Sharing the value
NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Nghị luận xã hội (NLXH) thường bị các em học sinh bỏ qua khi bước vào quá trình ôn tập thi
môn văn đại học. Đây là một điều hoàn toàn sai lầm khi mà câu NLXH chiếm 3/10 điểm của bài
thi và các vấn đề đưa ra thường gần gũi với các em học sinh. Nếu nắm chắc các phương pháp
làm bài, thao tác đầy đủ các bước và rèn luyện kĩ năng ngay từ bây giờ thì các em sẽ có thể yên
tâm khi gặp bất kì dạng đề nào đưa ra.
I. ĐÁNH GIÁ XU HƯỚNG RA ĐỀ ĐẠI HỌC NHỮNG NĂM GẦN ĐÂY:
Phần này được đánh giá qua việc theo dõi các đề thi đại học được ra ở hai khối C, D đặc biệt
là trong 5 năm trở lại đây:
Xu hướng ra đề của Bộ Giáo dục ngày càng tiệm cận với tình hình xã hội đương thời, các vấn
đề nêu ra thường nóng hổi, gây tranh luận hoặc mang tính định hướng tư tưởng cho chính
giới trẻ ngày nay.
Về tư tưởng đạo lí, các dạng đề mang tính lý thuyết suông như nghị luận về lòng dũng cảm,
lòng nhân ái,… không còn được chú trọng mà chủ yếu là những đức tính đó thể hiện trong
các vấn đề của cuộc sống (như trường hợp của Nguyễn Văn Nam trong đề thi đại học khối D
– 2013) và thí sinh sẽ bày tỏ ý kiến của mình về nó.
Ngoài ra, dạng đề có 2 vấn đề đi đôi / tương phản nhau cũng xuất hiện thường xuyên hơn,
cần lưu ý kĩ về phương pháp làm dạng đề này. Vấn đề đưa ra thường trái ngược hoặc hai vế
là hai mặt của vấn đề.
Đặc biệt: Cần chú ý thêm về những tư tưởng, hiện tượng,… gây ra trào lưu hay làn sóng
trong chính cộng đồng người trẻ mà đặc biệt là học sinh. Những tư tưởng này có thể không
đúng hoàn toàn nên khi bàn luận sẽ theo hướng ngoài chứng minh còn phải mở rộng, đối
chiếu nhiều mặt của vấn đề và rút ra bài học bản thân
II. GIỚI THIỆU DẠNG ĐỀ
1. Dạng đề NLXH về tư tưởng đạo lý
a. Dạng đề trực tiếp
Ví dụ: Bàn về thành công,…
Lưu ý: Có trường hợp đề tổng hợp được ra dưới dạng trực tiếp
Ví dụ: Bàn về thành công và thất bại trong cuộc sống,…
b. Dạng đề gián tiếp

b.1. Có một câu nói/ tục ngữ/ danh ngôn/ ý kiến/…
Ví dụ: Suy nghĩ về ý kiến của diễn giả Trần Đăng Khoa: “Không phải ai cũng sẽ trở thành
một ngôi sao, nhưng bạn luôn có thể tỏa sáng theo cách của bạn”
b.2. Có một văn bản ngắn/ câu chuyện ngắn/ bài viết ngắn (có thể trích từ báo)
Sharing the value
Ví dụ: Người châu Âu không dùng hai chữ “tự hào” cho những gì họ không bỏ công sức hay
mang tính đóng góp cho cộng đồng. Ví dụ sẽ không ai tự hào vì mình xinh đẹp hay mình sinh ra
trong một gia đình giàu có tiếng tăm. Ngược lại, nếu ai đó có xuất thân tốt đẹp hơn tầng lớp
trung bình, họ có mặc cảm mình được hưởng đặc quyền đặc lợi, mình “chơi ăn gian” với những
người có xuất phát điểm thấp hơn mình”
(Trích từ bài viết Tinh thần công dân châu Âu:Chỉ tự hào khi có đóng góp
đăng trên báo Tuổi Trẻ)
Suy nghĩ của anh/chị về đoạn trích trong bài báo trên.
2. Dạng bài NLXH về hiện tượng đời sống
Bàn về một hiện tượng
Ví dụ: Suy nghĩ về hiện tượng một số bạn trẻ cố tình gây scandal để được nổi tiếng
Bàn về hai hiện tượng (rất hiếm gặp)
Lưu ý: Hiện tượng đời sống xã hội thường đề cập tới nhiều vấn đề trong cuộc sống hằng
ngày và mang tính chất thời sự, thu hút sự quan tâm của nhiều người như: gian lận trong thi cử,
vấn đề tai nạn giao thông, bạo lực học đường, quan điểm về sống thử, văn hóa thần tượng,… Có
thể nói, đây là dạng chung mà nhiều năm gần đây Bộ Giáo dục đã hướng đến để học sinh tiếp
cận.
3. Dạng đề tổng hợp (Đề có tính chất cặp đôi)
Ví dụ; Suy nghĩ của anh/chị về ý kiến sau: “Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa,
nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa” (Đề thi đại học khối D – 2012)
II. KĨ NĂNG CHÍNH KHI LÀM BÀI
1. Yêu cầu chung (theo đáp án của Bộ Giáo dục)
Giải thích (0.5 điểm)
Bàn luận (2 điểm)
Bài học nhận thức, hành động (0.5 điểm)

2. Các bước làm bài:
2.1. Đọc đề:
- Đọc kĩ đề 3 lần (đọc kĩ không bỏ sót chữ nào)
- Gạch chân yêu cầu, phạm vi của đề và từ khóa về vấn đề được đưa ra
- Dùng dấu / để chia các vế của đề (nhất là với dạng đề tổng hợp, cặp đôi)
2.2. Lập dàn ý
- Xác định đề thi về tư tưởng đạo lí hay hiện tượng đời sống
- Viết tiêu đề các bước làm ra giấy nháp (vd Giải thích,…). Chú ý viết chừa khoảng trắng
để sau đó điền ý chính từng nội dung
- Huy động kiến thức, suy nghĩ những ý chính và dẫn chứng viết vào từng phần. Chú ý chỉ
viết ý chính và tên dẫn chứng, không viết chi tiết ra.
Sharing the value
- Chú ý phần lập dàn ý chỉ làm cực kì ngắn gọn, không để mất thời gian. Đọc đề và lập dàn
ý chỉ nên giới hạn 15 phút khi luyện tập và 10 phút khi thi thật.
2.3. Viết bài:
- Dựa vào dàn ý đã sơ thảo viết thành bài văn. Với NLXH câu chữ không nên rườm rà mà
gãy gọn, thuyết phục.
- Khi đang viết bài mà có ý gì mới thì ghi ngay vài chữ vào dàn ý tại đúng vị trí để nhớ
2.4. Kiểm tra:
- Đọc sơ lược lại một lần để kiểm tra lỗi chính tả, cách viết câu, dùng từ.
- Khi đi thi chính thức, phần này có thể làm sau khi đã hoàn thành cả bài nếu thí sinh muốn
đảm bảo thời gian làm câu thứ ba.
3. Dàn bài chung cho các dạng đề
3.1. NLXH về tư tưởng đạo lý:
Mở bài:
- Dẫn dắt vấn đề (trực tiếp /gián tiếp)
- Giới thiệu vấn đề nghị luận. (Trích ý kiến, với dạng đề gián tiếp)
Thân bài:
a. Giải thích khái niệm
Lưu ý: Đối với dạng đề gián tiếp:

- Trường hợp 1: Đề có một câu nói/ ý kiến…
Giải thích từ ngữ / cả câu
Rút ra ý nghĩa, nội dung câu nói (ngắn gọn)
- Trường hợp 2: Đề có một văn bản ngắn ,…
Giải thích sơ lược những chi tiết chính trong văn bản
Rút ra ý nghĩa văn bản, vấn đề nghị luận
b. Bàn luận
Khẳng định vấn đề: Đúng / Sai?
Vì sao Đúng (vì sao Sai)?
Dùng lí lẽ và dẫn chứng để chứng minh
c. Mở rộng:
- Mở rộng vấn đề ở các khía cạnh
- Xem xét vấn đề theo hướng ngược lại để nhìn vấn đề toàn diện
d. Phê phán
Phê phán những gì đi ngược với tư tưởng đúng đắn (không thực hiện hoặc làm quá mức)
e. Bài học nhận thức – Phương hướng hành động
Kết bài:
- Tóm lại vấn đề (Kết lại ý nghĩa ý kiến, văn bản,…)
Sharing the value
- Liên hệ bản thân
3.2. NLXH về hiện tượng đời sống
Mở bài:
-Dẫn dắt vấn đề
- Giới thiệu vấn đề
Thân bài:
a. Giới thiệu về hiện tượng đời sống
Biểu hiện của hiện tượng đó trong thực tế
b. Nguyên nhân:
Kết hợp lý lẽ, dẫn chứng
c. Kết quả (Hậu quả)

d. Hướng nuôi dưỡng (Giải pháp khắc phục)
e. Phê phán
f. Bài học nhận thức – phương hướng hành động.
Kết bài:
- Nhắc lại hiện tượng và tóm lại về ý nghĩa
- Liên hệ bản thân
3.3. Dạng đề tổng hợp (Đề có tính chất cặp đôi)
Mở bài
- Dẫn dắt vấn đề
- Giới thiệu cả hai vấn đề (Nếu có hai câu nói phải trích dẫn nguyên văn cả hai)
Thân bài
a. Giải thích hai vấn đề
- Giải thích vấn đề 1 (qui về dạng đề trực tiếp hay gián tiếp để giải thích)
- Giải thích vấn đề 2 (như trên)
- Sơ bộ rút ra mối quan hệ hai vấn đề:
Quan hệ đối lập
Quan hệ bổ sung
b. Bàn luận:
Bàn luận về từng vấn đề
c. Mở rộng chung
- Soi chiếu vấn đề ở nhiều phương diện
- Phân tích hạn chế trong từng cách hiểu (nếu có)
d. Phê phán chung
e. Bài học nhận thức – Phương hướng hành động
Kết bài
- Khẳng định lại mối quan hệ của hai vấn đề
Sharing the value
- Liên hệ bản thân.
III. NHỮNG LƯU Ý TRONG KHI LÀM BÀI
1. Cách rèn luyện kĩ năng làm bài NLXH:

