BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN







GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
NHÂN ĐÀN ONG
MÃ SỐ: 04
NGHỀ: NUÔI ONG MẬT
Trình độ: Sơ cấp nghề





Hà nội: 2012


1
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN:
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể đƣợc
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ 04

2
LỜI GIỚI THIỆU
Phát triển chƣơng trình dạy nghề trình độ sơ cấp nhằm đáp ứng nhu cầu
đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn giai đoạn 2010 – 2020 của
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, là nhu cầu cấp thiết của các cơ sở đào

tạo nghề. Đối tƣợng ngƣời học là lao động nông thôn, đa dạng về tuổi tác, trình
độ văn hoá và kinh nghiệm sản xuất. Vì vậy, chƣơng trình dạy nghề cần kết
hợp một cách khoa học giữa việc cung cấp những kiến thức lý thuyết với kỹ
năng, thái độ nghề nghiệp. Trong đó, chú trọng phƣơng pháp đào tạo nhằm xây
dựng năng lực và các kỹ năng thực hiện công việc của nghề theo phƣơng châm
đào tạo dựa trên năng lực thực hiện.
Sau khi tiến hành hội thảo DACUM dƣới sự hƣớng dẫn của các tƣ vấn
trong và ngoài nƣớc cùng với sự tham gia của các chủ trang trại, công ty và các
nhà nuôi ong, chúng tôi đã xây dựng sơ đồ DACUM, thực hiện bƣớc phân tích
nghề và soạn thảo chƣơng trình đào tạo nghề nuôi ong mật cấp độ công nhân
lành nghề. Chƣơng trình đƣợc kết cấu thành 6 mô đun và sắp xếp theo trật tự lô
gíc nhằm cung cấp những kiến thức và kỹ năng từ cơ bản đến chuyên sâu về
nuôi ong mật.
Chƣơng trình đào tạo nghề “Nuôi ong mật” cùng với bộ giáo trình đƣợc
biên soạn đã tích hợp những kiến thức, kỹ năng cần có của nghề, đã cập nhật
những tiến bộ của khoa học kỹ thuật và thực tế nuôi ong mật tại các địa phƣơng
trong cả nƣớc, do đó có thể coi là cẩm nang cho ngƣời đã, đang và sẽ nuôi ong
mật.
Bộ giáo trình gồm 6 quyển:
1) Giáo trình mô đun Tìm hiểu đặc điểm sinh học của ong mật
2) Giáo trình mô đun Chuẩn bị giống, dụng cụ nuôi ong
3) Giáo trình mô đun Kỹ thuật nuôi ong trong thùng hiện đại
4) Giáo trình mô đun Nhân đàn ong
5) Giáo trình mô đun Phòng trừ dịch hại ong
6) Giáo trình mô đun Thu hoạch, sơ chế, bảo quản và tiêu thụ sản phẩm
Để hoàn thiện bộ giáo trình này chúng tôi đã nhận đƣợc sự chỉ đạo, hƣớng
dẫn của Vụ Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT; Tổng cục dạy nghề -
Bộ Lao động - Thƣơng binh và Xã hội. Sự hợp tác, giúp đỡ của trung tâm
nghiên cứu và phát triển ong . Đồng thời chúng tôi cũng nhận đƣợc các ý kiến
đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật của các Viện, Trƣờng, cơ sở

nuôi ong, Ban Giám Hiệu và các thầy cô giáo Trƣờng Cao đẳng Nông nghiệp
và phát triển nông thôn Bắc Bộ. Chúng tôi xin đƣợc gửi lời cảm ơn đến Vụ Tổ
chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng cục dạy nghề, Ban lãnh đạo các
Viện, Trƣờng, các cơ sở sản xuất, các nhà khoa học, các cán bộ kỹ thuật, các
thầy cô giáo đã tham gia đóng góp nhiều ý kiến quý báu, tạo điều kiện thuận lợi
để hoàn thành bộ giáo trình này.

