VUNA HI TIT NIU  THN HC VIT NAM
THE VIETNAM UROLOGY & NEPHROLOGY ASSOCIATION

NG DU TR NHIM KHUNG
TIT NIU  VIT NAM
Năm 2013
Tài lii b

BAN SON THO

Ch tch VUNA
c bnh vin Bình Dân
n Khi Ca
Phó ch tng trc VUNA
ng khoa Tit Niu bnh vin Vic
PGS .TS. Trn Ngc Sinh
T
ng khoa Ngoi Tit Niu bnh vin Ch Ry
TS. Phm Hùng Vân
Ch tch Hi Sinh Hc Phân T Y khoa Vit Nam
ng khoa vi sinh bnh vin Nguy
PGS .TS. Trn Quang Bính
y viên BCH Hi Kim Soát Nhim Khun TP.HCM
ng khoa bnh nhii bnh vin Ch Ry
PGS. TS. Võ Tam
Phó ch tch VUNA
Phó Hii hc Hu
PGS. TS Hà Phan Hi An
Phó ch tch VUNA

ng khoa Thn  lc máu bnh vin Vic

Phó t
ng b môn Ngoi ng i hc Hu
TS. Nguyn Phúc Cm Hoàng
ng Khoa Niu B bnh vin Bình Dân
THS. Trà Anh Duy
Khoa Niu A bnh vin Bình Dân

MC LC
Trang
Li m u
Thut ng
Y hc chng c
 Tng quan v nhim khung tit ni
 Tác nhân vi khum vi sinh lâm sàng
 Nguyên tc s d
 ng du tr nhim khun trong bnh lý niu khoa
 n trong cng
  n
II: Tng quan v c tp
 Phòng nga và x trí nhim khun trong thông nio  bàng quang
 ng du tr nhim khun huyt t 
  trên bnh nhân HIV  AIDS
 trong các bnh có yu t lây nhing tình dc
 ng du tr lao niu sinh dc


LI M U
Nhiễm khuẩn đường tiết niệu là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ

biến nhất với một gánh nặng tài chính đáng kể cho xã hội, với ước tính tỷ lệ
tổng thể mắc bệnh 18/1000 người mỗi năm. Hiện trạng, với tỷ lệ tăng của sức
đề kháng kháng sinh đáng báo động trên toàn thế giới đặc biệt là trong khu
vực châu Á - Thái Bình Dương, việc điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu
đang gây khó khăn cho các bác sĩ lâm sàng. Tại Việt Nam, theo nghiên cứu
SMART năm 2011 thực hiện trên các vi khuẩn E. coli NKĐTN cho thấy tỷ lệ
tiết ESBL lên đến 54%. Tình trạng này đang có xu hướng diễn biến phức tạp
và lan ra cộng đồng.
Chính vì vậy, việc soạn thảo “Hướng dẫn điều trị nhiễm khuẩn đường
tiết niệu ở Việt Nam” mang ý nghĩa thiết thực nhằm góp phần làm hạn chế
tình trạng kháng thuốc ở nước ta. Tài liệu hướng dẫn này được các chuyên gia
của Hội Tiết Niệu – Thận Học Việt Nam cùng các chuyên gia đầu ngành về
Vi Sinh và Chống Nhiễm Khuẩn phối hợp soạn thảo thận trọng và nghiêm
túc.
Hy vọng với tài liệu hướng dẫn sẽ rất hữu ít cho những bác sĩ tiết niệu và
những bác sĩ chuyên ngành liên quan trong công tác điều trị thực tế lâm sàng
bệnh lý nhiễm khuẩn đường tiết niệu ở Việt Nam.
Thay mặt Hội Tiết Niệu – Thận Học Việt Nam, xin cảm ơn quý chuyên
gia đã đóng góp xây dựng và rất mong nhận được thêm những đóng góp từ
quý chuyên gia, bác sĩ nhằm ngày càng hoàn thiện hơn tài liệu hướng dẫn
này.
Trân trọng,
Chủ tịch Hội Tiết Niệu – Thận Học Việt Nam
PGS. TS. Vũ Lê Chuyên

THUT NG
Ting Anh
Ting Vit
Vit tt
Level of evidence

M chng c
LE
Grade of recommendation
C khuyn cáo
GR
colony-forming unit
Khun lc
cfu
Urinary tract
ng tit niu

Upper urinary tract
ng tit niu trên

Lower urinary tract
ng tit nii

Bacterial infection
Nhim khun

Urinary tract infections
Nhim khung tit niu

Complicated UTIs
Nhim khung tit niu phc tp

Uncomplicated UTIs
Nhim khung tit nihun

Bacteriuria

Khun niu

Asymptomatic bacteriuria
Khun niu không triu chng

Ascendant infection
Nhim khuc dòng

Obstruction
Tc nghn

Reflux
c

Septic shock
Sc nhim khun

Sepsis
Nhim khun huyt

Kidney-Ureter-Bladder Radiography
X-Quang h tit niu không chun b
KUB
Intravenous Urogram
X-Quang h tit nich
IVU
Retrograde Pyelogram
X-Quang niu qun  b thc chiu

