KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

1

À
1.

Àa tịnh thị vûúáng núå tịnh
Trấch ngûúâi àậ vêåy, trấch mịnh sao àêy!
VNP7 233

2.

Àậ bìn lẩi gic thïm bìn
Mûa dưng chûa tẩnh nûúác ngìn lẩi thïm.
CVPD 26

3.

Àậ cam chõu bẩc vúái tịnh,
Cha xn àïí tưåi mưåt mịnh cho ûng.
CHG 15

4.

Àậ cam qën qt mấ àâo
Nhûäng mong chim nhẩn mai trao chó hưìng.
HPV 120

5.

Àậ chïët mâ nïët khưng chûâa
Àïën mai ài chúå, chưå1 dûâa lẩi ùn.

a

TNPD I 111
BK a - Àïën mai ài chúå soå dûâa lẩi ùn NNPD 52

6.

Àậ chđch2 phng loan, chia mân un thy3

1

Chưå: gùåp.
Chđch: lễ loi.
3
Un thy: Un lâ chim un. Un ûúng lâ chim trưëng vâ mấi bao giúâ cng sưëng
thânh àưi nïn thûúâng lâ biïíu tûúång ca cùåp vúå chưìng hẩnh phc. Thy lâ chim trâ. Chia mân
un thy lâ chia rệ lûáa àưi.
2


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

2

Àâo àâ cấch lđ, cc nổ xa lan
Kiïëng kia àậ vúä khố hân

Khun anh chúá tiïëc, hậy lo àâng thêët gia. dïỵ
DCNTB II 96

7.

Àậ chúi, chúi chưën mơ miïìu
Trùm gûúm kïì cưí cng liïìu mâ chúi.
TCBD IV 100

8.

Àậ cố con mùỉt thị xem àâng

a

Cố phẫi cêån thõ mâ ngố quâng ngố q.
TCBD I 606 TNPD I 120
BK a - Àậ cố con mùỉt xem àâng NNPD 52

9.

Àậ cố mưåt lûúåt thị thưi.
Lûúåt nây, lûúåt khấc thò àúâi khinh chï.
NNPD 52 TCBD II 250 TNPD I 111

10.

Àậ àânh canh cẫi nêëu gûâng
Chùèng ùn thị chúá xin àûâng móa mai.
NGCK 130a

BK a - Khưng ùn thị chúá xin àûâng móa mai HPV 157

11.

Àậ àânh cùỉt tốc ài tu,
Mưåt ngây cûãa Phêåt mûúâi thu cội trêìn.
CHG 31

12.

Àậ àânh mưåt phêån àô àûa bïën khấc
Thẫm thûúng thên em chïëch mấc lễ àưi
Sao khưng kiïëm núi mư mâ tûúng tûåa,
phêën lẩt hoa trưi hïët tïì
- Em hậy àang côn trang àiïím tốc mêy
Àẩo phu qn chûa xûáng, em úã vúái mể thêìy côn hún.
DCBTT 188

13.

Àậ àânh mưåt phêån thûúng ưi!

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

3

Ba1 tân cng àúåi, phêën trưi cng chúâ.

DCBTT 254

14.

Àậ àânh nïn thiïëp nïn3 thï
Nïn chùn nïn chiïëu ta vï cho trôn
Non môn nhûng ngậi khưng môn
Trùm nùm tđnh cåc vng trôn àêëy àêy.
CDTH 107

15.

Àậ ài ùởn quaỏn thũ nựỗm
Con ve kùu khửng sỳồ, con huõm gêìm khưng lo.
CDTCM 256

16.

Àậ giâu thị lẩi giâu thïm

a

Àậ khố thị khố cẫ àïm lêỵn ngây

b

ANPT 19a ÀNQT 84a HT 252 LHCD 15a NNPD 52
BK a - Ngûúâi giaâu thúâi lẩi giâu thïm NASL III 20a
b - Ngûúâi khố thúâi khố cẫ àïm lêỵn ngây NASL III
- Àậ khố lẩi khố cẫ àïm lêỵn ngây

TCBD I 606 TCBD II 455
TCBD I 111 VNP 1 II 30

17.

Àậ lêu khưng gùåp bẩn vâng
Nay gùåp bẩn vâng lông câng thïm ti
Nghơ àïën ên tịnh giố thoẫng, mêy bay
Kïí tûâ ngây xa cấch àïën nay
Lông ta ngú ngêín àùỉng cay mn phêìn
Côn gị mâ thúã mâ than
Côn anh qua lẩi ên cêìn anh úi!
Anh àậ cố vúå rưìi
Nhû àa cố àưi
Bỗ mịnh em lú lûãng mưì cưi mưåt mịnh.
1

Ba: Hoa (tiïëng àõa phûúng).


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

4

TCBD I 251

18.

Àậ lêu múái gựồp baồn quen
Cuọng bựỗng nờởu chaỏo ửợ en xanh loõng.

DCNTB I 193

19.

aọ liùỡu muửởi mựồn dỷa xanh
Gửởi rỳm nựỗm ờởt theo anh bêån nây.
DCBTT 126

20.

