Chào mừng các thầy cô giáo đã
về dự tiết học hôm nay.
TIẾNG
VIỆT
6

Cho hai cụm từ sau
a/ Cái bàn này
b/ Ba con trâu ấy
Câu 1: Các cụm từ trên thuộc loại cụm từ gì?
A. Cụm danh từ
B. Cụm động từ
C. Cụm tính từ
D. Phó từ

Câu 2 : Điền các cụm danh từ trên vào mô
hình sau:
Mô hình cụm danh từ
a. Cái bàn này
b. Ba con trâu ấy
•
l
Phần trước Phần trung tâm Phần sau
Cái bàn này
Con trâu ấy
ba

Tuần 15 - Tiết 57

I- Chỉ từ là gì?

1. Nhận xét ví dụ 1 (SGK-136-137)
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan đi dò la khắp
nước tìm người tài giỏi.
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những
câu đố oái oăm để hỏi mọi người đã mất nhiều công tìm
kiếm nhưng viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật lỗi
lạc.
Một hôm, viên quan đi qua một cánh đồng làng kia, chợt
thấy bên vệ đường có hai cha con nhà nọ đang làm ruộng
(Em bé thông minh)
ông vua
Viên quan
làng
nhà
Các từ được in màu đỏ (in đậm SGK) trong những câu
sau bổ sung ý nghĩa cho từ nào?

Nếu bỏ các từ: nọ,
ấy, kia thì nghĩa
của các từ trên có
thay đổi không?
Các từ: Nọ, ấy, kia, này
bổ sung ý nghĩa cho danh từ

I- Chỉ từ là gì?
1. Nhận xét VD1
(SGK- 136-13
2. So sánh cụm từ,
a, So sánh các từ
và cụm từ (SGK-

137)
b.Ví dụ 2- SGK-137: So sánh các từ
và cụm từ sau, từ đó rút ra ý nghĩa
của những từ được in màu đỏ.
-

- ông vua / ông vua nọ
- viên quan / quan ấy
- làng / làng kia
- quyển sách / quyển sách này
Thiếu đi tính
xác định
Thiếu đi tính
xác định
Xác định rõ ràng,
cụ thể hơn trong
không gian
Xác định rõ ràng,
cụ thể hơn trong
không gian
b.Các từ: Nọ, ấy,
kia, này
xác định cụ thể
hơn trong
không
gian

I- Chỉ từ là gì?
1. Nhận xét VD1 (SGK- 136-13
2. So sánh cụm từ

a, So sánh các từ và cụm từ
b. So sánh các từ: ấy, nọ
(VD3- SGK-137)
c. Ví dụ 3 SGK - 137
Hồi ấy ở Thanh Hóa có một người
làm nghề đánh cá tên là Lê Thận.
Một đêm nọ,Thận thả lưới ở một
bến vắng như thường lệ.
(Sự tích Hồ Gươm)
- Viên quan ấy / hồi ấy
- nhà nọ / đêm nọ
Nghĩa của các từ
ấy, nọ trong
những câu sau có
điểm nào giống và
điểm nào khác với
các trường hợp đã
phân tích ở bài
tập2?


*Giống nhau: - cùng trỏ vào sự vật
- cùng xác định vị trí sự vật
(định vị sự vật)
VD1:
Viên quan ấy
Nhà nọ
xác định vị
trí sự vật
trong

không
gian.
VD3:
Hồi ấy
Đêm nọ
xác định vị
trí sự vật
trong thời
gian.

Chỉ từ là những từ dùng để trỏ vào
sự vật nhằm xác định vị trí của sự
vật trong không gian hoặc thời
gian.
(Học ghi nhớ 1- SGK- 137)
Các từ: này, ấy, nọ, kia gọi là chỉ từ.Vậy,
em hiểu thế nào là chỉ từ?