Percutaneous antegrade pyelography

X-Quang b thn  niu qun xuôi chiu

Biomarker
Du n sinh hc

indwelling urinary catheter
t thông nio-bàng quang
IDCs
catheter associated urinary tract infection
 n ng thông

Nosocomial infection
Nhim khun bnh vin

multidrug-resistant organisms
Vi khu kháng

aseptic technique on insertion
K thut thông vô khun

Antiseptic substances
Cht sát khun

Antibiotics
Kháng sinh
KS


Y HC CHNG C
M chng c (LE)*

M
Loi chng c
1a
Chng c thu c t phân tích gp ca các
th nghim ngu nhiên
1b
Chng c  c t ít nht mt th nghim
ngu nhiên
2a
Chng c thu thp t mt nghiên cu  i
chng c thit k tt không ngu nhiên
2b
Chng c thu thp t ít nht mt loi nghiên cu
bán thc nghim c thit k tt
3
Chng c thu thp t nghiên cu không thc
nghim c thit k tt, chng hn  nghiên
cu so sánh, nghiên cu và báo cáo
ng hp
4
Chng c thu thp t các báo cáo ca ban
chuyên gia, ý kin hoc kinh nghim lâm sàng
ca các tác gi u ngành
C khuyên cáo (GR) *
C
Loi khuyn cáo
A
Da trên các nghiên cu lâm sàng có cht
ng tt và tính thng nht ca các khuyn cáo
và bao gm ít nht là mt th nghim ngu

nhiên.
B
Da trên các nghiên cu lâm sàng c thc
hin tt,  th nghim lâm sàng
ngu nhiên.
C
Không có các nghiên cu lâm sàng chng
tt.

Sackett et al. Oxford Centre for Evidence-based Medicine Levels of Evidence
(May 2001). Produced by Bob Phillips, Chris Ball, Dave Sackett, Doug Badenoch,
Sharon Straus, Brian Haynes, Martin Dawes since November 1998. [access date
January 2011]


TNG QUAN V NHIM KHUNG TIT NIU
1 
1.1 
            
 S
    
(1)

                

(2)
 Âu c
(3)
.
            

là 
(1)

   rõ
ràng.              
 có 
(4)
.   lên
 - bàng quang 
 -7%
(5,6)
. t
t- khoa 
  
  khán
(7)
.
1.2  
        v     
(8)
  
 
     các   Rõ ràng có    
  trên 
(8)
.
     Staphylococcus aureus kháng meticillin (MRSA)
E. coli
sinh -lactamase            
 

(9)

 là   
fluoroquinolones và cephalosorines. Các vi si phân
 
 Y là
 các kháng sinh
(10)
. Tình hình càng nghiêm
 quan sát 
gentamicin
(10)
.
   
            
    E.coli (42%), Enterococcus spp.
(17%), Klebsiella spp. (12,8%), Pseudomonas spp. (8,2%) và Acinetobacter spp.
 liê



E. coli (37,5%), Klebsiella spp. (25%), Enterococcus spp.
(25%) và Citrobacter spp. (12,5%).        
E. coli (41,2%), Klebsiella spp. (17,6%), P. mirabilis (11,8%)
(15)
.
Vì  ngày càng , 
n kháng
(8)
.

 sinh y
 . xem xét  mô
hình 
kháng.
1.3 
 là cho 
chuyên khoa khác  y  liên quan
 
  
 
sinh d.
1.4  
          
 lâm sàng và  có
    v     và là c      
E. coli và các
 
thông -
bàng quang .  
 gây  -2% - bàng quang
             3-4 ngày.
 kín
  
 oang 

 
  trong  
Staphylococcus aureus, Candida sp., Salmonella sp. và Mycobacterium
tuberculosis   nhi       Candida
albicans       máu  

            
 
K . C
c (v 
bàng quang), thì  càng d 
quan sát trong phòng thí   
          . Khái
 
  mao 
   vào bàng quang,
  
.
1.5 Vi sinh và các 
 . N
   (> 10
5
cfu/

(11)
 
 

 
S  trên lâm sàng:
 10
3
cfu/a dòng (mid-stream sample of urine:
MSU) trong viêm bàng quang   
 10
4

cfu/mL trong   

 10
5
cfu/mL trong   10
4
cfu/mL trong 
              
 
B 
có liên quan  
    là 100
cfu/mL.  
    10
5
cfu/mL.
các
     khác nhau          
  quy iêu
 là giá
 

   
, và các 

quy
 
 T
 K             (máu,
 expressed prostatic secretion: EPS]);

