CHƯƠNG IV
SỰ BẢO TOÀN VÀ CHUYỂN HÓA
NĂNG LƯỢNG
BÀI 59 :
NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ
NĂNG LƯỢNG

CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG ĐÃ BIẾT

Cơ năng: Năng lượng cơ học

Nhiệt năng: Năng lượng nhiệt

Điện năng: Năng lượng điện

Quang năng: Năng lượng ánh sáng

Hoá năng: Năng lượng hoá học

Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Cho biết hoạt động các thiết bị sau và sự chuyển hóa
năng lượng khi hoạt động
1. Bình điện xe đạp
2. Đèn huỳnh quang
3. Pin
4. Cây nến
5. Đèn điện dây tóc
6. Động cơ điện
7. Động cơ nhiệt

8. Gương
9. Đun nước bằng ánh sáng mặt trời

Trả lời:
1. Bình điện xe đạp: HĐ Núm quay bình phát điện, cơ năng=> điện năng
2. Đèn huỳnh quang: HĐ Đưa điện vào làm đèn sáng(Đèn không nóng),
điện năng=> quang năng
3. Pin: HĐ Thỏi than và kẽm tác dụng hóa học khác nhau với axit tạo ra
điện, hóa năng=> điện năng
4. Cây nến: HĐ Phản ứng cháy với oxi sinh nhiệt, hóa năng => nhiệt năng
5. Đèn điện dây tóc: HĐ Đưa điện vào làm dây tóc nóng nhiều tới mức phát
ra ánh sáng, điện năng=> nhiệt năng
6. Động cơ điện: HĐ Đưa điện vào động cơ làm động cơ quay,
điện năng=>cơ năng
7. Động cơ nhiệt: HĐ Nhiên liệu bị đốt cháy gây giãn nở khí làm pít tông
chuyển động, nhiệt năng=> cơ năng
8. Gương: HĐ Phản xạ lại ánh sáng chiếu vào nó, quang năng=> quang năng
9. Đun nước bằng ánh sáng mặt trời: HĐ Ánh sáng chiếu vào nồi nước làm
nước nóng lên, quang năng=> nhiệt năng

I. Năng lượng
Bài tập1. Đánh dấu (x) vào cột tương ứng chỉ rõ trường hợp vật
có cơ năng, nhiệt năng và cách nhận biết cơ năng, nhiệt năng của
vật.
TT Các trường hợp Có cơ
năng
Có nhiệt
năng
Cách nhận biết
1

Tảng đá nằm trên mặt đất
2
Tảng đá nâng lên khỏi mặt
đất
3
Chiếc thuyền chạy trên mặt
nước
4
Ngọn lửa bếp gas đang cháy
5
Truyền được âm
6
Gương phản chiếu ánh
sáng
X
X
X
Có khả năng thực
hiện công
Có khả năng thực
hiện công
Có khả năng làm
nóng vật khác

TT Các trường hợp Có cơ
năng
Có
nhiệt
năng
Cách nhận biết

1
Tảng đá nằm trên mặt đất
2
Tảng đá nâng lên khỏi mặt
đất
3
Chiếc thuyền chạy trên mặt
nước
4
Làm cho vật nóng lên
5
Truyền được âm
6
Phản chiếu được ánh sáng
X
X
X
Có khả năng thực
hiện công
Có khả năng thực
hiện công
Có khả năng làm
nóng vật khác
KL1. Nhận biết vật có cơ năng khi nó có khả năng thực hiện công,
có nhiệt năng khi nó có khả năng làm nóng vật khác.

II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa giữa chúng
Câu hỏi 2. Quan sát từng bộ phận 1, 2 của mỗi thiết bị
và chỉ rõ sự chuyển hóa năng lượng sau đó ghi lại kết
quả vào bảng

TT Tên
thiết bị
Sự chuyển hóa năng
lượng (BP1)
Sự chuyển hóa năng lượng
(BP2)
1 A
2 B
3 C
4 D
5 E
Cơ năng=> Điện năng Điện năng=> Nhiệt năng năng
Điện năng=> Cơ năng Cơ năng=> Cơ năng
Hóa năng=> Nhiệt năng Nhiệt năng=> Cơ năng
Hóa năng=> Điện năng
Điện năng=> Nhiệt năng
Quang năng=> Quang năng Quang năng=> Nhiệt năng

Câu hỏi 3. Trong các thiết bị hình 59.1 ta nhận biết điện năng, hóa
năng, quang năng khi chúng được chuyển hóa thành dạng năng
lượng nào?
TT Dạng năng lượng
ban đầu
Tên
thiết
bị có
Dạng năng lượng cuối cùng
mà ta nhận biết được
1 Hóa năng
2 Quang năng

3 Điện năng
D
C
E
A
B
Cơ năng
Nhiệt năng
Nhiệt năng
Nhiệt năng
Cơ năng
KL2. Ta nhận biết quang năng, hóa năng, nhiệt năng khi chúng
chuyển hóa sang nhiệt năng hoặc cơ năng
Các quá trình biến đổi trên ta thấy đã có sự chuyển hóa năng
lượng từ dạng này sang dạng khác

