LỜI NÓI ĐẦU
Tư duy là một trong những khả năng cơ bản của con người. Tuy nhiên, chúng ta
không bao giờ hài lòng với khả năng quan trọng bậc nhất đó, chúng ta luôn muốn có nhận
thức hoàn thiện hơn. Khó khăn lớn nhất mà chúng ta gặp phải trong việc tư duy là chúng
ta xử lý vấn đề một cách lộn xộn và ôm đồm. Cùng một lúc, những luồng cảm xúc,
những thông tin, những trật tự logic… làm chúng ta bối rối, giống như một diễn viên xiếc
tung hứng với quá nhiều trái bóng.
Nhiều cuộc nghiên cứu đã chỉ rằng: Bộ não của chúng ta không thể tối đa hoá sự
nhạy cảm theo nhiều hướng cùng một lúc. Điều đó có nghĩa là: Nếu cùng một lúc, não bộ
tiếp nhận quá nhiều thông tin thì việc xử lý sẽ rất chậm chạp và không đạt hiệu quả tối
ưu. Do đó khi chúng ta tung nhiều quả bóng lên cùng một lúc thì luồng thông tin mà mắt
truyền về quá nhiều khiến cho não bộ không xử lý kịp. Và kết quả là chúng ta sẽ để cho
những quả bóng rơi. Cũng tương tự như vậy, khi chúng ta phải đối diện, giải quyết một
vấn đề, khó khăn lớn nhất mà chúng ta gặp phải trong lúc tư duy chính là chúng ta xử lý
vấn đề một cách lộn xộn và ôm đồm. Cùng một lúc, chúng ta đưa ra rất nhiều thông tin
liên quan đến vấn đề đó, những cảm xúc của chúng ta, rồi hướng giải quyết, những ý
tưởng sáng tạo… tất cả làm cho chúng ta bối rối, không biết phải bắt đầu từ đâu. Nhưng
nếu chúng ta tung từng quả bóng một, tức là lần lượt xem xét vấn đề theo từng khía cạnh
của nó thì sẽ đơn giản hơn rất nhiều. Và đây cũng chính là phương pháp tư duy “Sáu
chiếc mũ” của Edward de Bono.
Phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ” cho phép chúng ta điều khiển tư duy giống như
nhạc trưởng điều khiển một giàn nhạc. Nếu muốn, người nhạc trưởng có thể tạo nên một
dàn đồng thanh hoàn hảo. Tương tự như vậy, sẽ rất hữu ích nếu trong bất kỳ trường hợp
nào, chúng ta có thể khiến mọi người chuyển từ lối tư duy cá nhân sang lối tư duy đồng
thuận để xem xét vấn đề.
Trong phạm vi đề tài này, em xin trình bày về phương pháp tư duy đồng thuận, hay
còn gọi là “Sáu chiếc mũ tư duy” hay “Phương pháp tư duy sáu chiếc mũ” của tác giả
Edward de Bono.
Em xin gửi lời cám ơn chân thành đến GS.TSKH. Hoàng Văn Kiếm, thầy đã giảng
dạy, cung cấp cho em nhiều kiến thức bổ ích từ môn Phương pháp luận sáng tạo khoa
học, điều đó đã giúp đỡ em rất nhiều khi thực hiện đề tài này.

- 1 -
MỤC LỤC
CHƯƠNG I - GIỚI THIỆU 3
1. Lịch sử của phương pháp 3
2. Tổng quát về “Sáu chiếc mũ tư duy” 3
3. Ý nghĩa của từng chiếc mũ 3
4. Thành công của phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ” 7
CHƯƠNG II - SỬ DỤNG NHỮNG CHIẾC MŨ 9
1. Cách sử dụng riêng lẻ 9
2. Cách áp dụng lần lượt 9
3. Kỷ luật khi sử dụng 10
4. Thời gian khi sử dụng 10
5. Những chỉ dẫn 10
6. Cá nhân và tập thể 12
7. Cách sử dụng từng loại mũ 12
a. Chiếc mũ trắng 12
b. Chiếc mũ đỏ 13
c. Chiếc mũ đen 15
d. Chiếc mũ vàng 16
e. Chiếc mũ xanh lá cây 17
f. Chiếc mũ xanh da trời 18
8. Kết luận chung 19
CHƯƠNG III - ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP 6 CHIẾC MŨ TƯ DUY 20
1. Sử dụng 6 chiếc mũ tư duy trong kinh doanh 20
2. Ứng dụng trong làm việc nhóm 21
TÀI LIỆU THAM KHẢO 23
- 2 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
CHƯƠNG I - GIỚI THIỆU
1. Lịch sử của phương pháp

Đây là phát kiến của Tiến sĩ Edward de Bono trong năm 1980. Năm 1985 nó đã
được mô tả chi tiết trong cuốn “Six Thinking Hats” của chính tác giả.
Phương pháp này đã được phát triển và giảng dạy ở nhiều nơi trên thế giới. Nhiều
tổ chức lớn như là IBM, Federal Express, Brtish Airways, Pepsi, Polaroid, Prudential,
Dupont cũng dùng phương pháp này.
Kỹ thuật “6 chiếc mũ tư duy” (6 Thinking Hats) là một kỹ thuật mạnh mẽ và độc
đáo. Kỹ thuật này nhằm hướng mọi người cùng tập trung vào vấn đề từ cùng một góc
nhìn, do đó sẽ triệt tiêu hoàn toàn các tranh cãi xuất phát từ các góc nhìn khác nhau. Bên
cạnh đó, giúp các cá thể có được nhiều cái nhìn về một đối tượng mà những cái nhìn này
sẽ khác nhiều so với một người thông thường có thể thấy được.
Đây là một khuôn mẫu cho sự suy nghĩ và nó có thể kết hợp thành lối suy nghĩ định
hướng. Trong phương pháp này thì các phán xét có giá trị sẽ có chỗ đứng riêng của nó
nhưng các phê phán đó sẽ không được phép thống trị như là thường thấy lối suy nghĩ
thông thường.
2. Tổng quát về “Sáu chiếc mũ tư duy”
Edward de Bono sử dụng 6 chiếc mũ đại diện cho sáu dạng thức của suy nghĩ. 6
chiếc mũ này đề cập đến chiều hướng suy nghĩ nhiều hơn là tên gọi của chúng. Mỗi chiếc
mũ có một màu, mỗi màu chỉ đại diện cho duy nhất một dạng thức của suy nghĩ.
Mọi người sẽ tham gia thảo luận theo từng màu. Tùy theo kiểu ý kiến mà người đó
sẽ được đề nghị đội mũ màu gì.
Các mũ không được dùng để phân loại cá nhân. Từng người sẽ sử dụng những
chiếc mũ theo yêu cầu để đưa ra ý kiến. Mặc dù hành vi hay thói quen của cá nhân đó có
vẻ thuộc về loại nào đó.
Kỹ thuật “6 chiếc mũ tư duy” (6 Thinking Hats) là một kỹ thuật mạnh mẽ và độc
đáo. Kỹ thuật này nhằm hướng mọi người cùng tập trung vào vấn đề từ cùng một góc
nhìn, do đó sẽ triệt tiêu hoàn toàn các tranh cãi xuất phát từ các góc nhìn khác nhau. Bên
cạnh đó, giúp các cá thể có được nhiều cái nhìn về một đối tượng mà những cái nhìn này
sẽ khác nhiều so với một người thông thường có thể thấy được.
Phương pháp “6 chiếc mũ tư duy” được đặt ra để chuyển tư duy ra khỏi kiều tư duy
tranh luận bình thường và đưa vào kiểu tư duy như in bản đồ. Như thế tư duy trở thành

quá trình 2 giai đoạn. Giai đoạn thứ nhất làm ra bản đồ. Giai đoạn thứ 2 là chọn đường
trên bản đồ. Nếu bản đồ làm ra khá tốt, thường con đường tốt nhất hiện ra rất rõ. Từng
mũ của 6 mũ đạt một kiểu tư duy trên bản đồ.
3. Ý nghĩa của từng chiếc mũ
6 chiếc mũ này chỉ là một cách thức tượng trưng, không cần phải có sáu chiếc mũ
thật khi tiến hành kỹ thuật này. Nó chỉ có tác dụng định hướng suy nghĩ trong khi thành
- 3 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
viên trong nhóm cho ý kiến đội lên mà thôi. Ý nghĩa của sáu chiếc mũ với sáu màu khác
nhau này được trình bày bên dưới:
Mũ trắng (Objective): Mang hình ảnh của một tờ giấy trắng,
thông tin, dữ liệu. Khi chúng ta tưởng tượng đang đội chiếc mũ trắng,
chúng ta chỉ cần suy nghĩ về các thông tin, dữ kiện liên quan đến vấn
đề đang cần giải quyết, tập trung trên thông tin rút ra được, các dẫn
liệu cứ liệu và những thứ cần thiết, làm sao để nhận được chúng.
Tuyệt đối không đưa ra những ýkiến, những suy nghĩ của bản thân.
Chẳng hạn như khi bạn đưa ra thông tin là: “Doanh thu trong quý I tăng 25% do
đây là thời điểm đầu năm, Tết nhất nên người ta mua sắm nhiều” thì đây không phải là
một thông tin do mũ trắng đưa ra vì nó đã có kèm theo ý kiến nhận định của bạn. Bạn chỉ
cần nói là: “Doanh thu trong quý I tăng 25%”.
Một số câu hỏi có thể sử dụng:
- Chúng ta có những thông tin gì về vấn đề này?
- Chúng ta cần có những thông tin nào liên quan đến vấn đề đang xét?
- Chúng ta thiếu mất những thông tin, dữ kiện nào?
Mũ đỏ (Intuitive): Mang hình ảnh của lửa đang cháy trong lò,
con tim, dòng máu nóng, sự ấm áp. Khi tưởng tượng đang đội chiếc mũ
đỏ, chúng ta chỉ cần đưa ra các cảm giác, cảm xúc, trực giác, những ý
kiến mà không cần phải chứng minh hay giải thích, lí lẽ của mình về
vấn đề đang giải quyết.
Hãy cố gắng dùng cảm xúc của mình để xem xét vấn đề của mình,

