ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
LÅÌI NỌI ÂÁƯU
Sỉû phạt triãøn to låïn ca táút c cạc ngnh kinh tãú qúc dán cáưn chun chåí khäúi
lỉåüng låïn hng họa v hnh khạch. Tênh cå âäüng cao, tênh viãût d v kh nàng hoảt
âäüng trong nhỉỵng âiãưu kiãûn khạc nhau â tảo cho ä tä tråí thnh mäüt trong nhỉỵng
phỉång tiãûn ch úu, phäø biãún âãø chun chåí hng họa v hnh khạch, âỉåüc sỉí
dủng räüng ri trãn mi lénh vỉûc âåìi säúng kinh tãú _ x häüi con ngỉåìi.
Trong chỉång trçnh âo tảo K sỉ nghnh Âäüng lỉûc thç Âäư ạn täút nghiãûp l
khäng thãø thiãúu, l âiãưu kiãûn táút úu ráút quan trng m mi Sinh viãn cáưn phi hon
thnh, âãø hiãøu biãút mäüt cạch chàût ch v nàõm vỉỵng sáu vãư ä tä. V trong quạ trçnh
hc táûp, têch ly kiãún thỉïc, viãûc bàõt tay vo kho sạt tênh toạn thiãút kãú mäüt bäü pháûn,
mäüt hãû thäúng trãn xe hay täøng thãø xe l viãûc quan trng hån hãút. Âiãưu ny cng cäú
kiãún thỉïc â âỉåüc hc, thãø hiãûn sỉû am hiãøu vãư kiãún thỉïc cå bn v cng l sỉû váûn
dủng l thuút vo thỉûc tãú sao cho håüp l; nghéa l lục ny sinh viãn â âỉåüc lm
viãûc ca mäüt cạn bäü k thût.
Phanh ä tä l mäüt bäü pháûn ráút quan trng trãn xe, nọ âm bo cho ä tä chảy an
ton åí täúc âäü cao, do âọ náng cao âỉåüc nàng sút váûn chuøn. Nãn hãû thäúng phanh
ä tä cáưn thiãút bo âm : bãưn vỉỵng, tin cáûy, phanh ãm dëu, hiãûu qu phanh cao, tênh
äøn âënh ca xe, âiãưu chènh lỉûc phanh âỉåüc âãø tàng tênh an ton cho ä tä khi váûn
hnh.
Trong âäư ạn täút nghiãûp khọa hc ny Täi âỉåüc giao nhiãûm vủ KHO SẠT
KÃÚT CÁÚU V PHỈÅNG PHẠP TÊNH TOẠN CẠC BÄÜ PHÁÛN DÁÙN ÂÄÜNG
PHANH THY LỈÛC chung nháút trang bë trãn ä tä.
Màûc d â cäú gàõng, nhỉng do kiãún thỉïc cọ hản v thåìi gian khäúng chãú, thiãúu
kinh nghiãûm thỉûc tãú nãn trong khn khäø âäư ạn ny s khäng trạnh nhỉỵng thiãúu sọt.
Täi ráút mong cạc tháưy gọp , chè bo táûn tám âãø kiãún thỉïc ca täi hon thiãûn hån.
Täi xin chán thnh cm ån tháưy giạo hỉåïng dáùn, tháưy giạo duût âãư ti, cạc tháưy
giạo bäü män Âäüng lỉûc â hãút sỉïc táûn tçnh giụp âåỵ hỉåïng dáùn täi hon thnh täút näüi
dung âãư ti âäư ạn ca mçnh.
 Nàơng, ngy 1 thạng 6 nàm 2002
Ngỉåìi thỉûc hiãûn

- Trang 1 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
NGUÙN VIÃÚT ANH
1. MỦC ÂÊCH, NGHÉA ÂÃƯ TI :
Trãn ä tä, hãû thäúng phanh l mäüt hãû thäúng âàûc biãût quan trng vç nọ âm bo
cho ä tä chảy an ton våïi täúc âäü.Trong âọ dáùn âäüng phanh thu lỉûc âỉåüc sỉí dủng
räüng ri trãn ä tä du lëch, ä tä ti m kãút cáúu ráút âa dảng, phỉïc tảp. Nãn nhàòm mủc
âêch cho sinh viãn hiãøu r âỉåüc kãút cáúu ca cạc bäü pháûn, củm chi tiãút, âãún tỉìng chi
tiãút củ thãø trong hãû thäúng truưn âäüng phanh thu lỉûc. V cho sinh viãn nàõm vỉỵng
âỉåüc ngun l hoảt âäüng ca củm chi tiãút chênh, ca c hãû thäúng truưn âäüng
phanh thu lỉûc. Tỉì âọ, ngỉåìi sinh viãn, cạn bäü k thût cọ thãø xạc âënh âỉåüc kãút
qu cạc thäng säú kãút cáúu ca hãû thäúng phanh thäng qua tỉì phỉång phạp tênh toạn
dáùn âäüng phanh. Âäưng thåìi, âỉåüc nghiãn cỉïu sáu nhỉỵng váún âãư chỉa thỉûc sỉû äøn
âënh, hiãûu qu lm viãûc chỉa cao ca mäüt säú chi tiãút, tỉì cå såí cå bn m phán têch
âãư xút khàõc phủc ci tiãún ph håüp.
Bãn cảnh âọ, cn cáưn phi khàóng âënh mäüt nghéa tỉång âäúi trong thỉûc tiãùn
hiãûn tải, chàóng hản nhỉ l : Giụp cho ngỉåìi thiãút kãú chãú tảo âënh hỉåïng trong sn
xút cọ mäüt nháûn thỉïc cå bn hån âãø ci tảo. Giụp cho ngỉåìi cạn bäü qun l, cạn bäü
k thût trong viãûc qun l, cọ thãø khai täúi âa nàng lỉûc hoảt âäüng ca ä tä trong âiãưu
kiãûn lm viãûc củ thãø. Giụp cho ngỉåìi sỉí dủng cọ sỉû am hiãøu nháút âënh âãø váûn hnh
ä tä, âãø tảo sỉû thûn låüi trong viãûc bo dỉåỵng, bo trç ä tä. V âäüi ng cäng nhán,
cạn bäü k thût këp thåìi nhanh chọng phạt hiãûn, tçm ra nhỉỵng hỉ hng củc bäü,
ngun nhán ca hỉ hng v biãûn phạp khàõc phủc, sỉía chỉỵa hỉ hng ca hãû thäúng
phanh ä tä.
Vç váûy, täi chn âãư ti "KHO SẠT KÃÚT CÁÚU V PHỈÅNG PHẠP TÊNH
TOẠN CẠC BÄÜ PHÁÛN DÁÙN ÂÄÜNG PHANH THY LỈÛC" chung nháút trang bë
trãn ä tä dỉåïi sỉû hỉåïng dáùn táûn tçnh ca tháưy giạo, Tiãún sé NGUÙN HONG
VIÃÛT, cng våïi sỉû giụp âåỵ táûn tçnh ca Tháưy, Cä giạo trong bäü män.
- Trang 2 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP

2. SÅ LỈÅÜC VÃƯ HÃÛ THÄÚNG PHANH TRÃN Ä TÄ :
2.1. CÄNG DỦNG, U CÁƯU V PHÁN LOẢI :
2.1.1. Cäng dủng :
Hãû thäúng phanh ä tä âỉåüc dng âãø gim täúc âäü ca ä tä mạy kẹo cho âãún khi
dỉìng hàón hồûc âãún mäüt täúc âäü cáưn thiãút no âọ, nghéa l âiãưu khiãøn täúc âäü ä tä theo
chiãưu gim. Ngoi ra, hãû thäúng phanh cn cọ nhiãûm vủ giỉỵ cho ä tä mạy kẹo âỉïng
n tải chäù trãn cạc màût däúc nghiãng hồûc trãn cạc màût âỉåìng ngang våïi thåìi gian
khäng hản chãú. Våïi cạc mạy kẹo xêch, hãû thäúng phanh cn phäúi håüp våïi bäü pháûn
chuøn hỉåïng, tham gia lm nhiãûm vủ âiãưu khiãøn v quay vng mạy kẹo.
Âäúi våïi ä tä, hãû thäúng phanh l hãû thäúng âàûc biãût quan trng vç nọ âm bo
cho ä tä _ mạy kẹo chuøn âäüng an ton trong mi chãú âäü lm viãûc v nhåì âọ måïi
cọ thãø phạt huy hãút kh nàng âäüng lỉûc, náng cao täúc âäü v nàng sút váûn chuøn ca
xe.
2.1.2. u cáưu :
Hãû thäúng phanh cáưn âm bo cạc u cáưu chênh sau :
Lm viãûc bãưn vỉỵng, tin cáûy.
Cọ hiãûu qu phanh cao khi phanh âäüt ngäüt våïi cỉåìng âäü låïn trong trỉåìng
håüp nguy hiãøm.
Phanh ãm dëu trong nhỉỵng trỉåìng håüp khạc, âãø âm bo tiãûn nghi v an
ton cho hnh khạch v hng họa.
- Trang 3 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Giỉỵ cho ä tä _ mạy kẹo âỉïng n khi cáưn thiãút trong thåìi gian khäng hản
chãú.
Âm bo tênh äøn âënh v âiãưu khiãøn ca ä tä _ mạy kẹo khi phanh.
Khäng cọ hiãûn tỉåüng tỉû siãút phanh khi bạnh xe dëch chuøn thàóng âỉïng
v khi quay vng.
Hãû säú ma sạt giỉỵa mạ phanh v träúng phanh cao v äøn âënh trong mi
âiãưu kiãûn sỉí dủng.
Cọ kh nàng thoạt nhiãût täút.

Âiãưu khiãøn nhẻ nhng thûn tiãûn, lỉûc cáưn thiãút tạc dủng trãn bn âảp hay
ân âiãưu khiãøn phi nh.
Âãø cọ âäü tin cáûy cao, âm bo an ton chuøn âäüng trong mi trỉåìng håüp, hãû
thäúng phanh ca ä tä mạy kẹo bao giåì cng cọ täúi thiãøu ba loải phanh, l :
Phanh lm viãûc : Phanh ny l phanh chênh, âỉåüc sỉí dủng thỉåìng xun
åí táút c mi chãú âäü chuøn âäüng, thỉåìng âỉåüc âiãưn khiãøn bàòng bn âảp nãn cn gi
l phanh chán.
Phanh dỉû trỉỵ : Dng âãø phanh ä tä _ mạy kẹo trong trỉåìng håüp phanh
chênh bë hng.
Phanh dỉìng : Cn gi l phanh phủ. Dng âãø giỉỵ ä tä _ mạy kẹo âỉïng
n tải chäù khi dỉìng xe hồûc khi khäng lm viãûc. Phanh ny thỉåìng âỉåüc âiãưu
khiãøn bàòng tay nãn gi l phanh tay.
Phanh cháûm dáưn : Trãn cạc ä tä _ mạy kẹo ti trng låïn nhỉ xe ti cọ
trng lỉåüng ton bäü låïn hån 12 táún, xe khạch cọ trng lỉåüng ton låïn hån 5 táún hồûc
xe lm viãûc åí vng âäưi nụi, thỉåìng xun phi chuøn âäüng xúng cạc däúc di, cn
phi cọ phanh thỉï tỉ l phanh cháûm dáưn. Phanh cháûm dáưn âỉåüc dng âãø phanh liãn
tủc, giỉỵ cho täúc âäü ä tä _ mạy kẹo khäng tàng quạ giåïi hản cho phẹp khi xúng däúc
hồûc l âãø gim dáưn täúc âäü ca ä tä _ mạy kẹo trỉåïc khi dỉìng hàón.
Cạc loải phanh dỉìng trãn cọ thãø cọ bäü pháûn chung v kiãm nghiãûm chỉïc nàng
ca nhau. Nhỉng phi cọ êt nháút l hai bäü âiãưu khiãøn v dáùn âäüng âäüc láûp.
- Trang 4 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Âãø cọ hiãûu qu phanh cao thç cn phi u cáưu :
Dáùn âäüng phanh phi cọ âäü nhảy låïn.
Phán phäúi momen phanh trãn cạc bạnh xe phi âm bo táûn dủng âỉåüc
ton bäü trng lỉåüng bạm âãø tảo lỉûc phanh.
Trong trỉåìng håüp cáưn thiãút, cọ thãø sỉí dủng bäü pháûn tråü lỉûc hay dng dáùn
âäüng khê nẹn hồûc båm thy lỉûc âãø tàng hiãûu qu phanh âäúi våïi cạc xe cọ trng
lỉåüng ton bäü låïn.
Âãø âạnh giạ hiãûu qu phanh, ngỉåìi ta sỉí dủng hai chè tiãu chênh, l : Gia täúc

cháûm dáưn v qung âỉåìng phanh. Ngoi ra, cng cọ thãø sỉí dủng cạc chè tiãu khạc
nhỉ : Lỉûc phanh hay thåìi gian phanh.
Giạ trë cạc u cáưu ny cọ thãø tham kho trong bng 1_1, 1_2 v 1_3.
Cáưn chụ ràòng : Cạc chè tiãu quy âënh vãư hiãûu qu phanh cho phẹp do tỉìng
qúc gia hay tỉìng hiãûp häüi quy âënh riãng dỉûa vo nhiãưu úu täú, nhỉ : Ngưn gäúc v
chng loải ä tä âang lỉu hnh, âiãưu kiãûn âỉåìng xạ, trçnh âäü täø chỉïc kiãøm tra k
thût, cạc trang thiãút bë kiãøm tra
Bng 1_1 : Tiãu chøn vãư hiãûu qu phanh ( ca hãû thäúng phanh chênh ) cho phẹp ä
tä lỉu hnh trãn âỉåìng _ Do Bäü giao thäng Váûn ti Viãût Nam quy âënh nàm 1995.
.STT Chng loải ä tä Qung
âỉåìng phanh
S
p
[ m ] (≤ )
Gia täúc cháûm
dáưn äøn âënh
J
p
[ m/s ] ( ≥ )
1 Ä tä du lëch v cạc loải ä tä khạc
thiãút kãú trãn cå såí ä tä du lëch
7,2 5,8
2 Ä tä váûn ti trng lỉåüng ton bäü ≤ 8
táún v ä tä khạch cọ chiãưu di ton
bäü ≤ 7,5 m
9,5 5,0
3 Ä tä váûn ti hồûc âon ä tä cọ trng
lỉåüng ton bäü > 8 táún v ä tä khạch
- Trang 5 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP

cọ chiãưu di ton bäü > 7,5 m 11 4,2
Tiãu chøn trçnh by åí bng 1_1 trãn âỉåüc cho ỉïng våïi chãú âäü thỉí :
Ä tä khäng ti, chảy trãn âỉåìng nhỉûa khä, nàòm ngang.
Váûn täúc bàõt âáưu phanh l 30 [ Km/h ] ( 8,33 [ m/s ] ).
Do u cáưu vãư täúc âäü ä tä ngy cng tàng, cho nãn cọ xu hỉåïng tàng váûn täúc
thỉí phanh âãø cho phẹp lỉu hnh trãn âỉåìng. Tuy váûy thỉí phanh åí täúc âäü cao l ráút
nguy hiãøm, nháút l trong âiãưu kiãûn chỉa cho phẹp cọ nhỉỵng bi thỉí chun dng. Vç
thãú åí nỉåïc ta váùn âang ạp dủng täúc âäü thỉí phanh l 30 [ Km/h ].
Säú liãûu åí bng 1_1 chè sỉí dủng âãø kiãøm tra âënh k nhàòm cho phẹp ä tä lỉu
hnh trãn âỉåìng âãø âm bo an ton chuøn âäüng. Âäúi våïi cạc cå såí nghiãn cỉïu hay
thiãút kãú chãú tảo thç cáưn ạp dủng cạc tiãu chøn nghiãm ngàût hån.
Bng 1_2 : Cạc chè tiãu âạnh giạ hiãûu qu ca hãû thäúng phanh chênh
( Tiãu chøn ca Liãn Xä c )
ST
T
Chng loải ä tä Täúc âäü
trỉåïc khi
phanh
V
o
[ Km/h
]
Lỉûc tạc
dủng
lãn bn
âảp
P
bâ
[ N ]
(≤ )

