Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
MỤC LỤC
A – PHẦN THỨ NHẤT
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
II/ MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1/ Mục đích nghiên cứu
2/ Nhiệm vụ nghiên cứu
III/ ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1/ Đối tượng nghiên cứu
2/ Phạm vi nghiên cứu
IV/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1/ Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
2/ Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
V/ DỰ KIẾN ĐÓNG GÓP ĐỀ TÀI
B – PHẦN NỘI DUNG
I/ NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI
1/ Cơ sở pháp lí
3/ Cơ sở lý luận
3/ Cơ sở thực tiển
II/ THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG TRỰC QUAN TRONG
DẠY VÀ HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC EATIÊU
1/ Thực trạng
2/ Đánh giá
III/ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN ĐỂ DẠY TỐT MÔN MĨ
THUẬT
1/ Phân môn vẽ theo mẫu
2/ Phân môn vẽ tranh đề tài
3/ Phân môn vẽ trang trí
4/ Phân môn tập nặn tạo dáng
5/ Phân môn thường thức mĩ thuật
IV/ THỰC NGHIỆM MỘT SỐ TIẾT DẠY TRƯỚC VÀ SAU KHI VẬN
DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN
1/ Một số tiết day trước khi vận dụng phương pháp trực quan
2/ Một số tiết dạy sau khi vận dụng phương pháp trực quan
3/ Một số bài soạn giáo án
C – KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I/ KẾT LUẬN
II/KIẾN NGHỊ
- 1 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
A – PHẦN THỨ NHẤT
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Như chúng ta đã biết dạy Mĩ thuật không nhằm đào tạo các em trở thành hoạ
sĩ, nếu như việc dạy Toán, Văn ở trường không nhằm đào tạo học sinh thành những
nhà chuyên môn, thì việc dạy Mĩ thuật cũng không nhằm mục đích đào tạo học sinh
thành những nhà nghệ sĩ. Vì thế môn Mĩ thuật là môn học thuộc lĩnh vực năng
khiếu, mà tất cả các em học sinh không phải em nào cũng có năng khiếu về Mĩ thuật.
Mà nhằm giáo dục thẩm mĩ cho các em là chủ yếu, tạo điều kiện cho các em tiếp
xúc, làm quen và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp và biết vận dụng cái đẹp
vào sinh hoạt học tập hàng ngày và những công việc cụ thể mai sau.
Môn Mĩ thuật góp phần nâng cao hơn năng lực quan sát, khả năng tư duy hình
tượng và tính sáng tạo của các em với một phương pháp làm việc khoa học, nhằm
hình thành ở các em phẩm chất của con người lao động mới, đáp ứng được đòi hỏi
của một xã hội phát triển ngày càng cao. Hiện nay việc đổi mới phương pháp dạy
học đang là một vấn đề được nhiều nhà nghiên cứu giáo dục quan tâm bàn bạc thống
nhất. Cụ thể biện pháp nhằm cải tiến phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá
quá trình dạy học, tăng cường khả năng tư duy của học sinh ở quá trình lĩnh hội tri
thức, phát huy tính độc lập tích cực của học sinh, tạo hứng thú trong giờ học. Môt
trong những phương pháp dạy học phát huy được tính tích cực của học sinh, tính độc
lập sáng tạo, độc lập tư duy là biện pháp ứng dụng đồ dùng trực quan trong giảng
dạy. Việc giảng dạy môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học cũng như những môn khác, đồ
dùng trực quan đóng một vai trò quan trọng trong giờ giảng. Bởi vì đồ dùng trực
quan khi sử dụng có hiệu quả trong tiết giảng dạy sẽ giúp học sinh tìm hiểu, so sánh,
nhận xét phán đoán và ghi nhận sự vật dễ dàng nhận biết sự vật qua con mắt quan sát
bằng nét vẽ, hình vẽ, màu sắc một cách nhanh chóng nhớ sự vật lâu hơn.
Chúng ta đã biết việc ứng dụng đồ dùng trực quan tốt ở tiết dạy sẽ phát huy
được nhiều giác quan. Chính vì thế khi nói đến ứng dụng đồ dùng trực quan trong
môn Mĩ thuật là ta phải nghĩ đến ngay một vấn đề có ý nghĩa rất là quan trọng. Một
tiết dạy Mĩ thuật có đồ dùng trực quan được khai thác triệt để sẽ bồi dưỡng và phát
triển cho các em lòng ham thích say mê học tập và đáp ứng yêu cầu. Minh hoạ trực
quan là một phương pháp giúp học sinh được thấy tận mắt cách làm việc, cách phác
hoạ, cách vẽ để các em định hướng được bài vẽ của mình, minh hoạ trực quan còn
giúp các em làm việc có định hướng, gợi mở thông qua suy nghỉ và óc sáng tạo của
mình. Cho nên việc đổi mới phương pháp ứng dụng đồ dùng trực quan là một nhu
cầu tất yếu của quá trình dạy học và cũng là để hoàn thành tốt nhiệm vụ của người
giáo viên trên bục giảng.
Hiện nay các trường Tiểu học, đã có giáo viên dạy chuyên môn Mĩ thuật. Do
vậy trong mỗi bài giảng việc nghiên cứu và ứng dụng đồ dùng trực quan luôn là vấn
đề mà các giáo viên chuyên Mĩ thuật quan tâm để cho chất lượng môn Mĩ thuật ngày
một được nâng cao.
- 2 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
Qua nhiều năm công tác kết hợp với việc dự giờ bạn bè đồng nghiệp cùng với
việc nghiên cứu tài liệu. Tôi nhận thấy chất lượng giảng dạy môn Mĩ thuật chưa thật
sự đạt hiệu quả vì trong các tiết dạy Mĩ thuật việc ứng dụng đồ dùng trực quan chưa
được khoa học chưa khai thác hết tính năng của việc ứng dụng đồ dùng trực quan
trong giảng dạy. Vì thế tôi muốn đề cập đến việc ứng dụng phương pháp trực quan
trong giảng day môn Mĩ thuật ở trường tiểu học sao cho bài giảng đạt kết quả cao từ
đồ dùng trực quan.
II/ MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
1/ Mục đích nghiên cứu
- Vận dụng phương pháp trực quan linh hoạt vào mỗi bài dạy
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Mĩ thuật.
- Để học có hiệu quả hơn hiểu về cái đẹp, để sống và haoạt động theo quy luật
của cái đẹp
- Góp phần thực hiện mục tiêu của ngành giáo dục đã đề ra cho mọi ngành
học , môn học
Chính vì vậy đề tài nhằm đánh giá thực trạng việc ứng dụng phương pháp trực
quan trong day và học ở trường Tiểu học Ea Tiêu – huyện Cư Kuin
2/ Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiểu một số vấn đề lý luận về môn Mĩ thuật và việc ứng dụng phương
pháp trực quan dạy học môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học Ea Tiêu – huyện Cư Kuin
- Đánh giá thực trạng việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy và học môn
Mĩ thuật ở trường Tiểu học Ea Tiêu – huyện Cư Kuin
III/ ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1/ Đối tượng nghiên cứu
- Đồ dùng dạy học trực quan trường Tiểu học Ea Tiêu – huyện Cư Kuin
- Học sinh từ khối 1 đến khối 5 của trường Tiểu học Ea Tiêu - huyện Cư Kuin
2/ Phạm vi nghiên cứu
Học sinh trường Tiểu học Ea Tiêu – huyện Cư Kuin
IV/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1/ Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các văn bản, chương trình giáo
trình, tài liệu sách báo về phương pháp sử dụng đồ dùng dạy học cho môn học Mĩ
thuật
2/ Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
a/ Phương pháp quan sát sư phạm
- Dự chuyên đề trao đổi dự giờ, rút kinh nghiệm về phương pháp vận dụng đồ
dùng trực quan giảng dạy môn Mĩ thuật
- Thực hành giảng dạy theo phương pháp mới tìm giải pháp rút kinh nghiệm.
