1
BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN





GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
TRỒNG RAU NHÓM ĂN CỦ
MÃ SỐ: 05
NGHỀ: TRỒNG RAU AN TOÀN
Trình độ: Sơ cấp nghề










Hà nội: 2010


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN:
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh

doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ 05



























LỜI GIỚI THIỆU

Phát triển chương trình dạy nghề trình độ sơ cấp nhằm đáp ứng nhu cầu
đào tạo nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn giai đoạn 2009 – 2015 của
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, là nhu cầu cấp thiết của các cơ sở đào
tạo nghề. Đối tượng người học là lao động nông thôn, đa dạng về tuổi tác trình
độ văn hoá và kinh nghiệm sản xuất. Vì vậy, chương trình dạy nghề cần kết
hợp một cách khoa học giữa việc cung cấp những kiến thức lý thuyết với kỹ
năng, thái độ nghề nghiệp. Trong đó, chú trọng phương pháp đào tạo nhằm xây
dựng năng lực và các kỹ năng thực hiện công việc của nghề theo phương châm
đào tạo dựa trên năng lực thực hiện.
Sau khi tiến hành hội thảo DACUM dưới sự hướng dẫn của các tư vấn
trong và ngoài nước cùng với sự tham gia của các chủ trang trại, công ty và các
nhà trồng rau, chúng tôi đã xây dựng sơ đồ DACUM, thực hiện bước phân tích
nghề và soạn thảo chương trình đào tạo nghề trồng kỹ thuật trồng rau an toàn
cấp độ công nhân lành nghề. Chương trình được kết cấu thành 6 mô đun và sắp
xếp theo trật tự lô gíc nhằm cung cấp những kiến thức và kỹ năng từ cơ bản đến
chuyên sâu về kỹ thuật trồng rau an toàn.
Chương trình đào tạo nghề “Trồng rau an toàn” cùng với bộ giáo trình
được biên soạn đã tích hợp những kiến thức, kỹ năng cần có của nghề, đã cập
nhật những tiến bộ của khoa học kỹ thuật và thực tế sản xuất rau an toàn tại các
địa phương trong cả nước, do đó có thể coi là cẩm nang cho người đã, đang và
sẽ trồng rau an toàn.
Bộ giáo trình gồm 6 quyển:
1) Giáo trình mô đun Hướng dẫn sản xuất rau an toàn theo hướng Viet GAP
2) Giáo trình mô đun Chuẩn bị điều kiện cần thiết để trồng rau an toàn
3) Giáo trình mô đun Trồng rau nhóm ăn lá
4) Giáo trình mô đun Trồng rau nhóm ăn quả
5) Giáo trình mô đun Trồng rau nhóm ăn củ
6) Giáo trình mô đun Tiêu thụ sản phẩm rau an toàn
Để hoàn thiện bộ giáo trình này chúng tôi đã nhận được sự chỉ đạo, hướng
dẫn của Vụ Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT; Tổng cục dạy nghề -

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Sự hợp tác, giúp đỡ của Viện rau quả,
bộ môn cây rau trường Đại học nông nghiệp Hà Nội. Đồng thời chúng tôi cũng
nhận được các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật của các
Viện, Trường, cơ sở sản xuất rau an toàn, Ban Giám Hiệu và các thầy cô giáo
Trường Cao đẳng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Bắc Bộ. Chúng tôi xin
được gửi lời cảm ơn đến Vụ Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng
cục dạy nghề, Ban lãnh đạo các Viện, Trường, các cơ sở sản xuất, các nhà khoa
học, các cán bộ kỹ thuật, các thầy cô giáo đã tham gia đóng góp nhiều ý kiến
quý báu, tạo điều kiện thuận lợi để hoàn thành bộ giáo trình này.

Giáo trình “Trồng rau nhóm ăn củ” giới thiệu khái quát về kỹ thuật tạo cây
giống, trồng ra ruộng sản xuất với các kỹ thuật làm đất, xử lý hạt giống, gieo
hạt, trồng cây đúng khoảng cách, mật độ, bón phân, chăm sóc và quản lý dịch
hại.
Trong quá trình biên soạn chắc chắn không tránh khỏi những sai sót,
chúng tôi mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các
cán bộ kỹ thuật, các đồng nghiệp để giáo trình hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Tham gia biên soạn
1. Phạm Thanh Hải: Chủ biên
2. Đào Hương Lan
3. Cù Xuân Phương
4. Phùng Trung Hiếu
5. Nguyễn Xuân Dung
6. Nguyễn Thị Thủy



