Bài tập nâng cao môn ngữ văn
Năm học: 2010- 2011
Câu 1: Phân tích và phát biểu cảm nhận về khí phách kiên cờng của các chí sĩ
yêu nớc thế kỉ XX qua hai tác phẩm: Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác (Phan Bội
Châu) và Đập đá ở Côn Lôn (Phan Bội Châu)
Bài làm
Nh ngc ú l ni chụn vựi ý chớ chin u ca con ngi, l búng en m mt
vi nhng mu , cm by tri dy, rỡnh rp s sng. Vy m i vi Phan Bi Chõu,
ú ch l ni th la, l mt nh tr cho nhng bc chõn bụn tu cỏch mng tm
dng. Còn với Phan Chu Trinh mi y i, kh cc chn lao tự i vi ụng ch l vic
con con, l chỳt ớt th thỏch bc l chớ khớ ca ngi nam nhi. Nh vậy qua 2 bài
th Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác (Phan Bội Châu) và Đập đá ở Côn Lôn
(Phan Bội Châu) th hin rừ khớ phỏch kiờn cng, bt khut vt lờn cnh tự ngc
khc lit ca nh chớ s yờu nc.
Khụng ngu nhiờn m u ca bi th l Cm tỏc vo nh ngc Qung ụng.
Ra i gia chn lao tự, ni hin hỡnh ca nhng búng ma ti ỏc ghờ tm, con ngi d
dng b nut chng vo vũng quay ca nú bi s bt lc v ni s hói tm thng. Bi
th bng ch Hỏn vn khụng h lm vi i tinh thn, khớ khỏi lm ngi xoay chuyn
cn khụn. Nhng cõu th tuụn ra t chớnh tm lũng ca nh th, l li khng nh chc
nch cho quan nim ngi anh hựng:
Vn l ho kit vn phong lu
Chy mi chõn thỡ hóy tự
Du rng l cnh thõn tự, li th ca c Phan Bi Chõu vn gi c cỏi im
tnh, thoi mỏi ca mt con ngi luụn t tin, lc quan trc mi hon cnh, ú l tinh
thn ý chớ khụng th khut phc.
Trong tự, con ngi y ó phi chu mi ni au th xỏc ln tinh thn, nhng ũn
tra tn dó man ca k thự, phi hng ngy i din vi kh au, úi rột v nhng ting
rn r , go thột ca bit bao thõn tự hóm vang di trong bn bc tng khc kh, õm u.
Vy m , cõu th dng nh khụng cú mt phỳt no nhng ch cho con ngi yu
mm. Tt c u c lp y bi bc tranh con ngi sng sng ng gia t tri.
Cõu th l s i lp hon ton gia mt bờn l s ln lao, v i ca mt bc anh hựng,

ho kit v mt bờn l l ụ hp, hốn h, tm thng. ng thi, vi khu khớ ngang
tng, cỏi ht hm ci ct, coi thng cỏi cht, Phan Bi Chõu ó giỳp ta hỡnh dung ra
t th ca mt con ngi luụn ch ng, luụn lm ch hon cnh, ngng cao u ngo
ngh vi lao lung.
Ngm m thy au cho mt tm lũng sut i vỡ s nghip cu nc li kt thỳc
bc chõn kiờu bc ti chn lao tự, cụ c, bi phi mang ting l cú ti gia nm
chõu. Phộp i trong hai cõu thc ó Li cng khin cho nhng giú cỏt cuc i
ngi anh hựng nh dn dp nh khc nghit hn. Nhng nu nh ngh rng cõu th cú
mt chỳt hi hng ca s bi ly thỡ tht l sai lm. t ni au kh ca nh cỏch mng
vo khụng gian rng ln ca bn bin, nm chõu, ta nhn ra tm vúc ln lao phi thng
ca ngi tự yờu nc Phan Bi Chõu. ó dn thõn vo hot ng cỏch mng, trong
1
hon cnh b ba võy truy ui bi k thự, nhng Phan Bi Chõu vn kiờn nh khụng
sn lũng nn chớ.
T ging iu trm hựng m thng thit, mch cm xỳc ca nh th c nõng
lờn mt tm cao hn khụng ch l cỏi trỏng chớ c hụ to gi ln, khụng phi l mt s
trn an cho tinh thn m l mt li núi tõm huyt vi bit bao hoi bóo, lý tng tt
p:
Ba tay ụm cht b kinh t
M ming ci tan cuc oỏn thự
Khụng phi hnh nggiang tay m l cỏi ba tay ụm cht mnh m ó núi
lờn lý tng cao p ca mt ngi anh hựng. Du n c, c vn sng vn i ch,
lc quan tin tng, vn ung dung ngo ngh trong ct cỏch ca mt trang ho kit, mt
bc phong lu. ú l vỡ lý tng cao p,l s nghip cu nc, cu dõn m sut i c
luụn p :
Dng gan úc lờn ỏnh tan st la
Xi mỏu núng ra vt nh nụ l
(Bi ca chỳc Tt thanh niờn )
Gic mng lm trai gn vi nhng hoi bóo tui tr ca Phan Bi Chõu t lõu ó
vt ra khi th cụng danh tm thng bú buc ca ngi trai thi phong kin. Gi

õy, t th ca ngi anh hựng ó v i, ln lao, cng tr nờn mnh m, phi thng
hn na. Hai cõu thơ vi li gieo t i nhau, t nhng hỡnh nh, hnh ng cú tớnh c
th hu hỡnh ba tay m ming, cho n nhng m t vụ hỡnh vụ hn b kinh t,
cuc oỏn thự ó khỏi quỏt phng chõm cỏch mng hnh ng dt khoỏt ca Phan
Bi Chõu. ú l cỏi trỏng chớ ca con ngi cỏch mng dự ri vo hon cnh nguy nan
vn khụng quờn lý tng kinh bang t th, vn m ming ci trc nhng cuc oỏn
thự, ch ng trc bt k th thỏch no. N ci y cha ng nim tin vo tin
tt thng ca dõn tc, l s khinh khi nhng trũ hốn h truy bc ca k thự.
Thõn y hóy cũn, cũn s nghip
Bao nhiờu nguy him s gỡ õu.
Dự s nghip cu nc khụng thnh, nhng tinh thn s gỡ õu sn sng thỏch
thc vi nhng him nguy ca mt nh cỏch mng kiờn cng, bt khut vn lm ta
cm phc. ú l li ca mt con ngi ó p bng hon cnh v l sc mnh to nờn
t th ca bc anh hựng xem cỏi cht nh ta lụng hng. Mói v sau, khi tr thnh
ụng gi bn Ng hon ton b kỡm kp tự hóm, ngn giú yờu nc t c Phan vn cũn
mnh m, lay ng tõm hn bit bao thanh niờn , bao con ngi yờu nc:
i ó mi, ngi cng nờn i mi
M mt thy rừ rng tõn vn hi
Xỳm vai vo xc vỏc cu giang sn.
(Bi ca chỳc Tt thanh niờn)
Ngi anh hựng yờu nc Phan Bi Chõu coi việc tự ch l lỳc tm ngh chõn
trờn con ng cu nc: Còn với Phan Châu Trinh thì coi việc ở tù là việc cỏn con
Thật vật Cụn o ni trc kia c mnh danh l a ngc trn gian, ni
m thc dõn Phỏp ó lp nờn nh tự giam cm nhng ngi chin s yờu nc v cỏch
mng vci tt c nhng kiu y i, tra tn con ngi tn nhn nht. Chỳng quyt tõm
2
làm lung lay, tiêu tan ý chí, lý tưởng của những người tù yêu nước. Chúng nhầm tưởng
rằng sẽ dễ dàng khuất phục được lòng yêu nước của những người tù An Nam. Nhưng
những con người ấy với dòng máu nóng của hồn Việt, với tinh thần quả cảm, ý chí kiên
cường luôn tỏ rõ được thế đứng bất khuất trước kẻ thù. Dù lúc nào họ cũng phải đối mặt

