Lời mở đầu
Trong hơn mười năm "Đổi mới", Việt Nam đã nỗ lực không ngừng để
phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân, nâng cao vị thế của đất nứơc
trên trường quốc tế. Bước sang thế kỷ 21, nền kinh tế Việt Nam tuy chưa
"sánh ngang được các cường quốc năm châu" nhưng đã "đàng hoàng hơn, to
đẹp hơn "trong mắt bạn bè quốc tế.
Thực hiện cơ chế mở cửa là một tất yếu khách quan đối với bất kì một
quốc gia nào nếu muốn phát triển, nhất là trong thời đại ngày nay khi các
cụm từ như "toàn cầu hoá"(globalization) hay "hợp tác hoạt động"
(co_operation) được nhắc tới thường xuyên không chỉ trên diễn đàn quốc tế
mà còn trong nhiều hoạt động thường ngày. Trong xu thế đó, cùng với sự
nhận thức về nội lực đất nứơc, Việt Nam bắt đầu con đường đi lên công
nghiệp hoá _hiện đại hoá đất nước bằng chính sách hướng ra xuất khẩu với
những mặt hàng tận dụng lợi thế về lao động, tài nguyên của quốc gia như
dầu thô, dệt may, giày dép, nông sản, thuỷ sản. . Hiện nay đây vẫn là hướng
đi chính của thương mại Việt Nam. Tuy nhiên chính sách này cần được đổi
mới trong một vài năm tới do những thay đổi về chính sách của một số quốc
gia đối tác cũng như cần nâng cao vị thế cho các sản phẩm của Việt Nam.
Mét trong số những đối tác thương mại chính của Việt Nam trong thời
gian qua và sẽ tiếp tục là bạn hàng quan trọng trong những năm tới là EU.
Quan hệ thương mại Việt Nam _EU không ngừng phát triển cùng với tiến
trình hợp tác của EU và đà lớn mạnh của nền kinh tế Việt Nam do chính
sách "Đổi mới"mang lại. Giày dép hiện nay là mặt hàng xuất khẩu vào EU
lớn nhất của Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu của sản phẩm vào thị trường
này luôn tăng với tốc độ khá cao. Đây là mặt hàng được EU dành cho những
ưu đãi về thuế quan và nó cũng đáp ứng một phần không nhỏ nhu cầu về
giày dép cho thị trường thống nhất và rộng lớn này. Tuy nhiên đến năm
2005, giày dép sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức do sù thay đổi ưu đãi về
thuế, do sức Ðp cạnh tranh của nhiều sản phẩm cùng loại, hoặc cũng có thể
do sự phát triển kinh tế không khả quan của nền kinh tế EU sẽ ảnh hưởng tới
sức mua. Chính vì vậy ngành giày dép Việt Nam cần có những bước đổi

mới tích cực hơn nữa. Không phải chỉ từ phía Nhà nước mà bản thân các
doanh nghiệp phải năng động hơn trong việc tìm kiếm những con đường đi
cho sản phẩm của mình đến được với thị trường EU.
Nắm bắt được tính thực tiễn của vấn đề này, em đã lùa chọn vấn đề
"Thực trạng và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị
trường EU"làm đề tài cho đề án môn học của mình.
Đề tài của em gồm có 3 phần :
Phần I :Lý luận chung về tình hình xuất khẩu hàng hoá và sự cần thiết
phải đẩy mạnh xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị trường EU
Phần II :Thực trạng xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị trường EU
Phần III:Phương hướng và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu giày dép sang
thị trường EU
Do thời gian có hạn cũng như sự hiểu biết còn hạn chế nên đề án này
không thể không còn những thiếu sót, em rất mong thầy cô và các bạn đưa
ra những ý kiến đóng góp bổ sung.
Em xin chân thành cảm ơn cô Th. S. Ngô Tuyết Mai đã giúp đỡ em hoàn
thành đề án này.
Phần I :Lý luận chung về xuất khẩu hàng hoá và sự cần thiết phải
đẩy mạnh xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị trường EU
I. Khái niệm và vai trò của xuất khẩu
1. Khái niệm và đặc điểm
1. 1. Khái niệm xuất khẩu
Xuất khẩu là việc bán, cung cấp hàng hoá và dịch vụ cho bên nước ngoài
trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương tiện thanh toán. Thường thì hoạt động
xuất khẩu là việc đưa hàng hoá qua biên giới của một quốc gia.
Mục đích của hoạt động xuất khẩu là khai thác được lợi thế quốc gia
trong phân công lao động quốc tế. Hiện nay, hoạt động xuất khẩu đã phát
triển cả về chiều rộng lẫn chiều sâu trên phạm vi toàn cầu, trong tất cả các
ngành nghề, các lĩnh vực của nền kinh tế nhằm đem lại lợi Ých thương mại
và phi thương mại cho các quốc gia.

1. 2. Đặc điểm
Hoạt động xuất khẩu diễn ra giữa hai hay nhiều quốc gia
Hoạt động xuất khẩu nhằm khai thác lợi thế so sánh của các quốc gia
Hoạt động xuất khẩu góp phần cải thiện đời sống nhân dân, gia tăng tiến
bộ xã hội
Hoạt động xuất khẩu có thể được tiến hành bởi tư nhân, doanh nghiệp
trong nước hay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
2. Vai trò
2. 1. Đối với nền kinh tế quốc gia
Xuất khẩu tạo vốn bằng ngoại tệ phục vụ cho vấn đề nhập khẩu những
hàng hoá không phải là lợi thế của quốc gia. Điều này rất có ý nghĩa nhất là
đối với các nước đang phát triển
Xuất khẩu là động lực chính để nền kinh đổi mới và phát triển theo
chiều sâu
Xuất khẩu giải quyết các vấn đề xã hội của một quốc gia như vấn đề về
vốn để mở rộng sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế, sử dụng tài nguyên
có hiệu quả ;giảm sức Ðp về vấn đề thất nghiệp lên nền kinh tế quốc dân
Xuất khẩu thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế của quốc gia theo hướng
tiến bộ hơn, phù hợp hơn với xu thế của thế giới
2. 2. Đối với doanh nghiệp
Xuất khẩu sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao lợi nhuận, có nguồn thu ngoại
tệ để phục vụ nhu cầu nhập khẩu tư liệu sản xuất, dây chuyền công nghệ có
vốn để tái đầu tư sản xuất, mở rộng qui mô sản xuất, tạo nhiều công ăn việc
làm cho người lao động
Xuất khẩu là động lực mạnh mẽ cho các doanh nghiệp nâng cao khả
năng cạnh tranh của sản phẩm về giá cả, chất lượng trên thị trường thế giới
Xuất khẩu giúp các doanh nghiệp có cơ hội mở rộng quan hệ kinh doanh
với các đối tác nước ngoài, đồng thời có thể học hỏi kinh nghiệm quản lý,
tác phong làm việc có hiệu quả của các doanh nghiệp nước ngoài
3. Các hình thức xuất khẩu chủ yếu

