siªu ©m bµng quang
siªu ©m bµng quang
BS NguyÔn Kh«i ViÖt
BS NguyÔn Kh«i ViÖt
Khoa C§HA B¹ch Mai
Khoa C§HA B¹ch Mai



gi¶i phÉu
gi¶i phÉu

Kü thuËt siªu ©m
Kü thuËt siªu ©m

BÊt th êng bÈm sinh
BÊt th êng bÈm sinh

Mét sè bÖnh lý
Mét sè bÖnh lý




I. giải phẫu
I. giải phẫu
-Là cấu trúc hình trứng nằm trong tiểu khung,

-Là cấu trúc hình trứng nằm trong tiểu khung,
hình dạng thay đổi theo mức độ căng.
hình dạng thay đổi theo mức độ căng.
-Lỗ niệu quản và lỗ niệu đạo nằm ở ba góc
-Lỗ niệu quản và lỗ niệu đạo nằm ở ba góc
của tam giác bàng quang.
của tam giác bàng quang.
-Lỗ niệu quản đôi khi có thể nhận ra khi nó lồi
-Lỗ niệu quản đôi khi có thể nhận ra khi nó lồi
vào bàng quang
vào bàng quang


II. Kỹ thuật siêu âm
II. Kỹ thuật siêu âm

Đánh giá tốt khi căng trung bình, nếu đầy quá sẽ gây
Đánh giá tốt khi căng trung bình, nếu đầy quá sẽ gây
khó chịu cho bn.
khó chịu cho bn.

Quét theo mặt phẳng ngang và đứng dọc.
Quét theo mặt phẳng ngang và đứng dọc.

Chú ý các vùng mù:
Chú ý các vùng mù:

Thành bên nơi chùm tia gần song song với thành
Thành bên nơi chùm tia gần song song với thành


Đáy BQ nằm sau x ơng mu
Đáy BQ nằm sau x ơng mu

Thành tr ớc BQ nơi hay có giả ảnh dội
Thành tr ớc BQ nơi hay có giả ảnh dội



chếch đầu dò
chếch đầu dò



chỉnh lại gain, dùng đầu dò TS cao
chỉnh lại gain, dùng đầu dò TS cao



đầu dò xuyên trực tràng, âm đạo
đầu dò xuyên trực tràng, âm đạo


Thµnh bµng quang dµy 4-6 mm ë bÊt kú løa tuæi nµo. ThÓ tÝch
Thµnh bµng quang dµy 4-6 mm ë bÊt kú løa tuæi nµo. ThÓ tÝch
bµng quang tån d ë trÎ < 10 ml, ng êi lín < 20 ml
bµng quang tån d ë trÎ < 10 ml, ng êi lín < 20 ml
Bµng quang b×nh th êng
Bµng quang b×nh th êng



Thµnh tr íc bµng quang b×nh th
Thµnh tr íc bµng quang b×nh th
êng (®Çu dß ph¼ng, tÇn sè cao)
êng (®Çu dß ph¼ng, tÇn sè cao)


Cắt đầu dò 7,5 Mhz thấy chi tiết
Cắt đầu dò 7,5 Mhz thấy chi tiết
thành BQ bề dày lớp niêm mạc-cơ
thành BQ bề dày lớp niêm mạc-cơ
đo đ ợc 1,25 mm
đo đ ợc 1,25 mm
Lỗ niệu quản đ ợc nhận ra là phần hơi
lồi ở đáy bàng quang (các mũi tên).
Thành bàng quang dày 3 mm tối đa khi BQ căng đầy, có 3 lớp, đo bề dày từ
Thành bàng quang dày 3 mm tối đa khi BQ căng đầy, có 3 lớp, đo bề dày từ
lớp tăng âm bề mặt cho tới lớp tăng âm bên ngoàI cùng (lớp mỡ và mô xơ liên
lớp tăng âm bề mặt cho tới lớp tăng âm bên ngoàI cùng (lớp mỡ và mô xơ liên
kết)
kết)


III. Bất th ờng bẩm sinh
III. Bất th ờng bẩm sinh
Liên quan tới sự phát triển của BQ
Liên quan tới sự phát triển của BQ

Vô sinh
Vô sinh
: hiếm gặp, phần lớn trẻ không có BQ vẫn ra đời đ

: hiếm gặp, phần lớn trẻ không có BQ vẫn ra đời đ
ợc, th ờng kèm nhiều dị tật khác. SA: không tìm thấy BQ
ợc, th ờng kèm nhiều dị tật khác. SA: không tìm thấy BQ

Bàng quang đôi: có 3 týp
Bàng quang đôi: có 3 týp

Týp 1: một nếp gấp phúc mạc, hoàn toàn hay không ngăn chia 2
Týp 1: một nếp gấp phúc mạc, hoàn toàn hay không ngăn chia 2
BQ
BQ

Týp 2: có vách ngăn chia BQ, có thể nhiều vách
Týp 2: có vách ngăn chia BQ, có thể nhiều vách

