B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
j

NG THANH SN

C CH TÀI CHÍNH PHÁT TRIN
NGÀNH THY SN KHU VC NG
BNG SÔNG CU LONG


Chuyên nghành: Kinh t Tài chính – Ngân hàng
Mã s : 60.31.12




LUN ÁN TIN S KINH T

NGI HNG DN: PGS.TS. DNG TH BÌNH MINH






THÀNH PH H CHÍ MINH – 2009


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu , kt qu
trong lun án là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt k công trình nào
khác.


Tác gi





NG THANH SN






























MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc ch vit tt
Danh mc bng s liu
Danh mc các hình
Trang
PHN M U 1
CHNG I
NGÀNH THY SN VÀ C CH TÀI CHÍNH PHÁT
TRIN NGÀNH THY SN 6
1.1. Khái quát v Ngành Thy sn 6
1.1.1. Khái nim và đc đim ca Ngành Thy sn 6
1.1.2. Ni dung hot đng ca Ngành Thy sn 13
1.1.
3. Vai trò ca Ngành Thy sn trong nn kinh t quc dân 16
1.2. C s lý lun v CCTC phát trin Ngành Thy sn 19

1.2.1. Bn cht và vai trò ca tài chính 19
1.2.2. C cu và c ch tài chính 25
1.2.3. C cu ca CCTC phát trin Ngành Thy sn 27
1.2.4. Tác đng ca CCTC đi vi quá trình phát trin
Ngành Thy sn 48
1.2.5. Vai trò ca CCTC phát trin Ngành Thy sn 49
1.3. Kinh nghim vn dng CCTC phát trin Ngành Thy sn
ca mt s nc trên th gii
52
1.3.1. Khái lc v CCTC phát trin Ngành Thy sn
ca mt s nc trên th gii 52
1.3.2. Bài hc kinh nghim 59




Trang
CHNG II
THC TRNG C CH TÀI CHÍNH PHÁT TRIN NGÀNH
THY SN BSCL 64
2.1. Khái quát Ngành Thy sn BSCL 64
2.1.1. V trí ca Ngành Thy sn BSCL 64
2.1.2. Tim nng ca Ngành Thy sn BSCL 68
2.1.3. Thc trng hot đng ca Ngành Thy sn BSCL 70
2.1.4. Thc trng hiu qu ca Ngành Thy sn BSCL 86
2.2. Thc trng CCTC phát trin Ngành Thy sn BSCL
giai đon 2001 - 2008
90
2.2.1. Lut pháp tài chính phát trin Ngành Thy sn BSCL 90
2.2.2. Thc trng chính sách và công c tài chính

phát trin Ngành Thy sn BSCL 94
2.2.3. Thc trng b máy vn hành CCTC phát trin
Ngành Thy sn BSCL 113
2.3. Hiu qu và thành tu ca CCTC phát trin Ngành Thy sn
BSCL giai đon 2001 – 2008 120
CHNG III
CÁC GII PHÁP HOÀN THIN CCTC PHÁT TRIN
NGÀNH THY SN BSCL N NM 2020 126
3.1 Xu hng phát trin Ngành Thy sn th gii nh hng đn
các gii phá
p phát trin Ngành Thy sn BSCL 126
3.1.1. Xu hng phát trin th trng thy sn th gii 126
3.1.2. D báo nhu cu vn cho phát trin Ngành Thy sn BSCL
đn nm 2020 131
3.2. Mc tiêu và đnh hng phát trin Ngành Thy sn BSCL 132
3.2.1. Thi c và thách thc ca Ngành Thy sn BSCL
trong quá trình hi nhp
132
Trang
3.2.2. Mc tiêu tng quát ca Ngành Thy sn BSCL 135
3.2.3. Mc tiêu c th ca Ngành Thy sn BSCL 136
3.3. Các gii pháp hoàn thin CCTC phát trin Ngành Thy sn
BSCL đn nm 2020 137
3.3.1. Hoàn thin lut pháp tài chính 137
3.3.2. Các gii pháp hoàn thin chính sách và công c tài chính
phát trin Ngành Thy sn BSCL 141
3.3.3. Hoàn thin b máy vn hành CCTC phát trin
Ngành Thy sn BSCL 180
3.4. Các gii pháp h tr phát trin Ngành Thy sn BSCL
đn nm 2020 182

3.4.1. Hoàn thin các chính sách kinh t v mô h tr phát trin
Ngành Thy sn BSCL 182
3.4.2. Tái c cu t chc tài chính ca các doanh nghip
thy sn BSCL
186
3.4.3. Xây dng, phát trin thng hiu trên th trng th gii
ca doanh nghip ch bin và xut khu thy sn BSCL 188
3.4.4. Hoàn thin c ch qun lý Ngành Thy sn BSCL 190
3.4.5. Tìm kim th trng cho sn phm thy sn BSCL 193
3.4.6. Gii pháp cho các v kin chng bán phá giá đi vi
hàng thy sn xut khu
194
3.4.7. ào to ngun nhân lc cho phát trin Ngành
Thy sn BSCL 196
KT LUN LUN ÁN 200
DANH MC CÁC CÔNG TRÌNH CA TÁC GI
TÀI LIU THAM KHO
PH LC.







