GVHD: TS Nguyễn Thị Đào
Sinh viên: Phạm Thị Hồng
Lớp: 08CSM
-
Họ Rau răm
(Polygonaceae)
thuộc bộ Rau răm
(Palygonales), phân
lớp Cẩm Chướng
(Caryophylliadae),
Lớp Hai lá mầm
(Dicotyledoneae).
Đặc điểm:
-
Thõn: Cây thân cỏ hay thân bụi, đôi khi là dây leo.
-
Lá: th ờng mọc cách, các lá kèm ở gốc lá dính lại với nhau
thành 1 ống bao lấy gốc dóng gọi là bẹ chìa.
- Hoa: Cụm hoa kép gồm nhiều xim. Hoa nhỏ, th ờng l ỡng
tính, ít khi đơn tính, hoa đều, mẫu 3, không có cánh hoa.
-
Đài: gồm 3 - 6 mảnh, màu lục, trắng hay đỏ hồng, rời nhau
hay dính, tồn tại ở quả.
-
Nhị: 6, xếp thành 2 vòng, đôi khi 9 nhị.
-
Nhụy: gồm 3 lá noãn, ít nhiều dính lại, bầu trên, chứa 1
noãn thẳng ở đáy.
-
Quả: đóng, hạt có phôi thẳng và nội nhũ bột lớn.
K
3-6
C
0
A
6-9
G
(3)
Họ rau răm có 40 chi và khoảng 9000 loài phân bố chủ yếu là
vùng ôn đới phía Bắc. Ở nước ta gặp 11 chi với khoảng 45
loài
Họ này được chia thành hai phân họ:
•
Phân họ Polygonoideae được đặc trưng bởi sự thiếu vắng của
tổng bao và sự có mặt của bẹ chìa (các bao (vỏ, màng bọc)
phát triển từ các lá kèm ở các gốc lá đính kèm). Một số bẹ
chìa có các tua có lông. Phân họ này bao gồm khoảng 28 chi
và 800 loài.
•
Phân họ Eriogonoideae với khoảng 330 loài, chỉ tìm thấy tại
khu vực Tân Thế giới.
•
Antigonon: Ti gôn
•
Fagopyrum: Kiều mạch
•
Fallopia: Hà thủ ô đỏ
•
Polygonum: Nghể, rau
răm, cốt khí
•
Rheum: Đại hoàng
•
Rumex: Chút chít (dương
đề)
Pteropyrum
Pterostegia
Afrobrunnichia
Aristocapsa
Atraphaxis
Brunnichia
Gilmania
Goodmania
Polygonella
Các chi thường gặp
Cụm hoa kép
gồm nhiều xim,
hoa nhỏ thường
lưỡng tính ít khi
đơn tính không
có cánh hoa đài
gồm 3 – 6
mảnh, màu lục
trắng, đỏ hồng
nhị 6 xếp thành
2 vòng
Quả đóng
hạt có phôi
thẳng và nội
nhũ bột lớn
Một số đại diện:
Ðại hoàng (Rheum palmatum L. )
Hà thủ ô đỏ( Polygonum multiflorum Thunb)
Dây tigôn( Antigonon leptopus Hook. Et Arn.)
Cây chút chít ( Rumex wallichii Meissn)
Lúa mạch đen (Fagopyrum esculentum)
Cốt khí củ (Polygonum cuspidatum Sieb.et Zucc)
Rau răm (Polygonum odoratum Lour)
Thân: Cây thảo, thân mọc đứng, cao 30-80cm, phân
cành nhiều.
Lá hình tim tam giác, nhọn, có cuống; các lá ở phía
trên hầu như không cuống; bẹ chìa mỏng.
Hoa màu trắng hay hơi hồng, có cuống.
Quả ba góc nhọn, hơi vượt quá đài hoa, màu nâu đen
đen
Hạt có nội nhũ bột.
Phân bố: Ở nước ta thường trồng ở vùng núi cao như
Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà giang.
Công dụng: Bột dùng ăn, nấu cháo, làm bánh. Quả và
lá dùng làm thức ăn chăn nuôi gia súc.
Lúa mạch đen (Fagopyrum esculentum)
Còn có tên gọi là Kiều mạch
(Fagopyrum esculentum)
Hoa Kiều mạch (Fagopyrum esculentum)
Cây và quả lúa mạch đen
Thân dây leo, sống nhiều năm. Thân rễ phồng thành củ.
Lá mọc so le, có cuống dài. Phiến lá hình tim, đầu nhọn,
mép nguyên hoặc hơi lượn sóng, cả hạị mặt đều nhẵn. Bẹ
chìa mỏng.
Hoa chùm nhiều nhánh. Hoa nhỏ, mọc cách xa nhau ở kẽ
những lá bắc ngắn, mỏng. Bao hoa màu trắng, 8 nhụy. Đầu
nhụy hình mào gà rủ xuống.
Quả 3 góc, nhẵn bóng.
Phân bố: Cây mọc hoang ở hầu hết các tỉnh miền núi từ
Nghệ An trở ra, có nhiều ở Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Hà
Giang, một số tỉnh khác như Cao Bằng, Lạng Sơn, Hoà Bình
có số lượng ít hơn. Hiện nay, Hà thủ ô được trồng ở nhiều
nơi vùng ở phía Bắc (Vĩnh Phú) và cả ở phía Nam, cây mọc
tốt ở Lâm Đồng, Đắc Lắc, Phú Yên, Bình Định.
Hà thủ ô đỏ( Polygonum multiflorum Thunb)
Vị thuốc Hà thủ ô đỏ
Công dụng: Bổ máu, trị
thần kinh suy nhược, ngủ
kém, sốt rét kinh niên, thiếu
máu, đau lưng, mỏi gối, di
mộng tinh, bạch đới, đại
tiểu tiện ra máu, mẩn ngứa.
Uống lâu làm đen râu tóc
đối với người bạc tóc sớm,
làm tóc đỡ khô và đỡ rụng.
Hà thủ ô đỏ( Polygonum multiflorum Thunb)
Củ hà thủ ô
Trung Quốc Phát Hiện Hà Thủ ô Hình Người Nam Nữ
Rau răm (Polygonum odoratum Lour)
Thân: Cây thân thảo dễ trồng và mọc rất nhanh, nhất
là những nơi đất ẩm ướt.
Lá mọc so le, hình bầu dục ngọn giáo, cuống rất ngắn,
bẹ chìa ngắn ôm lấy thân, có nhiều gân song song mà
phần lớn kéo dài ra thành những sợi dài.
Hoa họp thành bông dài, hẹp, mảnh, đơn độc hay xếp
từng đôi hoặc thành chùm ít phân nhánh.
Quả nhỏ, có 3 cạnh, nhọn hai đầu, nhẵn và bóng.
Có vị cay nồng, mùi thơm đặc trưng, tính ấm,thường
làm gia vị, tác dụng trừ hàn, tiêu thực, sát trùng.
Dùng rau răm làm thuốc kích thích tiêu hóa, công dụng
chống lạnh bụng, đầy bụng khó tiêu, buồn nôn, tiêu chảy,
làm thuốc hạ sốt, thông tiểu, chữa chứng vọp bẻ, chữa rắn
cắn, các bệnh ngoài da như hắc lào, lang ben
Rau răm (Polygonum odoratum Lour):
Rau răm (Polygonum odoratum Lour):
Bẹ chìa
ngắn ôm
lấy thân
Thịt gà bóp rau răm.
Gỏi gà rau răm kiểu Miền Trung
Rau răm thường làm gia vị cho
một số món ăn:
Rau răm ăn với trứng vịt lộn.