Àậ lông àm bổc u vị

a

Thúâi anh àùỉp àiïëm trùm bïì dẩi khưn

b

TCBD II 329 TNPD I 111
BK a - Àậ lông àm bổc vị u TCBD II 233
b - Thúâi anh àùỉm àiïëm trùm àiïìu dẩi khưn TCBD II
- Thị anh àùỉm àiïëm mổi bïì daồi khửn NGCK 144a

21.

aọ mang lờởy caỏi thờn tựỗm
Khửng vỷỳng tỳ nỷọa, cuọng nựỗm trong tỳ.
HHN 168 HT 184
BK a - Khửng tỳ vỷỳng nỷọa cuọng nựỗm trong tỳ VNP 7 230


22.

aọ mang lờởy caỏi thờn tựỗm
Khửng vỷỳng tỳ nỷọa, cuọng nựỗm trong tỳ
ùm nựỗm tỳ tỷỳóng tỷỳóng tỳ
Chiùm bao thêëy bêåu,1 dêåy súâ chiïëu khưng.
DCNTB I 112

23.

Àậ mang nhên ngậi vâo mịnh
Bỗ ài thị tiïëc cưng trịnh xûa nay.
CHG 13 DCBTT 266

24.

Àậ mong kïët nghơa tûúng giao
Lông côn mú tûúãng cêy cao lấ dâi
Bêy giúâ bn bấn theo ai
1

Bêåu: Àẩi tûâ ngưi thûá hai, nghơa lâ: cư, chõ, bẩn,... (thûúâng chó con gấi).

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

5


Nùång àêìu chûä hiïëu, nhể vai chûä tịnh
Hiïëu tịnh bìn bûåc trong mịnh
Súå thêìy hậi mể lâm thinh vui cûúâi.
CDTH 123 - 124

25.

Àậ múâi khưng lệ khưng vâo
Sưng sêu cha biïët, cố sâo cùỉm chûa?
- Biïët lâ anh úã mư àêy
Cúá chi lẩi hỗi sưng nây sêu nưng?
Phêån em lâ gấi chûa chưìng
Lâm chi àậ biïët sêu nưng thïë nâo?
DCTH 158

26.

Àậ mûâng qua hẩn cûá mưn,
Ai hay thấi tụë1 hậi côn úã sau.
NQPN 38

27.

Àậ nguìn hai chûä àưìng têm,
Câng dêìy nghơa trûúác câng thêm ên tũnh.
CHG 5

28.

aọ rựỗng laõ nghụa vỳồ chửỡng

Dờỡu cho nghiùng nuỏi, cẩn sưng chùèng àúâi.
DCNTB II 151

29.

Àậ sa lúâi hển khi chiïìu
Tưëi trúâi nhû mûåc cng liïìu ra ài.
DCBTT 130

30.

Àậ sanh lâm phêån nûä nhên
Nûä sanh ngoẩi tưåc bỗ phêìn mể cha.
HHÀN 227 TCBD I 206

31.

Àậ sinh ra kiïëp àân ưng

1

Thấi tụë: Tïn mưåt vị sao. Theo quan niïåm ca nhiïìu ngûúâi, mưỵi vị sao ûáng vúái mưåt
nùm tíi ca mưỵi ngûúâi. ÛÁng vúái sao thấi tụë lâ nùm cố vêån haån.


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

6

Àêo cao ni thùèm, sưng cuâng quaãn chi.

CDTCM 256 HHÀN 257 NNPD 52 TCBD I 467
TNPD I 111 VNP 1 II 96 VNP 7 97

32.

Àaä sinh ra kiïëp àân ưng
Àêo cao ni thùèm sưng cng quẫn chi
u nhau cố ngẩi àiïìu gị
Non cao bïí rưång ta thị cng cam.
PDCD 13

33.

Àậ sinh ra kiïëp úã àúâi
Trai thúâi trung hiïëu àưi vai cho trôn
Gấi thúâi trinh tõnh lông son
Súám hưm gịn giûä kễo côn cht sai

a

Trai lânh gấi tưët ra ngûúâi
Khun con trong bêëy nhiïu lúâi cho chuyïn.
TCBD III 146, 474 TNPD II 64 VNP 1 I 151 VNP 7 308
BK a - Súám hưm gịn giûä kễo côn sốt sai THQP 34b

34.

Àậ sinh ra sưë hay chúi

a


Sao trúâi lẩi dùỉt vâo núi khưng tiïìn.

b

ÀNQT 98a LHCD 26a
BK a - Àaä sinh ra kiïëp hay chúi
ANPT 7b NNPD 52 TCBD II 480 TNPD I 111
- Trúâi sinh ra kiïëp hay chúi bk NNPD 64 NQPN 49
TCBD I 525 TNPD I 311
b - Sao Trúâi lẩi bùỉt vâo núi khưng tiïìn ANPT
- Sao Trúâi lẩi khếp vâo núi khưng tiïìn bk NNPD
TCBD I T NPD I 311
- Sao mâ lẩi gêåp vâo núi khưng tiïìn NQPN
- Thị Trúâi lẩi àổa vâo núi khong tiïìn TCBD II TNPD I 111
- Thị Trúâi lẩi àổa vâo núi phẫi lâm bk TNPD I 111

35.

Àậ thânh gia thêët hay chûa


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

7

Mâ anh ûúác nhûäng mêy mûa cng ngûúâi?
- Tíi anh àang àưå thú àâo
Ưng Tú chûa àõnh núi nâo xe dun.
DCTH 161


36.

