1/6/2015
1
Cải cách quan trọng
Luật doanh nghiệp 2014
Ths. Phan Đức HiếuThs. Phan Đức Hiếu
Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và Trưởng Ban Môi trường kinh doanh và
Năng lực cạnh tranhNăng lực cạnh tranh
Viện nghiên cứu quản lý kinh tế TWViện nghiên cứu quản lý kinh tế TW
Nội dung chínhNội dung chính

Vị trí, vai trò Luật doanh nghiệpVị trí, vai trò Luật doanh nghiệp

Nhận diện doanh nghiệp/tập đoànNhận diện doanh nghiệp/tập đoàn

Quyền kinh doanhQuyền kinh doanh

Quản trị doanh nghiệpQuản trị doanh nghiệp

Bảo vệ cổ đông/nhà đầu tưBảo vệ cổ đông/nhà đầu tư

Quản lý nhà nướcQuản lý nhà nước
1/6/2015
2
Vị trí, vai trò LDNVị trí, vai trò LDN
Gia nhập
thị trường
Giao dịch
Trật tự
thị trường
Rút khỏi thị
trường

Sở Hữu
Luật doanh
nghiệp
Mục tiêu sửa đổiMục tiêu sửa đổi

Đưa doanh nghiệp trở Đưa doanh nghiệp trở
thành một công cụ thành một công cụ
kinh doanh rẻ hơn và kinh doanh rẻ hơn và
an toàn hơn => qua an toàn hơn => qua
đó hấp dẫn hơn cho đó hấp dẫn hơn cho
nhà đầu và tăng nhà đầu và tăng
cường thu hút và huy cường thu hút và huy
động tốt hơn nữa mọi động tốt hơn nữa mọi
nguồn lực và vốn đầu nguồn lực và vốn đầu
tư vào sản xuất, kinh tư vào sản xuất, kinh
doanh.doanh.
1/6/2015
3
Công ty
Công ty = ?Công ty = ?
Cổ đông A
Cổ đông B
Cổ đông
Cổ đông C
Tài sản
(tài sản góp vốn
& tài sản khác)
Sở hữu
Trung thành
& cẩn trọng

Quản
lý
Người quản lý
Người lao động
Khách hàng
Nhà cung cấp
DNTN DNTN –– sole proprietorshipsole proprietorship
Doanh nghiệp tư nhân
Là doanh nghiệp do 1 cá nhân làn
chủ. Chủ doanh nghiệp chịu trách
nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình
với các nghĩa vụ của doanh nghiệp
Gần như không có gianh giới phân
biệt giữa Doanh nghiệp và chủ doanh
nghiệp
Các chủ nợ
Toàn bộ tài sản của cá nhân
chủ doanh nghiệp (kể cả tài
sản của doanh nghiệp)
1/6/2015
4
Công ty hợp danh Công ty hợp danh –– partnershippartnership
Liên kết của các cá
nhân, tổ chức nhằm
kinh doanh dưới một
tên chung
Công ty độc lập và
phân biệt với thành
viên góp vốn
Thành viên

góp vốn
Đơn thuần là
nhà đầu tư
Thành viên
hợp danh
Vừa là nhà
đầu tư+người
quản lý
Các chủ nợ của công ty
Tài sản của c.ty
Tài sản của
cá nhân
thành viên
hợp danh
Tài
sản
của
cá
nhân
thành
viên
góp
vốn
Công ty TNHH & CPCông ty TNHH & CP
Công ty
TNHH&CP
Pháp nhân độc lập
và phân biệt với
thành viên góp vốn
Các chủ nợ của công ty

Tài sản của c.ty
Tài sản của
cá nhân
thành
viên/cđ
Tài sản của
cá nhân
thành
viên/cđ
Thành viên
/ Cổ đông
Là nhà đầu tư;
họ có thể thuê
người khác
quản lý công ty
1/6/2015
5
Tập đoàn

Những tập đoàn
giầu hơn quốc gia:
– GDP của Na Uy:
414,46 tỷ USD
– Doanh thu của
Walmart: 421,89 tỷ
USD
– Nếu là một quốc
gia, Warmart sẽ xếp
thứ 25 trên thế giới.
Bản chất Tập đoàn ?Bản chất Tập đoàn ?


