Kinh Tế và hội nhập
86
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)
1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu

        












Rủi Ro và phương pháp vận hành cơ chế giảm thiểu
Rủi Ro cho người nơng dân khi tham gia vào
chuỗi cung ứng tồn cầu
*
Nguyễn Văn Minh
**
Tóm tắt
Chuỗi cung ứng là tập hợp các các hoạt động nối tiếp nhau trong một chỉnh thể thống
nhất đảm bảo sự dịch chuyển của các dòng chảy sản xuất – kinh doanh từ thị trường cung
ứng tới người tiêu dùng. Trong chuỗi cung ứng các sản phẩm nơng nghiệp, - nơng dân với
vai trò là người sản xuất ln ln phải chịu sự thiệt thòi. Khi rủi ro xảy ra, có thể từ thị
trường hay từ phía thiên nhiên, các thành viên khác trong chuỗi với những điều kiện bảo đảm
vượt trội hơn người nơng dân, ngay lập tức sẽ thay đổi chiến lược sao cho phần giá trị gia

tăng của họ khơng thay đổi. Tồn bộ gánh nặng của biến động sẽ đổ dồn hết lên vai người
nơng dân. Tuy nhiên, ở nước ta cho đến thời điểm hiện nay chưa có một cơ chế rõ ràng để hỗ
trợ người nơng dân giảm thiểu các rủi ro nêu trên. Do đó, bài viết này sẽ đi sâu tìm hiểu kỹ
hơn về rủi ro trong nơng nghiệp, nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới nó, từ đó xây dựng
phương pháp vận hành cơ chế giảm thiểu rủi ro cho người nơng dân, đặc biệt trong bối cảnh
nơng nghiệp Việt Nam đang hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng nơng sản khu vực và
quốc tế. Bài viết có các nội dung chính: 1) Một số khái niệm được sử dụng; 2) Phân loại rủi
ro của người nơng dân trong chuỗi cung ứng tồn cầu; 3) Các nhân tố ảnh hưởng tới rủi ro
của nơng dân; 4) Cơ chế và phương pháp vận hành cơ chế giảm thiểu rủi ro nơng nghiệp
Từ khóa: Rủi ro, cơ chế giảm thiểu rủi ro, rủi ro nơng nghiệp, nơng dân, nơng thơn, chuỗi
cung ứng tồn cầu.
*



**

Kinh Tế và hội nhập
87
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)
        
         





      






        






  


  














        




  




  


  



      








   

         

        

        

  


        
         
 
 




 

Kinh Tế và hội nhập
88
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)
         
       
1







        






  







2. Một số khái niệm được sử dụng trong
bài viết
Khái niệm rủi ro    
        
       

          

Thứ nhất, theoquan điểm truyền thống:


  






        



Thú hai, theo quan điểm hiện đại: 


  

         




khái niệmrủi ro



Khái niệm chuỗi cung ứng tồn cầu (Global
Supply Chain). 


        
M. Porter
chuỗi cung
ứng tồn cầu 

Geref và
Korzeniewicz,(1994)Kaplinsky,(1999)

M.Porter







 
Kinh Tế và hội nhập
89
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)


Kaplinsky và Morris,(2001)


        

















  



        






       







2


        


  



chuỗi cung ứng tồn

cầu (Global Supply Chain), chuỗi giá trị tồn
cầu (Global Value Chain), kênh phân phối
tồn cầu (Global Distribution Management),
logistics kinh doanh (Business Logistics)…







   
là một chuỗi sản
xuất - kinh doanh trong mơi trường tồn cầu
hố, trong đó các chủ thể kinh tế (các quốc gia
hoặc doanh nghiệp) trên tồn thế giới tham gia
vào các cơng đoạn khác nhau trong một chuỗi
thống nhất xun suốt từ thị trường cung ứng
tới thị trường tiêu dùng tồn cầu với mục đích
tạo được giá trị hiệu quả nhất cho người tiêu
dùng. Các mắt xích (cơng đoạn) chính trong
chuỗi cung ứng tồn cầu bao gồm: nghiên cứu
phát triển (R&D) – thiết kế (Product Design)–
sản xuất (Production) - logistics – phân phối
(Distribution) – tiêu thụ (Marketing) (Hình 1)
2



Kinh Tế và hội nhập

90
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)
Hình 1. Mơ hình chuỗi cung ứng tồn cầu

Thị trường tiêu dùng tồn cầu
Thị trường cung ứng
tồn cầu
Thị trường tồn cầu
Nghiên cứu, phát
triển (R&D)
Thiết kế (Product
Déign)
Sản xuất
(Production)
Tiêu thụ
(Marketing)
Phân phối
(Distribution)
GIÁ
TRỊ

3. Phân loại rủi ro của người nơng dân
trong chuỗi cung ứng tồn cầu
3.1. Phân loại rủi ro trong nơng nghiệp
       

        




    









3.2. Phân loại rủi ro nơng nghiệp trong
chuỗi cung ứng tồn cầu
       
         
 


