BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC ĐÀ LẠT


NGUYỄN THỊ NHƯ MAI



NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG HẤP THỤ VÀ LÀM GIÀU VẾT
KIM LOẠI NẶNG (Cu, Zn, Hg, Cd) BẰNG CHITOSAN VÀ
ỨNG DỤNG TRONG PHÂN TÍCH MẪU MÔI TRƯỜNG



LUẬN VĂN THẠC SỸ
NGÀNH: HOÁ PHÂN TÍCH


ĐÀ LẠT - 2002
BQ
GlAo
DI)C
vA
DAo
TA.O
TRUONG
DA.I
HOC
DA
LAT
LuAN

VAN THA.C
SY
Ngimh:
Hoa
Philn
'rich
TEN
DE TAl:
NGHIEN
CUU
KHA NANG
HAP
PHI)
vA
LAM
GlAu
vET
IBM
LOA.I
N~NG
(Cu, Zn,
I-Ig,
Cd)
BANG
CHITOSAN
vA
UNG Dl,JNG
TRONG
pHAN
TicH

MAD
MOl
TRUONG
Can
be:>
huang
diin:
TS.
Nguyl\n
Van
Sue
H<.>c
vien:
Ngny~n
Thj
Nhu'
Mai
DA
LAT - 2002
MlJC LlJC
Nqi
dung
Ma
dau
A.T6ng
quan
I. Nliae va con nglioi
II.
IlQe
tinh

eua
dbng,
kem,
thuy
ngan
va
eadimi
III.
MQt
s6
phlietng
phap
xae
dinh
dbng,
kem,
thuy
ngan
va
eadimi
trong
nliae
IV.
Chitosan
IV.l.
Ca'u
t"o
IV.2
8i~u
ehe

IV.3.
Ung
dung
IVA.
Tinh
eha't
IV.5.
Ung
dung
trong
sile ki
V.
Phlietng
phap
phan
tfeh kfeh
ho"t
V.l.
Nguyen
Iy
V.2. Phlietng
trlnh
kfeh
ho"t
V.3.
Cae
ky
thuijt
phan
tfeh

kieh
ho"t
VA.
Cae
phlietng
phap phan
tieh
dinh
lligng NAA
V.5.
Sai
s6
VI. Cae phlietng
phap
tach
VI.1. Ky
thuijt
tach
sile ky
VI.2. Cae
eet
ehe
eua
qua
trinh
tach
silc ky
VI.3. Cae phlietng
phap
thu

nhijn
sile db
VIA. Ly
thuyet
v~
qua
trlnh
silc ky
VI.5.
sile
ky ha'p
ph
u
B.
Vijt
li~u
va phlietng
phap
nghien
cuu
I. Vijt
li~u
I.1.
Thiet
bi
1.2.
H6a
eha't
II.
Phlietng

phap
nghien
euu
ILL
Tach
va
lam
giau
(sile ky ha'p
phul
cae ion
dbng,
kern,
thuy
ngan
va eadimi bAng
ehitosan
II.2. Xae
ding
ham
lligng cae ion dbng,
kem,
thuy
ngiln
va
Lu(ill Will
Th~lC:
si
I-Ioa
Iwc:

Trang
1
2
2
2-4
5-8
8
8
9
10
11-16
16
16
16
17
18
19-21
21
21
23
23
24
25
25-30
31
31
31
31
31
31

32
;adimi
bAng
pl11.f<lng
philp
pMn
tich kich
ho"t
notran
[1.3. Chuiln
b!
m§.u
IIA. Co
sa
tinh
toan
C.
Ket
qua va ban
lUlj.n
1.
Hilp
ph~
ion kim lo"i bA"g
chitosan
1.1. Toe
d(i
M'p
ph~
1.2. Anh huang cua pH

1.3. Anh
huang
cua amoni
sulphat
104.
Anh
huang
ella % deaxetyl hoa cua
chitosan
1.5. Anh
huang
cua
nang
d(i
ion kim lo"i
1.6. Anh huang cua luqng chitosan len
Sl!
hap
ph~
II.
Danh
gia
ket
qua
khao
sat
bAng phuong philp
pMn
tieh
kich

ho"t
notron
ILL
Khao
sat
m§.u
nen
chitosan
11:2.
Hieu
suat
hap
ph~
cua chitosan
11.3.
PMn
tich dong,
kem,
eadimi va thUy ngiln
trong
miiu
nUGC
Da
L"t
va khu cong nghieP Bien
Haa
11.3.1 So
do
philn tieh
11.3.2.

Ket
qua
pMn
tich va
ban
luan
D.
Ket
luan va
kien
nghj
Ph~
l~e
Tai
lieu
tham
khao
34
34-36
37
37
37-41
42
44
45
46-49
49-50
51
51
51

52
53
54-55
56-57
58-65
66-69
Dni Hoc
DO.
Lut
- 2002
• •
.l!lJ'd
@.C/Ull
(Jrn
Toi
xin
bay
to
long
bie't
dn
sau
s.:ic
d6i
voi:
TS.
Nguy~n
Van
Sue,
Trung

tam
Ky
thwH
H"t
nhan
TP.
H6
Chi
Minh
da
t:j.n
tinh
huang
diln
va
gitip
dl1
t6i
hoan
thanh
lu~n
van
nay.
Xin
chan
thanh
cam
dn
Ban
Giam

Hi~u
va
cac
thfiy
co
giao
giang
d~y
sau
d<';li
hQc
cua
Tl'ltCing
O<';li
hQc
Da
L:;tt dfi hUCIng
dAn
va
giup
dl1
toi
trong
su6t
thCli
gian
hQc
cao
hQc.
Xin

cam
dn
t~p
th~
can
b(>
nluin
vien
Trung
tam
Phan
tieh
va
Moi
h'udng,
Phimg
Vij.t
If
va
Ky
thu6,t
H:;tt
Dhan
-
Vi~n
Nghien
cuu
H~t
nhan
dii

co
nhi~u
gitip
dl1
trong
qua
trinh
th,!c
hi~n
lu6,n
van.
Xin
cam
dn
b~n
be
vn
d6ng
nghi~p
dii
gitip
dl1
va
d(>ng
vien
t6i
trong
suo't
qua
trinh

hQC
t6,p
cung
nhu'
lam
lu~n
van.
fJl
yuyell
Cd"'i
fJlIutJJLlIi
LUUII
Vc'ill
Thac
sf
/loa
hoc
,
Do;
Hoc Di!
Lat
- 2002
Md
DAD
Cae nguon nuae
tv
nhien' baa
g6m
nuac
ho,

song
va nuae
nga:m
dang
e6
nguy
ea
bj
a
nhi~m
nghiem
tr9ng
bai cae
hgp
eh;(t
huu
ea
va va
Cd duge
thai
tU cae
ea
sa
eong nghieP,
nang
nghieP,
khai
khoang,

Han

the' nlia moi truling
dang
bj nhling ho').t d(ing eua con ngulii
lam
m;(t di
tinh
b~n
vling eua
he
sinh
thai
t'!'
nhien
achung
quanh
ta. Cae kim
Io').i
n~ng
d(ie
(Hg, Pb, Zn, Cd, Cu, As,

)
thai
ra
moi truling khue'eh
tan
vao
nguan miac
b~
m~t,

ngarn Sall vao dat,
di
vao cae nguon nllac
ngam.
Cae
ea
sa
eong nghieP va khai
khoang
t').i
cae dja phuang anuae
ta, thea
danh
gia eua cae
nha
moi tl·uling philn Ian con dung eong
nghe
I').e
Mu
va chua quan
tam
nhi~u
de'n eong ngh
e
xi\'
Iy
thai.
Han
nua, cae
ngu6n

nu<Jc
thai
thuling
khong
duge
t"p
trung
ma
phan
tan
nen
viee
quan
Iy
va
ki"m
tra
mlle
d(i
a
nhi~m
kim
lo').i
n~ng
r;(t kh6
khan.
Do
v"y, viee
nghien
ellu

danh
gia mi)t each tilng
th"
va
e6
he
th6ng
rnlle
di)
6
nhiem
kim
lo~i
n~ng
va
dQc
trong cae nguon
fill6'c
va
tim
cae giai
phap
ky
thu"t
di1
xi\'
Ij
la mi)t eong viee e;(p
bach
hien

nay.
Trong da
so' truling hgp, khi
phan
tieh Iugng ve't cae kim
Io').i
n~ng
trong milu nuae
d~u
phai
qua giai
do').n
lam
giau. Qua
trinh
nily
se
nang
eao
d(i
nh').y eua phuang pllap philn tieh. Cae polysaeearit t'!'
nhien
nhu
ehitosan
e6
e;(u
true
Ii)
xcip
vai cae

nMm
ehUe
linh di)ng
trong
m').ng
luai philn
ti\'
nen
e6
klla
nang
h;(p
ph~
cae ion kim
lo').i
n~ng
trong moi truling nuae.
Do
v"y, ehe' ph;(m ehitosan
e6
th"
duge dung
nhu
v"t
lieu dil
tach,
li1m
giilu kim
10').i
n~ng-di)e

trong
nuae
vii
xi\'
Iy
fioi
tntang
mJOc.
De'
dap
ling yeu
du
nghien
ellu
thilnh
phlln ve't kim
lo').i
n~ng-di)e
trong cae ngu6n nuae,
d~
tili lu"n
van
mong
mucin
nghien
ellu mi)t each '
chi tie't
v~
khii
nang

h;(p
ph~
eua cae kim
lo').i
n~ng-di)e:
d6ng,
kem,
thUy
ngan
vii
eadimi
tren
ehitosan, nhlim dua
ra
cae
giai
pllap hliu hieu
trong qua
trlnh
tach
vii
Iilm giilu
vet
kim loai
trong
moi truling nuae
eho ling
d~ng
trong
phan

tieh kieh ho').t
natron,
xae
djnh
lugng
vet
cae
kim
lo').i
n~ng-di)e
nily trong cae ngu6n nuae
khae
nhau. D6ng thlii eho
th;(y khii
nang
sa
d~ng
v"t
lieu
ehitosan
trong viee
xi\'
Ij
ngu6n nuae bj
()
nhiem
boi
cae kim
IOf:li
m},ng-dqc.