MỤC LỤC


LỜI GIỚI THIỆU 1
MÔ ĐUN: TRỒNG RAU NHÓM ĂN CỦ 3
BÀI 1: SẢN XUẤT CÀ RỐT AN TOÀN 3
A. Giới thiệu về quy trình 3
B. Các bước tiến hành 4
2. Giống cà rốt 4
3. Chuẩn bị đất trồng 5
3.1. Chọn đất trồng 5
3.2. Làm đất và lên luống 5
3.3. Xử lý hạt giống 7
3.4. Gieo hạt 8
3.5. Chăm sóc cây 9
3.6. Quản lý dịch hại 11
4. Thu hoạch 17
4.1. Thời điểm thu hoạch 17
4.2. Phương pháp thu hoạch 18
4.3.Tiêu chuẩn chất lượng củ 18
C. Sản phẩm thực hành của học viên 19
BÀI 2: SẢN XUẤT CỦ CẢI AN TOÀN 21
A. Giới thiệu về quy trình 21
B. Các bước tiến hành 22
1. Thời vụ trồng ( âm lịch) 22
2. Giống củ cải 22
3. Chuẩn bị đất trồng 23
3.1. Chọn đất trồng 23
3.2. Làm đất và lên luống 23
3.3. Xử lý hạt giống 25
3.4. Gieo hạt 26
3.5. Phân bón 27
3.6. Chăm sóc cây 28

3.7. Quản lý dịch hại 30
4. Thu hoạch 39
4.1.Thời điểm thu hoạch 39
4.2.Phương pháp thu hoạch 39
4.3. Tiêu chuẩn chất lượng củ 39
C. Sản phẩm thực hành của học viên 40
BÀI 3: SẢN XUẤT SU HÀO AN TOÀN 42
A. Giới thiệu về quy trình 42
B. Các bước tiến hành 43
1. Thời vụ trồng ( dương lịch) 43
2. Các giống su hào 43

3. Tạo cây giống 44
3.1. Chọn đất, làm đất và lên luống 44
3.2. Xử lý hạt giống 45
3.3. Gieo hạt 46
3.4. Chăm sóc cây giống 47
3.5. Tiêu chuẩn cây đem trồng 49
4. Trồng ra ruộng sản xuất 50
4.1. Chuẩn bị đất trồng 50
4.2. Mật độ, khoảng cách trồng 52
4.3. Trồng cây 52
4.4. Phân bón 53
4.5. Chăm sóc 53
4.6. Quản lý dịch hại 56
5. Thu hoạch su hào 64
5.1. Giai đoạn thu hoạch thích hợp 64
5.2. Phương pháp thu hoạch 64
5.3. Tiêu chuẩn chất lượng bắp 65
C. Sản phẩm thực hành của học viên 66

TÀI LIỆU THAM KHẢO 72




1
MÔ ĐUN: TRỒNG RAU NHÓM ĂN CỦ
Mã mô đun: MĐ 05
Giới thiệu mô đun:
- Mô đun trồng nhóm rau ăn củ cung cấp cho học sinh: Các kỹ thuật làm đất
vườn ươm, vườn sản xuất, tạo cây giống đạt tiêu chuẩn, chăm sóc vườn ươm, vườn
sản xuất có hiệu quả đối với nhóm rau ăn củ
BÀI 1: SẢN XUẤT CÀ RỐT AN TOÀN
Mã bài: MĐ05 - 01
Mục tiêu:
- Trình bày được các biện pháp kỹ thuật trồng và chăm sóc rau cà rốt;
- Nhận biết đúng tên các loại sâu, bệnh hại trên cây cà rốt và lựa chọn,
thực hiện phòng trừ hiệu quả, an toàn;
- Lựa chọn đúng dụng cụ, vật tư, trang thiết bị và thực hiện chăm sóc cây
đúng kỹ thuật;
- Thực hiện được các bước trong quy trình trồng và chăm sóc rau cà rốt;
- Có ý thức tiết kiệm vật tư, vệ sinh an toàn lao động và bảo vệ môi trường.
A. Giới thiệu về quy trình

- Chuẩn bị hạt giống
- Chuẩn bị đất trồng
- Lên luống vườn ươm, vườn trồng

- Gieo hạt
- Trồng cây

- Tưới nước giữ ẩm

- Bón phân
- Tưới nước
- Làm cỏ
- Phòng trừ sâu bệnh

- Thời điểm thu hoạch
- Phương pháp thu hoạch
- Tiêu chuẩn chất lượng
Hình 1.1. Sơ đồ quy trình sản xuất cà rốt