- Phương pháp thực nghiệm dạy thí điểm ở một số lớp bằng phương pháp trực
quan linh hoạt mà mình đề ra.
- 3 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
b/ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm và so sánh.
Sau khi vận dụng phương pháp trực quan thì sản phẩm của các em đạt kết quả
cao.
+ Tổng số học sinh: 498 học sinh trước khi chưa vận dụng phương pháp trực
quan kết quả đạt: A
+
= 20%; A = 80%
+ Vận dụng phương pháp trực quan kết quả đạt: A
+
= 40%; A = 60%
Tôi thấy vân dụng phương pháp trực quan trong công tác giảng dạy môn Mĩ
thuật tại trường Tiểu học Ea Tiêu – huyên Cư Kui theo cách của tôi nghiên cứu là tốt
V/ DỰ KIẾN ĐÓNG GÓP ĐỀ TÀI
- Đóng góp cho bản thân tôi
- Đóng góp cho các động nghiệp khác
Với đề tài tôi chọn nghiên cứu, tôi mong được đóng góp chút ít kinh nghiệm
về viêc nâng cao hiệu quả vận dụng phương pháp trực quan trong dạy học Mĩ thuật ở
trường tiểu học, để phát huy tính tích cực, độc lập suy nghĩ của học sinh, giúp học
sinh tự tin vào khả năng suy nghĩ, tìm tòi tu duy sáng tạo, qua đó bộc lộ khả năng
năng khiếu về Mĩ thuật của mình
Khi vận dụng đồ dùng trực quan người giáo viên phải là người chủ động dẫn
dắt gợi mở để học sinh khám phá tìm hiểu và lĩnh hội kiết thức
Giáo viên không nên cho rằng đồ dùng trực quan là khung mẫu và bắt học
sinh làm theo rập khuôn vì như vậy làm cho các em học sinh bị thụ động gò bó
không tư duy sáng tạo.
Khi vận dụng phương pháp trực quan tránh tình trạng giáo viên vân dụng một
cách sơ sài, thiếu khoa học, không linh hoạt phụ thuộc vào các đồ dùng mẫu không
phù hợp. Đồ dùng đưa ra phải vận dụng phù hợp với nội dung bài học. Làm như vậy
học sinh mới hiểu được giáo viên đưa đồ dung trực quan ra để làm gì? Muc đích gì?
B – PHẦN NỘI DUNG
I/ NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI
1/ Cơ sở pháp lí
Nghị quyết TW II khoá VIII tiếp tục khẳng định đổi mới phương pháp giáo
dục, khắc phục lỗi truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phát triển hiện đại vào
quá trình dạy học
3/ Cơ sở lý luận
Để đạt được mục tiêu giáo dục, nhà trường Tiểu học đã duy trì đủ 9 môn học,
môn Mĩ thuật là một trong những môn học đó. Đặc trưng của môn học là không
nhằm đào tạo hoạ sĩ tương lai hay tạo ra những người chuyên là về Mĩ thuật, mà
nhằm trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản của cái đẹp để các em tiếp xúc
và làm quen với cái đẹp, cảm thụ cái đẹp, biết vận dụng vào trong cuộc sống hàng
- 4 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
ngày. Hỗ trợ các em ở các môn học khác giúp các em phát triển toàn hiện, lâu dài về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản góp phần hình thành con
người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Môn Mĩ thuật đảm bảo cho các em có thể giải
quyết được các bài tập hàng ngày và hiểu về vẻ đẹp, về nền Mĩ thuật truyền thống,
ngoài ra nó còn tạo điều kiện cho học sinh học có hiệu quả cao hơn các môn học
khác.
Nghề dạy học là một trong những nghề khó, bởi sản phẩm của nó là con
người. Con người vốn có diễn biến tâm lí phức tạp, chưa nói gì "Cha mẹ sinh con,
trời sinh tính". Mĩ thuật là một trong những môn nghệ thuật. Nếu dạy học khó, thì
dạy nghệ thuật càng khó hơn, cần phải mang tính nghệ thuật cao hơn. Song khó
không có nghĩa là không dạy được vì học Mĩ thuật đem lại niềm vui cho mọi người,
làm cho mọi người nhìn ra cái đẹp, thấy cái đẹp có ở trong mình và xung quanh trở
nên gần gũi và đáng yêu. Đồng thời Mĩ thuật giúp mọi người tự tạo ra cái đẹp theo ý
mình và thưởng ngoạn nó ngay trong sinh hoạt thường ngày của mình, làm cho cuộc
sống thêm hài hoà, hạnh phúc.
3/ Cơ sở thực tiển
Từ thực tế giảng dạy môn Mĩ thuật tôi thấy : Các em rất yêu thích Mĩ thuật, vì
thông qua đó các em được tiếp xúc làm quen với một số tác phẩm hội hoạ nổi tiếng
của thiếu nhi không những ở trong nước mà cả của quốc tế. Các em được vẽ tranh,
vẽ những gì mình mơ ước, mình yêu thích, tập trung trang trí góc học tập của
mình, Song bên cạnh việc giảng dạy cho học sinh tiếp thu tốt những kiến thức cơ
bản đó thì tôi thấy còn gặp nhiều hạn chế như : Các em chỉ chú trọng vào những
môn học như Toán¸ Tiếng việt, bên cạnh đó thì nhận thức của phụ huynh học sinh,
chưa coi trọng môn học, còn cho rằng đó là môn phụ, cho nên đồ dùng học sinh còn
thiếu, ít đầu tư. Mặt khác một số giáo viên chưa có phương pháp dạy thích hợp để
giúp học sinh thấy hết cái hay, cái đẹp của môn học, cơ sở vật chất của nhà trường
còn thiếu, chưa có phòng học chức năng, chưa có đủ đồ dùng cần thiết để phục vụ
môn học, bàn ghế còn thô sơ, tư liệu có liên quan hạn chế. Sự bất đồng ngôn ngữ
giữa giáo viên và học sinh đồng bào dân tộc, học sinh nói giáo viên không hiểu và
ngược lại
Chính những khó khăn này lại càng yêu cầu người giáo viên cần phải có
những phương pháp phù hợp để nâng cao chất lượng của tranh vẽ học sinh trong
điều kiện khó khăn chung.
Bên cạnh đó những ai quan tâm đến việc học và lĩnh hội tốt các kiến thức để
vẽ tranh đề tài của các em luôn đặt ra câu hỏi: Nên có những phương pháp gì đơn
giản, dễ hiểu để giúp em tiếp thu và làm tốt bài vẽ tranh đề tài hơn?
Từ những đặc tính của trẻ, để đề ra một phương pháp giảng dạy thích hợp cho
các em vẽ tranh về đề tài . Với các em trong từng lứa tuổi và cuối cùng cung cấp
cho phụ huynh các em qua việc sáng tạo hình tượng trong tranh vẽ của chính con
- 5 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
em mình. Là một giáo viên chuyên trách của bộ môn Mĩ thuật tôi nhận thức rõ về
điều này.