 C v 
  
.
TÀI LI
1. Foxman B. Epidemiology of urinary tract infections: incidence, morbidity, and economic costs. Am J Med
2002 Jul;113 Suppl 1A:5S-13S.
2. Mazzulli T. Resistance trends in urinary tract pathogens and impact on management. J Urol 2002
Oct;168(4 Pt 2):1720-2.
3. UVI  nedre urinvägsinfektioner hos kvinnor [UTI  lower urinary tract infections in females]. The Medical
Products Agency, Sweden 2007;18 (2).
4. -acquired infections in Germany.
Summary of the results of the First National Prevalence Study (NIDEP). Infection 1997 Jul-
Aug;25(4):199-202.
5. Maki DG, Tambyah PA. Engineering out the risk for infection with urinary catheters. Emerg Infect Dis
2001 Mar-Apr;7(2):342-7.
6. Tambyah P, Olyszyna D P, Tenke P, Koves P. Urinary catheters and drainage systems: definition,
epidemiology and risk factors. In Naber K G, Schaeffer AJ, Heyns C, Matsumoto T et al (eds). Urogenital
Infections. European Association of Urology, Arnhem, The Netherlands 2010, p 523-31.
7. Bjerklund Johansen TE, Cek M, Naber KG, et al; PEP and PEAP-study investigators and the board of
the European Society of Infections in Urology. Prevalence of Hospital-Acquired Urinary Tract Infections
in Urology departments. Eur Urol 2007;51(4):1100-1012.
8. Gyssens IC. Antibiotic policy. Internat J of Antimicrob Agents 2011, 38S:11-20.
9. Oteo J, Pérez-Vázquez M, Campos J. Extended-spectrum [beta]-lactamas producing Escherichia coli:
changing epidemiology and clinical impact. Curr Opin Infect Dis 2010; 23:320-6.
10. Cassier P, Lallechère S, Aho S, Astruc K et al. Cephalosporin and fluoroquinolone combination are
highly associated with CTX-M b-lactamase-producing Escherichia coli: a case control study in a French
teaching hospital. Clin Microbiol Infect 2011;17(11):1746-51.
11. Kass EH. Bacteriuria and pyelonephritis of pregnancy. Arch Intern Med 1960 Feb;105:194-8.
12. European Committee for Antimicrobial Susceptibility Testing (EUCAST) of the European Society of
Clinical Microbiology and Infectious Dieases (ESCMID). EUCAST Definitive Document E.DEF 3.1, June

2000: Determination of minimum inhibitory concentrations (MICs) of antibacterial agents by agar dilution.
Clin Microbiol Infect 2000 Sep;6(9):509-15.
13. European Committee for Antimicrobial Susceptibility Testing (EUCAST) of the European Society of
Clinical Microbiology and Infectious Dieases (ESCMID). EUCAST Definitive Document E. Def 1.2, May
2000: Terminology relating to methods for the determination of susceptibility of bacteria to antimicrobial
agents. Clin Microbiol Infect 2000 Sep;6(9):503-8.
14. National Committee for Clinical Laboratory Standards (NCCLS). Methods for dilution antimicrobial
susceptibility tests for bacteria that grow aerobically. Approved Standard 4th Edition M7-A5 (2002) and
M100-S12, 2004. Wayne, PA.
15. Le Thi Anh Thu. Evaluation of antibiotic resistance of gramnegative pathogens causing hospital-
acquired infections. Tap Chi Y Hoc Thanh Pho Ho Chi Minh 2009;13-1:286-94.


TÁC NHÂN VI KHUN GÂY NHIM KHUNG
TIT NIU VÀ XÉT NGHIM VI SINH LÂM SÀNG
1. TÁC NHÂN VI KHU
1.1. Tác nhân gây  cng
Escherichi coli    ng gp nht ca   n cng
  ng gp khác có th k là Klebsiella spp và các vi
khun Enterobacteriaceae khác, và Staphylococcus saprophyticus
(1,2,3)
. Trong
các  phc tc bit là nhim khui nhiu ln thì tác
ng gProteus, Pseudomonas, Klebsiella và Enterobacter
spp
(1,2,3)
.
1.2. Tác nhân gây  bnh vin
 ng bnh vi      nh tác nhân gây
 bnh vin. Bnh nhân  bnh vi ng là do E. coli,

Klebsiella spp., Proteus mirabilis, staphylococci, các vi khun
Enterobacteriaceae khác, Pseudomonas aeruginosa và enterococci
(1,2,3)
t
ông thông nio - bàng quang là mt yu t t gây 
bnh vi c bi   ng hp tc nghn ng tit niu
(1,2,3)
.
Khong 20% bnh nhân nm vin pht ng thông nio - bàng quang
dù tm th , và t  dn nhim khun
huyt
(1,2,3)
.
1.3. Các tác nhân khác
Các tác nhân ít gm các trc khun Gram âm Acinetobacter
và Alcaligenes spp., các Pseudomonas spp. khác, Citrobacter spp.,
Garnerella vaginalis, và các streptococci tiêu huyt beta. Các tác nhân
mycobacteria, Chlamydia trachomatis, Ureaplasma urealyticum,
Campylobacter spp., Haemophilus influenzae, Leptospira, và mt s
Corynebacterium  C. renale) là him g 
(1,2,3)
. Salmonella có th
phân lc t c tin sm ca bt
qu cy này phc thông báo khn c u tr c
hi
c ghi nhn là tác nhân gây bnh tit niu dù rng
 c Trichomonas vaginalis trong cn lc tiu hay
Schistosoma haematobium có khi bám trong ng tit niu và thi trng vào
c tic ghi nhn là
tác nhân gây viêm bàng quang xut huyt  tr em