Dưới đây là một cách rèn luyện tư duy đối với mảng NLXH tương đối hiệu quả, các em học
sinh có thể tham khảo và áp dụng:
- Dành 10 - 15 phút điểm báo mỗi ngày (báo mạng hoặc báo điện tử). Khi điểm báo nên
quan tâm những vấn đề “nóng”, gây nhiều tranh luận, những sự kiện lớn và những trào
lưu, hiện tượng của giới trẻ.
- Mỗi tuần sắp xếp thời gian làm dàn ý cho hai đề NLXH về tư tưởng đạo lí và hai đề về
hiện tượng đời sống. Tốt hơn có thể làm 1 đề tổng hợp về hai vấn đề. Mỗi lần làm dàn ý
chỉ cần viết ra các bước chính để nhớ nằm lòng các nước, ghi ý chính cần có trong mỗi
bước (chỉ gạch đầu dòng ngắn gọn), huy động kiến thức và chọn dẫn chứng (chỉ nêu dẫn
chứng để nhớ). Nếu có thời gian, các em có thể viết ra cụ thể một ý có kèm dẫn chứng và
phân tích để quen tay. Việc luyện tập này phụ thuộc vào cách sắp xếp thời gian của các
em.
- Tập ghi chép và ghi nhớ dẫn chứng:
Khi đọc được một mẩu tin về một người, một hiện tượng có thể làm dẫn chứng, các em nên
ghi lại vào sổ tay những điểm chính và chú thích những đề mà dẫn chứng ấy có thể phục vụ (một
dẫn chứng đôi khi có thể được khai thác với nhiều góc độ khác nhau)
Ví dụ: Học sinh Nguyễn Văn Nam (học sinh lớp 12T7, trường THPT Đô Lương 1) khi đang
đi bên bờ sông Lam, nghe tiếng kêu cứu có người đuối nước dưới sông, em liền chạy đến. Em đã
dũng cảm nhảy xuống và cứu được 4 em học sinh. Không may, khi đẩy được em thứ năm vào bờ
thì Nam đã kiệt sức và bị dòng nước cuốn trôi.  Lòng dũng cảm, đức hi sinh, giá trị sống nhân
văn.
2. Về lập luận, lí lẽ
- Ngắn gọn, rõ ràng, có sức thuyết phục
- Phần chứng minh khoảng 3 lí lẽ là ổn, cần kết hợp thêm dẫn chứng và phân tích để
bảo vệ lí lẽ.
- Tránh dùng quá nhiều lí lẽ gây rối bài hoặc lí lẽ sơ sài
- Lí lẽ nên bao quát về đối tượng: từ cá nhân đến tập thể, xã hội.
3. Về dẫn chứng
- Hạn chế dùng dẫn chứng văn học (tối đa là 1 dẫn chứng văn học)
- Ưu tiên dẫn chứng thực tế (khoảng 2-3 dẫn chứng là đủ)

- Nêu dẫn chứng cần chính xác, ngắn gọn; tránh dài dòng, kể chuyện
- Cần kết hợp phân tích dẫn chứng để làm rõ lí lẽ cần chứng minh.
4. Những lỗi hay gặp khi làm bài
- Xác định sai vấn đề nghị luận / dạng đề nghị luận
- Thao tác làm bài thiếu hoặc không rõ các bước
- Không cân đối độ dài các phần
- Lí lẽ sơ sài, không có sức thuyết phục
Sharing the value
- Viết câu rườm rà, quá giàu cảm xúc làm mất sự rõ ràng, thuyết phục
- Dẫn chứng quá ít, chung chung hoặc sa vào kể lể; thiếu dẫn chứng thực tế
- Chỉ đưa ra dẫn chứng chứ không phân tích dẫn chứng
- Liên hệ bản thân quá máy móc, khuôn mẫu, chưa đưa ra được hướng hành động cụ
thể cho bản thân.
IV. TỔNG HỢP VỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI:
Để giúp các em có cái nhìn tổng quan về hai phần quan trọng là giải thích – biểu hiện
và dẫn chứng, tôi xin nêu dưới đây phần tổng hợp về một số chủ đề lớn thường gặp
trong các đề thi NLXH. Các em có thể tham khảo và nhớ một số dẫn chứng cho mỗi
chủ đề để có nguồn tư liệu khi viết bài.
Ngoài ra, đây cũng là một cách tổng hợp mà các em có thể áp dụng khi tổng hợp một
chủ đề mới hoặc các em thấy khó để có thể làm tốt khi gặp trong đề thi.
Tên Khái niệm– Biểu hiện Dẫn chứng
1.Giữ chữ
tín
-Khái niệm: là coi trọng niềm tin của
mọi người đối với mình.
-Biểu hiện: quan trọng nhất là phải
biết giữ lời hứa, có ý thức trách
nhiệm và quyết tâm thực hiện lời hứa
của mình.
-Hồi ở chiến khu Việt Bắc, Bác Hồ có hứa

mua cho một em bé một chiếc vòng bạc. Hơn
hai năm sau, Bác trở về đã trao tận tay em
chiếc vòng như đã hứa. Bác bảo đấy là chữ
“tín”.
-Nhạc Chính Tử - người nước Lỗ - xưa kia
đã trái lạnh vua nhất quyết không chịu mang
cái đỉnh giả sang cống nước Tề. Ông còn
khẳng khái nói với vua nước Lỗ rằng: “Nhà
vua quí cái đỉnh ấy thế nào thì tôi quí cái đức
“tin” của tôi như thế.
-“Nói chín thì phải làm mười/Nói mười làm
chín kẻ cười người chê”
2.Hiếu
thảo
-Khái niệm: con cháu một lòng kính
yêu (ông bà) cha mẹ  luôn làm cho
(ông bà) cha mẹ vui lòng.
-Biểu hiện: nghe theo những lời dạy
bảo đúng đắn của cha mẹ; phụ giúp
cha mẹ những nặng nhọc trong cuộc
sống; chăm sóc phụng dưỡng cha mẹ
khi già yếu.
- Bé Mai Xuân Trường 5 tuổi ở Tây Ninh
tháo vát việc nhà, chăm sóc mẹ bị ung thư
giai đoạn cuối chu đáo khiến mọi người cảm
động và ngợi ca.
- Diệp Hữu Lộc (22 tuổi) đã dũng cảm hiến
gan cứu để cứu người mẹ bị ung thư giai
đoạn cuối. Rạng rỡ sau ca phẫu thuật khi biết
mẹ đã qua cơn nguy kịch, Lộc chia sẻ:

“Thương mẹ là sẽ vượt qua hết”.
Sharing the value
3.Lòng
biết ơn
-Khái niệm: Luôn ghi nhớ công ơn
của người khác giành cho mình.
-Biểu hiện: khắc ghi những tình cảm
tốt đẹp và sự giúp đỡ của người khác
dành cho mình; cố gắng bằng mọi
cách đền đáp công ơn ấy.
- Lê Lợi luôn biết ơn Lê Lai khi đã “liều
mình cứu chúa”
- Bác Hồ: “Các vua Hùng đã có công dựng
nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy
nước”
4.Tính
trung thực
Khái niệm: là tôn trọng sự thật, tôn
trọng chân lí, lẽ phải.
Biểu hiện: sống ngay thẳng, thật thà,
dám dũng cảm nhận khuyết điểm,
không tránh né cái xấu, cái ác, không
nói dối
Học sinh trung thực sẽ không quay
cóp bài kiểm tra, nói dối thầy cô giáo,
bao che cho lỗi lầm của bạn.
- Chu Văn An là nhà Nho mẫu mực cuối đời
Trần, nổi tiếng cương trực, không cầu danh
lợi. Ra làm quan vào đời Trần Dụ Tông,
trước cảnh triều đình lũng đoạn, “nịnh thần

làm mưa làm gió”, ông dâng sớ xin chém bảy
nịnh thần ( Thất trảm sớ) nhưng không được
chấp thuận. Ông treo ấn từ quan về quê dạy
học, viết sách. Ông không vì trò làm quan to
mà dựa dẫm, luôn thẳng thắn phê bình những
trò thiếu lễ độ.
- “Cây ngay không sợ chết đứng”, “ăn mặn
nói ngay hơn ăn chay nói dối”, “thuốc đắng
giã tật, sự thật mất lòng”
5.Lòng
khoan
dung
Khái niệm: là rộng lòng tha thứ cho
người khác khi họ mắc lỗi lầm.
Biểu hiện: Khi người khác mắc lỗi
lầm thì chỉ cho họ thấy và tha thứ cho
họ; công bằng, vô tư, không định
kiến, hẹp hòi với người khác; tôn
trọng và thông cảm với mọi người,
không so đo những điều nhỏ nhặt.
-Trong cuộc chiến chống quân Minh, khi
Vương Thông ra hàng, Lê Lợi đã cho thuyền,
cấp ngựa cho tàn quân của giặc về nước.
-Phi công Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc bị
quân ta bắt làm tù binh nhưng được đối xử
khoan hồng, sẵn sàng trao trả khi đất nước
thắng lợi.
-Nhà nước ta có chính sách khoan hồng với
những tù nhân cải tạo tốt, tạo điều kiện cho
họ hòa nhập với cộng đồng.