3
Giáo trình “Nhân đàn ong” giới thiệu cho học viên: Biết đƣợc Các kỹ thuật tạo
chúa, giới thiệu chúa vào đàn ong để tạo ra một đàn ong mới có chất lƣợng tốt, đông
quân, không bị sâu bệnh
Trong quá trình biên soạn chắc chắn không tránh khỏi những sai sót,
chúng tôi mong nhận đƣợc nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các
cán bộ kỹ thuật, các đồng nghiệp để giáo trình hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Tham gia biên soạn
1. Phạm Thanh Hải: Chủ biên
2. Đào Hƣơng Lan
3. Bùi Thị Điểm
4. Phùng Hữu Chính
5. Trần Ngọc Trƣờng
6. Nguyễn Linh
7. Phùng Trung Hiếu













4
MỤC LỤC

BÀI 1: KỸ THUẬT TẠO CHÚA VÀ GIỚI THIỆU CHÚA VÀO ĐÀN
1. Kỹ thuật tạo chúa 2
1.1. Mục đích 2
1.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng chúa 2
1.3. Các phƣơng pháp tạo chúa 2
2. Giới thiệu chúa vào đàn 15
2.1. Giới thiệu mũ chúa 15
2.2. Giới thiệu chúa tơ 16
2.3. Giới thiệu chúa 17
BÀI 2: PHƢƠNG PHÁP CHIA ĐÀN VÀ NHẬP ĐÀN ONG 19
1. Chia đàn ong 19
1.1. Mục đích 19
1.2. Các phƣơng pháp chia đàn. 19
2. Nhập ong 22
2.1.Khi nào cần nhập ong 22
2.2. Nguyên tắc 22
2.3. Phƣơng pháp nhập. 23
TÀI LIỆU THAM KHẢO 28





1

MÔ ĐUN: NHÂN ĐÀN ONG
Mã mô đun: MĐ 04
Giới thiệu mô đun:
- Mô đun Nhân đàn ong cung cấp cho học sinh: Các kỹ thuật tạo chúa, giới
thiệu chúa vào đàn ong để tạo ra một đàn ong mới có chất lƣợng tốt, đông quân,
không bị sâu bệnh
BÀI 1: KỸ THUẬT TẠO CHÚA VÀ GIỚI THIỆU CHÚA VÀO ĐÀN
Mã bài: MĐ3 – 01
Mục tiêu:
- Tạo đƣợc chúa theo các phƣơng pháp khác nhau;
- Giới thiệu đƣợc chúa, mũ chúa vào trong đàn ong không làm chết chúa
và ảnh hƣởng đến mũ chúa.
A. Nội dung
1. Kỹ thuật tạo chúa
1.1. Mục đích
- Tạo chúa là để thay thế chúa già, chúa trẻ nhƣng đẻ kém, bị dị tật và để
có chúa chia thêm các đàn mới
1.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng chúa
- Mùa vụ tạo chúa: Trong tự nhiên ong thƣờng chia đàn vào vụ xuân
tháng 3 – 4 và tháng 10 – 11 là lúc thời tiết ấm áp, nguồn hoa phong phú, đàn
ong phát triển ở đỉnh cao.
- Nguồn mật, phấn phong phú chúa tạo ra sẽ có chất lƣợng tốt. Nguồn
mật, phấn kém chất lƣợng chúa kém, nhƣng nếu nguồn mật quá phong phú thì
chất lƣợng chúa cũng không tốt vì ong mải lấy mật mà sao lãng việc nuôi chúa.
- Đàn ong nuôi chúa phải đông quân, có nhiều ong non ở tuổi tiết sữa sẽ
nuôi chúa tốt.
- Ấu trùng tạo chúa phải đƣợc lấy từ các đàn mẹ có chất lƣợng làm giống
tốt.