với những đày ải, lao động khổ sai nặng nhọc, dã man nhất. Dù phải chống chọi với cái
khắc nghiệt giữa nơi đảo xa trơ trọi, giữa biển khơi, giữa cái ngột ngạt nơi nhà tù kìm
hãm, bó buộc thể xác con người, những người tù yêu nước như Phan Chu Trinh vẫn
luôn dõng dạc thể hiện chính mình trước kẻ thù, trước trời đất:
Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn
Lừng lẫy làm cho lở núi non
“Làm trai” – Phan Chu Trinh đầy tự hào khi được là một đấng nam nhi đứng
giữa trời đất. Rất kiêu hãnh, người anh hùng đã tự khẳng định mình với tất cả khát vọng
mãnh liệt được cống hiến cho đời.
Là một đấng nam nhi không hề e ngại trước công việc đập đá nặng nề, mệt nhọc mà
quyết chí làm cho “lở núi non”, quyết chí thể hiện cái tôi bản lĩnh, cái chí làm trai mong
mỏi, khao khát được “lừng lẫy”, vang danh trong trời đất. Người anh hùng ấy với tư thế
chủ động vượt lên cả thân phận của người tù để thể hiện chính mình, khẳng định sức
mạnh bản thân:
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn
Đập đá giờ đây không còn là công việc khổ sai, không còn là nỗi ám ảnh nặng nề
trong công việc của người tù. Đập đá đối với Phan Chu Trinh bỗng chốc trở thành một
cuộc chiến đấu chinh phục thiên nhiên. Và hiện ra trong cuộc chiến đấu ấy là tư thế
hùng dũng của người anh hùng trong thần thoại, lẫm liệt, phi thường. Hai câu thơ đã
thật sự làm choáng ngợp trong tâm trí người đọc hình ảnh người tù yêu nước thật đẹp,
thật kỳ lạ trong cái tư thế ngạo nghễ hiên ngang giữa vũ trụ đất trời với tất cả lòng
ngưỡng mộ và kính phục.
Bên trong con người anh hùng đầy hiên ngang đầy kiêu hãnh, bên trong cái giọng
điệu hùng dũng hào sảng là cả một con người son sắt niềm tin, bền gan vững chí, một
con người mang đầy tâm trạng trước thời cuộc với giọng điệu lãng mạn :
Tháng ngày bao quản thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền dạ sắt son
Đã bước vào con đường cứu nước, giải phóng dân tộc nghĩa là người anh hùng
Phan Chu Trinh đã chấp nhận chịu đựng mọi khó khăn, gian khổ, vậy thì sá gì tháng

ngày – mưa nắng, sá gì thử thách cuộc đời. Để rồi càng vất vả, càng thử thách thì người
anh hùng càng chịu đựng dẻo dai, càng kiên cường bất khuất. Và việc chịu cảnh tù đày,
lao động khổ nhọc chỉ làm cho phẩm chất cao đẹp của người chiến sĩ cứu nước được
khắc hoạ rõ nét hơn mà thôi. Lời khẳng định đầy khí phách, đầy rắn rỏi của người tù
khiến ta hiểu thêm, yêu thêm, phục thêm cho một con người xem thường mọi gian lao
thử thách và luôn vững niềm tin, vững lòng vững dạ không nguôi đi ý chí chiến đấu của
mình.
Không phải ai cũng như Phan Chu Trinh, giữa hoàn cảnh đầy khắc nghiệt như
vậy mà lại có khẩu khí ngang tàng:
3
Những kẻ vá trời khi lỡ bước
Gian nan chi kể việc con con
Đập đá đối với ông là cuộc chiến đấu chinh phục thiên nhiên, còn là công việc
gian nan chiến đấu, thực hiện lý tưởng cách mạng, một hành trình đầy chông gai. Tự
nhận là những kẻ vá trời còn là thể hiện một chỗ đứng quyền uy, một công việc chính
nghĩa để đối chọi với kẻ thù. Người anh hùng đã xem thường hoàn cảnh, không chịu
khuất phục trước “gian nan” tầm thường để giữ vững được ý chí, niềm tin, để cất lên
câu thơ đầy tự hào mang khẩu khí ngang tàng đáng nể phục. Ta thấy được, cảm nhận
được một tâm hồn thật đẹp của người tù yêu nước, một tâm hồ nthanh cao, kiên cường,
quyết chí vì công cuộc cách mạng, vì tự do của dân tộc.
Vẻ đẹp tâm hồn và vẻ đẹp của tầm vóc của Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh đã
làm nên một hình tượng nguời anh hùng vừa oai phong lẫm liệt vừa sâu sắc tình cảm.
Hai bài thơ vừa mang cái không khí hào hùng sôi nổi của người chiến sĩ cách mạng,
vừa chứa đựng cả một tấm lòng, một tinh thần đẹp đẽ, giàu xúc cảm. Vì vậy mà hình
ảnh người tù yêu nước Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh đã hằn sâu vào tâm trí người
đọc tự nhiên, nhẹ nhàng, trong niềm cảm phục khôn nguôi. Người đọc vẫn còn thấy
đâu đây một con người uy phong đứng giữa đất trời, ung dung ngạo nghễ mà kiên định,
bất khuất. Trong giây phút tuyệt vọng nhất, người anh hùng Phan Bội Châu và Phan
Chu Trinh vẫn không mất đi cái tráng chí, tinh thần thép không nề hà gian nguy, vất vả,
luôn đặt mình lên trên cái ngột ngạt, khổ sở chốn “địa ngục trần gian” để khẳng định

một tư thế hiên ngang của người anh hùng Việt Nam.
*******************************************************
4
Câu 2: Cảm nhận của đồng chí về bức tranh vào hè trong sáu câu thơ sau:

Khi con tu hỳ gi by
Lỳa chiờm ng chớn, trỏi cõy ngt dn
Vn rõm dy ting ve ngõn
Bp rõy vng ht y sõn nng o
Tri xanh cng rng cng cao
ụi con diu sỏo ln nho tng khụng.
Bài làm
Trong búng ti mt m chn lao tự, dng nh s sng ó chm dt hn, bi lnh
giỏ, bi cụ c. Vy m, gia nhng õm thanh khụ khc, chúi tai ca ting xing xớch,
vn vang lờn nhp tim thn thc, ro rc ca mt hn th tr tha thit yờu i, yờu
ngi. T Hu, bng cm xỳc chõn tht ca mỡnh, ó ct lờn ting núi tõm tỡnh tha thit
ca ngi chin s cng sn sut i chin u cho lớ tng v tõm hn khỏt khao t do
n chỏy bng trong bi th Khi con tu hỳ. T Hu vit bi th khi con tu hỳ vo
thỏng 7 nm 1939, sau gn mt trm ngy b cựm kp ti nh lao Tha Thiờn. Khụng
gian ngh thut, thi gian nh thut, ng hin trong nhng cõu th lc bỏt da dit v
ỏm nh. Cỏi mựa hố hn sau 60 nm v trc y tht khụng bao gi cú th quờn!
Nhan bi th l mt s din t cha trn ý mt cỏch kỡ l. Kỡ l bi chớnh ch
cha trn vn ú ó m ra bao nhiờu liờn tng. Gi õy, ngi ta khụng cũn thy búng
dỏng cụ n, nng n ca ngi tự T Hu m ch nghe ting lũng nh th ang rn
rng, ngõn vang khi ún nhn ly ting chim tu hỳ t xa rn v. Tu hỳ gi by l õm
thanh ht sc quen thuc chn lng quờ Vit Nam, bỏo hiu cho s chuyn mỡnh ca
s sng mựa hố v. Lỳc ny, khi con tu hỳ gi by, trong hon cnh tỏch bit vi cuc
sng bờn ngoi, ngi chin s cỏch mng cng cm thy ngt ngt hn, tự tỳng hn, vỡ
vy m cng thờm khỏt khao chỏy bng hng n cuc sng t do ti p bờn ngoi:
Khi con tu hỳ gi by