LutEn
wIll Thac
sf
fhJa
hoc
Do; Hoc
Do
Lal
- 2002
A.
TONG QUAN:
L
Nudc
va
con
ngu'oi:
[1,2]
Vi~n
51
khoa hge
Lien
XO
A.
P.
Caepinxki dii
viet
"nuae
la
lo",i
khoang

san
qui
gia
nhaL
Nhung
nuae
khbng
dan
thuiin
la
mZit
nguyen
1i~u
khoang,
d6
khong
chi la
phuang
ti~n
phat
triiln
eong
nghi~p
va
nong
nghi~p
rna nuae
that
51!
la nguai

dan
duang
eua
n~n
van
h6a
nhan
IO'ili,
d6
lEi
thLt
mau
song
de
t~o
neo
sl!
song
a
nhung
nai
chua
co
sy
song".
Cong
nghi~p
ngay
eang
phat

triiln
thl
yeu
cil.u
si\'
d~ng
nuae
ngay
eang
tang
d6ng
thai
luqng nuae thili
eong
nghi~p
ngay
eang
Ian.
Ban
than
nuae
khbng
gay
ra
hiilm
h9a
rna
nhting
t",p
chat

vo
ea, htiu ca,
V.v

do
mJO'c
thai
mang
vao
nguon
nuoe
ty
nhicl1
gay
6
nhiem
moi
truang.
Mu6n khAe
ph~e
tinh
tr",ng
nay
cil.n
phili
e6
nhi~u
nghien
euu
M dua ra cae qui

tdnh
pM
hqp
eho
vi~e
xi\'
I.>'
nuae
thai.
Vi
vaY
vi~e
xae
djnh
ham
luqng
cae
kim
lo",i
nang
va doc
trong
cae ngu6n nuae
song
h6,
nuae
sinh
ho",t, nuae
thai
eong

nghi~p,
v.v

la
van
d~
cap
bach
hi~n
nay
nhAm
giai
quyet
phiin
nao
nhi~m
v~
lam
saeh
nuae.
II.
DZic
tinh
cua
d6ng,
kern,
thuy
ngan
va
cadimi:

[3,4]
ILL
DZic
tinh
cua
d6ng:
Luqng
d6ng
trong
nuae u6ng
thuang
thiip
chi vai ;lgll
nhung
6ng
nuae va
vat
d~ng
chua
nuae
e6
m6i
han
biing
d6ng
e6
thil
lam
tang
n6ng

do
d6ng.
N6ng
do
d6ng
trong
nuae u6ng
e6
thil
tang
len
den
nhi~u
mgll
sau
mot
thai
gian
nuae
d9ng
trong
6ng_
D6ng la
nguyen
to'
ca
ban,
luqng dua vao
ea
thil tit thl!e philm vao

khoang
1 - 3mg/ngay. Cae
hqp
chat
eua
d6ng
khong
doc lAm,
cae
mu6i
d6ng gay
t6n
thuong
duang
tieu
Ma,
gan,
than
va
niem
m",e. Doc
nhat
18.
muoi dong cianlla.
D6i vai nguai
lan,
tl
l~
hap
thu

va luu gill
d6ng
tuy
thuZie
VaG
luqng dua vao
ca
thil
hang
ngay. SI! kich
thieh
d",
day
cap
tinh
e6
thil
xay
ra
i'J
mot
so'
nguai
sau
khi
u6ng nuae
e6
n6ng
dZi
d6ng

tren
3mgll.
D6ng
e6
thil gay
vi
eho nuae. d nguai
lan,
VI
51!
thoai
Ma
gan
nhan
dau (hepatolenbieular
degeneration),
cO
ehe
di~u
ehlnh
d6ng
bj suy
Luiill
udll
Tlwc
sf
fJ6a
hoc
2
Bai

Hoc
Ed Lot - 2002
giam
hi~u
qua va da
an
uilng liiu
dai
nude
co
nbng
di)
dbng eaa
se
lam
tang
nguy ea
sa
gan.
JECFA
n]Y
ban
ehuyen vien FAOIWHO
v~
ph~
gia thl!'e ph8m) dii
d~
nghi gia
trj
t\lm

thai
eha lugng
tiep
nh:j.n tili da
hang
ngay
co
thi!
ehiu
dl!'ng
duge
la
0,5mg/kg
the
tr9ng.
II.2.
DQC
tinh
clla
kern:
Kem la nguyen til
vi
lugng duge
tim
thay
trang
nhi~u
la\li thl!'e
ph
am va nude uilng dudi

hinh
thue cae phue
chat
hftu ca. Cae muili
kem hoa
tan
d~u
di)e.
Khi ngi)
di)e
kem se
cam
thay
mi~ng
co
vi
kim
lo~i,
dau
byng,
m~ch
ch~m,
co
gi~t,
V.v

Che
di)
an
thuang

la ngubn eung
cap
ehinh
eha
CCI
the.
M~e
du
lugng kem
trang
nude ngilm
thuang
kh6ng
vugt qua 0,01 - 0,05 mgfL,
nhung
rieng nude
may
co
nbng
di)
kem eaa
han
nhi~u
da
51!'
hoa
tan
kem tli ang
d&n
nuGc.

JECFA dii
d~
nghj gia tri t\lm
thai
eha lugng kem
tiep
nh:j.n tili
da
hang
ngay
co
the
ehju
dung
duge la 1mg/kg
the
tr9ng.
II.3.
Di)c
tinh
clla
thlly
ngiin:
Thuy ngiin la kim la\li
co
thi! t\la muili ad\lng ian:
tMy
ngiin
(!)
va

tMy
ngiin (II).
TMy
ngan
eung
co
ad\lng cae
hgp
chat
hftu ea
thuy
ngan, sil
d~ng
trang
n6ng
nghi~p
(thuile ehilng
nam)
va e6ng
nghi~p
(lam dien eve). Thuy
ngan
con
co
trang
cae ehilt
thai
e6ng nghiep,
phan
bOa

hge, v.v

Thuy ngiin
thuang
co
trang
nude
b~
miit va nude ngilm
i1
d\lng va
CCI
vdi nbng
di)
thuang
nhi:\
han
·0,5f,gll. Thuy ngiin
trang
moi
truang
nude
co
the
hap
th~
vaa ea thi! thuy
sinh
v:j.t,
dat

bi~t
la
ca va cae
di)ng viit
khong
xuang silng. Ca
hap
th~
thuy
ngiin va ehuyen
bOa
thanh
methyl thuy ngiin (CH,Hg+)
rat
di)e
dili vdi
CCI
the
nguai.
Chat
nay hoa
tan
trang
ma, philn
chat
bea eua cae
mang
va
trang
naa

tuy.
Thuy
ngan
va
CCI
tae di)ng
eM
yeu
den
th:j.n,
trang
khi
d6
methyl
thuy ngiin
anh
huang
ehinh
den
he thiln
kinh
trung
uang. Sau khi
nhielTI
dQc
ngliCii
b~nh
de
bi
kich thich,

cau
gAt,
xuc
d9ng,
rai
lo~n
tieu
hoa,
rai
l0l?-n
than kinh, viem
19i,
run
chan. Neu
bj
nhiem
d9C
n~ng
co
the
til vang.
DQe
tinh
eua
tMy
ngiin tae di)ng
len
nbOm Sulphydryl
(-
sm

eua cae he thilng enzym.
SI!'
lien
ket
thuy
ngiin vdi
mang
te
baa
ngan
can
v:j.n
ehuyen duang qua
mang
va
eha
phep
djeh ehuyen kali
Luiin van Thac sf
/-Ion
hoc
3
8ai
floc
8d
Lot - 2002
tai
mitng.
Di~u
nity

dan
den
thieu
h\lt
nang
It/gng
trong
te
bito vit
gay
roi Io"n
than
kinh.
Day
lit
ca
sa
de
giai
thich
vi
sao
nhllng
tre
sa
sinh
til
m~
nhiem
methyl

thUy
ngan
se bi
tac
d(lng
len
M th§.n
kinh
trung
uang
(tam
th§.n
phan
li~t,
kern
pMt
trien
tri
tu~,
nguai
co giijtl.
Nhiem
d(lc
methyl
thUy
ngal\
con
dan
tOi
phan

lijp
nhiem
silc
the,
pha
vil
nhiem
silc
the
vit
ngan
can
phan
chia
te
bito.
JECFA
da
thiet
lijp
gia
tri
t"m
thai
cho
lugng
tiep
nhijn
hitng
tuan

c6
the
chju
dilng
dugc
dOi
vai
thuy
ngan
lit
5~lglkg
the
tr9ng.
11.4.
DQC
tinh
cua
cadimi:
Kim lo"i
cadimi
dugc
dung
trong
cong
nghi~p
luy~n
kim
vit
che
t"o

do nhila.
Hgp
chat
cua
cadimi
dugc
dung
phO
bien
de litm
pin.
Cadimi thiim
nhijp
vito moi
truang
qua
nuac
thai
vit
phat
tan
0
nhiem
do
xam
nhiem
til
phan
bOn,
V.V