- Tuổi ấu trùng tạo chúa phải dƣới 1 ngày tuổi. Các nhà khoa học đã thấy
ấu trùng ong thợ dƣới 1 ngày tuổi sẽ cho chúa có chất lƣợng tốt nhƣ là chúa tạo
từ trứng. Ấu trùng càng lớn tuổi chất lƣợng chúa đƣợc tạo ra sẽ càng kém.
- Ong chúa tơ phải đƣợc giao phối với các ong đực đƣợc tạo ra từ các
đàn tốt đủ tiêu chuẩn làm giống thì thế hệ sau ong thợ mới tốt.
1.3. Các phƣơng pháp tạo chúa
1.3.1, Sử dụng các mũ chúa chia đàn tự nhiên

2
- Vào mùa chia đàn tháng 3 – 4, nhiều đàn ong có mũ chúa chia đàn. Có
thể lấy mũ chúa từ các đàn ong mạnh, đông quân, có năng suất mật cao, không
bị bệnh, hiền lành để dùng.
- Cách cắt mũ chúa:
+ Khi mũ chúa già ( phần đầu mũ chúa có màu nâu ), dùng dao nhỏ sắc
cắt trên gốc mũ chúa 1,5 – 2 cm. Nhẹ nhàng gắn vào phần mật đã đƣợc ấn lõm
từ trƣớc ở tổ cần thay chúa.

Hình: 1.1. Mũ chúa sắp nở

Hình: 1.2. Cắt mũ chúa
+ Mũ chúa chia đàn thƣờng có
chất lƣợng tốt nhƣng không đƣợc chủ
động về thời gian và số lƣợng, lúc cần
lại không có, lúc không cần lại có
nhiều.


Hình: 1.3. Mũ chúa
+ Các mũ chúa tạo từ các đàn nhỏ, bị bệnh có chất lƣợng không tốt
không nên dùng.

- Kích thích đàn ong chia đàn sớm để lấy mũ chúa.
+ Chọn các đàn ong đông quân, mật nhiều cho ong ăn thêm đổi cầu trứng
hoặc trùng nhỏ lấy cầu nhộng già từ đàn khác để đàn ong đông quân chất chội,
ong sẽ xây mũ chúa chia đàn sớm hơn các đàn khác. Tuy nhiên dù kích thích

3
nhƣ vậy ngƣời nuôi ong vẫn chƣa chủ động đƣợc thời gian và số lƣợng mũ
chúa.
1.3.2. Tạo chúa theo phương pháp cấp tạo
- Là phƣơng pháp tạo chúa đơn giản, thích hợp với nuôi ong quy mô nhỏ
dƣới 10 đàn, ai cũng có thể tạo chúa đƣợc. Nếu tạo chúa đúng cách chất lƣợng
chúa cũng không thua kém mũ chúa chia đàn và mũ chúa di trùng.
- Cách tạo
+ Chọn đàn có ong
mạnh, năng suất mật cao,
không bị bệnh cho ăn thêm
để ong nới tầng, ong chúa đẻ
trứng vào đó.


Hình: 1.4. Đàn ong mạnh
+ Khi thấy ong chúa
đã đẻ trứng vào các lỗ tổ
mới,

Hình: 1.5. Kiểm tra cầu ong

4
+ Tách chúa khỏi đàn để đàn
ong cảm thấy mất chúa và

chọn một số trứng và ấu
trùng ong thợ từ 1 đến 3 ngày
tuổi ở các lỗ tổ mới và ở các
vị trí khác nhau trên bánh tổ
tiết nhiều sữa nuôi thành ong
chúa.

Hình: 1.6. Ong chúa
+ Loại bớt cầu cũ để ong
bám dày lên các cầu còn lại
nhằm làm cho đàn ong chật
trội giống nhƣ trạng thái chia
đàn tự nhiên, do mật độ đông
đàn ong nuôi dƣỡng ấu trùng
chúa tốt hơn.


Hình: 1.7. Loại bỏ bớt cầu cũ
+ Cho ăn nƣớc đƣờng (
tỷ lệ 1: 1) 3 – 4 tối liền tới
khi mũ chúa vít nắp nếu nhƣ
nguồn hoa bên ngoài không
phong phú.
+ Sau khi tách chúa 2
ngày, kiểm tra vặt bỏ tất cả
các mũ chúa trên bề mặt
bánh tổ và một số mũ chúa ở
dƣới đã vít nắp hoặc có ấu
trùng tuổi lớn.