DANH MC CÁC CH VIT TT TRONG LUN ÁN
Ting Anh
ASEAN Association of Southeast Hip hi các quc gia ông Asian
Nations Nam Á
CEPT Comom Effective Preferential Hip đnh u đãi thu quan có

Tariff (ASEAN) hiu lc chung (ASEAN)
EU European Union Liên minh châu Âu
FAO Food and Agriculture T chc Nông lng th gii
ca Liên hip quc
GDP Gross Domestic Product Thu nhp quc ni
GSP Generalized System of H thng u đãi thu quan
Preferences
UNCTAD United Nations Conference on Hi ngh v thng mi và
phát trin ca liên hp quc
TBT Technical Barrie to Trade Rào cn k thut thng mi
SPS Sanitary and Phytóanitory Rào cn an toàn thc phm v
à
dch bnh
WHO Word Health Organization T chc Y t Th gii
NICs News Industrial Countries Các nc công nghip mi
FDI Fund Direct Investment Vn đu t trc tip nc
ngoài
IMF International Monetary Fund Qu tin t quc t
WB World Bank Ngân hàng th gii
ODA Official Development H tr phát trin chính thc
Assistance
FDI Foreign Direct Investment u t nc ngoài trc tip

GATT General Agreement on Tariff Hip đnh chung v thu quan
And Trade (GATT) và mu dch

Ting Vit
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTW Ngân hàng trung ng

TCTD T chc tín dng
NSNN Ngân sách Nhà nc
TW Trung ng
CCTC C ch tài chính
CSTC Chính sách tài chính
BSCL ng bng sông Cu Long
HTX Hp tác xã
TNDN Thu nhp doanh nghip
GTGT Giá tr gia tng
TTB Tiêu th đc bit
HACC Tiêu chun an toàn v sinh thc phm
CNH, HH Công nghip hóa, hin đi hóa
TW Trung ng
NAFIQACEN Trung tâm kim tra cht lng, v sinh thy sn
VASEP Hip hi Ch bin và Xut khu thy sn
XHCN
Xã hi ch ngha
IQF Công ngh cp đông














DANH MC CÁC BNG S LIU

Trang
Bng 1.1: Các ngành chuyên môn hóa trong c cu Ngành
Thy sn 12
Bng 2.1: C cu GDP vùng BSCL giai đon 2001 – 2006 65
Bng 2.2: Tng hp kt qu đánh giá tr lng và kh nng
khai thác cá bin BSCL 69
Bng 2.3: Tàu thuyn đánh bt xa b ca BSCL giai đon
2001 – 2006 71
Bng 2.4: C cu th trng xut khu thy sn BSCL 82
Bng 2.5: Hiu qu ki
nh t mt s mô hình nuôi trng thy
sn  BSCL 87
Bng 2.6: Vn đu t cho Ngành thy Sn  BSCL giai đon
2001 - 2006 87
Bng 2.7: Chênh lch thu nhp gia h có làm thy sn và
không làm thy sn ti BSCL 89




















DANH MC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1: Quy trình nuôi trng thy sn 14
Hình 1.2: Quan h gia 4 lnh vc trong Ngành Thy sn 15
Hình 2.1: T trng GDP Ngành Thy sn BSCL 66
Hình 2.2: Tc đ tng trng GDP Ngành Thy sn BSCL 66
Hình 2.3: T trng kim ngch xut khu Ngành
Thy sn BSCL so vi toàn ngành 67
Hình 2.4: T trng GDP Ngành Thy sn BSCL
so vi toàn ngành 67
Hình 2.5: Kim ngch xut khu thy sn BSCL
Giai đon 2001 – 2007 80
Hình 2.6: Hiu qu vn đu t Ngà
nh Thy sn BSCL 88
Hình 2.7: So sánh tc đ tng trng ca kim ngch xut
khu và sn lng thy sn BSCL 89























PHN M U
1. Tính cp thit ca đ tài nghiên cu.
Ngành Thy sn Vit Nam đc xác đnh là Ngành kinh t mi nhn. Nó đã, đang
và s gi mt v trí quan trng trong nn kinh t quc dân, trong phng hng chin
lc phát trin Ngành Thy sn thi k 2001 – 2010 đã đc i hi ng toàn quc ln
th IX đ ra là: “Phát huy li th v thy sn, to thành mt Ngành kinh t mi nhn,

vn lên hàng đu trong khu vc. Phát trin mnh nuôi trng thy sn nc ngt, nc l
và nc mn, nht là nuôi tôm theo phng thc tin b, hiu qu và bn vng môi
trng. Tng cng nng lc và nâng cao hiu qu khai thác hi sn xa b; chuyn đi c
cu ngh nghip, n đnh khai thác gn b; nâng cao nng lc bo qun, c
h bin sn
phm đáp ng yêu cu th trng quc t và trong nc, bo đm cho s tái to và phát
trin ngun li thy sn” [trang 27, 63] và ngày 11/01/2006 Th tng đã có Quyt đnh

s 10/2006/Q-TTg, phê duyt quy hoch tng th phát trin Ngành Thy sn đn nm
2010 và đnh hng đn nm 2020, trong đó đ ra phát trin Ngành Thy sn thành mt
Ngà
nh sn xut hàng hóa ln, có nng sut, cht lng và kh nng cnh tranh cao, có c
cu sn phm đa dng, đáp ng nhu cu trong nc ngày càng tng, đng thi đy mnh
xut khu, tip tc gi vng là Ngành có kim ngch xut khu cao và có t trng GDP
đáng k trong các ngành nông lâm ng nghip.
i vi BSCL Ngành Thy sn cng đc xác đnh là Ngành kinh t mi nhn
ca vùng, đóng góp ca Ngành Thy sn đi vi ki
nh t BSCL và đi vi Ngành Thy
sn Vit Nam là rt quan trng, nm 2006 GDP ca Ngành Thy sn BSCL chim
44,64% trong ngành nông lâm ng nghip toàn vùng; sn lng chim 57,27 %, kim
ngch xut khu chim 59,22% toàn Ngành.
BSCL có din tích vùng bin đc quyn kinh t rng ln khong 360.000 km
2

