.5 thân lá lúa
mục cắt đoạn ngắn 2 – 3cm.
+ Công thức 5: B5 phối trộn gồm: 3 đất + 1 phân vi sinh + 0.5 thân lá cỏ
mục cắt đoạn ngắn 2–3cm.

+ Công thức 6: B6 phối trộn gồm: 3 đất + 1 phân vi sinh + 0.5 bèo tây khô
(băm nhỏ) + 0.2 trấu hạt.
+ Công thức 7 (ĐC) : Đối chứng: bầu nilon đen tỉ lệ phối trộn : ¼ phần
phân vi sinh + ¾ phần đất ruộng.
Số lượng mỗi loại : 15 bầu ( 3 lần nhắc lại, mỗi lần 5 bầu)
17