Cadimi
xam
nhi~m
vito
nuac
uong
do
cac dlfang
ong
m"
kern khOng
tinh
khiet
ho(ic
til
cac
moi
han
vit viti
lo"i
chat
giln
kim
lo"i.
Tuy
vijy,
lugng
cadimi
trong

nuac
thuang
khong
qua
1~lgl1.
Theo
nhi~u
nhit
chuyen
gia,
hut
thuoc
cung
lit
nguyen
nhan
dang
ke
gay
nhiem
cadimi.
Sil
hap
th\l
hgp
chat
cadimi
tuy
thu(lc vito
d(l

hoa
tan
cua
chung.
Cadimi
tich
t\l ph§.n
Ian
a
thijn
vit c6
thai
gian
ban
huy
sinh
I19C
diti,
til
10 -
35
nam.
Da
c6
chung
cu
cho
biet
cadimi
lit

chat
gay
ung
thu
qua
duang
ho
hap.
Cadimi
c6 d(lc
tinh
cao
dOi
vai
di)ng vijt thUy
sinh
vit con nguai. Khi ngliai bj
nhiem
di)c
cadimi,
tuy
theo muc
d(l
nhiem
se bj ung
thu
phoi,
thung
vach
ngan

mOi, dijc
bi~t
lit gay
ton
thuang
thijn
dan
den
protein
ni~u.
Ngoiti
ra
con
anh
huang
tai
ni)i
tiet,
mau,
tim
m"ch,
V.V

Nhiem
d(lc
cadimi
xay
fa
t"i
Nhijt

Ban a
d~ng
b~nh
"itai itai"
ho~c
"ouch
ouch"
lam
xl10ng
tra
nen
gibn.
C1
nang
d(l
cao,
cadimi
gay
dau
thijn,
thieu
mau
vit
pM
hUy
tuy
xuang.
Ph§.n Ian
cadimi
tham

nhijp
vito
ca
the
nguai
dugc dito
thai
qua
thijn. M(lt ph§.n
nha
dugc
lien
ket
m"nh
vai
protein
cua
ca
the
thitnh
metallothionein
c6 a
thijn,
ph§.n con
l"i
dugc gill
trong
ca
the
vit

d§.n.
d§.n
dugc tich
lUy
theo
thai
gian.
Khi
Iligng
cadimi
dugc
tich
lUy
du
Ian, n6 se
the
chb cua
kem
a cac
enzym
quan
tr9ng
vit
gay
roi
lo"n
tieu h6a.
Lugng dua vito
ca
the

hitng
twin
c6
the
chiu
dilng
dugc lit 7f1glkg
the
tr9ng.
Lua"
van
Thac sf floa hoc
Dai
tloc
Bil Lat - 2002
III.
MQt
s6
phlidng
phap
xae
djnh
dilng,
kern,
thiiy
ngiln
va
eadimi
trong
nlide:

[5-101
IILI.
Cae
phlidng
phap
xae
djnh
dilng
h'ong
nlide:
III.I.I.
Phlidng
phap
so
mau:
C6
thg xae
dinh
d6ng
bAng cae thuoe
thil
nhu
2,
9-dimethyl-1,
10
phenanthroline, dithizon, diethyldithioeaebamat, v.v

, nhling thuilng
sil
dung han

eii
la
diethyldilhioeaebamat
chi Pb(DDC),.
Ion d6ng
(II)
tao
duge phli'e
vi>ng
eilllg vai
diethyldithioeaebamat,
phli'e
e6
mau
do
nau, kh6
tan
trong
nuoe
nhung
tan
nhieu
trong
m(it
so
dung moi huu ea
nhu
CHCI"
CCI.,.
Trang

dung moi
nay
phli'e
e6
mau
do
nau
anh
vang.
Do
d6,
dt!
djnh
lugng d6ng bAng thu6e
thu
nay, nguili ta
tie"n
banh
ehie"t lrAe quang,
do
mau
tai
buoe
s6ng
430 nm.
Elg
tang
hnh
eh9n
1ge

eua phuang
phap,
thuilng ehie"t phli'e
trong
moi truilng
ehli'a
amoniae;
amonieitrat
va eomplexon III la
nhung
chat
dung
dg ehe
cac ion
din
tra
vi~c
xac
djnh
dong
(Fe
3
+,
Hg
2
-t).
IILI.2.
Phlidng
phap
eu'e

ph6:
Ion Cu(II)
e6
hOat
hnh
e'!'C
pho,
trong
nhieu
nen
eho cae
s6ng
Ci,(e
phil dinh lugng.
Trang
da
so
cae
nen
elfe
phil,
s6ng
eua
d6ng
nAm
trong khoiing
the"
kha
duang so voi cae kim
10ai

khae
(0
-
O,6V).
Vi
YaY,
vi~e
xae dinh d6ng bAng phuang
phap
nay
rat
thuan
19i
va
kha
eh9n
1ge.
Nen h6n
hgp
d~m
amoniae
la
m(it
trong
nhung
nen
rat
t6t
dt!
xae dinh d6ng.

Trang
nen
amoniae ion
Cum)
bi
khiJ
thea
hai
bae va
eho hai s6ng
elfe
phil.
Vi
dy:
trong
nen
NH,CI
1M
-
NH,OH
1M
s6ng
thli'
nhat
li'ng voi
51!
khiJ Cu(Il) xuong
CuCI)
e6
the"

nila s6ng -O,25V so voi
di~n
elfe
ealomen
baa
hi>a,
s6ng
thll
hai ling voi
su
khil
CuCI)
xuong
Cuo
e6
the"
nua s6ng
-O,54V.
Be"
xae
dinh
d6ng
nen
dung
s6ng
thli' hai.
Tmng
nen
nay, cae ion kim 10ai
bi

khiJ 6
the"
am
han
nhu
Cd(II),
CoCIl),
Ni(II),
Zn(Il),
MnCII),

khong
iinh
huang
de"n
vi~e
xae
djnh
d6ng.
III.I.3.
Phlidng
phap
philn
tieh
kieh
hOat:
-
Cu
duge xae dinh qua ·'CU, ehu
kj

ban
ra
12,5 giil va
phat
gamma
vai
nang
lugng
5UkeV,
1345keV, Mau
sau
khi
ehie"u
xa
tren
Ii>
phan
li'ng
hat
nhan
duge
tach
bAng
phuang
phap
ehie"t vai chi
Lua"
vdll
1'hac sf
tl6a

hoc
5
Eai
Hoc
Ed
£at
- 2002
diethyldithiocacbamat. Chuygn
pha
huu
CO
vao
19
PE, do
tren
phil ke'
gamma "'Cu (511 keY).
-
Cu
dugc lam giau
b~ng
phuong
phap
hilp
thu
phuc
chelat
vai dithizon
tren
than

ho~t
hnh.
Chie'u
x~
1 giil, ghi
do
ho~t
di)
ph6ng
x~
·'Cu
vai
chu
ky
ban
ra
12,5 giil, phat·
gamma
vai
nang
IU<;ing
511keV.
III.2.
Cae
phu'dng
phap
xae
dinh
kern
trong

nu'oe:
III.2.1.
Phu'dng
phap
so
mau:
Ion kem
t~o
vai dithizon phuc
cang
cua
it
tan
trong
nuac nhling
d~
tan va
tan
rilt
nhi~u
trong
cac dung moi huu
CO
(CHCI"
CCL,).
Do
m;i.t
di)
quang cua
tuang

huu
CO
c6
mau
do
cua kem
dithizonat
abuac
s6ng
530nm.
Trang
nl1c:Jc,
co
mqt
so
ion
kim
lo~i
b!
chiet
cung
vai
kern.
Dung
cianua
de
che
Cd
2
+,

Ni
2
\
Pd
2
+
neu
trong
ITIau
Olroc
haITI
hiqng
cac
ion
nay Ian hon cua kem. Thie'c
(II)
ciln
dU<;ic
oxi h6a truac
thanh
thie'c
(IV)
b~ng
H
2
0,
va dun soi ky dung djch M
pMn
huy he't
IU<;ing