Dảng
thỉí
Qung
âỉåìng
phanh
S
p
[ m ]
(≤ )
Gia täúc
cháûm
dáưn äøn
âënh
J
p
[ m/g ]
(≥ )
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
1 Ä tä du lëch v O 43,2 7,0
- Trang 6 -
ệ AẽN TT NGHIP
Microbuys vồùi sọỳ chọự
ngọửi 8
80 500 I
II
54,0
57,5
5,4
5,0
2 tọ buyùt > 8 chọự

ngọửi vaỡ troỹng lổồỹng
toaỡn bọỹ 5 tỏỳn
60 700
O
I
II
25,8
32,3
34,3
7,0
5,3
4,9
3 tọ buyùt vồùi troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ > 5 tỏỳn 60 700
O
I
II
32,1
40,1
42,7
6,0
4,5
4,1
4 tọ taới vồùi troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ < 3,5
tỏỳn
70 700
O
I
II

44,8
56,0
59,6
5,5
4,1
3,8
5 tọ taới vồùi troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ tổỡ 3,5
tỏỳn ữ 12 tỏỳn
50 700
O
I
II
25,0
31,3
33,3
5,5
4,0
3,7
6 tọ taới vồùi troỹng
lổồỹng > 12 tỏỳn 40 700
O
I
II
17,2
21,5
22,9
5,5
4,0
3,6

7
oaỡn ọ tọ vồùi taới
troỹng toaỡn bọỹ tổỡ 3,5
tỏỳn ữ 12 tỏỳn
50 700
O
I
II
26,5
33,1
35,2
5,5
4,0
3,7
8
oaỡn ọ tọ vồùi troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ > 12
tỏỳn
40 700
O
I
II
18,4
23,0
24,5
5,5
3,9
3,6
Baớng 1.3 : Caùc chố tióu õaùnh giaù hióỷu quaớ cuớa hóỷ thọỳng phanh dổỷ trổợ ( tióu chuỏứn
Lión Xọ cuợ )

ST Chuớng loaỷi ọ tọ
Tọỳc õọỹ
trổồùc
khi thổớ
V
o

Lổỷc taùc duỷng lón
baỡn õaỷp P
bõ
[ N ]
( )
Tay õoỡn Baỡn
õaỷp
(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)
1 tọ du lởch vaỡ
- Trang 7 -
ệ AẽN TT NGHIP
Microbuys vồùi sọỳ
chọự ngọửi 8
80 400 500 90,1 3,0
2 tọ buyùt > 8 chọự
ngọửi vaỡ troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ 5
tỏỳn
60 600 700 52,2 3,0
3 tọ buyùt vồùi
troỹng lổồỹng toaỡn
bọỹ > 5 tỏỳn
60 600 700 52,2 3,0

4 tọ taới vồùi troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ <
3,5 tỏỳn
70 600 700 79,0 2,8
5 tọ taới vồùi troỹng
lổồỹng toaỡn bọỹ tổỡ
3,5 tỏỳn ữ 12 tỏỳn
50 600 700 42,5 2,8
6 tọ taới vồùi troỹng
lổồỹng > 12 tỏỳn
40 600 700 28,4 2,8
7 oaỡn ọ tọ vồùi taới
troỹng toaỡn bọỹ tổỡ
3,5 tỏỳn ữ 12 tỏỳn
50 600 700 44,0 2,8
8 oaỡn ọ tọ vồùi
troỹng lổồỹng toaỡn
bọỹ > 12 tỏỳn
40 600 700 29,6 2,8
ọỳi vồùi hóỷ thọỳng phanh chờnh, giaù trở caùc chố tióu õổồỹc cho tổồng ổùng ba daỷng
thổớ khaùc nhau, laỡ :
Thổớ " O " : óứ xaùc õởnh hióỷu quaớ cuớa hóỷ thọỳng phanh chờnh, khi caùc cồ
cỏỳu phanh coỡn nguọỹi vaỡ thổồỡng tióỳn haỡnh hai trổồỡng hồỹp : õọỹng cồ õổồỹc taùch vaỡ
khọng taùch ra khoới hóỷ thọỳng truyóửn lổỷc.
Thổớ " I " : óứ xaùc õởnh hióỷu quaớ cuớa hóỷ thọỳng phanh chờnh, khi caùc cồ
cỏỳu phanh õaợ laỡm vióỷc noùng lón. Daỷng thổớ naỡy bao gọửm hai giai õoaỷn :
. Thổớ sồ bọỹ : óứ cho caùc cồ cỏỳu phanh noùng lón
- Trang 8 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
. Thỉí chênh : Âãø xạc âënh hiãûu qu phanh.

Thỉí " II " : Âãø xạc âënh hiãûu qu phanh chênh, khi ä tä _ mạy kẹo
chuøn âäüng xúng däúc di.
Khi phanh bàòng phanh dỉû trỉỵ hồûc bàòng cạc hãû thäúng phanh khạc thỉûc hiãûn
cạc chỉïc nàng ca nọ, gia täúc cháûm dáưn låïn nháút cáưn phi âảt 3 [ m/s
2
] âäúi våïi ä tä
khạch v 2,8 [ m/s
2
] âäúi våïi ä tä ti.
Âäúi våïi hãû thäúng phanh dỉìng, hiãûu qu phanh âỉåüc âạnh giạ bàòng täøng lỉûc
phanh thỉûc tãú m cạc cå cáúu phanh ca nọ cọ thãø tảo ra. Khi thỉí ( theo c hai chiãưu :
âáưu xe hỉåïng xúng däúc v ngỉåüc lải _ quay lãn däúc ) phanh dỉìng cáưn phi giỉỵ
âỉåüc ä tä _ mạy kẹo chåí âáưy ti v âäüng cå tạch ra khi hãû thäúng truưn lỉûc, âỉïng
n trãn däúc cọ âäü nghiãng khäng nh hån 25%.
Hãû thäúng phanh cháûm dáưn cáưn phi âm bo cho ä tä _ mạy kẹo, khi chuøn
âäüng xúng cạc däúc di 6 [ Km ], âäü däúc 7 %, täúc âäü khäng vỉåüt quạ 30
±
2
[ Km/h ]
( 8,33
±
0,6
[ m/s ], m khäng cáưn sỉí dủng cạc hãû thäúng phanh khạc. Khi phanh bàòng
phanh ny, gia täúc ca ä tä _ mạy kẹo thỉåìng âảt khong 0,6÷2,0 [ m/s
2
].
Âãø quạ trçnh phanh âỉåüc ãm dëu v âãø ngỉåìi lại cm giạc âiãưu khiãøn âỉåüc
âụng cỉåìng âäü phanh, dáùn âäüng phanh phi cọ cå cáúu âm bo t lãû thûn giỉỵa lỉûc
tạc dủng lãn bn âảp hồûc ân âiãưu khiãøn våïi lỉûc phanh tảo ra åí bạnh xe, âäưng thåìi
khäng cọ hiãûn tỉåüng tỉû siãút khi phanh.