Xuất khẩu trực tiếp :là hoạt động trong đó bên xuất khẩu bán, cung cấp
hàng hoá cho bên nhập khẩu một cách trực tiếp, không qua trung gian.
Xuất khẩu gián tiếp :là hoạt động xuất khẩu nhưng phải qua trung gian,
có thể qua một hoặc nhiều trung gian.
Xuất khẩu tại chỗ :là hoạt động xuất khẩu trong đó hàng hoá không phải
di chuyển qua biên giới
Tái xuất :là hoạt động xuất khẩu trở lại nứơc ngoài những hàng hoá
trước đây đã nhập khẩu mà chưa qua chế biến tại nước tái xuất
II. Sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu giày dép của Việt Nam
vào thị trường EU
1. Sự cần thiết đẩy mạnh xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang thị
trường EU
Những năm đầu thế kỷ 21, Việt Nam tiếp tục thực hiện chiến lược phát
triển hàng công nghiệp tiêu dùng hướng ra xuất khẩu và giày dép được định
hướng là một trong những ngành xuất khẩu mòi nhọn. Hơn 10 năm xuất
khẩu giày dép đã đạt được những kết quả vượt bậc từ những nỗ lực của
ngành giày dép và những ưu đãi của một số thị trường dành cho hàng hóa
xuất khẩu của các quốc gia đang phát triển. Sau năm 2004 giày dép Việt
Nam sẽ đứng trước những khó khăn do hạn chế về thuế ưu đãi và sự cạnh
tranh gay gắt của sản phẩm cùng loại. Chính những khó khăn này cộng với
những ưu thế của ngành sẽ trả lời cho câu hỏi có hay không cần thiết đẩy
mạnh xuất khẩu giày dép sang thị trường EU.
1. 1. Vị trí của ngành giày dép trong nền kinh tế quốc dân
Ngay từ khi Việt Nam tiến hành chính sách mở cửa hội nhập kinh tế
hướng về xuất khẩu, các sản phẩm giày dép đã từng bước trở thành một
trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực cùng với dầu thô, dệt may, thủy
sản. . góp phần đáng kể vào tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước. Điểm
qua kinh nghiệm của các nước NIEs chóng ta nhận thấy rằng các quốc gia
này trong thời kỳ đầu phát triển cũng dùa vào các mặt hàng công nghiệp nhẹ
như giày dép, dệt may xuất khẩu thu ngoại tệ, đáp ứng cho nhu cầu xuất

khẩu máy móc, nguyên vật liệu, công nghệ. . . phục vụ cho quá trình công
nghiệp hoá, phát triển lên công nghiệp chế tạo.
Mặt khác, đây là ngành công nghiệp nhẹ thu hót nhiều lao động, tạo
nhiều công ăn việc làm cho phụ nữ với mức thu nhập bình quân ngày càng
tăng. Do đó với nội lực nền kinh tế Việt Nam hiện nay, giày dép vẫn được
đánh giá là một trong những ngành công nghiệp quan trọng, đẩy mạnh xuất
khẩu giày dép tiếp tục là mục tiêu kinh tế chiến lược của nước ta trong
những năm tới.
1. 2. Xu hướng chuyển dịch của ngành xuất khẩu giày dép
Từ những năm 80 đã xuất hiện sự chuyển dịch sản xuất giày dép từ
những nước phát triển sang các nước công nghiệp mới và tiếp đó là những
nước đang phát triển. Sản xuất giày dép là quá trình sử dụng nhiều lao động,
xét về mặt kinh tế sẽ dẫnđến ngày càng tăng tỉ lệ sản xuất giày dép tại các
nước có giá sức lao động thấp, như các nước đang phát triển. Các nứơc công
nghiệp phát triển, các nước công nghiệp mới sẽ phát triển các ngành kĩ thuật
cao, sử dụng Ýt lao động, giảm các ngành sử dụng nhiều lao động như công
nghiệp giày dép. Châu á trở thành khu vực sản xuất giày dép chủ yếu của thế
giới. Là một quốc gia nằm trong khu vực châu á và đang bắt đầu quá trình
công nghiệp hoá, sự phát triển của ngành giày dép Việt Nam là phù hợp với
xu thế chuyển dịch phân công lao động mang tính toàn cầu. Xu hướng này
sẽ vẫn duy trì trong một thời gian tới, và ngành giày dép của Việt Nam có
nhiều điều kiện để phát triển.
1. 3. Lợi thế của ngành giày dép
Nguồn lực của một quốc gia là yếu tố quan trọng đối với những sản
phẩm mà quốc gia đó sản xuất và hướng ra xuất khẩu. Việt Nam tại thời
điểm bắt đầu quá trình công nghiệp hoá được đánh giá là đất nước có lợi thế
về tài nguyên thiên nhiên, có nguồn lao động dồi dào, chi phí lao động thấp.
Do đó chúng ta tập trung phát triển một số ngành tận dụng được lợi thế quốc
gia. Giày dép là một trong những ngành nằm trong định hướng xuất khẩu
của Việt Nam trong những năm qua và một số năm sắp tới. Lợi thế của

ngành là chi phí lao động thấp vì đã tận dụng được lực lượng lao động nhất
là lao động nữ có tay nghề không cao với mức lương trung bình thấp so với
nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. Lợi thế này đã tạo ra mức giá
cạnh tranh cho sản phẩm giày dép của Việt Nam trong thời kỳ vừa qua
Một lợi thế của ngành giày dép nước ta là trong nước bảo đảm một phần
nhất định nguyên liệu đầu vào cho sản phẩm. Việt Nam là một nước nông
nghiệp lâu đời và xu hướng hiện nay là chuyển dịch cơ cấu tăng tỷ trọng
chăn nuôi trong toàn ngành, do đó chúng ta hoàn toàn có thể chủ động
nguyên liệu chủ yếu là da thuộc cho giày dép trong thời gian tới. Và chi phí
sản xuất giày dép của Việt Nam tiếp tục giảm, sản phẩm của Việt Nam sẽ
nâng cao khả năng cạnh tranh và lợi nhuận thu được sẽ tăng lên
Sản xuất giày dép là ngành có các quá trình sản xuất không đòi hỏi một
lượng quá lớn, vốn quay vòng nhanh, kinh doanh Ýt rủi ro. Trong điều kiện
nền kinh tế Việt Nam hiện nay, đây cũng được coi là một lợi thế của ngành
giày dép. Với nhiều lợi thế như vậy có thể thấy rằng đẩy mạnh phát triển sản
xuất và xuất khẩu giày dép sẽ tối đa hoá lợi Ých thu được từ việc khai thác
được lợi thế của ngành hàng xuất khẩu mòi nhọn này
1. 4. Thị trường và sức cạnh tranh
Qua rồi thời kỳ tồn tại quan điểm người tiêu dùng phải tìm tới hàng hóa.
Ngày nay hàng hoá sản xuất ra phải đáp ứng được yêu cầu của thị trường:
sản xuất cho ai, sản xuất để làm gì và sản xuất như thế nào. Thị trường là
nơi đánh giá đúng đắn nhất về hàng hoá. Giày dép xuất khẩu Việt Nam đã
xuất hiện nhiều nơi trên thị trường thế giới nhưng sức cạnh tranh của sản
phẩm này còn thấp. Sự cạnh tranh mạnh mẽ của hàng hóa Trung Quốc là áp
lực buộc sản phẩm của chúng ta phải nâng cao sức cạnh tranh để duy trì vị
trí trên thị trường chính đồng thời mở rộng thị trường. Và điều này chính là
nhân tố quan trọng để trả lời thật sự cần thiết phải đẩy mạnh xuất khẩu giày
dép Việt Nam
2. Tiềm năng của thị trường EU
EU là một thị trường thống nhất và rộng lớn với 15 quốc gia thành viên .