CHUẨN BỊ TRỔNG
TIẾN HÀNH
TRỒNG
CHĂM SÓC
THU HOẠCH


2
B. Các bƣớc tiến hành
1. Thời vụ trồng ( âm lịch)
T6 - T7 T8 – T9 T11
Vụ sớm Vụ muộn

Vụ chính
Thời vụ: ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung có thể gieo các thời vụ:
Sớm: Gieo tháng 6,7 (Âm lịch) thu hoạch vào tháng 9, 10.
Chính vụ: Gieo tháng 8,9, thu hoạch tháng 11 đến tháng giêng năm sau.
Muộn: Gieo tháng 11, thu hoạch tháng 3, 4 năm sau.

Còn ở Đà Lạt, cà rốt gieo cuối mùa mưa (tháng 9, 10), thu hoạch tháng 11, 12.
2. Giống cà rốt
- Hiện nay các vùng rau ở nước ta đang trồng phổ biến hai loại cà rốt nội địa:
+ Văn Đức (miền Bắc),
+ Đà Lạt (miền Nam).
Có thời gian sinh trưởng 95 - 100
ngày. Củ dài 18 - 22 cm, đường kính
củ 2,5 - 3 cm, màu đỏ nhạt. Năng suất
trung bình 20 - 25 tấn/ha.


Hình: 1.1. Giống cà rốt Đà lạt
- Một số giống cà rốt nhập nội được trồng phổ biến là:
+ Cà rốt Nhật F1 TI-103, và F 1 444
Super VL-108
Hai giống cà rốt của Nhật có thời
gian sinh trưởng từ 95-102 ngày,
Kích thước 18-22 cm x 2,5 x 3 cm,
màu đỏ tươi, trọng lượng trung bình 1,5
- 2,5 tấn/sào. Thâm canh tốt, năng suất
có thể đạt 3 tấn/sào.
Cà rốt chống chịu tốt với điều kiện
tự nhiên, kháng sâu bệnh tốt.

Hình: 1.2. Giống cà rốt F1 – 103


3
- Giống cà rốt lai F1 PS 3496
do Hãng hạt giống rau SEMINIS (Mỹ)

lai tạo, sản xuất và cung ứng.
+Thời gian sinh trưởng 95-100
ngày, sinh trưởng nhanh, phát triển
khoẻ, lá màu xanh thẫm, thân thẳng
đứng, cổ nhỏ. Dạng củ hình chóp, dài
từ 18-22cm, màu vàng da cam đậm,
lõi nhỏ đỏ tươi rất hấp dẫn. Chất
lượng ăn tươi rất ngon, ít xơ.
Hình 1.3: Giống cà rốt F1 PS
3. Chuẩn bị đất trồng
3.1. Chọn đất trồng
+ Chọn đất thịt nhẹ hoặc đất cát pha,
+ Đất bãi phù sa ven sông để trồng là tốt nhất
3.2. Làm đất và lên luống
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ.
- Máy cày,
- Máy kéo,
- Cuốc,
- Xẻng


Hình: 1.4. Máy cày
Bước 2: Làm tơi đất
- Dùng bừa, máy
phay, cào cuốc làm đất
nhỏ, vụn, tơi xốp
- Làm đất nhỏ 1- 5 cm
ở trên mặt luống

Hình 1.5: Làm tơi đất



4
Chú ý: - Lên luống tạo cho lớp đất trên cùng nhỏ hơn ở lớp đất dưới
- Không nên làm đất nhỏ quá sẽ dẫn đến đóng váng trên bề mặt sau khi
tưới nước
- Không làm đất quá to ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của bộ rễ
- Trong quá trình làm đất thu gom, nhặt sạch cỏ dại, đặc biệt cỏ thân ngầm
Bước 4: Lên luống gieo trồng
- Vụ mưa làm luống cao:
+ Độ cao của luống: 25- 30 cm
+ Mặt luống: 80 cm
+ Rãnh: 30 cm
- Vụ khô lên làm luống vừa phải:
+ Độ cao của luống: 15 – 20 cm
+ Mặt luống: 90 cm
+ Rãnh: 30 cm

Mặt luống 80 – 1,2 m

Độ cao 25 – 30 cm






Rãnh( 25- 30 cm)





Hình 1.6: Kích thƣớc luồng gieo trồng cà rốt
Bước 5: Xẻ hàng trên luống theo chiều dọc
+ Vụ mưa: Trên mặt luống xẻ 3 hàng theo chiều dọc sâu 5cm cách nhau
10cm.
+ Vụ khô: do ít mưa nên làm luống rộng hơn (90cm), trên mặt luống xẻ
4 hàng dọc cách nhau 10cm.