(chim 37,1% tng din tích đc quyn kinh t ca c nc) vi 750 km chiu dài b bin
(chim 23,4% tng chiu dài b bin toàn quc), là mt vùng đt thp, khá bng phng,
đc trng bi các hot đng tng tác mnh và đan xen gia các h thng nc mn vi
nc ngt trên không gian rng. Toàn vùng có 22 ca sông, lch ln nh vi din tích
vùng triu khong 80.000 ha, trong đó din tích bãi triu cao c
him khong 70 – 80%
[trang 1, 9]. Vi đc trng đa lý, đa hình nh vy đã to tin đ cho phát trin thy sn
trên c hai phng din nuôi trng và khai thác thy sn. Trên thc t, BSCL có ng
trng vi tr lng hi sn ln nht Vit Nam, là ni có tim nng phát trin nuôi trng
cng ln nht Vit Nam, c v nuôi trng thy sn nc l và nc ngt. c bit u th
vn là nuôi tôm nc l, nuôi cá da trn nc ngt (cá tra và cá basa).
Tuy nhiên nhng tim nng đó cha đc phát huy mt cách tích cc, trit đ. Các

tim nng và ngun li thy sn cha đc khai thác mt cách tng xng. Nhng hn

ch đó có nhiu nguyên nhân, mt trong nguyên nhân c bn là cha có CCTC linh hot
huy đng mi ngun lc trong đó ngun lc tài chính là ch yu đáp ng yêu cu ca quá
trình phát trin Ngành Thy sn BSCL.
T nhng vn đ nê
u trên, cn phi có CCTC linh hot, phù hp vi điu kin
WTO cho Ngành Thy sn BSCL là rt cn thit. Qua vic đu t các ngun lc tài
chính va đ giúp cho Ngành Thy sn BSCL khai thác tim nng, phát huy li th so
sánh góp phn thc hin nhim v phát trin kinh t - xã hi BSCL, va đm bo lành
mnh hóa h thng tài chính quc gia.  gii quyt vn đ C
CTC phát trin Ngành Thy
sn BSCL, tác gi đã chn vn đ nghiên cu ca lun án tin s vi đ tài “C ch tài
chính phát trin Ngành Thy sn khu vc BSCL”.
2. Mc đích nghiên cu ca lun án.
Lun án nhm làm sáng t các ni dung sau:
- H thng lý lun v CCTC bao gm: bn cht và vai trò ca tài chính; khái nim
CCTC, c cu tài chính; chính sách và công c tài chính, vai trò và tác đng ca CC
TC
phát trin Ngành Thy sn, trên c s có tham kho kinh nghim vn dng CCTC phát
trin Ngành Thy sn ca mt s nc trên th gii.
- ánh giá thc trng hot đng sn xut kinh doanh và thc trng CCTC tác đng
đn quá trình phát trin Ngành Thy sn BSCL t nm 2001 đn nay, qua đó rút ra
nhng thành tu đt đc và mt s vn đ còn hn ch trong vic vn dng CCTC phát
trin Ngành Thy sn BSCL
trong thi gian qua, làm nn tng đ hoàn thin CCTC phát
trin Ngành Thy sn BSCL đn nm 2020.
-  xut các gii pháp nhm hoàn thin CCTC đn nm 2020 nhm phc v cho
quá trình phát trin Ngành Thy sn BSCL.
3. i tng và phm vi nghiên cu ca lun án.
Ü i tng nghiên cu.
CCTC là mt vn đ kinh t ln, phm vi bao trùm toàn xã hi, liên quan đn

nhiu ngành, nhiu lnh vc. i tng nghiên cu ca lun án xin đc gii hn trong
CCTC phát trin Ngành Thy sn BSCL gm các ni dung sau:
- Lut pháp tài chính.
- Chính sách và công c thu.
- Chính sách và công c chi đu t phát trin ca NSNN.
- Chính sách và công c tín dng Nhà nc.
- Chính sách và công c tín dng ngân hàng.
- Th trng tài chính và các công c ca th trng tài chính.
- B máy
vn hành CCTC.
Ü Phm vi nghiên cu.
- V không gian: Nghiên cu CCTC phát trin Ngành Thy sn ti ng bng
Sông Cu long.
- V thi gian: T nm 2001 – 2008 phân tích, làm rõ thc trng vn dng CCTC
phát trin Ngành Thy sn ti ng bng Sông Cu long; t nm 2009 – 2020, lun án
đa ra các gii pháp hoàn thin CCTC phát trin Ngành Thy sn ti ng bng Sông
Cu long.

4. Phng
pháp nghiên cu.
Các nguyên tc và phng pháp sau đây đc tuân th và vn dng trong quá trình
nghiên cu: nguyên tc khách quan, nguyên tc toàn din, nguyên tc thng nht gia lch
s và lôgic, nguyên tc đi t tru tng đn c th; phng pháp thng kê, so sánh;
phng pháp phân tích, tng hp; phng pháp din dch - quy np.
5. Nhng công trình nghiên cu v Ngành Thy sn.
Theo tác gi, trc đ tài này có rt nhiu công trình nghiên cu đn khía cnh
kinh t, k thut phát trin Ngành Thy sn BSCL cng nh Ng
ành Thy sn Vit Nam.
áng chú ý nht trong nhng công trình này là:
-  án “Quy hach tng th Ngành thy sn BSCL đn nm 2010”.

Trong đ án này phân tích toàn din s phát trin ca Ngành Thy sn BSCL t
khâu khai thác, nuôi trng, ch bin thy sn, đn khâu thng mi … Trong đ án này
cng đa ra các quy hoch v phân b lc lng sn xut thy sn, các gii pháp thc
hin. Nhng trong đ án đ s này, phn nghiên cu v CCTC phát trin Ngành Thy sn
BSCL rt ít, ch dng li  mc đ d báo nhu cu vn đu t và các ngun đu t.

- Sách “Th trng xut - nhp khu thy sn”, PGS.TS. Nguyn Vn Nam ch
biên, Nhà xut bn Thng kê, xut bn nm 2005.
Ni dung đ cp đn các vn đ: Nhng kt qu nghiên cu v th trng thy sn
th gii. Tip đn, cun sách đánh giá thc trng kh nng sn xut và xut khu ca
Ngà
nh Thy sn Vit Nam. Cui cùng, cun sách đ xut chính sách và chin lc phát
trin sn phm, cng nh các dch v h tr xut khu nhm đy mnh xut khu thy sn
ca Vit Nam trong nhng nm ti. Ngoài nhng ni dung trên tác gi có đ cp đn các
chính sách tài chính, nhng ch dng li  mc đ các đ xut h tr cho xut khu t
hy
sn.
- Mt s bài báo vit trên các tp chí Nghiên cu kinh t, Kinh t phát trin, Phát
trin kinh t cng đ cp đn CCTC phát trin Ngành Thy sn. Tuy nhiên, không có
công trình nào đánh giá toàn din, có h thng và bin chng thc trng CCTC đ đ xut
nhng gii pháp hoàn thin CCTC phát trin Ngành Thy sn BSCL nh ni dung lun
án ca tác gi thc hin.
6.
Nhng đóng góp mi ca lun án.
Lun án có nhng đim mi sau:
- Trên c s phân tích v mt khoa hc các vn đ v thc trng ca Ngành Thy
sn BSCL, CCTC phát trin Ngành Thy sn, nhng nh hng ca CCTC đi vi quá
trình phát trin ca Ngành Thy sn BSCL. T đó, ng dng lý thuyt và
o thc t đ
xem xét thc trng v CCTC phát trin Ngành Thy sn BSCL trong thi gian qua.