Àậ thânh gia thêët thị thưi

a

Àêo bông chi lùỉm, tưåi Trúâi ai mang?

b

HT 208 NNPD 52 TCBD I 250 TCBD III 474 TNPD I 111
BK a - Àậ nïn gia thêët thị thưi LHCD 37a
b - Àêo bông chi nûäa, tưåi Trúâi ai mang ÀNQT 86b
- Àêo bông cho lùỉm, tưåi Trúâi ai mang
VNP 1 I 163 VNP 7 299

37.

Àậ thïì phẫi giûä lúâi thïì
Àûâng nhû con khấch tûá bïì hốt vang.
DCTH 181

38.

Àậ thûúng cùỉt tốc trao tay
Tha hưì ến liïång nhân bay mấi ngoâi.
HVP 120

39.


Àậ thûúng thị chúá cố nâi
Ni cao ta dúâi ni, sưng dâi ta lêëp sưng.
DCNTB II 108

40.

Àậ thûúng thị thûúng cho chùỉc
Àậ trc trùåc thị trc trùåc cho ln
Àûâng nhû con thỗ àûáng àêìu trng
Khi vui thị giúän bống khi bìn thị bỗ di.
HVP 119

41.

Àậ trẫi phong trêìn
Chúi trùng, chúi giố, rộ mùåt àưi ta
Bêy giúâ bûúám àậ gêìn hoa
Chõ Hai noái thïë nhû cúâ mêët xe


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

8

Mẫnh trùng giâ, khen ai khếo chễ lâm ba.
QHBN 325

42.


Àậ trong nhû àơa dêìu vûâng
Dêìu hay dêìu dúã xin àûâng qụn nhau.
HVP 119

43.

Àậ trốt nhng tay thng châm
Chùèng xanh thị cng phẫi lâm cho xanh.
ÀNQT 96a LHCD 55a

44.

Àậ trốt nhng tay vâo thng
Chûa thanh thị cng vêỵy vng cho thanh.
DCTH 144

45.

Àậ trốt nhng tay vư châm
Khưng xanh cng nhåm cho cam sûå àúâi.
CDTCM 256

46.

Àậ tûâng ùn bất cúm àêìy
Àậ tûâng nhõn àối bẫy ngây khưng ùn.
TCBD I 293 NNPD 52 TNPD I 111 VNP 1 II 85
VNP 7 88
BK a - Àậ tûâng nhõn àối cẫ ngây chùèng ùn HHÀN 54
- Àậ tûâng nhõn àối bẫy ngây khưng cúm NGCK 195a


47.

Àậ tûâng lïn dưëc xëng nûúng
Anh sao ùn úã gẩt lûúâng rûáa anh?
DCBTT 249

48.

Àậ tûâng xem quễ bối ra
Côn toan bối hẩc xem cho múái àânh.
TCBD I 505

49.

Àấ cheo leo mën trêo súå trûúåt
Mën nối möåt hai lúâi súå nhöåt yá em.
CHG 13

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

50

9

Àấ cheo leo, trêu trêo trêu trûúåt
Ngûåa trêo ngûåa àưí

Tiïëc cưng anh lao khưí
Tûå cưí chđ kim
Mêët em ài anh khố kiïëm khố tịm
Cng giẫ tó nhû cêy kim mâ lôn súåi chó
Sao em khưng biïët nghơ biïët suy
Em ham núi quìn q, em khưng cố nghơ gị àïën anh
Hoa kia giố thưíi lịa cânh
Mể cha ếp gẫ, em àânh chõu sao?
HMN 6

51.

Àấ dêìu nất, vâng dêìu phai
Trùm nùm dun núå chùèng sai cht nâo.
CHG 17

52.

Àấ Àưng Triïìu1 àem àưí lô vưi
Hỗi thùm quan hổ nhâ tưi ngûúâi nâo?
Bùỉc thang lïn thêëu Thiïn Tâo2
Trúâi sinh tưi xëng gấn vâo vúái ai?
Cố àïm ngưìi sët àïm dâi
Tiïëng ai vùng vùèng bïn tai mú mâng
Nhâ tưi thị úã Lng Giang
Ngộ úã giûäa lâng, vïì mế bïn têy
Nhâ tưi lẩi cố bi mêy
Àêìu ngộ cêy hưìng, cëi ngộ cêy na
Bao giúâ ngûúâi cố ài qua
Hỗi núi cưíng gẩch cûá núi mâ vâo.


1

Triïìu Àưng: mưåt trong chđn huån ca tónh Quẫng Ninh ngây nay. Lâ mưåt trung têm
di tđch lõch sûã ca àêët nûúác. Huån l Àưng Triïìu cấch Hâ Nưåi 85 km.
2
Thiïn Tâo: Núi ngûå ca Ngổc Hoâng vâ cấc võ thiïn thêìn trong àố cố thêìn trưng coi
viïåc sưëng chïët úã cội trêìn.


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

10

QHBN 313

53.

Àấ vâng àêy giûä mưåt mâu
Lông son xin àố lâu lâu chúá phai
Àûâng nhû cư gấi Chûúng Àâi1
Trúá trïu bễ liïỵu tùång ai vưåi vâng.
DCTH 180 HT 380

54.

Àấ vâng tẩc cûãa Àưng Mưn
Àïm qua nựỗm nghụ ngỷỳõi khửn maõ theõm.
NGCK I 57b


55.

aọi bửi kia húäi àậi bưi
Cố mưåt àêëu têëm àậi mûúâi khc sưng.
TCPD I 505 TNPD I 111

56.