đồng thời đoán cảm xúc của người khác thông qua những phản ứng của họ trước vấn đề
của mình. Chẳng hạn bạn có thể nói:
- Tôi không thích anh ta, tôi không muốn làm ăn với anh ta. Đó là tất cả lý do.
- … Đừng hỏi tôi tại sao. Tôi chỉ không thích vụ giao dịch này. Tôi cho rằng đó là
một vụ thua thiệt.
Không chỉ đưa ra những ý kiến thiên về tình cảm. Đây cũng là cơ hội để mọi người
đưa ra những nhận định về mặt trí tuệ. Chẳng hạn như:
- Tôi cho rằng đó là một ý tưởng đầy tiềm năng.
- Theo tôi, phương án đó rất khả thi. V.v…
Một số câu hỏi có thể sử dụng:
- Cảm giác của tôi ngay lúc này là gì?
- Trực giác của tôi mách bảo điều gì về vấn đề này?
- Tôi thích hay không thích vấn đề này?
Mũ vàng (Positive): Mang hình ảnh của ánh nắng mặt trời, sự lạc
quan, các giá trị, các lợi ích, vàng 9999. Khi tưởng tượng đang đội chiếc
mũ vàng, bạn sẽ đưa ra các ý kiến lạc quan, có logic, các mặt tích cực,
các lợi ích của vấn đề, mức độ khả thi của dự án.
- 4 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
Sự lạc quan sẽ giúp bạn thấy hết được những lợi ích và cơ hội mà quyết định của
bạn mang lại. Cách tư duy “Mũ vàng” giúp bạn có thêm nghị lực để tiếp tục công việc
khi bạn gặp nhiều khó khăn, trở ngại.
Chúng ta sẽ rất ngạc nhiên trước những gì chúng ta thu được khi sử dụng chiếc mũ
vàng. Có những ý tưởng thoạt đầu chẳng có gì thú vị, có phần cảm thấy ngớ ngẩn nhưng
sau khi được xem xét thì lại bộc lộ nhiều ưu điểm.
Một số câu hỏi có thể sử dụng:
- Những lợi ích khi chúng ta tiến hành dự án này là gì?
- Đâu là mặt tích cực của vấn đề này?
- Liệu vấn đề này có khả năng thực hiện được không?
Mũ đen (Negative): Mang hình ảnh của đêm tối, đất bùn. Người

đội mũ đen sẽ liên tưởng đến các điểm yếu, các lỗi, sự bất hợp lý, sự
thất bại, sự phản đối, thái đội bi quan. Vai trò của chiếc mũ đen là giúp
chỉ ra những điểm yếu trong quá trình suy nghĩ của chúng ta. Chiếc mũ
đen để dùng cho “sự thận trọng”, nó chỉ ra các lỗi, các điểm cần lưu ý,
các mặt yếu kém, bất lợi của vấn đề hay dự án đang tranh cãi. Chiếc
mũ đen đóng vai trò hết sức quan trọng, nó đảm bảo cho dự án của chúng ta tránh được
các rủi ro, nó ngăn chúng ta làm điều sai, bất hợp pháp hay nguy hiểm.
Khi đội “Mũ đen”, bạn cần đánh giá vấn đề theo góc nhìn tiêu cực, cẩn trọng và e
dè. Hãy cố gắng đoán trước những nguyên nhân có thể khiến ý tưởng và cách giải quyết
vấn đề không đạt hiệu quả như mong đợi. Nhìn nhận sự việc theo cách này sẽ giúp bạn
loại bỏ những điểm yếu trong một kế hoạch hoặc cách thức tiến hành công việc, điều
chỉnh cách giải quyết vấn đề hoặc chuẩn bị kế hoạch dự phòng cho những vấn đề có thể
nảy sinh ngoài dự kiến.
Nhiều người thành đạt đã quen với việc suy nghĩ một cách lạc quan. Do vậy, họ có
thể sẽ không dự kiến hết được những vấn đề có thể phát sinh nên không có sự chuẩn bị
chu đáo. Cách tư duy “Mũ đen” sẽ giúp họ tránh được điều này.
Tuy nhiên, một điều cần lưu ý, đây không phải là lúc chúng ta đưa ra những nhận
xét cảm tính, đừng nhầm lẫn với chiếc mũ đỏ. Tất cả những lý lẻ mà bạn đưa ra để phê
phán đều phải dựa trên nền tảng logic. Ví dụ như: Khi bạn đưa ra ý kiến rằng việc hạ giá
thành sản phẩm sẽ không mang lại lợi nhuận thì bạn cũng cần đưa ra những lý lẽ giải
thích cho việc đó. Chẳng hạn như: Các đối thủ của chúng ta rất hay sử dụng phương thức
này để cạnh tranh nên đây không phải là một phương án tối ưu. V.v…
Một số câu hỏi có thể sử dụng:
- Những rắc rối, nguy hiểm nào có thể xảy ra?
- Những khó khăn nào có thể phát sinh khi tiến hành làm điều này?
- Những nguy cơ nào đang tiềm ẩn?
Mũ xanh lá cây (Creative): Hãy liên tưởng đến cây cỏ xanh
tươi, sự nảy mầm, sự đâm chồi, sự phát triển. Chiếc mũ xanh lá cây
tượng trưng cho sự sinh sôi, sáng tạo. Lối tư duy tự do và cởi mở khi
- 5 -

Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
đội mũ xanh lá cây sẽ giúp bạn tìm ra những giải pháp sáng tạo để giải quyết vấn đề.
Trong giai đoạn đội mũ này, chúng ta sẽ đưa ra các giải pháp, ý tưởng cho vấn đề đang
thảo luận.
Một số câu hỏi có thể sử dụng:
- Có những cách thức khác để thực hiện điều này không?
- Chúng ta có thể làm gì khác trong trường hợp này?
- Các lời giải thích cho vấn đề này là gì?
Mũ xanh da trời (Process): Đó là gam màu của sự trầm tĩnh
và cũng là màu của bầu trời, của biển cả, đứng cao hơn tất cả mọi thứ
khác, bao quát tất cả mọi thứ. Chiếc mũ xanh da trời sẽ có chức năng
giống như nhạc trưởng, nó sẽ tổ chức các chiếc mũ khác - tổ chức tư
duy. Mũ xanh da trời sẽ kiểm soát tiến trình tư duy. Đây là chiếc mũ
của người lãnh đạo hay trưởng nhóm thảo luận, và người lãnh đạo sẽ
đội nó trong suốt buổi thảo luận.
Vai trò của người đội mũ xanh da trời là:
- Mở đầu buổi thảo luận hay buổi họp, chiếc mũ xanh da trời sẽ xác định trọng tâm
và mục đích thảo luận cho nhóm (Chúng ta ngồi ở đây để làm gì? Chúng ta cần tư duy về
điều gì? Mục tiêu cuối cùng là gì?)
- Sắp xếp trình tự cho các chiếc mũ trong suốt buổi thảo luận. Người đội mũ xanh
da trời cần bảo đảm nguyên tắc vàng sau: “Tại một thời điểm nhất định, mọi người phải
đội mũ cùng màu. Khi cần sự linh hoạt thì tất cả cùng đội mũ xanh lá cây, khi cần lập kế
hoạch dự phòng thì đội mũ đen…”
- Cuối cùng, tập hợp mọi ý kiến, tóm tắt, kết luận và ra kế hoạch (Chúng ta đã đạt
được gì qua buổi thảo luận? Chúng ta có thể bắt đầu hành động chưa? Chúng ta có cần
thêm thời gian và thông tin để giải quyết vấn đề này?)
Với kỹ thuật 6 chiếc mũ tư duy, mọi người sẽ cùng tập trung giải quyết vấn đề từ
cùng một góc nhìn do đó sẽ không xảy ra xung đột do những quan điểm khác nhau.
Ngoài ra, một vấn đề sẽ được xem xét từ nhiều khía cạnh trước khi được quyết định, điều
này sẽ giúp chúng ta có các quyết định hiệu quả và đúng đắn.

