Bài giảng các phương pháp sắc ký
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (323.89 KB, 21 trang )
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Định nghĩa
Kỹ thuật sắc ký là kỹ thuật tách, phân
ly các cấu tử thành phần trong hỗn hợp
dựa trên sự khác nhau về đặc tính hoá
lý của chúng
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Nguyên lý
Hợp chất cần phân tích được cho tương tác với
hai pha khác biệt gọi là pha tĩnh và pha động.
Mẫu phân tích chứa 1 hay nhiều cấu tử, khi tiếp
xúc với pha tĩnh, mỗi cấu tử có ái lực đối với pha
tĩnh khác nhau, từ đó có phân bố khác nhau
giữa pha tĩnh và pha động và được pha động
tách ra khỏi pha tĩnh với tốc độ khác nhau. Quá
trình phân ly các cấu tử khỏi pha tĩnh bởi pha
động gọi là quá trình triển khai sắc ký
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Một số khái niệm cơ bản
Pha tĩnh và Pha động:Tất cả các hệ sắc ký đều
cấu tạo từ 2 pha: pha tĩnh và pha động.
+ Pha tĩnh: không di chuyển, có thể là chất rắn,
chất lỏng, hay 1 pha hỗn hợp rắn – lỏng
+ Pha động: Chuyển động, pha động thường
chảy trên pha tĩnh hoặc đi xuyên qua pha tĩnh,
có thể là chất lỏng hay chất khí
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Một số khái niệm cơ bản
Hệ số phân bố:
Hệ số phân bố của 1 chất A trong 1 hỗn hợp dung dịch
gồm 2 dung môi I và II, tại 1 nhiệt độ, là 1 hằng số,
được tính bằng tỷ lệ của chất A trong mỗi dung môi:
Trong kỹ thuật sắc ký, hệ số phân bố của 1 chất là tỷ lệ
nồng độ của chất đó trong pha tĩnh với nồng độ của
nó trong pha động
[ ]
[ ]
const
A
A
K
dd
dd
==
2
1
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Hệ số phân bố hữu hiệu : tương quan giữa tổng
lượng chất A có trong 1 pha đối với pha còn
lại
II
I
V
V
KK =
'
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Trong KT sắc ký , sự phân tách các cấu tử thành phần trong mẫu xảy
ra do:
•
1. Sự cân bằng hấp phụ giữa pha tĩnh là chất rắn và pha động là
chất lỏng (SK hấp phụ)
•
2. Sự phân bố cân bằng giữa pha tĩnh là chất lỏng hay bán lỏng với
pha động là chất lỏng (SK giấy)
•
3. Sự phân bố cân bằng giữa pha tĩnh là chất lỏng và pha động là
chất khí (SK khí)
•
4. Cân bằng trao đổi ion giữa pha tĩnh là nhựa trao đổi ion và pha
động là chất điện ly (SK trao đổi ion)
•
5. Cân bằng giữa pha lỏng ở bề mặt bên trong và bề mặt bên ngoài
của hạt gel xốp (SK hạt gel hay SK rây phân tử)
•
6. Liên kết cân bằng giữa 1 đại phân tử và 1 phân tử nhỏ do đặc
tính sinh học (SK ái lực)
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Phân loại các phương pháp sắc ký
•
Dựa vào bản chất hoá lý của quá trình:
+ sắc ký phân bố
+ sắc ký hấp phụ
. Dựa vào tính chất kỹ thuật:
+ sắc ký đơn giản
+ sắc ký cột
+ sắc ký khí
+ sắc ký lỏng cao áp
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Các phương pháp sắc ký đơn giản
•
Sắc ký lớp mỏng (bản mỏng)
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Các phương pháp sắc ký đơn giản
•
Sắc ký lớp mỏng (bản mỏng)
Các loại chất hấp phụ thường dùng trong SKLM
Chất hấp phụ Các đối tượng phân tích
Silicagel Axit amin, alcaloid, đường, axit béo, lipit, tinh dầu, các anion và cation
hữu cơ, steroid, terpenoid
Oxyt nhôm Alcaloid, chất màu thực phẩm, phenol, steroid, vitamin, caroten, axit
amin
Kieselguhr Mono - , ologo saccharide, diaxit , axit béo, trigliceride, axit amin,
steroid
Zeolit steroid
Bột cellulose Alcaloid, chất màu thực phẩm, axit amin, nucleotid
Cellulose – ionit Nucleotid
Tinh bột Axit amin
Sephadex Axit amin, protein
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Các phương pháp sắc ký đơn giản
Sắc ký bản mỏng
Trình tự tiến hành:
Chuẩn bị pha tĩnh,
pha động phù hợp
Triển khai sắc ký
Chuẩn bị bản mỏng
Chấm mẫu lên vạch xuất phát
Xử lý kết quả
Nhuộm, sấy
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Các phương pháp sắc ký đơn giản
Ứng dụng sắc ký bản mỏng:
•
Phân tích định tính
•
Phân tích định lượng
•
Tách cấu tử thành phần khỏi hỗn hợp
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
•
Sắc ký giấy
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký giấy
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký cột
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký cột
•
Sắc ký cột hấp phụ: pha tĩnh là 1 chất rắn hấp phụ, còn pha động là
1 dung dịch rửa giải
•
Sắc ký cột trao đổi ion: các cấu tử mẫu mang điện có khả năng
tương tác tĩnh điện 1 cách thuận nghịch với pha tĩnh là các hạt
nhựa mang điện trái dấu, còn pha động là các dung dịch điện ly
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký cột
•
Sắc ký cột hấp phụ
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký cột hấp phụ
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký cột
•
Sắc ký trao đổi ion
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Sắc ký cột
Một số kỹ thuật trong sắc ký cột:
1. Nhồi cột
2. Rửa giải cột
3. Thu nhận các phân đoạn
CÁC PHƯƠNG PHÁP SẮC KÝ
Ứng dụng của kỹ thuật sắc ký
Sắc ký phân tích: phân tích định tính, định lượng các mẫu (có thể phân
định lượng đến hàm lượng 10
-9
g)
Sắc ký điều chế: tách và làm sạch các cấu tử thành phần có trong hỗn
hợp phân tích