Lỳa chiờm ng chớn, trỏi cõy ngt dn
Vn rõm dy ting ve ngõn
Bp rõy vng ht y sõn nng o
Tri xanh cng rng cng cao
ụi con diu sỏo ln nho tng khụng.
Mi chớn tui, cũn tr trung, bng bt, ngi thanh niờn T Hu ó tỡm thy cho
mỡnh lớ tng cao p cuc i. Nhng bc i khụng mi mt trờn chng ng chụng
gai, phỳt chc phi dng t ngt, b bú buc tự hóm khin cho T Hu khụng khi cú
lỳc tht lờn chua xút: Cụ n thay l cnh thõn tự. Nhng ri phỳt giõy y cng nhanh
chúng i qua, nhng ch cho khụng gian cnh vt trn tr nha sng: nhng bụng luỏ
chớn, ht bp vng, ỏnh nng o, tri xanh rng, ụi sỏo diu, ting ve ngõn Phi cú
mt s tng tng lóng mn, bay bng v mt tõm hn mn yờu s sng sõu sc mi
5
có thể vẽ lại toàn bộ bức tranh phong cảnh mùa hè sống động đến vậy. Thiên nhiên hiện
lên tuyệt đẹp kia không phải là hiện thực, tất cả chỉ là sự tưởng tượng của một tâm hồn
mơ mộng khi căng tất cả các giác quan để nghe, để nhìn, để ngửi, để cảm nhận không
khí hè qua tiếng gọi bầy của tu hú. Chỉ bằng vài đường nét, màu sắc, âm thanh, nhà thơ
đã phơi bày một bức tranh đầy nhựa sống với cánh đồng lúa chiêm quen thuộc của quê
hương đã bao lần đi vào thơ Tố Hữu:

“Đây từng ô mạ xanh mơn mởn
(…)
Ôi ruộng đồng quê hương thương nhớ ơi!”
Giờ đây lại hiện về trong trạng thái căng đầy nhất, viên mãn nhất, lúa ngả vàng, ngả
sang màu niềm vui, là màu vàng rực rỡ của mùa hè, của mồ hôi kết tinh thành hạt thóc.
Với một tâm hồn lãng mạn tinh tế, Tố Hữu đã cảm nhận sự thay đối của màu
nắng với nhiều góc độ: từ ánh nắng của “đôi ánh lạt ban chiều” (Tâm tư trong tù), ánh
nắng yếu ớt dễ bóp nghẹt bởi bóng tối tới một “ánh nắng đào” giữa mùa hè, lấp đi dấu
ấn của “vườn râm”.
Tiếng chim tu hú vọng qua song sắt nhà tù hay tiếng chim trong nỗi nhớ, trong hoài

niệm ?
Chim thì gọi bầy. Lúa chiêm thì đang chín. Trái cây thì ngọt dần.Âm thanh ấy, hương vị
ấy thể hiện nỗi nhớ đòng quê, nhớ làng xóm thân yêu. Chữ đang chín và ngọt dần gợi tả
thời gian đan lặng lẽ trôi qua. Một giọng thơ bồi hồi tha thiết:
Khi con tu hú gọi bầy,
Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần
Giữa trốn ngục tù lòng sôi rạo rực, người chiến sĩ trẻ nhớ tiếng ve ngân , nhớ màu
vàng của bắp, nhớ màu đào của nắng. Cảnh sắc đồng quê trong hoài niệm trào lên trong
tâm hồn biết bao bình dị thân thiết, yêu thương:
Vườn dâm dậy tiếng ve ngân,
Bắp dây váng hát đầy sân nắng đào
Có khao khát sống mới có nỗi nhớ ấy. Vần thơ đầy màu sắc, ánh sáng và âm
thanh. Tiếng ve chứa đầy tâm trạng. Ve ko kêu mà là ve ngân. Sáu trăm năm về trước,
Nguyễn Trãi có kấy tiếng ve để tả về tình cảnh mùa hè:
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương
Sau này trong bài Việt bắc Tố Hữu có viết:
Ve kêu rừng phách đổ vàng.
Sau tiếng ve là màu vàng của bắp, là màu đào của nắng hiện lên. Chữ ngân tả tiếng ve
sôi lên. Chữ đầy gợi nắng đẹp, nắng tran hòa, nắng đầy sân, nắng rực rỡ.
Nỗi nhớ trở lên bồi hồi hơn:nhớ bầu trời xanh nhớ con diều sáo lộn nhàogiữa cái
mênh mông cao rộng của từng không mang ý nghĩa biểu tượng của sự tung hoànhvà
khát vọng tự do :
Trời xanh càng rộng càng cao,
Đoi con diều sáo lộn nhào tưng không.
6
Sáu câu thơ đầu tiên làm thể hiện bức tranh đồng quê thân yêu. Thơ nên nhạc
nên họa. Ngôn từ trong sánh tinh luyện. Mỗi chữ được dung như được chắt lọc qua hồn
quê và hồn thơ đậm đà: đang chín, ngọt dần, dậy tiếng ve ngân, đầy sân nắng đào, xanh,
rộng, cao, lộn nhào, TrÎ trung và yêu đời say mê và khao khát sống khao khát tự do
nhà thơ đang bị đày đọa trong ngục tối nhưng tinh thần ở ngoài lao mới có cảm xúc cảm

hứng ấy.
******************************************************
7
Câu 3: Cảm nhận so sánh vẻ đẹp cảu mùa xuân trong hai câu thơ cổ Trung Quốc:
Phơng thảo liên thiên bích
Lê chi sổ điểm hoa
(Cỏ thơm liền với trời xanh
Trên cành lê có mấy cành hoa)
Với cảnh mùa xuân trong hai câu thơ trích Truyện Kiều:
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Để thấy đợc sự tiếp thu sáng tạo tài tình của Nguyễn Du.
Bài làm
Núi n mựa Xuõn l núi n mựa m-ỏp, khớ hu tht mỏt du trong lnh. Bu
tri luụn luụn sỏng-sa v quang-ng vi tri xanh, mõy trng, nng hng. Mựa xuõn
l mựa cõy ci õm chi ny lc. Hng ngn lai hoa ua nhau khoe sc di ỏnh nng
xuõn chan-ho khp ni. Bờn nhng oỏ hoa khoe mu trong nng, nhng n
bm tung-tng ln qua li nh mun t tỡnh.
Trc cnh p thiờn nhiờn vi nghỡn cõy ang m bụng kt trỏi, trc cnh
p tuyt vi ca ngn oa hoa xuõn cú bm ln quanh ngõy ngt tỡnh, trc cnh
n chim nờn th hút lớu lo trờn cnh cõy di nng xuõn hng m-ỏp, trc cnh th
ngõy ca nhng cụ gỏi xuõn n tui dy thỡ mn-mn o t ang e p tỡnh xuõn.
Trc cnh p ca mựa xuõn ú nhiu nh th ó sỏng tỏc ra nhng bi th hay núi v
mựa xuõn. i thi ho Nguyn Du khụng nhng tip thu truyn thng cu cha ụng m
cỏch núi v thiờn nhiờn cũn cú nột sỏng to. c bit khi ta so sỏnh 2 cõu th c Trung
Quc
Phơng thảo liên thiên bích
Lê chi sổ điểm hoa
(Cỏ thơm liền với trời xanh
Trên cành lê có mấy cành hoa)