Hình thành tập đoàn mang bản chất kinh té Hình thành tập đoàn mang bản chất kinh té
=> giảm rủi ro + ưu thế của sự hợp tác có => giảm rủi ro + ưu thế của sự hợp tác có
tổ chức và ổn định lâu dàitổ chức và ổn định lâu dài

Đặc điểm:Đặc điểm:
–– Tập hợp các công ty. Có thể là một tổ chức (có Tập hợp các công ty. Có thể là một tổ chức (có
bộ máy), nhưng không phải là thực thể pháp bộ máy), nhưng không phải là thực thể pháp
luật (không tạo ra bởi 1 thủ tục theo pháp luật)luật (không tạo ra bởi 1 thủ tục theo pháp luật)
–– Các công ty trong “tập đoàn” là các công ty, Các công ty trong “tập đoàn” là các công ty,
pháp nhân độc lập; có “quan hệ” chi phối & pháp nhân độc lập; có “quan hệ” chi phối &
thông thường có 1 công ty chi phối các thành thông thường có 1 công ty chi phối các thành
viên còn lại = công ty mẹ.viên còn lại = công ty mẹ.
1/6/2015
6
Mô hình hình thápMô hình hình tháp
Choten
Hitotsu Ni
Hitotsu Ichi
Futatsu Ichi
Futatsu Ni
Futatsu San
Futatsu Yon
Mittsu Ichi
Mittsu Ni
Mittsu San
Mittsu Yon
Mittsu Ichi
Mittsu Ni
Mittsu San

Mittsu Yon
các cổ đông bên ngoài
Yottsu Ni
Yottsu Ichi
Yottsu Ni
Yottsu Ichi
Yottsu Yon
Yottsu San
Yottsu Ni
Yottsu Ichi
Yottsu Ni
Yottsu Ichi
Yottsu Ni
Yottsu Ichi
Yottsu Yon
Yottsu San
Yottsu Ni
Yottsu Ichi
< 50%
< 50% < 50% < 50%
< 50%
> 50%
> 50%
> 50%
> 50%
Tập đoàn kinh tế nhà nướcTập đoàn kinh tế nhà nước
1/6/2015
7
Tập đoàn “tư nhân”Tập đoàn “tư nhân”
AMV Medical JSC

AMV
vaccine
JSC
AMV
Phar
Ltd
AMV
Diagnos-
tic
Ltd
AMV
Biological
Ltd
AMV
Trading
Ltd
Chủ tịch tập
đoàn
Hội đồng
GĐ
Ban cố
vấn
Tập đoànTập đoàn

Lưu ý:Lưu ý:
–– Tập đoàn không phải là một loại hình doanh Tập đoàn không phải là một loại hình doanh
nghiệp cụ thể; không thủ tục thành lập, không nghiệp cụ thể; không thủ tục thành lập, không
cơ cấu tổ chức quản lý bắt buộc.cơ cấu tổ chức quản lý bắt buộc.
–– Thành viên trong tập đoàn, trong quan hệ với Thành viên trong tập đoàn, trong quan hệ với
bên thứ ba đều là pháp nhân độc lập (không đại bên thứ ba đều là pháp nhân độc lập (không đại

diện cho tập đoàn)diện cho tập đoàn)
–– Có thể dùng tên “tập đoàn” là một thành tố Có thể dùng tên “tập đoàn” là một thành tố
trong tên doanh nghiệp. Nhưng bản thân từ “tập trong tên doanh nghiệp. Nhưng bản thân từ “tập
đoàn” không tạo nên tập đoànđoàn” không tạo nên tập đoàn
1/6/2015
8
Tập đoàn