Sáu chiếc mũ tư duy có nhiều ứng dụng cụ thể:
- Đào tạo về sáng tạo, điều phối cuộc họp, quản lý cuộc họp.
- Tăng năng suất làm việc và trao đổi trong nhóm.
- Cải tiến sản phẩm và quá trình và Quản lý dự án.
- Tư duy phân tích, giải quyết vấn đề, và ra quyết định.
Kỹ thuật 6 chiếc mũ tư duy đã được sử dụng rất rộng rãi trên thế giới và trong
nhiều công ty lớn thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau như kinh doanh, giáo dục, quản lý…
Ngày nay, hàng trăm ngàn người đã được đào tạo kỹ thuật “Six Thinking Hats”.
- 6 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
4. Thành công của phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ”.
Cùng với thời gian, hiệu quả của việc áp dụng phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ”
càng được thể hiện rõ ràng thông qua những phản hồi từ những người áp dụng.
Có bốn ưu điểm chính sau đây:
Phát huy sức mạnh tập thể
Với phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ”, kiến thức và kinh nghiệm của từng cá
nhân, nhóm được phát huy thành sức mạnh tập thể. Nó hình thành thông qua việc tất cả
mọi người xem xét và giải quyết sự việc theo cùng một hướng.
Không giống với việc mọi người cùng nhau tranh luận như ở các toà án, để giành
được phần thắng, có khi họ sẵn sàng bưng bít những thông tin có lợi cho đối phương, tất
cả mọi người tập trung lại nhằm giải quyết vấn đề một cách dễ dàng.
Tiết kiệm thời gian
Theo điều tra tại Mỹ, lãnh đạo của các tập đoàn tốn mất gần 40% thời gian cho các
cuộc thảo luận. Nếu áp dụng phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ”, họ có thể giảm tới 75%
thời gian hội họp, do đó tăng thêm 30% thời gian làm việc mà chẳng tốn một đồng chi
phí nào.
Theo kiểu tư duy truyền thống, hoặc tranh luận, bạn sẽ phản bác lại những quan
điểm khác bạn, đôi khi bằng những cách bất lịch sự. Nhưng với lối tư duy đồng thuận,
mọi người luôn nhìn về cùng một hướng. Những quan điểm được đặt tương đồng. Sự
việc sẽ nhanh chóng được giải quyết.

- 7 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
Thông thường, khi hai người có hai quan điểm khác nhau, tranh luận sẽ nổ ra. Với
lối tư duy đồng thuận, hai quan điểm đó sẽ cùng được xem xét và chọn lựa. Như vậy, sẽ
luôn tránh được việc tranh luận.
Loại trừ được ảnh hưởng cá nhân
Mọi người có khuynh hướng áp đặt tư duy cá nhân lên người khác. Họ cố gắng
chứng tỏ sự thông minh và sự riêng biệt của mình. Có một số người chọn cách bất đồng
quan điểm với người khác nhằm thể hiện bản thân mà không hề xem xét đúng sai. Họ
thực ra không nhận biết hết được ảnh hưởng của điều này tới hiệu quả công việc.
Ví dụ: Trong phán xét ở toà án, ban bồi thẩm đôi lúc không thống nhất được quan
điểm với nhau, dù với bất kỳ chứng cứ gì. Các vị thẩm phán cho hay nguyên nhân là mọi
người không hiểu hết được tầm quan trọng của vấn đề.
Như vậy, cán cân pháp luật đã không được thực thi nghiêm chỉnh, đôi khi chỉ vì
những vấn đề mang tính cá nhân.
Đó chính là lý do tại sao hiện nay ở một số quốc gia, phương thức tư duy “Sáu
chiếc mũ” được đem giảng dạy cho các thẩm phán nhằm loại bỏ ảnh hưởng cá nhân tới
việc đưa ra phán xét.
Bạn càng có nhu cầu khẳng định bản thân bạn khi gặp phải những quan điểm đối
nghịch. Phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ” không có chỗ cho những quan điểm như
vậy. Bạn sẽ phô bày kỹ năng của bạn, nhưng theo hướng đã định sẵn.
Chú tâm vào sự việc
Sự ôm đồm khiến chúng ta không thể xử lý tốt công việc.
Có 6 hướng để xem xét sự việc: Thông tin, cảm xúc, tìm kiếm ý tưởng mới, sự cẩn
trọng, và tìm kiếm ích lợi. Chúng ta không thể cùng lúc xem xét một cách có hiệu quả
theo tất cả 6 hướng đó. Giống như việc tung từng quả bóng lên một cách dễ dàng hơn so
với tung cùng lúc 6 quả bóng.
Với phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ”, chúng ta cố gắng xem xét sự việc theo
từng hướng. Chúng ta chia thời gian để lần lượt xem xét những hiểm hoạ (Mũ đen), tìm
kiếm những ý tưởng mới (Mũ xanh lá cây), tập trung vào xử lý thông tin (Mũ trắng).

Với một máy in màu, hình ảnh hiện ra sống động nhờ sự tổng hợp lần lượt các sắc
màu. Cũng giống như vậy, phương pháp tư duy “Sáu chiếc mũ” giúp bạn có câu trả lời
tối ưu cho sự việc dựa vào việc xem xét lần lượt từng hướng.
Khi chung ta tư duy theo phương thức “Sáu chiếc mũ” hiệu quả tư duy được thể
hiện ngay. Và thay cho việc áp đặt lối tư duy cá nhân hay những tranh luận gay gắt,
chúng ta đưa ra được những quyết định mang tính xây dựng, nhanh chóng và hiệu quả.
Mọi người chọn cách tranh luận vì đó là cách giải quyết vấn đề duy nhất mà họ
biết. Phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ” chỉ ra một lối tư duy khác.
- 8 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
CHƯƠNG II - SỬ DỤNG NHỮNG CHIẾC MŨ
Ta có thể sử dụng chiếc mũ theo hai cách chính:
- Sử dụng riêng lẻ những chiếc mũ, nhờ đó, bạn có được những ý kiến cụ thể.
- Sử dụng lần lượt các chiếc mũ, nhờ đó, bạn khám phá ra sự việc, hoặc đưa ra cách
giải quyết vấn đề.
1. Cách sử dụng riêng lẻ
Theo cách sử dụng này những chiếc mũ được sử dụng như những biểu tượng để
trưng cầu những kiểu suy nghĩ cụ thể.
Trong những cuộc nói chuyện hoặc bàn thảo, khi bạn cần mọi người đưa ra những
ý tưởng mới, bạn nói: “Đã đến lúc chúng ta cần đội chiếc mũ xanh”, và khi bạn cần mọi
người cân nhắc cẩn trọng vấn đề, bạn nói: “Giờ chúng ta hãy cùng đội chiếc mũ đen”.
Những chiếc mũ vô hình đó đóng một vai trò quan trọng trong việc tư duy. Nếu
không sử dụng những chiếc mũ đó, bạn sẽ nói: “Tôi cần các bạn tư duy sáng tạo hoặc các
bạn đừng có cái nhìn thận trọng quá như vậy”. Cách yêu cầu sẽ thiếu tính thuyết phục.
Chiếc mũ đỏ chính là cơ hội duy nhất để mọi người tự do bộc lộ cảm xúc, cảm nhận
trực giác về vấn đề. Tất cả chúng ta đều ngại thể hiện cảm xúc, nhất là khi phải thể hiện
nó với cấp trên. Chiếc mũ đỏ giúp bạn làm điều này một cách thoải mái hơn.
Chiếc mũ vàng lại là cơ hội để mọi người xem xét giá trị của sự việc. Một ý tưởng
mới có thể bị bác bỏ ngay, bởi thoạt nghe chúng ta thấy quá nhiều nhược điểm và ít ưu
điểm. Nhưng sau khi mọi người đội chiếc mũ tư duy màu vàng, nó lại bộc lộ nhiều ích

lợi.
Một ý tưởng thoạt đầu ít tính khả thi. Bạn nên sử dụng chiếc mũ vàng đế xem xét
nó. Và lợi ích mà bạn tìm ra có thể vượt quá mong đợi của bạn.
Với chiếc mũ trắng, vấn đề của bạn được xem xét dựa trên những thông tin, không
hề mang tính phán đoán. Bạn yêu cầu mọi người đội mũ trắng khi bạn cần họ xử lý thông
tin thực tế.
Tuy nhiên, bạn không cần thiết áp dụng phương thức tư duy sáu chiếc mũ trong
mọi tình huống giao tiếp.
Bạn hãy sử dụng nó khi bạn cần biết quan điểm cụ thể của người khác. Và với
những người đã đọc và áp dụng phương thức tư duy này, khi bạn hỏi người đó sẽ biết
cách trả lời phù hợp.
Giờ đây thay vì đặt câu hỏi chung chung hoặc quá riêng tư cho người khác, bạn đã
có một công cụ tuyệt vời, đó là sáu chiếc mũ.
2. Cách áp dụng lần lượt
Bạn có thể kết hợp sử dụng lần lượt những chiếc mũ nhất định. Không có luật lệ
nào chỉ ra rằng với cách áp dụng này, bạn phải sử dụng cả sáu chiếc mũ. Bạn có thể kết
hợp chúng theo nhu cầu của bạn để tạo nhóm 2, 3, 4 chiếc mũ, hoặc nhiều hơn.
Mọi người thường kết hợp mũ theo 2 cách chính: Cách mở rộng và cách định sẵn.
- 9 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
+ Cách mở rộng được miêu tả như sau: bạn chọn chiếc mũ đầu tiên, và mọi người
cùng bàn bạc. Tiếp theo, bạn lại chọn chiếc mũ khác và cứ như thế.
Bạn chỉ nên chọn cách này khi bạn sử dụng nhuần nhuyễn những chiếc mũ. Bởi nếu
không, sẽ tốn nhiều thời gian để chọn lựa xem bước tiếp theo nên chọn chiếc mũ nào mà
quên mất mục đích của cuộc họp. Mặt khác, nó tạo cơ hội cho mọi người điều khiển cuộc
họp theo chủ ý cá nhân.
+ Cách định sẵn: mọi người định sẵn trật tự và số lượng mũ đội trước khi bàn bạc
sự việc, mà chiếc mũ đội đầu tiên là chiếc mũ màu xanh da trời. Sau đó mọi người sẽ đội
những chiếc mũ còn lại.
Tuỳ thuộc vào kết quả đạt được, mọi người cũng có thể thay đổi trật tự những chiếc