Âãø âm bo tênh äøn âënh v âiãưu khiãøn ca ä tä _ mạy kẹo khi phanh, sỉû phán
bäú lỉûc phanh giỉỵa cạc bạnh xe phi håüp l, củ thãø phi tha mn cạc âiãưu kiãûn sau :
Lỉûc phanh trãn cạc bạnh xe phi t lãû thûn våïi phn lỉûc phạp tuún ca
màût âỉåìng tạc dủng lãn chụng.
Lỉûc phanh tạc dủng lãn bạnh xe phi v trại ca cng mäüt cáưu phi bàòng
nhau. Sai lãûch cho phẹp khäng âỉåüc vỉåüt quạ 15% giạ trë lỉûc phanh låïn nháút.
Khäng xy ra hiãûn tỉåüng tỉû khọa cỉïng, trỉåüt cạc bạnh xe khi phanh. Vç :
Cạc bạnh xe trỉåïc trỉåüt trỉåïc s bë trỉåüt ngang, máút tênh âiãưu khiãøn. Cạc bạnh xe
sau trỉåüt trỉåïc s bë quay âáưu, máút tênh äøn âënh. Ngoi ra cạc bạnh xe bë trỉåüt s gáy
mn läúp, gim hiãûu qu phanh do gim hãû säú bạm.
- Trang 9 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Âãø âm bo cạc u cáưu ny, trãn ä tä _ mạy kẹo hiãûn âải, ngỉåìi ta sỉí dủng
cạc bäü âiãưu chènh lỉûc phanh hay hãû thäúng chäúng hm cỉïng bạnh xe ( Antilook
Braking System _ ABS ).
u cáưu vãư âiãưu khiãøn nhẻ nhng v thûn tiãûn âỉåüc âạnh giạ bàòng lỉûc låïn
nháút cáưn thiãút tạc dủng lãn bn âảp hay ân âiãưu khiãøn v hnh trçnh tỉång ỉïng ca
chụng. Giạ trë quy âënh ca chụng âỉåüc cho dỉåïi bng 1_4.
Bng 1_4 : Giạ trë täúi âa cho phẹp ca lỉûc tạc dủng lãn bn âảp hay ân âiãưu khiãøn
v hnh trçnh tỉång ỉïng ca chụng âäúi våïi hãû thäúng phanh ä tä
( Tiãu chøn ca Liãn Xä c )
Phỉång phạp
âiãưu khiãøn
Hãû thäúng
phanh
Chng loải ä tä P
bâ max
[ N ]
S
bâ max

[ mm
]
Bàòng bn âảp Lm viãûc, dỉû trỉỵ
v phanh dỉìng
Du lëch
Váûn ti v khạch
500
700
150
180
Bàòng tay ân Dỉû trỉỵ v dỉìng Du lëch
Váûn ti v khạch
400
600
160
220
2.1.3. Phán loải :
Hãû thäúng phanh gäưm cọ cạc cå cáúu phanh âãø hm trỉûc tiãúp täúc âäü gọc ca cạc
bạnh xe hồûc mäüt trủc no âọ ca hãû thäúng truưn lỉûc v truưn âäüng phanh âãø dáùn
âäüng cå cáúu phanh.
Ty theo tênh cháút âiãưu khiãøn m chia ra :
Phanh chán
Phanh tay.
. Phanh tay âiãưu khiãøn bàòng chán.
. Phanh tay âiãưu khiãøn bàòng tay.
Ty theo cạch bäú trê cå cáúu phanh åí bạnh xe hồûc åí trủc ca hãû thäúng truưn
lỉûc m chia ra :
- Trang 10 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Phanh bạnh xe.

Phanh truưn lỉûc.
Theo bäü pháûn tiãún hnh phanh, cå cáúu phanh cn chia ra :
Phanh âéa : theo säú lỉåüng âéa quay cn chia ra :
. Mäüt âéa quay
. Nhiãưu âéa quay
Phanh träúng _ gúc : theo âàûc tênh cán bàòng thç âỉåüc chia ra :
. Phanh cán bàòng
. Phanh khäng cán bàòng
Phanh di
Theo âàûc âiãøm hçnh thỉïc dáùn âäüng, truưn âäüng phanh thç chia ra :
Phanh cå khê
Phanh thy lỉûc ( phanh dáưu )
Phanh khê nẹn ( phanh håi )
Phanh âiãûn tỉì
Phanh liãn håüp
Phanh truưn âäüng bàòng cå khê thç âỉåüc dng lm phanh tay v phanh chán åí
mäüt säú ä tä trỉåïc âáy. Nhỉåüc âiãøm ca loải phanh ny l âäúi våïi phanh chán, lỉûc tạc
âäüng lãn bạnh xe khäng âäưng âãưu v kẹm nhảy, âiãưu khiãøn nàûng nãư, nãn hiãûn nay êt
sỉí dủng. Riãng âäúi våïi phanh tay thç chè sỉí dủng khi ä tä dỉìng hàón v häø tråü cho
phanh chán khi phanh gáúp v tháût cáưn thiãút, nãn hiãûn nay nọ váùn âỉåüc sỉí dủng phäø
biãún trãn ä tä.
Phanh truưn âäüng bàòng thy lỉûc thç âỉåüc dng phäø biãún trãn ä tä du lëch v
xe ä tä ti trng nh.
- Trang 11 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Phanh truưn âäüng bàòng khê nẹn thç âỉåüc dng trãn ä tä ti trng låïn v ä tä
hnh khạch. Ngoi ra nọ cn dng trãn ä tä váûn ti ti trng trung bçnh cọ âäüng cå
diesel cng nhỉ trãn cạc ä tä kẹo âon xe.
Phanh truưn âäüng bàòng âiãûn thç âỉåüc dng trãn cạc âon ä tä, ä tä kẹo nhiãưu
råmoọc

Phanh truưn âäüng liãn håüp thy khê thç âỉåüc dng trãn cạc ä tä v âon ä tä
cọ ti trng låïn v ráút låïn.
2.2. KÃÚT CÁÚU HÃÛ THÄÚNG PHANH :
Âãø âm bo âỉåüc nhiãûm vủ ca mäüt hãû thäúng phanh, báút k mäüt hãû thäúng
phanh no cng cọ cạc thnh pháưn kãút cáúu chênh sau :
2.2.1. Cå cáúu phanh :
Cå cáúu phanh l mäüt bäü pháûn trỉûc tiãúp tảo ra lỉûc phanh cng chênh l lỉûc cn,
trong quạ trçnh phanh khi ä tä chuøn âäüng, âäüng nàng ca ä tä s âỉåüc biãún thnh
nhiãût nàng åí cå cáúu phanh räưi tiãu tạn ra mäi trỉåìng.
Cå cáúu phanh trãn ä tä ch úu lm viãûc theo ngun l ma sạt. Do váûy kãút
cáúu ca nọ gäưm cọ hai pháưn chênh : cå cáúu ẹp v pháưn tỉí ma sạt. Bãn cảnh âọ cn
cọ thãm cạc pháưn tỉí phủ nhỉ cå cáúu âiãưu khiãøn khe håí giỉỵa mạ phanh v träúng
phanh ca loải phanh träúng _ gúc, bäü pháûn x khê ca phanh dáùn âäüng thy lỉûc
Kãút cáúu cå cáúu phanh trãn ä tä cọ âàûc trỉng ty thüc båíi vë trê âàût nọ åí bạnh
xe hồûc åí truưn lỉûc, båíi loải chi tiãút quay v chi tiãút tiãún phanh.
Cå cáúu phanh åí bạnh xe thỉåìng dng loải träúng _ gúc v gáưn âáy sỉí dủng
nhiãưu loải âéa åí cạc bạnh xe trỉåïc.
2.2.2. Dáùn âäüng phanh :
Dáùn âäüng phanh l mäüt hãû thäúng dng âãø âiãưu khiãøn cå cáúu phanh.
Dáùn âäüng phanh thỉåìng dng hiãûn nay cọ ba loải chênh : cå khê, cháút lng
thy lỉûc v khê nẹn. Nhỉng dáùn âäüng cå khê thỉåìng chè dng cho phanh dỉìng vç
hiãûu sút tháúp v khọ âm bo phanh âäưng thåìi cạc bạnh xe. Nãn âäúi våïi hãû thäúng
- Trang 12 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
phanh lm viãûc ca ä tä âỉåüc sỉí dủng ch úu hai loải dáùn âäüng l : thy lỉûc v khê
nẹn.
Lỉûc tạc âäüng lãn bn âảp phanh hồûc ân âiãưu khiãøn phanh cng nhỉ hnh
trçnh bn âảp v ân âiãưu khiãøn phanh phủ thüc åí momen phanh cáưn sinh ra v cạc
thäng säú dáùn âäüng phanh.
Âiãưu quan trng nháút ca dáùn âäüng phanh l bãn cảnh cạc thäng säú hãû thäúng

