I. KHÁI NIỆM VỀ NHÂN CÁCH VÀ
I. KHÁI NIỆM VỀ NHÂN CÁCH VÀ
SỰ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH
SỰ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH



1. Khái niệm về nhân
1. Khái niệm về nhân
cách .
cách .
- Theo Tâm lý học,
nhân cách là bộ mặt
tâm lý - đạo đức của
mỗi người, đó là toàn
bộ những đặc điểm,
phẩm chất tâm lý qui
định giá trị xã hội và
hành vi xã hội của
người đó.


- Theo Giáo dục học, nhân cách bao gồm tất cả các
nét, các mặt, các phẩm chất có ý nghĩa xã hội
trong một con người. Nhân cách là toàn bộ các đặc
điểm tâm sinh lý của cá nhân được xã hội đánh giá
tạo nên giá trị của cá nhân đó


Quan niệm khác trong truyền thống:
Quan niệm khác trong truyền thống:
+ Chân – Thiện – Mỹ
+ Chân – Thiện – Mỹ
+ Nhân – Trí – Dũng – Liêm.
+ Nhân – Trí – Dũng – Liêm.
+ Cần – Kiệm – Liêm – Chính.
+ Cần – Kiệm – Liêm – Chính.




Tóm lại: Nhân cách là tổ hợp các thuộc tính
Tóm lại: Nhân cách là tổ hợp các thuộc tính
tâm lí của cá nhân mang tính ổn định, riêng
tâm lí của cá nhân mang tính ổn định, riêng
biệt….được thể hiện ra ngoài thông qua hành vi,
biệt….được thể hiện ra ngoài thông qua hành vi,
cử chỉ và cách nói năng tương ứng.
cử chỉ và cách nói năng tương ứng.

2. Khái niệm về sự phát triển
2. Khái niệm về sự phát triển
nhân cách
nhân cách


Sự phát triển nhân

Sự phát triển nhân
cách là qúa trình tăng
cách là qúa trình tăng
trưởng, tích lũy, hoàn
trưởng, tích lũy, hoàn
thiện về thể chất, tâm
thiện về thể chất, tâm
lý và xã hội của cá
lý và xã hội của cá
nhân. Biểu hiện:
nhân. Biểu hiện:

- Sự phát triển về
- Sự phát triển về
mặt thể chất:
mặt thể chất:
biểu hiện ở
biểu hiện ở
những biến đổi
những biến đổi
về chiều cao,
về chiều cao,
trọng lượng, cơ
trọng lượng, cơ
bắp, sự hoàn
bắp, sự hoàn
thiện các giác
thiện các giác
quan và sự phối
quan và sự phối

hợp vận động
hợp vận động
cơ thể.
cơ thể.

- Sự phát triển về mặt tâm
- Sự phát triển về mặt tâm
lý: thể hiện ở những
lý: thể hiện ở những
biến đổi của các qúa
biến đổi của các qúa
trình nhận thức, tình
trình nhận thức, tình
cảm, ý chí… và ở sự hình
cảm, ý chí… và ở sự hình
thành những thuộc tính
thành những thuộc tính
tâm lý mới của cá nhân.
tâm lý mới của cá nhân.
TÔI SẼ LÀ TỔNG
THỔNG LỪNG
DANH

- Sự phát triển về mặt xã hội: thể hiện ở những
- Sự phát triển về mặt xã hội: thể hiện ở những
biến đổi trong thái độ cư xử với người xung
biến đổi trong thái độ cư xử với người xung
quanh, ở sự tham gia tích cực vào các quan hệ
quanh, ở sự tham gia tích cực vào các quan hệ
và hoạt động xã hội.

và hoạt động xã hội.