mũ.
3. Kỷ luật khi sử dụng
Kỷ luật vô cùng quan trọng. Mọi người trong nhóm bắt buộc phải mang cùng một
chiếc mũ. Không được phép tuỳ tiện yêu cầu: “Bây giờ tôi muốn đội chiếc mũ đen”.
Trưởng nhóm sẽ chỉ ra thời điểm thay đổi mũ.
Chiếc mũ được sử dụng để biểu thị lối tư duy, và bạn phải tuân theo lối tư duy đó.
Khi bạn áp dụng lần đầu, có thể bạn cảm thấy khó tuân theo, nhưng sau đó bạn sẽ
quen.
4. Thời gian khi sử dụng
Với mỗi chiếc mũ, chúng ta được phép thảo luận bao lâu?
Câu trả lời là càng ngắn càng tốt. Trong một quỹ thời gian hạn hẹp, mọi người tập
trung giải quyết vấn đề, thay vì bàn luận dông dài.
Với mỗi chiếc mũ, mỗi người có một phút để đưa ra quan điểm.
Trong một cuộc thảo luận bốn người, sẽ có 4 phút đế xem xét một chiếc mũ.
Nếu hết. giờ vẫn còn những quan điểm xây dựng chưa được nêu, chúng ta có thể
tăng thời gian. Ví dụ, khi mọi người đội chiếc mũ đen và thời gian đã hết những ai đó
chưa trình bày hết những lo lắng chính đáng, người này có thể tiếp tục.
Việc ấn định một khoảng thời gian ngắn, sau đó tăng thêm, nếu cần thiết, tốt hơn là
việc ấn định khoảng thời gian dài, bởi đôi khi mọi người băn khoăn không biết nói gì.
Thời gian áp dụng chiếc mũ đỏ cũng nên ngắn hơn so với thời gian áp dụng những
chiếc mũ khác. Cảm xúc của mọi người nên được bộc lộ một cách rõ ràng, ngắn gọn và
cô đọng.
5. Những chỉ dẫn
Bạn căn cứ vào những yêu cầu cụ thể để kết hợp những chiếc mũ sao cho phù hợp.
Chẳng hạn: bạn cần khám phá sự việc; cần giải quyết những mâu thuẫn; cần đưa ra quyết
định… Và nếu bạn nhận thấy mình sử dụng nhuần nhuyễn cách kết hợp nào, bạn hãy áp
dụng cách đó.
- 10 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
Chiếc mũ xanh da trời nên được sử dụng tại thời điểm bắt đầu và kết thúc cuộc họp.

Chiếc mũ xanh da trời dầu tiên đặt ra những câu hỏi:
- Tại sao chúng ta tập hợp ở đây?
- Cách nghĩ của chúng ta như thế nào?
- Vấn đề chính ở đây là gì?
- Đâu là những vấn đề liên quan?
- Chúng ta mong muốn đạt được điều gì?
- Khi nào chúng ta sẽ kết thúc cuộc họp?
- Chúng ta căn cứ vào cơ sở nào để kết hợp những chiếc mũ?
Chiếc mũ xanh da trời tại thời điểm kết thúc trả lời câu hỏi:
- Chúng ta đã đạt được điều gì?
- Kết quả đó như thế nào?
- Quyết định nào được đưa ra?
- Bước tiếp theo chúng ta sẽ làm là gì?
Tuỳ thuộc vào mục đích cuộc họp, chúng ta quyết định chiếc mũ nào sẽ được sử
dụng sau chiếc mũ xanh.
Chiếc mũ đỏ có thể được sử dụng liền sau chiếc mũ xanh da trời nếu sự việc chúng
ta xem xét thiên về tình cảm. Đó là cơ hội để mọi người chỉ ra ngay những cảm xúc.
Tuy nhiên, có những tình huống không nên sử dụng ngay chiếc mũ đỏ. Ví dụ, mở
đầu cuộc họp, nếu người lãnh đạo bộc lộ ngay cảm xúc của mình, mọi người có xu hướng
nêu ra những cảm xúc tương tự. Ta chỉ áp dụng ngay chiếc mũ đỏ, nếu tình huống xem
xét cần dựa vào tình cảm để tìm lời giải đáp.
Còn trong những tình huống cần định giá, bạn nên sử dụng chiếc mũ vàng trước
tiên, tiếp theo là chiếc mũ đen.
Sau khi sử dụng chiếc mũ vàng, nếu vấn đề bàn bạc không tiến triển, tất hơn hết là
nên tạm dừng cuộc thảo luận. Nhưng nếu mọi người đều đưa ra được những ý kiến tích
cực, chiếc mũ đen nên được mọi người sử dụng ngay để đưa ra những cản trở và khó
khăn. Và động lực thúc đẩy mọi người vượt qua những trở ngại chính là lợi ích họ đã
nhìn thấy trước đó. Nhưng nếu mọi người lại tiếp cận vấn đề theo hưóng chỉ ra những
khó khăn trước, vấn đề sẽ được xem xét hoàn toàn khác.
Đôi khi trong những cuộc thảo luận, bạn nên sử dụng chiếc mũ đỏ sau khi đã sử

dụng chiếc mũ xanh da trời tại thời điểm kết thúc. Chiếc mũ đỏ giúp chúng ta kiểm tra
kết quả đạt được:
Liệu chúng ta cảm nhận thế nào về lối tư duy trong cuộc họp này?
- Chúng ta có hài lòng với kết quả vừa đạt được không?
- Liệu chúng ta đã có một kết luận đúng đắn chưa?
- 11 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
- Trên đây là một vài chỉ dẫn cơ bản.
Khi các bạn tham gia khoá tập huấn về phương thức tư duy sáu chiếc mũ, chúng tôi
có những chuyên gia chỉ dẫn bạn trong từng tình huống cụ thể được nêu ra trong khoá
học, đó cũng là một cơ hội tốt để bạn bộc lộ khả năng kết hợp những chiếc mũ tư duy
này.
Nói chung, bất kể bạn kết hợp nhũng chiếc mũ như thế nào để tạo ra được một cuộc
“cách mạng tư duy” cách kết hợp đó được nhìn nhận và đánh giá cao.
6. Cá nhân và tập thể
Thông qua những cuộc thảo luận tập thể, bàn bạc tập trung, chúng ta thấy rõ hơn lợi
ích của phương thức tư duy “Sáu chiếc mũ”. Trong những cuộc thảo luận như vậy
phương thức tư duy sáu chiếc mũ xây dựng sẵn khung thảo luận, dựa vào đó mọi người
cùng thảo luận một cách định hướng, thay vì tranh luận hoặc thảo luận tự do.
Nó cũng cho phép từng người bộc lộ quan điểm cá nhân thông qua việc sử dụng
những chiếc mũ được kết hợp theo thứ tự nhất định. Điều này giúp mọi người xem xét
được mọi khía cạnh của vấn đề, nhưng lại tránh được lối thảo luận vòng vo.
Ngay trong lúc diễn ra một cuộc họp theo phương thức tư duy sáu chiếc mũ, chủ
toạ hay người cầm trịch cuộc họp cũng có thể đặt câu hỏi để biết ý kiến của cá nhân. Điều
này giúp mọi người đóng góp được nhiều ý kiến hơn cho cuộc họp. Người chủ toạ chính
là người cần sắp đặt những khoảng thời gian phù hợp cho mọi người tư duy và bày tỏ suy
nghĩ.
Những thời gian để mọi người suy nghĩ là rất cần thiết nếu chúng ta sử dụng chiếc
mũ xanh lá cây, mũ vàng và mũ đen.
Nếu muốn biết quan điểm cá nhân của một ai đó, ngay trong khi đang sử dụng một

chiếc mũ nào đó, chủ toạ cũng có thể dành vài phút để làm điều này.
Mặc dầu trong những cuộc thảo luận, mọi người được tự do bộc lộ quan điểm của
họ bất cứ khi nào họ muốn (phù hợp với chiếc mũ đang được thảo luận), vào thời điểm
cần thiết bạn cũng có thể yêu cầu họ bộc lộ suy nghĩ của họ
Một chiếc mũ được coi là sử dụng hữu ích nếu trong thời gian thảo luận, tất cả mọi
người lần lượt đưa ra ý tưởng của mình.
7. Cách sử dụng từng loại mũ
a. Chiếc mũ trắng
Hãy liên tưởng đến những tờ giấy. Hãy liên tưởng đến những dữ liệu sẽ được in ra
từ máy in. Chúng ta nói về chiếc mũ trắng, tượng trưng cho sự khách quan, chính là nói
về thông tin và những dữ kiện sẵn có. Khi chiếc mũ trắng được đem ra sử dụng, mọi
người sẽ đặc biệt chú trọng đến thông tin. Thông tin được đề cập ở đây bao gồm những
con số và những sự việc cụ thể có thể kiểm tra được. Khi sử dụng mũ trắng, mọi người
chỉ tập chung vào thông tin mà thôi.
- 12 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
Bạn đừng vội nhầm lẫn với chiếc mũ đỏ: nếu bạn bộc lộ cảm xúc cá nhân trong một
cuộc họp, điều đó có nghĩa là bạn đang sử dụng chiếc mũ đỏ. Nếu bạn thuật lại cảm xúc,
ý kiến của người khác, bạn đang sử dụng chiếc mũ trắng.
Chiếc mũ trắng tư duy thường được đem sử dụng tại thời điểm bắt đầu một cuộc
họp nhằm phác thảo sườn để mọi người dựa vào đó tư duy và bàn bạc. Chiếc mũ trắng
cũng có thề được sử dụng tại thời điểm kết thúc cuộc họp nhằm đánh giá xem những
quan điểm của mọi người nêu ra có phù hợp với những thông tin liên quan hay không?
Trọng tâm chiếc chiếc mũ trắng chính là tìm kiếm và chỉ ra những thông tin cần
thiết: Chúng ta biết được gì? Chúng ta cần biết điều gì? Chúng ta thiếu thông tin gì?
Chúng ta nên hỏi các câu hỏi gì? Làm thế nào để chúng ta có các thông tin cần thiết?
Theo cách tư duy chiếc mũ trắng, những quan điểm mang tính cá nhân không được
chấp nhận. Bởi điều này sẽ phá hỏng toàn bộ mục đích chủ đạo của lối tư duy chiếc mũ
trắng. Nhưng bạn cần nhớ rằng bạn hoàn toàn có thể tường thuật lại những quan điểm của
người khác, nhắc lại ý tưởng có sẵn, hoặc ý tưởng đang được thảo luận.

