ĐẠI HỌC BÁCH KHOA ĐÀ NẴNG
KHOA HÓA
GVHD: Nguyễn Hoàng Minh
SVTH: Lê Trọng Quỳnh Bích
Lê Thị Sương
Trần Thị Thanh Nhã
Ngô Thị Vân
Phân bón hữu cơ vi sinh có bổ sung vi sinh vật có lợi là sản
phẩm được sản xuất từ các nguồn nguyên liệu hữu cơ khác
nhau, nhằm cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng, cải tạo
đất, chứa một hay nhiều chủng vi sinh vật sống được tuyển
chọn với mật độ đạt tiêu chuẩn qui định, góp phần nâng cao
năng suất, chất lượng nông sản. Phân hữu cơ vi sinh vật
không gây ảnh hưởng xấu đến người, động vật, môi trường
sinh thái và chất lượng nông sản. Bên cạnh việc cải thiện
năng suất cây trồng cũng như phẩm chất nông sản (mà biểu
hiện rõ nhất thông qua chỉ số dư tồn nitrate trong sản phẩm),
hiệu quả của phân hữu cơ vi sinh còn thể hiện qua việc cải
thiện tính chất đất bao gồm đặc tính vật lý, hoá học và sinh
học đất.
Nước ta là nước nông nghiệp lúa nước, lượng rơm rạ thải ra
là rất lớn nên việc sử dụng rơm rạ để làm phân hữu cơ vi sinh
sẽ làm tăng hiệu quả sản xuất và sử dụng phân bón.
I/ Phân hữu cơ vi sinh
- Có rất nhiều chủng vi sinh vật có ích được sử
dùng để sản xuất phân hữu cơ vi sinh làm tăng
năng suất cây trồng, trong đó có chủng nấm
Trichoderma. Trichoderma sống trên các xác bã
thực vật và các chất hữu cơ trong đất nhưng
không gây hại cho thực vật, một số loài cây trồng
- Trichoderma vừa có khả năng phân hủy cellulose
vừa có khả năng đối kháng lại các loài nấm gây
bệnh ở thực vật nên việc dùng Trichoderma trong
phân bón là lựa chọn tốt vừa bảo vệ được cây
trồng, tăng thêm thu nhập, giảm chi phí đầu tư và
bảo vệ môi trường.
II/ Đặc điểm của nấm Trichoderma
- Trichoderma được xếp vào nhóm nấm nhỏ, phân bố
ở hầu hết các loại đất trên thế giới. Phát triển tốt trên
các loại đất giàu chất dinh dưỡng hoặc trên tàn dư
thực vật.
- Nhánh bào tử không màu, sợi nấm không màu có
vách ngăn, có khả năng phân nhánh nhiều và cho
lượng bào tử lớn.
- Hầu hết sinh sản vô tính bằng bào tử bụi nang bằng
những giá bào tử có có hình dạng khác nhau xếp
thành chuỗi (đính bào tử) ở đầu ngọn có cuống bào
tử.
- Khuẩn lạc nấm có màu lục (khi tăng trưởng dưới
nắng mặt trời).
Một số loại nấm trichoderma
T. fertile
T. viridi
trên môi trường agar
T. reesei
T. harzianum
Công dụng của nấm Trichoderma
- Kháng nấm gây bệnh như vàng lá, thối rễ
trên cây cam, quýt, cây ăn quả, cây tiêu.
- Khống chế tuyến trùng cắn rễ truyền bệnh
sclerotium rolfsii, Fusarium oxysporum,
Rhizoctonia trên cây ớt, cà chua, dưa leo, dư
hấu, bí đao, bầu
- Phân giải cellulose, xác bã thực vật, gốc rạ,
phân giải hợp chất lân khó tan thành dễ tiêu.
- Cắt các liên kết keo đất, làm đất tơi xốp, tái
tạo mùn cho đất, chống thoái hoá và xói mòn
đất.
- Tăng khả năng hấp thụ phân bón, kích thích
bộ rễ vươn dài, nhiều lông hút, ăn sâu.
Quy trình sản xuất chế
phẩm sinh học từ nấm
Trichoderma
Bao gói/bảo quản
Thanh trùng
Than bùn
Nấm Trichoderma
Nuôi trên môi trường PDA
Phối trộn (w = 50-60%)
Dịch lên men
Lên men (mt Potatoes – Dextrose)/ 1 tuần
Ủ hiếu khí/ 30
o
C
Một số chế phẩm Trichoderma
Cơ chế phân hủy cellulose của Trichoderma
Sinh tổng hợp các enzyme cellulase,
chitinase, protease, pectinase, amlylase nên
có khả năng phân giải tốt các chất xơ, chitin,
lignin, pectin trong phế thải hữu cơ thành
các đơn chất dinh dưỡng, tạo điều kiện cho
cây hấp thu được dễ dàng. Tiết ra enzyme
xylanase phân hủy xylan trong thành tế bào
thực vật giúp rút ngắn thời gian phân hủy
rơm rạ mà mang lại hiệu quả cao.