Àẩi giẫ vûúng, tiïíu giẫ hêìu,
Hai núi cng mën bùỉc cêìu hôa hai.
CHG 17

57.

Àẩi Hoâng phong cẫnh hûäu tịnh
Ca nhiïìu àêët rưång gấi xinh trai tâi.
HT 136

58.

Àẩi mưåc lûu giang, bêët àùỉc hưìi cưë2
Bẩn chưå3 ta nghêo, dun sưë giẫ lú
Tiïëng àưìn em trổn kến lûåa tú
Nûúác giûäa doâng chï àuåc, nûúác bïn kia khen trong.
DCBTT 99

59.

Àẩi mưåc lûu giang bêët àùỉc hưìi cưë


1

Chûúng Àâi: Àúâi Àûúâng, Hân Hoânh lêëy cư gấi úã phưë Chûúng Àâi trong thânh
Trûúâng An lâ Liïỵu Thõ. Do tao loẩn, Liïỵu thõ bõ tûúáng giùåc cûúáp mêët. Khi giùåc àaä bõ dểp, hổ
Hân cho ngûúâi àem vâng bẩc ài dô Liïỵu thõ, kêm bâi thú: Cêy liïỵu Chûúng Àâi, cêy liïỵu
Chûúng Àâi, ngây trûúác xanh xanh nay côn khưng? Cho d cânh dâi côn bng r thị cố lệ
cng àậ vin bễ vâo tay ngûúâi khấc rưìi. Sau hai ngûúâi àûúåc àoân t. Nối Chûúng Àâi lâ nối hai
ngûúâi u xa cấch.
2
Àẩi mưåc lûu giang, bêët àùỉc hưìi cưë: khc gưỵ lúán trưi sưng khưng thïí quay vïì chưỵ c.
3
Chưå: Gùåp, thêëy (tiïëng àõa phûúng)


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

11

Cêy cẫ trưi sưng khưng mong trúã lẩi,
Mưåt mai anh cố xa nâng thiïn sưë sûã nhiïn.
CHG 6

60.

Àẩi ph do thiïn, tiïíu ph do cêìn1
Thûác khuya dêåy súám tẫo têìn cho quen.

a

HHÀN 268 TCBD II 329

BK a - Thûác khuya dêåy súám, tẫo têìn vúái anh. HHÀN 227

61.

Àẩi vi àâi vi cấc
Tiïíu vi àưëng vi lûúng2
Anh chùèng tham rưång rång lúán vûúân
Tham vị nhún ngậi, cng thûúâng3 mâ thưi.
CHG 4

62.

Àân ai khếo gêíy tđnh tinh
Mưåt àân con cấ lùån ghïình nố nghe
Con cấ nố lưåi so le
Mưåt àân con cấ lúán nố àê con cấ con.
VNP 1 II 116 VNP 7 522

63.

Àân ai khếo gẫy tđnh tinh
Mưåt àân con cấ nûúác lùån ghïình nố nghe
Con cấ nố lưåi so le
Mưåt àân con cấ lúán nố àê con cấ con
Con cấ nố vûúåt V Mưn4
Con chim nố ngêåm mưìi vïì tưí
Nố múám con trïn ngânh
Ai vïì tin tûác thùm oanh.

1

2

Àẩi ph do thiïn, tiïíu ph do cêìn: Giâu lúán do trúâi, giâu nhỗ do chùm chó.
Àẩi vi àâi vi cấc, tiïíu vi àưëng vi lûúng: lúán thị lâm àâi, lâm gấc; nhỗ thị lâm cưåt lâm

xâ.
3
4

Cûúng thûúâng: xem ch thđch B 570
V Mưn: xem ch thđch úã B 534


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

12

TNPD II 65

64.

Àân bâ cng lâ àân bâ
Chưìng bẫo mua gâ ài mua cëc con.
NASL II 5a
BK + NNPD 33 TNPD I 112:
Àaân baâ nùm bẫy àân bâ
Chưìng dùån mua gâ ài mua cëc con.
+ HHÀN 232 TCBD I 559:
Àân bâ nùm bẫy àân bâ
Chưìng dùån mua gâ lẩi mua cëc con


65.

Àân bâ lanh lẫnh tiïëng àưìng
Mưåt lâ sất chưìng, hai lâ hẩi con.
TCBD I 607 TCBD III 474 TNPD I 112

66.

Àân bâ nhû cấnh hoa tûúi
Núã ra chó àûúåc mưåt thúâi mâ thưi.
TCBD I 607

67.

Àân bâ nhû chó tịm kim
Trùm nùm rưìi cng ài tịm àân ưng.
CDTH 95

68.

Àân bâ nhû hẩt mûa sa

a

Hẩt vâo gấc tđa, hẩt ra lëng cây.

b

NASL II 22b

BK a - Liïìn bâ nhû hẩt mûa sa ÀNQT 104a LHCD 38b
b - Hẩt rúi xëng giïëng, hẩt ra ngoâi àưìng
TCBDI 206 TNPD I 112
- Hẩt vâo gấc tđa, hẩt ra rång cây.
QHBN LHCD bk TNPD I

69.

Àân bâ thị phẫi ni heo
Thúâi vêån àûúng nghêo ni chùèng àùång trêu.


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

13

HHÀN 71

70.

Àân bâ tưët tốc thúâi sang
Àân ưng tưët tốc nhûäng mang nùång àêìu.
NASL II 20a
BK a- Àân ưng tưët tốc thị mang nùång àêìu TNPD I 112

71.

