01

Phần hai:
Bài 10:
02

03
Nội dung bài học:
A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
B. BẢN CHẤT CỦA NỀN DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA:
a/ Dân chủ.
b/ Năm phương diện thể hiện bản chất của nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa .
C. XÂY DỰNG NỀN DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM:
a/ Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực kinh tế.
b/ Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực chính trị.
c/ Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực văn hóa.
d/ Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực xã hội.
D. NHỮNG HÌNH THỨC CƠ BẢN CỦA DÂN CHỦ:
a/ Hình thức dân chủ trực tiếp .
b/Hình thức dân chủ gián tiếp .
E. CỦNG CỐ VÀ LUYỆN TẬP.

Đặt vấn đề:
04
Đầu tiên ta cần hiểu Dân chủ
là gì? Trong 5 chế độ xã hội,
thì nền dân chủ xuất hiện từ
chế độ xã hội nào?
¤ Dân chủ là quyền của nhân dân, thuộc về

nhân dân, là quyền làm chủ của nhân dân trong
các lĩnh vực của đời sống xã hội.Dân chủ là một
hình thức nhà nước gắn với giai cấp thống trị
=> Dân chủ
luôn mang bản chất giai cấp

¤ - CXNT: họ lao động sản xuất theo cộng đồng, và họ bầu
ra một người đứng đầu cộng đồng, nếu người đứng đầu
cộng đồng không chăm lo cho lợi ích của cả cộng đồng thì
sẽ bị bãi miễn và bầu ra người mới => dân chủ.
- CHNL: giai cấp chủ nô lập ra nhà nước - nhà nước dân chủ
(mọi quyền lực thuộc về nhân dân). Nhưng dân ở đây là giai
cấp chủ nô, trí thức, và một số người dân tự do… riêng
những người dân làm nô lệ thì không được gọi là dân. =>
dân chủ chỉ có trong một giai cấp mà thôi.
- PK: là chế độ quân chủ không phải chế độ dân chủ. Nhưng
trong triều đình vẫn có những biểu hiện của dân chủ.
- TBCN: dân chủ chỉ có ở giai cấp tư sản.
- Từ 1917 sau thắng lợi của cách mạng tháng 10 Nga, nhân
dân lao động mới xây dựng một nền dân chủ XHCN, đây
mới là dân chủ thật sự, dân chủ của nhân dân lao động.
05

=> Nền dân chủ XHCN ra đời và
từng bước phát triển từ khi
chính quyền Nhà nước của giai
cấp công nhân và nhân dân lao
động được thành lập. Sự hình
thành nền dân chủ XHCN đánh
dấu bước phát triển mới về chất

so với các nền dân chủ trước
đó.
06

Câu hỏi thảo luận:
 Nền dân chủ XHCN mang bản chất của giai
cấp nào?
 Cơ sở kinh tế, cơ sở xã hội của nền dân chủ
xã hội chủ nghĩa là gì?
 Dân chủ XHCN là dân chủ cho ai?
 Tại sao dân chủ XHCN tất yếu đòi hỏi phải
gắn liền với pháp luật, kỉ luật, kỉ cương?
- Mang bản chất giai cấp công nhân.
- Có cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.
- Lấy hệ tư tưởng Mác – Lênin làm nền tảng tư tưởng.
- Là nền dân chủ của nhân dân lao động.
-
Dân chủ XHCN gắn với pháp luật, kỉ luật, kỉ cương.
Dân chủ
Pháp luật, kỉ luật, kỉ cương
- Công dân có quyền kinh
doanh.
- Công dân có quyền học tập.
- Công dân có quyền tham
quan danh lam thắng cảnh.
- Nộp thuế vào ngân sách nhà
nước.
- Học tập tốt, ý thức kỉ luật tốt.
- Bảo vệ tài nguyên môi
trường.