Người tiêu dùng ở thị trường này có mức sống cao, thích sự sáng tạo, ưa
thời trang, ăn mặc đẹp và lịch lãm. Do đó đây là thị trường có sức mua lớn
đối với các mặt hàng may mặc, giày dép. Với dân số gần 400 triệu người và
mức tiêu thụ khoảng 4_5 đôi giày/người /năm, hàng năm EU phải nhập khẩu
hơn 800 triệu đôi giày dép các loại, chiếm 29, 3 tổng mức tiêu thụ giày dép
của thế giới. Thị trường này có đầy đủ các yếu tố thống nhất cũng như đa
dạng của từng quốc gia thành viên : Thống nhất trong một số các chính sách,
thống nhất trong các hệ thống tiêu chuẩn về sản phẩm, thống nhất trong việc
hàng hoá có thể di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác mà không gặp
phải một hạn chế nào, …đồng thời có sự đa dạng về văn hoá, về tập quán
tiêu dùng, về thãi quen kinh doanh. Đến 1/5/2004 EU sẽ kết nạp thêm10
thành viên là các quốc gia ở Trung và Đông Âu, đây là cơ hội cho sản phẩm
giày dép của Việt Nam mở rộng thị trường, đồng thời khôi phục lại thị
trường truyền thống của những năm đầu thập niên 90.
Hiện nay, Liên minh châu Âu là một khối thương mại hàng đầu, và là
một trong ba trung tâm kinh tế hùng mạnh. EU có khuôn khổ thiết chế độc
đáo dùa trên cơ sở hiệp ước nhằm xác định và quản lý các quan hệ hợp tác
về chính trị và kinh tế giữa 15 quốc gia thành viên. EU không phải là một
Nhà nứơc Liên bang như Mỹ. Tuy nhiên nó còn hơn cả khu vực mậu dịch tự
do. Năm 2000, GDP của EU đạt 9. 785 tỷ USD lớn hơn Mỹ khoảng 13%,
lớn hơn Nhật Bản khoảng 38%. Bốn thị trường chính là Anh, Pháp, Đức,
Italia chiếm 72% GDP và đây cũng là 4 quốc gia nằm trong nhóm các nước
công nghiệp lớn nhất thế giới G7. Do những ảnh hưởng của môi trường
quốc tế dẫn đến nhu cầu nhập khẩu và xuất khẩu của EU giảm, kinh doanh
kém đi trong giai đoạn cuối năm 1998 đầu năm 1999. Tuy nhiên, cơ sở hạ
tầng tốt, nhu cầu lớn bên trong EU (đặc biệt là tiêu dùng cá nhân)và sự phục
hồi từng bước của các nước Đông Nam á đã thúc đẩy tăng trưởng trở lại và
đạt mức 2, 6% năm 1999 và lên 3, 32% vào năm 2000
EU là một khu vực có hoạt động ngoại thương rất phát triển. Năm 2000
kim ngạch xuất nhập khẩu của EU chiếm 44, 9% kim ngạch xuất nhập khẩu

của thế giới (gồm cả thương mại trong EU), chỉ tính riêng kim ngạch xuất
nhập khẩu bên ngoài EU chiếm tới hơn 20% kim ngạch thương mại toàn
cầu. Nếu không tính đến giao dịch thương mại trong thị trường thống nhất
thì EU đứng sau Mỹ về nhập khẩu. Năm 2000, EU nhập khẩu 779, 1 tỷ
Euro, Mỹ nhập khẩu 983, 7 tỷ Euro, Nhật Bản nhập khẩu có 291, 5 tỷ Euro.
EU là khu vực luôn có xu hướng nhập khẩu cao trên thế giới, ngay trong
thập niên 90 trung bình kim ngạch nhập khẩu của EU đạt 1797 tỷ USD
(60% trong khu vực và 40 % ngoài khu vực). Đặc biệt là trong những năm
gần đây EU đã có những chiến lược kinh tế hướng về châu á, trong đó có sự
phát triển không ngừng về thương mại. Cơ cấu kinh tế của các nước thành
viên EU và các quốc gia đang phát triển ở châu á như Việt Nam hoàn toàn
có thể bổ sung cho nhau. Những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Vịêt Nam
là những mặt hàng EU có nhu cầu nhập khẩu lớn như giày dép. . . và ngược
lại.
Bên cạnh đó còn phải tính đến sự xuất hiện của đồng tiền chung Euro sẽ
càng tăng thêm sức mạnh về kinh tế và chính trị cho Liên minh này. Đây là
cơ hội tốt cho các nhà xuất khẩu Việt Nam _những người còn ngần ngại
trong việc khai phá và phát triển các thị trường như Ailen, Hi Lạp, Bồ Đào
Nha, Lucxămbua do những khó khăn về đồng tiền thanh toán. Từ nay với
một đồng tiền Euro duy nhất họ có thể chào hàng đến tất cả các nước trong
khu vực. Đồng tiền này sẽ tháo gỡ những vướng mắc trong vấn đề thanh
toán. Hơn nữa thị trường EU được kiện toàn sẽ giúp các nhà xuất khẩu Việt
Nam mở rộng xuất khẩu sang các nước thành viên hiện còn Ýt giao lưu
thương mại vì một sản phẩm Việt Nam được biết đến thì cũng dễ được
những nước còn lại biết đến và chấp nhận mà không tốn thêm chi phí tiếp
thị, quảng cáo.
Phần II :Thực trạng xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị trường
EU
1. Khái quát chung về hàng giày dép Việt Nam
Trước năm 1992, ngành giày dép Việt Nam chủ yếu thực hiện các hợp

đồng hợp tác kinh doanh gia công mũ giày cho Liên Xô và các nước XHCN
ở Đông Âu. Khi khối này tan rã, ngành giày dép đã phải trải qua thời kỳ khó
khăn do thiếu thị trường, thiếu đơn đặt hàng. Tuy nhiên giai đoạn này kéo
dài không lâu.
Bắt đầu từ năm 1993, ngành giày dép đã khởi sắc trở lại nhờ làn sóng di
chuyển sản xuất của các ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động từ các
nước phát triển và các nước công nghiệp mới sang các nước đang phát triển.
Ngành giày dép Việt Nam đã bắt đầu tiếp nhận sự chuyển giao công nghệ từ
các nước thông qua đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt từ các nước
NIEs trong khu vực. Cùng với nó là các đơn đặt hàng chuyển dịch từ những
nước có truyền thống về sản xuất giày dép như Đài Loan, Hàn Quốc sang
Việt Nam.
Hiện nay có 233 doanh nghiệp hoạt động trong ngành giày dép, tính đến
cuối năm 1999 đã đầu tư hơn 550 dây chuyền sản xuất đồng bộ các loại giày
dép, xây mới và sửa chữa nhiều nhà xưởng. Ngành đã thu hót gần 400 000
lao động tham gia sản xuất, năng lực sản xuất toàn ngành ngày càng được
nâng cao và hiện nay đạt được hơn 360 triệu đôi / năm.
Sau những khó khăn do mất thị trường truyền thống của những năm
88_90, xuất khẩu giày dép đã đạt được tốc độ tăng trưởng cao. Thị trường
xuất khẩu chủ yếu của ngành giày dép Việt Nam hiện nay là EU. Mỹ và
Nhật Bản là hai thị trường đứng sau EU về mức nhập khẩu giày dép của
Việt Nam. Xét về khả năng cạnh tranh với hàng ngoại, sản phẩm giày dép
Việt Nam đạt loại trung bình, tương đương với sản phẩm cùng loại của Thái
Lan, Indonesia, Philipine nhưng thấp hơn hàng Trung Quốc với mức giá lại
cao hơn
Về cơ bản, có thể nói ngành giày dép Việt Nam có điều kiện thuận lợi để
tăng trưởng mạnh và trở thành nước xuất khẩu giày dép lớn của châu á cũng
như trên thế giới.
2. Thực trạng xuất khẩu
2. 1. Kim ngạch xuất khẩu

