B QUY TC EITI - PHIÊN BN 2011
Bao gm Hưng dn Thm đnh
Ban Thư ký EITI Quốc tế tại Oslo
Phiên bản: 01/11/2011
Ấn phẩm này tập hợp những yêu cầu cơ bản cần thiết phải tuân thủ khi thực hiện Sáng kiến
minh bạch trong ngành công nghiệp khai thác (EITI), bao gồm: các Nguyên tắc, Tiêu chí, Yêu cầu,
Hướng dẫn Thẩm định, Ghi chú Chính sách đã được Ban thư ký EITI soạn thảo dựa trên những
quyết định của Hội đồng Quản trị EITI quốc tế.
Bản dịch tiếng Việt do Trung tâm Con người và Thiên nhiên thực hiện
Bộ quy tắc EITI
Bao gm Hưng dn Thm đnh
© EITI, 2011
Phiên bn: 01/11/2011
Biên tp: Sam Bartlett, Kjerstin Andreasen
Thit k: Alison Beanland (bn ting Anh)
(Tài liu Hưng dn Thm đnh – do Ban
Phát trin Quc t xut bn © Bn quyn
Crown 2006)
n phm này (ngoi tr logo) có th đưc
xut bn li min phí dưi mi hình thc
nhưng vn phi đm bo tính chính xác ca
nguyên mu và không đưc s dng trong
các trưng hp có th gây hiu lm. Tài liu
cn đưc ghi nhn theo bn quyn Crown
vi tên và ngun ca n phm đưc xác
đnh rõ ràng.
Bn quyn thit k thuc EITI
Bn ting Anh in ti Na Uy, 2011
Ban Thư ký EITI quc t
Ruselokkveien 26
0251 Oslo
Norway
Tel: +47 22242105
Website: www.eiti.org
E-mail:
Bn dch ting Vit do Trung tâm Con ngưi
và Thiên nhiên (PanNature) thc hin vi
s đng ý ca Ban thư ký EITI quc t. Các
li, sai sót v mt ngôn ng và ni dung
ting Vit, nu có, thuc trách nhim ca
PanNature.
B QUY TC EITI - PHIÊN BN 2011
Bao gm Hưng dn Thm đnh
n phm này tp hp nhng yêu cu cn thit cn tuân th khi
thc hin Sáng kin minh bch trong ngành công nghip khai
thác (EITI), bao gm: các Nguyên tc, Tiêu chí, Yêu cu, Hưng dn
Thm đnh, Ghi chú Chính sách đã đưc Ban thư ký EITI son tho
da trên nhng quyt đnh ca Hi đng Qun tr EITI quc t.
Phiên bản này (01/11/2011) không có nhiều thay đổi lớn so với các
phiên bản khác xuất bản trong năm 2011.
![]()
MC LC
Lời nói đầu
Giới thiệu
1 Các nguyên tắc EITI
2 Các tiêu chí EITI
3 Yêu cầu đối với quốc gia thực thi EITI
3.1 Các yêu cu khi đăng ký tham gia
3.2 Các yêu cu trong quá trình chun b
3.3 Các yêu cu v công b thông tin
3.4 Các yêu cu v ph bin thông tin
3.5 Các yêu cu v đánh giá và thm đnh
3.6 Các yêu cu v duy trì trng thái Tuân th
3.7 Th tc chuyn tip đi vi b quy tc EITI 2011
4 Hướng dẫn thẩm định
4.1 Mc đích thm đnh
4.2 Tng quan v thm đnh
4.3 Các bưc thm đnh
4.4 Phương pháp thm đnh
4.5 Kin ngh và gii quyt tranh chp
4.6 Điu khon tham chiu (TOR) mu cho bên thm đnh
Mu t đánh giá dành cho công ty cp quc gia
5 Ghi chú chính sách EITI
6 Quản trị, quản lý và hành chính trong EITI
6.1 Điu l ca hip hi thông qua ngày 16/2/2009
7
9
10
11
12
14
19
26
27
29
30
31
34
34
35
36
37
39
40
54
55
71
72
![]()
LI NÓI ĐU
E
ITI đã đi qua mt quãng đưng khá dài k t khi B Quy tc EITI đưc xut bn
ln đu vào tháng 2/2009. S lưng các nưc thành viên tham gia thc hin EITI
đã tăng lên nhanh chóng và EITI đưc trin khai vi nhng cách tip cn mi m,
sáng to. Cho đn nay, đã có hơn 100 báo cáo EITI đưc công b và phn ln các quc
gia thành viên đu đã hoàn tt quy trình thm đnh đánh giá s tuân th thc hin EITI.