II/ THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG TRỰC QUAN TRONG
DẠY VÀ HỌC MÔN MĨ THUẬT Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC EATIÊU
Mĩ thuật là môn học trực quan. Đối tượng của môn Mĩ thuật thường là những
gì ta có thể nhìn thấy, sờ được, có hình, có khối, có đậm nhạt, có màu sắc ở xung
quanh ta, gần gũi và quen thuộc.
Dạy Mĩ thuật thường dạy trên đồ dùng dạy học. Do vậy, đồ dùng dạy học của
môn Mĩ thuật là nội dung, là kiến thức của bài học, dạy bằng trực quan bao giờ cũng
mang lại hiệu quả cao.
Trực quan là phương pháp dạy sao cho học sinh thấy ngay, thấy một cách rõ
ràng, cụ thể để các em hiểu nhanh, nhớ lâu, dù là những khái niệm trừu tượng như
cân đối, hài hoà, hay những gì ẩn chứa trong bố cục, nét vẽ, màu sắc,…
Cho đến nay các trường đã có giáo viên dạy Mĩ thuật, phong trào học Mĩ
thuật ngày càng một sôi nổi, hầu hết các em học sinh hào hứng với môn học với môn
học đã được chú ý. Bởi vì đặc thù của môn học đã được nhận thức khác so với
những năm trước. Tất cả mọi người đều hiểu được đây là một môn học Nghệ thuật,
môn học có đóng góp rất lớn đến việc giáo dục trẻ, môn học bổ ích góp phần không
nhỏ với việc hình thành nhân cách và phát triển toàn diện cho học sinh. Vì vậy
không ít giáo viên và học sinh, các bậc phụ huynh luôn coi trọng và đầu tư cho môn
học. Trong mỗi giờ học, học sinh có thể tự do suy nghĩ, tự nói lên những tình cảm
của mình, dựa trên sự hướng dẫn của giáo viên bộ môn. Qua đó các em thấy rằng Mĩ
thuật là môn học bổ ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và
là môn học bổ trợ tích cực cho các môn học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học
một cách nhiệt tình và hào hứng
Để giảng dạy môn Mĩ thuật trong chương trình đào tạo được thành công, điều
này phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố như : Tài liệu, phương tiện, đồ dùng trực
quan,
1/ Thực trạng
Trường Tiểu học Ea Tiêu được trang bị một số đồ dùng cần thiết cho việc
giảng dạy Mĩ thuật cho học sinh như : bộ đồ dùng dạy học từ lớp 1 đến lớp 5, sách
tham khảo, một số tranh ảnh
Với những trang thiết bị dạy học đã được các cấp lãnh đạo quan tâm và đầu tư
thì việc dạy học Mĩ thuật đã được cải thiện và đem lại hiểu quả rõ rệt, tuy nhiên việc
vận dụng các dụng cụ hổ trợ cho việc dạy và học như tranh ảnh và các vật dụng, giáo
viên sử dụng chưa linh hoạt một số đồ dùng dạy học chưa hợp lí bên cạnh đó.
Do quan niệm của một số giáo viên, một số bậc phụ huynh cho rằng đó là
môn học phụ, chưa coi trọng kết quả của giáo viên chuyên môn, sự thiếu quan tâm
mua sắm đồ dùng học tập cho học sinh… điều đó ảnh hưởng trực tiếp đến chất
lượng học tập của giáo viên và học sinh gây cho học sinh cảm giác chán nản, không
tự tin làm bài. Trên thực tế điều tra tôi còn thấy có giáo viên giảng dạy bộ môn về
- 6 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
phương pháp sư phạm còn hạn chế, lời nói còn chưa hấp dẫn, lôi cuốn học sinh, trình
bày bảng còn vụng về, lúng túng, dẫn đến học sinh không lắng nghe, không tập
trung tìm hiểu bài còn mơ hồ, không nắm được mục tiêu của bài học. Điều đó khiến
cho các em không thích thú với bài học, thể hiện tác phẩm của mình qua loa, đại
khái, vì thế không thấy được cái hay, cái đẹp và vận dụng vào cuộc sống hàng ngày.
Bên cạnh đó còn một số học sinh tỏ thái độ thờ ơ với môn học, mặt khác đời
sống của nhân dân tại địa phương còn nghèo, gia đình con đông phần lớn là con em
thuần nông và đồng bào dân tộc nên điều hiện để nhân dân tập trung đầu tư cho học
tập của các em còn hạn chế, điều đó ảnh hưởng không nhỏ đến tinh thần học tập của
các em.
Ngoài ra cơ sở vật chất nhà trường còn thiếu, đồ dùng trực quan chưa đầy đủ
giáo viên giảng dạy bằng những đồ trực quan do Bộ cấp và thỉnh thoảng có là thêm
một số tiết. Là một giáo viên dạy Mĩ thuật, tôi đã nhận thức được hiệu quả của đồ
dùng trực quan là rất cao, học sinh thấy đam mê, thích thú và nắm bài tốt vững chắc
hơn.
Nhà trường chưa có phòng học chức năng, một số cơ sở vật chất vẩn chưa đầy
đủ giáo viên tự tìm kiếm hoặc phải tự chuẩn bị để dạy học. Phần lớn giáo viên đều
cho rằng: Đồ dùng trực quan của môn Mĩ thuật hiên nay là chưa đầy đủ phần lớn đều
do giáo viên tự thiết kế thêm. Như vậy khó khăn lớn nhất của giáo viên giảng dạy
môn Mĩ Thuật ở trường Tiểu học Ea Tiêu nói riêng và giáo vên dạy Mĩ thuật nói
chung là thiếu đồ dùng trực quan nếu tự làm thêm thì không đủ kinh phí.
2/ Đánh giá
Như vậy qua quá trình tìm hiểu thực tế tôi rút ra một số đánh giá chung về
thực trạng sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy học môn Mĩ thuật của trường tiểu
học như sau:
-Về nhận thức: Từ Ban giám hiệu đến giáo viên giảng dạy và cả học sinh
đều thấy rằng đồ dùng trực quan rất cần thiết trong quá trình dạy học mơn Mĩ thuật.
Cả thầy và trò đã nỗ lực dạy và học môn Mĩ thuật trong khi còn gặp nhiều khó khăn
về cơ sở vật chất
- Giáo viên giảng dạy môn Mĩ thuật đã tiến hành thiết kế thêm nhiều đồ dùng
dạy học để tiết học đạt hiệu quả cao. Với những yêu cầu giáo viên, học sinh đã sưu
tầm nhiều tranh, ảnh và các tư liệu cho bài học. Trên cơ sở đó giáo viên đã cho học
sinh tự giới thiệu trực quan của buổi học.
- Nhưng vấn đề sử dụng trực quan môn Mĩ thuật của trường còn nhiều khó
khăn. Hầu hết các đồ dùng dạy học đều do Bộ cấp một số đồ dùng chưa phù hợp,
giáo viên không có kinh phí để làm thêm đồ dùng trực quan khác. Mỗi giáo viên lại
có nhiều cách dạy khác nhau do đó họ thiết kế ra những đồ dùng khác nhau và vấn
đề bảo vệ những đồ dùng trong thời gian dài là rất khó.
- Do một số yếu tố khách quan và chủ quan tôi thấy rằng : Cách sử dùng đồ
dùng trực quan của giáo viên còn nhiều bất cập, hiệu quả sử dụng chưa cao. Cách
khai thác của giáo viên chưa hợp lý, chưa triệt để, cách treo trực quan chưa khoa
- 7 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
học, chưa sử dụng nhiều đồ dùng trực quan cho việc tổ chức học theo nhóm hay trò
chơi. Vấn đề sử dụng công nghệ thông tin phục vụ trực quan trong Mĩ thuật còn hạn
chế.