Týp 3: có một dải cơ nằm ngang chia BQ thành 2 phần không
Týp 3: có một dải cơ nằm ngang chia BQ thành 2 phần không
đều
đều

Chứng lộn BQ (exstrophy):
Chứng lộn BQ (exstrophy):
rất hiếm gặp, sự phát triển
rất hiếm gặp, sự phát triển
không thành của lớp trung bì d ới rốn
không thành của lớp trung bì d ới rốn


thành bụng không
thành bụng không

hiện diện
hiện diện


IV. C¸c bÖnh lý
IV. C¸c bÖnh lý

C¸c tæn th ¬ng d¹ng nang phèi hîp víi thµnh bµng
C¸c tæn th ¬ng d¹ng nang phèi hîp víi thµnh bµng
quang
quang

Dµy thµnh khu tró
Dµy thµnh khu tró

Dµy thµnh lan to¶
Dµy thµnh lan to¶



Các tổn th ơng dạng nang phối hợp với thành BQ:
Các tổn th ơng dạng nang phối hợp với thành BQ:

Thoát vị niệu quản: th ờng ở tam giác, nh ng có thể lạc
Thoát vị niệu quản: th ờng ở tam giác, nh ng có thể lạc
chỗ. Kích th ớc thay đổi theo nhu động NQ
chỗ. Kích th ớc thay đổi theo nhu động NQ

Túi thừa niệu rốn (BQ): thành mỏng lồi ra ngoàI BQ.
Túi thừa niệu rốn (BQ): thành mỏng lồi ra ngoàI BQ.

Thay đổi kích th ớc khi BQ đầy hoặc sau đI đái
Thay đổi kích th ớc khi BQ đầy hoặc sau đI đái

Nang niệu rốn: nang giữa BQ và rốn
Nang niệu rốn: nang giữa BQ và rốn

Nang ống Muller: không thông với BQ
Nang ống Muller: không thông với BQ


Tói thõa bµng quang. Cæ tói thõa
Tói thõa bµng quang. Cæ tói thõa
béc lé râ, th«ng víi bµng quang
béc lé râ, th«ng víi bµng quang
Nang èng Muller. Mét nang lín ë
Nang èng Muller. Mét nang lín ë
phÝa sau bµng quang, kh«ng cã
phÝa sau bµng quang, kh«ng cã
® êng th«ng víi bµng quang.
® êng th«ng víi bµng quang.



Các tổn th ơng gây
Các tổn th ơng gây
dày thành BQ khu trú
dày thành BQ khu trú

U tân sinh
U tân sinh


Ung th biểu mô TB chuyển tiếp, TB vảy, tuyến
Ung th biểu mô TB chuyển tiếp, TB vảy, tuyến

Ung th liên kết: gặp ở trẻ em
Ung th liên kết: gặp ở trẻ em

Nhiễm trùng/viêm
Nhiễm trùng/viêm

Bệnh sán máng (cấp)
Bệnh sán máng (cấp)

Lao (cấp)
Lao (cấp)

Viêm BQ, viêm BQ mảng trắng,
Viêm BQ, viêm BQ mảng trắng,

Bệnh nội khoa:
Bệnh nội khoa:

Dùng cyclôphosphamid: gây dày thành thể giả u
Dùng cyclôphosphamid: gây dày thành thể giả u

Lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung

ThoáI hoá dạng tinh bột
ThoáI hoá dạng tinh bột


Chấn th ơng
Chấn th ơng
: máu tụ
: máu tụ



Các tổn th ơng gây
Các tổn th ơng gây
dày thành BQ lan toả
dày thành BQ lan toả

U tân sinh
U tân sinh

Ung th biểu mô TB chuyển tiếp, TB vảy
Ung th biểu mô TB chuyển tiếp, TB vảy

Nhiễm trùng/viêm
Nhiễm trùng/viêm

Bệnh sán máng (mạn)
Bệnh sán máng (mạn)

Lao (mạn)
Lao (mạn)

Viêm BQ
Viêm BQ


Bệnh nội khoa:
Bệnh nội khoa:

Viêm bàng quang kẽ
Viêm bàng quang kẽ

Bàng quang thần kinh
Bàng quang thần kinh

Chấn th ơng
Chấn th ơng
: máu tụ
: máu tụ




Dµy thµnh BQ thø ph¸t do u lµnh tÝnh
Dµy thµnh BQ thø ph¸t do u lµnh tÝnh
ph× ®¹i tiÒn liÖt tuyÕn
ph× ®¹i tiÒn liÖt tuyÕn


Sỏi bàng quang
Sỏi bàng quang
-Th ờng từ thận rơi
-Th ờng từ thận rơi
xuống
xuống

-SA: ổ tăng âm kèm
-SA: ổ tăng âm kèm
bóng cản rõ, di
bóng cản rõ, di
chuyển
chuyển
-Sỏi lớn: phù lỗ NQ
-Sỏi lớn: phù lỗ NQ
và thành BQ dày
và thành BQ dày
-Sỏi BQ treo
-Sỏi BQ treo