I- Chỉ từ là gì?
3- Kết luận: Chỉ từ là
những từ dùng để trỏ vào
sự vật nhằm xác định vị trí
của sự vật trong không
gian hoặc thời gian.
Ví dụ: này, ấy, nọ, kia, đây, đó,
II- Hoạt động của chỉ từ
trong câu:
Trong các câu đã dẫn ở phần I chỉ từ
đảm nhận chức vụ gì?
Ngày xưa có ông vua nọ sai một viên quan

đi dò la khắp nước tìm người tài giỏi. Viên
quan ấy đã đi nhiều nơi,đến đâu quan
cũng ra những câu đố oái oăm để hỏi mọi
người đã mất nhiều công tìm kiếm nhưng
viên quan vẫn chưa thấy có người nào thật
lỗi lạc.
Một hôm,viên quan đi qua một cánh đồng
làng kia,chợt thấy bên vệ đường có hai
cha con nhà nọ đang làm ruộng( )
(Em bé thông minh)
Làm phụ ngữ sau của cụm danh từ.
1. Chỉ từ thường làm phụ ngữ
sau trong cụm danh từ.

I- Chỉ từ là gì?
-Chỉ từ là những từ dùng để
trỏ vào sự vật nhằm xác định
vị trí của sự vật trong không
gian hoặc thời gian.
Ví dụ: này, ấy, nọ, kia, đây, đó,
II- Hoạt động của chỉ từ
trong câu:
1- Chỉ từ thường làm phụ ngữ sau
trong cụm danh từ.
Tìm chỉ từ trong những câu dưới
đây.Xác định chức vụ của chúng trong
câu?
a.Cuộc chống Mỹ cứu nước của nhân
dân ta dù phải kinh qua gian khổ,hi
sinh nhiều hơn nữa, song nhất đinh

thắng lợi hoàn toàn.
Đó là một điều chắc chắn.
(Hồ Chí Minh)
b. Từ đấy , nước ta chăm nghề trồng
trọt,chăn nuôi và có tục ngày Tết làm
bánh chưng,bánh giầy.
(Bánh chưng, bánh giầy)
Đó: làm chủ ngữ, đấy: làm trạng ngữ.
2- Chỉ từ làm chủ ngữ hoặc trạng
ngữ trong câu.
III- Luyện tập:
Đó
Đấy

I- Chỉ từ là gì?
- Chỉ từ là những từ dùng để
trỏ vào sự vật nhằm xác định
vị trí của sự vật trong không
gian hoặc thời gian.
II- Hoạt động của chỉ từ trong câu:
- Chỉ từ thường làm phụ ngữ sau
trong cụm danh từ.
- Chỉ từ làm chủ ngữ hoặc trạng
ngữ trong câu.
III- Luyện tập:
1.Bài tập 1:
Tìm chỉ từ và xác định ý nghĩa,
chức vụ ngữ pháp của chỉ từ
Bài tập 1: Tìm chỉ từ trong những câu sau
đây.Xác định ý nghĩa và chức vụ của các

chỉ từ ấy.
a. Vua cha xem qua một lượt rồi dừng lại
trước chồng bánh của Lang Liêu, rất vừa
ý, bèn gọi lên hỏi. Lang Liêu đem giấc
mộng gặp thần ra kể lại.Vua cha ngẫm
nghĩ rất lâu rồi chọn hai thứ bánh ấy đem
tế Trời, Đất cùng Tiên Vương.
(Bánh chưng, bánh giầy)
b. Đấy vàng, đây cũng đồng đen
Đấy hoa thiên lí, đây sen Tây Hồ.
(Ca dao)
c. Nay ta đưa năm mươi con xuống biển,nàng
đưa năm mươi con lên núi, chia nhau cai
quản các phương.
(Con Rồng, cháu Tiên)
d. Từ đó nhuệ khí của nghĩa quân ngày một
tăng.
(Sự tích Hồ Gươm)

Hoạt động nhóm (3 phút)
Câu Chỉ từ Ý nghĩa Chức vụ ngữ
pháp
a
b
c
Điền chỉ từ, nêu ý nghĩa và chức vụ ngữ pháp
của nó vào bảng sau:

Đáp án
câu chỉ từ ý nghĩa Chức vụ

ngữ pháp
a ấy định vị sự vật
trong không
gian
Phụ ngữ
cụm danh
từ
b đấy,
đây
định vị sự vật
trong không
gian
Làm chủ
ngữ
c nay định vị sự vật
trong thời gian
Làm trạng
ngữ