Àân Bấ Nha1 lïn dêy sùén àúåi
Àúåi bẩn Tûã Kị, tri êm húäi cố hay?
CDTCM 27


72.

Àân bêìu khếo gẫy thúâi nghe
Lâm thên con gấi chúá nghe àân bêìu.
NASL III 40b NASL IV 2b

73.

Àân cêìm chûãa bến dun tú
Nùm canh lëng nhûäng ngêín ngú tiïëng àân.
HVP 119

74.

Àân Chêu Tën2 đt ai biïët gẫy
Sấo Tam Kị3 đt kễ biïët nghe
Ai cho trc nổ lưån tre
Ai àem chó gêëm mâ xe tim àên
Ai cho vâng àấ àua chen
Ai cho bêo nổ lưån sen mưåt bưìn.
VNP1 I 98 VNP 230
BK DCNTB I 251:
Àân Chêu Tën nâo ai biïët khẫy
Sấo Tam Kị ai thưíi mâ nghe
Ai trưìng trc lưån vúái tre
Ai àem chó gêëm mâ xe tim àên
Ai àem vâng àấ àua chen

1


Bấ Nha, Tûã Kị: xem ch thđch úã A 482.
Chêu Tën tam kị: chûa rộ

2 3

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

14

Àïí cho bêo nổ lưån sen mùåt àêìm.

75.

Àân àêu mâ gẫy tai trêu
Àẩn àêu bùỉn sễ, gûúm àêu chếm rìi.
HT 229 NGCK 195a TCBD I 559 TCBD I 112

76.

Àân em khùèng khi dng
Àân em gẫy khc nùm cung rộ râng.
HVP 119

77.

Àân kia long phđm chng dêy

Àem ra anh sûãa cho ngay cung àân.
CDTH 127

78.

Àân ưng cao ngưíng cao ngưìng
Lâm ùn chùèng àûúåc àûáng trưng àân bâ.
NASL II 17b

79.

Àân ưng chúá kïí Phan Trêìn
Àân bâ chúá kïí Thy Vên, Thy Kiïìu.
TCBD II 250 TCBD III 146 TNPD I 112

80.

Àân ưng àống khưë ài lûún
Àân bâ mùåc yïëm húã lûúân múái xinh.
NNPD 53 TCBD I 372 TNPD I 112

81.

Àân ưng hổc sẫy hổc sâng
Àïën khi vúå àễ tay laâm maâ ùn.
NGCK 150b
BK a - Àïën khi vúå àễ phẫi lâm mâ ùn
TCBD I 294 TCBD II 250
- Àïën cún vúå àễ phẫi lâm mâ ùn TCBD I 112


82.

Àân ưng khưng rêu bêët nghị
Àân bâ khưng v lêëy gị ni con
NASL II 43b NNPD 53 NQPN 48 TCBD I 607 TNPD I 112

83.

Àân ưng mưåt trùm lấ gan

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

15

Lấ úã cng vúå, lấ toan cuâng ngûúâi.
HT 235 TCBD II 191 TNPD I 112

84.

Àaân ưng nùm, bẫy àân ưng
Àem bỗ vâo lưìng cho kiïën nố tha
Àân bâ nùm bẫy àân bâ
Àem bỗ ra chúå kiïën tha nố vïì.

a

TNPD II 64

BK a - Àem ra bỗ chúå kiïën tha nố vïì NQPN 70

85.

Àân ưng nùm bẫy àân ưng
Lâng bẫo mua cưìng ài mua thanh la.
NASL IV 1b

86.

Àân ưng nùm bẫy àân ưng
Vúå dùån mua hưìng, ài mua cêåy con.

a

TCBD II 191 TNPDI 112
BK a - Vúå dùån mua hưìng lẩi mua qut non
HHÀN 232 NNPD 53 TCBD I 559
Sûãa lẩi: HHÀN TCBDI chùỉp thïm À 55, Nhbs aọ taỏch ra.

87.

aõn ửng nựỗm vỳỏi aõn ửng
Nhỷ gửởc nhỷ gaỏc nhỷ chửng nhỷ chaõ
aõn ửng nựỗm vỳỏi àân bâ
Nhû la nhû lơnh, nhû hoa trïn cânh.
CÀTH 84 VNP 7 209
BK a - Nhû vốc nhû nhiïỵu, nhû hoa trïn cânh NASL II 19b

88.


Àân ưng nưng nưíi giïëng khúi
Àân bâ sêu sùỉc nhû cúi àûång trêìu.
HT 228 NASL II 19b NNPD 53 TCBD I 505, 607
TCBD II 153 TNPD I 112 VNP1 II 88 VNP 7 90
BK ÀNQT 100 a. LHCD 38a:
Liïìn ưng nưng nưíi giïëng thúi
Liïìn bâ sêu sùỉc nhû cúi àûång trêìu

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

89.

16

Àân ưng quan tùỉt thị chêìy
Àân bâ quan tùỉt nûãa ngây nïn quan.

a

HT 248 TCBDI 607 TNDBI 112 VNB7 345
BK a - Àaân baâ quan tùỉt nûãa ngây lïn quan VNP1 II 38

90.