Chính vì những điều này nên việc dạy học của trường Tiểu học Ea Tiêu đạt
chất lượng chưa cao, vẫn còn những học sinh chưa ham học. Vì vậy một giáo viên
luôn tâm huyết với nghề tôi luôn trăn trở làm như thế nào để nâng cao chất lượng,
việc sử dụng đồ dùng trực quan trong dạy và học đó chính là lý do tôi chọn nội dung
nghiên cứu
III/ VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN ĐỂ DẠY TỐT MÔN
MĨ THUẬT
Trực quan là phương pháp dạy sao cho học sinh thấy ngay, thấy một cách rõ
ràng, cụ thể để các em hiểu nhanh, nhớ lâu, dù là những khái niệm trừu tượng như
cân đối, hài hoà, hay những gì ẩn chứa trong bố cục, nét vẽ, màu sắc,
Do vậy, đồ dùng dạy học của môn Mĩ thuật là nội dung, là kiến thức của bài
học, dạy bằng trực quan bao giờ cũng mang lại hiệu quả cao.
* Quan sát là một phương pháp tốt nhất để giúp học tốt môn Mĩ thuật:
- Quan sát để nắm được, hiểu được đối tượng về hình dáng chung, về cấu trúc,
về đậm nhạt và tỉ lệ của nó. Giúp người vẽ có ý định sắp xếp cho bài vẽ của mình,
sao cho hình vẽ hợp tỉ lệ với trang giấy và làm cho bài vẽ đẹp hơn.
- Quan sát để thu nhận được nhiều thông tin.
- Quan sát từ bao quát đến chi tiết.
- Quan sát để đối chiếu, so sánh, rút ra nhận xét đúng, chuẩn xác và khách
quan.
* Minh hoạ trực quan là giúp học sinh thấy và hiểu cụ thể hơn vấn đề qua
cách minh hoạ bảng (vẽ bảng) của giáo viên:
- Minh hoạ về hình mảng.
- Minh hoạ về bố cục.
- Minh hoạ về hình vẽ.
- Minh hoạ về nét vẽ.
- Minh hoạ về màu sắc.
- Minh hoạ về đậm nhạt (sắc độ),…
Qua thời gian trực tiếp giảng dạy bản thân tôi nhận thấy minh hoạ trực quan
giúp học sinh thực hành có hiệu quả rất cao trong bài vẽ của mình. Nhưng cần đảm
bảo các điều kiện như:
* Đối với học sinh:
- Đọc và tham khảo trước bài học để nắm bắt thông tin.
- Sưu tầm tranh, ảnh, bài viết liên quan đến bài học.
- Thường xuyên quan sát sự vật, sự việc diễn ra hàng ngày xung quanh ta.
- Chuẩn bị tốt dụng cụ phục vụ môn học.
* Đối với giáo viên:
- Cần chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học như:
- 8 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
+ Mẫu vẽ (vẽ theo mẫu).
+ Tranh, ảnh, phiên bản, hình minh hoạ liên quan đến bài học (vẽ trang trí).
+ Tài liệu liên quan đến bài học (sưu tầm).
- Kết hợp nhiều phương pháp trong giảng dạy.
- Đặc biệt là vẽ bảng (minh hoạ trực quan) gợi ý giúp học sinh thực hành bài
vẽ.
- Chú ý hướng dẫn học sinh quan sát thực tế xung quanh.
- Sau mỗi bài vẽ cần đánh giá kịp thời để bổ sung giúp các em nhận ra những
thiếu sót và rút kinh nghiệm
1/ Phân môn vẽ theo mẫu
Bài “ Mẫu có hai đồ vật” giáo viên nên sử dụng các đồ vật có trong cuộc
sống. Giáo viên sắp xếp các mẫu vẽ khác trong sách giáo khoa để học sinh dễ nhận
ra.
Đối với bài vẽ theo mẫu ở chương trình tiểu học để học sinh nắm rõ hơn về
các góc nhìn khác nhau….chúng ta dùng các đồ dùng trực quan để chỉ rõ hơn.
Đối với tiết học vẽ đậm nhạt giáo viên có thể sử dụng đèn học cá nhân để
chiếu sáng vào mẫu, như vậy học sinh sẻ thấy rõ đậm nhạt trên vật mẫu. Trong khi
hướng dẫn học sinh cách vẽ nên dùng giấy vẽ treo lên bảng để khi lên độ đậm nhạt
có hiệu quả và học sinh dễ nhận thấy.
Bên cạnh giáo viên cần sử dụng một số trực quan là bài vẽ học sinh lớp trước
để học sinh nhận xét ra những điểm chưa đúng và rút ra bài học kinh nghiệm cho bài
học của mình
2/ Phân môn vẽ tranh đề tài
Đối với phân môn này giáo viên nên lồng ghép nội dung và không khí tiết học
sao cho thích hợp với nội dung đề tài của bài. Đặc biệt là trong phần vào bài cần sử
dụng những đồ dùng hấp dẫn thu hút học sinh.
Ví dụ: bài “ Vẽ tranh đề tài Quân Đội” giáo viên cho học sinh xem hình vẽ
thật đẹp về chú bộ đội các loại tranh ảnh về hoạt động của bộ đội, những công việc
hằng ngày của bộ đội kết hợp với đặt câu hỏi gợi mở để học sinh hiểu về nội dung đề
tài bộ đội.
Vối phân môn này chúng ta có thể sử dụng ttrực quan như tranh ảnh, máy
chiếu, các đoạn phim về bộ đội, nên lựa chọn trực quan điển hình, sát nội dung thể
hiện rõ nội dung. Trực quan bài vẽ học sinh nên lựa chọn cả bài đẹp và bài chưa đẹp,
bên cạnh nhưng dụng cụ trực quan trên giáo viên cũng có thể sử dụng các đồ dùng
phục vụ cho trò chơi để học sinh thấy rõ nội dung đề tài phong phú hơn…
3/ Phân môn vẽ trang trí
Trong hoạt động hướng dẫn học sinh cách vẽ có thể sử dụng giáo cụ trực quan
như tranh ảnh, các vật dụng có trong cuộc sống, hay máy chiếu.
Với trực quan này giáo viên có thể vận dụng cho nhiều bài trang trí khác nhau
và cả trong phân môn vẽ tranh. Tác dụng gây hứng thú cho học sinh, tạo ra nhiều bất
- 9 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
ngờ khi giáo viên cho xuất hiện từng bước… Đối với cách thường sử dụng là vẽ sơ
đồ các bước có hình vẽ như vậy khi treo lên học sinh sẻ thấy rõ ngay các bước và sẻ
không còn thú vị, hấp dẫn.
Không những thế, đối với các bước phác mảng giáo cụ trực quan này còn giúp
cho giáo viên chuẩn bị minh hoạ nhiều cách phác mảng và mảng không hợp lí một
cách dễ dàng.
Riêng đối với bài kẻ chữ giáo viên nên chuẩn bị những câu chữ không hợp lí
về ngắt nhịp, nét chữ, khoảng cách để học sinh chỉ ra những điểm sai để từ đó chủ
động làm bài của mình.
