NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
TrêngTHPT:CanhT©n
TrêngTHPT:CanhT©n
Gi¸oviªn:NguyÔnThuHång
Gi¸oviªn:NguyÔnThuHång

®èi tho¹i, ®éc tho¹i
Vµ ®éc tho¹i néi t©m
Trong v¨n b¶n tù sù.
A.Bµihäc:T×mhiÓuyÕutè®èitho¹i,®éctho¹i
vµ®éctho¹inéit©mtrongv¨nb¶ntùsù.
1.VÝdô:(sgk176-177)
TiÕt64:

( 1 ) Có người hỏi
( 2 ) - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?
( 3 ) - ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy!
( 4 ) Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng,
vươn vai nói to:
( 5 ) - Hà, nắng gớm, về nào…
(6) Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng.(7) Tiếng cười nói xôn xao
của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo.( 8 ) Ông nghe rõ cái giọng chua
lanh lảnh của người đàn bà cho con bú:
(9) -Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! ( 10) Đói khổ ăn cắp, ăn trộm bắt được người
ta còn thương. ( 11) Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát !
( 12) Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. ( 13 ) Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà.
(14) Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thấy bố hôm nay có vẻ
khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau.
(15) Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ giàn ra. ( 16) Chúng nó là trẻ con
làng Việt gian đấy ư ? ( 17) Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ?

(18) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu … ( 19) Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên :
(20) - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt
gian bán nước để nhục nhã thế này? ( Làng, Kim Lân )

2. Nhận xét:
? Hãy cho biết nội dung của đoạn trích?
Thể hiện tâm trạng của ông Hai khi nghe tin
làng Chợ Dầu của ông theo giặc.

( 1 ) Cú ngi hi:
( 2 ) - Sao bo lng Ch Du tinh thn lm c m?
( 3 ) - ấy th m bõy gi n ra th y!
Đốithoại
? Câu (2) và câu (3) là lời của ai nói với ai?? Tham gia câu chuyện có ít nhất mấy ng ời?
? Dấu hiệu nào cho ta biết đó là một cuộc trò
chuyện, trao đổi?
? Có mấy l ợt lời?
? Hình thức của câu (2) và (3) có gì đáng l u ý?
? Em hiểu thế nào là đối thoại?
- Là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hoặc
nhiều ng ời.
- Trong văn bản Tự sự tr ớc lời đối thoại th ờng có
dấu gạch ngang.
? Trong văn bản tự sự lời đối thoại th ờng có dấu
hiệu gì?
a. Ba câu đầu.

? CÇn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nµo ®Ó ®èi tho¹i diÔn ra?
-
Ph¶i Cã hoµn c¶nh giao tiÕp.

-
Cã sù hiÖn diÖn cña ng êi tham gia giao tiÕp (hai
ng êi trë lªn).
-
Gi÷a hai ng êi ph¶i cã nhu cÇu trao ®æi th«ng tin.

Đoạn trích
Thoắt trông nàng đã chào th a:
Tiểu th cũng có bây giờ đến đây!
Đàn bà đễ có mấy tay,
Đời x a mấy mặt đời này mấy gan!
Dễ dàng là thói hồng nhan,
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều.
Hoạn Th hồn lạc phách xiêu,
Khấu đầu d ới tr ớng liệu điều kêu ca.
Rằng : Tôi chút phận đàn bà,
Ghen tuông thì cũng ng ời ta th ờng tình
(Trích truyện Kiều của Nguyễn Du)
L u ý:
Có tr ờng
hợp đối
thoại đ ợc
thay bằng
dấu ngoặc
kép.

b. C©u : (5) “- Hµ, n¾ng gím, vÒ nµo ”
? C©u “- Hµ, n¾ng gím, vÒ nµo ” «ng Hai nãi víi ai?
? §©y cã ph¶i lêi ®èi tho¹i kh«ng?
? V× sao?

-
kh«ng h íng vµo mét ®èi t îng cô thÓ nµo.
-
Kh«ng liªn quan ®Õn chñ ®Ò cña nh÷ng ng êi
xung quanh ®ang nãi-> Sau c©u nãi ®ã ch¼ng ai
®¸p l¹i.
-
Nãi b©ng qu¬ ®Ó rót lui.

? Trong đoạn trích còn có câu nào nh vậy không?
? Về hình thức hai câu này có gì giống câu (2),(3)?
? Nó khác với câu (2), (3) ở đâu?
độcthoại
? Độc thoại là gì?
- Lời của một ng ời nào đó nói với chính mình hoặc
nói với ai đó trong t ởng t ợng, phát thành lời.
? Dấu hiệu hình thức của lời độc thoại?
- phía tr ớc lời thọai có gạch đầu dòng.
(20) - Chỳng bay n ming cm hay ming gỡ vo
mm m i lm cỏi ging Vit gian bỏn nc nhc
nhó th ny?
? Câu này ông Hai nói với ai?

? §iÒu kiÖn ®Ó cã lêi ®éc tho¹i?
- Hoµn c¶nh giao tiÕp ®Ó nh©n vËt cã nhu cÇu
béc lé t×nh c¶m.

( 16) Chúng nó là trẻ con làng Việt gian đấy ư ?
(17) Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ?
(18) Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu …

c. C©u (16), (17), (18)
? §©y lµ lêi cña ai hái ai?
? Tr íc nh÷ng c©u nµy cã dÊu g¹ch ngang kh«ng?
? Nh÷ng c©u nµy cã ® îc ph¸t thµnh tiÕng kh«ng?
 ®éctho¹inéit©m.
? ThÕ nµo lµ ®éc tho¹i néi t©m?
-
Lµ lêi ®éc tho¹i nh ng kh«ng ph¸t ra thµnh tiÕng.
-
kh«ng cã g¹ch ®Çu dßng tr íc lêi tho¹i.