Àân ưng rưång miïång thị sang


a

Àân bâ rưång miïång tan hoang cûãa nhâ

b

CVPD 16 HHÀN 268 NASL II 44b NGCK 145b
TCBD I 607 TNPD I 111 VNP1 II 100 VNP 7 101
BK a - Liïìn ưng rưång miïång thị sang ÀNQT 100a LHCD 38a
- Àân ưng miïång rưång thị sang TCBD II 153
b - Liïìn bâ rưång miïång toang hoang cûãa nhâ ÀNQT LHCD
- Àân bâ miïång rưång toang hoang cûãa nhâ TCBD II
- Àân bâ rưång miïång phấ hoang cûãa nhâ NASL III 37b
- Àân bâ rưång miïång toang hoang cûãa nhâ NNPD 53

91.

Àân ưng rưång miïång thị tâi
Àân bâ rưång miïång àiïëc tai lấng giïìng.
NNPD 53 TCBD I 607 TNPD I 111 VNP1 II 100 VNP 7 101

92.

Àân ưng sêu sùỉc nûúác àúâi
Àân bâ cẩn súát nhû cúi ùn trêìu.
TCBD I 559

93.

Àân ưng tđch huët1 thị sang

Àân bâ tđnh huët thị tan hoang cûãa nhâ.
NQPN 46

94.

Àân ưng tđnh khđ loang toâng
Àân bâ con gấi giûä giâng nïët na
Phông khi nố bỗ tay ra
Nđn ài thị dẩi, nối ra mang àiïìu.
TCBD II 191 TNPD II 65

1

Huët: mấu ûá lẩi mưåt núi nâo (trong cêu nây chûa rộ mấu ûá chưỵ nâo)*


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

95.

17

Àân ưng tđnh nïët hoang toâng
Àân bâ con gấi giûä giâng nïët na.
NASL II 29b

96.

Àân ửng tửởt toỏc laõ Tiùn
aõn baõ tửởt toỏc nựỗm liùỡn vúái ma.

NASL II 20a, 48a NASL III 37b NASL IV 17b

97.

Àân ưng tíi tđ thị tâi
Àân bâ tíi tđ thị hai àúâi chưìng.
TCBD II 153

98.

Àân ưng xe chó dùng tú
Trùm nùm rưìi cng thua cú àân bâ.
CDTH 95

99.

Àân tranh sấnh vúái àân cêìm
Mưåt àêy mưåt àêëy àấng trùm lûúång vâng
Côn àang tẩc àấ ghi vâng
Ngư àưìng núä bỗ phûúång hoâng ngờớn ngỳ
Mờởy nựm em cuọng xin chỳõ
Cờỡm bựỗng toỏc baồc nhû tú cng àânh.
CDTCM 112

100.

Àẩn àêu mâ bùỉn chim trúâi
Lûúái àêu mâ thẫ nhûäng núi cấ thêìn
Mưåt mai thiïn hẩ xoay vêìn
Con chim trúâi anh cng bùỉt, con cấ thêìn anh cng cêu.

CDTCM 73

101.

Àang cún lûãa tùỉt cúm sưi
Lúån kïu con khốc chưìng àôi tôm tem

a

Bêy giúâ lûãa àậ chấy lïn
Lúån no con nđn, tôm tem thúâi tôm.
NASL II 1b

b


KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

BK a - Con thúâi àôi b chưìng àôi tôm tem
NPGT 26a NPNN 7b
b - Con àậ b àoẩn, tôm tem thúâi tôm NPGT
- Con thúâi àậ ng, tôm tem thị tôm NPNN
+ NGCK 120a:
Àûúng khi lûãa tùỉt cúm sưi
Con thị àôi b chưìng àôi tôm tem
Bêy giúâ lûãa àậ chấy lïn
Con thị àậ ng tôm tem thị tôm.
+ TCBD II 214 TNPD II 77:
Àûúng khi bïëp tùỉt cúm sưi
Con ngưìi khốc àối, chưìng àôi tôm tem

Bêy giúâ bïëp àậ chấy lïn
Cúm àâ sùỉp chđn tôm tem thị tôm.

102.

Àang khi búå ngúå giûäa àâng
Ngậi nhên cng tiïëc bẩc vâng cng thûúng
CHG 8

103.

Àang khi chưìng giêån, mịnh ài a
Hïët khi nống giêån, àïën khi vui vêìy
Ngậi nhên nhû bất nûúác àêìy
Bûng ài mâ àưí hưët rây àùång àêu. b
HHÀN 323
BK a - Khi chưìng hïët giêån lẩi thị vui khy CDTCM 270
- Hïët cún nống giêån àïën khi vui vêìy TCBD II 330 - 331
b - Bûng ài mâ àưí húát rây àùång àêu CDTCM

104.

Àang khi cåc rûúåu say nưìng
Àân kia àang gẫy, sao chng mêët dêy?
Hïët àiïåu thị em cho vay
Can gị phẫi nghơ nûãa ngaây, anh úi!
CDTCM 73

18



KHO TAÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

105.

Àang thûúng, àang nhúá, àang sêìu
Bỗ àûúâng ngao ngấn cho nhau mâ vïì
Lệ àêu àêìu gưëi tay kïì
Anh bỗ cho àûát mâ vïì cho àang
Mưëi tịnh côn hậy dúã dang
Thêìy mể ếp gẫ trong lâng chûa xong.
DCTH 185

106.