II. NHÂN CÁCH CON NGƯỜI VIỆT
NAM TRUYỀN THỐNG VÀ HIỆN ĐẠI.


1.
1.
Nhân cách con người Việt Nam truyền thống.
Nhân cách con người Việt Nam truyền thống.


a, Lòng yêu nước:
a, Lòng yêu nước:


- Lòng yêu nước của mỗi người dân VN bắt
- Lòng yêu nước của mỗi người dân VN bắt
nguồn từ tình yêu thương gia đình, quê hương,
nguồn từ tình yêu thương gia đình, quê hương,
làng bản, rồi dần mở rộng ra cả nước.
làng bản, rồi dần mở rộng ra cả nước.


- Trong lịch sử lòng yêu nước được thể hiện ở
- Trong lịch sử lòng yêu nước được thể hiện ở
sự vùng dậy chống giặc ngoại xâm, bảo vệ
sự vùng dậy chống giặc ngoại xâm, bảo vệ
giống nòi từ các thể hệ, các tầng lớp, các
giống nòi từ các thể hệ, các tầng lớp, các

giới…
giới…

b, Tinh thần đoàn kết:
b, Tinh thần đoàn kết:
- Nguồn gốc của tinh thần đoàn kết:
- Nguồn gốc của tinh thần đoàn kết:
+ Các dân tộc VN đêu chung gốc “ Con rồng,
+ Các dân tộc VN đêu chung gốc “ Con rồng,
cháu tiên”, “Con lạc cháu hồng’ ,đều sinh ra từ
cháu tiên”, “Con lạc cháu hồng’ ,đều sinh ra từ
một mẹ.
một mẹ.
+ Gắn kết lại để cùng nhau chống thiên tai, địch
+ Gắn kết lại để cùng nhau chống thiên tai, địch
họa, bệnh tật,
họa, bệnh tật,
- Ở Vn tuy có rất nhiều tôn giáo, dân tộc nhưng
- Ở Vn tuy có rất nhiều tôn giáo, dân tộc nhưng
chưa hề có xung đột sắc tộc, tôn giáo. Đều sát
chưa hề có xung đột sắc tộc, tôn giáo. Đều sát
cách tạo thành khối “ Đại đoàn kết dân tộc” của
cách tạo thành khối “ Đại đoàn kết dân tộc” của
mặt trận Tổ quốc VN.
mặt trận Tổ quốc VN.



c, Lòng nhân ái:
c, Lòng nhân ái:



- Có nguồn gốc từ trong các tôn giáo.
- Có nguồn gốc từ trong các tôn giáo.
-
Thể hiện ở tinh thần tương than tương ái, “ Một
Thể hiện ở tinh thần tương than tương ái, “ Một
miếng khi đói, bằng một gói khi no”.
miếng khi đói, bằng một gói khi no”.
-
Hãy sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ nói về tình
Hãy sưu tầm các câu ca dao, tục ngữ nói về tình
nhân ái.
nhân ái.

d, Hiếu học:
d, Hiếu học:


- Có nguồn gốc từ nho giáo, các gia đình VN đều
- Có nguồn gốc từ nho giáo, các gia đình VN đều
coi trong việc học tập.
coi trong việc học tập.


* Ngoài ra người Việt Nam truyền thống còn có:
* Ngoài ra người Việt Nam truyền thống còn có:
+
+
Cần cù, chịu khó, giỏi chịu đựng và vượt gian

Cần cù, chịu khó, giỏi chịu đựng và vượt gian
khổ.
khổ.
+ Tiết kiệm, giản dị.
+ Tiết kiệm, giản dị.
+ Sáng tạo, linh hoạt.
+ Sáng tạo, linh hoạt.
+ Tự lập, tự cường.
+ Tự lập, tự cường.
+ Dũng cảm, bất khuất.
+ Dũng cảm, bất khuất.
+ Mềm dẻo, cỏi mở, lạc quan, yêu đời…
+ Mềm dẻo, cỏi mở, lạc quan, yêu đời…

* Tuy nhiên, người VN truyền thống
* Tuy nhiên, người VN truyền thống
còn có những nét tâm lí như:
còn có những nét tâm lí như:
- Những thói quen, tập tính, và những hạn chế về
- Những thói quen, tập tính, và những hạn chế về
tầm nhìn, tác phong công nghiệp kém.
tầm nhìn, tác phong công nghiệp kém.
- Hoạch toán kinh tế kém.
- Hoạch toán kinh tế kém.
- Tâm lí bình quan, cào bằng.
- Tâm lí bình quan, cào bằng.
- Thiếu tính kỉ luật, chưa có tác phong công
- Thiếu tính kỉ luật, chưa có tác phong công
nghiệp.
nghiệp.