-“Đánh kẻ chạy đi không ai đánh người chạy
lại”.
Sharing the value
6.Lý tưởng
sống
Lẽ sống
đẹp
Khái niệm: là mục đích, ước mơ, cái
đích để vươn đến trong cuộc đời mỗi
con người.
Biểu hiện: biết ước mơ, đặt mục tiêu
cho bản thân, nỗ lực vượt qua gian
khổ để thực hiện ước mơ đấy.
Khái niệm: là lối sống có ích, đóng
góp sức lực, tài năng, trí tuệ cho Tổ
quốc.
Biểu hiện: có lòng yêu quê hương đất
nước tha thiết, sống có lí tưởng: làm
quê hương đất nước giàu đẹp, vượt
qua khó khăn để hoàn thành tốt
nhiệm vụ Tổ quốc đã giao phó.
-Vì lí tưởng giải phóng dân tộc, anh thanh
niên Nguyễn Tất Thành đã ra đi tìm đường
cứu nước, trở thành vị lãnh tụ vĩ đại của dân
tộc Việt Nam. Đó là tấm gương sáng về lẽ
sống đẹp: cả cuộc đời hi sinh vì dân vì nước.
-Anh Nguyễn Văn Thạc, chị Đặng Thùy
Trâm tuy sớm dừng bước trước cuộc đời
nhưng để lại tấm gương đẹp về lí tưởng cao
cả và nghị lực phi thường  chính những giá

trị tinh hoa đó sẽ sống tiếp cuộc đời của họ
và ghi dấu một lẽ sống có ích cho nhân loại
- Chị Võ Thị Sáu, anh Nguyễn Văn Trỗi ra
pháp trường vẫn mỉm cười trước mũi súng kẻ
thù  biểu hiện cao độ của lý tưởng sống
cao đẹp
-Anh Nguyễn Sơn Hà bị chất độc màu da
cam, mù từ khi mười mấy tuổi nhưng không
chịu chấp nhận sống trong bóng tối mà đã
học vi tính và sau này mở trung tâm tin học
giúp nhiều người khuyết tật khác có nguồn
thu nhập chính đáng và sống có ích.
-Chị Lê Thanh Thúy bị bệnh hiểm nghèo
nhưng không vì thế mà bỏ cuộc. Trong suốt
những tháng ngày cuối của cuộc đời, chị đã
đi làm từ thiện và lập nên quĩ “Ước mơ của
Thúy” để nối dài ước mơ và cuộc sống cho
các bệnh nhân bị ung thư.
-Điđơrô: “Nếu không có mục đích, anh
không làm được điều gì cả. Anh cũng không
làm được một cái gì vĩ đại nếu mục đích tầm
thường”
Ý Chí: thầy Nguyễn Ngọc Kí; anh Phạm
Thanh Sơn …
7. Ý chí –
nghị lực
Khái niệm:
- Ý chí: Là khả năng tự xác định mục
-Sinh ra trong một gia đình nghèo ở thành
phố Odense, khi đi học lại luôn bị bạn bè chê

Sharing the value
đích cho hành động và hướng hoạt
động của mình, khắc phục mọi khó
khăn nhằm đạt mục đích đó
- Nghị lực: Là sức mạnh tinh thần tạo
cho con người sự kiên quyết trong
hành động, không lùi bước trước
những khó khăn.
Biểu hiện: không khuất phục những
khó khăn, luôn lạc quan và có niềm
tin vào cuộc sống, luôn phấn đấu để
đứng lên sau mọi vấp ngã,…
Với người học sinh, ý chí – nghị lực
biểu hiện ở chỗ: không bỏ cuộc khi
gặp bài tập khó, vượt qua khó khăn
(về vấn đề bản thân, gia đình, )để
học tốt
cười vì ngoại hình xấu xí, Andecxen vẫn
vượt qua tất cả với ước mơ trở thành nghệ sĩ.
Cuối cùng nghị lực và tình yêu nghệ thuật đã
giúp ông thành công. Những câu chuyện của
ông mãi mãi tồn tại trong tâm trí độc giả,
mang lại cho trẻ thơ niềm hạnh phúc và thắp
lên trong chúng những ước mơ đẹp.
Nick Vujicic – chàng trai không may mắn bị
khuyết cả tứ chi nhưng luôn có ý chí phấn
đấu vượt lên nghịch cảnh. Giờ đây, anh đã
trở thành một diễn giả có mặt ở nhiều quốc
gia để diễn thuyết về nghị lực sống, điều mà
bản thân anh xem là chiếc chìa khóa để vượt

qua những bất hạnh của bản thân mình
8.Nhường
nhịn
9. Tranh
giành
Khái niệm: Không tranh chấp, chịu
nhịn, tự mình nhận phần kém, phần ít
để người khác nhận phần hơn, phần
nhiều
Biểu hiện: nhường chỗ cho người già,
trẻ em khi đi xe buýt, nhường cho
người vội vã hơn được phục vụ trước,
nhường nhịn trong lời nói giao tiếp
Khái niệm: Dùng lời nói, vũ lực, mưu
mô ganh nhau để chiếm lấy phần lợi
thế hơn người khác.
-Dưới thời Trần, Trần Quốc Tuấn tuy có hiềm
khích gia đình sâu sắc nhưng đã nhường nhịn
Trần Quang Khải, làm lành với Trần Quang
Khải trước (dội nước cho TQK tắm) để xóa
bỏ hiềm khích  2 tướng tài sát cánh bên
nhau chống giặc Nguyên Mông
-Phật Thích Ca: “Hãy luôn nhẫn nhịn với tất
cả. Có được thế mới thành công”
-Sự tranh giành thuộc địa của các nước đế
quốc đã gây ra đại chiến thế giới I, II  tổn
hại về người và của.
-Nước Việt Nam thời phong kiến: Sự tranh
giành quyền lực của các tập đoàn Lê – Trịnh
– Nguyễn đã làm đất nước bị chia cắt, dân

chúng lầm than.
- Mâu thuẫn trong việc tranh chấp đất đai,
Bùi Trần Định (thường trú ở Hà Nội) đã ra
tay sát hại dã man chính em gái ruột của
mình bằng 11 nhát dao.
10.Tình Quê hương: là nơi chôn rau cắt rốn -Trần Bình Trọng thời Trần đã từng bị bọn
Sharing the value
yêu
quê hương
Tổ quốc
của mỗi người, là nơi dòng tộc, gia
đình sinh sống
Tổ Quốc: là quê hương, là nơi chôn
rau cắt rốn của mỗi người, là nơi dân
tộc, gia đình sinh sống.
giặc bắt và dụ dỗ về làm vua đất Bắc nhưng
ông đã thẳng thắn từ chối: “Ta thà làm ma
nước Nam còn hơn làm vua nước Bắc”
-Trong chiến tranh Pháp – Phổ, Pasteur đã
gửi trả học vị tiến sĩ danh dự của trường đại
học Bons (Đức) và khẳng định: “Khoa học
tuy không có biên giới quốc gia, nhưng nhà
khoa học lại có Tổ quốc của mình”.
11. Học
tập
Đổi mới phương pháp học tập:
Cũ: cách học thụ động, máy móc xa
rời thực tế, chủ yếu là đọc chép nên
hs không hiểu và ko thể vận dụng
Mới: cách học chủ động sáng tạo

nhằm nắm bắt kiến thức, tự nghiên
cứu tìm hiểu nên hs nắm kiến thức và
biết vận dụng
Học đi đôi với hành
Học: hoạt động nắm bắt kiến thức lý
thuyết qua sách vở, thầy cô
Hành: thực hành trong lao động để
ứng dụng lý thuyết vào thực tế
 Học đi đôi với hành: vừa học tập
để hiểu biết lý thuyết vừa áp dụng
kiến thức vào thực tế cuộc sống
-A-dam Khoo, tác giả cuốn sách “Tôi tài
giỏi, bạn cũng thế” nhờ đổi mới phương pháp
học tập mà từ một học sinh kém đã thành học
sinh giỏi, là một trong những sinh viên xuất
sắc của Singapore, trở thành triệu phú khi chỉ
mới 26 tuổi.
- Bill Gates từ nhỏ ông đã say mê toán học,
từng đậu vào nghành luật của trường đại học
Harvard nhưng với niềm say mê máy tính,
ông đã nghỉ học và cùng với một người bạn
mở công ty Microsoft. Vượt qua nhiều khó
khăn ông đã trở thành người giàu nhất hành
tinh và hiện nay ông giành 95% tài sản của
mình để làm từ thiện  Tấm gương Thành
công nhờ sự tự học và niềm đam mê công
việc.
-Bạn Phạm Văn Nghĩa ở trường THCS Bắc
Sơn,Gò Vấp biết áp dụng kiến thức đã học
vào giúp mẹ lao động sản xuất để mẹ đỡ vất