Với cảnh mùa xuân trong hai câu thơ trích Truyện Kiều:
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
Hai cõu th c ca Trung Quc: Phng tho liờn thiờn bớch-Lờ chi s im
hoa ó cho ta thy c mt v p rt riờng ca mựa xuõn. ú l hng thm ca c
non mi mc, l mu xanh mn mn ca c ni tip vi mu xanh ngc bớch ca tri,
v ng nột mnh d ca cnh lờ cú im xuyt thờm vi bụng hoa. Cnh trong bi th
ny rt p, nhng p mt cỏch tnh ti, m mng.
Trong khi ú, hai cõu th ca Nguyn Du: C non xanh tn chõn tri - Cnh
lờ trng im mt vi bụng hoa ó cho ta thy mt bc tranh mựa xuõn vụ cựng sinh
ng. Hai cõu th trờn vi th th lc bỏt quen thuc mang nhp iu nh nhng, lỳc
trm, lỳc li bng khin ngi nghe cú cm giỏc nh nghe mt bi hỏt du dng. Bc
tranh ca Nguyn Du vi gam mu nn l thm c non tri rng ti tn phớa chõn tri
m ú l ni vụ tn, khụng cú im dng. Trờn cỏi nn xanh mn mn y li cú im
xuyt mt vi oỏ hoa lờ trng m trong hai cõu th Trung Quc ó khụng cp n
8
màu sắc của bông hoa. Sự phối hợp hài hòa giữa màu xanh của cỏ non và sắc trắng của
hoa lê đã làm nên sự riêng biệt cho hai câu thơ của Nguyễn Du. Và cái tài của ông cũng
là ở đây, ông chọn lọc những cái hay từ hai câu thơ Trung Quốc và đưa vào những ý
tưởng mới lạ của riêng ông. Ông thêm là thêm cái trắng tuyết cho bông hoa lê, ông tiếp
thu là tiếp thu cái từ “điểm” vào hai câu thơ của ông. Từ “điểm” đã cho thấy sự đặc biệt
chỉ của một vài bông hoa. Tuy ít nhưng chính cái ít của vài bông hoa lê ấy đã làm nổi
bật cả một bức tranh mùa xuân, có thể nói từ “điểm” đã bao gồm hết tinh hoa của nội
dung, là mấu chốt, nhãn tự của câu thơ.
Qua đó, phải công nhận rằng sự tiếp thu và sáng tạo của Nguyễn Du thật đáng nể
phục: từ hai câu thơ tả một mùa xuân tuy đẹp nhưng lại không sắc sảo, ông đã vẽ nên
một bức tranh tuyệt vời, khắc họa một mùa xuân riêng biệt, độc đáo của riêng ông mà
thôi. Đó là sự mới mẻ,tinh khôi,tràn đầy sức sống nhưng cũng khoáng đạt,trong trẻo và
tinh khiết của một mùa mới tươi vui.
*******************************************

9
Câu 4: Tục ngữ có câu ở hiền gặp lành. Trong cuộc sống đa số thích câu tục
ngữ trên và lấy đó làm phơng châm sống. Nhng một số khác lại phản đối cho rằng
câu tục ngữ này không hẳn đúng vì nhiều ngời ở hiền mà không gặp lành.
Hãy viết một bài văn thể hiện suy nghĩ của đồng chí về vấn đề này?
Bài làm
Cỏi thin luụn chin thng cỏi ỏc, ngi tt gp d hoỏ lnh, k ỏc gieo giú gt
bóo, l nhng mụ tớp quen thuc trong cỏc tỏc phm vn hc, c bit l trong cỏc cõu
chuyn c tớch. n sau nhng cõu chuyn y mu sc ú l nhng trit lớ sng, trit lớ
lm ngi. Mi quan h nhõn - qu hin gp lnh luụn l cỏi tõm, cỏi ct lừi ca a
s tỏc phm vn hc v c nhiu ngi ly ú l phng chõm sng. Nhng trong
thc t, hin gp lnh cú phi lỳc no cng ỳng, cng hon ho nh trong cỏc cõu
chuyn c tớch, nh trớ tng tng ca con ngi?
Vy, th no l hin gp lnh ? hin phi chng ch l hin lnh, khụng
d, khụng lm iu sai trỏi, gõy hi cho ngi khỏc, mu li cho bn thõn, ? Nu ch
ngh theo ý ngha c bn ca t hin nh vy thỡ s gõy ra s hiu nhm, cho rng c
sng sao tt cho mỡnh khụng nh hng n ai l c ri, dn n tớnh cỏch nhu
nhc, d ho vi quý, khụng bit quan tõm, giỳp ngi khỏc, Cú nhiu ngi luụn
cho rng mỡnh luụn hin m khụng gp lnh. Vy bn t hi mỡnh xem liu bn
ó tng giỳp ngi b tai nn giao thụng cha hay cng ch bu quanh dũm ngú
nhn xột, bn tỏn nh bao ngi khỏc; bn ó tng lờn ting nhc nh mt ngi x rỏc
khụng ỳng ni quy nh, ? Nu cho bn ngh li, bn cú dỏm khng nh mỡnh l
ngi hin na khụng? Nhng thc cht khụng phi vy, sõu xa hn, t hin
õy mang ý ngha ln lao, bao trựm lờn c ý ngha nhõn o o lớ lm ngi. Cú th
núi, hin l sng sao cú ớch cho t nc, xó hi, bit quan tõm giỳp ngi khỏc
lỳc khú khn, hon nn, ng thi phi bit lờn ỏn, u tranh chng li cỏi ỏc, nhng th
lc xu xa luụn mun lm hi con ngi, Vy hin s gp lnh nh th no?
Ngi hin s nhn c nhiu iu tt p, may mn. Khi bn khụng lm iu
xu, hi ngi bn s khụng cm thy bt an, ti li, lo lng m suy sp. Khụng nhng
th khi lm vic thin, giỳp ngi khỏc bn s cm thy rt vui v, thoi mỏi, t