H
2
0,
con du. Fe(II1) dugc
lo~i
b~ng
cach ke't
tua
n6
duai
d~ng
hydroxit
r6i
loc
bo.
III.2.2.
Phu'dng
phap
et!e
ph6:
Dg
xac
djnh
kem
b~ng
phuong
phap
clfc
phil, nguili
ta

dung
n~n
NH,CI 1M -
NH,OH
1M. Trong
n~n
nay
the'
nib
s6ng
cua kern
ung
v6i
sif
trao
dili 2 electron la
-1,35V
so vai
di~n
clfc
calomen bao hoa.
Neu
trong milu nuac
c6
chua d6ng thili d6ng, cadimi va
niken
vai
ham
IU<;ing
xilp

xl
ham
lugng kem
thi
dung
n~n
nay
ta
c6
the
xac
djnh
dugc
cac nguyen
t6
d6,
vi
s6ng cua chung trong truilng
h<;ip
nay
hoan
toan
tach
khoi nhau. Neu ghi phil
tU
-O,2V
thi
cac
s6ng
thu

dU<;ic
tren
cuc
phil
d6
Ian
lugt la Cu, Cd, Ni, Zn. Neu cac nguyen
t6
dbng, cadimi,
niken
c6
trang
nuac vai
ham
IU<;ing
Ian hon
ham
IU<;ing
kern
nhi~u
thi
chung
se
can
tra
vi$c
xac
d!nh kern,
ta
can

tach
kern ra
kh6i
mau
Olic:JC
b~ng
phuong
phap
chiet, giiii
chiet
kem vao
tuang
nuac va xac
djnh
bang phuong
phap
clfc
phil.
III.2.3.
Phu'dng
phap
phan
tieh
Ideh
hO'!t:
. Rem dugc xac
djnh
qua
65Zn,
chu ky

ban
ra
la
243,8 ngay va
pMt
gamma vai
nang
lugng 1115,5keV,

Milu sau
khi
chieu
x~
dU<;ic
tach
b~ng
phuong
phap
chiet
dithizon. Chuygn
pha
huu co vao
19
PE, do
tren phil
ke
gamma
65Zn
(1115,5 keY).
,

Lua"
van
Tlwc
sf
HOll
hoc
6
Bat Hoc
Bd
La! . 2002
· Kern
du,?,c
lilln giilu bAng phuo'ng plHip
ha"p
thu
phuc
chelat
yai
dilhizon
tren
than
ho~t
tinh,
chieu xa 10 giil,
ghi
do
ho~t
de>
ph6ng
x~

65Zn
yai chu ky
ban
rit 243,8 ngily,
nang
Iu,?,ng
phat
gamma
1115,5keV.
III.3.
Cae
phu'ong
phap
xae
dinh
thuy
ngan:
III.3.L
Phu'ong
phap
tde
quang:
Thuang
dung
phuo'ng
phap
tdc
quang
dithizon,
diiy

Iil
phuo'ng
phap
ra't
d~c
tnlng
va
ch911
19c
voi thuy ngan.
Trang
moi
tnlC1ng
axit
chI co
b~c,
d6ng
cung
bi
chiet
yai thi',y ngiin,
dung
complexon
III
yil
thiocianat
de
che
cac ion nily. Do
milt

de>
quang
cua
dung
dich
thuy
ngiin
dithizonat
t~i
buac
s6ng
490nm.
III.3.2.
Phu'ong
phap
kieh
hOat:
· Hg
du,?,c
xac
djnh
qua
203Hg,
chu ky
ban
rit 46,6 ngily
yil
phat
gamma
yai

nang
IU,?,ng
279,2keV. Mau sau khi chieu
du,?,c
tach
bAng phuo'ng
philp
chiet
dithizon.
Chuyen
pha
huu
co'
yilo
19
PE,
do
tren
phil
ke
gamma
203Hg
(279,2 keY).
· Hg
du,?,c
lilm giilu bAng phuo'ng philp
ha"p
thu
phuc
chelat

yai
dithizon
tren
than
ho~t
tinh,
chieu
x~
20 gia, ghi do
ho~t
de>
ph6ng
x~
203Hg
yai
chu ky
ban
rii 46,6 ngily,
nang
IU,?,ng
phat
gamma
279,2keV.
IlIA.
Cae
phu'ong
phap
xae
dinh
eadimi:

IIIA.L
Phu'ong
phap
tde
quang:
Nguai
ta
thuang
xlic
dinh
cadimi
trong
nuac bAng phuo'ng phlip
chiet
trAc
quang
dung
dithizon,
thuang
chiet
bAng
CCL,
trong
moi
truang
kiem
m~nh.
Dung djch
dithizonat
cua

cadimi
trong
dung
moi
huu
co'
c6
milu d6,
ha"p
th~
cifc
dai
t~i
budc
s6ng
515nm.
Trong
moi
tniang
ki~m
m<ilnh,
cac ion kim
IO'ili
nhL!
b<ilc,
d6ng, niken va caban
cung
bj
chiet
voi cadimi. Cac nguyen

to
can
nay
can
dugc
chiet
truoc
khi
xlic
djnh
cadimi
bAng
dithizon
trong
moi
truang
axil.
11104.2.
Phu'ong
phap
et!e
phc5:
De xlic
dinh
cadimi bAng phuo'ng phlip nily, nguai
ta
cung
dung
nen dem NH,CI - NH.,OH
nhu

xlic
dinh
d6ng, kern. Neu
trong
mau
nuac,
ham
IU,?,ng
d6ng
khOng
Ian
ho'n
ham
IU,?,ng
cadimi
thi
c6
the
xlic
;
Lila"
vall 1'lwc
si
/-Joa
hoc
7
Dui Hoc
Do
LuI
- 2002

djnh dang
thai
eii
hai
nguyen to.
Trang
truirng
hgp
ham
lugng
dang
qua
Ia11
so
vaj
ham luqng cadimi thl clln che
dong
bAng
cianua.
Kern, niken, coban va mangan
1a
nhling ion
kim
lo~i
trong nen
nay eho song e\le phil
i'J
the
am
h<1n

song
ella eadimi
nen
kh6ng
iinh
huang
den
vi~e
xae djnh_
IIIA.3.
Phuong
phap
kich
hO\'t:
-
Cd
duge xae
djnh
qua
'''Cd,
ehu ky
ban
ra
53,5 giir va
phat
gamma
vi'Ji
nang lugng 336,3keV; 528keV,

m§u

sau
khi
ehieu duge
tach
biing
phu<1ng
phap
trao
dili ion, sau khi giiii hiip, eadimi duge
ket
tua
du6i
dang
sulphit
va duge
do
phil
gamma
115Cd
(336,3 keY).
-
Cd
duge
lam
giau biing
phu<1ng
phap
hiip
thu
phue

ehelat
v6i
dithizon
tren
than
hO\'t
tinh.
Chieu xa
10
giir.
Chi
do
hO\'t
di)
phong
x\,
'''Cd
v6i
ehu ky
ban
ra
53,5 giir,
nang
lugng
phat
gamma
336,3keV.
IV.
Chitosan:
[11-20]

IV.I.
ciiu
t\,o:
CH,
/
co
H \ H H
~
__
~HA
~H'OH
H
HO
' l/
0 a
a
10
HO
CH
2
0H
H H
NH
H H / H
co
\
CH,
(b)eHmN
JH__
NtJ

~H
CH,OH
H
HO
~
r/
0 0
o
,0
HO
.
CH
2
0lt
H H
NH
1
H H H
(a)
CHrrOSAN
8<1
da
du
true
eua
Chitosan
(a) va
Chitin
(b)
Luan

vdll
'!'hac
sl
fltjCl hoc
x
Dai
Hoc Eil
Lett·
2002
Chitosan
Iii
mQt
polysaccarit, poly[P-O >4)-2-amino-2-deoxy-D-
glucopyranoseJ, dugc t,w
ra
do
qua
trinh
deaxetyl
hoa
chitin
tv
nhien.
Chitin
vii
chitosan dugc bie't w lau, nhung giln
day
chitin
vii
chitosan mdi duoc chu y

nghien
cllu
vii
sil dung.
San
lugng
chitosan
tren
the' gidi
hi~n
nay
khoang
2000 tan/nAm.
IV.2. DillU
che:
Chitin
co
rat
nhi~u
trong til
nhien
nhat
Iii
trong vo cac loai dqng
v~t
giap xac nhu tom, cua,