vả, bạn lại nắm kiến thức.
-Nhà nông học Lương Định Của: từ những
hiểu biết về sinh học ông đã trực tiếp áp dụng
ở ruộng đồng, lai tạo được nhiều giống lúa
phù hợp với điều kiện tự nhiên Việt Nam,
góp phần đưa nền nông nghiệp nước nhà phát
triển
-Giáo sư viện sĩ Trần Đại Nghĩa: nắm chắc
kiến thức để áp dụng vào thực tế cuộc kchiến
của dân tộc ta, chế ra nhiều loại vũ khí phù
Sharing the value
Tự học:
Con người tự giác, chủ động vươn
lên nắm bắt tri thức, kinh nghiệm
nhân loại.
hợp, góp phần vào thắng lợi Cách mạng.
-Các ông trạng Mạc Đĩnh Chi, Lương Thế
Vinh,… tự học mà thành tài
-Bác Hồ nhờ tự học mà có vốn kiến thức văn
hóa sâu rộng, thành thạo nhiều thứ tiếng, am
hiểu văn hóa của các dân tộc, được người dân
Việt Nam và thế giới kính nể.
12. Trò
chơi điện
tử
Khái niệm: Trò chơi điện tử là tiện
ích của công nghệ điện tử - tin học
nhằm phục vụ nhu cầu giải trí của
con người
Biểu hiện: Nghiện trò chơi điện tử là

hiện tượng những người chơi điện tử
nhiều giờ liên tục, thậm chí quên ăn
quên ngủ và có những biểu hiện xa
rời thế giới hiện thực , chỉ biết đến
thế giới ảo.
Đinh Thế Dân 13 tuổi giết cụ già 81 tuổi để
cướp 140 nghìn đồng chơi điện tử.
13. Ô
nhiễm môi
trường
Khái niệm: Là tình trạng môi trường
bị ô nhiễm bởi các chất hóa học, sinh
học, bức xạ, tiếng ồn, gây ảnh
hưởng đến sức khỏe con người và các
cơ thể sống khác
Biểu hiện: ô nhiễm nước, đất, không
khí,…
-Công ty Vedan trong quá trình sản xuất đã
thải ra một lượng nước nhiễm hóa chất lớn
chưa qua xử lí làm chết cả dòng sông Thị
Vải. Sản phẩm của công ty này sau đó đã bị
người tiêu dùng tẩy chay.
- Công ty CP thuộc da Hào Dương 10 lần bị
bắt vì xả nước thải chưa qua xử lí ra môi
trường trái pháp luật.
-Chiến dịch The Earth Hours( giờ trái đất) do
“Quỹ bảo tồn thiên nhiên quốc tế” tổ chức đã
nhận được sự hưởng ứng của 62 quốc gia,
hướng đến con số 1 tỷ người trên 1000 thành
phố tham gia. Tất cả đã tắt đèn vào ngày thứ

bảy cuối cùng của thánh ba lúc 20h30' để ủng
hộ các hoạt động nhằm giảm thiểu những
nguy cơ của sự biến đổi khí hậu toàn cầu
Sharing the value
 mỗi chúng ta cần có những hành động
thiết thực vì môi trường.
14. Dũng
cảm
Khái niệm: Gan dạ, không sợ gian
khổ nguy hiểm, dám vượt lên khó
khăn để đạt đến những mục đích tốt
đẹp
Biểu hiện: dám hi sinh, dấn thân
chiến đấu bảo vệ đất nước trong thời
chiến, chấp nhận hiểm nguy để cứu
người trong những trường hợp khẩn
cấp, vượt lên mặc cảm, lỗi lầm bản
thân để sống tốt.
-Trong khi hàng triệu năm dài con người
sống trong phấp phỏng lo sợ bởi sấm sét kinh
hoàng, Franklin - nhà bác học Mĩ - đã dũng
cảm thực hiện thí nghiệm làm cột thu lôi.
Công việc đó có thể gây ra cái chết cho ông
bất cứ lúc nào. Sau nhiều năm đương đầu với
sấm sét, cuối cùng vào năm 1752 Franklin đã
thành công.
-Là một trong số ít người Việt Nam nhiễm
HIV/ AIDS dám công khai thân phận, Phạm
Thị Huệ quê ở Hải Phòng đã được tạp chí
Times bầu chọn là anh hùng Châu Á. Biết

mình và chồng bị nhiễm bệnh nhưng chị đã
chiến thằng bản thân, đóng góp sức lực còn
lại cho cuộc đời. 2/ 2005, cô gái dũng cảm
này đã vinh dự trở thành viên Liên Hợp
Quốc.
-Học sinh Nguyễn Văn Nam, học sinh lớp 12
ở Nghệ An đã dũng cảm lao mình xuống
sông để cứu người khi thấy có các em nhỏ bị
nước cuốn. Tuy đã cứu sống được các em
nhỏ nhưng Nam không may bị dòng nước
cuốn đi vì đuối sức. Sự hi sinh của cậu học
trò này là một tấm gương sáng rõ về lòng
dũng cảm trong giới trẻ ngày nay.
15. Bạo
lực học
đường
Khái niệm: Dùng lời nói, hành động
làm tổn hại, xúc phạm thân thể và
danh dự của người khác trong môi
trường học đường.
Biểu hiện: học trò đánh mắng thầy cô
giáo, thầy cô giáo dùng hình phạt dã
man với những học trò có lỗi,…
-Một sinh viên của Trường ĐH Nông lâm
TP.HCM (Q.Thủ Đức) do thi trượt đã tạt 5 lít
axit vào thầy Đặng Hữu Dũng (51 tuổi) -
giảng viên ngoại ngữ chuyên ngành khi thầy
Dũng đang dạy môn tiếng Anh cho hàng trăm
sinh viên tại phòng học 302, làm thầy giáo
này bỏng nặng, rơi vào tình trạng nguy kịch.

-Phạm Như Hiếu (học sinh lớp trường Trần
Lãm) khi đánh nhau với bạn Đỗ Ngọc Hiếu
cùng lớp đã làm em này tử vong do ngã đập
đầu xuống đất.
Sharing the value
-Hai bảo mẫu ở nhà trẻ Phương Anh (Thủ
Đức) là Lê Thị Đông Phương và Nguyễn Lê
Thiên Lý đã hành hạ trẻ bằng những hình
phạt dã man, phi nhân tính: tát vào mặt liên
tục nhiều cái, bế ngược dọa thả vào thùng
phuy, … gây bức xúc mạnh mẽ trong dư
luận.
Lòng nhân
ái
Khái niệm: là tình yêu thương giữa
người và người biểu hiện cao đẹp
nhất của con người, tính người
Biểu hiện: đùm bọc, san sẻ với nhau
những lúc hoạn nạn, sẵn lòng giúp đỡ
mọi người, có tình thương trắc ẩn với
con người,…
-Chử Nhất Hiệp – tuyên truyền viên chính
của Viện huyết học truyền máu trung ương
đã vận động được trên 150000 lượt người
tham gia hiến máu tình nguyện, đào tạo
25000 tuyên truyền viên. Bản thân anh cũng
đã trực tiếp hiến 21 lít máu và cống hiến
hàng ngàn ngày công tham gia vận động hiến
máu nhân đạo.
V. MỘT SỐ DÀN Ý THAM KHẢO

Đề 1: " Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai
ương của số phận” (Euripides).
Anh (chị) nghĩ thế nào về câu nói trên?
HƯỚNG DẪN CHI TIẾT
a. Mở bài:
- Cuộc sống bôn ba vất vả để mưu sinh nhiều lúc làm con người ta cảm thấy mệt mỏi
và kiệt sức. Khi đó, điểm tựa và nguồn động lực lớn lao có thể đưa con người vượt
qua khó khăn đó chính là gia đình.
- Bàn về ý nghĩa và vai trò to lớn của gia đình đối với mỗi cá nhân, Euripides nói:
“Duy chỉ có gia đình, người ta mới tìm được chốn nương thân để chống lại tai ương
của số phận”.
b. Thân bài:
b.1. Giải thích:
“Gia đình”: là chỉ mối quan hệ hôn nhân và huyết thống, là nơi cha mẹ, con cái, anh chị em
hay cả ông bà, họ hàng cùng chung sống  tình cảm gắn bó bền chặt, không thể chia cắt.
“Tai ương của số phận”: những khó khăn, trắc trở gặp phải khi bước trên đường đời.
 Gia đình là sức mạnh giúp con người vượt lên khó khăn, đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã và
vững vàng hơn trong cuộc sống. Câu nói đã khẳng định vai trò to lớn của gia đình đối với mỗi
con người.
Sharing the value
b.2. Bàn luận:
- Mỗi con người đều sinh ra và lớn lên trong gia đình, do đó gia đình là cái nơi nuôi
dưỡng cho tài năng và nhân cách con người phát triển, đâm hoa kết trái. Chính điều
đó sẽ là hành trang cho mỗi chúng ta bước vào đời, giúp ta khẳng định năng lực và
phẩm giá của mình để thành công trong cuộc sống.
- Trong cuộc đời không thể tránh được va vấp, và khi đó gia đình sẽ là nơi bảo bọc, chở
che, động viên, vỗ về chúng ta đứng lên sau thất bại, là chỗ dựa vững chắc và vô điều
kiện những khi ta đã “lưng chùng gối mỏi” sau những lúc tất tả trên đường đời.
- Trên hết, tình cảm gia đình là tình cảm thiêng liêng và tự nhiên xuất phát từ mối quan
hệ gắn bó hàng ngày, luôn bền chặt và không thể thay thế. Mỗi thành viên trong gia