Điểm mới Luật Doanh nghiệp 2014 – cấm
sở hữu chéo:
– Công ty con không được góp vốn, mua cổ phần
công ty mẹ
– Các công ty con của cùng một công ty mẹ không
được cùng nhau góp vốn, mua cổ phần để sở
hữu chéo lẫn nhau
– Các công ty con của cùng một công ty mẹ mà
trong đó Nhà nước sở hữu >65% vốn điều lệ
không được cùng nhau góp vốn thành lập doanh
nghiệp
Tập đoàn hóa chất
Tập đoàn hóa chất
HANICHEMCO
(100%)
Cty cổ phần hóa
chất Hưng Phát
(64%)
Cty cổ phần XNK
phân bón Bắc
Giang (36%)
Cty Cổ phần

phân bón Bình
Điền (>65%)
Cty Cổ phần Sơn
tổng hợp Hà nội
(<50%)
Cty Cổ phần
ABC
1/6/2015
9
Quyền kinh doanh
Luật doanh nghiệp 2005
Từ
2000-
nay
Thực chất là
được làm
những gì sau
khi được đăng
ký !
Không ai biết
chính xác
ngành nghề
nào cấm,
ngành nghề
nào kinh doanh
có điều kiện &
điều kiện kinh
doanh đó là gì
Doanh nghiệp
được làm

những gì mà
pháp luật
không cấm –
1/6/2015
10
Luật doanh nghiệp 2005
Từ
2000-
nay
Thống kê hiện
nay:
+ Ngành nghề
cấm: 51
+ Ngành nghề
kinh doah có
điều kiện: 398
+ Quy định ở hơn
403 văn bản các
loại
+ Hàng nghìn các
yêu cầu về điều
kiện kinh doanh
+ 78,5% ngành
nghề KD có điều
kiện phải có sự
chấp thuận trước
khi kinh doanh
Luật doanh nghiệp 2014
Từ
1/7/2015

Doanh nghiệp
tự chủ, chủ
động kinh
doanh ngành
nghề mà Luật
không cấm;
kinh doanh
nghành nghề
có điều kiện
sau khi có đủ
điều kiện
Giấy chứng
nhận đăng
ký doanh
nghiệp
không ghi
ngành nghề
kinh doanh
của doanh
nghiệp
Công bố công
khai danh mục
loại trừ:
(1) 06 ngành
nghề cấm kinh
doanh
(2) 267 ngành,
nghề kinh doanh
có điều kiện
1/6/2015

11
Quyền kinh doanh

Thủ tục về đăng ký
thay đổi nội dung
đăng ký kinh doanh:
– Đăng ký thay đổi nội dung
GCN đăng ký doanh nghiệp
– Thông báo thay đổi khác
trong nội dung đăng ký
doanh nghiệp trong thời
hạn 10 ngày kể từ ngày có
thay đổi
Đăng ký doanh nghiệp

Tiếp tục thuận lợi hóa
thủ tục ĐKDN
– Bãi bỏ các yêu cầu về điều
kiện kinh doanh tại thời
điểm đăng ký thành lập
doanh nghiệp, như: yêu cầu
về chứng chỉ hành nghề,
xác nhận vốn pháp định.
– Hài hòa hóa thủ tục ĐKDN
với thuế, lao động, bảo hiểm
xã hội.
1/6/2015
12
Gia nhập thị trường
Luật Doanh

nghiệp
Luật Doanh
nghiệp
NĐ của CP về
quản lý con dấu
NĐ của CP về
quản lý con dấu
• Đăng ký
kinh
doanh
• 14 ngày
1
• Đăng
công bố
thông tin
ĐKDN
• 5 ngày
2
• Khắc dấu
• 6 ngày
3
• Đăng ký
con dấu
• 1 ngày
4
• Mở tài
khoản
ngân hàng
• 1 ngày
5

• Nộp thuế
môn bài
• 1 ngày
6
• Mua hóa
đơn VAT
• 10 ngày
7
•Đăng ký lao
động
•1 ngày
8
•Đăng ký
bảo hiểm xã
hội
•1 ngày
9
•Đăng ký
thành lập
Công đoàn
•7 ngày
10
Luật Ngân hàng Luật Thuế Luật Thuế
Luật Lao động
Luật Bảo hiểm xã hội Luật Công đoàn
Gia nhập thị trường
1/6/2015
13
Gia nhập thị trường
• Đăng ký kinh doanh

• Đăng công bố thông tin
ĐKDN
• Đăng ký lao động
• Đăng ký bảo hiểm xã hội
• Từ 1- 3 ngày
1
• Mua hóa
đơn thuế
VAT
2
• Công khai
mẫu dấu
• 1 ngày
3
• Mở tài
khoản
ngân
hàng
• 1 ngày
• Đăng ký
thành lập
Công đoàn
• 1 ngày
6
5
• Nộp
thuế
môn bài
• 1 ngày
4