Mau chitin
nh~n
duqc tli nguon

vo
tom,
cua
qua qua
trinh
xilly
nhu
sau:
vo
tom, cua dugc xay nho,
Jo~i
protein
bbg
NaOH 0,005N,
lo~i
mUDi
phOtphat
bAng
HCI
IN,
lo~i
protein
trong cilu truc
vo
bAng NaOH 2N
iJ
100'C. Sau
do
rila
s~ch,

siiy
khO
thu
dugc
chitin.
Chitin
dugc
xilly
1
ho~c
2 gia
trong
dung djch
NaOH
47%
iJ
1l0'C
(ho~c
60'C) dudi
khi
quyen nitrogen, sau
do
rila bAng nudc
iJ
80'C
Mn
trung
Ma.
San
phiim thu duoc

co
mllc
dQ
deaxetyl
hoa
khoang
80%.
Vi~c
xilly
kiem
vii
rila
trong
nudc dugc
I~p
I~i
nhieu Iiln
dE!
thu
dugc
san phifm
chitosan
co
dQ
deaxetyl
hOa
cao han. Dudi
day
Iii
so

d6
dieu
che
chitosan W chitin:
San
ph
am
co
dQ
deaxelyl
h6a
thea yeu
c&u
Luall van 'l'hac
sl
)-16a
hoc
EJai
floc
EJd
Lat·
2002
IV.3.
Dng
dl;lng:
Chitosan va cac dan xuat cua chitosan duqc
nghien
cliu va ling
dyng trong nhieu
ITnh

vuc
khac
nhau.
IV.3.l.
Trong
y
te'o
Cac
ket
qua
nghien
cuu dugc
I.>'
cua
chitosan
cho
thay:
chitosan
khOng
gay
dQc
tinh
cap,
dQC
tinh
t,!i chll,
dQc
tinh
ban
trui:lng

dien,
khong gay
anh
huang
dOi
voi
tr9ng
lugng
CCI
thE!,
tr9ng
lugng
gan,
cac
chuc
nang gan,
th~n,
co quan
t~w
mau, cac chI tieu
sinh
hoa cua mau
va
nuac tieu.
Ve
tac dyng chua
b~nh,
chitosan
co
tac

dyng
khang
khu§:n va
nam, diic
bi~t
tren
cac chung da
khang
rna cac
IO,!i
khang
sinh
manh
hi~n
nay khong con
tac
dyng nua,
co
kha
nang
xuc
tien
lanh
hoa
vet
thuong
nen
dugc dung lam thuoc va
mang
dieu

trj
bong.
Chitosan
con
dung
dE!
lam giam lugng cholesterol
trong
mau,
lam
chi
khau
phfru
thuii.t
tl,l
tieu,
lam
kinh
ap
trong, lam thuoc
dim
mau, kich
thich
h~
thOng
mii'on
dich va lam chilt
mang
dE!
dua thuoc

Mn
vung bi
thuang
t6n nhu khoi u trong dieu trj ung thu.
Chitin
va chitosan to ra thich
hgp
de
ung
dyng
trong
ITnh
vl,lc
duoc
ph§:m
vi
chung
co
tinh
tuang
hap
sinh
h9C,
suy
thoai
sinh
h9C
va
khOng
dQc.

Trang
ky
ngh~
baa
che
dugc philm, chitosan
co
the
dung
lam cac chilt phy
gia,
lam
ta
dugc di)n,
ta
dugc dinh, chilt t'!o
mang,
vian nang
Illeffi
va
cling,
chat
mang sinh
h<;>c
dan
thuQc,
v.v

IV.3.2.
Trong

nong
nghi~
p:
Chitosan
d,!ng dung djch dugc phil
len
h~t
giang,
co
tac dyng kich
thich
nily milm
h~t
giong lam
tang
nang
suilt
vy
mua.
Ngui:li
ta
con
sa
dyng chitosan lam nguyen
Ii~u
chinh
dE!
dieu
che che
philm

baa
quan
hoa tuoi, hoa qua dong hi)p,
thit
trung, lam chilt dieu hoa
sinh
truang
cho
cay, baa quan thl,lc philm,
che
philm phong chong nilm
b~nh
thl,lc
v~t,
V.v

IV.3.3.
Cae
ung
dl;lng
khae:
Chitosan dugc dung nhieu trong my philm lam keo xit toc, kern
duong da; lam chilt keo
cam
quang trong cong
nghi~p
in;
lam
vai con,
lam tang

di)
ben mau vai nhui)m
trong
cong
nghi~p
d~t.
LucilJ
vall Tlwc
si
Him hoc
111
f)eti
Hoc Dil
Lett·
2002
Chitosan dugc
nghien
cllu lilln xuc tac kim
lo~i
polime, dieu
che
theo phuong
phap
hap
phy
vii
t~o
phllc cac ion kim
10~i
chuyen

tiep
tU
cac dung d!ch muoi ella chung, xuc bic
co
ho~t
tinh cao va on d!nh,
Slt
dyng dugc nhieu Ian.
Chitosan dugc xem nhu· vilt
li~u
mai
co
tac
dyng Iilm
s~ch
nuac,
khi thai cong
nghi~p,
thu h6i kim lo,!i nang, protein ch6ng 0
nhiem
moi
truilng.
Ngay nay, trong qua trlnh
mLtu
sinh va phat trien xii hi)i can
ngl10i
dii
lam 0 nhiem moi trl1ong. St! 0 nhiem nay
v~
mQt

so
phuang
di~n
da vugt qua khii
nang
tt! dieu
chlnh
cua tt!
nhien
vii
co
nguy co
gay
ra khUng hoiing
sinh
tlll'i.
Tht!C
chat
cua
van
de ch6ng 0
nhiem
moi
truilng
Iii
lam sao de con nguili
co
khong
khi trong
lanh

de thO,
co
nuac sach de u6ng, sii dyng trong muc dich
sinh
ho~t
vii
co
day
du
luong tht!c, tht!c
ph
am
hgp
v~
sinh cho cuiic s6ng
hang
ngily.
De
dap
ling yeu cau nily,
van
de phiin tich
danh
gia moi truilng
vii
xU'
Ii
m6i tru'ong 6 nhiem duqc
d~t
ra

a m9i nai,
Jl19i
)uc.
Trang
lu~n
van nily, chUng
tOi
dilc
bi~t
quan
tam
den
kha
nang
ling dyng cua
chitosan trong linh vuc
tach,
lilm giilu
vet
kim
lo~i
trong
nuac phyc
vy
cho
m~c
dfch
phan
tich
vii

xii
Iy
moi truilng.
IVA.
Tinh
chat:
IVA.I. Khii
nang
t"o
phuc
cua
chitosan:
Chitosan
co
khii
nang
t~o
phllc vai cac ion kim
lo~i
(Muzzarelli -
1968
vii
Muzzarelli, Tubertini - 1969).
Mqt
so
nghien
cuu
tren hoa tinh,
ciu
truc va nhung

ap
d\:mg
tr€m
chitin
vii
chitosan cho
thay
day
Iii
nhung
polyme
co
nhung
tinh
chat
phoi hgp
rat
dilc
bi~t
nhu
cuilng
dii
cang
dan
cao,
co
ho~t
tinh
sinh
h9C

vii
co
khii
nang
phiin huy
sinh
h9C
cao. ChUng
Iii
nhung
hgp
chat
tu
nhien, khOng diic,
tr9ng
lugng
phan
tii cao, de dilng
t~o
cac milng
vacacldpph~.
)
Trong moi truilng axit, chitosan
Iii
chat
di~n
Iy
cao
phan
tii vai

milt
dii
cua nh6m
-NH;
cao, dieu nily lilm cho
chitosan
co
gia tri
vii
Iinh
ho~t
hon chitin.
Nhung
vilt
li~u
mang
di~n
tich
am
nhu
protein,
anion polysaccarit,
axit
nucleic
se
tu'ong
tac va dinh
ch?t
vao chitosan.
Chitosan

co
khii
nang
ket
hgp
vai cac ion kim
lo~i
bling cach
hap
ph~
t'!o vang chelat,
trao
dBi
ion hoac bling lien
ket
ph6i
tri,
mllc
dii
LlUill ('all Thac
si
Haa hoc
II
fJai Hoc
Dd
Lat
-
2002
quan tn;mg cua cac qua trinh
nay

la khac nhau doi voi moi ion kim
lo~i.
Vi
v~y,
chitosan
Iii
m(it polyme
nit
d~c
tntng
de
hill'
phu
kim
lo(ti
n~ng,
cac ph
am
nhuQm, cac
sAc
to, v.v

(Yoshinari va Subramanian -
1976).
Vi
d~:
Voi
canxi,
sI!
trao

dili ion
1a
qua
trinh
tr(ii,
trong
khi
dOi
voi cac ion kim lo(ti
chuy~n
·tiep
sl! hill'
ph~
va sl! t(to
vbng
chelat
la
quan
tr9ng
(dieu
nay
dugc chl
ra
bo-i
nhung
chuy~n
dbi nhi)
trong
phil
h6ng ngo(ti).

Khi chitosan
tiep
xuc vdi luqng Ian cac dung dich muoi cua cac
kim
lo<=:ti
nh6m
I
A
va
II
A
trong
bang
h~
th6ng
tuAn
hoan
va cac ion
amoni,
Thali
h6a
tri
1,
nguai
ta
khOng
thily
sl!
bien
dill

nhieu
cua
chitosan
(Chitosan
kh6ng
trudng,
co,
nen
va
chuy~n
maul,
chung
khong can tnJ sl!
t~p
trung cua ion
kim
lo~i
chuygn
tiep
khi
chung
d6ng
thai
c6
m~t.
Cac
di~n
ti.'t
nitrogen c6
m~t

tren
nhung
nhom
am
in cua
chitosan
t~o
liEm
ket
cho
nh~n
voi ion kim
10c;li
chuyen tiep.
TuO'ng
tac
cua cac
ion
kim
lo<;li
chuyen
tiep
day dau
tien
vai
chitin
va
chitosan
lam
xua.'t

hi~n
mau.
Vi dy:
T<:;lo
mau do vdi titan,
lTIaU
da cam vai
metavanadat,
mau
xanh la cay vai crtlln hoa tri ba, mau da cam vai cram
hoa
tri sau, mau
vang
nau
voi
silt
h6a
tri
hai,
mau
vang
xanh
la
cay
voi
silt
h6a
tri
ba,
mau

hong
voi caban, mau xanh
18
cay vdi
niken
va xanh nudc bign vai
d6ng.
Nhung
mau
nily dilm voi
chitosan
hdn
chitin.
SI! t(to
mau
rilt
nh~y
ngay
cii
0-
n6ng
de)
rilt be
cua
ion
kim
loai
chuy~n
tiel'.
Tinh

lien
t~c
cua
cac
duang
cong
bi~u
thi
t6c
d(i
hill'
ph~
nhung
ion
kim loai
chuy~n
tiel'
day
dilu
tien
tren
chitosan
dugc
th~
hi~n
trong
hinh:
Do
th! bigu dien toc
dQ

hap
phy Mn
2
t-,
Fe
2
i"
, Co
2
+,
Zn
2
+,
Ni
2
+,
Cu
2
+
tren
200mg
chitosan
khi
dugc
tach
trong
100ml
cua
cac
dung

dich
O,4mM
(O,lM
KCn
(Muzzarelli va
Tubertini
- 1970).
Luall
mill TIme
sf
tloa.
hoc
12