Lối tư duy chiếc mũ trắng căn cứ vào những thông tin hữu ích. Vì thế, những thông
tin được diễn đạt qua những cụm từ “nói chung”, “tổng quát lại”, hoàn toàn chấp nhận
được. Thông tin có thể bao gồm các tin tức cụ thể, có thể kiểm chứng được và các tin
hành lang như tin đồn và kinh nghiệm cá nhân. Nếu các thông tin trái ngược nhau thì hãy
tạm gác chúng sang một bên để tìm hiểu tiếp.
Tổng kết kiểu tu duy chiếc mũ trắng
Hãy hình dung quá trình hoạt động của chiếc máy tính. Nó cung cấp những sự kiện
và số liệu mà bạn yêu cầu. Chiếc máy tính thực hiện công việc cung cấp thông tin một
cách trung lập và hướng đích. Nó không đưa ra ý kiến hoặc những lời bình luận. Khi bạn
sử dụng lối tư duy chiếc mũ trắng, bạn hãy coi mình như chiếc máy tính.
Chiếc mũ trắng tư duy có những nguyên tắc và phương hướng áp dụng. Nó yêu cầu
người sử dụng hãy cố gắng tỏ ra trung lập và hướng đích khi cung cấp nhũng thông tin.
Bạn có thể là người yêu cầu người khác sử dụng chiếc mũ trắng tư duy hoặc cũng là
người bị yêu cầu hãy sử dụng chiếc mũ trắng. Bạn cũng có thể là người lựa chọn xem có
nên sử dụng chiếc mũ trắng tư duy hay không.
b. Chiếc mũ đỏ
Mũ đỏ tượng trưng cho trực giác và cảm xúc. Hãy tưởng tượng đến sự ấm áp. Hãy
nghĩ về những cảm giác. Sử dụng chiếc mũ đỏ chính là cơ hội đặc biệt để bạn có thể bộc
lộ cảm xúc, tình cảm và trực giác về vấn đề đang xem xét mà không cần giải thích cũng
như không cần những dẫn chứng cụ thể.
Bằng cách sử dụng chiếc mũ đỏ, bạn có thế bộc lộ cảm xúc, bao gồm những tình
cảm: Say mê, yêu, thích, trung lập, chưa xác định, nghi ngờ, không thích… Chẳng hạn:
- Tôi không thích ý kiến này chút nào.
- Tôi có cảm giác rằng cách này không hiệu quả.
- Trực giác của tôi cho rằng nâng giá sẽ phá hủy thị trường.
- Tôi có cảm giác rằng chuyện này quá nguy hiểm.
- 13 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
- Tôi cảm thấy nó chỉ phí thời gian mà thôi.
Có những trạng thái cảm xúc về sự việc như: Trung lập, chưa xác định, không minh

bạch, nghi ngờ và lẫn lộn. Nếu ai đó nói rằng họ có một cảm nhận lẫn lộn về sự việc, khi
đó, người chủ toạ có thể hỏi xem cảm giác lẫn lộn đó bao gồm những gì.
Điều quan trọng là bên dưới chiếc mũ đỏ bạn không phải chứng minh cảm xúc của
mình hay đưa ra lý giải logic cho cảm giác của mình. Bạn chỉ cần bày tỏ cảm giác mà
thôi. Cảm giác luôn hiện hữu bên trong bạn, vậy hãy bày tỏ chúng đi. Lý do là trong
nhiều trường hợp các lý do đằng sau cảm giác vẫn còn rất mơ hồ và vì vậy mọi người
không muốn nói ra cảm giác nếu không có lý do. Vì vậy, không cần đưa ra lý do, thậm
chí ngay cả khi lý do được biết rõ.
Trực giác có thể dựa trên kinh nghiệm trong một lĩnh vực nào đó. Ví dụ:
- Trực giác của tôi cho thấy cô ấy là người phù hợp cho công việc này đấy.
- Trực giác của tôi cho thấy chi phí của dự án này sẽ tăng cao rất nhanh.
- Trực giác của tôi cho thấy có những trò mờ ám trong nội bộ văn phòng đằng sau
quyết định này.
- Theo trực giác của tôi thì nên kinh tế sẽ đi lên trong quý tới.
- Trực giác của tôi cho biết bản đề xuất này sẽ không được hai bên chấp nhận và
mâu thuẫn vẫn tiếp diễn mà thôi.
- Trực giác của tôi mách bảo rằng kiểu thời trang này sẽ không được ưa chuộng.
Trực giác là một loại đánh giá phức tạp. Bạn cũng không rõ lắm về các thành tố
đưa vào trong đánh giá đó. Trực giác thường đúng, nhưng không phải luôn luôn đúng.
Khi Einstein nghe nói về nguyên lý “Không ổn định” của nhà vật lý Heisenberg, ông đã
bảo rằng theo trực giác của riêng ông thì tự nhiên không diễn ra theo hướng đó và
“Thượng Đế không hề chơi xí ngầu”. Có vẻ như trực giác của Einstein đã sai. Nói cho
cùng thì trực giác chỉ dựa trên kinh nghiệm và lối suy nghĩ của cá nhân mà thôi.
Khả năng trực giác phần lớn là nhờ những kinh nghiệm tích lũy được. Một người
tích luỹ càng nhiều kinh nghiệm thì càng nắm bắt được cơ hội. Những kinh nghiệm tích
luỹ được khiến anh ta có một khả năng trực giác mách bảo anh ta những vụ làm ăn nào
mang lại thành công và những vụ làm ăn nào không nên làm… Những khả năng trực giác
như vậy trong lĩnh vực kinh doanh nhiều khi đóng vai trò hết sức quan trọng bởi vì nó
được đúc kết dựa trên kinh nghiệm. Nhưng nếu đem khả năng trực giác của một doanh
nhân để yêu cầu anh ta dự đoán kết quả bầu cử thì đó có lẽ không phải là một phương án

khả thi.
Tuy vậy, trực giác là một thành tố hữu ích trong tư duy. Có những lĩnh vực mà
quyết định bắt buộc phải dựa trên trực giác bởi không còn cách nào khác hơn. Khi không
còn cách nào khác để kiểm chứng thì trực giác đóng một vai trò rất quan trọng. Ở những
thời điểm khác, trực giác là yếu tố quan trọng cần được đưa vào xem xét.
Hãy dùng trực giác của mình để phán đoán tâm lý của người khác. Thay vì nổi giận
và điên cuồng tức giận, hãy bình tâm để xem xét mọi chuyện vì lúc này cách giải quyết
tốt nhất là nắm bắt được cảm xúc của người đối diện để đưa ra những quyết định hay ý
tưởng thuyết phục được họ. Khi đội chiếc mũ đỏ này lên, bạn hãy đặt mình vào hoàn
- 14 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
cảnh của người đang lắng nghe bạn, hiểu được cảm xúc của họ và phán đoán chúng để có
được những kết luận chính xác nhất. Chỉ khi hiểu được cảm xúc của người đối diện bạn
mới biết được mình đã đúng ở đâu và sai ở đâu để tìm cách giải quyết vấn đề của mình.
Chiếc mũ đỏ tư duy phân cảm xúc thành hai nhánh chính. Đầu tiên, đó là những
cảm xúc cơ bản như: sự sợ hãi và không thích tới những cảm xúc phức tạp hơn như sự
nghi ngờ. Thứ hai, đó là những suy đoán phức tạp dẫn tới những cảm xúc như là những
linh cảm, tình cảm, cảm nhận, cảm giác về mùi vị, cảm giác về thẩm mỹ và các loại cảm
giác không dễ nhận thấy khác. Khi một ý kiến có thế nảy sinh những cảm xúc loại này,
chiếc mũ đỏ là phương tiện thể hiện tốt nhất.
c. Chiếc mũ đen
Chiếc mũ đen là công cụ thể hiện lối tư duy thường được sử dụng nhiều nhất. Dĩ
nhiên, chiếc mũ đen cũng chính là chiếc mũ quan trọng nhất. Chiếc mũ đen tượng trưng
cho sự cẩn trọng và e dè, tuy rằng nhiều người sẽ cho rằng bạn đang suy nghĩ theo lối tiêu
cực nhưng thực sự không phải như vậy. Chiếc mũ đen là chiếc mũ yêu cầu chúng ta hãy
cẩn thận suy xét mọi việc, ngăn không cho chúng ta làm những việc trái pháp luật, nguy
hiểm, không đem lại lợi nhuận… và những cách sử xự bất lợi khác.
Chiếc mũ màu đen dùng cho “sự thận trọng” và tập trung tìm các lỗi, điểm yếu,
điều gì sẽ gây ra sai lầm và điều gì không phù hợp. Với vai trò định hình ý tưởng, chiếc
mũ đen chỉ ra những mặt hạn chế của ý tưởng để từ đó những yếu điểm được sửa chữa