07

Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
bắt nguồn từ chính bản chất của chủ nghĩa xã
hội, được thể hiện:
 Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa mang bản
chất giai cấp công nhân.
 Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có cơ sở
kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất.
 Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa lấy hệ tư
tưởng Mác – Lênin làm nền tảng tinh thần của
xã hội.
 Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân
chủ của nhân dân lao động.
 Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn với pháp
luật, kỉ luật, kỉ cương.
08

09
Nền dân chủ XHCN không thể có đầy đủ khi giai
cấp công nhân và nhân dân lao động vừa giành
chính quyền. Mà phải trải qua một quá trình hình
thành, phát triển và từng bước hoàn thiện. Quá
trình đó diễn ra trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội.

Hãy nêu những ví dụ về dân chủ
trong lĩnh vực kinh tế?
- Sản xuất hàng dệt may, công dân
phải nộp thuế.

- Kinh doanh gạo công dân phải
nộp thuế.
1. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lãnh vực
kinh tế:
Nêu nội dung cơ bản của
dân chủ trong lãnh vực
kinh tế ? Biểu hiện?
10

Nội dung: Thực hiện quyền làm chủ của công
dân đối với tư liệu sản xuất ,trên cơ sở đó làm chủ
quá trình quản lí sản xuất và phân phối sản phẩm.
Biểu hiện * Thực hiện chính sách kinh tế mới nhiều
thành phần.
* Mọi công dân cũng như các thành phần kinh tế điều
bình đẳng và tự do kinh doanh trong khuôn khổ pháp
luật.
* Làm chủ trên lĩnh vực kinh tế là cơ sở củng cố quyền
làm chủ của công dân trên mọi lĩnh vực, kể cả lĩnh vực
chính trị.
Tuy nhiên, quyền làm chủ của công
dân không có nghĩa là công dân chỉ
được hưởng quyền mà phải làm tròn
nghĩa vụ đối với nhà nước và xã hội
11

Chế biến tôm
Nghề gốm
Chế biến gỗ
Nghề dệt may


2. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực chính trị:
Hãy nêu những ví dụ về dân chủ trong lĩnh vực chính trị?
Ví dụ:
- Bầu cử Quốc hội.
- Báo chí đưa tin chống tiêu cực (tham ô, tham nhũng).
- Tham gia góp ý dự thảo hiến pháp, pháp luật.
Nêu nội dung cơ
bản của dân chủ
trong lãnh vực
chính trị ? Biểu
hiện?
12

•
A. Nội dung: Mọi quyền lực thuộc về nhân dân
trước hết là nhân dân lao động.
•
B. Biểu hiện:
Quyền bầu cử và ứng cử vào các cơ quan quyền lực
nhà nước, các tổ chức chính trị xã hội.
•
Quyền tham gia quản lý nhà nước và xã hội, tham
gia thảo luận các vấn đề chung của nhà nước và địa
phương.
•
Quyền kiến nghị với các cơ quan nhà nước biểu
quyết khi nhà nước tổ chức trưng cầu ý dân.
•
Quyền thông tin, tự do ngôn luận, tự do báo chí.

•
Quyền giám sát hoạt động của các cơ quan nhà
nước.
•
Quyền khiếu nại, tố cáo…
13

Quốc hội thảo luận Kỳ họp HĐND

Hãy nêu những ví dụ về
dân chủ trong lĩnh vực văn
hóa?
- Sáng tác thơ (có tiền nhuận bút).
- Hưởng thụ ca nhạc, sân khấu.
- Bảo vệ quyền lợi cho người sáng tác
(chống đạo văn, đạo nhạc).
Nêu nội dung
cơ bản của dân
chủ trong lãnh
vực văn hóa ?
Biểu hiện?
3. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực văn hóa:
14

A.Nội dung:
+ Thực hiện quyền làm chủ và bình đẳng của
công dân trong lĩnh vực văn hóa.
B. Biểu hiện:
+ Quyền tham gia đời sống văn hóa.
+ Quyền được hưởng lợi ích từ sáng tạo văn

hóa, văn nghệ của chính mình.
+ Quyền sáng tác, phê bình văn hóa, nghệ
thuật.
+ Giải phóng con người khỏi những thiên
kiến lạc hậu, loại bỏ mọi áp bức về tinh
thân và đưa văn hóa đến cho mọi người.
15