Va; Hoc Va Lat - 2002
100 %
l-Jam
htgng ion
kim
lo~i
Lhll
(hJgc
~ Cu
Ni
::;::::;:::::=========Zn
50
Co
I
~~::::::=========~e(ll)
II

n
20 ,.0 60
Thai gian tiep xlic (phlil)
TUQ'ng
tac eua cation kim
lo~i
vai
chitosan
dl1qc
xet
qua qua trinh
phiin ling cua
chitosan
vai
dung
djch CuSO"
nhu
sau:
-
NhOm
-NH
2
cua
chitosan
ho~t
dQng
nhu
mQt
baza
y€iu,

do
pH
cua
dung dich
CuSO"
la
5,8
nen
sl!
proton
hoa
xay
ra
nhanh,
nhom
-NH
2
chuy~n
thanh
-NH;.
Luc
nay
chitosan
duqc xem
nhu
chat
di~n
Iy
cao
phan

til
hch
di~n
dUCIng
(cationic polyelectrolyte)
trong
dung
dich.
- Su
hch
di~n
dUCIng
cua
NH;
ngiln
can
cac
ion Cu
2
• di vao polyme,
nhLing
cac ion
sot
de
dang
di vao va
t~o
thanh
cac
nhOm

NH;'-SO"
luc
nay
cae ion
Cu
2
+
co
th~
di
VaG
chitosan.
-
Ion
Cu
2
•
bj
hut
Mn
CaP
di~n
til
lien
k€it vai
nitrogen
t~o
lien
k€it cho
nh~n

m~nh
va
ngan can nhung nh6m
amino
khong
b!
proton h6a.
Nhom
sulphat
se
lien
k€it ion vai phuc
d6ng-amino
M
trung
hba
di~n
Hch
dUCIng
do
ion
d6ng
tao
ra.
Do
m~ch
chitosan
tUCIng
dOi
kenh

cang
nen
nhung
10
xop du
IOn
M cho
nhung
phan
til
nM
va
nhung
ion di qua.
Trang
qua
trlnh
hap
ph~
cua cac ion
trong
dung
djch
len
chat
hap
ph~
xop,
co
ba

giai
do~n
lien
b}c
chu yeu
nhLf
sau:
sv
v~n
chuyen
chit
b!
hip
phl;!
den
ffi?t
ngoili
cua
chat
hap
ph\l,
Sl!
khu€ich
tan
chat
bi
hap
phu
vila.
nhung

10
xop
cua
chat
hap
phu, va
su
hap
phu cua
chat
tan
vao
mat
trong
cua
chit
hip
ph~.
Toc
dQ
hap
ph~
duqc quy€it
dinh
b~ng
toc
dQ
khu€ich
tan
cua

chat
tan
vao
nhung
10
xop mao
d~n
cua
chat
hap
phu.
Dac
bi~t,
chitosan
duqc
ho~t
hoa
trong
m6i
truang
sulphat
lam
tang
kha
nang
tap
trung
mQt
so
ion

kim
lo~i
chuy€in
H€ip.
LllCill
vall
TJwc
si
Hoa hoc
13
Dai
ffoc
Dd
Lett
- 2002
Dg
ho~t
hOa,
5g ehilosan
dLige
eho VilO
khoang
400ml eua h5n hgp
axit sulphuric
va amonisulphat. Sau khi khua'y 4 gia, polyme
dLige
rua
h~ng
nLiae
ea't

den
trung
hoa. Ngoai ra,
ngLiai
ta
co
thg
ho~t
hoa
ehitosan
h~ng
amonisulphat. Cae ion
sulphat
S8
t~o
lien ke't ion yai
nhung
nhOm
amin
dLige
proton hoa eua ehitosan.
Chitosan
dLige
ho~l
hOa
trong
dung djeh ax
it
sulphuric
S8

mang
cae
nhOm
-NH;·SO.,H,
trong
khi ehitosan
dLige
hoat
hoa
trong
h6n
hgp
axit sulphuric
va
amonisulphat,
ho~c
rieng
amonisulphat
se
mang
cae
nhom
-NH'·SO,NH,.
Cation kim
lo<:\i
co
the
dtJgc
xem
la

nhung
axit lewis
co
the
t<:\o
thanh phan ling yaj ehitosan
dLige
ho~l
hoa.
Vi
du: ion d6ng
hj
hydral
h6a
tuang
tae
vai
ehitosan
duge
ho~t
h6a
nhu sau:
·NH'"SO"NH,
+
Cu
2
'
=
.NH
2


CU
2
'+
NH
·HSO,
Di~u
ki~n
tie'n
hanh
thl!e
nghi~m
quyet
djnh
tinh
ehgn Ige eua
chitosan doi voi ion kim
lo<:\i.
Bang
A.
SI!
ha'p
ph~
cae ion kim
lo~i
tren
200mg ehitosan.
Phgn
tr~m
tach W 50ml eua dung dieh

O,5M
pH
HOl;lt
hoa
(NII

hS01
Thai
gian
Cr
J
•
Mn
2
•
Fe
J
•
Ni~'
Cu
2
•
Zn
2
•
Hg
2
•
(ll:ia)
3,0

kh6ng khllng 1
53
0
72
70
95 7
100
12
93
15
74
71
100 22 100
a,IMH
2
S0
1
khong 1
28
15
18
28
69 9
89
12
36
10
13
30
79

15
89
kh6ng
O,IM
I
58
22
94
83 100
57
100
12
95 23 100 88 100
63
100
a,IMHzS°
1
+
O.IM
I 36 0 25 25 35 23
91
O,IM(NH

l2S0

12
84
0 20 78 76 58 86
a,lM(NH


hS01
a,lM
1
70
7
96 90
96
63
90
12
95 0
95 90
100
73
90
5,0
khong
kh6ng 1
85 0
76
100 30 100
12
86
13
85 100 58 100
a,lMH
t
SO

kh6ng I 32

10
37
81
12
100
12
76 0
55
88 30 93
khong
O,IM
1
74
12
.
80 100 70 100
12
93
12
80
100
88
100
a,lMH
2
S0
1
+
a,lM
1

78
10
78
100
61
90
a,lM(NH~hSo.l
12
90
10
86
100
71
90
O,lM(NH

hSO

a,lM
1 95 5
.
95 100 90 90
12
90 3 95 100 96
90
Luiill
vein
1'hac sf
116a
hoc

14
Do; Hoc Dil
LuI·
2002
Bang
A eho tha'y
i'J
pI-!=3,0
trong
sl!
v~ng
mat
eua
amonisulphat,
ehitosan duqe
ho~t
Ma
b~ng
axit
sulphuric I,,;m
hi~u
qua
han
ehitosan
khong
ho~t
Ma,
ngo~i
tril
ion

mangan.
Kha
nang
ha'p
ph~
ion
mangan
tren
ehitosan
tu
do
tang
trong
dung dieh
e6
amonisulphat
O,lM,
nhung
ehitosan duqe
ho~t
Ma
b~ng
sulphat
khong
ha'p
ph~
mangan.
Kha
nang
ha'p

ph~
ion kim
lo~i
eua
ehitosan
Iii
hi~u
qua
han
ne'u
n6
duae
ho~t
h6a
trong
dung
dieh
amonisulphat.
Vi
d~:
apH=3
ehitosan
tl! do ha'p phu duqe 71%
niken,
ehitosan
duqe
ho~t
Ma
b~ng
axit

sulphuric ha'p
ph~
chi 30%
niken,
trong
khi
d6
chitosan
tu
do
trong
dung dieh
amonisulphat
ha'p
ph~
duqe 88%
niken.
IV.4.2.
T6c
dl}
hiip
ph",
ion
kim
lo~i
h'en
chitosan:
Tile
di)
ha'p

ph\1
ion kim loai len
ehitosan
ph~
thui)e vilo nhi;!u
ye'u
til.
Quan trQng
nhat
Iii
kieh
thuae
h~t
polyme,
nhi~t
di), tile
di)
kh
ua'y
,
51!
co
m~t
eua
cae ion khac, pH
cua
dung dich, v.v