Nguồn gốc con dấu doanh nghiệpNguồn gốc con dấu doanh nghiệp
2626
Đế chế La Mã
Người La Mã cổ đại sử dụng con dấu riêng để xác thực các chúc thư
và văn bản cá nhân. Trong Đế chế La Mã, các công ty sử dụng con
dấu để bảo đảm cho hàng hóa trong giao dịch thương mại. Tuy
nhiên, vào thời Hoàng đế Justinian (năm thứ 6 sau Công Nguyên),
việc đánh dấu chéo được chấp nhận để mang lại hiệu lực cho văn
bản, và việc sử dụng con dấu riêng và con dấu chung không còn
thông dụng.
Pháp
Ở Pháp, con dấu được công chứng viên sử dụng nhiều nhất để xác
thực các văn bản pháp lý và giấy chứng nhận sở hữu đất. Việc đóng
dấu công chứng hoặc dán tem hoàng gia vào giấy tờ là để bảo đảm
cho giá trị của giấy tờ đó. Thói quen đóng dấu trên văn bản pháp lý
và giấy tờ của hoàng gia chỉ thông dụng cho tới thế kỷ 19, sau đó
con dấu không còn được sử dụng nữa.
Anh
Con dấu từng được sử dụng cho cả mục đích công và tư. Đạo
luật Con Dấu Lớn của Anh năm 1688 là đạo luật đầu tiên chính
thức công bố việc sử dụng con dấu công ty là một yêu cầu để
thành lập công ty. Hơn nữa, vào thế kỷ thứ mười bảy, các
nguyên tắc thông luật quy định rằng các công ty cần có con
dấu chung để xác thực tính hợp pháp của các văn bản và giao
dịch của công ty.
1/6/2015
14
Dấu của doanh nghiệp

Doanh nghiệp quyết định

nội dung, hình thức con
dấu; đảm bảo 2 nội dung
tối thiểu: tên + mã số

Thay đổi cách thức quản
lý; thay thủ tục khắc dấu
= công khai mẫu dấu
 Sử dụng: tùy thuộc vào
loại giao dịch và doanh
nghiệp.
Đại diện theo pháp luật

Người đại diện
theo pháp luật:
– Địa vị pháp lý = ?
– Công ty có thể có
nhiều hơn 1
người đại diện
– Điều lệ = xác
định cụ thể quyền
và nghĩa vụ.
1/6/2015
15
Vốn công ty cổ phần
Cổ phần được
quyền phát hành
h
1
30%
70%

Cổ phần đã
phát hành
=
Vốn điều lệ
Cổ phần
chưa
phát
hành
Quản trị công ty cổ phầnQuản trị công ty cổ phần
Một số khái niệm:Một số khái niệm:

Board of directorsBoard of directors

DirectorsDirectors

Executive directorExecutive director

NonNon executive directorexecutive director

Independent directorIndependent director
 Chief Executive Officer Chief Executive Officer
(CEO)(CEO)

Hội đồng quản trịHội đồng quản trị

Thành viên HĐQTThành viên HĐQT

Thành viên HĐQT độc Thành viên HĐQT độc
lậplập
 Giám đốc/Tổng giám Giám đốc/Tổng giám

đốcđốc
1/6/2015
16
Quản trị công ty cổ phầnQuản trị công ty cổ phần
Đại hội đồng cổ đôngĐại hội đồng cổ đông
Hội đồng quản trịHội đồng quản trị
Ban kiểm sóatBan kiểm sóat
Giám đốc/Tổng giám đốcGiám đốc/Tổng giám đốc
   
Quản trị công ty cổ phầnQuản trị công ty cổ phần
Đại hội đồng cổ đông
Hội đồng quản trị
Giám đốc/Tổng giám đốc
Thành viên Thành viên độc lập
   
1/6/2015
17
Quyết định của công tyQuyết định của công ty
Quyết
định
Trình tự, thủ
tục
Điều kiện
(họp)
Tỷ lệ tán
thành
Thẩm quyền
Điều kiện họpĐiều kiện họp
65%
• Lần 1