Trực quan hình vẽ của giáo viên cũng nên sử dụng nhiều chất liệu (màu nước,
màu bột, màu sáp, màu dầu…) để học sinh thấy rõ hiệu quả từng chất liệu. Lựa chọn
bài của học sinh cũng nên chọn bài phong phú về mảng, hình, màu và thậm chí các
bài chưa đẹp để học sinh chủ động nhận xét
4/ Phân môn tập nặn tạo dáng
Ở phân môn này giáo viên sử dụng tranh ảnh về các hoạt động, tư thế dáng
của con người, của con vật… có thể người giáo viên chọn một vài học sinh lên bảng
và hướng dẫn học sinh ở dưới lớp quan sát các dáng hoạt động của các bạn ở trên
lớp. Cũng có thể sử dụng công nghệ thông tin như máy chiếu để chiếu các hình ảnh
hoạt động, như vậy học sinh sẽ tiếp thu bài tồt hơn
5/ Phân môn thường thức Mĩ thuật
Đây là phân môn lí thuyết không thực hành giáo viên cần chuẩn bị các dụng
cụ đầy đủ đặc biệt là tranh ảnh. Giáo viên cần sưu tầm nhiều tranh ảnh nhiều nội
dung khác nhau
Trong quá trình dạy giáo viên có thể yêu cầu học sinh phân tích những tranh
ảnh sưu tầm được, tổ chức các trò chơi bằng những dụng cụ trực quan hấp dẫn tự
sáng chế như chơi giải đáp ô chữ…
Đối với phân môn nay giáo viên có thể sử dụng công nghệ thông tin để dạy
học rất thuận lợi.
IV/ THỰC NGHIỆM MỘT SỐ TIẾT DẠY TRƯỚC VÀ SAU KHI VẬN
DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN
1/ Một số tiết day trước khi vận dụng phương pháp trực quan
Ví dụ 1: Bài: Vẽ hình vuông và hình chữ nhật (Mĩ thuât lớp 1)
Khi dạy bài này tôi đã sử dụng đồ dùng trực quan như hình vẽ, viên gạch hoa
lát nền mặt bàn quyển vở. Trong giờ dạy tôi có đặt câu hỏi thuyết minh mô phỏng
cho đồ dùng trực quan. Nhưng tôi chưa cho hoc sinh tự tìm hiểu cấu tạo của hình
bằng cách lên bảng sờ tay, đo các cạnh , so các cạnh với nhau.
Chính vì vậy học sinh chỉ có thể nhận biết được về hình vuông, hình chữ nhật.
Nhưng các em không nắm chắc về cấu tạo của hai dạng hình này nên chưa lấy được
ví dụ về hình vuông và hình chử nhật ở các đồ dùng khác có trong cuộc sống hằng
ngày.
- 10 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt mơn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
Ví dụ 2: Bài: Vẽ tranh đề tài Cơ, Chú bộ đội (Mĩ tht lớp 3)
Ở bài này, tơi thấy giờ dạy của mình còn hạn chế về sử dụng đồ dùng trực
quan. Bởi vì tơi sưu tầm ít tranh ảnh về hình ảnh Cơ, Chú bộ độ, đồ dùng trực quan
còn sơ sài nên chưa đủ điều kiện để cho học sinh quan sát một cách đầy đủ về tình
cảm cơng việc của các Cơ, Chú bộ độ.
Vì vậy trong q trình giảng dạy tơi rất khó khăn trong tạo hứng thú học tập
học tập và xây dụng hình ảnh Cơ, Chú bộ đội cho học sinh.
Do đó kết quả bài vẽ của học sinh khơng sáng tạo, màu sắc, bố cục, hình
mảng, đường nét… còn đơn điệu còn nhiều hạn chế. Và hoc sinh khơng thể hiện
được tình cảm của minh thơng qua bài vẽ.
2/ Một số tiết dạy sau khi vận dụng phương pháp trực quan
Ví dụ 1: Tơi dạy ở lớp 1A bài: Vẽ hình vng và hình chữ nhật
Trước khi dạy bài này tơi cũng đã nghiên cứu bài và soạn một giáo án chi tiết
với phương pháp trực quan được sử dụng hợp lí ở tiến trình bài giảng. Tơi dã chọn
bộ đồ dùng trực quan có dạng hình vng và hinh chữ nhật gần gủi với các em như;
cái bảng học sinh, quyển vở, mặt bàn, viên gạch hoa với hình vẽ sẵn để minh họa.
Khi vào bài dạy ở phần quan sát và nhận xét, tơi cho học sinh quan sát hình viên
gạch hoa có dạng hình vng và cái bảng sau đó tơi đưa ra hệ thống một số câu hỏi
gợi mở để cho các em tự khám phá, tự tìm hiểu đặc điểm của viên gạch lát nhà và
cái bảng xem chúng là hình gì
Tơi dặt viên gạch ở vị trí số 1 và cái bảng ở vị trí số 2
Tôi dặt một số câu hỏi? vật đặt vị trí số 1 là cái gì? vật đặt vị trí số 2 là cái
gì? Các cạnh của hai vật này có cạnh là nét thẳng hay nét cong?
Viên gạch có mấy cạnh? Tơi mời một em lên đo xem các cạnh của viên gạch
như thế nào? Sau khi đo xong học sinh sẻ cho biết bốn cạnh bằng nhau lúc nay giáo
viên sẻ kết luận viên gạch là hình vng vì hình vng là hình có bốn cạnh bằng
nhau
So sánh viên gạch và cái bảng em thấy giống nhau khơng? Một em lên đo xem
các cạnh của cái bảng có bằng nhau khơng. Học sinh đo xong và cho biết có hai cạnh
ngắn và hai cạnh dài, lúc này giáo viên kết luận, vậy cái bảng có hai cạnh song song
bằng nhau có hai cạnh ngắn và hai cạnh dài, vậy cái bảng là hình chữ nhật hình chữ
nhật là hình có hai cạnh song song bằng nhau.
Sau khi học sinh nhật biết được thế nào là hình vng thế nào là hình chữ nhật
rồi thì tơi bắt đầu cho các em tập ghép hình vng và hình chữ nhật bằng các đoạn
thẳng mà tơi đã chuẩn bị, sau đó hướng dẫn các em cách vẽ hình vng và hình chữ
nhật qua cách nhận biết các hình có cạnh bằng nhau được giáo viên treo trên bảng.
Lúc này tơi sẽ u cầu học sinh kể tên các đồ vật có dạng hình vng và hình chữ
nhật
Ở phần cách vẽ hướng dẫn các em dùng thước đo đánh dấu các điểm rồi sau
nối các điểm lại với nhau và vẽ hình
- 11 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
Sau khi học sinh nắm được cách vẽ hình vuông và hình chữ nhật, thì giáo viên
choc ho học sinh thực hành.
Phần cũng có tôi cho các nhận xét một số bài để các em rút kinh nghiệm
Qua bài giảng tôi thấy việc sử dụng đồ dùng trực quan ở các phần trong mỗi
bài đều có hiệu quả, Đối với mỗi phần học sinh đều lấy trực quan để tìm hiểu nội
dung bài thông qua câu hỏi gợi mở của thầy. Học sinh hăng hái sôi nổi phát biểu,
khai thác trực quan nội dung bài mở nhanh kiến thức được truyền thụ sâu hơn, đầy
đủ hơn và kết quả ở phần củng cố ở lớp 1A được thống kê so sánh với lớp 1B như
sau
Kết quả
Giỏi (%) Khá (%) TB (%) Yếu (%) Kém (%)
Lớp Sĩ số
1A 22 10 50 35 5 0
1B 24 3 30 57 7 3
Như vậy ta đã thấy được kết quả khi sử dụng đồ dùng trực quan trong việc
giảng dạy ở lớp 1A sử dụng phương pháp tích cực thì kết quả đạt cao hơn so với lớp
1B chưa sử dung phương pháp chưa tích cực.