(1,2,3)
.
2. SINH BNH HC
2.1. ng nhim khun
Vi khun xâm nhp và gây  ng: nc dòng hay theo
ng máu
(4,5)
c ghi nhn  n vì cu
to gii phu ni o ngn và/hay sinh hot tình dc, tuy nhiên 
   t dng c qua ni   ng thông ni o - bàng
quang là rt d xy ra cho c nam ln n t gây 
bnh vin
(1,2,3)
. Tác nhân gây    ng là trc khun
Gram âm ng rut và các tác nhân khác có ngun gc t h tiêu hoá và có
kh  vùng quanh ming nio. Trong bnh vin, các tác
ng là các tác nhân t ng bnh vin (d nhn din vì có
cùng ki kháng kháng sinh nu cùng loài) ri xâm nh qu da
và h tiêu hóa ca bnh nhân nm vi ri qui vùng quanh ming
nio ca bng  t máu là hu qu ca nhim
khun huyt vì bt c nhim khun huyn
nhim khun  th c bi i vi mt s tác nhân xâm l 
Staphylococcus aureus hay Salmonella spp.
(1,2,3)
. m men
(Candida albicans), M. tuberculosis, Salmonella spp., hay S. aureus là nhng
tác nhân nu phân lc t c tiu thì có th là ch 
thn b thng  t máu
(1,2,3)
.  t máu có th chim

5% trong ngun gc 
(1,2,3)
.
2.2. Các yu t bnh nhân và yu t vi khun
Dù rng có nhng vi khun t nhiên qui vùng hu môn sinh dc và
quanh ming nio hay tm thi trong bàng quang
 vn có nh  kháng không cho nhim khun thành
lc. Tuy nhiên có nhng yu t giúp thun li cho nhim khun xy ra
trên b i ni tit t trong thai k, trong thi k mãn
kinh; tình hung phi nhn tiu lâu làm m khúc ni niu qun - bàng quang
tc dòng, hay hong tình dc ti vi khun qu
xâm nhp qua ming nio
(1,2,3)
i vi tác nhân vi khung
ghi nhn cho thy ch có mt s type huyt thanh ca vi khun E. coli là có
kh   nh  quanh ming ni o và xâm nh ng tit
niu
(1,2,3)
. Mt s yu t c lc giúp vi khun bám dính vào vùng sinh dc
nic xác nhn, bao gm adhesins, sn xut a-hemolysin, cht
ng git vi khun ca huyt thanh
(1,2,3)
. Tm quan trng ca yu t
giúp vi khuc tìm thy trên các vi khu  Proteus
spp., Klebsiella spp., và S. saprophyticus. Ngoài ra, vi khun Proteus spp. vi
kh t urease gây thc tic tiu
b ki dc cho thsi thn làm
tc nghn to thun li cho nhim khun. Cui cùng, yu t giúp vi khun di
  o thun li cho vi khuc dòng, và kháng nguyên nang
t yu tc khác vì giúp vi khun chc thc bào.

3.  KHÁNG CÁC KHÁNG SINH
3.1. i phó vi các vi khun Enterobacteriaceae tit ESBL
Hin nay y hc ph i phó các vi khun Enterobacteriaceae  K.
pneumoniae, E. coli, Enterobacter và Proteus tit men beta-lactamase ph
rng (ESBL) là mt th h men beta-lactamase mnh nh c tt
c các th h cephalosporin k c th h 3 và 4
(6,7,8)
. Ti Vi   
nhiu công trình nghiên cu cho thy t l khá cao các vi khun E. coli, K.
pneumoniae và Enterobacter trang b c ESBL
(9,10,11,12)
. Nghiên cu
SMART ti Vit Nam thc hin trên các vi khun E. coli và K. pneumoniae
phân lp t nhim khun  bng và  
(13)
cho thy t l tit
ESBL theo th t là 54% và 37%. Công trình nghiên cu tng k
kháng các kháng sinh ghi nhn t 15 bnh vin ti Vit Nam
(14)
(GARP-VN)
cho thy t l vi khun E. coli và K. pneumoniae tit ESBL là r 
ng ti nhiu bnh vi   Ry (49% và 58%), Vi c (57% và
49%), Nhi i Qu      nh (36% và 54%). Mt
nghiên c kháng các kháng sinh trên các
trc khun Gram âm gây nhim khun bnh vic công b 
(15)

y mt t l rng vi khun E. coli (64%), K. pneumoniae
(66%) và Enterobacter (46%). Nghiên cng nht
vi các nghiên cu ca SMART

(6,7,8,13)
cho thy các vi khun E. coli, K.
pneumoniae và Enterobacter mc ESBL thì s không ch 
 c v     ng hay các kháng sinh
cephalosporins tt c các th h mà còn có t l   c các
aminoglycosides và các fluoroquinolones na.
3.2. i phó vi P. aeruginosa và A. baumannii kháng din rng (XDR)
Ngoài v phi phó vi các trc khung ru tr
nên bt tr vi các cephalosporin th h 3 và 4, các nhà y hc hin nay còn
ph i phó vi mt tình trng kháng  kháng din rng (XDR) k c
imipenem, trên các trc khun Gram âm P. aeruginosa và
Acinetobacter vì các trc khun này có kh  rt nhi 
kháng, và ki  c chn lc và tích hp
vi nhau rt d u tr kháng sinh, k các carbapenems
m
(16-20)
 kháng din rng các
kháng sinh ca P. aeruginosa và Acinetobacter c ghi nhn trong mt
s nghiên cu ti Vit Nam
(21,22)
. Tng kt ca GARP-VN
(14)
cho thy t l P.
aeruginosa và A. baumannii phân lc t 15 bnh vin ti Vi
c imipenem là trong khong 20-30%. Mt nghiên c
thc hi-2010 trên 493 chng P. aeruginosa và 184 chng A.
baumannii phân lp t 16 bnh vin ti Vit Nam
(15)
cho thy t l kháng
imipenem là 21% và 51%.