Hình: 1.8. Loại bỏ mũ chúa

5
+ Sau khi tách chúa đƣợc 9 –
10 ngày cắt các mũ chúa đã
thâm đầu để sử dụng.


Hình: 1.9. Mũ chúa đạt tiêu chuẩn
- Chú ý: nên tạo chúa vào vụ thuận lợi có nhiều phấn và mật, không tận
dụng các đàn yếu hoặc trung bình bị mất chúa làm chúa.
1.3.3. Tạo chúa di trùng
- Đối với ngƣời nuôi ong chuyên nghiệp hoặc nuôi quy mô lớn thì việc
tạo chúa di trùng là cần thiết. Tạo chúa di trùng có ƣu điểm là chủ động đƣợc
thời gian có chúa, số lƣợng mũ chúa và ong chúa có chất lƣợng tốt.
- Trƣớc hết, bồi dƣỡng những đàn đã đƣợc chọn lọc:
+ Đàn bố ( đàn bồi dục ong đực)
+ Đàn mẹ ( đàn lấy ấu trùng
để nuôi dƣỡng thành ong chúa), có
năng suất mật cao, đông quân,
không bị bệnh, ít chia đàn, không
bốc bay, hiền lành


Hình: 1.10. Chọn đàn ong mạnh lấy ấu trùng

6
+ Đàn nuôi dƣỡng ( là đàn
nuôi các mũ chúa):

Đàn mạnh có nhiều ong
non ở tuổi tiết sữa, trong đàn dƣ
thừa thức ăn, không bị bệnh.
Tốt nhất là đàn ong đang chuẩn
bị chia đàn tự nhiên thì tỷ lệ tiếp
thu sẽ cao hơn ong tiết sáp sữa
nuôi dƣỡng các ấu trùng ong
chúa nhiều hơn. Cần loại bớt
cầu để đàn nuôi dƣỡng có mật
độ ong đông đúc


Hình: 1.11. Chọn đàn nuôi dƣỡng
- Khi đã chọn lọc và chia thành các nhóm đàn, ta tiếp tục bồi dƣỡng cho
đàn ong phát triển mạnh và tiến hành các khâu sau:
+ Bƣớc 1: Chuẩn bị dụng cụ:
- Cầu chúa: Trên khung cầu bình
thƣờng ta làm 3 thang để gắn mũ
chúa nhân tạo, chiều rộng thanh xà
của khung cầu tạo chúa nên làm
hẹp 1,5 -1,6 cm để đàn ong tiếp thu
và nuôi chúa tốt. Hai đầu thanh
đóng 2 đinh nhỏ đễ dễ xoay lại khi
di ấu trùng hoặc kiểm tra và cắt mũ
chúa.


Hình: 1.12. Khung cầu chúa
- Khuôn chúa ( quản chúa)



Hình: 1.13. Khuân chúa


7
- Kim di ấu trùng, có thể
làm bằng lông gà, vịt


Hình: 1.14. Kim di trùng
- Sáp tốt ( nên lấy sáp ở lƣỡi
mèo)


Hình: 1.15. Sáp ong

- Đế mũ chúa


Hình: 1.16. Đế mũ chúa






8
+ Bƣớc 2: Cách làm chén sáp:
- Cho sáp vào bát va đun
cách thủy để sáp nóng cháy.


Hình: 1.17. Đun sáp cách thủy
- Nhúng quản chúa vào
nƣớc lạnh.


Hình: 1.18. Nhúng quản chúa vào nƣớc
- Sau đó nhúng quản chúa
vào sáp nóng chảy đun cách
thủy, với độ sâu 0,8 cm.


Hình: 1.19. Nhúng quản chúa vào bát sáp

9
- Nhấc quản chúa ra khỏi
chén ra khỏi nồi sáp đang
đun rồi

Hình: 1.20. Nhấc quản chúa ra khỏi bát sáp
- Nhúng vào bát nƣớc lạnh.