đình đều dành cho nhau những tình cảm tốt đẹp nhất, và sẵn sàng làm chỗ dựa cho
nhau trước những giông bão của số phận. Đó đã trở thành truyền thống tốt đẹp ngàn
đời của dân tộc Việt Nam ta.
Dẫn chứng: Bé Mai Xuân Trường 5 tuổi ở Tây Ninh tháo vát việc nhà, chăm sóc mẹ bị ung
thư giai đoạn cuối chu đáo khiến mọi người cảm động và ngợi ca  thắp nên ngọn lửa gia đình
chói sáng và ấm áp giúp cả 2 mẹ con vượt qua thử thách của số phận.
b.3. Mở rộng:
- Yêu gia đình là hoàn toàn đúng đắn, nhưng điều đó không có nghĩa là bao che hay
tiếp tay cho người thân làm những việc đi ngược với chuẩn mực đạo đức và pháp
luật. Đôi khi vì lợi ích chung của tập thể, xã hội ta phải tạm quên đi tình riêng để sống
ngay thẳng và không có lỗi với lương tâm của mình, đồng thời cũng cần khuyên nhủ
để người thân nhận ra lỗi lầm và sống lương thiện, chân chính.
- Gia đình là cái nôi của mỗi con người và là tế bào của xã hội. Gia đình tốt đẹp và yên
ấm sẽ tạo nền tảng vững chắc cho sự đi lên của xã hội và đất nước.
b.4. Phê phán:
- Những người coi thường vai trò của gia đình, vô cảm với chính những con người ruột
thịt nhất với mình (cha mẹ đánh đập bạo hành con cái, con cái chửi mắng bất hiếu với
cha mẹ,…)  Họ không chỉ làm băng hoại truyền thống tốt đẹp ngàn đời của dân tộc,
bị xã hội lên án mà còn trở nên cô độc, ích kỉ, dễ vấp ngã và thất bại trên đường đời.
Dẫn chứng: Bé Nguyễn Thị Như Ý 9 tháng tuổi đã bị người mẹ vô tâm của mình đánh đập dã
man phải nhập viện với nhiều thương tích không thể phục hồi.  những hành động đi ngược với
đạo đức đã làm hoen ố hình ảnh tình cảm thiêng liêng của gia đình.
b.5. Bài học nhận thức – Phương hướng hành động:
- Gia đình là chỗ dựa vững chắc cho mỗi chúng ta tìm về sau những va vấp trên đường
đời.
- Gia đình hãy là nơi bình yên và ấm áp tình thương nhất cho mỗi thành viên tìm về sau
những mưu toan trong cuộc sống. Ngược lại, mỗi thành viên cũng cần vun đắp tình
yêu thương để hạnh phúc gia đình ngày một trọn vẹn hơn.
- Có thể nêu 1 số phương hướng cụ thể
c. Kết bài:

Sharing the value
- Câu nói của Euripides đã khái quát nên vai trò to lớn không thể thay thế của gia đình
đối với mỗi con người.
- Để xứng đáng với những tình cảm thiêng liêng ấy, ngay từ khi còn trên ghế nhà
trường, ta hãy hết sức yêu thương và quan tâm đến những thành viên trong gia đình
bằng tất cả sự chân thành, trân trọng và nâng niu nhất của mình.
- Liên hệ bản thân
Đề 2: Suy nghĩ của anh (chị) về câu danh ngôn: “Hãy cố gắng thắp lên một ngọn nến còn
hơn cứ ngồi nguyền rủa bóng tối”
HƯỚNG DẪN CHI TIẾT
a. Mở bài:
- Cuộc đời con người không chỉ toàn hoa hồng mà còn nhiều khó khăn và vấp váp, điều
quan trọng là cách mỗi chúng ta đối diện và vượt qua điều đó như thế nào.
- Bàn về điều này, kho tàng danh ngôn thế giới có câu: “Hãy cố gắng thắp lên một ngọn
nến còn hơn cứ ngồi nguyền rủa bóng tối”.
b. Thân bài:
b.1. Giải thích:
- “Bóng tối”: khó khăn, thất bại, nghịch cảnh. “ngọn nến”: là biểu tượng cho ánh sáng,
hi vọng.
- Trong bóng tối con người ta rất cần ánh sáng và dù chỉ là một ngọn nến thôi cũng có
thể soi đường cho ta thoát ra khỏi bóng tối.
- “Thắp nến”: lối sống tích cực, có niềm tin, nghị lực vượt qua nghịch cảnh, không
chấp nhận bóng tối, không đầu hàng cái xấu, cái ác.
- “Nguyền rủa bóng tối”: lối sống tiêu cực, vô nghĩa, nhàm chán, dễ bị nghịch cảnh
đánh gục.
 Câu danh ngôn đã nêu lên bài học về thái độ sống, là lời khuyên mỗi chúng ta phải sống
tích cực, dám đương đầu và vượt qua khó khăn thử thách, không thụ động than vãn, thở
dài, đòi hỏi mà không tự chủ động cải thiện cuộc sống.
b.2. Bàn luận:
- Trong cuộc sống con người phải đối mặt với rất nhiều va vấp, nếu mỗi lần như thế

đều bị đánh gục hay đắm chìm trong khó khăn thì không thể trưởng thành và thành
công được. Cũng như khi bị lạc trong bóng tối, nếu ta buông xuôi thì không bao giờ
nhìn thấy được ánh sáng.
- Khi sống tích cực, ta sẽ sống yêu đời, nhiệt tình, hăng hái. Khi đối diện và vượt qua
khó khăn, ta sẽ dày dạn và bản lĩnh hơn, năng lực và phẩm chất cũng được trau dồi,
nâng cao để đứng vững và thành công trong cuộc sống  lối sống tích cực trở thành
thước đo phẩm chất và năng lực con người.
Dẫn chứng:
+ Anh Nguyễn Sơn Hà bị chất độc màu da cam, mù từ khi mười mấy tuổi nhưng không chịu
chấp nhận sống trong bóng tối mà đã học vi tính và sau này mở trung tâm tin học giúp nhiều ng`
khuyết tật khác có nguồn thu nhập chính đáng và sống có ích
Sharing the value
+ Chị Lê Thanh Thúy bị bệnh hiểm nghèo nhưng không vì thế mà bỏ cuộc. Trong suốt những
tháng ngày cuối của cuộc đời, chị đã đi làm từ thiện và lập nên quĩ “Ước mơ của Thúy” để nối
dài ước mơ và cuộc sống cho các bệnh nhân bị ung thư.
Họ không chỉ tự thoát ra bóng tối của mình mà còn mang ánh sáng đến cho những ngườ
khác => lối sống tích cực đáng được trân trọng và ngợi ca.
- Sự vươn lên không ngừng của từng cá nhân sẽ là nền tảng và động lực cho sự đi lên
của cả tập thể. Nếu mỗi người đều không chấp nhận cái xấu, cái ác hay run sợ trước
khó khăn thì xã hội sẽ ngày càng phát triển, văn minh và tiến bộ.
b.3. Mở rộng:
- Sống có lí tưởng và vượt lên hoàn cảnh không đồng nghĩa với lối suy nghĩ và hành
động hão huyền. Sự huyễn hoặc về khả năng của bản thân sẽ làm cho con người bị
nhấn chìm sâu hơn vào trong thất bại.
- Nhiều ngọn nến cháy góp lại sẽ làm bùng lên một ngọn lửa lớn để đẩy lùi bóng tối.
Nếu tất cả chúng ta đều giữ cho mình niềm tin vào cuộc sống, thái độ sống tích cực
và lương thiện thì xã hội sẽ ngày càng văn minh và tốt đẹp hơn.
b.4. Phê phán:
- Những kẻ sống không có mục đích hay chỉ đơn thuần sống vì những mục đích tầm
thường, nhỏ nhoi và vị kỉ.

- Những kẻ dễ dàng bị “bóng tối” khuất phục, không chủ động thoát khỏi nghịch cảnh
 dễ dàng buông xuôi, mệt mỏi dẫn đến thất bại và mất đi sự tôn trọng và đề cao của
mọi người.
b.5. Bài học nhận thức – Phương hướng hành động:
- Mỗi chúng ta hãy xác định cho mình một lối sống tích cực, không để khó khăn khuất
phục và luôn có ý chí vươn lên trong cuộc sống.
- Đối diện với thất bại, ta hãy bình tĩnh tìm ra khuyết điểm để sửa chữa và trên hết là
giữ vững niềm tin để có thể khuất phục khó khăn, trưởng thành và thành công hơn.
- Có thể nêu 1 số phương hướng cụ thể
c. Kết bài
- Câu danh ngôn là bài học về thái độ sống vô cùng đúng đắn với mọi thời đại và với
mỗi con người, nhất là những con người trẻ tuổi chưa có nhiều kinh nghiệm trên
đường đời.
- Mỗi học sinh chúng ta ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường hãy thấm thía và xem
đó như một lời khuyên quí báu để có thể vững bước và thành công trong cuộc sống
- Liên hệ bản thân
Đề 3: Phương ngôn Bungari có câu: "Khi ta tặng bạn hoa hồng, tay ta còn vương mãi
mùi hương".
Anh (chị) có suy nghĩ gì về ý nghĩa của câu phương ngôn trên.
HƯỚNG DẪN CHI TIẾT
a. Mở bài:
Sharing the value
- Ai cũng có một cuộc sống để nâng niu, gìn giữ, nhưng không phải ai hòa được dòng
sông hạnh phúc nhỏ bé của mình vào biển cả hạnh phúc cuộc đời mênh mông. “Nghệ
thuật sống” là ở chỗ mỗi người biết sẻ chia cho nhau để nhân lên những gì tốt đẹp
trong cuộc đời.
- Khái quát thành một chân lí, phương ngôn Bungari có câu: “Khi ta tặng bạn hoa
hồng, tay ta còn vương mãi mùi hương”.
b. Thân bài:
b.1 Giải thích