3.3. i phó vi S. aureus kháng methicillin và có MIC ca vancomycin
t quá 1.5µg/ml gây tht bu tr vancomycin
c tình hình S. aureus kháng vi penicillin do gn 100% có kh ng
tic men penicillinase phá hc penicillin, các nhà lâm sàng phi ch
nh penicillin M (methicillin, oxacillin, nafcillin, cloxacillin) là các penicillin bn
v u tr các nhim khun do S. aureus.
Tuy nhiên hiu tr phi phó vi thách thc là S. aureus
c penicillin M (MRSA) vi t l i Vit Nam,
mt nghiên cc hi
(23)
trên 235 chng S. aureus
phân lc t  ng hp lâm sàng nhim khun do S. aureus cho
thy t l MRSA là 47%. Tng kt ti Bnh Vin Ch Ry và bnh vin Bch
Mai
(24)
y t l MRSA là 57% và 43%. Tng kt ca GARP-VN
(14)

cho thy t l MRSA ghi nhn t 15 bnh vin t 30%
n 64%. Tng kt ti bnh vin Thng Nht TP. HCM t n 2007
ghi nhn 79% S. saprophyticus và 40% S. aureus phân lc t
   c methicillin. Ch nh kháng sinh dành cho
Staphylococci kháng methicillin là vancomycin, tuy nhiên hin nay ch nh này
  i din vi mt thách thc mi, không phi là do xut hi 
kháng vancomycin mà là do MIC c i vi S. aureus b 
t quá 1.5µg/ml gây tht bu tr vancomycin trên lâm sàng. Thách thc
này hin c ghi nhn ti bnh vin Bch Mai và bnh vin Ch Ry
vi ghi nhn 46% các chng MRSA là có MIC c

(24)

.
4. Vi sinh lâm sàng 
4.1. Ch nh cc tiu
 c, có




- .
4.2. 

, 
(25)
.
4.3. 
                
             
 


o

(1,2,3,25)
 
 



 -catch midstream urine): (1) 
 

   

 
              







        :       

     thông n  - bàng quang     
              

 

   

             



   


4.4. 
        : 
10

5
cfu

              
 
5
cfu

 

             .

 
Gram.
   te reductase, leukocyte esterase, catalase  
 
catalase và khi       
            
 


2
O
2

              

5
.
4.5. 



       
          


).
: 

(1,2,3)


      

Cách 

4
CFU/ml tác nhân vi

     
     
     thông
- bàng quang
    


3
CFU/ml tác nhân vi

     

       

    

     


     

Có 2 hay 

<10
4
CFU/ml
CCMS

 
4
/ml), ghi chú các
tác nhân khác

2
CFU/ml tác nhân vi

       

quang
    



  ().
:                
sàng
(1,2,3)




Lâm sàng
Vi Sinh lâm sàng
     ;


      

K     

u hông

3


3
    
trong CCMS
     





    



4
cfu    n
trong CCMS
 
      

      
 

3


5
cfu    
trong CCMS 
     
     

 


3


5
cfu    



*Có  có - bàng quang  
 
 .

1. Stephen T Chamber (2010). Infectious Diseases Vol I. 589-597
2. Lindsay E Nicole (2010). Infectious Diseases Vol I. 615-622
3. -938
4. Kunin CM (1994). Urinary tract infection in female. Clin Infect Dis 18:1
5. Stamm WE et al (1989). Urinary tract infection: from pathogenesis to treatment. J Infect Dis 159:400
6. Hsueh Po-Ren, Peter Michael Hawkey. (2007). Consensus statement on antimicrobial therapy of intra-
abdominal infections in Asia. International Journal of Antimicrobial Agents. 30: 129133.
7. Hsueh Po-Ren, Theresa A. Snyder, et al. (2006). In vitro susceptibilities of aerobic and facultative Gram-
negative bacilli isolated from patients with intra-abdominal infections in the AsiaPacific region: 2004 results
from SMART (Study for Monitoring Antimicrobial Resistance Trends). International Journal of Antimicrobial
Agents. 28: 238243.
8. Pfaller MA, Jones RN. (1997). A review of the in vitro activity of meropenem and comparative antimicrobial
agents tested against 30,254 aerobic and anaerobic pathogens isolated world wide. Diagn Microbiol Infect
Dis. 28(4):157-63.
9. 
 146-150
10. - -
2004
11.  Klebsiella, E. Coli và
Enterobacter -7--6-