Hình 1.7. Rạch luống theo chiều dọc


5
Bước 6: Bón lót phân
Bảng 1.1. Lƣợng phân bón lót cho cây cà rốt
Lần bón
Loại phân
Lƣợng ( kg/360
m
2
)
Cách bón
Bón lót
( trước khi
trồng 3 -7
ngày)
`- Vôi bột
30
Vãi đều trên mặt
trước khi lên luống

- Phân chuồng ủ
- Lân lâm thao
300
20 - 25

Trộn đều rãi trên mặt
hoặc bón rãnh
Lưu ý: Dùng toàn bộ phân chuồng trộn đều với supe lân ủ trong 5-7
ngày rồi đem bón lót bằng cách rắc theo rạch trên mặt luống, rải thêm một lớp
đất mỏng trước khi gieo hạt.
3.3. Xử lý hạt giống
a, Tiêu chuẩn lựa chọn và phương pháp
- Hạt giống phải mang tính đặc trưng
của giống
- Hạt không có mầm mống sâu bệnh
- Tỷ lệ nẩy mầm cao > 90 %
- Không lẫn tạp, cỏ dại
- Lượng hạt gieo 7,5 g - 150 g hạt /
360 m
2
tùy từng giống


Hình: 1.8. Hạt giống cà rốt
b, Xử lý hạt giống trước khi gieo
- Thời điểm xử lý
+ Trước khi gieo hạt
- Cách xử lý
+ Bước 1: Cho hạt giống vào túi vải vò kỹ cho gãy hết lông,
+ Bước 2: Trộn hạt với đất mùn tỷ lệ 1/1, cho vào chậu, tưới nước cho

ẩm
+ Bước 3: Sau 8-10 giờ lại tưới nước lần 2, giữ hạt sau 48 giờ đem gieo


6
3.4. Gieo hạt
Bước 1: Xác định lượng hạt
- Lượng hạt gieo 7,5 g - 150 g hạt / 360 m
2
Bước 2: Gieo hạt
- Gieo vãi: Vãi hạt giống đều trên luống, rải móng. Gieo xong, dùng
trang cào đi cào lại vài ba lần cho đất phủ lên trên hạt rồi lấy rạ phủ lên trên.
Bước 3: Lấp hạt
- Hạt được lấp ở độ sâu: 1,5 – 2 cm
- Gieo hạt xong cào nhẹ hoặc dùng tay xoa nhẹ đều trên mặt luống cho
đất phủ kín hạt
Bước 4: Phủ luống
- Sau khi lấp hạt xong dùng
+ Trấu, Rơm rạ băm ngắn 3- 4 cm phủ lên luống

Hình 1.9: Phủ luống bằng rơm
Lƣu ý: - Không lấp đầy dầy quá thời gian nẩy mầm kéo dài
- Lấp đất mỏng 1 cm cây mọc lên sẽ bị yếu
- Chia hạt làm 2 lượt để hạt phân bố đều trên mặt luống ( khi gieo trộn
hạt với đất bột)


7
3.5. Chăm sóc cây
a, Tưới nước

- Dùng ô doa tưới đều trên mặt luống
- Tưới phun mưa bằng hệ thống máy bơm
- Gieo hạt xong tưới nước ngay, một ngày tưới 1 lần, cho đến lúc cà rốt
mọc đều. Sau khi cây mọc lên khỏi mặt đất 3 - 5 ngày mới tưới một lượt.
Thời kỳ cây con (chưa hình thành rễ củ) cần luôn giữ ruộng sạch cỏ. Giữ
ẩm đều cho cây (3 ngày tưới một lần), hạn chế tưới rãnh.
Khi củ bắt đầu phát triển thì tưới 1 tuần 1 lần.
b, Tỉa bỏ bớt cây mọc dày
- Khi cây cao 5 -8 cm thì tỉa lần 1, tỉa bỏ những cây xấu,
- Khi cây cao 12 - 15cm thì tỉa lần thứ 2, tỉa định cây, để lại trên ruộng
cây cách cây 10 - 12cm, hàng cách hàng 10 - 12cm. Đảm bảo mật độ 1ha là:
330.000 - 420.000 cây