- Qua nhng ni dung khoa hc và thc tin trên, lun án ch yu nhn mnh vào
phn đnh hng và h thng các gii pháp đng b đ hoàn thin CCTC phát trin
Ngành Thy sn BSCL nói riêng và Ngành Thy sn Vit Nam nói chung trong quá
trình phát trin ca nn kinh t trong bi cnh mi ca khu vc và th gii.
7. Kt cu ca lun án.
Ngoài phn m đu và kt lun, lun án bao gm ba Chng:
Chng I: Ngành Thy sn và c ch tài chính phát trin Ngành Thy sn.
Chng II: Thc trng c ch tài chính phát trin Ngành Thy sn ng bng
Sông Cu long.
Chng III: Các gii pháp hoàn thin c ch tài chính phát trin Ngành Thy sn
ng bng Sông Cu long.






















CHNG I
NGÀNH THY SN VÀ C CH TÀI CHÍNH
PHÁT TRIN NGÀNH THY SN
1.1. Khái quát v Ngành Thy sn.
1.1.1. Khái nim và đc đim ca Ngành Thy sn.
1.1.1.1. Khái nim Ngành Thy sn.
- Hot đng thy sn là mt khái nim rng, theo điu 2 ca Lut Thy sn đc
Quc hi nc Cng hoà Xã hi Ch ngha Vit Nam khoá XI, k hp th 4 thông qua,
hot đng thy sn là vic tin hành khai thác, nuôi trng, vn chuyn, bo qun, ch
bin, m
ua bán, xut khu, nhp khu thy sn; dch v trong hot đng thy sn; điu
tra, bo v và phát trin ngun li thy sn [trang 14, 27].
- Ngành Thy sn là mt tiu ngành ca ngành nông nghip, nhng nó có tính đc
lp tng đi trong quá trình phát trin, do đó có th tip cn vic nghiên cu Ngành
Thy sn vi nhng phm vi khác nhau theo tng mt quan h sn xut, lc lng sn
xut ha
y đng thi c quan h sn xut và lc lng sn xut ca ngành này. Trong các
công trình nghiên cu v Ngành Thy sn đã xut hin cách s dng các thut ng khác
nhau đ ch các phm vi nghiên cu: H thng kinh t thy sn; H thng k thut thy
sn; H thng thy sn. H thng k thut sn xut là khái nim liên quan đn phát trin
các yu t lc lng sn xut v mt trình đ k thut. Thut ng h thng ki
nh t thy
sn li có ni hàm ch yu là quan h kinh t, quan h sn xut kinh doanh thy sn; thut
ng này phù hp vi phm vi nghiên cu ca lun án. Thut ng h thng thy sn li có
ni hàm rng (ging nh khái nim
Ngành Thy sn trong Lut Thy sn), bao gm các
ni dung liên quan đn c quan h sn xut ln lc lng sn xut. Trong quá trình phát
trin ca Ngành Thy sn, vic phát trin đa dng hóa các hình thc s hu; đa dng hóa

các hình thc t chc sn xut và đi x bình đng vi mi hình t
hc t chc sn xut đó
là đòi hi khách quan ca c ch th trng. Mi hình thc s hu, mi hình thc t chc
sn xut va có vai trò đc lp tng đi, li va có s tác đng qua li vi nhau, nng
ta và liên kt vi nhau trong quá trình phát trin, to thành nn tng kinh t hay h thng
kinh t phù hp bin chng vi trình đ phát trin lc lng sn xut ca Ngành Thy sn
trong mi giai đon lch s c th. Do đó theo tác gi có
th hiu h thng kinh t thy
sn là tng th quan h sn xut ca Ngành Thy sn; biu hin bng nhng hình
thc s hu t liu sn xut ch yu, nhng hình thc t chc sn xut, phân phi,
trao đi trong các lnh vc nuôi trng, khai thác, ch bin sn phm thy sn và c ch
qun lý tng ng ca Nhà nc đi vi Ngành Thy sn.
1.1.
1.2. c đim ca Ngành Thy sn.
Thy sn là mt b phn ca ngành nông nghip theo ngha rng, nên sn xut
kinh doanh thy sn có nhng đc đim tng t nhng đc đim ca sn xut nông
nghip nói chung. Tuy nhiên, do tính cht đc thù ca đi tng lao đng nên biu hin
ca nhng đc đim
chung trong Ngành Thy sn li có nhng nét riêng.
Ü i tng sn xut là các sinh vt sng trong nc.
Các loài đng thc vt sng trong môi trng nc mt là đi tng sn xut ca
Ngành Thy sn. Môi trng nc mt cho sn xut thy sn gm có bin và mt nc
trong ni đa. Nhng sinh vt sng trong môi trng nc, vi tính cách là đi tng lao
đng ca Ngành Thy sn, có mt s đim đáng lu ý nh sau:

- V tr lng, khó xác đnh mt cách chính xác tr lng thy sn có trong
mt ao h hay ng trng. c bit  các vùng mt nc rng ln, các sinh vt có th di
chuyn t do trong ng trng hoc di c t vùng này đn vùng khác không ph thuc
vào ranh gii hành chính. Hng di chuyn ca các lung tôm cá chu tác đng ca nhiu
nhâ

n t nh thi tit khí hu, dòng chy và đc bit là ngun thc n t nhiên.  bo v,
tái to và khai thác có hiu qu các ngun li thy sn, mt mt cn phân chia ranh gii
mt nc, mt bin, vùng bin gia các đa phng hay các quc gia nhng mt khác
cng cn có s hp tác cht ch gia các đa phng hay các nc trong nuôi trng, đánh
bt thy sn. i vi tng đa phng ha
y tng quc gia, nu không ngn chn có hiu
qu các phng pháp khai thác lc hu hoc làm hy dit các sinh vt trong nc có th
dn đn cn kit ngun thc n t nhiên, do vy có th làm thay đi ni c trú ca tôm, cá
hoc hng di chuyn ca các loài thy sn khác, dn đn làm
nghèo nàn hay cn kit
ngun li thy sn.
- Các loài sinh vt trong nc sinh trng và phát trin chu s tác đng nhiu
ca điu kin thi tit, khí hu, dòng chy, đa hình thy vn…. Trong nuôi trng thy
sn, cn to nhng điu kin thun li cho vic sinh trng và phát trin cao ca các loi
thy sn nh: To dòng chy bng máy bm, to oxy bng qut sc nc…Trong hot
đng khai thác, đánh bt hi sn, tính mùa v ca tng loi thy sn nh sinh sn theo
mùa, di c theo mùa ph thuc vào thi tit, khí hu, điu kin thy vn đã to nên tính
phc tp v mùa v c v không gian và thi gian. iu này đã to nên c s khách qua
n
ca vic hình thành và phát trin nhiu ngành ngh khai thác khác nhau ca ng dân.
- Các sn phm thy sn sau khi thu hoch hoc đánh bt đu rt d n thi, h
hng vì chúng đu là nhng sn phm sinh vt đã b tách ra khi môi trng sng. 
tránh tn tht trong sn xut và nâng cao cht lng sn phm đòi hi phi có s liên kt
cht ch gia các khâu t khai t
hác, nuôi trng đn ch bin và kinh doanh tiêu th sn
phm; t khi khai thác đn đu t tái to ngun li, đu t c s h tng dch v mt cách
đng b.
- Cn nhng nghiên cu c bn đ nm vng quy lut sinh trng và phát trin
ca tng ging, loài thy sn nh quy lut sinh sn, sinh trng, di c, quy lut cnh
tranh qun đoàn, các tp tính kim n ha

y t v …. Trên c s đó trin khai thc hin các
bin pháp nuôi trng, khai thác phù hp vi yêu cu nâng cao hiu qu kinh t, bo v và
phát trin ngun li, bo đm phát trin bn vng ca Ngành.
Ü Thy vc là t liu sn xut ch yu không th thay th.
Các loi mt nc ba
o gm: sông, h, ao, mt nc rung, ca sông, bin … gi
chung là thy vc đc s dng vào nuôi trng thy sn và đánh bt hi sn. Tng t
nh rung đt s dng vào sn xut nông nghip, thy vc là t liu sn xut đc bit,
ch yu không th thay th ca Ngành Thy sn. Không có thy vc s không có sn xut
thy sn.

Tuy nhiên, nc là yu t quan trng đi vi mi ngành kinh t, thm chí là điu
kin ca s sng. Do vy thy vc có th đc s dng cho nhiu mc đích khác nhau
ca con ngi nh điu hoà môi trng, đáp ng nhu cu giao thông thy, du lch sinh
thái sông nc …. Thông thng, thy vc đc s dng theo hng đa mc tiêu nhm
nâng cao hiu qu s dng chúng. Ví d: các ao h cha nc thng đ
c s dng đ
nuôi cá kt hp tr nc ti phc v nông nghip; các con sông có th phc v giao
thông thy, nuôi cá lng bè  ven sông, cung cp nc cho sinh hot và sn xut ca c
dân ….  s dng có hiu qu và bo v thy vc trong Ngành Thy sn cn chú ý
nhng vn đ sau:
- Thc hin quy hoch các loi hình thy vc và xác đnh hng s dng thy
vc cho Ngành Thy sn. Trong quy hoch cn chú ý nhng thy vc có mc đích s
dng chính vào nuôi trng thy sn cn kt hp vi các hng kinh doanh khác; còn
nhng thy vc đc quy hoch s dng cho mc đích phát trin giao thông, t
hy đin …
là chính thì cn kt hp hp lý vi vic phát trin thy sn đ nâng cao hiu qu s dng
thy vc.
- Chú trng vic bo v môi trng nc, k c nc bin. Thc hin nhng
bin pháp hu hiu đ ngn chn mi nguyên nhân gây ô nhim môi trng nc. Mt

khác, phi thng xuyên ci to thy vc, tng ngun dinh dng cho các thy sinh vt
nhm nâng cao nng sut sinh hc ca thy vc. ây là điu kin t
hc hin thâm canh
tng nng sut các sinh vt nuôi trng, điu kin s dng thy vc trong Ngành Thy sn
theo hng thâm canh.
- S dng thy vc mt cách tit kim, đc bit cn hn c
h chuyn đi mc
đích s dng thy vc là các ao, h … sang đt xây dng c bn hay mc đích khác.
Ü Ngành Thy sn là Ngành sn xut vt cht có tính hn hp, tính liên ngành
cao.
Vi tính cách là mt Ngành sn xut vt cht, Ngành Thy sn bao gm nhiu hot
đng sn xut c th có tính cht tng đi khác nhau nhng c
ó mi liên quan cht ch
vi nhau nh: khai thác, nuôi trng, ch bin và các dch v thy sn. Khi trình đ lc
lng sn xut thp kém, các hot đng c th nói trên cha tách bit rõ ràng, thm chí
còn lng vào nhau. Trong điu kin nh vy, khi lng sn phm sn xut ra còn ít, vi
cht lng thp và ch yu đáp ng nhu cu nh hp. Ngày nay di tác đng mnh m
ca s phát trin lc lng sn xut và phân công lao đng xã hi làm cho các hot đng
sn xut thy sn đc chuyên môn hoá ngày càng cao. Các hot đng c
huyên môn hoá
khai thác, nuôi trng, ch bin và dch v thy sn có trình đ và quy mô phát trin tu
thuc vào nhu cu th trng và mi hot đng li da trên nn tng nht đnh v c s
vt cht k thut và phng pháp công ngh, to nên nhng ngành chuyên môn hoá hp
có tính cht đc lp tng đi. Tuy vy, do đc đim ca sn xut và tiêu dùng các sn
phm thy sn, tính liên kt vn có ca các hot đng khai thác, nuôi trng, ch bin và
dch v thy sn li đòi hi phi gn bó các ngành chuyên môn hoá hp nói trên trong mt
th thng nht,  trình đ cao hn mang tính cht liên ngành. Nh vy tính hn hp và
tính liên ngành cao ca các hot đng sn xut vt cht tng đi khác nhau gm nuôi
trng, khai thác, ch bin và dch v là đc đim ca N
gành Thy sn. Tính hn hp và