Bài tập vận dụng 1: Chỉ rõ sự chuyển hóa năng lượng trong mỗi
quá trình sau
T
T
Quá trình Sự chuyển hóa năng lượng
1 Nước chảy từ trên cao xuống
thấp
2 Ánh sáng chiếu vào mặt nước
ao hồ làm nước nóng lên
3 Đưa điện vào động cơ xe đạp
điện làm xe chuyển động
4 Gió thổi làm tờ giấy trên sân
bay lên cao
5 Đun nóng nước bằng siêu điện

6 Ánh sáng chiếu vào pin quang
điện làm nó phát điện
Thế năng => Động năng
Quang năng => Nhiệt năng
Điện năng => Cơ năng
Động năng => Thế năng
Điện năng => Nhiệt năng
Quang năng=> Điện năng

C5:
III. VẬN DỤNG
Tóm tắt: V=2lít →m=2 kg
t
0
1
= 20
0
C ; t
0
2
= 80
0
C ; c = 4200 J/kg.K
Q = ? Bài làm
Nhiệt lượng mà nước đã nhận được làm nước nóng lên tính
theo công thức: Q=mc(t
0
2
- t
0

1
)
Thay số: Q= 2.4200(80- 20) =504000(J)
Theo định luật bảo toàn năng lượng Q này chính là điện năng
chuyển hóa sang. Vậy A=Q=504000(J)

GHI NHớ

Ta nhận biết đợc một vật có cơ năng khi vật đó có
khả năng thực hiện công, cú nhit nng khi nú
cú kh nng làm nóng các vật khác.

Ta nhận biết đợc hoá năng, điện năng, quang
năng khi chúng chuyển hoá thành cơ năng hay
nhiệt năng.

Nói chung, mọi quá trình biến đổi đều kèm theo sự
chuyển hoá năng lợng từ dạng này sang dạng
khác.

Bài tập vận dụng 2. Khi nạp điện cho bình ắc qui người ta thấy
dòng điện làm các tấm chì bị biến thành các tấm có chất khác
nhau. Khi ắc qui đem sử dụngthắp sáng đèn thì 2 tấm khác chất
tác dụng khác nhau với axit tạo ra điện. Vậy khi nạp và khi sử
dụng có sự chuyển hóa năng lượng như thế nào?
Khi nạp điện cho ắc qui:
Khi dùng sử dụng thắp ắc qui để sáng:
Điện năng=> Hóa năng
Hóa năng=> Điện năng


1
2
2
E
Bµi häc kÕt thóc t¹i ®©y.
Bµi häc kÕt thóc t¹i ®©y.
+ -
12v=
1
D
A
B
2
C

C¸m ¬n c¸c em !
C¸m ¬ n c¸c em !

1

I. NĂNG LƯỢNG
NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

C3
II. CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ GIỮA CHÚNG
B

I. NĂNG LƯỢNG
NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG


C3
II. CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ GIỮA CHÚNG

I. NĂNG LƯỢNG
NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

C3
II. CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ GIỮA CHÚNG
D

1
2

I. NĂNG LƯỢNG
NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ NĂNG LƯỢNG

C3
II. CÁC DẠNG NĂNG LƯỢNG VÀ SỰ CHUYỂN HOÁ GIỮA CHÚNG
E
2
1

II. Các dạng năng lượng và sự chuyển hóa giữa chúng
Quan sát từng bộ phận 1, 2 của mỗi thiết bị và chỉ rõ sự chuyển
hóa năng lượng sau đó ghi lại kết quả vào bảng
TT Tên
thiết bị
Sự chuyển hóa năng
lượng (BP1)
Sự chuyển hóa năng lượng

(BP2)
1 A
2 B
3 C
4 D
5 E
Cơ năng=> Điện năng Điện năng=> Nhiệt năng năng
Điện năng=> Cơ năng Cơ năng=> Cơ năng
Hóa năng=> Nhiệt năng Nhiệt năng=> Cơ năng
Hóa năng=> Điện năng
Điện năng=> Nhiệt năng
Quang năng=> Quang năng Quang năng=> Nhiệt năng

TT Tên
thiết bị
Sự chuyển hóa năng
lượng (BP1)
Sự chuyển hóa năng lượng
(BP2)
1 A
2 B
3 C
4 D
5 E
Cơ năng=> Điện năng
Điện năng=> Cơ năng Cơ năng=> Cơ năng
Hóa năng=> Nhiệt năng Nhiệt năng=> Cơ năng
Hóa năng=> Điện năng
Điện năng=> Nhiệt năng
Quang năng=> Quang

năng
Quang năng=> Nhiệt năng
Điện năng=> Nhiệt năng
năng

TT Dạng năng lượng ban đầu Tên thiết bị
có
Dạng năng lượng cuối
cùng mà ta nhận biết được
1 Hóa năng C Cơ năng
D Nhiệt năng
2 Quang năng E Nhiệt năng
3 Điện năng A Nhiệt năng
B Cơ năng
Ta nhận biết quang năng, hóa năng, nhiệt năng khi chúng chuyển hóa sang nhiệt năng
hoặc cơ năng
Các quá trình biến đổi trên ta thấy đã có sự chuyển hóa năng lượng từ dạng này sang
dạng khác