m ch úu l dng dáùn âäüng.
Dáùn âäüng phanh bàòng thy lỉûc âỉåüc dng nhiãưu cho xe ä tä du lëch, ä tä váûn
ti cọ ti trng nh v cỉûc låïn, gäưm cạc củm ch úu sau : xylanh phanh chênh, bäü
tråü phanh, xylanh lm viãûc åí cạc bạnh xe
Dáùn âäüng phanh bàòng khê nẹn âỉåüc dng nhiãưu åí ä tä váûn ti cọ ti trng cåỵ
trung bçnh v låïn, gäưm cạc củm ch úu nhỉ : mạy nẹn khê, van âiãưu chènh ạp sút,
bçnh chỉïa, van phán phäúi, báưu phanh
2.2.3. Phanh tay v hãû thäúng phủ :
2.2.3.1. Phanh tay :
Âãø âm bo an ton khi chuøn âäüng, trãn ä tä ngoi hãû thäúng phanh chênh
( phanh chán ) âàût åí cạc bạnh xe, ä tä cn âỉåüc trang bë thãm cå cáúu phanh tay âãø sỉí
dủng hm ä tä khi âäù tải chäù, dỉìng hàón hồûc âỉïng n trãn däúc nghiãng m khäng
bë träi tỉû do, âäưng thåìi häø tråü cho phanh chán khi tháût cáưn thiãút.
Cå cáúu phanh tay cọ thãø dng theo kiãøu tang träúng, âéa hồûc di.
Phanh tay cọ thãø lm riãng r, cå cáúu phanh lục âọ âỉåüc âàût trãn trủc ra ca
häüp säú våïi ä tä cọ mäüt cáưu ch âäüng hồûc häüp säú phủ åí ä tä cọ nhiãưu cáưu ch âäüng
v dáùn âäüng phanh l loải cå khê. Loải phanh tay ny cn l phanh truưn lỉûc vç cå
cáúu phanh nàòm ngay trãn hãû thäúng truưn lỉûc. Phanh truưn lỉûc cọ thãø l loải phanh
âéa hồûc phanh di.
Trãn mäüt säú ä tä du lëch v váûn ti cọ khi cå cáúu phanh ca hãû thäúng phanh tay
lm chung våïi cå cáúu phanh ca hãû thäúng phanh chênh. Lục âọ cå cáúu phanh âỉåüc
âàût åí bạnh xe, cn truưn âäüng ca phanh tay âỉåüc lm riãng r v thỉåìng l loải cå
khê, trãn mäüt säú xe thç cọ thãm tråü lỉûc.
- Trang 13 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
2.2.3.2. Hãû thäúng phanh phủ :
Mủc âêch ca hãû thäúng phanh phủ l gim âỉåüc täúc âäü ä tä khi phanh trãn
âỉåìng di v liãn tủc. Båíi thãú hãû thäúng phanh ny cn gi l phanh cháûm dáưn.
Hãû thäúng phanh phủ phi âm bo phanh âỉåüc ä tä våïi hiãûu qu phanh khäng
låïn làõm trong thåìi gian di.

Hãû thäúng phanh ny ráút thêch håüp khi ä tä chảy åí vng âäưi nụi, vç trong âiãưu
kiãûn nhỉ thãú hãû thäúng phanh chênh bë nọng quạ mỉïc v hỉ hng.
Nhåì cọ hãû thäúng phanh phủ m ä tä lm viãûc an ton hån, tàng âỉåüc täúc âäü
trung bçnh khi ä tä chảy åí âỉåìng däúc, gim hao mn cho hãû thäúng phanh chênh, läúp
v cọ khi l âäüng cå nỉỵa. Ngoi ra hãû thäúng phanh phủ âm bo cho hãû thäúng phanh
chênh ln ln åí trảng thại sàơn sng lm viãûc.
Vãư màût kãút cáúu hãû thäúng phanh phủ cọ thãø cọ loải cå khê, khê ( khäng khê ),
thy lỉûc v âiãûn âäüng.
Hãû thäúng phanh phủ âỉåüc sỉí dủng ngy cng räüng ri, ch úu trãn ä tä hnh
khạch v ä tä ti cọ ti trng trung bçnh v låïn.
3. DÁÙN ÂÄÜNG PHANH THY LỈÛC :
3.1. ỈU, NHỈÅÜC ÂIÃØM :
Dáùn âäüng phanh thy lỉûc cọ nhỉỵng ỉu âiãøm l :
Âäü nhảy låïn, thåìi gian cháûm tạc dủng nh ( dỉåïi 0,2 ÷ 0,45 s )
Ln ln âm bo phanh âäưng thåìi cạc bạnh xe vç ạp sút trong dng
dáùn âäüng chè bàõt âáưu tàng khi táút c mạ phanh â ẹp vo träúng phanh.
Hiãûu sút cao ( η = 0,8 ÷ 0,9 ).
Kãút cáúu âån gin, kich thỉåïc nh, giạ thnh tháúp.
Cọ kh nàng sỉí dủng trãn nhiãưu loải xe khạc nhau m chè cáưn thay âäøi cå
cáúu phanh.
Nhỉåüc âiãøm ca dáùn âäüng thy lỉûc :
- Trang 14 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
u cáưu âäü kên khêt cao. Khi cọ mäüt chäù no bë r rè thç c dng dáùn
âäüng khäng lm viãûc âỉåüc.
Lỉûc cáưn thiãút tạc dủng lãn bn âảp låïn nãn thỉåìng sỉí dủng cạc bäü pháûn
tråü lỉûc âãø gim lỉûc bn âảp, lm cho kãút cáúu thãm phỉïc tảp.
Sỉû dao âäüng ạp sút ca cháút lng cọ thãø lm cho cạc âỉåìng äúng bë rung
âäüng v momen phanh khäng äøn âënh
Hiãûu sút gim nhiãưu åí nhiãût âäü tháúp v âäü nhåït tàng.