tính liên ngành cao ca các hot đng sn xut có tính cht tng đi khác nhau làm cho
Ngành Thy sn va có tính cht ca mt ngành sn xut công nghip, va có tính cht
ca sn xut nông nghip. Vì vy, vic qun lý v mô cng nh qun lý kinh doanh trong
Ngành Thy sn mang tính hn hp.
Tính hn hp và tính liên ngành cao ca nhng hot đng sn xut có tính cht
khác nha
u nh nói  trên to thành c cu sn xut ca Ngành Thy sn. C cu sn xut
Ngành Thy sn (hay còn gi là c cu ngành) là tp hp các b phn nhng hot đng
sn xut thy sn tng t nhau và mi quan h tng tác gia các b phn đó hp thành
h thng sn xut kinh doanh thy sn. C cu N
gành Thy sn đc hình thành và phát
trin cùng vi s phát trin ca lc lng sn xut, phân công lao đng xã hi và chuyên
môn hoá sn xut, hình thành nên hai b phn sn xut ch yu là nuôi trng thy sn và
công nghip thy sn vi nhng chc nng khác nhau:
- Nuôi trng thy sn: B phn sn xut có tính cht nông nghip, thng đc
gi là ngành nuôi trng thy sn, có chc nng duy trì, b s
ung tái to và phát trin ngun
li thy sn đ cung cp sn phm trc tip cho tiêu dùng, xut khu và nguyên liu cho
công nghip ch bin và các ngành khác.
- Công nghip thy sn: B phn sn xut có tính cht công nghip bao gm
khai thác và ch bin thy sn. Nhng hot đng này có nhim v khai thác ngun li
thy sn và ch bin chúng thành các sn phm đáp ng nhu cu tiêu dùng ca xã hi và
xut khu.

- Ngoài ra, đ phc v cho sn xut kinh doanh còn có các hot đng ph tr và
phc v khác nh: óng mi và sa cha tàu thuyn, sn xut nc đá, sn xut bao bì
… Tt c các hot đng sn xut ph tr và phc v nói trên cùng vi nuôi trng và công
nghip thu sn có mi quan h cht ch vi nha
u to thành c cu Ngành Thy sn. C
cu Ngành Thy sn đc minh ho nh sau:

Bng 1.1: Các ngành chuyên môn hoá hp trong c cu Ngành Thy sn.
Ngành công nghip thy sn
Ngành nuôi trng
thy sn
Ngành khai thác Ngành ch bin Các ngành ph tr
và phc v
-Nuôi trng thy
sn nc ngt.
- Khai thác các sn
phm nuôi trng.
-Ch bin đông lnh. -óng sa tàu
thuyn.
-Sn xut sa cha
ng c.
-Nuôi trng nc
l.
-Ch bin đ hp. -Dch v vn chuyn.
-Dch v cng, kho
lnh.

-Nuôi trng hi
sn.
- ánh bt hi sn. -Ch bin hàng khô. -Sn xut nc đá.
-Sn xut bao bì.
-Ch bin nc mm. -Sn xut thc n cho
nuôi trng.

Ü Sn xut kinh doanh thy sn đòi hi đu t ban đu ln, đ ri ro cao.
Hu ht các hot đng nuôi trng, đánh bt, ch bin thy sn đòi hi đu t ban
đu tng đi ln. Trong hot đng nuôi trng, không k nhng hot đng nuôi cá trong

ao h có sn, nuôi cá rung, nuôi lng  sông sui thì hu ht các hot đng đu t nuôi
thy sn đu cn vn ln nh: đào ao nuôi cá trên đt canh tác hiu qu thp đ
c chuyn
đi mc đích s dng; đu t ci to đm nuôi thy sn  ven bin, ca sông …. Trong
hot đng đánh bt, nht là đánh bt xa b đòi hi vn đu t đóng mi tàu thuyn lên ti
hàng t đng. Nhu cu đu t ba
n đu tng đi ln đ phát trin các hot đng kinh t
nh trên là vt quá kh nng t tích lu và đu t ca tng ch th kinh t trong Ngành
Thy sn, đc bit là kh nng ca các h.



1.1.2. Ni dung hot đng ca Ngành Thy sn.
1.1.2.1. Khai thác hi sn.
Khai thác là mt chuyên ngành hp, là tiu ngành sn xut các nguyên liu cho
công nghip ch bin thy sn và cung cp thc phm ti sng cho th trng tiêu th.
Nó đc coi là mt ngành công nghip có vai trò rt quan trng trong thng mi quc t
và nn kinh t ca mi quc gia. Công nghip khai thác hot đng trên các đi dng và
bin, thuc nhóm ngành khai thác tài nguyên. Hot đng khai thác ph thuc nhiu và
o
nhng thay đi ca t nhiên, ca môi trng sinh thái bin, phi thng xuyên đi mt
vi nhiu ri ro hn các ngành kinh t khác. Hn na, sn phm khai thác thuc loi mau
n chóng thi, sn lng hao ht nhanh, d dàng dn đn tht thu, thua l trong kinh
doanh. Yêu cu v các dch v hu cn, đc bit khâu s ch bo qun lnh và vn c
huyn
là rt cht ch và không th thiu. ánh cá vin dng s phát trin hng ra vùng bin
sâu và đa cc, nó là mt tiêu chí quan trng đánh giá trình đ công nghip hoá khai thác
hi sn ca mi quc gia trong tng lai.
1.1.2.2. Nuôi trng thy sn.
Nuôi trng thy sn phát trin rng khp mi ni và tng đi phc tp so vi