Àang chûa bống nùỉng chang chang
Xa cêy, xa xốm, xa lâng, xa dên
Mûúån nâng cấi nốn lâm ên
Xa xưi cấch chúã cố gêìn àêìu ai
Trúâi lâm giố trc mûa mai
Mûúån nâng chẫ àûúåc, mûúån ai bêy giúâ?
Cố phẫi nhên ngậi tịnh cúâ
Thị cho anh mûúån cấi nốn tûâ giúâ àïën mai.
CDTCM 129

107.

Àâng xa biïët mêëy dùåm trûúâng
Hỗi em àậ kïët cang thûúâng àêu chûa.
CHG 26


108.

Àâng xa mûúån ngûåa mâ ài
Xin cho tưët tíi, lån chi xa dông.
CHG 26

109.

Àâng xa nhún ngậi nâo xa
Ài àêu anh cung ghế nhâ
Trûúác thùm ph mêỵu sau lâ viïëng em.
CHG 7

110.

Àấng ùn àêu àêëy mâ múâi
Thûúng sao cho àûúåc chưìng ngûúâi mâ thûúng.
NASL II 25a
Xem thïm Ù 39

19


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

111.

20


Àânh nhệ nhû chõ bấn bêo
Rễ thúâi chùèng bấn àưí vêo xëng sưng.

a

BK a - Bấn thúâi chùèng àùỉt àưí vêo xëng sưng
NASL IV 29a

112.

Àânh têm rưëi súåi chó mânh
Ba lêìn tưi nối chùèng thânh phng loan.
DCNTB II 131

113.

Àấnh cúâ nûúác bđ khưng toan
D anh khếo liïåu, trùm bân cng thua.
NNPD 59 TCBD I 294 TCBD II 481 TNPD I 113
BK CHG 32:
Àaánh cúâ nûúác bđ khưn toan
Dêỵu anh khếo lûúång trùm bân cng thua.

114.

Àấnh àơ lẩi mêët cûãa àïìn
Lêëy chưìng lẩi phẫi àem em ài b.
NASL II 27b

115.


Àấnh àûa kơu câ kơu kõt!
Lêëy chưìng hâng thõt cho mể gùåm xûúng.
TrCH 18

116.

Àấnh giùåc mâ àấnh tay khưng
Thâ vïì xố bïëp giûúng cung bùỉn mêo.
ANPT 17b ÀNQT 81b HHÀN 97 HLCD 5b NQPN 10
TCBD I 608 TNPD I 113 VNP1 II 88 VNP 7 90
BK a - Àấnh giùåc mâ bùỉn tay khưng NNPD 59

117.

Àấnh giùåc thúâi àấnh dûúái sưng
Àûâng àấnh trïn cẩn phẫi chưng mâ quê.
NASL III 44a
BK HHDN 109 HT 120 TCBD II 540:
Àấnh giùåc thị àấnh giûäa sưng

a


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

21

Chúá àấnh trong cẩn phẫi chưng mâ chịm.


118.

Àấnh mưåt tiïëng chng, cấc ngộ ngìn nghe thêëu
Àấnh mưåt tiïëng chêìu, nhêåp khêíu vư tang
Àố bẩn bìn côn cố chưën thúã than
Àêy em bìn nhû ngổn nhang tân àïm khuya.
DCNTB I 90

119.

Àấnh tưi thị tưi àau àôn
Tđnh tưi hoa nguåt chùèng chûâa àûúåc àêu
Tđnh quen chûâa chùèng àûúåc àêu
Lïå lâng lâng bùỉt mêëy trêu mùåc lâng.
TCBD II 481 TNPD II 65

120.

Àấnh trưëng rao nhu sơ tûåu trûúâng
Ai mâ thi àêåu tưi nhûúâng ngưi cao.
TCBD II 467

121.

Àấnh vúå thỳõi aỏnh saỏng mai
Chỳỏ aỏnh chiùỡu tửởi khửng ai nựỗm cng.
NASL II 13b
Xem thïm C 89

122.


Àâo ao mâ thẫ àam kïình1
O kia nho nhỗ bûa mịnh2 gêm gang3
DCBTT 124

123.

Àâo hoa àua núã trong rûâng
Ûúác gị àûúåc kễ trỗ àûúâng cho hay.
NASL IV 31a

124.

Àâo hoa y cûåu tiïëu àưng phong4

1

Àam kïình: cua to .
Bûa mịnh: vûâa vúái mịnh.
3
Gêm gang: tưët, cên xûáng.
4
Àâo hoa y cûåu tiïëu àưng phong: thú ca Thưi Hưå àúâi Àûúâng: “Nhên diïån bêët tri hâ xûá
khûá, Àâo hoa y cûåu tiïëu àưng phong”, nghơa lâ: mùåt ngûúâi (ngûúâi àểp) khưng biïët àậ ài àêu,
2


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

22


Tûúáng tâi quẫ nhõ thiïëp trong ra múâi.
HPV 104

125.

Àâo khoe tûúi, liïỵu khoe mïìm
Cêy khư naóy nhừ, caõnh thùm ờởm chửỡi
Chỷọ rựỗng: Thiùn hỷọu tỷỏ thúâi1
Ngây thúâi hoa núã, tưëi thúâi hoa thúm.
TCBD I 325 TCBD III 224, 474 TNPD II 65

126.