Căn c vào kt qu thm đnh, mt s quc gia đã đưc công nhn đt trng thái Quc
gia Tuân th EITI (EITI Compliant Country). Mt s quc gia khác cũng đã xác đnh đưc
nhng bưc tip theo cho riêng mình đ đt đưc mc tiêu này.
Phiên bn B Quy tc EITI này có thêm mt chương mi v các yêu cu ca EITI. Phn
này đưc sp xp sau phn v các nguyên tc, tiêu chí EITI và ngay trưc phn v hưng
dn thm đnh. Mc đích ca chương mi này nhm gii thích rõ hơn các yêu cu mà
quc gia đang thc hin EITI và các bên liên quan cn đt đưc đ tr thành Quc gia
Tuân th EITI. Nhng yêu cu này trưc đây đưc đ cp ti trong phn Hưng dn
Thm đnh. Trong phiên bn mi này, chúng đưc làm rõ và b sung thêm đ có th
đm bo cht lưng và tính nht quán ca quá trình thc hin EITI. Phn Hưng dn
Thm đnh cũng đưc gii thích rõ ràng và m rng hơn nhm cung cp nhng hưng
dn đy đ nht cho các bên thm đnh v cách thc đánh giá s tuân th các yêu cu
ca EITI.
K t khi tài liu Hưng dn Thm đnh đưc thông qua năm 2006, HĐQT EITI đã công
b mt s điu l c th dưi dng các Ghi chú Chính sách. Mt s gii thích quan trng
trong các ghi chú chính sách cũng có th đưc tìm thy chương v Yêu cu EITI hoc
phn Hưng dn Thm đnh. Ví d, tháng 5/2008, HĐQT EITI đã thng nht nhng quy
đnh v thi hn thm đnh và điu này đưc ghi rõ trong Ghi chú Chính sách s 3.
Thông tin liên quan đn các thi hn này đã đưc b sung trong chương mi v yêu cu
EITI, cũng như trong phn Hưng dn Thm đnh.
Năm 2009, ti hi ngh quc t Doha, cơ cu qun tr ca EITI đã đưc phê chun. Hip
hi thành viên EITI đưc thành lp trên cơ s thông qua Điu l Hip hi EITI. Kt qu
đánh giá ban đu cho thy các ni dung Điu l Hip hi đã đưc áp dng khá tt. Sau
đt đánh giá v qun tr cui năm 2010, HĐQT EITI đã đ xut mt s thay đi nh và
đưc phê duyt Hi ngh EITI ti Paris. Các hưng dn liên quan đn bu c cũng đưc
cp nht thêm.
Do s lưng các quc gia tham gia thc thi EITI ngày càng nhiu, s lưng các bên liên
quan tham gia vào tin trình này cũng không ngng tăng lên. Dù nhng thay đi v
ni dung ca b quy tc ch yu nhm mc đích din gii, đây cũng là kt qu ca quá
trình tham vn và tho lun rng rãi ca HĐQT EITI và các bên liên quan. Thay mt cho
nhng bên đưc hưng li t vic thc hin EITI, tôi xin bày t s bit ơn sâu sc ti tt
c nhng ngưi đã tham gia vào quá trình này.
B QUY TC EITI 7
LI NÓI ĐU
B quy tc này chc chn chưa phi là phiên bn cui cùng. Tương t như các quy ch
qun tr khác, B Quy tc EITI đưc khái quát t quá trình thc hin sáng kin này và s
tip tc đưc sa đi và hoàn thin trong tương lai.