ngành sn xut vt cht khác.  đâu có nc là  đó có nuôi trng thy sn.
Vì vy nuôi
trng thy sn phát trin rng khp ti mi vùng đa lý t min núi xung min bin.
Thy sn nuôi rt đa dng, nhiu ging loài mang tính đa lý rõ rt, có quy lut riêng ca
tng khu h sinh thái đin hình. Do vy, công tác qun lý và ch đo sn xut ca Ngành
cn chú ý đn các vn đ nh: xâ
y dng c s vt cht k thut, xây dng các ch tiêu k
hoch, trin khai thc hin các chính sách… phù hp vi tng khu vc lãnh th hay tng
vùng khác nhau.
S lng và cht lng thy vc và ngun li thy sn rt khác nhau. Mi mt
nc nuôi trng thy sn có đ màu m khác nhau ph thuc vào th nhng vùng đt và
ngun nc, ngun c
ung cp. Vt nuôi trong ao h rt khó quan sát trc tip đc nh
nuôi con ln, con gà nên ri ro trong sn xut ln hn nhiu. Ngi nuôi cn có kinh
nghim và kin thc, k thut cn thit.
Hot đng nuôi trng thy sn có tính mùa v rõ nét. Nuôi trng thy sn mang
tính mùa v vì thy sn có quy lut sinh trng và phát trin riêng. Theo Lênin, tính mùa
v th hin  ch thi gian lao đng không n khp vi thi gian sn xut. Thi gian lao
đng là thi gian tác đng đn s hình thành ca sn phm, còn thi gian sn xut kéo dài
hn vì bao gm c thi gian lao đng không tác đng đn sn phm. Ví d: Thi gian sn
xut kéo dài t A đn B, nhng thi gian lao đng ch bao gm: Thi gian ci to ao
(phi đáy ao 2 tun l), th ging,
chm sóc (cho n 2 ln/ngày), thu hoch. Nh vy rõ
ràng ngi nuôi phi tuân theo quy lut sinh trng và phát trin thy sn (Hình 1.1):

A Th ging Chm sóc Thu hoch B


Hình 1.1: Quy trình nuôi trng thy sn.
Trong nuôi trng thy sn phi lu gi và chm sóc đc bit đi vi đàn vt nuôi

b m (đàn cá b m, tôm b m …) đ sn xut c
on ging cho các v nuôi tip theo. ây
là tài sn sinh hc đc bit ca doanh nghip, vic la chn đàn tôm, cá b m phi tuân
theo quy trình khoa hc – công ngh ca h thng ging quc gia.
1.1.2.3. Ch bin thy sn.
Ch bin thy sn là mt ngành công nghip ch bin quan trng trong nn kinh t
quc dân. Vi mt nc có nhiu sn lng thy sn đa dng, ngun nguyên liu phong
phú, ch bin thy sn to ra nhng sn phm có
giá tr gia tng, đem li ngun thu ln
cho NSNN, đc bit là xut khu.
Phát trin công nghip ch bin thy sn đi trc mt bc nh  các nc công
nghip s s dng đc ti u ngun nguyên liu thy sn, gim tht thoát ln sau khi t
hu
hoch đi vi loi nguyên liu mau hng này, đng thi va tit kim nguyên liu, không
phi bán đi sn phm thô, va có điu kin nâng cao cht lng sn phm, tng cng sc
cnh tranh trên th trng.
Vi quan đim tip cn h thng, Ngành Thy sn có 4 lnh vc hot đng ch
yu, quan trng, có quan h hu c vi nhau:

Quan h phân phi gm phân phi ln đu và phân phi li din ra không ngng,
quan h mt thit vi vic điu tit li nhun gia các khu vc và vi s phát trin ca
Ngành (Hình 1.2).









Hình 1.2: Quan h gia 4 lnh vc trong Ngành Thy sn.
Khu vc lu thông tr nên quan trng nht trong th trng thy sn. Lu thông có
trôi chi thì khai thác, nuôi trng, ch bin thy sn và dch v hu cn mi sôi đng
đc. Song cng có nhng tác đng qua li cn thit. Ví nh khu vc ch bin phát trin
mnh m thúc đy sn xut nguyên liu nhiu hn na, to ra á
p lc cung đi vi lu
thông, đòi hi lu thông nng đng hn, m rng hn, đng thi cùng vi nó là to thêm
đc nhiu công n vic làm cho xã hi.
Sn phm thy sn sau ch bin có giá tr gia tng nh vào cht lng cao và phù
hp vi th hiu đa dng ca ngi tiêu dùng trong nc cng nh nc ngoài. Sn phm
ch bin đt cht lng cao ph th
uc phn ln vào giai đon bo qun ban đu sau thu
hoch. V mt c hc, thy sn phi không b sây sát, nguyên con, ti sng. Sau khi
phân loi, thông thng đc bo qun bng nc đá. Có quy trình công ngh bo qun
đi vi tng loi nguyên liu. Chng hn, đi vi tôm sú sau thu hoch, công ngh bo
qun hin nay đã đc ci tin. Nga
y sau thu hoch, nguyên liu tôm sú đc ra sch,
phân c s b, x lý trong dung dch chuyên dng Fishfresh (Fs) kt hp vi đá xay, sau
đó nguyên liu đc theo dõi, kim tra và gi nhit đ n đnh.
Công nghip ch bin thy sn bao gm các công ty ch bin có nhà máy, kho
tàng, thit b … cn phi duy trì hot đng trong mi tình hung, đm bo sn xut do đó
cn phi có ngun nguyên liu n đnh. C
ông nghip ch bin thy sn liên quan trc tip
đn ô nhim môi trng, đc bit là ô nhim nc và mùi đc hi. Nc thi ch bin
thy sn là nc thi hu c có cha du (m) và đm đng vt gây thi nhanh nên c
bn phi x lý bng phng pháp sinh hc là phù hp.
Mt khác, khi nguyên liu không
Khu vc sn xut
nguyên liu (khai
thác nuôi trng)