- “Hoa hồng”: biểu tượng của cái đẹp trong cuộc sống, tượng trưng cho các giá trị tinh
thần của con người (niềm vui, hạnh phúc, tình yêu, …)
- “Tặng hoa hồng”: mang đến niềm vui, hạnh phúc cho người khác
- “Tay ta còn vương mãi mùi hương”: những giá trị tốt đẹp ấy không những không bị
mất đi mà còn đọng mãi trong ta.
Khi mang đến niềm vui và những điều tốt đẹp cho người khác thì tự bản thân ta cũng cảm
nhận được hạnh phúc của riêng mình.
b.2. Bàn luận:
- Thông thường, người ta thường quan niệm niềm vui là khi có được một giá trị vật
chất hoặc tinh thần tốt đẹp cho bản thân mình. Nhưng thật ra, khi mang lại những
điều tốt đẹp cho người khác, niềm vui của ta sẽ tự nhân đôi, tâm hồn cũng cảm thấy
vui và thanh thản  trở thành thước đo phẩm giá và nhân cách mỗi con người.
Dẫn chứng: Ở Kon Tum, học sinh A Pyiưh (Kon Tum) trong 5 năm đã đều đặn cõng bạn
thân là A Trâm bị bại liệt đến trường, bất kể trời mưa nắng, đường trơn trượt. Do vậy, giữa 2 em
đã có một tình bạn sâu sắc, bền bỉ, được thầy cô, bạn bè quí mến và riêng A Pyiuh đã được thủ
tướng Nguyễn Minh Triết gửi thư khen ngợi. Với A Pyiuh, việc giúp đỡ bạn cũng đem lại cho em
thật nhiều hạnh phúc.
- Cuộc đời là một chặng hành trình dài mà con người không thể đơn độc bước trên đó.
Chỉ khi biết yêu thương, sẻ chia với nhau, con người mới thấy cuộc sống có ý nghĩa
hơn, có niềm tin và động lực để vượt qua thử thách chông gai đi đến cuối chặng hành
trình.
- Sự chia sẻ niềm vui và hạnh phúc với mọi người chính là biểu hiện của một ứng xử
văn hóa tốt đẹp, của một tinh thần vì cộng đồng, làm lành mạnh các mối quan hệ xã
hội.
Dẫn chứng: Trong cuộc sống, chỉ cần những việc nhỏ như nhường chỗ cho người già và trẻ
em trên xe buýt, dắt người già qua đường, giúp đỡ người khuyết tật trong sinh hoạt hay tham gia
vào một hoạt động tình nguyện nào đó, mỗi người đã góp phần làm cuộc sống tốt đẹp hơn, thắt
chặt mối quan hệ gắn bó giữa người và người, đồng thời tự bản thân mình cũng thấy vui và thanh
thản.
b.3. Mở rộng:

- Sẻ chia những điều tốt đẹp với mọi người không có nghĩa là giúp một cách không suy
nghĩ để người khác ỷ lại vào mình mà chây lười, không tự vươn lên. Việc giúp đỡ hay
Sharing the value
mang niềm vui đến với người khác cũng cần tỉnh táo và khéo léo để đạt được kết quả
cao nhất.
b.4. Phê phán:
- Những kẻ sống vô cảm với mọi người xung quanh  họ sẽ sống trong thế giới cô
độc, bị mọi người xa lánh, không thể hòa hợp và tìm niềm vui chung với tập thể và dễ
dàng thất bại trong cuộc sống.
- Những người nhận được những điều tốt đẹp từ người khác mà không biết lấy đó làm
động lực để vươn lên thoát khỏi những khó khăn của số phận.
b.5. Bài học nhận thức – Phương hướng hành động:
- Mỗi người cần học cách thông cảm và sẻ chia với nhau những điều tốt đẹp trong cuộc
sống. Đừng ngại ngần mà hãy “trao đi”, bởi khi “trao” thì bạn cũng sẽ “nhận” một
món quà tinh thần vô giá của cuộc sống.
- Người học sinh ngay từ trên ghế nhà trường cũng hãy quan tâm và giúp đỡ người
khác, mở lòng với cuộc đời để có thể trưởng thành hơn về phẩm chất và nhân cách
con người.
- Có thể nêu phương hướng hành động cụ thể
c. Kết bài:
- Câu phương ngôn không phải là một bài học về đạo lí nhưng là một lời khuyên vô
cùng quí báu cho mỗi con người để giúp cuộc sống của mỗi người và tập thể ngày
càng tươi đẹp hơn.
- Dẫu sống trong hoàn cảnh nào, ta cũng hãy bỏ qua thói ích kỉ để mở lòng với nhau, sẻ
chia cho nhau những gì tốt đẹp và chính điều ấy cũng sẽ làm cho cuộc sống của
chúng ta thêm đáng yêu, đáng quí.
- Liên hệ bản thân.
Đề 4: Suy nghĩ của anh (chị) về hiện tượng bạo hành trẻ em mà báo chí phản ánh thời
gian gần đây.
HƯỚNG DẪN CHI TIẾT

a. Mở bài:
- Trẻ em là đối tượng vô cùng nhạy cảm, dễ bị tổn thương về cả thể xác lẫn tinh thần, cần
được chăm sóc và nuôi dưỡng với sự nhẹ nhàng, yêu thương, bao dung.
- Tuy nhiên, thời gian gần đây báo chí lại phản ánh hiện tượng trẻ em bị bạo hành nặng nề,
gióng lên cho xã hội một hồi chuông cảnh báo và buộc tất cả chúng ta phải quan tâm hơn
đến vấn đề này.
b. Thân bài:
b.1. Giới thiệu
- Bạo hành trẻ em là dùng lời nói, hành động làm xúc phạm, tổn hại đến tinh thần và thể
xác của trẻ.
- Nạn bạo hành trẻ em vốn không phải bây giờ mới có, nhưng dưới áp lực của các cơ quan
truyền thông như báo chí, hiện tượng này đã gây nên làn sóng lên án gay gắt từ cộng
đồng.
- Biểu hiện của hiện tượng đó trong thực tế:
Sharing the value
Bạo hành trẻ em diễn ra ở cả môi trường học đường, gia đình và ngoài xã hội với nhiều biểu
hiện: đánh đập trẻ gây thương tích, quát mắng, chửi rủa nặng nề, bắt trẻ làm những việc nặng
nhọc, không phù hợp lứa tuổi, thậm chí cho trẻ uống thuốc ngủ hay sử dụng chất kích thích vì
những mục đích khác nhau,…
+ Dẫn chứng: Vụ việc trẻ em bị đánh đập, tát vào mặt, bóp miệng ép uống sữa, bế dọa thả vào
thùng nước, ở trường mẫu giáo Phương Anh ở Thủ Đức đã gây phẫn nộ trong xã hội. Những
hình ảnh và đoạn clip về những hành động dã man đó đã được truyền đi rất nhanh và gây nên làn
sóng phản đối mạnh mẽ, buộc các cơ quan chức năng phải vào cuộc.
+ Dẫn chứng: Trước đó, em Nguyễn Thục Phi (10 tuổi) ở Quảng Ngãi đã bị cha mẹ nuôi là vợ
chồng ông Nguyễn Mùi và bà Đoàn Thị Hồng Yến đánh đến biến dạng khuôn mặt, tinh thần
hoảng loạn vì bị nghi là đã lấy cắp 500 nghìn đồng.
b.2. Nguyên nhân:
- Về chủ quan, đó là do bản thân người bạo hành không có tình thương, bất nhẫn, vô cảm,
thiếu bao dung với lỗi lầm của trẻ
Dẫn chứng: Có những kẻ mua bán trẻ em hay thuê trẻ em rồi chuốc thuốc ngủ bế ngoài

đường để lấy lòng thương, xin tiền từ những người đi đường
- Về khách quan, đó là do ảnh hưởng của các loại hình giải trí như phim ảnh, trò chơi điện
tử gây nên thói quen hành xử bạo lực, thiếu nền tảng giáo dục hành vi.
- Quyền trẻ em vẫn chưa được các cơ quan chức năng quan tâm bảo vệ đúng mức và việc
xử phạt còn thiếu tính răn đe, đồng thời những người xung quanh vẫn chưa có động thái
lên án gay gắt buộc những người bạo hành phải chấm dứt hành động sai trái đó của mình.
b.3. Hậu quả
- Tổn hại đến sức khỏe (thể xác và tinh thần) đứa trẻ
Dẫn chứng: Nhiều phụ huynh gửi con tại nhà trẻ Phương Anh cho biết con mình sáng nào
cũng khóc không chịu đi học, đêm về đang ngủ giật mình khóc thét, thường bị xuất hiện
những vết bầm tím trên người. Đây là những hậu quả nặng nề về cả thể xác lẫn tinh thần
mà những đứa trẻ bất hạnh bị bạo hành phải gánh chịu.
- Là một tấm gương xấu cho những đứa trẻ. Những đứa trẻ bị bạo hành lớn lên đều mang
những ảnh hưởng tâm lí nặng nề và cũng có xu hướng hành xử bạo lực với người khác
- Băng hoại giá trị đạo đức nhân ái truyền thống của dân tộc
Dẫn chứng: Niềm tin của phụ huynh đối với trường nuôi dưỡng trẻ bị giảm sút,
b.4. Giải pháp khắc phục
- Các cơ quan chức năng thường xuyên quan tâm kiểm tra các trung tâm nuôi dạy trẻ, các
hộ gia đình nếu có phản anh; có biện pháp xử phạt nặng với những kẻ bạo hành trẻ em,
thậm chí tước quyền nuôi dưỡng với người nuôi dưỡng trẻ nếu họ lặp lại hành động bạo
hành với trẻ nhiều lần.
Dẫn chứng: 2 bị cáo trong vụ bạo hành ở nhà trẻ Phương Anh là đã phải chịu hình phạt
thích đáng. Lê Thị Đông Phương chịu bản án 3 năm tù giam, Nguyễn Lê Thiên Lý 3 năm
tù giam cùng về tội “hành hạ người khác”. Tòa cũng tuyên buộc hai bị cáo có trách nhiệm
bồi thường thiệt hại cho hai gia đình cháu bé bị bạo hành nặng nề nhất, mỗi gia đình 20
triệu đồng.
Sharing the value
- Tăng cường giáo dục về lòng nhân ái, lối hành xử văn minh và nhân văn trong nhà trường
và gia đình
- Báo chí và các cơ quan truyền thông thực hiện tốt vai trò tuyên truyền về cách ứng xử