Nói tóm lại khi sử dụng đồ dùng trực quan trong một tiết vẽ theo mẫu giáo
viên cần lấy mẫu làm trung tâm, lấy mẫu thay tiếng giảng giải thuyết trình của giáo
viên. Giáo viên chỉ gợi mở để học sinh tự tư duy, khám phá khai thác kiến thức từ
mẫu. Có như vậy phương pháp trực quan mới được khai thác triệt để, kết quả bài học
mới đạt kết quả cao. Giờ học sôi nỗi gây hứng thú cho học sinh.
Ví dụ 2: Tôi dạy ở lớp 3A Bài: vẽ tranh đề tài Cô, Chú bộ đội
Trước khi soạn giáo án tôi chọn một số tranh ảnh về đề tài Bộ đội. Mỗi một
bức tranh có một nội dung khác nhau, ở tranh này có màu sắc và bố cục khác nhau
Sau khi đã lựa chọn đồ dùng trực quan tôi soạn giáo án đầy đủ các bước lên
lớp.
Khâu đầu tiên của bài dạy tôi cho các em tiếp xúc với đề tài bộ đội qua bài hát
“Vai chú mang súng” để các em có điều kiện tiếp cận với hình ảnh chú bộ đội ngay
từ những phút đầu của tiết học
Từ bài hát tôi chuyển sang giới thiệu bài học mới để các em có tư duy bài học
ngay
Khâu tiếp theo của bài học “Phần quan sát, nhận xét” ở phần nay tôi chia
nhóm, mỗi nhóm 8 em có một nhóm trưởng. nhóm trưởng có nhiệm vụ ghi lại thông
tin của nhóm qua việc thảo luận bài và thuyết trình ý kiến của nhóm trước lớp. Sau
khi chia nhóm tôi phát cho mỗi nhóm 3 >5 tranh ảnh về đề tài Chú bộ đội để các
em quan sát và nhận xét bằng hệ thống câu hỏi mà tôi đã chuẩn bị
Học sinh thảo luận nhóm trưởng các nhóm trả lời các câu hỏi sau khi các
nhóm trả lời xong giáo viên tóm tắt và bổ sung qua đó giúp học sinh hiểu và hình
dung được các công viêc hằng ngày của các Cô, Chú bộ đội.
- 12 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
* Kết quả:
Sau khi áp dụng phương pháp trực quan cho lớp 1A và 3A thì kết quả thu
được từ bài vẽ của học sinh đã được như sau :
Với kết quả khả quan tôi tiếp tục áp dụng vào dạy ở các phân môn của tất cả
các khối lớp trong cả một năm học . đến cuối kỳ 2 tôi đã thu được kết quả từ việc
khảo sát chất lượng đật 99% trên trung bình. số lượng đạt yếu kém chỉ còn 1% .
Qua đó tôi thấy thực nghiệm của tôi đã có kết quả tốt. Hầu hết số các em thích học
môn Mĩ Thuật có sử dụng trực quan để các em có điều kiện thể hiện tài năng.
Sau khi tiến hành thực nghiệm tôi thấy rằng :
- Để giúp học sinh làm tốt một bài vẽ trước tiên giáo viên phải trang bị cho học
sinh những kiến thức kĩ năng cơ bản của bài học như hình mảng, màu sắc, bố cục ,
đường nét …
- Nắm chắc các phân môn trong môn Mĩ thuật về cách quan sát , cách vẽ cũng
như cách thực hiện.
- Đối với giáo viên phải chuẩn bị tốt giáo án , đồ dung trực quan.
- Khi sử dụng trực quan phải có ngôn ngữ giảng giải thuyết trình phù hợp với
giác quan.
- Đồ dùng sử dụng không nên dễ dãi không có chọn lọc hoặc nhiều quá làm cho
đảo lộn nhận thức của học sinh.
Qua một năm thực hiện ứng dụng sử dụng đồ dung trực quan trong môn Mĩ thuật
ở trường Tiểu học tôi thấy cách dạy như đã nêu ở trên giúp cho giờ dạy thành công ở
bài làm của học sinh. Đặc biệt với học sinh lớp 4, lớp 5 là đối tượng học sinh lớn dạy
theo phương pháp này, các em được làm việc nhiều , tiếp thu bài rất nhẹ nhàng. Tính
tích cực của các em được sử dụng trong bài dạy và các ngôn ngữ các em được trả lời
được giáo viên nhấn mạnh , động viên khích lệ, các em rất phấn khởi hăng hái học
tập.
Tóm lại , thực nghiệm này có thể áp dụng đối với các đối tượng học sinh từ lớp
1 đến lớp 5, từ yếu đến giỏi. Song với học sinh yếu thì tiến hành với thời gian lâu
hơn đòi hỏi giáo viên phải có lòng nhiệt tình đối với các em, giúp các em khai thác
trực quan.
- 13 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Kết quả
Giỏi
(%)
Khá
(%)
TB
(%)
Yếu
(%)
Kém
(%)
Thái độ
Lớp SS
Thích
(%)
Không (%)
1A 22 10 50 35 15 0 100 0
3A 28 16 50 25 9 0 100 0
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
Với học sinh trung bình khá thì việc áp dụng phương pháp này không khó khăn.
Giáo viên chỉ cần đưa ra đồ dung và hệ thống câu hỏi gợi mở là học sinh có thể tự
tìm tòi khai thác nội dung bài.
Đối với đối tượng học sinh giỏi , thì giáo viên chỉ cần đưa ra đồ dung trực quan
và một chút gợi mở là học sinh có thể tìm ra được kiến thức mà yêu cầu bài cần đạt.
đối với học sinh này thì kiến thức thu được sẽ nhanh hơn, cao hơn, bài làm sẽ tốt
hơn.
Vì vậy, phương pháp dạy học là phạm trù rộng trong việc nghiên cứu giáo dục.
Mỗi giáo viên có những ưu thế riêng của mình trong cách dạy và thực hiện phương
pháp. Với bản thân, trải qua những năm giảng dạy tôi đã rút ra kinh nghiệm và áp
dụng trong việc giảng dạy của mình cũng như của các đồng nghiệp. Song tôi luôn
suy nghĩ đảm bảo chất lượng cho học sinh ngoài kinh nghiệm của mình tôi không
ngừng học hỏi những đồng chí đồng nghiệp để nâng cao tay nghề, đáp ứng với sự
nghiệp giáo dục trong xã hội hiện nay.
3/ Một số bài soạn giáo án
Mĩ thuật lớp 4: Bài 7 - Vẽ trang trí : Trang trí hình vuông
I. Mục tiêu :
- Học sinh hiểu biết thêm về trang trí hình vuông và sử dụng nó trong cuộc
sống.
- Học sinh biết chọn hoạ tiết và trang trí được hình vuông (sắp xếp hình mảng,
hoạ tiết, màu sắc hài hoà, có trọng tâm).
- Học sinh cảm nhận được vẻ đẹp của trang trí hình vuông.
II. Chuẩn bị :
GV : SGK; SGV
- Một số đồ vận có ứng dụng trang trí hình vuông như : khăn vuông, khăn trải
bàn, thảm, gạch hoa,
- Một số bài trang trí hình vuông của học sinh các lớp trước.
- Sưu tầm một số bài trang trí hình vuông đã in trong các giáo trình mĩ thuật
hoặc bộ ĐDDH.
- Hình hướng dẫn các bước trang trí hình vuông.