ho, Khụng ch vy, mi ngi xung quanh s yờu quý bn, giỳp bn khi bn gp
khú khn, cuc sng s luụn trn y nim vui v hnh phỳc.
T xa n nay ó cú rt nhiu tm gng ngi tt vic tt khp ni trờn th
gii. nc ta, H ch tch l tm gng v i, mói to sỏng trong lũng bao ngi con
t Vit. Cụng lao ca Bỏc to ln m khụng xu, v ỳng nh hin gp lnh, Bỏc
ó nhn c rt nhiu. Bỏc vui sng, hnh phỳc vỡ ginh li c lp cho dõn tc.
Khụng ch nhiu ngi m l tt c mi ngi trờn t nc Vit Nam u quý mn
Bỏc, coi Bỏc l v Cha gi kớnh yờu. Khụng núi õu xa, mi my thỏng gn õy, thụng
tin hai thớ sinh b thi cu ngi ó lm cho bao con mt phi trm tr thỏn phc. ú
l hai hc sinh L c Quõn v Tng Ngc Dng. Trờn ng ti trng thi tt nghip
mụn Sinh, hai bn bt ng thy mt ph n i xe p b ngó ln ra ng bt tnh.
Khụng chn ch, hai bn c gng ht sc b nn nhõn lờn chic xe p v chy thng
10
đến bệnh viện. Sau khi làm thủ tục nhập viện, hai bạn gắng sức đạp tới trường nhưng bị
muộn năm phút nên không được dự thi. Người tốt ắt gặp điều tốt, ngay sau kì thì tốt
nghiệp, hai bạn đã được tuyên dương và khen thưởng về hành động nhân ái của mình.
Hai bạn được đặc cách lấy điểm tổng kết môn Sinh học lớp 12 của hai bạn thay cho
điểm thi môn tốt nghiệp. Vậy đấy, những người tốt đều được đền đáp xứng đáng, mối
quan hệ nhân - quả “Ở hiền gặp lành” thật không có sai.
Nhưng có phải ai “ở hiền” cũng “gặp lành” không? Có rất nhiều người sống và
làm việc chuẩn mực, không làm điều gì trái lương tâm nhưng sao cuộc sống của họ vẫn
khó khăn, vẫn gặp nhiều biến cố trắc trở, bị nhiều tai ương giáng xuống đầu? Như cuộc
đời cụ bà Nguyễn Thị Đỗ (84 tuổi) ở thôn Nguyệt Biều, Huế là một ví dụ, đến cái tuổi
gần đất xa trời rồi mà cũng không được chút thảnh thơi. Ngày này qua ngày khác, bà
leo đồi dài chừng một cây số hái lá thuốc về bán nuôi đứa con gái bị tâm thần. Nỗi cơ
cực, vất vả của cuộc đời cứ đè nặng lên đôi vai người mẹ già này. Không chỉ vậy, số
phận cũng không mỉm cười với nhiều đứa trẻ, những sinh linh nhỏ bé, ngây thơ. Nào là
những cô bé, cậu bé mồ côi, không nơi nương tựa, những đứa trẻ tật nguyền hay những
em bé bị di chứng chất độc màu da cam, Những tâm hồn trong sáng ấy có tội tình gì
mà số phận nỡ đối xử với chúng một cách tàn nhẫn đến như vậy. Những đứa bé ấy còn

chưa có cơ hội để “ở hiền” vậy mà đã “gặp dữ” rồi. Những đứa trẻ đó thật đáng thương!
Chỉ cần một lần nhìn thấy những khuôn mặt ngây thơ đó thôi, tôi đảm bảo các bạn cũng
như tôi sẽ không cầm nổi lòng mình và lúc đó, các bạn sẽ khẳng định lại câu nói của
cha ông ta “Ở hiền gặp lành” là sai, hoàn toàn sai!!!
Qua đó, chúng ta có thể thấy rằng không phải ai “ở hiền” mà cũng “gặp lành” cả.
Câu nói của cha ông ta chỉ có phần nào đó là đúng thôi. Nhưng không phải vì thế mà ta
phủ nhận nó. Qua câu nói “Ở hiền gặp lành” những người đi trước muốn răn đe, nhắc
nhở mọi người phải sống sao cho tốt, làm công dân tốt, có ích cho gia đình và xã hội.
Chúng ta may mắn hơn nhiều người, “gặp lành” hơn nhiều số phận, vì vậy chúng ta nên
cưu mang, giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn, mang lạikhông chỉ niềm vui
cho bản thân mà còn mang đến niềm hạnh phúc cho mọi người. Đối với thế hệ trẻ
chúng ta, những chủ nhân tương lai của đất nước hãy quan tâm nhiều hơn đến cuộc
sống xung quanh mình, hãy làm những việc có ích để “Mỗi người tốt, mỗi việc tốt là
một bông hoa đẹp, cả dân tộc ta là một rừng hoa đẹp”.
Có thể nói, câu nói “Ở hiền gặp lành” là một câu nói hay, mang nhiều ý nghĩa.
Có thể câu nói có lúc không đúng nhưng chúng ta vẫn phải “ở hiền”, làm người tốt, việc
tốt, để xây dựng một đất nước giàu mạnh, ấm no, hạnh phúc.
***************************************************
11
Câu 5: Có ý kiến cho rằng: từ hình thức đấu lý chuyển sang đấu lực giữa Chị
Dậu và hai tên tay sai, trong đoạn trích Tức nớc vở bờ trích Tắt đèn của Ngô Tất Tố
là một quá trình phát triển rất lôgíc, vừa mang giá trị nhân văn lờn lại có sức tố cáo
cao. Đồng chí có đồng ý với ý kiến ấy không? Qua văn bản Tức nớc vỡ bờ trình bầy ý
kiến của minh?.
Bài làm
Ch Du phi dt tỡnh bỏn con gỏi u lũng cựng n chú np su cho
chng, no ng ch cũn phi úng thờm mt sut su ca chỳ Hi- em chng ó cht t
nm ngoỏi. Anh Du vn b trúi, ỏnh cho cht i sng li nhiu ln v bn chỳng em
tr cho ch Du trong tỡnh cnh thp t nht sinh. Sỏng hụm sau, va tnh li mt lỏt.
Run ry va k bỏt chỏo n ming thỡ bn cai l, ngi nh lý trng hựng h xụng

vo nh trúi anh Du gii ra ỡnh. anh ht hong ln ựng ra khụng núi c cõu gỡ.
Trong nhng ln chng tr li th lc en ti ca xó hi, õy l ln chng tr quyt lit
nht. Mt mỡnh ch ỏnh tr li c mt bn u trõu mt nga, tay thc, tay ao.
Sc mnh ca lũng cm thự, tỡnh yờu thng chng tha thit ó tip thờm ngh lc cho
ch ch chin thng k thự ỏp bc ch. Hỡnh nh ch Du trong on trớch Tc nc
v b trong tiu thuyt Tt ốn ó lm sỏng t iu ú.
Phi thy rừ rng ch Du l mt ph n rt yờu thng chng. Trong hon cnh
chng b au m, va tnh li ó b cai l v ngi nh lý trng n bt, tỡnh th him
nguy, tớnh mng chng b e do ch ó ht li van xin hai ụng lm phỳc núi vi ụng lý
cho chỏu kht. Ch t kim ch, nớn chu, dn lũng xung cu khn thit tha: Xin
ụng dng li, chỏu van ụng, ụng tha cho, nhng bn chỳng khụng chỳt ng lũng,
mt mc khụng buụng tha, chy sm sp n trúi anh Du.
Tc quỏ, khụng th chu c na, ch Du liu mng c li: chng tụi au m
khụng c phộp hnh h. Tỡnh th y buc ngi n b hin lnh nh ch Du phi
hnh ng bo v tớnh mng chng, bo v cuc sng ca chớnh mỡnh v cỏc con.
Ch dựng lớ l anh thộp c li, cỏch xng hụ ó thay i, t thỏi ngang hng, kiờn
quyt sau khi ó chu ng, nhn nhc n cựng. B dn vo th chõn tng, khụng cũn
con ng no khỏc, ch phi ỏnh tr li bn chỳng - cai l v ngi nh lớ trng.
Cỏi tỏt giỏng vo mt ch nh la thờm du, lm bng lờn ngn la cn hn,
ch nghin hai hm rng: My trúi chng b i, b cho my xem!. Ch vt ng lờn
trong t th ca k y t tin, ch tỳm ly c hn, n dỳi ra ca lm cho hn ngó
chng quốo trờn mt t. Khi ngi nh lớ trng bc n gi gy chc ỏnh, nhanh
nh ct, ch Du nm ly gy hn, ch hai bn tay khụng, ngi n b con mn y
ng thng dy tuyờn chin vi k thự. Mt trn u khụng cõn sc nhng ch ó chin
thng bng chớnh sc mnh ca tỡnh yờu v lũng cn thự ch tỳm ly túc, lng mt cỏi
lm cho nú ngó nho ra thm
Hnh ng ca ch Du tuy bt phỏt nhng nú phn ỏnh mt quy lut ca cuc
sng Tc nc v b - cú ỏp bc, cú u tranh. Ch Du vn l ngi n b nhu mỡ,
hin lnh, cha h gõy g lm mt lũng ai nhng vi k thự ch ó t ra quyt lit:
Th ngi tự ch cho chỳng lm tỡnh lm ti mói, tụi khụng chu c.