2.
2.
Nhân cách con người Việt Nam hiện đại
Nhân cách con người Việt Nam hiện đại


a, Lòng yêu nước.
a, Lòng yêu nước.


Nổ lực thực hiện cho được lý tưởng “ Dân giàu,
Nổ lực thực hiện cho được lý tưởng “ Dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh”.
minh”.


Cố gẳng làm giàu cho bản thân và cho xã hội
Cố gẳng làm giàu cho bản thân và cho xã hội
bằng cách sử dụng khoa học kĩ thuật, phát huy
bằng cách sử dụng khoa học kĩ thuật, phát huy
tinh thần sáng tạo, tự lực, tự cường trong các
tinh thần sáng tạo, tự lực, tự cường trong các
lĩnh vực.
lĩnh vực.

b, Tinh thần hiểu học.
b, Tinh thần hiểu học.



- Con người Vn vẫn phát huy truyền thống hiếu
- Con người Vn vẫn phát huy truyền thống hiếu
học của cha ông và phát huy hơn nữa trong thời
học của cha ông và phát huy hơn nữa trong thời
đại ngày nay.
đại ngày nay.
- Ngoài ra thanh niên Vn con nhanh chóng điều
- Ngoài ra thanh niên Vn con nhanh chóng điều
chỉnh , định hướng giá trị của mình cho phù hợp
chỉnh , định hướng giá trị của mình cho phù hợp
với điều kiện mới như: chấp nhận cạch tranh, rủi
với điều kiện mới như: chấp nhận cạch tranh, rủi
ro, mạo hiểm
ro, mạo hiểm

* Những vấn đề cần suy nghĩ trong thời đại ngày
* Những vấn đề cần suy nghĩ trong thời đại ngày
nay:
nay:
- Tham nhũng và tệ nạn xã hội.
- Tham nhũng và tệ nạn xã hội.
- Tinh trạng thiếu ý thức tổ chức, kỉ luật.
- Tinh trạng thiếu ý thức tổ chức, kỉ luật.
- Tư tưởng băt chước lối sống xã hoa, đồi bại, bạo
- Tư tưởng băt chước lối sống xã hoa, đồi bại, bạo
lực… ngày càng gia tăng.
lực… ngày càng gia tăng.


Là thể hệ tương lai và là giáo viên chúng ta cần
Là thể hệ tương lai và là giáo viên chúng ta cần
rèn luyện cho bản thân và học sinh như thế
rèn luyện cho bản thân và học sinh như thế
nào?
nào?

III. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ
III. NHỮNG YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG TỚI SỰ
PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH.
PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH.



1. Vai trò của nhân tố di truyền đối với
1. Vai trò của nhân tố di truyền đối với
sự phát triển nhân cách.
sự phát triển nhân cách.


a, Khái niệm di truyền
a, Khái niệm di truyền
-
Di truyền là sự tái tạo lại ở thế hệ sau
Di truyền là sự tái tạo lại ở thế hệ sau
những thuộc tính sinh học giống với thế hệ
những thuộc tính sinh học giống với thế hệ
trước.
trước.
-

Các thuộc tính sinh học được di truyền bao
Các thuộc tính sinh học được di truyền bao
gồm cấu tạo giải phẫu, sinh lý cơ thể,
gồm cấu tạo giải phẫu, sinh lý cơ thể,
những đặc điểm như màu mắt, màu tóc,
những đặc điểm như màu mắt, màu tóc,
vóc dáng, thể tạng, các giác quan, tư chất,
vóc dáng, thể tạng, các giác quan, tư chất,
một số đặc điểm của hệ thần kinh…
một số đặc điểm của hệ thần kinh…