HS : Giấy vẽ hoặc vở thực hành.
- Bút chì, tẩy,, compa, thước kẻ, màu vẽ,
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu :
Giới thiệu bài :
Giáo viên lựa chọn cách giới thiệu bài cho phù hợp với nội dung.
Hoạt động 1 : Quan sát nhận xét :
- 14 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
- Giáo viên giới thiệu một số bài trang trí hình vuông và hình 1, 2 trang 40
SGK để học sinh nhận xét và tìm ra cách trang trí.
+ Có nhiều cách trang trí hình vuông.
+ Các họa tiết thường được sắp xếp đối xứng qua các đường chéo và được
trục.
+ Hoạ tiết chính thường to hơn và nằm ở giữa.
+ Hoạ tiết phụ thường nhỏ hơn và nằm ở 4 góc hoặc xung quanh.
+ Những hoạ tiết giống nhau thì vẽ bằng nhau, cùng màu, cùng độ đậm nhạt.
+ Màu sắc và đậm nhạt làm rõ trọng tâm của bài.
- Giáo viên gợi ý cho học sinh so sánh, nhận xét hình 1, 2 trang 40 SGK để
tìm ra sự giống và khác nhau của cách trang trí về bố cục hình vẽ và màu sắc.
Hoạt động 2 : Cách trang trí hình vuông
- Giáo viên vẽ một số hình vuông lên bảng hoặc yêu cầu học sinh xem hình 3
trang 41 SGK để hướng dẫn.
+ Kẻ các đường trục.
+ Tìm và vẽ các hình mảng trang trí (giáo viên vẽ minh hoạ trên bảng từ 2 đến
3 cách vẽ hình mảng khác)
- Giáo viên sử dụng một số hoạ tiết như hình hoa, lá đơn giản vẽ vào các hình
mảng cho phù hợp để học sinh nhận ra.
+ Cách sắp xếp hoạ tiết (đối xứng, nhắc lại, xen kẽ, )
+ Cách vẽ hoạ tiết vào các mảng sau đó có thể cho một vài học sinh lên bảng
vẽ hoạ tiết vào các hình còn lại hoặc chuẩn bị một số hoạ tiết đã cắt sẵn bằng giấy
rồi cho học sinh xếp vào các hình vuông theo ý thích.
- Giáo viên gợi ý cách vẽ màu :
+ Không vẽ quá nhiều màu (dùng từ 3 đến 4 màu)
+ Vẽ màu vào hoạ tiết chính trước, hoạ tiết phụ và vẽ nền sau.
+ Màu sắc cần có đậm nhạt để làm rõ trọng tâm.
Hoạt động 3 : Thực hành :
Ở bài này, có thể cho một số học sinh làm theo nhóm trên khổ giấy A4 hoặc
vẽ bảng bằng phấn màu.
- Giáo viên nhắc học sinh :
+ Vẽ hình vuông vừa với tờ giấy.
- 15 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
+ Kẻ các đường trục bằng bút chì (kẻ đường chéo góc trước và kẻ đường trục
giữa sau)
+ Vẽ các hình mảng theo ý thích, hình mảng ở giữa (có thể là hình tròn, hình
vuông hay hình tứ giác, ) các hình mảng phụ ở bốn góc xung quanh (tham khảo
hình 3 trang 41 SGK).
+ vẽ hoạ tiết vào các mảng (tuỳ chọn), các hoạ tiết giống nhau thì vẽ bằng
nhau, chú ý nhìn trục để vẽ cho hoạ tiết cân đối và đẹp.
+ Chọn và vẽ màu theo ý thích, có đậm nhật.
- Học sinh làm bài.
Hoạt động 4 : Đánh giá nhận xét :
Giáo viên cùng học sinh tìm chọn một số bài vẽ có ưu điểm và nhược điểm
điển hình để cùng đánh giá, xếp loại.
Dặn dò :
Quan sát hình màu sắc của các loại lọ, quả.
Mĩ thuật lớp 3 Bài 17 : Vẽ tranh - Đề tài cô (chú) bộ đội
I. Mục tiêu :
- Học sinh tìm hiểu về hình ảnh cô, chú bộ đội.
- Vẽ được tranh đề tài cô, chú bộ đội.
- Học sinh yêu quý cô, chú bộ đội.
II. Chuẩn bị :
GV : Sưu tầm một số tranh, ảnh về đề tài bộ đội.
- Hình gợi ý cách vẽ tranh.
- Một số bài vẽ đề tài về bộ đội của học sinh các lớp trước.
HS : Giấy vẽ hoặc vở tập vẽ.
- Bút chì, tẩy, màu vẽ.
III. Các hoạt động dạy học chủ yếu :
Giới thiệu bài : Giáo viên lựa chọn cách giời thiệu bài cho phù hợp với nội
dung.
Hoạt động 1 : Tìm, chọn nội dung đề tài :
Giáo viên giới thiệu một số tranh ảnh và gợi ý học sinh nhận biết.
+ Tranh, ảnh về đề tài cô, chú bộ đội rất phong phú : bộ đội với thiếu nhi, bộ
đội giúp nhân dân, bộ đội hành quân,
- 16 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
+ Ngoài hình ảnh cô, chú bộ đội còn có thêm các hình ảnh khác để tranh sinh
động hơn.
- Gợi ý cho học sinh nêu lên những tranh về đề tài bộ đội mà các em biết.
Hoạt động 2 : Cách vẽ tranh
- Giáo viên yêu cầu học sinh nhớ lại hình ảnh cô hoặc chú bộ đội
+ Quân phục : quần áo, mũ, màu sắc,
+ Trang thiết bị : vũ khí, xe, pháo, tàu thuỷ, máy bay,
- Gợi ý cho học sinh cách thể hiện nội dung, có thể vẽ :
+ Chân dung cô hoặc chú bộ đội.
+ Bộ đội trên xe tăng hoặc trên mâm pháo.
+ Bộ đội tập luyện trên thao trường hay đứng gác.
+ Bộ đội vui chơi với thiếu nhi.
+ Bộ đội giúp nhân dân (thu hoặc mùa, chống bão lũ, )
- Nhắc học sinh cách vẽ :
+ Vẽ hình ảnh chính trước.
+ Ngoài hình ảnh cô và chú bộ đội còn có thêm các hình ảnh khác để tranh
sinh động hơn.
- Trước khi vẽ, giáo viên và học sinh xem một số tranh của học sinh các lớp
để tạo niềm tin cho các em.
Hoạt động 3 : Thực hành
- Giáo viên gợi ý cho học sinh tìm cách thể hiện nội dung
- Nhắc học sinh cách vẽ.
+ Vẽ hình ảnh chính, phụ.
+ Gợi ý học sinh vẽ thêm cảnh vật cho sinh động, nhưng phải phù hợp với nội
dung tranh.
- Quan sát, gợi ý học sinh.
+ Vẽ hình như đã hướng dẫn )vẽ vừa với phần giấy quy định)
+ Vẽ màu : phù hợp với nội dung, màu có đậm, có nhạt.
Hoạt động 4 : Nhận xét, đánh giá :
- Giáo viên cùng học sinh nhận xét một số bài vẽ về :
+ Cách thể hiện nội dung đề tài.
+ Bố cục hình dáng.
+ Màu sắc.
- 17 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vn dng phng phỏp trc quan dy tt mụn M thut trng Tiu hc
- Hc sinh chn cỏc tranh p v xp theo ý mỡnh.
Dn dũ :
- Nhc hc sinh v nh hon thnh bi nu lp cha v xong.