· Kieh
thuae

h~t
polyme: Tile
di)
hap
ph~
ion
kim
lo~i
len
ehitosan
bi)t
(l00
-
200mesh)
nhanh
han,
nhi;!u
han
ehitosan
vay
(2mm) do
b;!
mat
ti€p xue eua
d~ng
bi)t Ian han.
·
Nhi~t
di):
d6ng

vai
tro
quan trQng
trong
sl! ha'p
ph~
ion
kim
lo~i,
tuy
nhien
khong
e6
quy
t~e
chung
de dl!
doan
anh
hui'Jng eua
nhi~t
di)
tren
sl,l
ha'p
ph~
eua ion
kim
lo~i.
Nguili

ta
quan
sat
tha'y
Sl!
ha'p
ph~
i'J
4'C
tilt
han
i'J
nhi~t
di)
phong.
·
Tile
di)
khua'y: S\( khua'y sieu
am
eho ke't qua ha'p phu ion
kim
lo~i
tilt
han
sl!
khua'y til.
·
Sl,I
e6

mat
eua cae ion khae:
khi
hai
hOae nhi;!u ion
kim
lo~i
ehuyen
ti€p eung
hi~n
di~n
trong
dung dieh, ne'u luqng polyme
kb6ng
du de
hap
phu hoiln toiln ta't ea cae ion
kim
lo~i
thi
polyme
se
ha'p
ph~
nhung cation nao
t~o
phuc ben nhat
vcri
polyme
va

de
It:li
cae cation
khae
trong
dung
dieh.
Tuy
nhien cung
co
51!
c~nh
tranh hap
phI,!
giua m9t so ion kim
lo~i
tren chitosan.
Vi
d~:
so
sanh
tile
di)
ha'p
ph~
eua
niken
vii
eadimi
tren

ehitosan
trong mau
dan
vii
mau
hlin
hap
nguili
ta
nh$n
tha'y eadimi da
ngan
can sl!
hap
ph~
niken
nhung
niken
khong
can
tri'J
sl! ha'p
ph~
cua
eadimi,
tuang
tu
niken
lilm
giam

su
ha'p phu eua
s~t
tren
chitosan.
Ban chat cua cae anion co
m~
t trong dung d!ch co nhung ion
kim
lo~i
chuyen ti€p ha'p
ph~
tren
bi)t
chitosan
ra't
quan
trQng:
Chloride
vii
turill
flail
TllClc:si
/loa
hoc
15
Bett Hoc
BiL
Lat·
2002

thiocianate lilln giiim
Sl!
hap
ph~,
trong
khi
sulphat
lam
tang
sl!
hap
phu,
-
pH:
chitosan bi hoa
tan
nh~
trong
moi truiing
axit
c6
chlia cae
anion
nhu
axetat, format, chloride (do chitosan
t~o
muoi tan voi cac anion
nay). I)ilc
bi~t,
khi

pH$2
chitosan
bi
hba
tan
nhi~u.
Chitosan
khOng
tan trong dung dich
ki~m
va
trung
tinh.
IV.5.
Nhil'ng
ung
dung
h'ong
sAc
ky:
Chitin va
chitosan
c6 gia
tri
ling
dung
Ian
trong
phuong
phap

silc
kyo
ChUng la
nhung
polyme bazo,
vi
vaY
chung
c6
thg
xem
nhu
nhung
chat trao doi ion. Chung
c6
nhung nh6m amin va hydroxyl do
d6
c6
thg dong vai
tro
Iii
chat
cho electron cho
nhung
ion kim
lo~i
chuygn
tiep.
Chung
dugc

t~o
bili
nhung
don VI glucosamin va N-
axetylglucosamin do d6
c6
the
Lliong
Liic
vai cae
chat
huu co
nhu
protein.
Vi
d~:
BAng phuong
phap
silc ky ci)t
Iwata
va
Nakabayaski
(1974)
da
dung chitin, chitosan de chuyen
ca·c
chat
mEW
khoi tra, ca phe, nuoc
pha

nam
khO,
duiing va cae dung dich khac.
Vay
chitin
va
chitosan
da dugc sli
d~ng
trong
nhi~u
IInh
vl!c
ella
phuong
phap
silc ky nhu: silc ky
trao
d6i ion, silc ky
t~o
vong
chelat,
silc
ky
trao
d6i ph6i tli, silc ky
l6ng
cao
ap,
silc ky

lap
mong,
V.V

V.
Phlidng
phap
phan
tieh
ldeh
hO>;lt:
[21-241
Philn tich kfch
ho~t
natron voi
sy'
su
dyng ndtron
nhi~t
cua
Ib
phiin ling la mi)t
trong
nhung
ky
thuat
phan
tich
h~t
nhan

quan
trang
doi
voi
vi~c
xac djnh cac nguyen
to
ve-t
trong cac doi tuqng moi truang.
Ky
thuat
nay
cho
phep
phiin tich d6ng thiii da nguyen
to
trong
mgu
vai
di)
chinh
xac va
di)
nh~y
cao. Cae giai
h~n
do ella phiin tich kich
ho~t
notron
nAm

trong
khoiing ppm va
trong
mi)t vai truiing
hgp
nAm
trang khoiing ppb.
V.l.
Nguyen
ly:
Phan
tich kich
ho~t
notron
dl!a
tren
su
biln pha mgu bAng
chum
natron, lam bien d6i cac nh3n ben
c6
trong mau thanh cac
h~t
nh3n
phong
x~.
Phiin ling
h~t
nhiin bieu
di~n

qua
trinh
tren
dugc
viet
nhu
sau:
Lmill vdll 1'Iwc
si
IJoa hoc
16
Dni floc
Do
Ult
- 2002
each
viet
thu
gon cua phiin
ung
trim
la
(n,r), ggi
la
phan
ung
b~t
buc
x~
hay

phan
ung
b~t
notron.
Khi bi
kich
ho~t
b~ng
ootron,
56
h~t
nhan
phong
x~
tao
thanh
va
t6c
d¢
phan
ra
cua
chung
(ggi
la
ho~t
d¢l
ti
I~
vai 56

h~t
nhan
b~n
ban d5u.
Khi
phan
tich
m¢t
nguyen t6,
ta
co
the
do dugc
ho~t
d¢ cua
d6ng
vi
phOng
x~
ung
vai nguyen
t6
do.
Ho~t
d¢
nay
ti
1~
vai 56 clem ghi
duoc cua

m¢t
lugng tii
gamma
n,lO
do do
d6ng
vi
phong
x~
do
phat
ra.
Vi
v~y,
dlfa
vao
so
dem nay
co
the xae djnh
dl1ge
ham
111qng
eua
nguyen
to
do
trong mau.
V.2.
Phuong

trinh
ldeh
hO(lt:
Ho~t
d¢
cua cac
h~t
nhan
5an
pha'm
(Bq)
4i
thai
dii1m
t" 5au
khi
ket
thUc chieu
x~
dugc
tinh
la:
A(I
,l =
c,,·a.m.
N ,
[1
a(
E)¢(E)dL::
].(1-

e
"1,).
e
'I,
(1-
e
"")./
'
1\'1
0
1/
Trang d6:
Co •
Ham
luong cua nguyen
t6
trong
miiu (ppm),
a . B¢ phil
bien
cua
d6ng
vi
dugc
kich
ho~t,
m . Kh6i lugng miiu
phan
tich (g),
N

A
·
86
Avogadro (mol·'),
M .
Phiin
tii gam cua nguyen
t6
ciln phiin
tich
(g.mo!·'),
a(E)
•
Tiet
di~n
b~t
notron
theo
n~ng
luqng E,
$(E) .
Thong
luqng cua
notron
theo
n~ng
luqng E,
A.H~ngs6phiinrii(5·'),
f
-'t'rvtE-"

fl'·l
HOC-\
Th
···
I
.,
()'
111
,
I
t
1
~
0'1
glan
e~Jeu
x~
s,
'
E.t\LLi'·
I
t
2
.
Thai
gian
di1
nguQi
(5),
I"

<"
r'
I.
~J1!1-
~
!
. L.\.
••
l(;
# ;./
U-!:i
-r .
t
3
-
Thai
gian
do
mau
(5),
~
r;,
.
8Li
giam
thong
luqng
notron
do
tinh

tLi
ha'p
thu
cua miiu.
Phuong
trinh
tren
ggi la phuong
trinh
phiin tich kich
ho~t.
Dl!8
vao phuong trinh tren,
ho~t
de?
eua
san
ph§'m
kieh
ho~t
X'
trong phiin ling X(n,r)X'
t~i
thai
diem
do,
AU,,),
ti
1~
vai

ham
luqng cua
nguyen
to
dang
khao
sat
trong mau.
LUQIl
IIdll
'J'!toc
.sf
/-loo
!toc
17
•
Dni
Hoc
Dii
Lat - 2002
V.3.
Cae
ky
thuat
phan
heh
kieh
hO(lt
ndtron:
Tung