Chính từ sự đầu tư, đổi mới dây chuyền sản xuất, năng lực sản xuất
ngành giày dép đã tăng lên nhanh chóng. Chỉ tính trong khoảng thời gian
1997 _2000 sản xuất chung tăng 206 triệu đôi lên đến 303 triệu đôi và chỉ
số trung bình phát triển hàng năm trong giai đoạn này là 14%. Nếu từ năm
1991 trở về trước hầu như chỉ tiêu thụ nội địa, không có xuất khẩu, thì đến
năm 1992 đã xuất khẩu được 5 triệu USD và tăng liên tục với tốc độ cao
trong những năm sau đó cho đến nay. Năm 2001 so với năm 1992_ tức là
sau 9 năm _kim ngạch xuất khẩu giày dép đã tăng 312 lần, bình quân 1 năm
tăng trưởng tới 89, 3 % và hiện nay đứng thứ 4 trong các ngành hàng xuất
khẩu của Việt Nam. Kim ngạch xuất khẩu giày dép Việt Nam từ chỗ không
có gì, sau 10 năm phát triển đã vươn lên hàng thứ 4 thế giới sau Trung
Quốc, Hông Cong và Italia. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu giày dép thì
tăng cao và tăng đều qua các năm nhưng kim ngạch xuất khẩu thực thu lại
thì không nhiều do chóng ta chủ yếu làm gia công cho các công ty giày dép
nước ngoài, chiếm tới 80 % kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành.
Hướng về những mục tiêu trong tương lai, năm 2003 mục tiêu kim
ngạch xuất khẩu của ngành giày dép là hơn 2 tỷ USD ;dự kiến năm 2005 sản
xuất 390 triệu đôi giày dép, xuất khẩu đạt trị giá 2, 5 tỷ USD, năm 2010 sản
xuất 620 triệu đôi giày dép, xuất khẩu đạt trị giá khoảng 5_5, 2 tỷ USD.
Hiện nay đồng Euro có xu hướng tăng giá so với đồng USD nên rất thuận
lợi cho việc xuất khẩu giày dép sang EU. Tuy vậy sự cạnh tranh mạnh mẽ từ
các sản phẩm của Trung Quốc sẽ ảnh hưởng không nhỏ tới số lượng giày
dép xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường EU và tất yếu sẽ ảnh hưởng tới
kim ngạch xuất khẩu dự kiến của ngành trong thời gian tới. Bên cạnh đó
cũng không nên trông chờ vào sự vươn mình mạnh mẽ của kinh tế châu Âu
nhằm tăng sức mua. Do đó, kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam nói
chung và kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU nói riêng có thể tăng như
dự kiến nhưng tốc độ tăng sẽ giảm so với những năm trước.
2. 2. Mặt hàng xuất khẩu
Nhiều năm qua ngành giày dép đã cố gắng để bảo đảm sự ổn định sản

xuất và tăng trưởng xuất khẩu. Từ chỗ chỉ làm gia công các chi tiết không
tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh đã chuyển sang sản xuất sản phẩm hoàn chỉnh.
Ba mặt hàng chính là giày thể thao, giày nữ, giày vải chiếm phần lớn trong
kim ngạch xuất khẩu giày dép, trong đó chủ yếu là giày thể thao chiếm hơn
60%, giày nữ chiếm 14% giày vải chiếm 11%. Các dây chuyền sản xuất
giày thể thao đã có đơn đặt hàng đều hơn và khai thác từ 70_75 % công suất,
sản phẩm ngày càng có chất lượng cao. Số đơn đặt hàng ngày càng tăng ở
các cơ sở sản xuất đế giày, bồi vải, sản xuất khuôn mẫu cũng như các
nguyên vật liệu khác. Giá gia công và giá bán giày trên thế giới tăng khoảng
5% tuy vậy vẫn chưa được cải thiện nhiều. Các chi phí đầu vào cho quá
trình sản xuất giày dép còn cao, chênh lệch giá lao động của Việt Nam cũng
không còn nhiều lợi thế so với khu vực đã đẩy chi phí sản xuất 1 đôi giày
của Việt Nam là 5_6 USD / 1 đôi trong khi đó của Trung Quốc là 2_3 USD /
1 đôi. Thông thường giá bán hàng của Trung Quốc nhập khẩu thấp hơn
20_50% hàng của Việt Nam cùng loại (Theo thống kê năm 2000, giá nhân
công Việt Nam là 0, 35 USD /giê, còn Trung Quốc là 0, 48 USD /giê). Bên
cạnh đó cần phải nhìn nhận sản phẩm của ta còn kém về chất lượng, yếu về
mẫu mã, chủng loại hơn nhiếu so với sản phẩm của Trung Quốc , do đó
Trung Quốc là một đối thủ nặng kí của giày dép Việt Nam trên thị trường
EU.
2. 3. Thị trường xuất khẩu
Những năm đầu thập kỷ 90, Liên Xô và Đông Âu tan rã, hầu hết các
hàng hoá của Việt Nam mất bạn hàng truyền thống trong đó có sản phẩm
giày dép. Vượt qua thời kỳ khó khăn nhất do không có thị trường giày dép
Việt Nam đã có những hướng đi mới đến với những thị trường mới. Năm
2000, giày dép của chúng ta đã đi đến 129 nước và lãnh thổ trong đó có 48
quốc gia và lãnh thổ đạt hơn 1, 2 triệu USD, 18 thị trường đạt trên 10 triệu
USD trong đó đứng đầu là Anh 220 triệu USD, Đức 210, 6 triệu USD, Bỉ
155, 4 triệu USD, Pháp 139, 6 triệu USD, Hà Lan 133 triệu USD, Italia 86, 5
triệu USD, . . . Xét theo khu vực, EU là thị trường lớn nhất, năm 2001 đã

chiếm tới 82 % kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam. Sang năm
2002 kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này là gần 80% tổng kim ngạch
xuất khẩu của cả ngành giày dép và tương ứng với 7, 2 % thị phần nhập
khẩu giày dép của EU. EUlà thị trường chính cho giày dép xuất khẩu của
Việt Nam nhưng trên thị trường EU sản phẩm giày dép Trung Quốc chiếm
một vị trí hơn hẳn Việt Nam. Không chỉ hơn về thị phần Trung Quốc là 7,
8% so với Việt Nam là 7, 2% mà sản phẩm của Trung Quốc còn đáp ứng
được những nhu cầu tiêu dùng người dân EU. EU là thị trường rộng lớn,
thống nhất với 15 quốc gia, dân số là và sức mua lớn, mỗi năm có nhu cầu
nhập khẩu hơn 800 triệu đôi giày dép, người dân EU có mức sống cao nên
giá cả không là vấn đề cạnh tranh chính, chất lượng cũng không là mối quan
tâm hàng đầu mà đó là mẫu mã, chủng loại, tính thời trang của sản phẩm.
Sản phẩm của Trung Quốc đã đáp ứng đầy đủ những yếu tố cạnh tranh đó và
giày dép của Việt Nam đứng trước nhiều thách thức không nhỏ để giữ được
vị trí xuất khẩu sang thị trường EU. Nhất là sau 11/12/2001 sau khi Trung
Quốc chính thức gia nhập WTO tạo cơ hội và thuận lợi cho hàng hoá Trung
Quốc tràn ngập thị trường EU. Còn Việt Nam phải tính đến thời điểm sau
31/12/2004 không còn những ưu đãi về thuế đối với giày dép của ta. Khi đó
giá cả giày dép đã cao hơn của Trung Quốc sẽ lại càng cao hơn, mà chất
lượng, mẫu mã chưa cải tiến kịp thời, chắc chắn thị phần EU của Việt Nam
sẽ bị thu hẹp dần nếu ngành giày dép không tìm cho mình những hướng đi
mới. Chúng ta có thể hướng sang một số thị trường lớn khác như Mỹ, Nhật
Bản. Mỹ là thị trường mới đầy tiềm năng nhất là sau khi Hiệp định thương
mại Việt _Mỹ được kí kết, bước đầu tạo cho các doanh nghiệp của ta cơ hội
khai thác tốt hơn thị trường này. Mức tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu giày
dép của Việt Nam vào thị trường Mỹ năm 2002 đạt gần 300 triệu USD. Đối
với thị trường Nhật Bản, dù có nhu cầu rất lớn 300 triệu đôi mỗi năm nhưng
trong đó hàng Trung Quốc đã chiếm tới 70 %. Năm2002 kim ngạch xuất
khẩu giày dép Việt Nam sang thị trường khó tính này đạt một con số khá
khiêm tốn là 73, 5 triệu USD