- Quan sỏt cỏi l hoa.
Nh vy phng phỏp trc quan ó cú tỏc dng lờn hc sinh cỏc em thớch hc
thớch c nờu lờn ý ngha ca mỡnh phng phỏp trc quan giỳp hc sinh hiu bi
mt cỏch d dng nhanh c lp v hiu sõu giỏo viờn lm vic ớt khụng phi vt vó
m vn gõy hng thỳ hc tp cho hc sinh
C KET LUAN VAỉ KIEN NGHề
I/ KET LUAN
Qua thc t ging dy trong nhng nm qua tụi luụn xỏc nh c mc tiờu
trong nh trng Tiu hc, ng thi cng hiu sõu sc c vai trũ ca mụn M
thut trong vic giỏo dc hc sinh phỏt hin ra nhng mt hn ch v cú mt gii
phỏp nõng cao hiu qu ca vic dy v hc mụn M thut giỏo dc c con ngi
ton din núi chung v hc tt mụn M thut núi riờng ũi hi chỳng ta cn quan
tõm hn na vi cỏc em, cn trang b cho cỏc em nhng kin thc c bn trong cuc
sng. Quan tõm hn na i vi cỏc thit b ging dy nh cỏc phn mm ng dng
h tr trong ging dy v hc tp, ngi giỏo viờn khụng ngng hc hi tỡm tũi
phng phỏp mi, u t thi gian nghiờn cu bi ging, thng xuyờn t chỳc cho
cỏc em hc tp theo phng thc tho lun nhúm, t chc hot ng ngoi khoỏ vui
chi lnh mnh b ớch, nh vn c tớch, ngi tt vic tt vv, v trong cỏc trũ
chi cú nhng cõu hi v hc tp ca cỏc mụn hc giỳp cỏc em cng c nh li
nhng kin thc mỡnh ó c hc, t ú giỳp cỏc em kớch thớch s ham hiu bit,
khỏm phỏ nhng tri thc mi, chõn tri mi. Tụi thy vic nm vng phng phỏp
v cỏch t chc c bn v mụn M thut cng nh vic xõy dng cho mỡnh mt cỏch
t chc dy hc vng chc cũn cú tỡm ra nhng gii phỏp dy hc phự hp ca mụn
M thut s cú tỏc dng v ý ngha rt quan trng trong hot ng dy v hc, giỳp
cho giỏo viờn cú mt nh hng ỳng n, phự hp mt cỏch thc t chc gi hp
lý giỳp cho hc sinh hng thỳ tỡm hiu, khỏm phỏ th gii thm m mt cỏch say mờ,
hp dn, gúp phn giỏo dc nờn nhng con ngi ton din hn theo 4 mc ớch :
c - Trớ - Th - M. Nú giỳp hc sinh hon thin nhõn cỏch cú ý thc tu dng, bit
yờu thng, quý trng mi ngi, bit hng ti nhng tỡnh cm cao p hn, t ú
iu chnh nờn nhng con ngi mi vi nhng nhõn cỏch tt.
- Mun ging dy tt mụn hc trc ht giỏo viờn phi hiu c mc ớch
yờu cu ca mụn hc t ú tỡm ra cho mỡnh mt nh hng ging dy ỳng n.
- Phi hiu c c im tõm lý ca tr, hiu bit c mc cm nhn ca
hc sinh v th gii xung quanh thụng qua cỏc bi hc.
- Luụn luụn tụn trng gn gi hc sinh.
- 18 -
Giỏo Viờn: Phan Khỏnh Trng Trng Tiu Hc EaTiờu C Kuin kLk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
- Phải có tính kiên trì công tác giảng dạy, khéo léo động viên kịp thời đối với
các em.
- Áp dụng nhiều phương pháp trò chơi, phương pháp thích hợp, không áp đặt
đòi hỏi quá cao đối với học sinh để giúp các em yêu thích môn học và học tốt hơn.
- Trong tiết học luôn tạo không khí vui vẻ thoải mái nhẹ nhàng, thu hút lòng
say mê của các em đối với tiết học, môn học.
- Việc quan trọng yêu cầu của mỗi tiết học là giáo viên phải chuẩn bị đầy đủ
đồ dùng trực quan, trực quan phải đẹp, hấp dẫn để học sinh quan sát.
- Sử dụng linh hoạt trong phối hợp các phương pháp dạy học thích hợp.
- Thường xuyên trao đổi để tìm ra phương pháp dạy học thích hợp.
- Ứng dụng thông tin, phần mềm của công nghệ thông tin vào môn Mĩ thuật
như qua băng đĩa, có như vậy chất lượng học tập mới đạt hiệu quả cao.
Những giải pháp trên đã được chứng minh ở một số lớp tại trường Tiểu học
Ea Tiêu, tôi thấy thực hiện những giải pháp trên là tốt. Vì thế tôi mạnh dạn thực hiện
giảng dạy trong những năm học tới. Hiện tại tôi mới tìm ra được một số giải pháp
trên, nhưng tôi sẽ cố gắng hơn nữa để tìm ra một số giải pháp tối ưu hơn, để đóng
góp cho nền giáo dục Mĩ thuật trong trường Tiểu học Ea Tiêu được tốt hơn và nền
giáo dục Mĩ thuật của toàn ngành nói chung, giúp học sinh phát triển toàn diện về
“Đức - Trí - Thể - Mĩ”
II/ KIEÁN NGHÒ
Để cho việc dạy và học môn Mĩ thuật được tốt hơn, tôi mong các cấp lãnh đạo
quan tâm hơn nữa đến việc giảng dạy bộ môn này, và tôi có một số kiến nghị sau :
- Bộ GD& ĐT cần có một số đồ dùng dạy phân môn Mĩ thuật cụ thể hơn,
nhiều hơn.
- Sở GD&ĐT cần tổ chức lớp học nâng cao việc giảng dạy môn Mĩ thuật.
- Phòng GD&ĐT quan tâm tới các buổi sinh hoạt cụm.
- Nhà trường cần bố trí phòng học chức năng đầy đủ hơn về cơ sở vật chất,
phải có trang bị đày đủ đồ dùng giảng dạy Mĩ thuật cho giáo viên.
Giờ học Mĩ thuật cần phải có không gian rộng rãi để học sinh dễ quan sát.
Thường xuyên thi vẽ tranh cho học sinh và có phòng trưng bày để các em dễ quan
sát.
- Đối với giáo viên
- 19 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk
Vận dụng phương pháp trực quan để dạy tốt môn Mĩ thuật ở trường Tiểu học
Phải có lòng nhiệt tình tâm huyết với chuyên môn. Phải thường xuyên sưu
tầm, học hỏi kinh nghiệm cũng như phương pháp mới phải mạnh dạn áp dụng.
- Đối với phụ huynh
Cần quan tâm đến con em mình nhiều hơn, sát thực đối với việc học tập Mĩ
thuật của các em như đồ dùng, sách giáo khoa cần mua đày đủ cho các em.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi về việc áp dụng một số phương
pháp dạy học để dạy tốt hơn môn Mĩ thuật mà tôi đã áp dụng thành công, tôi rất
mong được sự quan tâm đóng góp ý kiến của các cấp, để đề tài của tôi được đầy đủ
hơn, để tôi ngày một nâng cao chuyên môn hơn./.
Ea Tiêu. ngày 8 tháng 1 năm 2011
Người viết
Phan Khánh Trọng
- 20 -
Giáo Viên: Phan Khánh Trọng – Trường Tiểu Học EaTiêu – Cư Kuin – ĐăkLăk