cho phù hợp.
Đây là chiếc mũ ta hay dùng nhất trong hành vi cư xử thông thường. Chiếc mũ đen
là cơ sở của kiểu “tư duy phê bình”. Chúng ta có thể tự hỏi bản thân:
- Cái này phù hợp không?
- Cái này có phù hợp giá trị chuẩn mực không?
- Cái này có phù hợp với khả năng của chúng ta hay không?
- Cái này có phù hợp với chiến lược và mục tiêu của chúng ta không?
Chiếc mũ đen có thể chỉ ra các mối nguy hiểm, lỗi lầm và các trở ngại, điều này
không làm cho nó trở thành một chiếc mũ “không hay”. Chiếc mũ đen có thể sử dụng
theo các cách khác nhau:
- Chỉ ra một lỗi trong logic (kết luận này không thể đưa ra từ…)
- Chỉ ra các thông tin không đúng.
- Chỉ ra các lỗi và điểm yếu
- Chỉ ra tại sao vài điều lại không phù hợp.
- Chỉ ra các trở ngại tiềm năng.
Suy nghĩ cẩn trọng sẽ giúp bạn loại bỏ được những điểm yếu trong kế hoạch cũng
như chuẩn bị kế hoạch dự phòng nếu vấn đề không hay sẽ xảy ra. Nhiều nghiên cứu chỉ
ra rằng suy nghĩ lạc quan sẽ giúp bạn giải quyết mọi việc hiệu quả hơn. Nhưng nó không
“thần kỳ” như vậy, nhiều lúc suy nghĩ lạc quan quá sẽ khiến cho bạn mất cảnh giác với
những trò xấu của đối thủ nên không phòng bị cho mình. Chắc bạn cũng không muốn
- 15 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
công sức của mình ra đi vì những sai lầm không nên có. Hãy đảm bảo rằng tất cả mọi
việc đã được chuẩn bị chu đáo và không có một sai lầm nào trước khi tiến hành kế hoạch.
Khi bạn bắt đầu chinh phục khó khăn hãy đi từng bước cẩn trọng và e dè, thà chậm mà
chắc còn hơn nhanh mà ẩu.
Lối tư duy chiếc mũ đen là lối tư duy logic. Tất cả những lý lẽ đưa ra để phê phán
đều phải dựa trên nền tảng logic, phải có sức thuyết phục. Bản thân nó phải là những lập
luận có nghĩa. Nếu những nhận xét của chúng ta đơn thuần chỉ là những cảm xúc, lúc đó
chúng ta đang sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy chứ không phải chiếc mũ đen.

Bất lợi của việc lạm dụng chiếc mũ đen
Chiếc mũ đen chính là một chiếc mũ tuyệt vời. Nhưng cũng giống như rất nhiều thứ
tuyệt vời khác, nó có thể bị sử dụng quá nhiều và bị lạm dụng.
Thật dễ dàng đưa ra những lời trì chích hơn những nhận xét có tính chất xây dựng.
Thật khó để thiết kế một chiếc ghế tựa nhưng đưa ra những lời chê về một chiếc ghế tựa
lại dễ dàng hơn nhiều. Nếu đó là một chiếc ghế đơn giản, bạn sẽ chê đó là đó là một chiếc
ghế đơn điệu và lỗi mốt. Nếu đó là một chiếc ghế phức tạp, bạn sẽ lại đưa ra ngay nhận
xét rằng người thiết kế chiếc ghế đó thiếu óc thẩm mỹ hoặc là một người kiêu căng.
Lạm dụng chiếc mũ đen không đem lại kết quả tốt đẹp. Đôi khi, đó là nhu cầu lấn át
để thể hiện cái tôi. Có những người không đủ khả năng đưa ra những nhận xét mang tính
đóng góp mà chỉ luôn đi trỉ chích ý tưởng của người khác. Do đó, điều quan trọng là bạn
phải nhận ra tầm quan trọng và khả năng tuyệt vời của chiếc mũ đen và hạn chế việc lạm
dụng nó.
d. Chiếc mũ vàng
Chiếc mũ tiếp theo mà chúng ta sẽ đội lên khi giải quyết những vấn đề của mình đó
chính là chiếc mũ vàng. Chiếc mũ đẹp nhất, lấp lánh nhất trong tất cả sáu chiếc mũ tư
duy. Bởi vì nó tượng trưng cho sự lạc quan và suy nghĩ tích cực:
- Hãy suy nghĩ lạc quan!
- Hãy chú trọng vào mặt ích lợi!
- Hãy suy nghĩ một cách tích cực và biến những ý tưởng thành hiện thực!
Sự lạc quan sẽ đem lại cho bạn sức mạnh và động lực để không ngừng tìm kiếm cơ
hội cùng những cách thức giải quyết nhanh chóng và hiệu quả. Suy nghĩ tích cực sẽ đem
đến cho bạn ánh sáng của những phương pháp đúng đắn để giải quyết vấn đề gặp phải.
Nếu như lúc nào bạn cũng suy nghĩ tiêu cực và không ngừng than trách khiến cho
mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn. Chưa bao giờ những suy nghĩ tích cực lại tìm được những
cách giải quyết vấn đề nhanh chóng và khoa học. Chỉ khi bạn suy nghĩ tích cực bạn mới
thấy rằng vấn đề thực sự không khó như ta nghĩ. Nếu cứ chìm đắm trong những suy nghĩ
tiêu cực không sớm thì muộn bạn cũng giải quyết vấn đề đó một cách thảm hại.
Hãy đội chiếc mũ vàng này lên khi bạn đang gặp khó khăn hay đối diện với thất bại
nó sẽ chỉ cho bạn cách làm thế nào để thoát khỏi những vấn đề đó. Thường thì chúng ta

sẽ rất khó có thể cười lên được khi đối diện với thất bại hay khó khăn của mình. Bởi vì ta
- 16 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
thường nghĩ rằng thất bại đồng nghĩa với kết thúc, nhưng thực ra kết thúc chỉ đến khi bạn
chấp nhận nó mà không còn cố gắng để thay đổi mọi việc.
Bạn đừng lo lắng vì kết quả đạt được mà hãy nghĩ rằng sau mỗi thất bại chúng ta sẽ
học được những bài học kinh nghiệm đắt giá. Nó chỉ được chiêm nghiệm bởi chính
chúng ta và vì thế chúng ta sẽ ghi nhớ và áp dụng nó vào cuộc sống của mình. Hãy vui vẻ
lên và hãy đội chiếc mũ vàng này để có thêm nghị lực băng qua những khó khăn của cuộc
sống.
e. Chiếc mũ xanh lá cây
Chiếc mũ màu xanh lá cây chuẩn bị cho các nỗ lực sáng tạo. Hãy mường tượng ra
màu của cỏ cây, của sự sinh sôi và năng lượng. Những cánh hoa đâm chồi và năng lượng
của sức sáng tạo. Chiếc mũ màu xanh lá cây tượng trưng cho sự sinh sôi, sáng tạo. Chiếc
mũ này khuyến khích bạn phát triển những ý tưởng mới mẻ, những ý tưởng “điên rồ”
nhưng không kém phần sáng tạo.
Chiếc mũ màu xanh lá cây này được rất nhiều người thích thú đội lên khi phải giải
quyết những vấn đề của cuộc sống. Bởi vì không phải lúc nào chúng ta cũng có thể giải
quyết được mọi chuyện theo cách truyền thống nên thường thì chúng ta sẽ phá cách đôi
chút để mọi chuyện nhẹ nhàng và dễ giải quyết hơn. Khi chúng ta mạnh dạn sáng tạo
những ý tưởng mới mẻ sẽ đem đến những phương thức giải quyết nhanh chóng và ổn
thỏa hơn so với những cách truyền thống gây tranh cãi. Đừng lúc nào cũng nghĩ đến yếu
tố truyền thống mà từ chối sự mới mẻ. Bởi vì sáng tạo là đặc quyền của con người, hãy
để cho sự sáng tạo được tự do thể hiện những điều chúng muốn.
Đừng lo lắng vì sự phá vỡ nguyên tắc bởi vì nguyên tắc là do con người sinh ra và
sự sáng tạo cũng thế. Sáng tạo sẽ làm nên những nguyên tắc đó là KHÔNG CÓ
NGUYÊN TẮC NÀO CHO CUỘC SỐNG. Bạn hãy ghi nhớ điều này. Biết phá vỡ
nguyên tắc để làm được nhiều điều ý nghĩa thì sẽ tốt hơn là tuân thủ nguyên tắc mà khiến
nhiều điều ý nghĩa không được thực hiện.
Bên dưới chiếc mũ xanh lá cây là thời gian, địa điểm và sự mong đợi của tư duy