12
Trong tình cảnh bị áp bức quá sức chịu đựng, chị đã đứng dậy chống lại thế lực
thống trị, áp bức tàn bạo, giành lại quyền sống. Cho dù sự phản kháng ấy hoàn toàn là
sự đấu tranh tự phát, chưa giải quyết được tận cùng những mâu thuẩn đối kháng để rồi
cuối cùng chị Dậu vẫn phải “chạy ra ngoài trời, trời tối như mực, như cái tiền đồ của chị
Dậu” (Đoạn cuối tác phẩm).
Đoạn trích này miêu tả lại cảnh chị Dậu đánh lại tên cai lệ và người nhà lí trưởng,
dám chống lại kẻ ác vẫn khiến cho người đọc hả hê.
Có thể nói, Ngô Tất Tố qua cách miêu tả thái độ phản kháng quyết liệt của nhân
vật chị Dậu, nhà văn đã khẳng định sức mạnh phản kháng của người nông dân bị áp bức
là tất yếu. Từ đó góp phần thổi bùng lên ngọn lủa đấu tranh cách mạng của người nông
dân ta chống lại kẻ thù xâm lược và tay sai phong kiến sau này nhất là tư khi có Đảng
lãnh đạo mà trong “Tắt đèn” chưa có ánh sáng của Đảng rọi chiếu.
Ngô Tất Tố chưa miêu tả những người đã giác ngộ mà chỉ mới miêu tả quá trình
phát triển từ chỗ bị áp bức đến chỗ hành động tự phát nhưng ông đã hé mở cho thấy
được tính quy luật trong sự phát triển của hiện thực xã hội Việt nam.
***************************************
13
Câu 6: Mở đầu bài thơ: Nhớ con sông quê hơng nhà thơ Tế Hanh viết:
Quê hơng tôi có con sông xanh biếc
Nớc gơng trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi tra hè
Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng
Phân tích cái hay, cái đẹp mà đồng chí cảm nhận đợc từ 4 câu thơ trên?
Bài làm
Quờ hng l ngun cm hng vụ tn ca nhiu nh th Vit Nam v c bit l
T Hanh mt tỏc gi cú mt trong phong tro Th mi v sau cỏch mng vn tip tc
sỏng tỏc di do. ễng c bit n qua nhng bi th v quờ hng min Nam yờu
thng vi tỡnh cm chõn thnh v vụ cựng sõu lng. Ta cú th bt gp trong th ụng
hi th nng nn ca nhng ngi con t bin, hay mt dũng sụng y nng trong

nhng bui tra gn vi tỡnh yờu quờ hng sõu sc ca nh th. Bi th Quờ hng
l k nim sõu m thi niờn thiu, l tỏc phm m u cho ngun cm hng v quờ
hng trong th T Hanh, bi th ó c vit bng tt c tm lũng yờu mn thiờn
nhiờn th mng v hựng trỏng, yờu mn nhng con ngi lao ng cn cự. bit
trong 4 cõu th:
Quê hơng tôi có con sông xanh biếc
Nớc gơng trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi tra hè
Tỏa nắng xuống dòng sông lấp loáng
Cõu th m u l li gii thiu, ging nh li núi thng, mt li núi t nhiờn
xut phỏt t tõm hn tỏc gi. Dng nh cỏi con sụng y ó i vo sõu thm tim thc
nh th v con ngi ni y, mi khi nhc n, h li núi bng mt ging bỡnh thn
v thõn thng.
Vi tớnh t "xanh bic', "trong" gi m s thanh khit v nờn th ca dũng sụng
quờ. "nc gng", tụ m s thanh bỡnh tuyt i ca dũng sụng. õy, ta cũn nhn
thy cỏi ờm ca cuc sng thanh bỡnh bờn dũng sụng ó phn chiu c s th mng,
trong sỏng trong tõm hn tỏc gi.
Vi "soi", "túc", bin khụng gian ngh thut hai bờn b sụng thnh nhõn vt ca
mỡnh, nh th mun gi lờn cỏi "hn", cỏi tỡnh ca con sụng quờ. Hng tre tr thnh dõn
quờ, vi nhng sinh hot ging con ngi, hay chớnh con ngi yờu quờ hng quỏ, m
nhn ra c búng dỏng ca ch, ca m bờn con sụng yờu thng.
Tõm hn tụi l mt bui tra hố
Ta nng xung dũng sụng lp loỏng
Li thờm mt phộp so sỏnh tuyt p. Cỏi nng ca bui tra hố l nng gt, nh
tõm hn trn y nha sng v tỡnh yờu thit tha vi quờ hng ca tỏc gi vy. Nú m
ra mt khung cnh tr tỡnh y duyờn dỏng. Nng khụng "chiu", khụng "soi", m l
"ta", cú l ch t ta mi cú th din t c ht cỏi tm lũng bao la mun ta sỏng
trn vn dũng sụng quờ. Sc núng ca mựa hố- sc sng ca tỏc gi, iu ú ó nuụi
dng tõm hn ụng, vun p nhng khỏt vng p v bit bao nhiờu vn th hay v quờ
hng.

14
Không phải ngẫu nhiên mà khổ thơ được đặt ở vị trí đầu bài thơ. Chưa phải là nỗi
nhớ day dứt, nhưng khổ thơ vừa gợi đề tài, cảm hứng của toàn bài, lại kín đáo gợi mở
lòng yêu nước bền chặt, sâu nặng. Rất khéo léo, Tế Hanh đã nhắc nhở biết bao nhiêu
người về những vẻ đẹp bình dị mà đáng trân trọng của quê hương đất nước mình.
***************************************