51%
• Lần 2
X%
• Lần 3
Họp
HiệnHiện naynay MớiMới
51%
• Lần 1
33%
• Lần 2
X%
• Lần 3
Họp
1/6/2015
18
Tỷ lệ tán thànhTỷ lệ tán thành
65%
• QĐ
thông
thường
75%
• QĐ quan
trọng
Họp
HiệnHiện naynay MớiMới
51%
• QĐ
thông
thường
65%

• QĐ quan
trọng
Họp
Bảo vệ cổ đông: nguồn gốcBảo vệ cổ đông: nguồn gốc

Cổ đông đồng thời Cổ đông đồng thời
là người quản lý: là người quản lý:
thực tế cho thấy thực tế cho thấy
không có bằng không có bằng
chứng rõ ràng về chứng rõ ràng về
giảm rủi ro và tăng giảm rủi ro và tăng
lợi ích công ty + Lo lợi ích công ty + Lo
sợ rủi ro + passive sợ rủi ro + passive
investorinvestor
1/6/2015
19
Bảo vệ cổ đông: nguồn gốcBảo vệ cổ đông: nguồn gốc

Giám sát của người Giám sát của người
đại diện [HĐQT & đại diện [HĐQT &
thành viên độc lập thành viên độc lập
(Board of director)(Board of director)
=> Mâu thuẫn nội => Mâu thuẫn nội
tại/tiềm tàng giữa tại/tiềm tàng giữa
cổ đông và người cổ đông và người
quản lý => Vấn đề quản lý => Vấn đề
đại diện (agency đại diện (agency
theory).theory).
Bảo vệ cổ đông: Nguyên tắcBảo vệ cổ đông: Nguyên tắc


Bảo vệ CĐBảo vệ CĐ
–– Đối xử công bằngĐối xử công bằng
–– Bảo vệ lợi ích hợp Bảo vệ lợi ích hợp
pháp (khỏi bị chiếm pháp (khỏi bị chiếm
đoạt).đoạt).

Cân bằng= optimalCân bằng= optimal
–– Quy định & mức độ Quy định & mức độ
“bảo vệ” và việc bị “bảo vệ” và việc bị
“lạm dụng” “lạm dụng”
1/6/2015
20
Bảo vệ cổ đông: thực trạngBảo vệ cổ đông: thực trạng
9998
98
78
92
91
104
93
157
169
166
173
172
170
165
170
0
20

40
60
80
100
120
140
160
180
200
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
X?p h?ng chung B?o v? nhà d?u tu
Bảo vệ cổ đông: thực trạngBảo vệ cổ đông: thực trạng
1/6/2015
21
Trách nhiệm người quản lýTrách nhiệm người quản lý
Người quản lý
Quyền
+
Nghĩa vụ
Thực hiện
Trung thành Trung thực Cẩn trọng
Khởi kiện người quản lýKhởi kiện người quản lý

Kiện người quản lý / Kiện người quản lý /
kiện phái sinh:kiện phái sinh:
–– Tạo thuận lợi cho cổ Tạo thuận lợi cho cổ
đông khởi kiện: nghĩa vụ đông khởi kiện: nghĩa vụ
chứng minh, chi phí, thủ chứng minh, chi phí, thủ
tục,…tục,…
–– Tổ chức giúp khởi kiện: Tổ chức giúp khởi kiện:

Hội đồng doanh nghiệp ở Hội đồng doanh nghiệp ở
Hà Lan Hà Lan ––
Ondernemingskamer.Ondernemingskamer.
1/6/2015
22
Khởi kiện người quản lýKhởi kiện người quản lý

Hiện nayHiện nay

Mới:Mới:
–– Trực tiếp hoặc nhân Trực tiếp hoặc nhân
danh công ty trực danh công ty trực
tiếp khởi kiện người tiếp khởi kiện người
quản lýquản lý
–– Chi phí hợp lý cho Chi phí hợp lý cho
khởi kiện được công khởi kiện được công
ty bồi hoàn, nếu ty bồi hoàn, nếu
thắng kiệnthắng kiện
Cổ đông
Có BKSKhông có BKS
Tòa án
Quản lý nhà nướcQuản lý nhà nước
Doanh
nghiệp
Nhà nước
Bên liên
quan
Nội bộ DN
Xã hội