Àâo lđ mưåt cânh, tú trc phiïëm loan
Ban tưëi hưm qua, nguåt lùån, bống ưng sao tân
Àïm khuya thanh vùỉng khấch hưìng nhan lûäng lúâ
Cêy xanh thị lấ cng xanh
Àậ trốt vin ngânh thị hấi lêëy hoa
Cung àân t bâ ai khếo gẫy tang tịnh, tđnh tang
Long ngêm hưí àưëi, cấi cưëng xang hưì, cấi hưì xang
Anh thûúng cư nâng nhû lấ àâi bi
Ngây thị dậi nùỉng, àïm thị dêìu sûúng.

a

TNPD II 65 - 66
BK a - Ngây thị dậi nùỉng, àïm thị dêìm sûúng TCBD I 136-137

127.


Àâo liïỵu em úi mưåt mịnh
Àưi vai gấnh chûä chung tịnh àûúâng xa
Têëm ấo nêu sưìng xïëp nïëp em àïí trong nhâ
Ba vng khùn tđm phêët phú em àưåi àêìu
Têëm ëm àâo sao em khếo giûä mâu
Rùng àen rûng rûác, mấi tốc àêìu em hậy côn xanh
Sao em úã vêåy cho àânh
Sao em chùèng kiïëm mưåt cht chưìng lânh,
kễo thïë móa mai

chó thêëy hoa àâo vêỵn cûúâi vúái giố àưng nhû c. Truån Kiïìu cố cêu: “Trûúác sau nâo thêëy bống
ngûúâi, Hoa àâo nùm ngoấi côn cûúâi giố àưng”.
1
Thiïn hûäu tûá thúâi: Trúâi cố bưën ma.


KHO TANG CA DAO NGI VIẽT

23

Saỏch coỏ chỷọ rựỗng: Xuờn bêët taái lai1
HT 304 TCBD I 607 - 608 TCBD III 147
TNPD II 6 VNP1 I 169 - 170 VNP 7 301
Sûãa lẩi: Têëm ấo nêu sưìng xïëp nïëp em àưåi àêìu
VNP1 I vâ VNP7 =
Têëm ấo nêu sưìng xếp nïëp em àïí trong nhâ
Ba vng khùn tđm phêët phú em àưåi àêìu.

128.


Àâo non xêëp xúái non tiïn
Àâo khoe tûúi, liïỵu lẩi khoe mïìm
Hoa thúm ngâo ngẩt
Chđn phûúng trúâi lấc àấc vûúân xn
Àûúâng ài tưi ngẫ Têën Têìn2
Lẩi thïm con chim nhẩn vêån chên ài vïì.

a

bk a - Lẩi thïm con chim nhẩn qín chên vïì
QHBN 331 - 332

129.

Àâo thùỉm thị àâo lẩi phai
Bưì nêu dậi nùỉng thị mâi chùèng ài.

a

ANPT 10a ÀNQT 89a LHCD 21a
BK a - Àưì nêu dậi nùỉng thị mâi chùèng ài TNPD I 113

130.

Àâo tú sen ngố xanh xanh
Ngổc lânh phai giấ, gia lânh àểp dun

a


Cho nïn Tiïn kïët bẩn Tiïn

b

Phûúång hoâng chùèng chõu àûáng chen vúái gâ.

c

THQP 24a
BK a - Ngổc lânh phẫi giấ, gấi lânh phẫi dun NASL II 29b
b - Cho hay Tiïn lẩi gùåp Tiïn NASL II

1
2

Xn bêët tấi lai: ma xn (tíi xn) khưng trúã lẩi.


KHO TÂNG CA DAO NGÛÚÂI VIÏÅT

24

- Cho nïn Tiïn lẩi kïët baån tiïn ÀNQT 110b
- Cho nïn Tiïn gùåp baån Tiïn LHCD 43b
c - Phûúång hoâng hấ nhệ àûáng chen vúái gâ NASLII

131.

Àẩo cang thûúâng khố lùỉm bẩn úi
Chùèng dïỵ nhû ong bûúám àêåu rưìi lẩi bay

Àẩo cang thûúâng khấ dïỵ àưíi thay
Dêìu lâm nïn vộng giấ, ri ùn mây cuäng theo nhau.
HHÀN 227 TCBD II 329
BK a - Chùèng nhû ong bûúám àêåu rưìi lẩi bay CDTCM 72

132.

Àẩo cang thûúâng khưng phẫi nhû cấ tưm
Àûúng mua múá nổ, chẩy chưìm múá kia
Àẩo cang thûúâng àoẩn àoẩn phên li
Châng mâ xa thiïëp phen ni búãi Trúâi.
HHÀN 227

133.

Àẩo cang thûúâng q lc ban sú
Cố thûúng nhau rấng thùỉt mưëi tú
Chúá àûâng rây àêy mai àố, em àúåi chúâ íng cưng.
DCNTB II 13

134.

aồo hựỗng1 tũnh ngỳọi chủ thờm
Laõm sao cho ựồng ngoồc cêìm liïìn tay
CHG 32

135.

Àẩo lâm trai anh khưng lo tđch cưëc phông cú
Mûa dưng mưåt trưå, bêëy giúâ múái nó nùn.

DCNTB 145

136.

Àẩo lâm trai nhû ngûúâi ta
Thị àưng xung, têy àưåt chûa àùång lâm quan
Hëng chi nhû anh úã nhâ dỷng dỷng vử sỷồ,
ai gaỏnh baóng vaõng ùởn cho.
1

aồo hựỗng: àûác àưå, tû cấch thûúâng trûåc ca con ngûúâi.

a