Sản phẩm giày dép của Việt Nam vào hai thị trường này không được
hưởng những ưu đãi như đối với thị trường EU mà mặt khác phải chịu nhiều
áp lực từ những yếu tố nhạy cảm và những động thái bất ngờ của thị trường
Mỹ hay "sự khắt khe "của thị trường Nhật Bản. Do vậy, có thể khẳng định
rằng EU vẫn là thị trường lớn, ổn định và là thị trường chủ lực cho sản phẩm
giày dép xuất khẩu của Việt Nam. Thách thức nhiều nhưng không phải là có
Ýt cơ hội cho các doanh nghiệp sản xuất giày dép Việt Nam trên thị trường
còn nhiều tiềm năng này. Điều quan trọng này là chúng ta phải biết khai thác
và tận dụng tốt lợi thế cũng như những cơ hội có được khi thâm nhập sâu
hơn vào thị trường này.
2. 4. Hình thức xuất khẩu
Theo nghiên cứu về quan hệ thương mại Việt Nam _Liên minh châu Âu
cho thấy quan hệ xuất nhập khẩu giữa hai bên qua trung gian còn chiếm tỷ
trọng lớn :40_50% khối lượng hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam với châu á
là đi châu Âu hoặc có xuất xứ từ châu Âu. Việc buôn bán qua trung gian đã
gây thiệt hại không nhỏ cho các doanh nghiệp Việt Nam cũng như các
doanh nghiệp EU. Tồn tại một thực tế hiện nay là giày dép xuất khẩu của
Việt Nam vào EU chủ yếu thông qua các công ty Đài Loan, Hàn Quốc,
Hông Kong khiến cho doanh số giảm từ 10_15%. Trên thực tế, tăng tỷ trọng
xuất khẩu trực tiếp vào thị trường EU là phương hướng phát triển quan trọng
của ngành giày dép Việt Nam và cũng là mong muốn của EU. Nhiều công ty
nước ngoài đầu tư vào ngành giày dép của Việt Nam nhằm tận dụng ưu đãi
mà EU dành cho hàng hoá xuất khẩu có xuất xứ từ Việt Nam (C/O). Giày
dép xuất ra khỏi Việt Nam và đến với người tiêu dùng tại thị trường EU
dưới một thương hiệu có "made in. . . "là một nước nào đó mà không phải là
Việt Nam. Sản phẩm giày dép của chúng ta chịu ảnh hưởng giày dép của
Đài Loan, Hàn Quốc, chưa có hình ảnh riêng cho sản phẩm, chưa có những
nhãn hiệu đáng tin cậy đối với người tiêu dùng EU nên muốn tiêu thụ được
trên thị trường này giày dép của Việt Nam buộc phải đi theo đường vòng.
Phương thức sản xuất gia công lại thêm vào hình thức xuất khẩu qua trung

gian đã không nói lên được lợi Ých thực sự của Việt Nam khi xuất khẩu
giày dép sang thị trường EU.
3. Đánh giá chung về tình hình xuất khẩu giày dép Việt Nam thời
gian qua
3. 1. Ưu điểm
Từ thực trạng xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị trường EU chóng ta
có thể nhận thấy nhiều điểm sáng trong bức tranh xuất khẩu của ngành công
nghiệp nhẹ này
Đầu tiên phải nói đến sự tăng trưởng vượt bậc về năng lực sản xuất của
ngành trong những năm qua. Số lượng giày dép sản xuất ra năm sau tăng
hơn năm trước, không những đáp ứng nhu cầu nội địa mà phần lớn dành cho
xuất khẩu. Công suất hoạt động các dây chuyền sản xuất của ngành tăng lên,
đơn đặt hàng nhiều hơn, sản phẩm ngày càng đạt chất lượng cao hơn đáp
ứng nhu cầu của nhiều khách hàng, giá bán giày dép và giá gia công đã được
cải thiện trên thị trường thế giới.
Cùng với sự phát triển về năng lực sản xuất, kim ngạch xuất khẩu giày
dép của Việt Nam sang thị trường EU tăng qua các năm, mức tăng trưởng
bình quân cao. Có một số thời kỳ con số này có chững lại do một số nguyên
nhân nhưng Việt Nam vẫn là quốc gia xuất khẩu lớn thứ hai vào thị trường
này. Kim ngạch xuất khẩu giày dép vào thị trường EU là một nguồn thu
ngoại tệ góp phần điều chỉnh cán cân thương mại của Việt Nam. Đây cũng
là nguồn vốn ngoại tệ lớn để phục vụ cho nhu cầu nhập khẩu của Việt Nam
về trang thiết bị, máy móc, công nghệ. . . trong công cuộc công nghiệp hoá
và hiện đại hoá đất nước
Một điểm sáng nổi bật trong toàn cảnh xuất khẩu giày dép sang EU là đã
thúc đẩy các doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tạo thêm việc làm và tăng thu
nhập cho nhiều lao động, nhất là những lao động nữ nông thôn tay nghề
thấp. Thất nghiệp giảm đáng kể đã giảm bớt sức Ðp lên xã hội, đồng thời
nhiều vấn đề xã hội khác cũng được giải quyết.
Vấn đề nóng bỏng nhất trong xuất khẩu của Việt Nam luôn là vấn đề thị