12. 
beta-  -
2/2004. Y Hoc TP. Ho Chi Minh . Vol. 9. Supplement of No 1: 172  177

13. SMART-VN 2011
14. VN (2009). Báo cáo s dng kháng sinh và kháng kháng sinh ti 15 bnh vin Vit Nam
-2009
15. Van P. H và CS. (2010). 
âm   
-6; 2010
16. Corbella X, Montero A, Pujol M, et al. (2000). Emergence and rapid spread of carbapenem resistance during
a large and sustained hospital outbreak of multiresistant Acinetobacter baumannii. J Clin Microbiol; 38: 4086
95.
17. Defez C, Fabbro-Peray P, Bouziges N, et al. (2004). Risk factors for multidrugresistant Pseudomonas
aeruginosa nosocomial infection. J Hosp Infect; 57:20916.
18. Lee SO, Kim NJ, Choi SH, et al. (2004). Risk factors for acquisition of imipenem-resistant Acinetobacter
baumannii: a case-control study. Antimicrob Agents Chemother; 48:2248.
19. Mar Tomas M, Cartelle M, Pertega S, et al. (2005). Hospital outbreak caused by a carbapenem-resistant
strain of Acinetobacter baumannii: patient prognosis and risk-factors for colonisation and infection. Clin
Microbiol Infect; 11:5406.
20. National Nosocomial Infections Surveillance (2004). System report, data summary from January 1992 through
June. Am J Infect Control. 32: 47085
21. 

22. Van P. H., Binh P. T., Anh L. T. K., Hai V. T. C (2009).  
âm 

23. Vân P. H. và CS (2005). Surveillance on the in-vitro antibiotic resistance of Staphylococcus aureus and
the effectivity of Linezolid  Results from the multicenter study on 235 isolates .Y Hc Thc Hành. 513:
244-248 Y Hc Thc Hành, ISSN 0866-7241 (2005), 513, 244
24. Nga Tran Thi Thanh và CS (2009) Kt qu kho sát n ti thiu ca vancomycin trên 100 chng S.
aureus phân lp ti BV. Ch Ry. Tp Chí Y Hc TP. HCM, tp 13 (ph bn 1): 295-299
25. Van P. H. (2007). K thut xét nghim vi sinh lâm sàng. Nhà xut bn Y hc.




1. 





              
(pollakiuria)  


          10
5
  
           

3
/mL. Lâm sàng có



 
            


         


t 





                









-                

- 
- 
- 




i gian.
2.            

1. 






2. 

gram 
3. 
4.              
              

              

5. 


6. 



7. 

8. 




9.            


10.  
 


11. 
cho nh             



12. 
-


13. 




14. 


 


15.             



16.  
             
     
          


TÀI LIU THAM KHO
1. Grabe M., Bjerklund  Johansen T.E., H Botto et al. 2012. Guidelines on Urological Infections.
European Association of Urology. p 33-38.
2. Ksycki MF. 2009. Nosocomial urinary tract infections. Surg Clin North Am. 89 (2): p 475-481.
3. Litza JA. Urinary tract infections. 2010. Prim Care; 37 (3): p 491-507.
4. 
of Infectious Diseases, 7
th
edition.
5. Neal DE J. 2008. Complicated urinary tract infections. Urol Clin North Am. 35(1): p 13-22.
6. Nicolle LE. 2008. Uncomplicated urinary tract infection in adults including uncomplicated pyelonephritis.
Urol Clin North Am; 35(1): p. 1-12.


NG DN S DNG KHÁNG SINH TRONG BNH LÝ NIU
KHOA
1. M U
1.1. Mt s khái nim
1.1.1. Kháng sinh d phòng
Kháng sinh d phòng (antibiotic prophylaxis) là vic s dc khi
xy ra nhim khun nhm ma hing này.
Kháng sinh d  c phu thu     c phu thut
nhm ginhim khun ti vùng phu thut và nhim khun toàn thân.
S dng kháng sinh nha bin chng nhim khun.
Thm t phòng là t 1-2 gi c khi can thip. Thc
t, kháng sinh d phòng bng uc dùng khong 1 gi c
khi can thip. Kháng sinh d c dùng lúc bu
gây mê. Nhng thm này cho phép kháng sinh d c mt nng
 nh ti tht trong sut quá trình can thit nng
 hiu qu khong thi gian ng

 ng hp, s dng kháng sinh d phòng là mt liu duy nht hoc
ít nh sau can thip.
1.1.2. u tr d phòng
u tr d phòng nhm mo v i bnh khi mt tác nhân gây bnh
ng hi bnh có hoc không có tip xúc vi tác nhân gây bnh