Vi cương v Ch tch EITI, tôi vinh d nm gi trng trách điu phi các công vic khá
phc tp ca nhóm các bên liên quan. Tôi cn nói rõ rng b quy tc mi này đưc xây
dng trưc khi tôi đm nhn cương v Ch tch vào tháng 3/2011. Do đó, tôi xin bày t
lòng bit ơn đn tt c nhng ngưi đã đóng góp vào quá trình cp nht b quy tc
này, bao gm cu Ch tch EITI Peter Eigen. Các cá nhân, t chc tham gia tin trình
EITI đã làm vic rt tích cc nhm đi đn nhng tha thun h tr mc tiêu thc thi
hiu qu và mang li nhiu tác đng kh quan cp quc gia. Trong nhng năm va
qua, chúng ta đã đt đưc nhiu thành công trong vic đu tranh chng tham nhũng
và đòi hi s minh bch đi vi các bên liên quan nhưng chng đưng phía trưc vn
còn rt dài. Chúng ta chưa th thành công cho đn khi các quc gia giàu tài nguyên
thc s đưc hưng li nhm xóa đói gim nghèo, phát trin kinh t và ci thin cuc
sng ca ngưi dân.
London, 01/11/2011
Clare Short
Ch tch Hi đng Qun tr EITI
B QUY TC EITI8
GII THIU
S
áng kin minh bch trong ngành công nghip khai thác (EITI) đưc khi đu t
chin dch vn đng chính sách ca các t chc xã hi dân s nhm thúc đy vic
thc hin công b nhng khon chi tr gia các công ty khai thác và chính ph các
quc gia s hu tài nguyên. Sáng kin này đưc th tưng Anh Tony Blair khi xưng
ln đu năm 2002. Theo đó, chính ph Anh đã thit lp mt nhóm các quc gia giàu
tài nguyên, các công ty khai thác và c các t chc xã hi dân s đ nghiên cu, phát
trin phương pháp lun v EITI. Ti hi ngh đưc t chc ti London (Anh) năm 2003,
b nguyên tc EITI (the EITI Principles) đưc thông qua và quá trình thc hin thí đim
EITI bt đu đưc tin hành. Sau đó, t các kinh nghim có đưc trong quá trình thc
hin thí đim, b tiêu chí EITI (EITI Criteria) đưc thông qua năm 2005 ti cuc hp ti
Lancaster House (Anh). Đây cũng đưc coi là cuc hp khi đng ca Nhóm tư vn quc
t EITI (the EITI International Advisory Group) do ông Peter Eigen làm ch tch cùng
s tham gia ca đi din các bên liên quan EITI. Nhóm tư vn quc t đã hp năm ln
trong hai năm 2005 và 2006. Trong năm 2005, cun tài liu ngun EITI (The EITI Source
Book) đưc xut bn, bao gm nhng hưng dn c th cho các quc gia đang thc thi
EITI. Xut phát t nhng kinh nghim ban đu khi áp dng thí đim EITI, vic thm đnh
quá trình thc hin EITI đã tr thành mt trong nhng yêu cu không th thiu đi vi
các quc gia đang thc hin sáng kin này. Tài liu Hưng dn Thm đnh (The Valida-
tion Guide) đưc Nhóm tư vn quc t EITI giám sát xây dng và bt đu đưc áp dng
vào năm 2006.
Trong thi gian din ra Hi ngh EITI toàn cu ti Oslo năm 2006, Nhóm tư vn quc t
EITI đã gii thiu báo cáo chính thc. Thông qua ni dung báo cáo, các bên liên quan
EITI tham d hi ngh này cũng mt ln na khng đnh s ng h ca mình đi vi các
nguyên tc, tiêu chí và hưng dn thm đnh EITI. Rt nhiu khuyn ngh cũng đã đưc
đưa ra nhm hoàn thin ni dung b hưng dn này, bao gm chi tit “…EITI nên thành
lp mt Hi đng các bên liên quan đưc h tr bi Ban thư ký nhm qun lý nhng
vn đ EITI cp quc t”.