Hãy nêu những ví dụ về dân
chủ trong lĩnh vực xã hội?
Nêu nội dung cơ bản của dân chủ
trong lãnh vực xã hội ? Biểu hiện?
Ví dụ:
- Công dân từ 15 tuổi trở
lên được kí hợp đồng lao
động.
- Người lao động được mua
bảo hiểm y tế.
- Chính sách thương binh
liệt sĩ, người già cô đơn…
4. Nội dung cơ bản của dân chủ trong lĩnh vực xã hội:
16


A. Nội dung:
+ Đảm bảo những quyền xã hội của
công dân.
B. Biểu hiện:
•
Quyền lao động; Quyền bình đẳng

nam, nữ.
•
Quyền được hưởng an toàn xã hội
và bảo hiểm xã hội.
•
Quyền hưởng chế độ bảo vệ sức
khỏe.
•
Quyền bình đẳng về nghĩa vụ và
quyền lợi, về cống hiến và hưởng thụ
của các thành viên trong xã hội.
•
Quyền được đảm bảo về mặt vật
chất, tinh thần khi không còn khả
năng lao động.

17

•
- Hoàn thiện Nhà nước XHCN.
•
- Hoàn thiện cơ chế đảm bảo cho nhân dân thật sự tham gia
vào quá trình quản lí Nhà nước.
•
- Đào tạo, bồi dưỡng, bố trí đội ngũ cán bộ, công chức nhà
nước có phẩm chất đạo đức, có chuyên môn nghiệp vụ giỏi,
…, tạo điều kiện cho nhân dân thực hiện quyền làm chủ.
•
- Có cơ chế, biện pháp kiểm soát, ngăn ngừa và trừng trị tệ
quan liêu, tham nhũng, lộng quyền, vô trách nhiệm, xâm

phạm quyền dân chủ của công dân.
•
- Ngăn chặn và khắc phục tình trạng dân chủ hình thức, cực
đoan.
Ví du: Về các ngành luật trong hệ thống pháp luật Việt Nam.
Những nội dung cơ bản của nền dân chủ XHCN càng cho chúng ta thấy rõ bản chất
của nền dân chủ XHCN ở nước ta. Để quyền lực hoàn toàn thuộc về nhân dân.
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến các yêu cầu sau đây:
18

III/ Những hình thức cơ bản của dân
chủ:
DÂN CHỦ
Dân
Chủ
Trực
Tiếp
Dân
Chủ
Gíán
Tiếp
19

a/ Hình thức dân chủ trực tiếp:
-
Là hình thức dân chủ với
những quy chế, thiết chế để
nhân dân thảo luận, biểu
quyết, tham gia trực tiếp
quyết

định công việc của cộng
đồng, của Nhà nước.
20

•
Hãy nêu ví dụ về những hình thức dân chủ trực
tiếp ?
Ví dụ:
- Công dân bầu trưởng thôn, tổ trưởng dân
phố, bầu cử HĐND các cấp.
- Trưng cầu ý kiến của dân.
* Những hình thức phổ biến nhất
của dân chủ trực tiếp ngày nay là
gì?

Trưng cầu ý dân ( trong phạm vi toàn
quốc).
 Bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân
dân các cấp.
 Thực hiện sáng kiến pháp luật (nhân
dân được tham gia xây dựng, sửa đổi,
bổ sung các đạo luật).
 Dân chủ trực tiếp còn là việc làm chủ
trực tiếp bằng các hình thức nhân dân
tự quản, xây dựng và thực hiện các quy
ước, hương ước phù hợp vớ pháp luật.
21

b/ Hình thức dân chủ gián tiếp:
- Là hình thức dân chủ thông qua

những quy chế, thiết chế để nhân dân
bầu ra những người đại diện thay mặt
mình quyết định các công việc chung
của cộng đồng, của Nhà nước.
•
Hãy nêu ví dụ về những hình
•
thức dân chủ trực tiếp ?
- HĐND tỉnh, huyện, xã do nhân dân địa
phương bầu ra có nhiệm vụ thay mặt nhân
dân quản lí xã hội (trên tất cả các lĩnh vực).
22