trường đã có những bước tiến mới. Bên cạnh thị trường giày dép lớn nhất là
EU, giày dép Việt Nam đã có mặt trên nhiều quốc gia và lãnh thổ. Sản phẩm
của chúng ta đang nỗ lực củng cố vị trí trên thị trường EU, phấn đấu mở
rộng thị phần trên những thị trường tiềm năng như Mỹ, Nhật Bản, tìm cách
nối lại quan hệ bạn hàng với cá thị trường truyền thống đồng thời tiếp cận
những thị trường mới nhất là một số quốc gia sắp gia nhập Liên minh châu
Âu.
Với những nỗ lực sản xuất và xuất khẩu của toàn ngành trong những
năm qua, Uỷ ban châu Âu đã thông qua chế độ ưu đãi thuế quan phổ cập
mới áp dụng từ ngày 1/1/2002 đến ngày 31/12/2004, theo đó hàng giày dép
xuất xứ từ Việt Nam xuất khẩu sang EU được hưởng mức thuế thấp chỉ
bằng 70 % mức thuế thông thường. Đây là điều kiện thuận lợi cho việc xuất
khẩu giày dép của Việt Nam sang thị trường EU.
3. 2. Tồn tại
Bên cạnh những bước tiến đã đạt được trong thời gian qua, ngành giày
dép vẫn còn phải đối mặt với nhiều vấn đề bức xúc còn tồn tại
Không thể không nhìn nhận năng lực sản xuất của toàn ngành giày dép
đã tăng lên đáng kể cùng với sự đổi mới và đầu tư nhiều dây chuyền sản
xuất, công nghệ, nhà xưởng nhưng công suất hoạt động của các dây chuyền
sản xuất này chưa được khai thác tối đa. Nhiều đơn đặt hàng giày thể thao
doanh nghiệp của ta không thực hiên hết được, bên cạnh đó nhiều đơn đặt
hàng giày dép cao cấp hơn chúng ta lại phải chịu bỏ qua. Điều này cho thấy
rằng sản phẩm của Việt Nam hàm lượng kỹ thuật thấp, hàm lượng giá trị gia
tăng mới chỉ ở mức 30_35% dẫn đến giá trị xuất khẩu chưa cao. Một bất lợi
cho sản phẩm giày dép Việt Nam là giá cả còn cao thậm chí cao hơn nhiều
lần so với sản phẩm cùng loại của Trung Quốc nhưng chất lượng, mẫu mã,
chủng loại thì lại kém hơn rất nhiều. Đây thực sự là một điểm yếu của sản
phẩm của ta có thể dẫn tới nguy cơ không cạnh tranh được với hàng hóa
Trung Quốc trên thị trường EU trong thời gian tới, nhất là sau năm 2004 và
Việt Nam chưa gia nhập WTO

Gia công là phương thức sản xuất chủ yếu của ngành giày dép. Chúng ta
chưa thực hiện được phương thức mua đứt bán đoạn đối với hàng hoá giày
dép nên hiệu quả kinh doanh chưa cao. Thêm vào đó sản phẩm của Việt
Nam xuất khẩu sang EU hầu như phải qua trung gian nên kim ngạch xuất
khẩu của toàn ngành tăng khá đều và cao, đạt được con số nhiều triệu đôla
nhưng lợi nhuận thực tế thu về cho đất nước và cho chính doanh nghiệp còn
thấp
Cho đến nay, EU vẫn là thị trường chính chủ yếu, nhập khẩu nhiều nhất
giày dép của Việt Nam (chiếm trên dưới 80%). Dù đã có quan hệ thương
mại về mặt hàng này trong cùng một thời gian tương đối dài nhưng hiện nay
vẫn còn hiện tượng làm ăn manh món, giao hàng không đúng thời hạn, chất
lượng không đúng qui định như trong hợp đồng của các doanh nghiệp Việt
Nam, ngay cả việc khai thác GSP mà EU dành cho Việt Nam cũng chưa biết
tận dụng và chưa hiệu quả. Giày dép là sản phẩm mang tính thời trang theo
mùa vì vậy việc giao hàng theo đúng thời gian của hợp đồng là rất quan
trọng nếu không sẽ bị khách hàng từ chối (trả về). EU là thị trường luôn bảo
vệ người tiêu dùng với hệ thống các tiêu chuẩn quốc gia và khu vực như yêu
cầu về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR), hệ thống tiêu chuẩn
quản lý môi trường, ISO 14000, tiêu chuẩn SA 8000, tiêu chuẩn về lao
động. . . buộc các nước xuất khẩu phải thực hiện. Nếu các sản phẩm không
đáp ứng được yêu cầu về chất lượng, cũng như các tiêu chuẩn này thì khó
mà trụ vững trên thị trường EU. Mặt khác, EU là một thị trường có tính
thống nhất cao, thông tin xuyên suốt toàn khu vực, nếu như sản phẩm giày
dép của chúng ta mất uy tín trên một thị trường thì bất lợi cho hàng hoá của
ta bị nhân lên gấp 15 lần và hậu quả không thể lường hết được do vậy vấn
đề bảo đảm chữ tín trong hoạt động xuất khẩu trên thị trường EU là rất có ý
nghĩa.
3. 3. Nguyên nhân của những tồn tại
Những tồn tại trong việc xuất khẩu giày dép sang EU là kết quả của rất
nhiều nguyên nhân, cả nguyên chủ quan lẫn nguyên nhân khách quan

Cho đến nay, hầu hết các thiết bị sản xuất giày dép được nhập khẩu từ
Đài Loan và Hàn Quốc theo phương thức trả chậm, các dây chuyền máy
móc chủ yếu là công nghệ của thập kỉ 70, 80 tuổi thọ ngắn. Việc nhập khẩu
không mang tính chọn lọc, công nghệ lạc hậu và thiếu đồng bộ đã dẫn đến
việc vẫn đầu tư công nghệ nhưng công suất khai thác được chưa đáp ứng
đựơc yêu cầu của sản xuất và xuất khẩu. Phần lớn các doanh nghiệp Việt
Nam qui mô sản xuất còn nhỏ, khả năng tài chính còn hạn chế nên còn yếu
trong việc thực hiện các đơn đặt hàng lớn. Đồng thời cũng phải kể đến vấn
đề nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất. Nguyên vật liệu chủ yếu cho ngành
giày dép là da. Nhưng đến nay chóng ta gặp khó khăn trong việc thu mua
nguyên liệu và chất lượng nguyên liệu không bảo đảm. Có một nghịch lý là
nguyên liệu da thuộc rất thiếu trong khi năng lực sản xuất da thuộc trong
nước đã phát triển, nhiều nhà máy đã đầu tư thay đổi máy móc công nghệ
nhưng công suất chỉ là 25%, đáp ứng không quá 10% nhu cầu và kết quả là
hàng năm cả nứơc phải nhập khẩu 6 triệu feet vuông da thuộc. Song vấn đề
đáng quan tâm hơn là chất lượng da chưa đạt yêu cầu làm giày xuất khẩu
sang các nứơc xứ lạnh (trọng lượng da chỉ ở mức 50% so với tiêu chuẩn thế
giới). Đó là kết quả tất yếu của quá trình chăn nuôi không khoa học, kĩ thuật
lột da kém, xử lý trước khi lột chưa hợp lý, giết mổ phân tán nên không có
điều kiện bảo quản da. Tuy ngành có tốc độ phát triển cao về sản lượng song
về kỹ thuật công nghệ quản lý và thiết kế mẫu mốt vẫn bị lệ thuộc nhiều vào
đối tác nước ngoài
Chính vì những khó khăn và hạn chế về tài chính, cung ứng nguyên phụ
liệu, công nghệ và trình độ quản lý. . . hiện nay của ngành giày dép Việt
Nam (đặc biệt là các doanh nghiệp trong nước) nên hình thức hợp tác gia
công xuất khẩu với các đối tác trong khu vực là phương thức chính của đa
số các doanh nghiệp. Phương thức hợp tác này mặc dù còn nhiều hạn chế
cho các doanh nghiệp Việt Nam nói riêng và kinh tế Việt Nam nói chung
song phù hợp với giai đoạn vừa qua và hiện nay.
Mét trong những nguyên nhân rất quan trọng dẫn tới những nhược điểm