Hình 1.10: Cây cà rốt ở giai đoạn cây con
c, Nhổ cỏ, xới xáo đất
- Tiến hành thường xuyên bằng tay
- Một số cỏ thường gặp: Cỏ gấu, cỏ mần trầu,
- Nhỏ cỏ phải lấp đất bù vào chổ hổng tránh đọng nước
- Xới xáo đất khi cà rốt còn bé là biện pháp có tác dụng lớn đến năng
suất củ. Ngoài tác dụng làm tơi xốp đất tạo điều kiện cho củ phát triển, xới xáo
còn có tác dụng diệt cỏ dại, đảm bảo chế độ ánh sáng tốt cho cây cà rốt con
- Sau khi tỉa định cây, xới lần thứ 2 và nếu cây xấu cần bón thúc thêm lần
nữa


8

Hình 1.11: Cây cà rốt ở giai đoạn hình thành củ
d, Phân bón
* Lượng phân bón cho cây cà rốt

Bảng 1.2. Lƣợng phân bón thúc cho cây cà rốt
( đơn vị tính cho 1 sào Bắc bộ = 360 m
2
)

Lần bón
Loại phân
Lƣợng
( kg/Bắc bộ)
Cách bón
Bón thúc lần 1
( Sau khi gieo 15
ngày)
Phân đạm ure
NPK
0,5
2
Tưới đều trên
luống
Bón thúc lần 2
( Sau khi 30 ngày )
Phân đạm ure
NPK
Kali
1
1
5
Tưới đều trên
luống
Bón thúc lần 3

( Sau trồng 45 ngày )
NPK
Kali
6
1,5
Tưới đều trên
luống



9
Chú ý:
- Nếu cây xấu có thể hoà 3 - 4 kg đạm urê + 2 kg kali tưới cho cây trước
giai đoạn phình củ, hoặc sử dụng phân bón lá.
- Không nên dùng thêm các loại phân hoá học vào giai đoạn 65 ngày sau
khi mọc.
3.6. Quản lý dịch hại
3.6.1. Quản lý cỏ dại
a, Các loại cỏ thường gặp ở trên ruộng

Hình 1.12`: Mần trầu

Hình 1.13: Cỏ gấu

Hình 1.14: Cỏ tranh

Hình 1.15: Rau rền cơm
b, Phương pháp diệt cỏ
- Để giảm bớt chi phí cho công làm cỏ sử dụng một số biện pháp sau:
+ Dùng hóa chất diệt cỏ phun trước khi trồng

+ Che phủ mặt luống bằng rơm rạ chỉ để hở hốc cho cây phát triển
+ Trồng xen, trồng lẫn


10
3.6.2. Quản lý bệnh hại
a, Bệnh thối đen.
Triệu chứng ở trên lá,thân và củ
Ở cây con: thân dưới đất có
vết đen, gốc thân cũng có màu
đen và thối, cây héo chết.
Trên củ có các đốm tròn
màu nâu hoặc đen, đường kính
2-3 cm. Đốm bệnh ăn sâu vào
trong củ. Đôi khi giữa đốm
bệnh có mốc đen, đó là phần cổ
của bao nang có miệng
(perithecium) của nấm bệnh.

Hình: 1.16. Triệu chứng bệnh thối đen ở
trên thân và củ cà rốt
Điều kiện phát triển bệnh:
Điều kiện thích hợp cho bệnh phát triển khi cây bị ướt nước bởi mưa
kéo dài và tụ sương ngay trong điều kiện nhiệt độ bình thường
Nấm gây bệnh có thể sống trong đất vài ba năm. Nấm phát triển tốt nhất
ở nhiệt độ 22,7-25°C, trên 35°C nấm hầu như không phát triển được.
Bệnh tồn tại trên cà rốt cây, củ khoai tây
Bào tử được sản sinh từ tế bào nhiễm và phát tán nhờ gió và giọt mưa
bắn, bào tử nẩy mầm và xâm nhiễm đòi hỏi cây bị ướt nước.
Biện pháp phòng trừ:

Sử dụng giống sạch bệnh
Tránh trồng khoai tây cạnh cà rốt
Làm liếp cao, thoát nước đặc biệt trồng dưa leo trong mùa mưa.
Luân canh, với những cây trồng khác họ.
Bón phân đầy đủ, cân đối, chú ý bón phân urê, trong mùa mưa nếu bón
nhiều urê, hoặc phân hữu cơ tươi dễ gây ngộ độc cho cây và nấm bệnh dễ
xâm nhập gây hại.
Các loại thuốc trừ nấm thích hợp là Fongarid Physan, Vilaxyl 35 BTN
(Ridomil), Banzol, Vialphos 80 BTN.