15
Câu 7: Phân tích nhân vật Vũ Nơng trong tác phẩm Chuyện ng ời con gái
Nam Xơng của Nguyễn Dữ? ( Ngữ Văn 9- T1)
Bài làm
Trong vn hc Vit Nam ó cú khụng ớt tỏc phm mang tờn gi truyn k hoc cú
tớnh cht truyn k song c tụn vinh l thiờn c k bỳt thỡ cho n nay ch cú mt
Truyn k mn lc ca Nguyn D .Chuyn ngi con gỏi Nam Xng c rỳt
trong tp nhng cõu chuyn k l ú .Nhõn vt chớnh ca tỏc phm l V Nng ó
li trong lũng ngi c nim cm thng sõu sc.
Tỏc phm l ting núi ng cm,trõn trng,ngi ca ca tỏc gi i vi con ngi
c bit l ngi ph n.Ton b cõu chuyn xoay quanh cuc i v s phn bi thm
ca ngi con gỏi xinh p, nt na tờn l V Th Thit quờ Nam Xng. Phi núi rng
Nguyn D khụng cú ý nh cho V Nng mang c tớnh ca mt ph n yờu nc
hay mt m nhõn ni gỏc tớa lu son .V Nng l ngi ph n bỡnh dõn vn con k
khú cú mt khỏt khao bao trựm c cuc i-ú l thỳ vui nghi gia nghi tht. Nng mang
y v p ca mt ngi ph n lý tng tớnh ó thu m nt na li thờm cú t
dung tt p . Cng i sõu vo cõu chuyn ta cng thy v p ca nng c tỏc gi
tp trung th hin rừ nột. Trong nhng ngy on viờn ớt i, dự Trng Sinh con nh
ho phỳ tớnh vn a nghi, i vi v thng phũng nga quỏ sc nhng nng khộo lộo
c x, gi gỡn khuõn phộp nờn gia ỡnh khụng khi no phi tht ho.Khi tin chng i
lớnh, mong c ln nht ca nng khụng phi l cụng danh phỳ quớ m l khao khỏt
ngy chng v mang theo hai ch bỡnh yờn th l ri. Nhng ngy chng i xa,
nng thc s l mt ngi m hin, dõu tho, chm súc thuc thang tn tỡnh khi m

chng au yu, ma chay t l chu tt khi m chng qua i.Nguyn D ó t nhng li
ca ngi p nht v V Nng vo ming ca chớnh m chng nng khin nú tr nờn
vụ cựng ý ngha sau ny tri xột lũng lnh ban cho phỳc c, ging dũng ti tt con
chỏu ụng n, xanh kia quyt chng ph con cng nh con ó chng ph m. Ngi
thiu ph tn tu, hiu nghió y cũn l mt ngi v thu chung i vi chng. Trong
sut ba nm chng i chinh chin, ngi thiu ph tr trung xinh p ú mt lũng mt
d ch chng,nuụi con:cỏch bit ba nm gi gỡn mt tit, tụ son im phn tng ó
nguụi lũng, ngừ liu tng hoa cha h bộn gút. Di ngũi bỳt ca Nguyn D,V
Nng c mi ngi yờu mn bng tớnh tỡnh,phm hnh ca nng. Trong cỏi nhỡn
nõng niu trõn trng ca ụng,V Nng l con ngi ca gia ỡnh, c hnh ca nng l
c hnh ca mt ngi v hin,dõu tho,mt ngi yờu mn cuc sng gia ỡnh v
lm mi vic gi gỡn, vun vộn cho hnh phỳc.
Ngi ph n du dng, hiu ngha, tn tu v chung tỡnh ú ỏng ra phi c n
bự xng ỏng bng mt gia ỡnh ờm m, phỳc lc hu. Nhng tai ỏc thay, mt ngy
kia chng nng i chinh chin tr v, nghe li con tr inh ninh l v h, mng nhic,
ỏnh p v ui nng i bt chp s can ngn ca xúm ging v li than rm mỏu ca
ngi v tr. Khụng cú c hi thanh minh,trỏi tim tan nỏt,tuyt vng bi bỡnh
ri,trõm góy, mõy tnh,ma tan, sen r trong ao, liu tn trc giú . n bn Hong
Giang, ngi thiu ph au kh nguyn rng:K bc mnh ny duyờn phn hm hiu
chng con ry b, iu õu bay buc ting chu nhuc nh,thn sụng cú linh xin ngi
16
chứng giám, thiếp nếu đoan trang giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, xuống nước xin làm ngọc
Mỵ Nương, vào đất xin làm cỏ Ngu Mĩ…” Với nàng ,cái chết là hành động quyết liệt
cuối cùng cần phải có để bảo toàn danh dự .Nhịp văn dồn dập, lời văn thống thiết như
cực tả nỗi niềm đồng cảm,xót thương của tác giả đối với người thiếu phụ chung tình
mà bạc mệnh! Thương nàng ông sáng tạo ra một thế giới thần tiên êm đềm trong chốn
làng mây cung nước để Vũ Nương được sống như một nàng tiên. Phải chăng đó cũng
chính là dụng ý của tác giả:người tốt sẽ được được đền bù xứng đáng, ở hiền ắt sẽ gặp
lành?
Điều gì đã khiến người phụ nữ đẹp người, đẹp nết đó phải tìm đến cái chết bi

thảm?Đó chính là do chiến tranh phong kiến phi nghĩa đã làm cho gia đình phải li tán.
Đó còn là lễ giáo phong kiến hà khắc với tư tưởng nam quyền độc đoán đã biến Trương
Sinh thành một bạo chúa gia đình… Để ngàn đời trên bến Hoàng Giang, khắc khoải
niềm thương và nỗi ám ảnh dai dẳng về một người thiếu phụ trẻ trung, xinh đẹp, hiếu
nghĩa, chung tình mà bạc mệnh !
Câu chuyện về nàng Vũ Nương khép lại nhưng dư âm về sự bất bình, căm ghét
xã hội phong kiến bất lương, vô nhân đạo thì còn mãi. Có lẽ vì thế mà em càng yêu
mến, trân trọng xã hội tốt đẹp mà em đang sống hôm nay.
***********************************
17
Câu 8: Trình bầy suy nghĩ cảu đồng chí về những vấn đề đợc đặt ra trong văn
bản Ôn dịch, thuốc lá của tác giả Nguyễn Khắc Viện ( Ngữ văn 8- T1). Đồng chí
sẽ tích hợp vấn đề môi trờng vào ging dạy trong văn bản nh thế nào?
Bài làm
Khi dy bi ny ngoi vic xỏc nh c quyt tõm phũng chng thuc lỏ trờn
c s nhn thc tỏc hi to ln,nhiu mt ca thuc lỏ i vi i sng cỏ nhõn v cng
ng, chỳng ta cn phi tỏc ng n tõm lớ ca hc sinh nht l hc sinh bc THCS
v THPT bi õy l la tui m nu cỏc em nhn thc mt cỏch y v tỏc hi ca
thuc lỏ thỡ chớnh cỏc em l nhng ngi cú th gúp phn y lựi t nghin thuc
lỏ,cú th qua nhng thụng tin trờn bỏo i cỏc em ó thy c tỏc hi nguy him ca
thuc lỏ ,nhng qua bi hc ny da vo nhng chng c khoa hc vi cỏch lp lun
y thuyt phc ca tỏc gi thỡ rừ rng cỏc em s cú s nhỡn nhn ỳng n hn v tỏc
hi ca thuc lỏ ,t ú cỏc em rỳt ra c bi hc cho bn thõn trong vic ngn nga
v phũng chng thuc lỏ .
Vn quan trng trong bi hc ny l lm th no lng ghộp tớch hp vic
BVMT vo trong tit dy khụng bin tit dy thnh mt gi dy v mụi trng .
Vi mt vn bn nht dng nh bi ễn dch ,thuc lỏ thỡ khụng nht thit tỡm mi
cỏch lng ghộp vic giỏo dc BVMT ,bi trong vn bn ny tỏc gi ó a ra
nhng dn chng da trờn nhng c s khoa hc cng nh cỏch lp lun ht sc rừ
rng v thuyt phc ,nờn chng t mc ớch yờu cu ca bi hc ,chỳng ta cn cung