         



  





Với hướng tiến cận thứ nhất
        


:




  

Kinh Tế và hội nhập
91
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)
          













         



        






Bàng 1. Phân loại rủi ro trong nơng nghiệp
TT Tiêu chí Giải thích

Phân chia theo bản chất của rủi ro
            


  
  
 Rủi ro thuẩn túy và rủi ro đầu cơ
 


  
 Rủi ro động và rủi ro tĩnh
  
  


Rủi ro cá nhân và rủi ro xã hội
  
  



Rủi ro có thể khống chế và rủi ro

khơng thể khống chế
    

  
Kinh Tế và hội nhập
92
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)







  





        




 






Hình 2. Các cấp độ rủi ro của người nơng dân trong chuỗi cung ứng tồn cầu

Mơi trường khu vực
và tồn cầu. Rủi ro
cấp 5
Mơi trường vĩ mơ.
Rủi ro cấp 4
Mơi trường vi mơ.
Rủi ro cấp 3
Mơi trường tự
nhiên. Rủi ro
cấp 2
Người nơng dân.
Cấp 1: Rủi ro
nội tại






       


        





      


Kinh Tế và hội nhập
93
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)




 
         



        


       


  
Hình 3. Chuỗi cung ứng trong nơng nghiệp

Cung
ứng
Phân phối
đầu vào
Sản xuất
Thu

hoạch,
bảo quản
Chế biến Phân phối Tiêu dùng



4. Các nhân tố tạo nên rủi ro cho người
nơng dân
4.1. Các nhân tố tự nhiên: thảm họa thiên
nhiên và thay đổi khí hậu

  
          

         
  



  


       






 












 



        

         







      

Kinh Tế và hội nhập
94
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)




        





       
        

       
       




4.2. Các nhân tố con người, chính trị, xã hội
Từ phía người nơng dân



    
 

     

  




 








Từ chính chuỗi cung ứng: 

  

        













Từ phía chính phủ: 






       


        













Kinh Tế và hội nhập
95
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)








       
        


 







         

  





5. Phương pháp vận hành cơ chế giảm
thiểu rủi ro cho người nơng dân
5.1. Khái niệm cơ chế giảm thiểu rủi ro
       

     











        


cơ chế giảm
thiểu rủi ro có thể hiểu là khn khổ và phương
pháp vận hành hệ thống giảm thiểu rủi ro
         



5.2. Cơ chế quản trị rủi ro trong sản xuất
nơng nghiệp




















Bước 1:

        

  

giáo dc và đào Tạo
96
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)
Hình 4. Hệ thống quản trị rủi ro trong chuỗi cung ứng tồn cầu




Bước 2:
         



Bước 3:      




Bước 4:
        







5.3. Phương pháp vận hành cơ chế giảm
thiểu rủi ro


1.Nhận diện rủi ro.







giáo dc và đào Tạo
97
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)









  










2. Đánh giá rủi ro.
        
  







        

Bảng 2. Các bước đánh giá rủi ro
Xác suất
của rủi

ro
Tác động
của rủi ro
Tầm quan
trọng của
rủi ro
Xếp
hạng
rủi ro
   
   1
2
3

3. Hành động phòng ngừa. 



       
Hình 5. Các bước cơ bản để vận hành cơ chế quản trị rủi ro

Quản
trịrủi
ro
1.Nhận
diệnrủiro
2.Đánhgiá
rủiro
3.Hành
động

phòng
ngừa
4.Giám
sát,điều
chỉnh
giáo dc và đào Tạo
98
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)
        



Logic hành động     
       



       




Hình 6. Logic hành động giảm thiểu thiệt hại do rủi ro gây ra


        

         
          

















        




         




giáo dc và đào Tạo
99
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠISố 64 (04/2014)
         


 

Kết luận




         








  


       




q
Bảng 3. Giám sát và điều chỉnh kế hoạch phòng ngừa rủi ro
TT Nhận diện rủi ro
Xác suất
xuất hiện
Xác suất

tác động
Kế hoạch hành động
Giám sát, điều
chỉnh
1     
2    

     
    


3 


Giám sát và điều chỉnh. 
















Tài liệu tham khảo
 

 Northheast Thailand Rice Value Chain Study
 The Role of Global Value Chains in Agribusiness SME Development
in the GMS
giáo dc và đào Tạo
100
Tạp chí KINH TẾ ĐỐI NGOẠI Số 64 (04/2014)
 


 


           

    Agricultural Commercialization, Value Chains, and Poverty
Reduction, Discussion Paper No. 7. January. Ha Noi, Viet Nam

 Coping with Global Environmental
Change

 








Methods of Evaluating Agrometeorological Risk and Uncertainties for
Estimating Global Agricultural Supply and Demand, Managing Weather and Climate
Risk in Agriculture
     Governing Risk in GM Agriculture



Farm Risk Management: Risk in Agriculture, United States Departmment
of Agriculture







Preparedness and Coping Strategies for Agricultural Drought Risk
Management: Recent Progress and Trends