3.2. U CÁƯU :
Âãø âm bo nhỉỵng u cáưu chung âàût ra âäúi våïi hãû thäúng phanh, dáùn âäüng
phanh phi âm bo cạc u cáưu sau :
Âm bo t lãû giỉỵa momen sinh ra våïi lỉûc tạc dủng lãn bn âảp v hnh
trçnh ca nọ.
Thåìi gian cháûm tạc dủng khi phanh khäng vỉåüt quạ 0,6 [ s ], khi nh
phanh khäng âỉåüc låïn hån 1,2 [ s ]
Phi cọ êt nháút hai dng dáùn âäüng âäüc láûp v khi mäüt dng hng thç hiãûu
qu phanh phi cn täúi thiãøu 50%.
Khi kẹo moọc, nãúu moọc bë tüt khi xe kẹo thç phi tỉû âäüng phanh lải.
3.3. PHẢM VI SỈÍ DỦNG :
Våïi cạc âàûc âiãøm phán têch trãn, dáùn âäüng phanh thy lỉûc âỉåüc sỉí dủng räüng
ri trãn ä tä du lëch, ä tä ti cåỵ nh hồûc ä tä ti cọ ti trng âàûc biãût låïn.
Dáùn âäüng phanh thy lỉûc háưu nhỉ khäng dng cho mạy kẹo nhỉng lải âỉåüc
dng cho moọc kẹo theo sau
3.4. CẠC LOẢI DÁÙN ÂÄÜNG V SÅ ÂÄƯ DÁÙN ÂÄÜNG :
Theo hçnh thỉïc dáùn âäüng phanh thy lỉûc cọ thãø chia lm hai loải :
Truưn âäüng phanh mäüt dng : Truưn âäüng phanh mäüt dng âỉåüc sỉí
dủng räüng ri trãn mäüt säú ä tä trỉåïc âáy vç kãút cáúu ca nọ âån gin.
- Trang 15 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Truưn âäüng phanh nhiãưu dng : Dáùn âäüng hãû thäúng phanh lm viãûc
nhàòm mủc âêch tàng âäü tin cáûy, cáưn phi cọ êt nháút hai dng dáùn âäüng âäüc láûp cọ cå
cáúu âiãưu khiãøn chung l bn âảp phanh. Trong trỉåìng håüp mäüt dng bë hng thç cạc
dng cn lải váùn phanh âỉåüc ä tä _ mạy kẹo våïi mäüt hiãûu qu phanh no âọ. Hiãûn
nay phäø biãún nháút l cạc dáùn âäüng hai dng våïi så âäư phán dng trãn hçnh 3.1. Âãø
phán chia cạc dng cọ thãø sỉí dủng bäü pháûn âiãưu khiãøn kẹp nhỉ : van khê nẹn hai
khoang, xylanh chênh kẹp hay bäü chia m kãút cáúu ca chụng s âỉåüc nghiãng cỉïu åí
pháưn sau.
Hçnh 3.1 : Cạc så âäư phán dng dáùn âäüng phanh thu lỉûc

Mäùi så âäư âãưu cọ cạc ỉu nhỉåüc âiãøm riãng. Vç váûy, khi chn så âäư phán dng
phi tênh toạn k dỉûa vo ba úu täú chênh :
Mỉïc âäü gim hiãûu qu phanh khi mäüt dng bë hng.
Mỉïc âäü báút âäúi xỉïng lỉûc phanh cho phẹp.
Mỉïc âäü phỉïc tảp ca dng dáùn âäüng.
Thỉåìng sỉí dủng nháút l så âäư a _ så âäư phán dng theo u cáưu. Âáy l så âäư
âån gin nháút nhỉng hiãûu qu phanh s gim nhiãưu khi hng dng phanh cáưu trỉåïc.
Khi dng cạc så âäư b, c v d_ så âäư phán dng chẹo, så âäư phán 2 dng cho
cáưu trỉåïc, 1 dng cho cáưu sau v så âäư phán dng chẹo cho cáưu sau 2 dng cho cáưu
trỉåïc thç hiãûu qu phanh gim êt hån. Hiãûu qu phanh âm bo khäng tháúp hån 50%
khi hng mäüt dng no âọ. Tuy váûy khi dng så âäư b v d, lỉûc phanh s khäng âäúi
xỉïng, lm gim tênh äøn âënh khi phanh nãúu mäüt trong hai dng bë hng. Âiãưu ny
cáưn phi tênh âãún khi thiãút kãú hãû thäúng lại ( dng cạnh tay ân ám ).
- Trang 16 -
ệ AẽN TT NGHIP
Sồ õọử e laỡ sồ õọử hoaỡn thióỷn nhỏỳt nhổng cuợng phổùc taỷp nhỏỳt.
Theo loaỷi nng lổồỹng sổớ duỷng, dỏựn õọỹng phanh thuớy lổỷc coù thóứ chia laỡm 3
loaỷi :
Dỏựn õọỹng taùc õọỹng trổỷc tióỳp : Cồ cỏỳu phanh õổồỹc õióửu khióứn trổỷc tióỳp chố
bũng lổỷc taùc duỷng ngổồỡi laùi.
Dỏựn õọỹng taùc õọỹng giaùn tióỳp : Cồ cỏỳu phanh õổồỹc dỏựn õọỹng mọỹt phỏửn
nhồỡ lổỷc ngổồỡi laùi, mọỹt phỏửn nhồỡ caùc bọỹ trồỹ lổỷc lừp song song vồùi baỡn õaỷp.
Dỏựn õọỹng duỡng bồm vaỡ caùc bọỹ tờch nng : lổỷc taùc duỷng lón cồ cỏỳu phanh
laỡ aùp lổỷc cuớa chỏỳt loớng cung cỏỳp tổỡ bồm vaỡ caùc bọỹ tờch nng thuớy lổỷc. Ngổồỡi ta chố
õióửu khióứn caùc van, qua õoù õióửu chốnh aùp suỏỳt vaỡ lổu lổồỹng chỏỳt loớng õi õóỳn caùc cồ
cỏỳu phanh tuỡy theo cổồỡng õọỹ phanh yóu cỏửu.
Hỗnh 3.2: Dỏựn õọỹng phanh thuyớ lổỷc taùc õọỹng trổỷc tióỳp
1,8. Xylanh baùnh xe 2,7. ổồỡng ọỳng dỏựn dỏửu õóỳn xylanh baùnh xe
3,4. Piston trong xylanh chờnh 5. Baỡn õaỷp phanh
6. Xylanh chờnh

- Trang 17 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Khi ngỉåìi lại tạc dủng lãn bn âảp phanh 5, piston 4 trong xylanh chênh 6 s
dëch chuøn, ạp sút trong khoang A tàng lãn âáøy piston 3 dëch chuøn sang trại. Do
âọ ạp sút trong khoang B cng tàng lãn theo. Cháút lng bë ẹp âäưng thåìi theo cạc
äúng 2 v 7 âi âãún cạc xylanh bạnh xe 1 v 8 âãø thỉûc hiãûn quạ trçnh phanh. Khi ngỉåìi
lại nh bn âảp phanh 5 thç dỉåïi tạc dủng ca cạc l xo häưi vë, cạc piston trong
xylanh ca bạnh xe 1, 8 s ẹp dáưu tråí vãư xylanh chênh 6, kãút thục mäüt láưn phanh.
Hçnh 3.3 : Dáùn âäüng phanh thu lỉûc tråü lỉûc chán khäng
1,2. Âỉåìng äúng dáùn dáưu phanh âãún xylanh bạnh xe
3. Xylanh chênh 8. Cáưn âáøy
4. Âỉåìng nảp âäüng cå 9. Van chán khäng
5. Bn âảp 10. Vng cao su ca cå cáúu t lãû
6. Lc 11. Mng ( hồûc piston ) tråü lỉûc
7. Van chán khäng 12. Báưu tråü lỉûc chán khäng
Báưu tråü lỉûc chán khäng 12 cọ hai khoang A v B âỉåüc phán cạch båi piston 11
( hồûc mng ) . Van chán khäng 7, lm nhiãûm vủ : näúi thäng hai khoang A v B khi
nh phanh v càõt âỉåìng thäng giỉỵa chụng khi âảp phanh. Van khäng khê 9, lm
nhiãûm vủ : càõt âỉåìng thäng ca khoang A våïi khê quøn khi nh phanh v måí
âỉåìng thäng ca khoang A khi âảp phanh . Vng cao su 10 l cå cáúu t lãû : Lm
nhiãûm vủ âm bo sỉû t lãû giỉỵa lỉûc âảp v lỉûc phanh.
Khoang B ca báưu tråü lỉûc ln ln âỉåüc näúi våïi âỉåìng nảp âäüng cå 4 qua van
mäüt chiãưu, vç thãú thỉåìng xun cọ ạp sút chán khäng. Khi nh phanh : van chán
khäng 7 måí, do âọ khoang A s thäng våïi khoang B qua van ny v cọ cng ạp sút
chán khäng. Khi phanh : ngỉåìi lại tạc dủng lãn bn âảp âáøy cáưn 8 dëch chuøn sang
phi lm chán khäng 7 âọng lải càõt âỉåìng thäng hai khoang A v B, cn van khäng
- Trang 18 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
khê 9 måí ra cho khäng khê qua pháưn tỉí lc 6 âi vo khoang A. Âäü chãnh lãûch ạp
sút giỉỵa hai khoang A v B s tảo nãn mäüt ạp lỉûc tạc dủng lãn piston ( mng ) ca