11
b, Bệnh thối khô
Nguyên nhân: do nấm Rhizoctonia solani gây ra.
Triệu chứng ở trên lá,thân và củ
Vết bệnh đầu tiên là những đốm màu nâu xám, rộng khoảng 3-5mm, có những
lá bị úa vàng và rủ xuống.
Nấm bệnh tấn công vào phần gốc cây gần mặt đất.
Bệnh nặng, vết bệnh lan rộng ra, không có hình dạng nhất định, xung
quanh có viền nâu đen.
Phần lớn vết bệnh có xu hướng lan xuống phía gốc, làm thối một phần củ.
Vết bệnh thối khô và xốp. Bệnh nặng có thể làm chết cả cây và toàn bộ củ bị
thối


Hình: 1.17. Triệu chứng bệnh thối khô ở trên thân và củ cà rốt
Điều kiện phát triển bệnh:
Điều kiện thích hợp cho bệnh phát triển khi cây bị ướt nước bởi mưa
kéo dài và tụ sương ngay trong điều kiện nhiệt độ bình thường
Nấm gây bệnh có thể sống trong đất vài ba năm. Nấm phát triển tốt nhất

ở nhiệt độ 22,7-25°C, trên 35°C nấm hầu như không phát triển được.
Bào tử được sản sinh từ tế bào nhiễm và phát tán nhờ gió và giọt mưa
bắn, bào tử nẩy mầm và xâm nhiễm đòi hỏi cây bị ướt nước.



12
Biện pháp phòng trừ:
Vệ sinh đồng ruộng. Thu dọn tàn dư cây trồng sau thu hoạch;
- Khi phát hiện trên luống gừng có triệu chứng thối củ thì nên tách củ bị
thối loại bỏ để hạn chế lây lan;
- Đầu vụ, bón phân vôi cho đất. Lên luống cao, thoát nước tốt. Không
trồng mật độ dày quá, tránh bón nhiều phân đạm.
- Khi xác định là bệnh thối khô thì phun thuốc Anvil 5SC, Vivadamy
3DD, Bonanza 100SL
3.6.3. Quản lý sâu hại
a, Sâu xám
Triệu chứng : Sâu xám chủ yếu hại giai đoạn cây con bắt đầu mọc đến 20 ngày
gieo hạt, cắn đức cây con
Bị sâu xám hại nặng có thể mất 30-50% số cây, làm giảm mật độ, giảm
năng suất cây trồng.

Hình 1.18: Triệu chứng sâu xám gây hại trên cây cà rốt




13
Đối tượng gây hại:
Sâu non mới nở màu xám đất, lớn

hơn có màu đất bóng, phần bụng màu
nhạt hơn.
Vòng đời sâu non có 5 tuổi. Giai
đoạn tuổi 1 sâu sống trên lá cây,
chúng ăn phần mô lá tạo nên những
vết thủng li ti trên bề mặt lá.
Tuổi 2 sâu chui xuống đất, ban
ngày nằm cuộn tròn ngay dưới gốc
cây, ban đêm bò lên ăn phần non
ngay gốc cây tạo ra một vết thủng
vừa cho sâu chui vào bên trong.
Tuổi 3-4 sâu cắn ngang thân và
chui vào trong thân cây, ăn những
phần mô mềm làm rỗng thân cây
khiến cây bị héo và chết.

Hình 1.19: Sâu xám gây hại lá cà rốt
Thiên địch
Bọ phấn có nhiều loài thiên địch như ong ký sinh Encarsia formos.