còn tồn tại trong quan hệ thương mại xuất khẩu giày dép Việt Nam sang thị
trường EU đó chính là quan điểm và sự hiểu biết về thị trường này còn hạn
chế. Giày dép là sản phẩm của Việt Nam xuất khẩu sang EU đạt kim ngạch
lớn nhất, tuy nhiên ngành giày dép chưa có chiến lựơc phát triển xuất khẩu
sản phẩm của ngành sang EU trong dài hạn. Ngành và các doanh nghiệp
trong ngành còn thiếu hiểu biết về thị trường thống nhất, rộng lớn và đa
dạng như EU. Các doanh nghiệp Việt Nam còn non nít trong kinh nghiệm
thương trường, thậm chí còn bỡ ngỡ với thị trường EU, không biết nắm bắt
thời cơ, kém hiểu biết luật lệ của thị trường EU, thiếu thông tin, chưa biết
tiếp cận thị trường, chưa quan tâm tới hệ thống chất lượng sản phẩm theo
các tiêu chuẩn của EU. Thêm vào đó là thãi quen làm ăn kiểu cũ, tuỳ tiện đã
dẫn tới những việc làm không đáng có, không phù hợp với truyền thống và
tập quán kinh doanh của EU. Cũng chính sự thiếu hiểu biết này dẫn đến sự
thiếu tự tin của các doanh nghiệp Việt Nam khi ra thương trường quốc tế.
Thiếu thông tin, không dám mạo hiểm nên các doanh nghiệp giày dép của
Việt Nam không lùa chọn được những phương thức thích hợp để tiếp cận
với hệ thống phân phối khá phức tạp của EU và do đó buộc phải xuất khẩu
qua trung gian mới mong tiêu thụ được sản phẩm của mình trên thị trường
này. Nguyên nhân này gây ra những tác động rất tiêu cực và ảnh hưởng sâu
sắc trong hoạt động xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang thị trường EU
Phần III: Phương hướng và giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu giày
dép Việt Nam sang thị trường EU
Mục tiêu của ngành giày dép trong những năm tới là:hướng ra xuất
khẩu với phương hướng chuyển mạnh từ gia công sang mua nguyên liệu bán
thành phẩm, bảo đảm nâng cao chất lượng, đa dạng hoá các mặt hàng xuất
khẩu, đáp ứng các yêu cầu về mẫu mã, kiểu dáng, số lượng, chất lượng theo
yêu cầu của thị trường, nâng cấp nhà xưởng, đổi mới trang thiết bị và công
nghệ theo hướng đưa công nghiệp tự động vào sản xuất, tiến tới xuất khẩu
trực tiếp sản phẩm hoàn chỉnh và xuất khẩu những sản phẩm trung và cao
cấp. Đến năm 2005 sản xuất 390 triệu đôi, kim ngạch xuất khẩu đạt 2, 5 tỷ

USD, tạo việc làm cho khoảng hơn 500 ngàn lao động ;Năm 2010, sản xuất
620 triệu đôi, kim ngạch xuất khẩu đạt 5_5, 2 tỷ USD, với hơn 700 ngàn chỗ
làm.
Từ những mục tiêu này trong qui hoạch phát triển tổng thể của ngành
giày dép đến năm 2010, chóng ta cần phải có những định hướng đẩy mạnh
xuất khẩu giày dép sang thị trường EU
I. Phương hướng đẩy mạnh xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang
thị trường EU
1. Đa dạng hoá sản phẩm
Để tìm được chỗ đứng lâu dài tại thị trường EU các sản phẩm giày dép
của Việt Nam cần phải nâng cao sức cạnh tranh cho mình. Bên cạnh việc
nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao hàm lượng công nghệ và chất xám
trong sản phẩm thì các sản phẩm xuất khẩu sang thị trường EU còn phải cải
tiến mẫu mã hợp thị hiếu tiêu dùng. Người dân EU rất coi trọng mẫu mã và
thời trang của giày dép chứ không chỉ chất lượng của sản phẩm. Do đó cần
đa dạng hoá các sản phẩm giày dép từ hàng bình dân đến hàng trung và cao
cấp. Cần thiết đẩy mạnh năng lực sản xuất và xuất khẩu các mặt hàng cao
cấp sang thị trường EU để hạn chế sự cạnh tranh đối với hàng cấp thấp của
Trung Quốc.
2. Phân cấp sản phẩm
EU sử dụng "rào cản kỹ thuật "là biện pháp chủ yếu để bảo hộ sản xuất
và tiêu dùng nội địa hiện nay vì thuế nhập khẩu vào EU đang giảm dần.
Việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo các tiêu chuẩn của EU chính
là yếu tố có tính quyết định cho hàng hóa của các nước đang phát triển
_những hàng hóa được EU cho hưởng thuế quan ưu đãi GSP trong đó có
giày dép của Việt Nam có vượt qua được rào cản kĩ thuật của EU hay
không. Phấn đấu nâng cấp các sản phẩm của Việt Nam đáp ứng các tiêu
chuẩn chất lượng của EU là chìa khóa đưa sản phẩm của ta vào được thị
trường EU. Với các chứng chỉ về tiêu chuẩn chất lượng của EU, sản phẩm
của chúng ta sẽ có được lòng tin của khách hàng khó tính trên thị trường

này. Bên cạnh đó người dân châu Âu ưa chuộng hàng hóa có nhãn hiệu nổi
tiếng, giá cả không phải là giải pháp cạnh tranh tối ưu đối với giày dép Việt
Nam. Do đó cần nâng cấp sản phẩm, từng bước xây dựng thương hiệu giày
dép của Việt Nam sánh ngang tầm khu vực. Đây là những hướng đi đúng
đắn và cực kì cần thiết cho các sản phẩm giày dép của Việt Nam khi bước
vào những thị trường đã đạt tới trình độ phát triển cao, văn minh công
nghiệp đã được xây dựng như EU.
3. Chuyển đổi phương thức sản xuất hàng xuất khẩu
Để đạt được các mục tiêu xuất khẩu giày dép sang thị trường EU đặc
biệt là mục tiêu về kim ngạch xuất khẩu mà thực chất là củng cố chỗ đứng
vững chắc cho sản phẩm giày dép Việt Nam trên thị trường này thì các
doanh nghiệp Việt Nam phấn đấu chuyển sang phương thức sản xuất mua
đứt bán đoạn, mua nguyên liệu bán thành phẩm đối với hàng hoá này. Trong
tình hình hiện nay và trong khoảng thời gian 2_3 năm tới, phương thức sản
xuất gia công chưa thể khắc phục được. Cần có thời gian để các doanh
nghiệp nâng cao trình độ, công nghệ, đồng thời giảm dần tỷ trọng hàng gia
công, tiến tới tự chủ về sản xuất vào năm 2005, cho phép nâng cao quyền
lùa chọn và lợi nhuận trong kinh doanh.
4. Đa dạng hoá hình thức xuất khẩu
Phương hướng của toàn ngành giày dép trong những năm tới ngoài việc
đa dạng hoá sản phẩm, phân cấp sản phẩm, chuyển đổi phương thức sản
xuất còn phải tiến tới đa dạng hoá các hình thức xuất khẩu. Đa dạng hoá các
hình thức xuất khẩu là đa dạng hoá các con đường đưa sản phẩm của chúng
ta đến với thị trường tiêu thụ. Cần chủ động tiếp cận trực tiếp với đối tác
nước ngoài nhằm tìm hiểu đặc điểm kinh doanh, nhu cầu của thị trường thế
giới, nắm bắt cơ hội cũng như đối mặt với những thách thức để triệt để khai
thác lợi thế quốc gia, tiến hành kinh doanh quốc tế có hiệu quả. Ngành giày
dép sẽ nỗ lực hơn nữa đẩy mạnh xuất khẩu trực tiếp nhằm tăng lợi nhuận
kinh doanh cho doanh nghiệp và đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kim ngạch
xuất khẩu giày dép thu nhiều kim ngạch xuất khẩu thực hơn.