sáng tạo. Mọi người đều được yêu cầu phải động não. Bạn cũng phải cố gắng tìm tòi để
đưa ra một đóng góp đầy sáng tạo. Có thể đó là những ý tưởng đang được dùng ở đâu
đấy. Có thể đó là ý tưởng mà người đóng góp đã thai nghén suốt một thời gian. Cũng có
thể là những ý tưởng sáng tạo ngay tại chỗ. Và cũng có thể là những ý tưởng mới nảy
sinh từ phương pháp kích thích tư duy, ví dụ vậy.
Không hề có giới hạn cho ý tưởng mới, nó có thể rất logic, khả năng hiện thực cao,
hay là một ý tưởng không hiện thực chút nào cả (nhưng không sao, bạn vẫn có thể dùng
nó để gợi lên các ý tưởng khác).
Một khi thói quen sáng tạo đã được hình thành với chiếc mũ xanh lá cây này, bạn
sẽ ngạc nhiên về sức sáng tạo và năng suất nó mang lại. Bởi vì sự sáng tạo sẽ làm nên
được nhiều điều cũng như mang lại lợi ích cho những công việc nhàm chán. Cuộc sống
chỉ thực sự biến đổi khi chúng ta không ngừng sáng tạo.
- 17 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
f. Chiếc mũ xanh da trời
Chiếc mũ cuối cùng tôi mong muốn bạn đội lên đó là chiếc mũ màu xanh dương,
chiếc mũ luôn hướng đến những kết quả và quyết định của bạn. Khi đội chiếc mũ này bạn
sẽ học được cách tổ chức tư duy, làm chủ vấn đề và kiểm soát được tiến trình công việc.
Hãy nghĩ về bầu trời cao trong xanh. Nghĩ về toàn cảnh. Chiếc mũ xanh da trời là
chiếc mũ tư duy về chính cách tư duy. Chiếc mũ xanh giống như người nhạc trưởng trong
một dàn nhạc giao hưởng. Người nhạc trưởng này giúp dàn nhạc trình bày tác phẩm một
cách tốt nhất bởi vì anh ta biết chính xác vào thời điểm nào cần làm gì. Chiếc mũ xanh là
chiếc mũ điều khiển tư duy. Chiếc mũ xanh là chiếc mũ tổ chức ý tưởng. Chiếc mũ xanh
là chiếc mũ của quá trình kiểm soát tư duy.
Sử dụng chiếc mũ xanh da trời vào thời điểm bắt đầu cuộc họp để xác định tình
huống, lựa chọn về vấn đề cần giải quyết. Chiếc mũ xanh chỉ ra mục đích để tư duy, và
chỉ ra cho chúng ta biết đích của chúng ta là gì.
Khi sử dụng chiếc mũ xanh da trời vào thời điểm bắt đầu cũng cho phép chúng ta
chỉ ra kế hoạch hoặc chuỗi các mũ tư duy khác được sử dụng như thế nào trong cuộc họp.
Chiếc mũ xanh chỉ rõ các quá trình tư duy khác, ngay cả khi mọi người chưa sử dụng

chiếc mũ tư duy khác. Chiếc mũ xanh da trời đặt ra chiến lược tư duy. Trong suốt thời
gian cuộc họp, chiếc mũ xanh là chiếc mũ giúp bảo vệ các nguyên tắc và đảm bảo rằng
mọi người sử dụng chiếc mũ phù hợp với nội dung thảo luận. Chiếc mũ xanh cũng giúp
chúng ta thông báo về việc thay đổi màu mũ.
Thông thường, người chủ trì, người chủ tọa hoặc người lãnh đạo là người đội chiếc
mũ xanh da trời trong các cuộc họp, và kéo dài cho đến hết cuộc họp.
Khi chiếc mũ xanh da trời được sử dụng vào thời điểm kết thúc cuộc họp, chiếc mũ
xanh chỉ ra cho chúng ta biết kết quả đạt được ở đây là gì. Đó có thể một sự tóm tắt, một
câu kết luận, một quyết định, một giải pháp… Và ở chiếc mũ xanh da trời ở bước kế tiếp
sẽ chỉ ra cho chúng ta biết chúng ta cần làm gì.
Chiếc mũ tượng trưng cho làm chủ vấn đề thực sự có ý nghĩa khi bạn là người ra
quyết định và tập hợp ý kiến cho những vần đề đang gặp phải. Bởi không phải lúc nào
bạn cũng giải quyết được những vấn đề cần thiết nên bạn thường sẽ phải hỏi ý kiến của
những người khác.
Thế nên bạn phải biết làm chủ vấn đề để đưa ra những quyết định sáng suốt nhất,
hiệu quả nhất chứ không phải sự dung hòa và chấp nhận những thiếu sót trong quyết định
của người khác.
Bạn cần biết lúc nào nên sử dụng chiếc mũ nào và lúc nào cần hạn chế những ý
kiến gây tranh cãi. Cũng như bạn sẽ đưa ra ý kiến nào, làm những việc gì để mọi chuyện
trở nên tốt hơn. Thường thì chúng ta sẽ chịu chi phối khá nhiều từ người khác nên bạn
cần phải đội chiếc mũ màu xanh da trời những lúc bạn quan trọng. Bởi đó không chỉ là ý
kiến của bạn mà là cách bạn xử lý những vần đề bạn đang gặp phải.
Làm chủ vấn đề và kiểm soát được tiến trình sẽ giúp bạn nắm được vấn đề đã được
giải quyết được bao nhiêu và còn những việc gì cần phải xử lý. Thế nên khi đội chiếc mũ
này lên bạn sẽ làm chủ được vấn đề của mình.
- 18 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
Đừng để những lời dọa nạt hay ý kiến bất mãn của người khác ảnh hưởng đến
quyết định của bạn. Hãy đội chiếc mũ này lên để bạn chính là bạn. Nó sẽ chỉ cho bạn
cách làm chủ cuộc đời của mình.

8. Kết luận chung
Kẻ thù lớn nhất của tư duy chính là sư phức tạp, điều này sẽ dẫn đến sự hỗn độn.
Khi tư duy là rõ ràng và đơn giản, nó trở thành thú vị và hiệu quả hơn. Khái niệm sáu
chiếc mũ tư duy rất đơn giản dễ hiểu. Và nó cũng rất đơn giản để sử dụng.
Khái niệm tư duy sáu chiếc mũ có hai mục đích:
- Mục đích đầu tiên là đơn giản hoá tư duy bằng cách cho phép người nghĩ chỉ xem
xét một khía cạnh tại một thời điểm. Thay vì quan tâm đến tất cả tình cảm, sự lôgíc,
thông tin, hy vọng và sự sáng tạo cùng một lúc, người nghĩ có thể xem xét chung một
cách tách biệt. Thay vì sử dụng lôgíc để biện hộ cho những tình cảm còn kìm nén chưa
được bộc lộ, người nghĩ có thể công khai nêu ra tình cảm của mình và chẳng cần phải
chứng minh tại sao họ lại nghĩ như vậy. Chiếc mũ đen được sử dụng sau đó để xem xét
với khía cạnh lôgíc.
- Mục đích chính thứ hai của khái niệm sáu chiếc mũ tư duy là cho phép một sự
chuyển dịch trong tư duy. Nếu một người trong cuộc họp cứ khăng khăng chỉ trích mọi
việc, mọi người có thể yêu cầu người đó phải ngừng sử dụng chiếc mũ đen. Đây là dấu
hiệu để nói cho người đó biết rằng anh ta có lối suy nghĩ quá tiêu cực. Người này có thể
được yêu cầu sử dụng chiếc mũ vàng tư duy. Đó là dấu hiệu đòi hỏi anh ta phải suy nghĩ
tích cực. Điều quan trọng nhất của cách diễn đạt này là nó không ảnh hưởng đến bản ngã
hay cái tôi của mỗi người.
- 19 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
CHƯƠNG III - ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP 6 CHIẾC MŨ TƯ DUY
1. Sử dụng 6 chiếc mũ tư duy trong kinh doanh
Khi tiếp đón một khách hàng, khi làm việc, thương lượng ký kết hợp đồng với một
đối tác, chúng ta cần ứng xử một cách hệ thống theo một phương pháp nhất định. Điều
này giúp cho quá trình giao tiếp và ra quyết định hiệu quả hơn về thời gian và tiết kiệm
chi phí. Phần này xin được giới thiệu một cách thức ứng xử khi giao dịch với khách hàng,
đối tác dựa trên phương pháp tư duy nổi tiếng trên thế giới: Sáu chiếc mũ tư duy.
Mũ trắng: Màu trắng thể hiện sự khách quan. Làm việc với khách hàng, đối tác
chúng ta cần nắm rõ những thông tin về nhu cầu về sản phẩm hoặc dịch vụ của khách

hàng, nhất là nhu cầu có khả năng thanh toán. Mũ trắng nhắc nhở chúng ta nhớ đến thông
tin liên lạc (công ty, chức vụ, điện thoại, e-mail). Trong một số trường hợp quan trọng,
thông tin về tính cách, sở thích, ngày sinh hoặc về gia đình của khách hàng, đối tác cũng
cần được quan tâm, không chỉ để tạo thiện cảm trong giao tiếp mà còn làm cơ sở để xây
dựng sự hợp tác lâu dài.
Muốn có được thông tin khách quan trong quá trình giao tiếp đòi hỏi phải lắng nghe
tốt. Thực tế cho thấy nhiều trường hợp nhân viên kinh doanh nắm bắt không đầy đủ, thậm
chí không chính xác yêu cầu của khách hàng nhất là đối với những sản phẩm lớn hoặc vô
hình như các phần mềm, dịch vụ bảo hiểm, đào tạo. Do mong muốn bán hàng hoặc ký
hợp đồng, chúng ta thường nghe “chọn lọc” những thông tin có lợi cho việc bán hàng của
mình. Điều này có thể dẫn đến hậu quả là nghe không đầy đủ và chính xác nhu cầu của
khách hàng.
Mũ đỏ: Màu đỏ là màu biểu trưng cho cảm xúc. Trước hết, chiếc mũ đỏ nhắc nhở
chúng ta quan tâm đến cảm xúc, tâm trạng của khách hàng. Khách hàng đã rất háo hức và
quyết tâm bằng mua được hay còn có muốn tìm hiểu, thăm dò. Khách hàng đã thật sự tin
tưởng hay vẫn còn hoài nghi, lo lắng về chất sản phẩm, dịch vụ. Vì quyết định mua hàng
trong nhiều trường hợp phụ thuộc vào cảm xúc của người người mua nên nghệ thuật bán
hàng nằm trong khả năng đáp ứng, tác động vào cảm xúc của người mua hàng.
Mặt khác, chiếc mũ đỏ cũng nhắc nhở chúng ta chú ý đến khía cạnh cảm xúc, linh
cảm, trực giác trong quá trình giao dịch. Một người bán hàng kinh nghiệm có thể “biết”
được người đến cửa hàng sẽ mua hàng hay không. Một nhà quản lý từng trải có thể “cảm
nhận” được sự tin cậy, khả năng tiến tới đối với đối tác chỉ trong vòng vài phút ban đầu
tiếp xúc. Trong những trường hợp này, trực giác đóng vai trò chi phối. quyết định.
Mũ đen: Màu đen trong nhiều nền văn hóa thể hiện cho những điều xui xẻo. Trong
giao dịch, mũ đen nhắc nhở chúng ta nhớ đến những rủi ro tiềm ẩn, những bất lợi có thể
xảy ra xảy ra trong quá trình phục vụ khách hàng, hay làm việc với đối tác. Một công
trình xây dựng kéo dài trong một năm phải đối diện với khả năng tăng chi phí vật liệu xây
dựng, khả năng hao tổn những nhân sự. Quá trình triển khai một phần mềm quản trị
nguồn nhân lực sẽ gặp bất lợi nếu trình độ tin học của nhân viên quản trị nhân sự thấp
hoặc có thái độ không muốn hợp tác. Nhìn thấy trước những rủi ro, bất lợi phát sinh sẽ