Hình: 1.21. Nhúng quản chúa vào bát nƣớc
- Dùng ngón tay xoay đều
và lấy mũ chúa ra khỏi quản
chúa

Hình: 1.22. Lấy mũ chúa

10

- Gắn mũ chúa vào đế chúa:
cho mũ chúa vào quản chúa
và nhúng nhẹ lên bát sáp
đang nóng rồi gắn lên đế
chúa.

Hình: 1.23. Gắn mũ chúa vào chân đế
- Gắn chén sáp lên khung
cầu
- Dùng quản chúa có chén
sáp ở dƣới nhúng tiếp vào
sáp nóng chảy rồi gắn lần
lƣợt lên các đế mũ chúa làm
bằng tre hoặc gỗ mỏng đã
đƣợc gắn trƣớc đó trên 2 – 3
thang khung cầu. Mỗi thang
gắn khoảng 10 chén sáp.


Hình: 1.24. Gắn đế mũ chúa lên khung cầu
Bƣớc 3 : Di trùng.
- Để di trùng đƣợc dễ dàng và
nhanh ngƣời ta thƣờng dùng
phƣơng pháp “ di trùng ƣớt”
dùng que tre nhỏ lấy sữa chúa
pha loãng ( đối với ong ngoại)
hoặc giọt mật ong ( đối với ong
nội) đặt vào chính giữa chén
sáp



Hình: 1.25. Lấy mật cho vào mũ chúa

11
- Chọn đàn mẹ 1 cầu có nhiều
ấu trùng 1 ngày tuổi, dùng kim
di trùng móc nhẹ vào lƣng ấu
trùng

Hình: 1.26. Khều ấu trùng 1 ngày tuổi
đặt nhẹ nhàng ấu trùng vào giọt
sữa hoặc giọt mật nhỏ trong
chén sáp để ấu trùng nổi lên
không bị xây sát.

Hình: 1.27. Đặt ấu trùng vào chén sáp
- Di trùng xong nhanh chóng đặt
khung cầu di trùng vào đàn nuôi
dƣỡng.


Hình: 1.27. Đƣa khung cầu di trùng vào đàn

12
Ép khung cầu di trùng khít vào 2
cầu ong bên cạnh

Hình: 1.28. Khung cầu di trùng nằm ở 2 cầu ong
Chú ý: Đàn nuôi dƣỡng đã tách chúa khỏi đàn đƣợc 24 – 36 giờ trƣớc đó.
- Tiến hành di trùng vào thời tiết ấm áp, chọn nơi di trùng sạch sẽ, thao

tác nhanh để ấu trùng không bị đói hoặc khô.
- Thời vụ tốt nhất để tạo chúa vào đầu vụ mật. Nếu vào vụ ít mật nhƣng
đủ phấn thì trƣớc khi di trùng 1 – 2 ngày phải cho đàn mẹ và đàn nuôi dƣỡng
ăn thêm để ong tiết sữa nuôi dƣỡng ấu trùng tốt
Bƣớc 4: Chăm sóc đàn nuôi dƣỡng
- Tiếp tục cho đàn nuôi dƣỡng
ăn thêm 3 – 4 tối.


- Một ngày sau di trùng kiểm
tra số lƣợng mũ chúa tiếp thu.
Nếu đạt trên 15 mũ là đƣợc.
Nếu ít quá cần di bổ sung hòa
các chén sáp còn lại.





Hình:1.29. Kiểm tra số lƣợng mũ chúa


13
- Vặt bỏ các mũ chúa
cấp tạo để ong tập
trung sữa nuôi các ấu
trùng đƣợc di trên
cầu tạo chúa và tránh
có mũ chúa cấp tạo
nở trƣớc sẽ phá hủy

các mũ chúa đƣợc di
trên cầu chúa.


Hình: 1.30. Loại bỏ mũ chúa cấp tạo
+ 9 – 10 ngày sau di
trùng tách mũ chúa
để sử dụng tránh
trƣờng hợp chúa nở
trƣớc sẽ cắn các mũ
chúa chƣa nở.