Biện pháp phòng trừ
Dùng thuốc đơn TP-Pentin 18EC; Basudin 50EC; Shecpain 36EC;
Gottoc 250EC hoặc phối hợp hai loại thuốc khác nhau: Diptere 80WP + Karate
2,5EC; Sevin 40% + Sherpa 25EC; Ganoi 95SP + Abamectin 36EC, Regent
800WG + Sokupi 0,36AS…
Các loại thuốc này hoà với nước phun vào 8-9 giờ tối giai đoạn cây con
mới mọc có 1-2 lá thật hoặc mới cấy cây giống được 7-20 ngày cho hiệu quả
phòng trừ cao, mật độ sâu cao nên phun kép hai lần cách nhau 5 ngày. Khi
phun những loại thuốc này nên cho thêm 10ml chất bám dính hoặc 20-30ml
dầu khoáng hoặc 5 giọt nước rửa chén/bình bơm 8-12lít để tăng khả năng bám

thuốc vào cơ thể sâu, sâu chết nhanh, nhiều hơn.
Dùng một trong các loại thuốc sâu dạng hạt, bột như: Basudin 10H;
Vibasu 10G; Furadan 3G; Regent 3G… trộn một phần thuốc với 10 phần đất
bột khô rắc vào hạt giống khi gieo hoặc quanh gốc cây con khi cấy trồng có tác
dụng phòng trừ sâu xám rất tốt.


14
b, Rệp
Triệu chứng : Rệp chích hút dịch cây tạo thành những vết nhỏ màu vàng nâu
hoặc thâm đen làm cho cây bị mất dinh dưỡng, cây còi cọc, sùi ngọn, xoăn
ngọn, lá biến dạng, mầm hoa không vươn lên được, nếu hại nụ sẽ làm thui nụ
hoặc hoa không nở, cánh hoa úa hoặc nhạt màu

Hình 1.20: Triệu chứng rệp gây hại trên cây cà rốt
Đối tượng gây hại:
Rệp cả ấu trùng và
thành trùng đều nhỏ dài
khoảng 1- 2 mm, màu
xanh lục đến xanh vàng,
sống quần tụ ở dưới phiến
lá non

Hình 1.21: Rệp gây hại lá cà rốt


15
Thiên địch
Thiên địch của rầy mềm có bọ rùa, dòi ăn thịt, kiến, nhện, ong ký sinh
Biện pháp phòng trừ

* Biện pháp canh tác:
- Vệ sinh đồng ruộng thu dọn tàn dư cây trồng.
- Bón phân cân đối
- Trong phạm vi hẹp rầy mềm có thể bị nước rửa trôi.
* Biện pháp cơ học:
Bị ít ngắt bỏ những lá bị rầy mềm và hủy chúng đi. Biện pháp sinh học:
Sử dụng các thiên địch như bọ rùa, kiến, dòi ăn thịt, nhện… để tiêu diệt rệp
* Biện pháp hóa học: Chỉ phun thuốc khi mật độ rầy mềm quá cao, phun
các loại thuốc như: Actara, TP – Pentin, Sokupi, HCD 2-4%.
4. Thu hoạch
4.1. Thời điểm thu hoạch
Khi các lá dưới vàng, các lá non ngừng sinh trưởng và đủ thời gian sinh
trưởng của giống thì thu hoạch. Nhổ củ rửa sạch bằng nước sạch để cả lá
chuyển về trước khi giao hàng.



Hình 1.22: Cây cà rốt vào giai đoạn thu hoạch


16
4.2. Phương pháp thu hoạch
+ Dùng tay nhổ từng củ cà rốt, loại bỏ lá sau đem đi rửa sạch

Hình 1.23: Thu hoạch cà rốt

4.3.Tiêu chuẩn chất lượng củ
Dạng củ hình chóp, dài từ 18-22cm, màu vàng da cam đậm, lõi nhỏ đỏ
tươi rất hấp dẫn. Chất lượng ăn tươi rất ngon, ít xơ.


Hình 1.24: Củ cà rốt đạt tiêu chuẩn đem bán



17
C. Sản phẩm thực hành của học viên
Bài tập 1: Xử lý hạt giống bằng nhiệt độ và tiến hành gieo hạt
- Công việc của nhóm: mỗi nhóm xử lý 0,2 kg hạt giống cà rốt.
- Nguồn lực cần thiết: Nước nóng, nước lạnh, chậu đượng nước, hạt
giống rau, giá, vải ủ. rơm, cuốc
- Địa điểm: Khu nhân giống cây con
- Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm)
- Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ
- Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa
theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá kỹ năng chuẩn bị đất làm vườn ươm.
- Kết quả và sản phẩm phải đạt được:
+ Xử lý hạt giống bằng nhiệt độ
+ Gieo hạt đảm bảo đúng mật độ
Bài tập 2: Chuẩn bị đất trồng cây ra ruộng sản xuất
- Công việc của nhóm: mỗi nhóm chuẩn bị đất 30 m
2
.
- Nguồn lực cần thiết: Cuốc, xẻng, vôi
- Địa điểm: Khu đất tạo trồng rau ở vườn sản xuất rau
- Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm)
- Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 8 giờ
- Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa
theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá kỹ năng chuẩn bị đất ở vườn sản xuất.
- Kết quả và sản phẩm phải đạt được:
+ Lên luống đúng kích thước