10(1i
m~u.
sau
khi
duge ehie'u
X(1
notron
eho eae phil y
d~e
trung,
eo
the' tuong d6i don
gian
thi
vi~e
xae
djnh
nguyen
to'
cdn
phan
tieh (ea
djnh
Unh va
dinh
luang) khOng giip
khO
khan
nhi! thve
hien

cae
pMp
do
tren
eae
thiet
b'i
h(1t
nhan
ehuyen dung;
nhung
eung
eo
ra't
nhi~u
10(1i
vat
lieu eho
nhung
phil
het
sue phue
t(1P
bAt
bUQe
phai
su
dung cae phuong
phap
taeh

lam giau thieh hgp. Do do
eo
the
ehia
ky
thu~t
kich
hO<;lt
notron thanh 2
lo~i
chu yeu
nhu
sau:
V.3.I.
Phan
heh
kieh
hO(1t
ndtron
dl;lng
el;l
(lNAAl:
Nguyen
tAe
eua phuong
phap
INAA la
mau
phan
Ueh khOng bi

pha huy
(khang
xu
Ij
hoa).
Phuong
phap
nay
ehi
eo
the'
ap
dung
thuan
Igi
khi
ti
so'
hO(1t
dQ
giua
matrix
va nguyen
to'
quan
tam
tha'p hoiie
b~ng
khOng, eung
nhu

khang
eo
su
trllng
hgp
ho~e
sai
khae
ra't
it
giua
eae gia
tri ehu ky
ban
huy (T
I12
),
nang
lugng bue
X(1
(Ey) eua nguyen tff
ean
phan
Ueh voi
thanh
phan
n~n.
Phuong
phap
INAA duge thue

hien
theo eae buoe sau:
- Chon
Iva
phan
ung
h(1t
nhan.
-
Ch(;m
Il!a
ngu6n ndtron.
-
ChU811
hj
mau
ChU811
va
mau
nghien
cuu
(can, dong g6i).
- Chieu
X<;l
tren cae nguon natron thea thai gian.
-
Do
hO(1t
dQ
phOng xa eua dbng

vi
t(1o
thanh.
-
Xli
Iy
ke't qua do.
Nhi! eai
tien
thiet
bj
ghi do, cae
phan
m~m
xli
Ij
pho"
va
tinh
toan
ket qua
nen
INAA
da
giai
quyet
kha
nhi~u
van
d~

hoe
thuat
phan
tieh
va
ling
dl:1ng
thl!c
tien.
Tuy nhien, den nay van con
nhieu
van
de
ma
INAA
ehua
giai
quye't duge
nhu
trong
nhi~u
tru"ng
hgp
ta
khOng
the
xlie
djnh nguyen tff cdn
phan
Ueh, nha't la khi

phan
Ueh ve't
trong
eae
d6i
tugng
m~u
eo
thanh
phan
phue
tap,
hoiie cae nguyen tff eho cae
dbng
vj
eo
ehu ky
ban
huy qua
nho
hay qua
IOn,
nang
lugng
i'J
vllng
thap
ho~e
gh
sat

drnh
nang
lugng eua dbng
vj
eua nguyen tff
khae
eo
ham lugng
IOn
han.
V.3.2.
Phan
heh
Ideh
hO(lt
eo
xu
Ij
m5.u (RNAA):
Nhi~u
nguyen
tff
cdn
phan
Ueh
n~m
trong
nhung
vat
lieu co

thanh
phan
phue
t(1P
voi
ham
lugng eha't
n~n
IOn,
khi ehieu
X(1
ehung
bi
gay
nhi~u,
dan den
viee xae
djnh
se
khang
ehinh
xae,
ho~e
khOng
LlUili
vall
1'Iwc
si
flo"
hoc

IX
•
Dai floc
BiL
Lat
-
2002
tM
xac
djnh
dliqc,
nhat
lil
khi
hilm
Ili<1ng
cua
nguyen
t6
phan
bch
la
lliqng vet. De c6
the
giai
quyet
bili
toan
nay
nglioi

ta
da
ket
hqp
cac
phli<1ng
phap
tach
lam
giau
vai
NAA.
Nho
vaY
de?
nh~y
va
de?
chinh
xac cua
phli<1ng
phap phan
bch
dliqc
nang
cao.
Tach
lam
giau
c6

thE>
dugc
tien
hanh
tn/ae
hoi?c sau khi
chieu
x~
mau.
Nhli
vaY
dE>
phan
tich
nguyen
t6
b~ng
RNAA
ngoai
cac
blfac
nhlf
INAA
ta
phai
t/!em
cong
do~n
xil
Iy

mau
va
thliong
dliqc
tien
hanh
nhli sau:
Ne'u
tllI,,-C
hien
tach
sau:
- Sau khi
chieu
x~
mall
tren
cae
nguon
natron
thea
thai
gian,
thlfC
hien viec
xilly
hoa
ph6ng
x~:
phan

huy
va dlia ve
d~ng
long.
·
Tach,
lam
giau:
nh~m
lo~i
bo
cac
nguyen
t6
gay
nhieu
can
tril
trliac khi do
ho~t
de?
phong
xa
cua
dong
vi
tao
thanh
va
xilly

ket
qua.
Ky
thuat
tach
sau
c6
the
sil
d~ng
nhieu
plw<1ng
phap phan
bch
h~t
nhan
va
khong
h~t
nhan
dE>
xac
djnh
hieu
suat
bOa h'ic.
Viec
t1ll/c
hi~n
phai

tiep
xuc vai
cae
nguon
ph6ng
x~
ho, de
gay
nguy
hiem
den
slic khoe.
Ne'u thl,lc
hie"
tach
trU:iJc:
·
Xilly
hoa
h'ic:
phan
My
mau
dlia ve
dang
long.
·
Tach
lam
giilu

b~ng
cac
ky
thuat
chiet
dung
moi,
hap
ph~,
trao
doi
ion,

-
Bong
g6i mall va
chuan.
· Chieu
x~
tren
cae
nguon no'tron
thea
thai
gian.
·
Do
ho~t
de?
ph6ng

x~
cua
dong
vi
t~o
thilnh
va
xilly
ket
qua.
Ky
thuat
tach
tn(aC
c6
y
nghja
quan
t(''ing la
ch'in
l\fa dliqc ky
thua
t
tach
vai
hieu
suat
tach
cao va
de?

lam
giau
Ian. Nglfoi th\fc
hien
khong
tiel'
xuc vai
ph6ng
x~.
Chinh
nho
c6 slf
ket
hqp
gilla NAA vai xil
Iy
hoa
nen
de?
nh~y
cua
NAA
dliqc
nang
nhieu
bac
vai
de?
chinh
xac

cao,
dong
thai
da
mil re?ng
doi tlfqng
nghien
cliu va ling
d~ng
lam
cho
phli<1ng
phap
NAA
ngay
cilng
hoan
thien
va luon gill vai
tro
cM
d~o
trong
tal'
hqp
cac
ky
thuat
phan
bch

co
dien
va
hien
d~i.
VA.
Cae
phliong
phap
phan
tich
dinh
lli<;ing
tl'ong
NAA:
VA.I.
Phliong
phap
tliong
dili:
LIlC11I
udll 1'ltac
sll/oa
hoc
IY
Dai Hoc
DO.
Lat·
2002
Nguyen

tl1c
chung: mall
phall
tich va mall
chuan
duqc
chieu
va
do
trang cling
di~u
ki~n
gi6ng nhau.
VI
v~y,
phuong
phap
nay con ggi la
phuong
phap
so
sanh
chuan.
Ham lugng nguyen
t6
c;in
phan
tich dugc
tinh
dua vao

h~
th((c
co
ban
sau:
S,
m,=m,S,
Trong do:
- m
x
Ii!
khoi
Ilcqng cua
nguyen
Lo
can
phal1
lich
irong
mall
phal1
tich,
-
me
Iii
khoi
111qng
cua
nguyen
to

cgn
phan tich trong mall chuan,
-
Sx
lit
56
xung
do
duqc cua mau
phal1
tich trong
cung
1
di~u
ki~n
do
vai chuan.
-
Be
la
so
xung
do dtiqc ella mall chuan
trong
cung 1
di~u
ki~n
do voi
mau.
Vi~c

chuan hoa
di~u
ki~n
do
rAt
c;in
thiet
vi
thong
lugng
notron
thuang rAt Ian va la
ham
thai
gian nen
anh
huang
rAt
m'!nh
den
cac
ket qua
phan
tich.
Mat
khac phuong
phap
tuong
dOi
doi

hOi
cac m§u
chuan
so
5anh phai
co
matrix
tliC1ng
tl! mall phall tich ea ve chung
lo~li.
thanh philn va
ham
lugng.
Di~u
nay cung hoi kh6
khan.
Mac
dll
v~y,
trong thi/c
te
phuong
phap
philn tich nay dugc
((ng
dl,lng
rat
pho
bien va
f¢ng

rai
trong
cae
linh
vt,fc
nghien
CUll
va
trien
khai
((ng
dung
vi
thi/c
hi~n
don gian va
ket
qua
thu
dugc
kha
chinh
xac.
VA.2.
Phu'dng
philp
tUYet
d6i:
S6 dem thu dugc
t~i

dinh c;in
phan
tich dugc
tinh
theo cong th((c:
S =f
.E
.A(t
d
l.t
3
trong
d6:
f:
Hi~u
suAt
phat
cua
tia
gamma
t,!i
nang
lugng E,
E:
Hi~u
suAt ghi cua
h~
ph6
ke
t,!i

nang
lugng E,
A(td):
HO'!t
do?
cua m§u.
Til d6,
ham
luqng ella
nguyen
to
trong
mall
dugc
tinh
nhu
sau:
C
S.AI
(1_.'I,)".'I'(I_.'I'l
'[ja(El¢Ed(El]-'
Ie.!
.N
.a.m.!
0
"
,J
"
Luall
mill l'hac

si
flea
!Joe
20