Hình: 1.31. Mũ chúa đạt tiêu chuẩn
Chú ý: Khi mũ chúa đã vít nắp, tránh nhấc và xoay các cầu chúa mạnh,
cắt các mũ chúa non có thể làm các ong chúa non đang ở thời kỳ nhộng bị tổn
thƣơng, sau này dễ bị xoan cánh hoặc què chân.







14
2. Giới thiệu chúa vào đàn
Mỗi một chúa có chất chúa và mùi vị khác nhau nên ong thƣờng có quan
hệ thù địch với chúa lạ. Muốn giới thiệu thành công cần tách chúa cũ trƣớc từ 6
đến 24 giờ để ong cảm thấy mất chúa, rồi giới thiệu chúa mới đã nhốt trong
lồng để ong thợ tiếp xúc với ong chúa lạ 12 đến 24 giờ cho quen mùi mới thả

chúa ra.
2.1. Giới thiệu mũ chúa
- Giới thiệu mũ chúa dễ dàng an toàn hơn so với giới thiệu ong chúa.
- Bắt chúa cũ khỏi đàn
trƣớc 6 giờ


Hình: 1.32. Bắt ong chúa
Cách 1: Gắn mũ chúa già
vào phần tiếp giáp giữa
mật và phấn của cầu ở
giữa đàn

Hình: 1.33. Gắn mũ chúa vào bánh tổ

15
Cách thứ 2: đặt mũ chúa
lên thành cầu 2 bánh tổ

Hình: 1.34. Đặt mũ chúa trên thành cầu
- Sau 2 ngày đến 3 ngày kiểm tra
xem chúa đã nở chƣa, nếu đã nở mà
không bị dị tật nhƣ:
+ Xoan cánh, què chân là tốt
+ Trƣờng hợp mũ không nở
hoặc chúa dị tật thì thay bằng chúa
khác


Hình: 1.35. Chúa đạt tiêu chuẩn

2.2. Giới thiệu chúa tơ
- Chúa tơ vừa mới
nở rất dễ giới thiệu có thể
thả trực tiếp vào cửa tổ.
- Chúa tơ càng già
thì càng khó giới thiệu phải
cho chúa vào trong lồng
nhƣ giới thiệu chúa đang
đẻ
Lƣu ý: Khi thả chúa tơ vào
đàn cần phải tách chúa cũ
trƣớc 24 giờ

Hình: 1.36. Ong chúa tơ


16
2.3. Giới thiệu chúa
- Bắt chúa cần thay khỏi đàn trƣớc 6 đến 24 giờ
- Giới thiệu lồng có chúa mới
vào phần bánh tổ có các lỗ tổ
mật. Tốt nhất là dùng lồng chụp
(lồng nhốt chúa có 3 hoặc 4
chân) úp chúa cùng với vài con
ong non để chúng nuôi chúa và
ong chúa có chỗ để đẻ.


Hình: 1.37. Ong chúa nhốt trong lồng
- 24 giờ sau, kiểm tra nếu thấy

+ Chỉ có một vài ong thợ mớm cho ong chúa phía ngoài lồng là ong đã
làm quen với chúa mới có thể thả chúng ra.
+ Trƣờng hợp thấy ong bu xung quanh rất đông là ong chƣa tiếp thu, để
thêm 24 giờ nữa mới thả.
- Sau khi thả chúa 2 giờ cần kiểm tra thấy chúa bò đi bò lại bình thƣờng
là tốt, nếu bị vây thành cục cần giải vây bằng cách thả cả cục ong vào bát nƣớc
để ong tan ra rồi bắt chúa vào lồng nhốt tiếp.

Hình: 1.38. Ong chúa bị vây

Hình: 1.39. Ong chúa hoạt động bình
thƣờng

17
- Vào mùa ít hoa nở cần tho ong ăn thêm trƣớc khi giới thiệu chúa. Các
đàn đã có ong thợ đẻ trứng thì thời gian nhốt chúa trong lồng cần lâu hơn,
thƣờng là 2 – 3 ngày.