báưu tråü lỉûc v qua âọ tảo nãn mäüt lỉûc phủ häø tråü cng ngỉåìi lại tạc dủng lãn cạc
piston trong xylanh chênh 3, ẹp dáưu theo cạc äúng dáùn ( dng 1 v 2 ) âi âãún cạc
xylanh bạnh xe âãø thỉûc hiãûn quạ trçnh phanh. Khi lỉûc tạc dủng lãn piston 11 tàng
thç biãún dảng ca vng cao su 10 cng tàng theo lm cho piston håi dëch vãư phêa
trỉåïc so våïi cáưn 8, lm cho van khäng khê 9 âọng lải, giỉỵ cho âäü chãnh ạp khäng
âäøi, tỉïc l lỉûc tråü lỉûc khäng âäøi. Mún tàng lỉûc phanh, ngỉåìi lại phi tiãúp tủc âảp
mảnh hån, cáưn 8 lải dëch chuøn sang phi lm van khäng khê 9 måí ra cho khäng
khê âi thãm vo khoang A. Âäü chãnh ạp tàng lãn, vng cao su 10 biãún dảng nhiãưu
hån lm piston håi dëch vãư phêa trỉåïc so våïi cáưn 8, lm cho van khäng khê âọng lải
âm bo cho âäü chãnh ạp hay lỉûc tråü lỉûc khäng âäøi v t lãû våïi lỉûc âảp. Khi lỉûc
phanh âảt cỉûc âải thç van khäng khê måí ra hon ton v âäü chãnh ạp hay lỉûc tråü lỉûc
cng âảt giạ trë cỉûc âải.
Bäü tråü lỉûc chán khäng cọ hiãûu qu tháúp, nãn thỉåìng âỉåüc sỉí dủng trãn cạc ä tä
du lëch v ti nh.
- Trang 19 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Hçnh 3.4 : Dáùn âäüng phanh thu lỉûc tråü lỉûc khê nẹn
1. Bn âảp 6. Xylanh chênh
2. Ân âáøy 7. Âỉåìng äúng dáùn dáưu âãún xylanh bạnh xe
3. Củm van khê nẹn 8. Xylanh bạnh xe
4. Bçnh chỉïa khê nẹn 9. Âỉåìng äúng dáùn dáưu âãún xylanh bạnh xe
5. Xylanh lỉûc 10. Xylanh bạnh xe
Bäü tråü lỉûc gäưm van khê nẹn 3 näúi våïi bçnh chỉïa khê nẹn 4 v xylanh lỉûc 5
( trong cọ piston hồûc mng tråü lỉûc ). Trong củm van 3 cọ cạc bäü pháûn sau :
Cå cáúu t lãû : âm bo sỉû t lãû giỉỵa lỉûc âảp v lỉûc phanh.
Van nảp : cho khê nẹn tỉì bçnh chỉïa âi vo khi âảp phanh.
Van x : cho khê nẹn trong dng dáùn âäüng thoạt ra ngoi khê quøn khi
nh phanh.
Khi tạc dủng lãn bn âảp 1, qua ân 2, lỉûc s truưn âäưng thåìi lãn cạc cáưn ca
xylanh chênh 6 v ca củm van 3. Van 3 dëch chuøn : måí âỉåìng näúi khoang A ca

xylanh lỉûc våïi bçnh chỉïa khê nẹn 4. Khê nẹn tỉì bçnh chỉïa 4 s âi vo khoang A tạc
dủng lãn piston ca xylanh tråü lỉûc, häù tråü cho ngỉåìi lại ẹp cạc piston trong xylanh
chênh 6 dëch chuøn _ âỉa dáưu âãún cạc xylanh bạnh xe. Khi âi vo khoang A, khê
nẹn âäưng thåìi âi vo khoang phêa sau piston ca van 3, ẹp l xo lải, lm van dëch
chuøn li sang trại. Khi lỉûc khê nẹn cán bàòng våïi lỉûc l xo thç van dỉìng lải åí vë trê
cán bàòng måïi, âäưng thåìi âọng ln âỉåìng khê nẹn tỉì bçnh chỉïa âãún khoang A _ duy
trê mäüt ạp sút khäng âäøi trong hãû thäúng, tỉång ỉïng våïi lỉûc tạc dủng v dëch chuøn
ca bn âảp. Nãúu mún tàng ạp sút lãn nỉỵa thç phi tàng lỉûc âảp âãø âáøy van sang
phi, måí âỉåìng cho khê nẹn tiãúp tủc âi vo. Nhỉ váûy củm van 3 âm bo âỉåüc sỉû t
lãû giỉỵa lỉûc tạc dủng, chuøn vë ca bn âảp v lỉûc phanh.
- Trang 20 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
Chụ : Nãúu kãút cáúu ca loải dáùn âäüng ny thay âäøi mäüt chụt _ ân âáøy 2
khäng cọ, bn âảp chè tạc dủng lãn van 3 _ thç dáùn âäüng s tråí thnh dáùn âäüng thy
khê.
Hçnh 3.5 : Dáùn âäüng phanh thu lỉûc tråü lỉûc thu lỉûc
1. Båm 6. Xylanh lỉûc
2. Van an ton 7. Xylanh chênh
3. Âỉåìng äúng dáưu cao ạp 8. Xylanh bạnh xe
4. Âỉåìng äúng dáưu häưi 9. Xylanh bạnh xe
5. Van phán phäúi
Hãû thäúng tråü lỉûc gäưm : Båm 1, van an ton 2, van phán phäúi 5 kãút håüp våïi
xylanh lỉûc 6. Trong mäüt säú kãút cáúu, cọ thãø khäng cọ xylanh lỉûc riãng m xylanh
chênh 7 kiãm ln vai tr ca nọ.
Khi tạc dủng lãn bn âảp : Kãnh näúi âỉåìng cao ạp 3 ca båm våïi âỉåìng häưi 4
trong van 5 âọng lải, cn kãnh näúi 5 våïi khoang lm viãûc våïi xylanh tråü lỉûc 6 måí ra
_ cho cháút lng âi vo ẹp piston ca xylanh lỉûc, âáøy piston ca xylanh chênh dëch
chuøn, ẹp dáưu âãún cạc xylanh bạnh xe âãø thỉûc hiãûn quạ trçnh phanh. Lỉûc tạc dủng
lãn bn âảp cng mảnh, ạp sút lm viãûc cng cao, momen phanh sinh ra cng låïn.
- Trang 21 -