?Em có nhận xét gì về kết cấu ngữ pháp của
những lời độc thoại nội tâm so với lời đối thoại?
Cấu trúc ngữ pháp phức tạp, câu văn dài, cấu trúc
nhiều tầng bậc, các kiểu câu đan xen.
( 2 ) - Sao bo lng Ch Du tinh thn lm c m?
( 3 ) - ấy th m bõy gi n ra th y!
(20) - Chỳng bay n ming cm hay ming gỡ vo
mm m i lm cỏi ging Vit gian bỏn nc nhc
nhó th ny?

d. T¸c dông:
? Nh÷ng lêi ®èi tho¹i trªn cã t¸c dông g×?
? Nh÷ng lêi ®éc tho¹i, ®éc tho¹i néi t©m cã t¸c
dông nh thÕ nµo?

Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm là những hình
thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.
Đối thoại là hình thức đối đáp trò chuyện giữa hai hoặc
nhiều người. Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện

bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp ( Mỗi
lượt lời là một gạch đầu dòng )
Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình
hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản
tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu
nói có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thì không
có gạch đầu dòng. Trường hợp sau còn gọi là độc thoại
nội tâm.
3. Ghi nhí:

BẢNG SO SÁNH
Tiªu chÝ
Tiªu chÝ
so s¸nh
so s¸nh
Đối thoại
Đối thoại
Độc thoại
Độc thoại
Độc thoại
Độc thoại
nội tâm
nội tâm
H×nh
H×nh
thøc
thøc
- Là cuộc trò
- Là cuộc trò
chuyện giữa

chuyện giữa
hai hoặc
hai hoặc
nhiều người
nhiều người
- Nói một
- Nói một
mình, với
mình, với
chính mình,
chính mình,
thành lời
thành lời
- Nói một
- Nói một
mình không
mình không
thành lời
thành lời
DÊu
DÊu
hiÖu
hiÖu
-Có gạch
-Có gạch
đầu dòng
đầu dòng
giữa lời trao
giữa lời trao
và lời đáp

và lời đáp
- Có gạch đầu
- Có gạch đầu
dòng
dòng
- Không có
- Không có
gạch đầu
gạch đầu
dòng
dòng

? Nh÷ng lêi ®èi tho¹i, ®éc tho¹i, ®éc tho¹i néi
t©m lµ lêi cña nh©n vËt hay t¸c gi¶?
Gièng nhau: §Òu lµ lêi cña nh©n vËt.
B.LuyÖntËp:

Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong
đoạn trích sau đây :
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng
xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền
cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… Vẫn cái giọng rì rầm, rì
rầm thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ông lão khẽ nhúc nhích.
- Tôi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên :

- Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.
( Làng)

- Này thầy nó ạ.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Tôi thấy người ta
đồn
-
- Gì ?
- Biết rồi. !
Lời bà Hai
Lời ông Hai
Tác dụng : Với hình thức đối thoại trên, tác giả đã làm
nổi bật tâm trạng buồn bã, đau khổ và thất vọng của
ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc.

2. Bài tập 2:Cho đoạn trích sau:
Trong giờ kiểm tra toán, Hà gọi tôi:
-Mai ơi! Xong bài ch a? Cho mình xem bài.
-Cậu tự làm đi.
Nói rồi tôi tập trung làm bài. Hà gọi tôi vài ba lần nữa nh ng
tôi im lặng.Thực lòng tôi muốn để Hà tự v ơn lên bằng khả
năng của mình.
Tan buổi học,Hà gặp tôi, giận dỗi: -Bảo đ a bài cho tớ sao cậu
không đ a?đồ ích kỉ.
Dứt lời,Hà bỏ đi chỗ khác. Còn tôi đứng lại một mình với bao
cảm xúc khó tả

? H·y x¸c ®Þnh nh÷ng lêi ®èi tho¹i cã trong

®o¹n v¨n trªn?

2. Bài tập 2:Cho đoạn trích sau:
Trong giờ kiểm tra toán, Hà gọi tôi:
-Mai ơi! Xong bài ch a? Cho mình xem bài.
-Cậu tự làm đi.
Nói rồi tôi tập trung làm bài. Hà gọi tôi vài ba lần nữa nh ng
tôi im lặng.Thực lòng tôi muốn để Hà tự v ơn lên bằng khả
năng của mình.
Tan buổi học,Hà gặp tôi, giận dỗi: -Bảo đ a bài cho tớ sao cậu
không đ a?đồ ích kỉ.
Dứt lời,Hà bỏ đi chỗ khác. Còn tôi đứng lại một mình với bao
cảm xúc khó tả

? Hãy thêm yếu tố độc thoại nội tâm vào cuối đoạn
văn sao cho hợp lí?
tại sao Hà lại giận mình nhỉ? Mình làm thế là
tốt cho Hà mà. Hà ơi!Rồi cậu sẽ hiểu mình.

Chọn câu trả lời đúng và đủ nhất
1. Trong văn bản tự sự, đối thoại, độc thoại và độc
thoại nội tâm là những hình thức ngôn ngữ nào?
A. Ngôn ngữ tác giả
B. Ngôn ngữ nhân vật

2. Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là:
A. Những hình thức miêu tả ngoại hình nhân vật.
B. Những hình thức miêu tả tính cách nhân vật.
C. Những hình thức thể hiện nhân vật trong tác
phẩm tự sự.

D. Những hình thức nghệ thuật tu từ.

-Häc thuéc ghi nhí.
-Xem lai néi dung
bµi+ lµm bµi tËp 2.
- ChuÈn bÞ bµi
“luyÖn nãi ”.