I- Chỉ từ là gì?
II- Hoạt động của chỉ từ trong câu:
III- Luyện tập:
Bài tập 2: Thay các cụm từ in màu đỏ dưới
đây bằng những chỉ từ thích hợp và giải
thích vì sao cần thay như vậy?
a. Giặc tan vỡ.Đám tàn quân giẫm đạp lên
nhau chạy trốn,trán sĩ đuổi đến chân
núi Sóc(Sóc Sơn).Đến chân núi Sóc,
một mình một ngựa,trán sĩ lên đỉnh
núi,cởi giáp sắt bỏ lại,rồi cả người lẫn

ngựa từ từ bay lên trời.
(Theo Thánh Gióng)
b. Người ta còn nói khi ngựa thét ra lửa,lửa
đã thiêu cháy một làng,cho nên làng bị
lửa thiêu cháy về sau gọi là làng Cháy.
(Theo Thánh Gióng)
1.Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
-
Có thể thay như sau:
a. Đến chân núi Sóc = đến đấy.
b. Làng bị lửa thiêu cháy = làng ấy
Cần viết như vậy để khỏi lặp từ.

I- Chỉ từ là gì?
II- Hoạt động của chỉ từ trong câu:
III- Luyện tập:
Bài tập 3: Có thể thay các chỉ từ trong đoạn
dưới đây bằng những từ hoặc cụm từ
nào không? Rút ra nhận xét về tác dụng
của chỉ từ.
Năm ấy, đến lượt Lí Thông nộp mình.
Mẹ con hắn nghĩ kế lừa Thạch Sanh
chết thay. Chiều hôm đó,chờ Thạch
Sanh kiếm củi về, Lí Thông dọn một
mâm rượu thịt ê hề mời ăn, rồi bảo:
- Đêm nay, đến phiên anh canh miếu
thờ, ngặt vì dở cất mẻ rượu, em chịu
khó thay anh, đến sáng thì về.
(Thạch Sanh)

1.Bài tập 1:
2.Bài tập 2:
3.Bài tập 3:
Không thay được. Vì chỉ từ có vai
trò rất quan trọng.
Chúng có thể chỉ ra những sự
vật, thời điểm khó gọi thành tên,
giúp người nghe, người đọc ®ịnh
vị được các sự vật, thời điểm ấy
trong chuỗi sự vật hay trong
dòng thời gian vô tận.

I- Chỉ từ là gì?
II- Hoạt động của chỉ từ
trong câu:
III- Luyện tập:
Bài tập 4: Viết đoạn văn ngắn có
dùng chỉ từ.
1. Bài tập 1:
2. Bài tập 2:
3. Bài tập 3:
4. Bài tập 4
Mùa hè năm nay, lớp tôi tổ
chức đi tham quan công
viên nước Hồ Tây. Đó là
một kỷ niệm tuyệt vời. Vì ai
đã từng đến thăm công
viên ấy dù chỉ một lần thì
khó có thể quên được.


1- Cho ví dụ cụm danh từ có phụ ngữ sau là chỉ từ.
Tất cả những học sinh này
2- Đặt câu có chỉ từ làm chủ ngữ.
Đó / là một kỉ niệm đáng nhớ.
3- Đặt câu có chỉ từ làm trạng ngữ.
Đêm ấy, tôi / trăn trở mãi, không ngủ được
Em hãy nhắc lại hoạt động của chỉ từ trong câu?
Chỉ từ thường làm phụ ngữ cho cụm danh từ.
Ngoài ra chỉ từ còn làm chủ ngữ hoặc trạng ngữ

HƯỚNG DẪN TỰ HỌC:
Bài vừa học: Cần nắm:
-
Chỉ từ là gì?
-
Hoạt động của chỉ từ trong câu?
-
Viết đoạn văn ngắn có dùng chỉ từ.
Chuẩn bị bài mới:
- Luyện tập kể chuyện tưởng tượng.
- Tham khảo bài văn hay và bài văn mẫu,
tìm ý và lập dàn bài cho các đề tập làm văn
đã dặn ở tiết trước. Mỗi Tổ chuẩn bị một
đề, riêng đề 5 bắt buộc em nào cũng phải
chuẩn bị.
Lập dàn bài và viết thành văn đề 5: Luyện
nói ở nhà.