“
“
Con vua thì lại làm vua”
Con vua thì lại làm vua”
“
“
Cha nào con nấy’
Cha nào con nấy’
Thảo luận vai trò của di truyền đối với sự phát
Thảo luận vai trò của di truyền đối với sự phát
triển nhân cách?
triển nhân cách?

b, vai trò.
b, vai trò.
-
Di truyền tạo tiền đề vật chất ảnh hưởng tới tốc
Di truyền tạo tiền đề vật chất ảnh hưởng tới tốc
độ, cường độ, nhịp độ cho sự phát triển nhân

độ, cường độ, nhịp độ cho sự phát triển nhân
cách.
cách.
+ Điều đó có nghĩa là nếu cá thể không tiếp nhận
+ Điều đó có nghĩa là nếu cá thể không tiếp nhận
được vật chất di truyền của
được vật chất di truyền của
người
người
thì sẽ không
thì sẽ không
có được tiền đề vật chất cho sự phát triển nhân
có được tiền đề vật chất cho sự phát triển nhân
cách. Một cơ thể lành mạnh, các giác quan đầy
cách. Một cơ thể lành mạnh, các giác quan đầy
đủ, hệ thần kinh bình th
đủ, hệ thần kinh bình th
ường
ường
sẽ tạo tiền đề
sẽ tạo tiền đề
thuận lợi cho sự phát triển nhân cách.
thuận lợi cho sự phát triển nhân cách.


+ Các đặc tính cơ thể có ảnh hưởng đến tốc độ,
+ Các đặc tính cơ thể có ảnh hưởng đến tốc độ,
mức độ và tính chất của việc hình thành các kỹ
mức độ và tính chất của việc hình thành các kỹ
năng, kỹ xảo, năng lực của cá nhân chứ không

năng, kỹ xảo, năng lực của cá nhân chứ không
quyết định sẵn cho sự phát triển nhân cách con
quyết định sẵn cho sự phát triển nhân cách con
người.
người.
+ Những tư chất di truyền định hướng cho con
+ Những tư chất di truyền định hướng cho con
người vào các lĩnh vực hoạt động rộng rãi chứ
người vào các lĩnh vực hoạt động rộng rãi chứ
không vào một lĩnh vực hoạt động cụ thể và
không vào một lĩnh vực hoạt động cụ thể và
cũng không qui định trước năng lực cụ thể của
cũng không qui định trước năng lực cụ thể của
cá nhân. Nhưng để tư chất biến thành khả năng
cá nhân. Nhưng để tư chất biến thành khả năng
hiện thực còn tùy thuộc vào hoàn cảnh sống,
hiện thực còn tùy thuộc vào hoàn cảnh sống,
vào sự giáo dục và nhất là tùy thuộc vào ý chí
vào sự giáo dục và nhất là tùy thuộc vào ý chí
rèn luyện của cá nhân.
rèn luyện của cá nhân.


* Lưu ý:
* Lưu ý:
- Bẩm sinh, di truyền không quyết định trước hình
- Bẩm sinh, di truyền không quyết định trước hình
thái hoạt động cụ thể trong tương lai của cá
thái hoạt động cụ thể trong tương lai của cá
nhân, không quy định được sự phát triển về mặt

nhân, không quy định được sự phát triển về mặt
xã hội và tâm lí của cá nhân.
xã hội và tâm lí của cá nhân.
- Không có một chương trình về hành vi của cá
- Không có một chương trình về hành vi của cá
nhân, xã hội.
nhân, xã hội.
- Mỗi con người là một đặc điểm riêng về các tổ
- Mỗi con người là một đặc điểm riêng về các tổ
chất, không ai giống ai vì vậy giáo dục cần tránh
chất, không ai giống ai vì vậy giáo dục cần tránh
rập khuôn, máy móc mà cần cá biệt hóa trong
rập khuôn, máy móc mà cần cá biệt hóa trong
dạy học và giáo dục.
dạy học và giáo dục.