đúng đắn, mạnh mẽ lên án những trường hợp bạo hành trẻ em để gióng lên hồi chuông
cảnh báo với dư luận.
- Bản thân mỗi người cần tự nuôi dưỡng lòng nhân ái cho mình, tham gia các hoạt động từ
thiện ở các mái ấm để có tình thương với những đứa trẻ, có lòng bao dung với trẻ khi trẻ
phạm lỗi,…
b.5. Phê phán
- Những kẻ bạo hành trẻ em
- Những người dửng dưng khi thấy trẻ em bị bạo hành
b.6. Bài học nhận thức – phương hướng hành động.
- Việc bạo hành trẻ em là hành động không thể chấp nhận về đạo đức và trái với các qui
định về quyền trẻ em do UNICEF ban hành. Do đó, từ cá nhân đến cả xã hội phải cùng
lên tiếng để xóa đi nạn bạo hành trẻ em bằng nhóm giải pháp: tuyên truyền, giáo dục,
kiểm tra, xử phạt, lên án,…
- Cá nhân mỗi chúng ta cũng cần ý thức được hành động của mình khi đối xử với trẻ em,
bao dung khi trẻ mắc lỗi, tuyệt đối không dùng những hình phạt hay cách hành xử thiếu
nhân tính với trẻ
- Có thể thêm phương hướng cụ thể
c. Kết bài:
- Bạo hành trẻ em là một vấn đề ngày càng được xã hội quan tâm và lên án bởi những hậu
quả nặng nề mà nó để lại với trẻ em cũng như làm băng hoại truyền thống xã hội
- Tất cả chúng ta phải cùng chung tay để đẩy lùi hiện tượng này, trả lại cho tất cả trẻ em ở
Việt Nam cũng như toàn thế giới một môi trường sống đầy thân thiện, yêu thương, bao
dung để chúng có thể phát triển toàn diện và sau này trở thành những con người nhân ái,
văn minh, có ích cho xã hội
- Liên hệ bản thân
Để làm quen với dạng đề văn có hai vế hoặc đề tổng hợp, các em hãy tham khảo bài làm
sau:
Đề 5: “Người bi quan luôn thấy khó khăn trong mọi cơ hội. Người lạc quan luôn nhìn
được những cơ hội trong từng khó khăn”
Anh (chị) hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bình luận về ý kiến trên.

BÀI LÀM
Cuộc sống là một bộ môn nghệ thuật ai cũng tham gia, nhưng không phải ai cũng có thể trở
thành một người nghệ sĩ. Bởi cuộc sống không phải là tấm thảm trải đầy hoa hồng, mỗi người
đều có lúc phải đối diện với những gian nan và thách thức. Bàn về thái độ sống và suy nghĩ của
con người về cuộc đời, có ý kiến cho rằng: “Người bi quan luôn thấy khó khăn trong mọi cơ hội.
Người lạc quan luôn nhìn được những cơ hội trong từng khó khăn”.
Sharing the value
“Người bi quan” là những người luôn nhìn sự việc theo hướng tiêu cực, hay có thái độ chán
nản, buông xuôi trước công việc. Còn “người lạc quan” là người luôn có suy nghĩ tích cực, tinh
thần vươn lên và ý chí làm chủ cuộc đời, vươn lên khỏi nghịch cảnh. Trong cuộc sống, “khó
khăn” và “cơ hội” được hiểu như hai mặt trái ngược nhau của sự việc. Đúc kết thành một chân lí,
ý kiến trên là bài học lớn về thái độ sống và suy nghĩ: mỗi con người phải luôn lac quan, sống
chủ động, tích cực, có niềm tin để có thể tìm thấy “cơ hội” trong mọi hoàn cảnh, từ đó đi đến
thành công.
Ý kiến trên là hoàn toàn đúng đắn với mọi con người trong mọi xã hội. Bởi đã là con người
thì ai cũng có ưu có khuyết, giống như mọi vấn đề trong cuộc sống đều có tồn tại những mặt tốt
và mặt xấu riêng. “Người lạc quan ý thức được thế mạnh của bản thân, có niềm tin vào năng lực
và tràn đầy ý chí phấn đấu vươn lên nên hoàn toàn chủ động trong mọi hoàn cảnh, tìm thấy “cơ
hội” trong mọi “khó khăn”, thậm chí biến “khó khăn” thành “cơ hội”. Ngược lại, “người bi
quan” do không có niềm tin vào bản thân, thiếu ý chí phấn đấu và luôn có xu hướng chán nản,
buông xuôi thì không bao giớ nắm bắt được “cơ hội”, luôn nhìn thấy trong đó những “khó khăn”
và để “cơ hội” trôi qua khỏi tầm tay. Hẳn trong chúng ta ai cũng biết biết tấm gương về người
đàn ông nghị lực Nick Vujicic. Anh đã bị khuyết cả tứ chi từ khi vừa cháo đời. Nhưng không
chấp nhận làm gánh nặng cho xã hội, anh đã vượt qua mọi trở ngại để có thể sinh hoạt và chơi
một số môn thể thao, không phải lệ thuộc vào người khác. Không những vậy, anh đã “đặt chân”
đến nhiều quốc gia để diễn thuyết về niềm tin, nghị lực và hành trình hòa nhập cộng đồng của
mình. Chẳng phải đối mặt với cái “khó khăn” lớn của con người là sự khiếm khuyết không chỉ
một mà là nhiều bộ phận trên cơ thể, người đàn ông ấy vẫn không đánh mất tinh thần lạc quan,
chủ động phấn đầu vươn lên để tìm và hiện thực hóa “cơ hội” đó sao? Quá trình trở về cuộc sống
bình thường của anh là một sự nắm bắt “cơ hội” trong “khó khăn” đầy phi thường và kì diệu mà

không phải ai đặt trong hoàn cảnh bất hạnh ấy cũng có thể làm được, thật đáng trân trọng và ngợi
ca. Ngược lại, một nữ sinh của Mỹ, đứng trước cơ hội bước vào cánh cổng trường đại học, hòa
nhập với cuộc đời lớn lại chọn lấy cái chết chỉ vì một số lời trêu ghẹo đầy ác ý của các bạn học
cùng lớp. Eden Wormer – cô nữ sinh đó- đã đánh mất một điều vô cùng quan trọng trong cuộc
sống: đó là niềm tin và sự lạc quan. Bởi đó là qui luật của cuộc sống: vấp ngã được, đứng dậy
được, không có thử thách nào là không thể vượt qua, cũng không có thất bại nào là mãi mãi. Sự
bi quan đã làm cô trở nên bế tắc mà quên đi những “cơ hội” vẫn luôn ở quanh mình.
Thái độ sống tích cực và lạc quan sẽ giúp con người yêu đời, ham sống, có niềm tin và động
lực để vượt qua khó khăn. Nói cách khác, chính thái độ và cách nhìn sẽ chi phối đến cách sống
và đối diện với khó khăn. Chính điều đó sẽ làm nên thành bại trong cuộc đời mỗi con người. Anh
Nguyễn Sơn Hà là một nạn nhân chất độc màu da cam, bị mù từ khi còn nhỏ. Nhưng không chấp
nhận bóng tối, anh đã theo học tin học và sau này mở trung tâm tin học giúp nhiều người khuyết
tật khác sống có ích. Thái độ sống lạc quan đã giúp anh biến “khó khăn” thành “cơ hội”, hiện
thực hóa cơ hội và sống có ích cho cộng đồng, thắp lên “cơ hội” cho nhiều con người bất hạnh
khác. Từ đó ta nhận ra lối sống tích cực không chỉ giúp ta hoàn thành những mục tiêu mà còn tự
tìm đến những mục tiêu, lý tưởng, những cơ hội lớn, mở ra hoài bão lớn để con người phấn đấu
chạm đến những đỉnh cao.
Sharing the value
Ý thức điều đó, có thể coi thái độ sống tích cực, lạc quan là thước đo đánh giá năng lực và
phẩm chất con người. Nhà bác học Edison sau một triệu lần thất bại vẫn vững một niềm tin vào
mục tiêu để rồi thành công khi phát minh ra bóng đèn điện. Đó là một thành công lớn trên lĩnh
vực khoa học đương thời, khẳng định một lần nữa về vai trò của thái độ sống lạc quan trong mỗi
con người.
Nhưng lạc quan không đồng nghĩa với sự hão huyền, viển vông, hoàn hảo hóa thực tại và
năng lực bản thân. Sự lạc quan không trên cơ sở thực tiễn chỉ làm con người đi sai hướng và dễ
dàng vấp ngã, thất bại. Lạc quan không phải là coi thường khó khăn, mà là ý thức được khó
khăn, đối diện với khó khăn một cách chủ động và phấn đấu tìm ra hướng giải quyết, khắc phục
những trở ngại và sai lầm. Chỉ khi làm chủ được tất cả những điều đó, con người mới có thể
“nhìn được những cơ hội trong từng khó khăn”. Và việc nắm bắt và hiện thực hóa những cơ hội
ít ỏi chắt chiu ấy lại một lần nữa đòi hỏi ý chí phấn đấu, nghị lực và quyết tâm của mỗi con