II. Giải pháp nhằm đẩy mạnh xuất khẩu giày dép sang thị trường
EU
Để đạt được những mục tiêu của ngành giày dép từ nay cho đến năm
2010 theo như những phương hướng xuất khẩu giày dép của Việt Nam trong
giai đoạn tới, cả phía Nhà Nước và Doanh nghiệp cần phải có những giải
pháp cụ thể và tích cực để đẩy mạnh xuất khẩu giày dép sang thị trường EU
1. Từ phía Nhà Nước
1. 1. Xây dựng chiến lược đúng đắn và đồng bộ cho sản phẩm giày dép
của Việt Nam hướng về xuất khẩu.
Nhiều năm nay ngành giày dép Việt Nam vẫn chưa xây dựng được chiến
lược của ngành từ khâu kiểm soát nguyên phụ liệu đầu vào :ai đầu tư ? vốn
là bao nhiêu ? cho đến phương thức sản xuất, hình thức xuất khẩu thích hợp
cho từng thời kỳ. Chính phủ nên kết hợp với các bộ ngành có liên quan xây
dựng chiến lược mang tính tổng thể cho ngành giày dép. Thu hót đầu tư
trong và ngoài nước vào ngành, khuyến khích đầu tư vào ngành sản xuất
nguyên liệu, qui hoạch phát triển công nghiệp về nuôi thó, thuộc da và vật
liệu, tạo mối liên kết giữa ngành cung cấp nguyên vật liệu trong nước với
các doanh nghiệp sản xuất giày dép. Vì trong một thời gian tới chúng ta mới
tiến tới loại bỏ phương thức gia công xuất khẩu và đẩy mạnh xuất khẩu trực
tiếp nên Nhà Nước cần có các biện pháp quản lý chặt chẽ hoạt động xuất
nhập khẩu công nghệ, nguyên phụ liệu. Đồng thời nên có sự hỗ trợ nhất định
về chi phí dịch vụ (điện, nước, vận tải, bảo hiểm), những ưu đãi về thuế
nhập khẩu nguyên liệu, thuế thu nhập doanh nghiệp. Những biện pháp này
sẽ phần nào hỗ trợ năng lực xuất khẩu của ngành giày dép một cách có hiệu
quả nhất
1. 2. Tiếp cận và mở rộng hơn nữa thị trường EU.
Cần tranh thủ những điều kiện do Hiệp định khung đã kí kết giữa Việt
Nam _EU và giữ vững những cam kết đó để phát triển quan hệ với EU.
Chính phủ nên bắt đầu với việc thông qua các chính sách chống gian lận
thương mại, gian lận về xuất xứ hàng hoá, nguyên phụ liệu, kiểm tra và xử

lý nhanh chóng, hiệu quả những trường hợp vi pham các bộ chứng từ có
C/O Việt Nam nhưng xuất xứ Trung Quốc. Nên tích cực xúc tiến đàm phán
và kí kết Hiệp định thương mại song phương với các quốc gia trong EU nhất
là các quốc gia chủ yếu, nhập khẩu lớn giày dép của Việt Nam như Anh,
Pháp, Đức. Bên cạnh đó cũng cần quan tâm tới thị trường các nước sắp gia
nhập vào EU (1/5/2004)
Việc tiếp cận và mở rộng quan hệ thương mại Việt Nam _EU xuất phát
từ nhu cầu và lợi Ých từ hai phía. Lợi Ých thương mại của Việt Nam càng
gia tăng khi đồng Euro chính thức đưa vào lưu hành trên thị trường thế giới
thay thế cho các đồng tiền của 12 nước trong Liên minh châu Âu. Trong
tương lai Euro sẽ là một đồng tiền mạnh và ổn định, nó sẽ tạo điều kiện cho
Việt Nam tận dụng khai thác lợi thế tỷ giá EUR/VND có lợi cho xuất khẩu
Việt Nam sang các quốc gia trong khu vực sử dụng đồng Euro. Đó chính là
cánh cửa mở ra một tiềm năng và khả năng hợp tác đầy hứa hẹn cho cả hai
bên. Đặc biệt là đối với giày dép _sản phẩm chiếm kim ngạch xuất khẩu lớn
nhất của Việt Nam sang thị trường EU, thì đây thực sự là một cơ hội lớn để
thúc đẩy hơn nữa xuất khẩu vào thị trường EU.
EU là thị trường thống nhất nhưng vẫn bao gồm sự đa dạng của 15 quốc
gia thành viên, mỗi quốc gia có những đặc điểm riêng về văn hoá, kinh tế xã
hội. Chính phủ cần thúc đẩy hơn nữa mối liên kết giữa các cơ quan xúc tiến
thương mại tại các nước thuộc EU với các doanh nghiệp sản xuất giày dép
trong nước. Nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan này chính là tăng
cường vai trò cầu nối các doanh nghiệp trong nước với những thông tin về
thị trường EU như thông tin về nhu cầu thị trường, đặc điểm văn hoá, tập
quán tiêu dùng, thãi quen kinh doanh, yếu tố luật pháp, qui định về hệ thống
tiêu chuẩn chất lượng, hệ thống phân phối vào thị trường này. Điển hình là
những thông tin về hệ thống kênh phân phối hàng hoá vào EU là cực kì quan
trọng, vì đây là thị trường có hệ thống phân phối khá phức tạp qua 2 kênh
:tập đoàn và không tập đoàn. Cho đến nay các doanh nghiệp Việt Nam vẫn
còn thiếu thông tin về đặc điểm của những kênh phân phối này.

1. 3. Nhà nước nên đứng ra hỗ trợ các doanh nghiệp cả vấn đề về lao
động
Hiện nay ngành giày dép phụ thuộc lớn vào lao động thủ công trong quá
trình sản xuất. Lực lượng lao động này rất dồi dào nhưng trình độ thì lại hạn
chế nên ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất toàn ngành. Chính vì nguồn
cung lao động luôn lớn, chất lượng nguồn lao động không cao nên dẫn đến
những sự cố không đáng có xảy ra trong nhiều doanh nghiệp liên doanh.
Một giải pháp có thể được chính phủ đưa ra là hình thành các trung tâm đào
tạo, cung cấp nguồn lao động phù hợp, đáp ứng đúng, đủ nhu cầu của các
doanh nghiệp sản xuất trong ngành công nghiệp sử dụng nhiều lao động này.
Bên cạnh đó cần đào tạo bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngò cán bộ quản
lý doanh nghiệp, cán bộ hoạt động trong lĩnh vực ngoại thương của ngành
về trình độ ngoại ngữ, tác phong làm việc. . . để hoàn thiện hơn nữa hoạt
động sản xuất và xuất khẩu giày dép của Việt Nam trong tương lai không
xa.
2. Từ phía doanh nghiệp
Với những giải pháp hỗ trợ của Nhà nước dành cho, ngành giày dép
không nên trông chê ỷ lại, không nên thụ động ngồi chờ sự thay đổi sáng
hơn lên của nền kinh tế thế giới. Mỗi một doanh nghiệp trong ngành cần
phải làm những gì để không bị tụt hậu quá xa so với đối thủ Trung Quốc
trên thị trường EU đặc biệt là sau năm 2004