1.2. Phân loi v
1.2.1. Vch
Là v  c thc hin vi nh u kin vô khun trong phòng m,
không thông v ng hô hp, tiêu hóa, tit niu  sinh dc và xoang hu 
thanh qun. Vc khâu ln u và không cn d
1.2.2. Vch  nhim
Là vng hô hp, tiêu hóa, niu  dc và xoang hu - thanh
quc kim soát và không có nhim khun bng.
1.2.3. Vm
Là v ô nhim nng, vi khun nhiu và xâm nhp vào mô.
Nhng du hit hin. Tiêu chun ca
v   i ti ch ca v  i t ho ,
viêm ty t bào); nhic toàn thân biu hin bng bch c
thân nhi
1.2.4. Vn
Là v do chn 8 ting. Khong
thi gian này rt quan trng, n s lành vu v
bn u tr c bng ct lc và ra sch thì có th khâu ngay lu
hoc khâu trì hoãn mà không s nhim khun. Vì vy, v  bn có th
ch ch ng vu thut có thông
 i bt k phn nào ca xoang hu  thanh qu ng hô hp và
c xem là vbn. Phu thut ct b rut tha và
các phu thut    o nm trong phân lo   ng mt vt
 ch b lây nhim do mt li lm nh v k thut vô khu c

phân loi là bn.
2. NG DN S DNG KHÁNG SINH D PHÒNG TRONG TIT NIU
2.1. Th thut can thing tit niu i

pháp

Ch nh
kháng sinh
d phòng
La chn kháng
sinh d phòng
c thay
th
Thi
gian
u
tr*
Rút dn

Tit niu-
sinh dc
Có yu t

-
Fluoroquinolone¶
- TMP-SMX¶
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) ±
Ampicillin¶
- 1st/2nd gen.

Cephalosporin¶
-
Amoxacillin/Clavulanate¶

gi¶
Chp
bàng
quang có
cn
quang,
ning
hc, ni
soi bàng
quang-
niu qun
n
Tit niu-
sinh dc
Có yu t

- Fluoroquinolone
- TMP-SMX
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) ±
Ampicillin
- 1st/2nd gen.
Cephalosporin
- Amoxacillin/Clavulanate

gi

Ni soi
bàng
quang-
niu qun
có thao
tác
(manipulat
i-on)
Tit niu-
sinh dc
Tt c
- Fluoroquinolone
- TMP-SMX
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) ±
Ampicillin
- 1st/2nd gen.
Cephalosporin
- Amoxacillin/Clavulanate

Brachythe
rapy hay
Cryothera
py tuyn
tin lit
Da

Cephalosporin
th h 1
- Clindamycin**


gi
Sinh thit
tuyn tin
lit qua
ngã trc
tràng
ng tiêu
hóa
Tt c
- Fluoroquinolone
- Cephalosporin
th h th 1, th
h th 2
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) +
Metronidazole or
Clindamycin**

2.2. Th thut can thing tit niu trên

pháp

Ch nh
kháng sinh
d phòng
La chn kháng
sinh d phòng
c thay
th

Thi
gian
u
tr*
Tán si

th
Tit niu-
sinh dc
Tt c
- Fluoroquinolone
- TMP-SMX
- Aminoglycoside (Aztreonam¥) ±
Ampicillin
- Cephalosporin th h 1 hoc 2
- Amoxacillin/Clavulanate

gi
Ly si
thn qua
da
Tit niu-
sinh dc, và
da

Tt c
- Cephalosporin th h 1
hoc 2
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) +

Metronidazole or
Clindamycin
- Ampicillin/Sulbactam
- Fluoroquinolone

gi
Ni soi
niu qun
Tit niu-
sinh dc
Tt c
- Fluoroquinolone
- TMP-SMX
- Aminoglycoside (Aztreonam¥) ±
Ampicillin
- Cephalosporin th h 1 hoc 2
- Amoxacillin/Clavulanate

gi
2.3. Phu thut m hay phu thut ni soi

pháp

Ch nh
kháng sinh
d phòng
La chn kháng
sinh d phòng
c thay
th

Thi
gian
u
tr*
Phu
thut 
vùng âm
o (bao
gm c
phu thut
treo niu
o)
Tit niu-
sinh dc, da
và Strep
nhóm B
Tt c
- Cephalosporin
th h 1 hoc 2
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) +
Metronidazole or
Clindamycin
- Ampicillin/Sulbactam
- Fluoroquinolone

gi
Không tip
cn
ng tit

niu
Da
Khi có yu t

Cephalosporin
th h 1
- Clindamycin
1
liu
duy
nht
Tip cn
ng tit
niu
Tit niu-
sinh dc, da
Tt c
- Cephalosporin
th h 1 hoc 2
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) +
Metronidazole or
Clindamycin
- Ampicillin/Sulbactam
- Fluoroquinolone

gi
Liên quan
n
ng

rut §§
Tit niu-
sinh dc,
dang
rut
Tt c
- Cephalosporin
th h 2 hoc 3
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) +
Metronidazole or
Clindamycin
- Ampicillin/Sulbactam
- Ticarcillin/Clavulanate
- Pipercillin/Tazobactam
- Fluoroquinolone

gi
Liên quan
n cy
ghép b
phn gi
Tit niu-
sinh dc, da
Tt c
- Aminoglycoside
(Aztreonam¥) +
Cephalosporin
th h 1 hoc 2
hay Vancomycin