người.
Thế nên, thật đáng phê phán những kẻ luôn sống bi quan, nhìn đời bằng màu xám, không
dám đối diện mà chọn cách buông xuôi trước mọi vấn đề khó khăn. Họ đã biến cơ hội của mình
thành khó khăn, họ không bao giờ đủ động lực và khả năng để vượt qua khó khăn, nắm bắt một
cơ hội khác nếu không thay đổi cách nhìn của mình. Cũng cần lên án những kẻ có tâm địa bất
chính, có những suy nghĩ và hành động đi ngược với đạo đức, lợi ích chung, gây hậu quả xấu
đến tập thể và cộng đồng.
Hiểu được điều này, mỗi con người hãy bình tĩnh và lạc quan khi đối diện với khó khăn, bởi
đó là tất yếu trong cuộc sống. Có danh nhân đã nói:”Tôi đã khóc khi không có giày để đi cho đến
khi thấy một người không có chân để đi giày”. Cuộc sống luôn cho ta cơ hội trong những thách
thức. Cho nên mỗi người chúng ta hãy nhìn đời lạc quan, không bi lụy, thông minh trong đánh
giá tốt – xấu của một vấn đề để tìm hướng hành động tối ưu và phù hợp. Đó chính là cách biến
khó khăn thành cơ hội. Còn khi có cơ hội đến, ta phải biết nắm bắt và tận dụng có hiệu quả, lấy
đó làm bước đà để ta bật đến thành công dễ dàng hơn. Có như thế, ta mới thực sự trở thành
người nghệ sĩ tài hoa trong bộ môn nghệ thuật cuộc đời.
Nhận xét đã nêu ra là một bài học, một chân lí vô cùng đúng đắn mang tính đúc kết và có ý
nghĩa giáo dục cao với mỗi con người, nhất là những người trẻ còn thiếu kinh nghiệm trước cuộc
đời. Là một học sinh còn ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta hãy thấm thía bài học đó, có thái độ
lạc quan tích cực trước mọi hoàn cảnh và chủ động phấn đấu, rèn luyện không ngừng để hoàn
thiện mình để sau này trở thành con người bản lĩnh và thành công trong cuộc sống.
(Bài làm của học sinh Hoàng Phương Anh – Lớp 12 trường Trần Đại Nghĩa)
VI. ĐỀ BÀI LUYỆN TẬP
Đề 1: Nhà văn Nga L.Tôn-xtôi nói: "Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì
không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống". Anh
(chị) hãy nêu suy nghĩ về vai trò của lí tưởng trong cuộc sống con người.
Đề 2: Suy nghĩ của anh chị về ý kiến: “Sống là không chờ đợi”.
Đề 3: Bàn về vai trò của cá nhân trong cộng đồng.
Sharing the value
Đề 4: “Sự học không có quê hương nhưng người có học vấn phải có Tổ quốc” ( Luis Paster)
Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.

Đề 5: Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến: “"Đời phải trải qua giông tố nhưng không được cúi đầu
trước giông tố"( Trích “Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm”)
Đề 6: Trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến của một nhà triết học: “ Mỗi con vật khi sinh ra
đều là tất cả những gì nó có. Chỉ có con người là ngay từ thuở lọt lòng thì chẳng là gì cả. Nó làm
thế nào thì nó sẽ trở thành như thế ấy, và nó phải làm bằng tự do của chính nó. Tôi chỉ có thể trở
thành kẻ do chính tôi làm ra”.
Đề 7: Suy nghĩ của anh (chị) về quan niệm: “Khi một cánh cửa hạnh phúc bị đóng lại, một cánh
cửa khác sẽ được mở ra”.
Đề 8: Diễn giả Trần Đăng Khoa từng đưa ra lời khuyên cho các bạn trẻ: “Học tự tin từ thất bại để
thành công, học khiêm nhường từ thành công để không thất bại”.
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) để trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.
Đề 9: Nick Vujicic: "Ai có sự tự ti mới là người khuyết tật" .
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) để trình bày suy nghĩ của anh/ chị về ý kiến trên.
Đề 10: “Trong số các bạn trẻ mà tôi đã gặp, có rất nhiều bạn đã sống dấn thân. Nhưng vẫn còn
không ít bạn sống nhạt. Nếu điều này kéo dài như thế này sẽ tạo ra một xã hội nhạt nhẽo.” - Viện
trưởng IRED và hiệu trưởng PACE - Giản Tư Trung nhận xét tại "Diễn đàn tinh hoa trẻ Việt Nam
2012 - Đâu là sứ mệnh chung và giá trị chung của người trẻ Việt"
Anh (chị) có đồng tình với nhận xét trên? Hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) nêu lên suy
nghĩ của mình.
Đề 11: Hãy thể hiện quan điểm của mình trước cuộc vận động “Nói không với những gian lận
trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”.
Đề 12: Suy nghĩ của anh (chị) về bệnh vô cảm trong xã hội ngày nay.
Đề 13: Suy nghĩ của anh (chị) về căn bệnh tham nhũng.
Đề 14: Hiện nay có một số học sinh học qua loa đối phó, không học thật sự. Anh (chị) hãy phân
tích bản chất của lối học đối phó để nêu lên những tác hại của nó.
Đề 15: Tuổi trẻ học đường suy nghĩ và hành động để giảm thiểu tai nạn giao thông.
Đề 16: Môi trường sống của con người ngày càng bị ô nhiễm nặng nề, đặc biệt là ở các nước
đang phát triển như Việt Nam. Anh (chị) hãy bày tỏ suy nghĩ của mình về vấn đề trên.
Đề 17: Anh chị có suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay.
Đề 18: Suy nghĩ của anh chị về phong trào “Tiếp sức mùa thi” diễn ra hằng năm vào các kỳ thi

Quốc gia.
Đề 19: Bàn về thành công và thất bại trong cuộc sống.
Sharing the value
Đề 20: Suy nghĩ của anh chị về ý kiến "Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa
mãn lòng ích kỷ. Kẻ mạnh chính là kẻ giúp đỡ người khác trên đôi vai mình." (Nam Cao)
Đề 21: Viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến “ Cuộc sống
cần nghỉ ngơi, cuộc sống không ngơi nghỉ”.
Đề 22: Viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến: “Người chiến
thắng nhìn thấy giải pháp cho mọi vấn đề, kẻ thất bại luôn nhìn thấy vấn đề trong mọi câu trả
lời”.
Đề 23: Viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ của anh (chị) về câu danh ngôn:
“Thành công là đạt được thứ bạn muốn. Hạnh phúc là muốn thứ bạn đạt được”.
Đề 24: Viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến : “Trí tuệ của
con người trưởng thành trong tĩnh lặng, còn tính cách trưởng thành trong bão táp” (W.Gơt)
Đề 25: Viết bài văn ngắn (khoảng 600 từ) bày tỏ suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến “Luôn luôn
đón nhận sự thay đổi, nhưng đừng bao giờ đánh mất giá trị của mình”.
Đề thi đại học khối C – 2010:
“Như một thứ a-xit vô hình, thói vô trách nhiệm ở mỗi cá nhân có thể ăn mòn cả một xã hội”.
Từ ý kiến trên, anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình
về tinh thần trách nhiệm và thói vô trách nhiệm của con người trong cuộc sống hiện nay.
Đề thi đại học khối D – 2010
“Đạo đức giả là một căn bệnh chết người luôn nấp sau bộ mặt hào nhoáng”.
Từ ý kiến trên, anh/chị hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của mình
về sự nguy hại của đạo đức giả đối với con người và cuộc sống.
Đề thi đại học khối C – 2011
“Biết tự hào về bản thân là cần thiết nhưng biết xấu hổ còn quan trọng hơn”.
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên
Đề thi đại học khối D – 2011
“Đừng cố gắng trở thành người nổi tiếng mà trước hết hãy là người có ích”.
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.

Đề thi đại học khối C – 2012
“Kẻ cơ hội thì nôn nóng tạo ra thành tích, người chân chính thì kiên nhẫn lập nên thành tựu”.
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.
Đề thi đại học khối D – 2012
“Ngưỡng mộ thần tượng là một nét đẹp văn hóa, nhưng mê muội thần tượng là một thảm họa”.
Sharing the value
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.
Đề thi đại học khối C – 2013
Nhìn lại vốn văn học dân tộc, nhà nghiên cứu Trần Đình Hượu có nêu một nhận xét về lối sống
của người Việt Nam truyền thống là:
Không ca tụng trí tuệ mà ca tụngsự khôn khéo. Khôn khéo là ăn đi trước, lội nước theo sau, biết
thủ thế, giữ mình, gỡ được tình thế khó khăn.
(Theo Ngữ văn 12, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, tr. 160-161)
Từ nhận thức về những mặt tích cực và tiêu cực của lối sống trên, anh/chị hãy bày tỏ quan điểm
sống của chính mình (bài viết khoảng 600 từ)
Đề thi đại học khối D – 2013
Đi dọc đất nước với tâm nguyện tìm hiểu nguồn cội bằng trải nghiệm của chính mình, chàng trai
Việt kiều Tran Hung John có một nhận xét:
Phần nhiều người Việt Nam có tính cách thụ động, là những người đi theo chứ không phải người
tiên phong. Nếu có ai đó đi trước và thử trước, tôi sẽ theo sau chứ không bao giờ là người dẫn
đường. Áp lực xã hội khiến bạn phải đi theo con đường đã được vẽ sẵn.
(John đi tìm Hùng, NXB Kim Đồng, 2013, tr.113)
Anh/chị có đồng tình với ý kiến trên không? Hãy trao đổi với Tran Hung John và bày tỏ quan
điểm sống của chính mình (bài viết khoảng 600 từ).