U bµng quang
U bµng quang

Gåm u lµnh vµ ¸c, ®¹i ®a sè lµ ung th (kho¶ng 4% TS
Gåm u lµnh vµ ¸c, ®¹i ®a sè lµ ung th (kho¶ng 4% TS
ung th ), tuæi 50-69, nam/n÷=3/1
ung th ), tuæi 50-69, nam/n÷=3/1

Ph©n lo¹i m« häc:
Ph©n lo¹i m« häc:
•
UT biÓu m«: cã nguån gèc th îng b×, chiÕm kho¶ng
UT biÓu m«: cã nguån gèc th îng b×, chiÕm kho¶ng
95%

95%

UT tÕ bµo chuyÓn tiÕp: 90%
UT tÕ bµo chuyÓn tiÕp: 90%

UT tÕ bµo v¶y:5%
UT tÕ bµo v¶y:5%

UT biÓu m« tuyÕn
UT biÓu m« tuyÕn
•
UT trung m«: kh«ng cã NG th îng b×
UT trung m«: kh«ng cã NG th îng b×


Carcinoma tế bào chuyển tiếp ở bàng quang có vôi
Carcinoma tế bào chuyển tiếp ở bàng quang có vôi
hoá: Khối đặc dạng polyp kèm ổ tăng âm trên
hoá: Khối đặc dạng polyp kèm ổ tăng âm trên
bề mặt tức vôi hoá
bề mặt tức vôi hoá
-Dày thành BQ với
-Dày thành BQ với
góc tiếp xúc nhọn
góc tiếp xúc nhọn
-Vôi hoá: nốt hoặc đ
-Vôi hoá: nốt hoặc đ
ờng ở trung tâm
ờng ở trung tâm
hay ngoại vi ( gặp

hay ngoại vi ( gặp
0,5%).
0,5%).




Lymphoma: dµy thµnh bq, líp niªm m¹c phñ trªn
Lymphoma: dµy thµnh bq, líp niªm m¹c phñ trªn
cßn nguyªn vÑn
cßn nguyªn vÑn
Th êng xuÊt ph¸t tõ c¸c nang nhá lympho d íi niªm
Th êng xuÊt ph¸t tõ c¸c nang nhá lympho d íi niªm
m¹c
m¹c


Ung th biÓu m« tuyÕn d¹ng th©m nhiÔm toµn bé
Ung th biÓu m« tuyÕn d¹ng th©m nhiÔm toµn bé
thµnh bµng quang g©y ø n íc thËn
thµnh bµng quang g©y ø n íc thËn


Viêm bàng quang
Viêm bàng quang

Viêm một phần hoặc toàn bộ thành BQ gây nên do
Viêm một phần hoặc toàn bộ thành BQ gây nên do
nhiều bệnh nguyên: nhiễm trùng-NK (VK, virut,
nhiều bệnh nguyên: nhiễm trùng-NK (VK, virut,

nấm.), không do vi trùng (kích thích cơ học, nhiễm
nấm.), không do vi trùng (kích thích cơ học, nhiễm
độc)
độc)

Có thể viêm cấp hoặc mạn. Viêm mạn: dung tích BQ
Có thể viêm cấp hoặc mạn. Viêm mạn: dung tích BQ
giảm, tăng AL lòng BQ, trào ng ợc BQ-NQ.
giảm, tăng AL lòng BQ, trào ng ợc BQ-NQ.

LS: đáI rắt, buốt, đáI máu
LS: đáI rắt, buốt, đáI máu


Viêm bàng quang mô kẽ
Viêm bàng quang mô kẽ
: thành BQ dày chu
: thành BQ dày chu
vi. Có ống Foley ở trung tâm
vi. Có ống Foley ở trung tâm
Viêm bàng quang tuyến
Viêm bàng quang tuyến
: dày thành đáy BQ
: dày thành đáy BQ
tạo hình giả khối
tạo hình giả khối
Tr ờng hợp khó chẩn đoán PB với u ác tính
Tr ờng hợp khó chẩn đoán PB với u ác tính
phải nội soi BQ+sinh thiết
phải nội soi BQ+sinh thiết



Viêm bàng quang sinh hơi
Viêm bàng quang sinh hơi
khí trong thành và trong
khí trong thành và trong
lòng BQ. Th ờng ở BN ĐTĐ, bn có triệu chứng
lòng BQ. Th ờng ở BN ĐTĐ, bn có triệu chứng
viêm BQ, đôi khi tiểu bọt khí, th ờng E.coli
viêm BQ, đôi khi tiểu bọt khí, th ờng E.coli


Nhiễm sán máng ở BQ
Nhiễm sán máng ở BQ
dày thành bàng quang
dày thành bàng quang
không đều, th ờng có vôi, giai đoạn muộn BQ xơ
không đều, th ờng có vôi, giai đoạn muộn BQ xơ
hoá và nhỏ dần
hoá và nhỏ dần