ệ AẽN TT NGHIP
traỷng thaùi nhaớ phanh van 5 nọỳi caùc õổồỡng 3 vaỡ 4 vồùi nhau nón bồm laỡm vióỷc
khọng taới.
Hỗnh 3.6 : Dỏựn õọỹng phanh thuớy lổỷc duỡng bồm vaỡ caùc tờch nng.
1. Baỡn õaỷp. 7. Bọỹ tờch nng
2. Xylanh chờnh. 8. Bọỹ õióửu chốnh tổỷ õọỹng kióứu aùp suỏỳt rồle.
3. Van phanh. 9. Bọỹ tờch nng.
4. Van phanh. 10. Van an toaỡn.
5. Xylanh baùnh xe. 11. Bồm.
6. Xylanh baùnh xe.
Trón caùc ọ tọ taới troỹng cổỷc lồùn ( nhổ BELAZ ) thổồỡng sổớ duỷng dỏựn õọỹng
thuớy lổỷc vồùi bồm vaỡ caùc bọỹ tờch nng. 3 vaỡ 4 laỡ hai khoang cuớa van phanh õổồỹc õióửu
khióứn tổỡ xa nhồỡ dỏựn õọỹng thuớy lổỷc hai doỡng vồùi xylanh chờnh 2. Khi taùc duỷng lón
- Trang 22 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
bn âảp 1, dáưu tạc dủng lãn cạc van 3 v 4, måí âỉåìng cho cháút lng tỉì cạc bäü têch
nàng 7 v 9, âi âãún cạc xylanh bạnh xe 5 v 6. Lỉûc âảp cng låïn, ạp sút trong cạc
xylanh 5 v 6 cng cao. Bäü âiãưu chènh tỉû âäüng ạp sút kiãøu råle 8 dng âãø gim ti
cho båm 11 khi ạp sút trong cạc bçnh têch nàng 7 v 9 â âảt giạ trë giåïi hản trãn,
van an ton 10 cọ tạc dủng bo vãû cho hãû thäúng khi bë quạ ti.
4. KÃÚT CÁÚU CẠC CHI TIÃÚT V BÄÜ PHÁÛN CHÊNH CA DÁÙN
ÂÄÜNG PHANH THY LỈÛC :
Dáùn âäüng thy lỉûc nọi chung bao gäưm mäüt säú pháưn tỉí khạc nhau, nhỉ : xylanh
chênh, bäü chia, cạc bäü tråü lỉûc, xylanh bạnh xe, båm thy lỉûc v cạc bäü têch nàng, cạc
van âiãưu khiãøn, âiãưu chènh v an ton, cạc äúng dáùn Ty thüc vo loải dáùn âäüng,
vo cäng dủng v chỉïc nàng m cạc pháưn tỉí liãût kã trãn cọ thãø cọ hồûc khäng, âỉåüc
làõp näúi tiãúp hồûc song song trong mảch dáùn âäüng.
4.1. XYLANH CHÊNH :
4.1.1. Cäng dủng :
Xylanh chênh l bäü pháûn quan trng nháút v khäng thãø thiãúu trong dáùn âäüng

thy lỉûc.
Nọ cọ nhiãûm vủ :
Tảo ạp sút lm viãûc hay ạp sút âiãưu khiãøn cáưn thiãút.
Âm bo lỉåüng dáưu cung cáúp cho ton bäü hay mäüt pháưn ca hãû thäúng.
4.1.2. Kãút cáúu v ngun l lm viãûc :
Xylanh chênh v cạc chi tiãút ca nọ cọ mäüt säú kãút cáúu, khạc nhau ch úu åí
nhỉỵng âiãøm sau :
Säú khoang ca xylanh ( âån hay kẹp )
Cọ hay khäng cọ läù b phêa trỉåïc piston.
Phỉång phạp âënh vë cạc piston åí vë trê ban âáưu ( khi nh phanh )
Cọ hay khäng cọ van ngỉåüc ( bäü pháûn tảo ạp sút dỉ trong dng dáùn
âäüng ).
- Trang 23 -
ệ AẽN TT NGHIP
Hỗnh 4.1 : Xylanh chờnh õồn vaỡ caùc daỷng van ngổồỹc
a) _ Kóỳt cỏỳu xylanh c,d,e) _ Caùc daỷng van ngổồỹc
b) _ ỏửu piston g) _ Van mọỹt chióửu
1. Cỏửn õỏứy 11. Phồùt laỡm kờn
2. Nừp õỏỷy 12. Khoang xylanh
3. Lọự khọng khờ 13. Loỡ xo
4. Vaỡnh chừn 14. Loỡ xo van
5. Lọự thọng 15. Van ngổồỹc
6. Lọự buỡ 16. Van mọỹt chióửu
7. Voỡng tyỡ 17. ng dỏựn hổồùng
- Trang 24 -
ÂÄƯ ẠN TÄÚT NGHIÃÛP
8. Khoang thäng dáưu 18. Piston van ngỉåüc
9. Piston 19. Läù
10. Läù


Ngun l hoảt âäüng :
Khi ngỉåìi lại tạc dủng lãn bn âảp phanh, lỉûc s truưn tỉì thanh âáøy 1
âãún piston 9. Piston s dëch chuøn v phåït lm kên l vnh cao su 11 s che läù b 6.
Âãø trạnh máút hnh trçnh khi phanh thç läù b 6 phi bäú trê sạt rça phåït 11. Âãø cọ thãø
chỉïa âáưy dáưu phanh v trong trảng thại lm viãûc âm bo cho xylanh cọ mäüt ạp sút
dỉ no âáúy nãn åí xylanh phanh chênh cọ van ngỉåüc 16. Cọ khi van ny cọ äúng dáùn
hỉåïng 17. Cháút lng cọ ạp sút do piston 9 ẹp vo s thàõng lỉûc l xo 14 v måí van
16 âãø âi vo âỉåìng äúng dáùn tåïi cạc xylanh lm viãûc åí cạc bạnh xe.
Khi thäi tạc dủng vo bn âảp phanh, dỉåïi tạc dủng c l xo kẹo cạc
gúc phanh åí cå cáúu phanh, cháút lng tỉì cạc xylanh lm viãûc åí cạc bạnh xe v tỉì
cạc âỉåìng äúng s tråí vãư xylanh chênh qua van ngỉåüc 15, khi âọ cháút lng phi thàõng
âỉåüc lỉûc l xo 13 måïi måí âỉåüc cỉía van 15. Piston 9 chuøn âäüng ráút nhanh vãư vë trê
ngoi cng âãø t vo vng hm 7 v trong khäng gian xylanh chênh 12 s tảo nãn âäü
chán khäng. Do cọ âäü chán khäng cho nãn dáưu phanh åí khoang 8 s âi qua läù 10 åí
piston 9 lm ún cong mẹp phåït 11 âãø vo låïp chán khäng åí khäng gian 12. Van 16
cọ kãút cáúu theo nhiãưu kiãøu khạc nhau. Nhỉng d kãút cáúu khạc nhau nhỉ thãú no âi
chàng nỉỵa, âiãưu quan trng l phi âm bo ạp sút dỉ trong âỉåìng äúng tỉì 50 ÷ 80 [
KN/m
2
] âãø trạnh cho khäng khê lt vo trong hãû thäúng.
Phanh âỉåüc nh hon ton khi no khäng gian 12 âỉåüc thäng våïi báưu chỉïa dáưu
båíi läù b 6. Mún âm bo âỉåüc nhỉ váûy thç giỉỵa thanh âáøy 1 v piston 9 phi cọ
khe håí δ
0
, khe håí ny thỉåìng tỉì 1,5 ÷ 2,5 [ mm ]. Ạp sút åí báưu chỉïa dáưu ca
xylanh chênh phi giỉỵ bàòng ạp sút khê tråìi. Båíi váûy åí nàõp 2 cọ khoan läù thäng håi
3. Âéa chàõn 4 cọ mủc âêch ngàn dáưu vung ra cạc läù thäng håi. Dáưu chỉïa trong báưu
phi â mỉïc nãúu cản quạ khäng khê s chui qua läù 5 v läù b 6 âãø vo trong hãû
thäúng v phanh lm viãûc khäng an ton.
- Trang 25 -