Quy trình sản
xuất phân rơm rạ
hữu cơ
Phân rơm rạ hữu cơ
Phun
ure 1kg/100L
nước
Phân chuồng, rơm
rạ (1 tấn)
Chế phẩm sinh học
trichoderma
(3-4kg)
Super lân
(30 - 40 kg)
Phối trộn
Ủ (w = 50-55%)
Đảo lần 2 (w = 50-55%)
Đảo trộn lần 1, đậy bạt (to =60°C)
4 – 5 ngày
25 – 30 ngày
- Kết quả còn cho thấy khi bón liên tục phân rơm
hữu cơ và bón giảm lượng phân hóa học cây lúa ít
bị nhiễm sâu bệnh hơn so với chỉ bón hoàn toàn
phân hóa học.
- Bón phân rơm hữu cơ thì nồng độ Silic trong thân
cây lúa cao hơn so với những lô không bón phân
hữu cơ từ đó giúp cây lúa chống chịu đối sâu bệnh
tốt hơn.
- Bón phân rơm hữu cơ thì mật số vi sinh vật đất,
lượng protein hoàn trả lại trong đất cao và từ đó độ
xốp của đất có phần cải thiện hơn so với bón hoàn
toàn phân hóa học.
Mang lại hiệu quả kinh tế từ 1.872.000 –
2.475.000 đồng so với bón đơn thuần phân hóa
học chỉ mang lại hiệu quả 1.829.000 đồng.
Phân hữu cơ đóng một vai trò rất quan trọng đối
với họat động của vi sinh vật trong đất, góp phần
duy trì độ phì của đất và cung cấp dưỡng chất cần
thiết cho cây trồng tăng trường và phát triền.
Bón phân rơm hữu cơ dài hạn góp phần cải thiện
được lý tính của đất và cải thiện được độ phì sinh
học của đất chuyên canh cây lúa.
III/ ƯU, NHƯỢC ĐIỂM CỦA PHÂN RƠM RẠ HỮU
CƠ SỬ DỤNG CHỦNG NẤM TRICHODERMA
ƯU ĐIỂM
- Tận dụng được phế liệu thực vật làm nguyên liệu
sản xuất
Bảo vệ rễ cây khỏi các tác nhân gây bệnh
- Giảm thiểu việc dùng thuốc trừ sâu hóa học để tiêu
diệt các nấm gây bệnh
- Giảm thiểu dùng phân bón hóa học
- Giảm thiểu ô nhiễm môi trường
Không gây hại cho người và vật nuôi
- Có phổ đối kháng rộng trên các loài nấm gây bệnh
trên cây trồng
ƯU ĐIỂM
- Sử dụng nhiều cơ chế để kháng lại các vi sinh
vật gây bệnh
- Tồn tại lâu dài trong đất nhờ khả năng tự sản
sinh ra bào tử
- Phát triển nhanh trong đất
- Đẩy nhanh quá trình hấp thu chất dinh dưỡng
và kích thích tăng trưởng cây trồng
NHƯỢC ĐIỂM
- Hiệu quả chậm
- Nguyên liệu nhiều nhưng khó thu gom và xử
lý.
- Trình độ sản xuất còn yếu kém
Kết luận
Việc sử dụng phân hữu cơ sử dụng chủng nấm Trichoderma
trong sản xuất nông nghiệp hạn chế hoá chất bảo vệ thực vật và
phân bón hoá học góp phần cải thiện chất lượng nông sản, độ
phì nhiêu của đất, đảm bảo nhu cầu phát triển bền vững trong
khi vẫn đảm bảo khả năng duy trì năng suất cây trồng. Ngoài ra,
các chủng vi sinh vật có ích khác khi được bổ sung vào phân
hữu cơ sinh học còn giúp cải thiện độ phì tự nhiên của đất, giảm
chi phí do phân bón vô cơ. Hàm lượng chất dinh dưỡng cao và
có chất lượng trong phân hữu cơ sinh học còn giúp cải thiện tính
bền vật lý đất và hấp phụ một số nguyên tố gây bất lợi cho cây
trồng. Vì vậy là các kỹ sư công nghệ sinh học tương lai, chúng ta
cần tìm ra nhiều loại vi sinh có ích khác, sản xuất nhiều loại
phân hữu cơ vi sinh hơn nữa để tăng năng suất, chất lượng cây
trồng, nhằm đưa nền nông nghiệp của nước ta ngày càng phát
triển.