B. Câu hỏi và bài tập
Bài tập 1: Tạo chúa bằng phƣơng pháp đơn giản
Bài tâp 2: Tạo chúa bằng phƣơng pháp di trùng
Bài tập 3: Giới thiệu mũ chúa và chúa



























18
BÀI 2: PHƢƠNG PHÁP CHIA ĐÀN VÀ NHẬP ĐÀN ONG
Mục tiêu:
- Chia đƣợc đàn ong thành 2 nửa bằng nhau;
- Thực hiện nhập đàn ong không làm chết ong thợ;
A. Nội dung
1. Chia đàn ong
1.1. Mục đích
- Nhằm tăng số lƣợng đàn ong trong trại để lấy mật và để bán. Chia đàn
sớm có tác dụng tăng sản lƣợng mật của trại lên đáng kể
1.2. Các phƣơng pháp chia đàn.
a, Chia đàn mang đi

- Đàn ong mạnh đƣợc chia làm 2 đàn. Một đàn đƣợc mang đi xa cách
chỗ cũ khoảng 2 km để ong không bay về tổ cũ. Đàn mang đi có chúa cũ hay có
mũ chúa tùy thuộc vào vị trí sắp xếp đến có thích hợp cho chúa tơ giao phối
hay không.
* Nguyên tắc chia đàn:
- Ƣu tiên cho đàn gắn mũ chúa những cầu có nhiều trứng, ấu trùng, nhiều
ong non vì đàn này phải chờ chúa nở mới đi giao phối và đẻ trứng. Sau khi chia
đàn xong, tách mũ chúa ra khỏi thang chúa, nhẹ nhàng đƣa mũ chúa vào cầu
theo hƣớng tự nhiên không lật đƣợc, gắn vào giữa phần mật và con của bánh tổ
đàn không có chúa cũ, không để đầu mũ chúa vểnh ra.
* Ƣu điểm
- Không phải điều chỉnh đàn ong.
- Ong chúa đi giao phối về không vào nhầm giữa 2 tổ.
- Dễ thay đổi vị trí khi địa điểm quá chật.
* Nhƣợc điểm
- Khi ong chúa đi giao phối không thành công khó nhập lại đàn cũ để
chia lần khác.
- Phiền phức cho ngƣời nuôi khi quản lý chăm sóc.
b, Chia đàn song song

19
- Chia đàn song song tức là chia đàn ong thành 2 đàn, đặt song song với
vị trí cũ rồi nhích dần xa nhau và quay hƣớng tổ khác nhau
- Nguyên tắc: chia giống chia đàn mang đi.
Chia đàn song song yêu cầu ngƣời chăm sóc có trình độ cao hơn vì quá
trình chăm sóc, theo dõi phải thƣờng xuyên điều chỉnh vị trí cho ong vào đều
giữa hai đàn đều nhau
- Cách chia:
+ Là phƣơng pháp chia đàn thành 2 nửa bảng nhau đặt song song với vị
trí ban đầu.

+ Chuẩn bị: Chọn thùng ong
có cùng kích thƣớc và màu sắc
với đàn định chia. Thùng đã
đƣợc vệ sinh sạch sẽ. Đặt đàn
định chia ở chỗ rộng rãi.
+ Thời gian chia: Chia vào
buổi chiều 3 đến 5 giờ. Chia
trƣớc vụ mật 30 đến 50 ngày
để đàn ong kịp đông quân
quay lấy mật.


Hình: 2.1. Vệ sinh thùng ong
+ Thao tác chia:
Bƣớc 1: Nhấc đàn gốc sang bên
trái hoặc bên phải khoảng 15
cm, đặt thùng chuẩn bị chia vào
phía bên kia để 2 thùng cách đều
tâm vị trí đàn cũ.








- Chia đều số bánh tổ, số

Hình: 2.2. Đặt 2 thùng gần nhau