Khu vc ch
bin
Khu vc lu
thông
Dch v hu cn
đc bo qun tt hoc các ni tng loi b không đc thu dn cn thn s bc mùi ô
nhim. Bi vy, các doanh nghip ch bin thy sn cn có quy trình x lý cht gây ô
nhim môi trng, coi đó là mt yêu cu bt buc trong sn xut ca doanh nghip.
1.1.3. Vai trò ca Ngành Thy sn trong nn kinh t quc dân.
1.1.3.1. Vai trò ca phát trin Ngành Thy sn đi vi tng
trng kinh t.
Theo Bng 1 trong phn Ph lc, t trng GDP ca Ngành Thy sn chim trong
GDP quc gia khá cao: Nm 2001 là 8,67%, nm 2006 là 9,812%, điu này đã khng đnh
đc v trí, vai trò ca Ngành Thy sn trong nn kinh t quc dân. K t nm 2001,
Ngành Thy sn là mt trong nhng Ngành kinh t mi nhn ca quc gia (có t trng
GDP t 8% tr lên) và ngày càng tr thành mt ngành công nghip có u t
h trong giai
đon hin nay vì t trng GDP có chiu hng gia tng liên tc trong c cu kinh t ca
nn kinh t quc dân, chng t xu hng chuyn dch vào Ngành Thy sn đang phát huy
hiu qu và có sc hp dn cao.
1.1.3.2. Vai trò ca Ngành Thy sn đi vi xut khu và phát trin thng mi
quc t.
Ü Vai trò ca Ngành Thy sn đi vi xut khu.
Nhng s liu trong Bng 2 phn Ph lc cho ta thy rng mc dù thy sn đc
coi nh mt Ngành thuc lnh vc Nông - Lâm - Ng nghip theo ngha m rng ca t
này, nhng xut khu thy sn đã có mt tc đ tng trng hn hn vi tc đ tng
trng ca ngành nông, lâm sn. iu đó va nói lê
n li th trong giai đon hin nay, va
nói lên s chuyn đi tính cht ca hot đng thy sn đang din ra t ngành sn xut
mang nng tính cht nông nghip sang ngành sn xut kinh doanh mà tính công nghip

chim u th. Nu so sánh vi các ngành kinh t khác thì Ngành Thy sn vn là mt
Ngành kinh t nh bé, tuy nhiên vi giá tr xut khu ca Ngành hàng nm chim t trng
khá cao trong kim
ngch xut khu quc gia, nm 2001: 10,5%; nm 2006: 8,4%, thì phi
nói đây là mt th mnh tht s ca Ngành Thy sn trong nn kinh t quc dân.
T trng giá tr xut khu Ngành Thy sn trong tng giá tr xut khu trong lnh
vc Nông – Lâm – Ng nghip toàn quc luôn chim t trng cao trong thi k 2001 –
2006 (Bng 3 trong phn Ph lc), nm 2001: 35,3%; nm
2002: 43,9%; nm 2003:
43,5%; nm 2004: 40,4%; nm 2005: 36,8%; nm 2006: 35,0% .
Tc đ tng trng bình quân giá tr xut khu Ngành Thy sn giai đon 2001 –
2006 đt gn 14%, cao hn tc đ tng trng bình quân ca toàn quc và cao hn rt
nhiu so vi ngành nông và lâm nghip. Chng t Ngành Thy sn đang có li th hn
hn nông và lâm nghip trong lnh vc xut khu. Cho nên, vi thi đi kinh t mang xu
hng hi nhp toàn cu thì Ngành Thy sn là mt lnh vc kinh t đy tim nng và có
li th cao ca nn kinh t quc dân.
Ü Vai trò ca Ngành T
hy sn đi vi phát trin thng mi quc t.
Phát trin ca Ngành Thy sn nói chung, ca xut khu thy sn nói riêng đã m
ra mt thi k phát trin mi cho quan h thng mi quc t. Nu nm 1996, quan h
quc t ca N
gành Thy sn mi ch dng  con s 30 nc thì đn nm 2001, hàng thy
sn Vit Nam đã có mt ti 60 nc và vùng lãnh th, nm 2006 con s này đã gn 100
nc và vùng lãnh th. Quan h thng mi thy sn đc m rng ti M và các nc
EU là mt đóng góp đáng k ca Ngành Thy sn trong vic m rng quan h thng mi
quc t ca nn kinh t Vit Nam.
Qua
n h thng mi thy sn đc m rng đã dn đn các quan h song phng
và đa phng vi các nc an Mch, Nht Bn, Na Uy, Nga, M, Hàn Quc và vi các
t chc quc t nh FAO, SEAFDEC, DANIDA, UNDP, ADB, WB. Các quan h này đã

phát huy hiu qu to ln trong các lnh vc kinh t – xã hi ca Ngành Thy sn nói riêng
ca c nc nói chung. Cng trên c s nà
y, to điu kin cho Vit Nam hiu đy đ hn
v pháp lut và thông l quc t giúp cho nn kinh t Vit Nam thâm nhp ngày càng sâu
rng hn vào khu vc và th gii.
1.1.3.3. Vai trò ca Ngành Thy sn trong an ninh lng thc quc gia, to vic
làm, xoá đói gim nghèo.
Thy sn đc đánh giá là ngun cung cp chính đm đng vt cho ngi dân.
Nm 2001, mc tiêu th tr
ung bình mt hàng thy sn ca mi ngi dân Vit Nam là
19,4 kg, cao hn mc tiêu th trung bình sn phm tht ln (17,1 kg/ngi) và tht gia
cm (3,9 kg/ngi) [10]. Cng ging nh mt s nc Châu Á khác, thu nhp tng đã
khin ngi dân có xu hng chuyn sang tiêu dùng nhiu hn mt hàng thy sn. Có th
nói Ngành Thy sn có đóng góp không nh trong vic bo đm an n
inh lng thc quc
gia.