- Ampicillin/Sulbactam
- Ticarcillin/Clavulanate
- Pipercillin/Tazobactam

gi
Chú thích:
* Các liu pháp kháng sinh có th  ngh ti thm loi b các ng
thông dng tit niu.
u t n bnh nhân ng vi nhim khun
phu thut (tui, bng tit ning kém, hút thuc, s dng
corticosteroid, suy gim min d
¥ Aztreonam có th c thay th cho aminoglycoside  bnh nhân suy thn
¶ Hoc toàn b quá trình c u tru tr d
phòng)
§ Nu cc tiu cho thy không có nhim khuu tr d phòng kháng
khun là không cn thit
ng tiêu hóa: vi khung rut E. coli, Klebsiella sp., Enterobacter,
Serratia sp., Proteus sp., Enterococcus, và Anaerobes.
c thay
th cho bnh nhân d ng vi penicillins and cephalosporins.
§§ Phu thung rut, chun b rut vi neomycin ung cng
vi mt trong hai erythromycin hoc metronidazole.
2.4. Liu dùng ca kháng sinh d phòng
Fluoroquinolones
Levafloxacin: 500 mg PO liu dùng duy nht
Ciprofloxacin: 500 mg PO [q12h]
Ofloxacin: 400 mg PO [q12h]
Aminoglycosides
Gentamicin: 5 mg/kg IV liu dùng duy nht
Tobramycin: 5 mg/kg IV liu dùng duy nht

Amikacin: 15 mg/kg IV liu dùng duy nht
Cephalosporins th h 1
Cephalexin: 500 mg PO [q6h]
Cephradine: 500 mg PO [q6h]
Cefadroxil: 500 mg PO [q12h]
Cefazolin: 1 g IV [q8h]
Cephalosporins th h 2
Cefaclor: 500 mg PO [q8h]
Cefprozil: 500 mg PO [q12h]
Cefuroxime: 500 mg PO [q12h]
Cefoxitin: 1 - 2 g IV [q8h]
Cephalosporins th h 3
(không có thuc ung
trong danh sách)
Ceftizoxime: 1 g IV [q8h]
Ceftazidime: 1 g IV [q12h]
Ceftriaxone: 1 - 2 IV liu dùng duy nht
Cefotaxime: 1 g IV [q8h]
Loi khác
Amoxicillin/clavulanate: 875 mg PO [q12h]
Ampicillin: 1 - 2 g IV [q6h]
Ampicillin/sulbactam: 1.5 - 3 g IV [q6h]
Aztreonam: 1 - 2 g IV [q8h]
Clindamycin: 600 mg IV [q8h]
Erythromycin (cho chun b rut): 1 - 2 g PO
[variable]
Metronidazole: 1 g IV [q12h]; (cho chun b rut) 1 - 2
g PO [variable]
Neomycin(cho chun b rut): 1 - 2 g PO [variable]
Pipercillin/tazobactam: 3.375 g IV [q6h]

Ticarcillin/clavulanate: 3.1 g IV [q6h]
Trimethoprim-sulfamethoxazole: 1 double -strength
tablet PO [q12h]
Vancomycin: 1 g IV [q12h]
T khóa: ch), kg: kilogram, mg:
milligram, PO: orally (ung), q: every (mi).
3. NG DU TR NHIM KHUN TRONG BNH LÝ SI TIT NIU
1. ng hp có tc nghn ng tit niu do si, cn tin hành cy
c tiu git khó loi tr . Ch có cy
s  c tiu ly t b thn m      nhim
khun huyu tr (GR: B).
2. Ly su tr  ly si b thn có nhim
khun (GR: A).
3. S phân hy si nhim khun có th dùng dung di cn
thn vì có nhiu phn ng ph (GR: B).
4. Trit tiêu tt c các si hay mnh si là cn thi tránh nhim khun dai
dng và  tái phát.
5. Kháng sinh tr ling hp si nhim khun
u tr (GR: B).
6. Kháng sinh d ng hp tán s và tán si ni
i vi si không nhim khun  niu qun xa trong
ng hp bGR: B).
7. c phu thung quy ng hp tán si
n  c dòng  v trí niu qu n gn hay si nhim khun,
ng hp ly si qua da hay m m ly si (GR: B).
8. u tr c ch kháng sinh liu thp kéo dài c ti phòng
nga nhim khun ca các loi si có th u qu
vc chng minh rõ (GR: C).
9. S dt phòng nga si nhim khun có th là chn
la (GR: C).

10. Men c ch  hn ch  c tiu gây ra bi vi
khun sn xut urease có th ng ph nghiêm
trng có th xy ra (GR: C).
4. NG DU TR NHIM KHUN NG HP BNH LÝ
TIT NIU CÓ TC NGHN
1. Không có bng chng rõ ràng v c tiu tu (PVR) dn
n nhim khun ng tt niu cho nên kháng sinh d phòng không
phi là ch nh  nhng bnh nhân này (GR: B).
2.  nam gii có triu chng tit niu i 
tính tuyn tin li là rt thp cho nên kháng sinh
d phòng không phi là ch nh (GR: A).
3.  dai dng (mn tính) do tc nghn dòng ra bàng quang
n tin lit có ch nh can thiu tr
(GR: A).
4. i vi bu tr ct tuyn tin lit tn góc thì  cn
 u tr theo kt qu c c tiu. Kháng sinh d phòng là cn
thit k c ng hp cc tiu âm tính (GR: A)