+ Xử lý đất
Bài tập 3: Bón phân hữu cơ
- Công việc của nhóm: mỗi nhóm học viên bón phân hữu cơ 50 m
2
.
- Nguồn lực cần thiết: Cuốc, xẻng, phân chuồng
- Địa điểm: Khu đất tạo trồng rau ở vườn sản xuất rau
- Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm)
- Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ
- Phương pháp đánh giá: Giáo viên quan sát thực hiện của học viên, dựa
theo tiêu chuẩn trong phiếu đánh giá kỹ năng bón phân hữu cơ.
- Kết quả và sản phẩm phải đạt được:


18
+ Các luống trồng rau được bón đầy đủ phân hữu cơ
Bài tập 4: Bón phân hóa học
- Công việc của nhóm: mỗi nhóm học viên tiến hành bón các loại phân
hóa học cho rau 50 m
2
ở các thời kỳ cây con.
- Nguồn lực cần thiết: 1 kg phân đạm, 1 kg phân Kali, ô doa, nước tưới
- Địa điểm: Vườn sản xuất rau
- Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ
- Kết quả và sản phẩm phải đạt được: các luống rau được tưới phân hóa
học
- Hình thức trình bày được tiêu chuẩn của sản phẩm: phân được tưới đều
vào gốc cây rau.
Bài tập 5: Làm cỏ
- Công việc của nhóm: mỗi nhóm làm cỏ cho diện tích 50 m

2
.
- Nguồn lực cần thiết: vườn trồng rau, 05 cuốc,
- Địa điểm: Vườn sản xuất rau
- Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm)
- Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ
- Kết quả và sản phẩm phải đạt được: vườn rau được làm cỏ
- Hình thức trình bày được tiêu chuẩn của sản phẩm:
+ Làm sạch cỏ quanh gốc, không được làm ảnh hưởng đến rễ cây rau
+ Với vườn rau cải vào giai đoạn trải lá bàng tiến hành nhổ bằng tay
Bài tập 6: Điều tra sâu bệnh hại trên đồng ruộng ở các giai đoạn sinh trưởng
của rau
- Công việc của nhóm: mỗi nhóm điều tra sâu, bệnh, thiên địch diện tích
50 m
2
.
- Nguồn lực cần thiết: Vợt, túi nilong,
- Địa điểm: Vườn sản xuất rau
- Cách thức: chia nhóm nhỏ (3 – 5 học viên/nhóm)
- Thời gian cần thiết để thực hiện công việc: 4 giờ
- Kết quả và sản phẩm phải đạt được:
+ Xác định loại sâu có trên ruộng và đưa ra biện pháp loại trừ
+ Xác định loại bệnh có ở trên ruộng rau
+ Xác định loại thiên địch với số lượng nhiều hay ít


19
BÀI 2: SẢN XUẤT CỦ CẢI AN TOÀN
Mã bài: MĐ05 – 02
Mục tiêu:

- Trình bày được các biện pháp kỹ thuật trồng và chăm sóc rau củ cải;
- Nhận biết đúng tên các loại sâu, bệnh hại trên cây củ cải và lựa chọn,
thực hiện phòng trừ hiệu quả, an toàn;
- Lựa chọn đúng dụng cụ, vật tư, trang thiết bị và thực hiện chăm sóc cây
đúng kỹ thuật;
- Thực hiện được các bước trong quy trình trồng và chăm sóc rau củ cải;
- Có ý thức tiết kiệm vật tư, vệ sinh an toàn lao động và bảo vệ môi trường.
A. Giới thiệu về quy trình

- Chuẩn bị hạt giống
- Chuẩn bị cây giống
- Chuẩn bị đất trồng
- Bót lót vườn ươm, vườn trồng


- Gieo hạt
- Trồng cây
- Tưới nước giữ ẩm


- Bón phân
- Tưới nước
- Làm cỏ
- Phòng trừ sâu bệnh

- Thời điểm thu hoạch
- Phương pháp thu hoạch
- Tiêu chuẩn chất lượng củ
Hình 2.1. Sơ đồ quy trình sản xuất củ cải



CHUẨN BỊ TRỔNG
TIẾN HÀNH
TRỒNG
CHĂM SÓC
THU HOẠCH