giúp chúng ta suy nghĩ và trao đổi về những phương pháp dự phòng phù hợp.
Mũ vàng: Màu vàng là màu của chiến thắng, huy hoàng. Mũ vàng nhắc nhở chúng
ta phải cung cấp cho khách hàng những lợi ích nếu sử dụng sản phẩm, dịch vụ. Một bức
- 20 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
tranh chi tiết và sinh động về kết quả giao dịch sẽ làm cho khách hàng thêm “cảm hứng”
để mua hàng.
Mũ xanh lá cây: Đây là màu của cây cỏ nên mang ý nghĩa sinh sôi nảy nở. Vận
dụng trong giao tiếp ứng xử, đây là thời điểm chúng ta giới thiệu với khách hàng, đối tác
các giải pháp khác nhau để cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ. Khách hàng thường cảm
thấy hài lòng hơn khi chúng ta có thể giới thiệu một số sản phẩm hoặc giải pháp phù hợp
với nhu cầu của khách hàng.
Mũ màu xanh dương: Màu xanh dương là màu của bầu trời bao phủ vạn vật. Đây
là thời điểm chúng ta tóm tắt lại những gì đã trao đổi, thỏa thuận. Những việc đã đồng ý,
chưa thống nhất, còn phải trao đổi thêm. Từ đó, chúng ta có thể xác định các bước làm
việc tiếp theo sau buổi làm việc, trao đổi.
Như vậy, mặc dù không đội các chiếc mũ lên đầu nhưng hình ảnh sáu chiếc mũ với
những màu sắc riêng biệt ở trong đầu, chúng ta đã có được một phương pháp giao tiếp,
ứng xử với khách hàng, đối tác một cách có hệ thống.
2. Ứng dụng trong làm việc nhóm
Kỹ thuật này nhằm hướng mọi người cùng tập trung vào vấn đề từ cũng một góc
nhìn. Do đó sẽ triệt tiêu hoàn toàn các tranh cãi xuất phát từ góc nhìn khác nhau. Trong
cùng một lúc chúng ta có cả cảm xúc, logic, thực tế, sáng tạo lẫn tư duy tổ chức. Với các
bạn sinh viên thì kỹ thuật “6 chiếc mũ tư duy” này áp dụng vào hoạt động họp nhóm
trong học tập rất hiệu quả. Nếu cả nhóm cùng thảo luận một vấn đề về bài thuyết trình
trước lớp hay một đề tài nghiên cứu khoa học thì các thành viên trong nhóm lần lượt đội
các mũ này lên để cho ý kiến (không cần phải có 6 chiếc mũ thật khi tiến hành).
Có 2 cách sử dụng tiêu biểu
+ Cách dùng độc lập:
- Chỉ sử dụng duy nhất một chiếc mũ trong buổi thảo luận hôm đó. Buổi thảo luận

hôm sau sẽ dùng chiếc mũ khác.
- Cách dung độc lập có thể hiểu là một cá nhân sử dụng 6 chiếc mũ tư duy trong
quá trình tư duy.
+ Cách dùng theo một chuỗi nhất định:
- Chỉ việc cả nhóm tiến hành cùng lúc đội cùng một chiếc mũ và sử dụng lần lượt
từng chiếc nón.
- Mỗi người trong một nhóm thảo luận lần lượt đội riêng cho mình một chiếc nón.
Chiếc mũ được chọn cho từng cá nhân sẽ được xác định dựa trên tính cách cuả mỗi cá
nhân đó.
Đây cũng là hướng suy nghĩ tích cực theo tư duy logic khiến trí não bạn được “tập
thể dục”. Đặc biệt trong họp nhóm nó có tác dụng điều khiển đúng hướng những gì bạn
cần bàn luận.
Ứng dụng của “6 chiếc mũ tư duy” trong họp nhóm có hiệu quả tiết kiệm được
khoảng thời gian bằng cách bớt những cuộc thảo luận dài dòng của các thành viên trong
nhóm. Đặc biệt, nhóm trưởng sẽ thấy khỏe hơn khi điều hành nhóm.
- 21 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
Chẳng hạn, nhóm bạn đưa ra vấn đề “Bạo lực học đường ở tuổi teen”. Các thành
viên nhóm sẽ lần lượt đội các mũ tư duy để chỉ rõ vấn đề:
- Bạn mũ trắng sẽ đưa ra những số liệu về bạo lực học đường hiện nay, tình trạng
này đang phổ biến trong xã hội;
- Bạn mũ đỏ sẽ tư duy về thái độ của các phụ huynh có con em bị đánh, thái độ của
học sinh trong cuộc, của nhà trường và những người có liên quan, tại sao Teen lại đánh
nhau nhiều?;
- Mũ đen sẽ tư duy theo cách phê phán: Sự xuống cấp về đạo đức của bộ phận giới
trẻ ngày nay, sự dạy dỗ của nhà trường và gia đình còn nhiều điều phải bàn, kiểu học mót
trên phim ảnh độc hại…;
- Mũ vàng tìm ra điểm sáng trong những vụ bạo lực: Tâm lý bất ổn do hoàn cảnh
gia đình, sự thể hiện của tuổi mới lớn để tìm sự thông cảm, tha thứ; Mũ xanh lục phân
tích vấn đề theo hướng mở rộng: Không những Teen mà xã hội còn vô vàn những hiện

tượng không văn minh như kẹt xe dẫn đến xô xát, đánh nhau ngoài đường, văng tục nơi
công cộng, trò tạt axit thầy…
- Mũ xanh dương sẽ có nhiệm vụ đưa ra kết luận cuối cùng của những ý kiến thành
viên trong nhóm: Tóm lại, bạo lực học đường trong giới trẻ không thể chấp nhận được,
cần có sự vào cuộc giáo dục từ phía gia đình, nhà trường…
Cách tư duy như vậy sẽ chỉ đúng hướng đi cho các thành viên trong nhóm, thay vì
cãi nhau, tranh luận, mỗi người mỗi ý thì với cách phân tích theo tư duy 6 chiếc mũ sẽ
giúp các bạn định hướng được những gì cần bàn, tiết kiệm được khoảng thời gian có ích.
Phương pháp này cũng cho phép bạn tư duy mà không phải lo lắng về vai vế hay
cấp bậc. Thường thì mọi người sẽ rất e ngại khi đưa ra ý kiến của mình vì sợ làm mất
lòng người khác. Nhưng điều này sẽ được khắc phục khi chúng ta đội chiếc mũ đỏ. Ngoài
ra, sự thông minh, trải nghiệm và kiến thức của các thành viên trong nhóm sẽ được tận
dụng triệt để nhằm xem xét một vấn đề từ nhiều khía cạnh trước khi quyết định, điều này
sẽ giúp chúng ta có được các quyết định hiệu quả và đúng đắn hơn.
Kết luận:
Kỹ thuật “6 chiếc mũ tư duy” ứng dụng rất nhiều trong cuộc sống không chỉ ở lĩnh
vực học nhóm. Nó có tác dụng trong kinh doanh, điều phối các cuộc họp, quản lý một tổ
chức… Điều quan trọng là nó kích thích suy nghĩ toàn diện của chúng ta, làm tăng năng
suất làm việc và trao đổi trong nhóm, phát triển tư duy phân tích… Bên cạnh đó, khi cả
nhóm cùng giải quyết vấn đề, việc áp dụng phương pháp này sẽ giúp mọi người sẽ cùng
tập trung giải quyết vấn đề từ cùng một góc nhìn do đó sẽ không xảy ra xung đột do
những quan điểm khác nhau, đồng thời còn bổ sung, hỗ trợ ý kiến cho nhau.
Bởi vậy, học và ứng dụng theo kỹ thuật tư duy 6 chiếc mũ của các bạn trẻ là việc
làm cần thiết trong môi trường học tập và vui chơi như hiện nay.
- 22 -
Bài thu hoạch PPNCKH HVTH: Nguyễn Vũ Duy
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. GS.TSKH. Hoàng Văn Kiếm, Slide bài giảng “Phương pháp nghiên cứu khoa
học và tư duy sáng tạo”.
2. TS. Edward de Bono, “Six Thinking Hats”.

Bản dịch tiếng Việt: “Tư duy là tồn tại”, NXB Văn Hóa Thông Tin, 2005
3. www.chungta.com
4. www.cafesangtao.com
- 23 -