cp ,thụng tin thờm cho cỏc em v nhng tỏc hi ca thuc lỏ . Riờng cỏ nhõn tụi,
dy tit hc ny cú hiu qu thỡ chỳng ta nờn thc hin nhng yờu cu sau :
a. V kin thc:
- Tham kho cỏc ti liu liờn quan n ni dung bi hc.
( Theo bỏo cỏo ca B Y t cng nh t chc Y t th gii cho thy hng nm,trờn
th gii cú nm triu ngi cht vỡ cỏc bnh liờn quan n thuc lỏ .D bỏo n nm
2020 cú khong 10 triu ngi cht vỡ thuc lỏ . nc ta t l ngi hỳt thuc lỏ rt
cao ,nam gii l : 56%, n gii l :3%.Tiờu dựng cho thuc lỏ nc ta mi nm hn
8200 t ng, s tin ny cú th mua lng thc nuụi sng 15 triu ngi /nm.)
- H thng hoỏ cỏc kin thc trong sỏch giỏo khoa cú th lng ghộp giỏo dc
BVMT.
- H thng cõu hi phi khoa hc ,hp lớ ,phự hp vi ni dung bi hc .
b.Phng tin , dựng hc tp :
- Tranh ,nh minh ho v tỏc hi ca thuc lỏ ( Khụng nờn lm dng quỏ nhiu )
- S v tỏc hi ca thuc lỏ i vi sc kho con ngi .
c. Thc hin :
+ H thng cõu hi lng ghộp :
Thc ra khi dy bi ễn dch, thuc lỏ thỡ giỏo viờn cng ó lng ghộp,liờn h
thc t ngay trong bi dy. Trờn c s phõn tớch tỏc hi ca thuc lỏ i vi sc kho,
nh hng n o c cỏ nhõn v cng ng, giỏo viờn cú th a thờm nhng cõu
hi :
- Trc khi hc vn bn ny , em bit gỡ v tỏc hi ca thuc lỏ ?
18
- Với những chứng cớ khoa học về tác hại của thuốc lá mà tác giả đưa ra như
vậy,bản thân em cần phải làm gì để tham gia vào việc phòng chống tệ nạn thuốc lá ?
- Ở nước ta ,em thấy có những việc làm gì để phòng chống thuốc lá ?
- Hiện nay trong học sinh chúng ta vẫn còn một số em lén lút hút thuốc lá(không
nhiều ),em nghĩ gì về những trường hợp này ?
**************************************
19

Câu 9: Đồng chí hãy phân tích bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh (Ngữ văn 9- T2)
Bài làm
Không phải Thu mà là Sang thu. Thi nhân muôn đời yêu mến mùa thu, cũng không
hiếm trờng hợp say sa trớc những đổi thay của tạo vật khi đất trời giao chuyển. Đọc
Sang thu của Hữu Thỉnh, thêm một lần ta đợc thởng thức vẻ đẹp của sự cảm nhận tinh
tế, những rung động của một tâm hồn nhạy cảm nghệ sĩ lúc thu sang. Nhng sẽ chẳng có
mấy ý nghĩa khi xúc cảm ấy chẳng mang nét duyên riêng. Ngời ta từng nói về Hữu
Thỉnh với chất dân gian trong thơ. Quả vậy, ở đây, sự độc đáo bắt đầu bằng "hơng thu":
Bỗng nhận ra hơng ổi
Phả vào trong gió se
Gió chùng chình qua ngõ
Hình nh thu đã về
Không phải lá ngô đồng, không phải hơng cốm mới, không phải hoa cau rụng, mùa
thu bất chợt hiện diện với hơng ổi chín thơm lựng trong gió hanh se. Hai chữ phả vào
vừa gợi ra cái bất chợt trong cảm nhận, vừa gợi ra một cách thực thể cái hơng thơm của
ổi, lại vừa gợi ra sự vận động nhẹ nhàng của gió. Từ chùng chình gợi ra sự lay động của
cây lá, vẻ t lự của lòng ngời, cái man mác của không gian chớm thu. Sao lại là hình nh
chứ không phải là chắc chắn? Một chút nghi hoặc, một chút bâng khuâng, có cái gì đó
không thật rõ ràng. Đúng là một trạng thái cảm xúc của thời điểm chuyển giao. Cảm
xúc ấy tiếp tục lan toả, mở ra trong cái nhìn xa hơn, rộng hơn:
Sông đợc lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu
Sự vận động của mùa đợc cụ thể hoá bằng những sắc thái đổi thay của tạo vật. Đó là
vẻ "dềnh dàng" của dòng sông, cái "bắt đầu vội vã" của cánh chim và, thật đặc biệt, đám
mây mang trên mình cả hai mùa. Tất cả đang hoà trong khúc biến tấu giao mùa. Có cái
gì đang mơ hồ xâm chiếm, đang thay thế, đang mờ đi, nhạt ra, đang trôi. Không có gì
hiện ra thật sắc nét, không có gam màu tơng phản nào, ngay cả ở hai nửa của một đám
mây thuộc về hai mùa khác biệt. Không phải vẻ đẹp của mùa hạ, cũng không phải vẻ

đẹp của mùa thu, mà là vẻ đẹp của chính sự chuyển mùa, vẻ đẹp của tâm hồn con ngời
gần gũi, giao cảm với thiên nhiên để lắng nghe và dự cảm:
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn ma
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi.
Khoảnh khắc giao mùa đợc cảm nhận bắt đầu từ hơng ổi phả trong gió se chùng
chình qua ngõ, cái "hình nh" của lòng ngời, vẻ dềnh dàng của sông, vội vã của chim,
và đến đây là nắng, là ma, là sấm, hàng cây. Cha hết hẳn cái nắng của mùa hè nhng
20
những cơn ma đã không còn ào ạt. Hai chữ "bao nhiêu" nghe nh say mê, nh luyến tiếc.
Nắng lắm thì ma nhiều. Đó là đặc điểm của mùa hè. Nhng nắng vẫn còn mà ma thì đã
vơi dần. Vơi dần thì không chỉ là ít ma đi mà còn là ma ít nớc đi. Đây cũng là dấu hiệu
của sự chuyển mùa. Rồi đây, nắng sẽ hanh hao, ma sẽ trở nên hoạ hoằn. Khi ấy mới
thực sự là thu. Tởng chừng chỉ là những câu thơ tả cảnh mà thực ra là kín đáo bộc lộ xúc
cảm giao mùa, những rung động ngọt ngào của lòng ngời trong mối luyến giao thấm
quyện với thiên nhiên.
Bài thơ khép lại với hình ảnh sấm và hàng cây vừa có tính tả thực vừa mang ý nghĩa
ẩn dụ, gợi ra những suy t thâm trầm. Cuối hạ - đầu thu, khi đã không còn những cơn ma
xối xả thì sấm cũng bớt bất ngờ và dữ dội. Hàng cây đứng tuổi là hàng cây đã qua bao
cuộc chuyển mùa? Không biết chính xác là bao nhng chắc cũng đủ để điềm nhiên trớc
những biến động. Tựa nh con ngời lịch lãm, từng trải có thể bình tâm, đạt đợc trạng thái
ôn tồn trớc những vang chấn của ngoại cảnh.
Với hình ảnh thơ tự nhiên, không chau chuốt mà giàu sức gợi cảm, thể thơ năm
chữ vắt dòng tạo ra những liên tởng thú vị, nhà thơ Hữu Thỉnh đã thể hiện một cách đặc
sắc những xúc cảm tinh tế trớc bớc chuyển giao của mùa. Qua đó bộc lộ một tình cảm
yêu mến thiên nhiên, một tâm hồn nhậy cảm, sâu sắc.
*************************************
21