T khuyn ngh nêu trên, Hi đng Qun tr EITI quc t (HĐQT) đưc thành lp vi vai
trò ra quyt đnh liên quan đn quá trình thc hin EITI cũng như các vn đ qun tr
khác. Các quy đnh liên quan đn thc thi EITI do HĐQT EITI xây dng dưi dng các Ghi
chú Chính sách. Ban thư ký chu trách nhim son tho và xut bn trong phiên bn B
Quy tc EITI này.
Trong n phm này, Ban Thư ký EITI đã tp hp các tài liu chính sách đ to thành b
các quy tc thc thi EITI. n phm này đưa ra nhng yêu cu do HĐQT EITI ban hành đi
vi các quc gia và các công ty khai thác thc thi EITI. Đây là bn hưng dn xuyên sut
vi các yêu cu cho các quc gia và công ty thc thi EITI, t quá trình đăng ký tham gia
dưi vai trò là quc gia ng viên ti quá trình thm đnh đ tr thành quc gia tuân th
EITI.
Các sa đi, b sung cũng như văn bn hưng dn cho các điu l ca EITI s đưc ban
hành dưi dng các Ghi chú Chính sách.
B QUY TC EITI 9
Hi ngh Lancaster House (London)
đưc Chính ph Anh t chc năm 2003
vi s tham gia ca mt nhóm các bên
liên quan, bao gm các quc gia, các
công ty khai thác và các t chc xã hi
dân s. Trong hi ngh này, nhóm các
bên liên quan đã cùng nht trí v thông
qua Tuyên b các nguyên tc nhm
tăng cưng minh bch các khon thu,
chi trong ngành công nghip khai
thác. Hi ngh này đưc coi là mt du
mc quan trng bi s ra đi ca các
nguyên tc mà sau này tr thành các
nguyên tc cơ bn nht ca EITI.
1 CÁC NGUYÊN TC EITI
CÁC NGUYÊN TC EITI
1 Chúng tôi tin rng vic s dng hiu qu ngun tài nguyên giàu có là đng
lc quan trng đ tăng trưng kinh t bn vng, xóa đói gim nghèo và
hưng ti s phát trin bn vng. Vic s dng không hp lý s làm ny
sinh nhng tác đng tiêu cc đi vi kinh t và xã hi.
2 Chúng tôi khng đnh mc đích ca vic qun lý ngun li tài nguyên thiên
nhiên là vì li ích ca mi công dân và phc v cho s phát trin chung ca
quc gia có tài nguyên.
3 Chúng tôi nhn thy ngun thu t hot đng khai thác tài nguyên là
ngun thu nhp lâu dài và chu nh hưng ca s bin đng giá c.
4 Chúng tôi nhn thy s hiu bit ca ngưi dân v ngun thu, chi ca
chính ph có th thúc đy tho lun công khai, đưa ra nhng cân nhc và
la chn thc t, thích hp hơn cho s phát trin bn vng.
5 Chúng tôi nhn mnh tm quan trng ca tính minh bch ca các chính
ph và các công ty trong ngành công nghip khai thác, cũng như s cn
thit v tăng cưng qun lý tài chính công và trách nhim gii trình.
6 Chúng tôi nhn thy rng tăng cưng tính minh bch cn đưc đt trong
bi cnh tôn trng lut pháp và các điu khon hp đng.
7 Chúng tôi nhn thy minh bch tài chính có th to môi trưng thông
thoáng cho các nhà đu tư trong và ngoài nưc.
8 Chúng tôi tin tưng vào các nguyên tc và vic thc hin trách nhim gii
trình ca chính ph vi công chúng v vic qun lý các ngun thu- chi t
hot đng khai thác tài nguyên.
9 Chúng tôi cam kt khuyn khích các tiêu chun minh bch và trách nhim
gii trình cao trong cng đng, hot đng ca chính ph và các doanh
nghip.
10 Chúng tôi tin tưng cn có cách tip cn phù hp và kh thi trong vic thc
hin công b các khon thu-chi khi đưc yêu cu; cách tip cn này cn đ
đơn gin đ thc hin và s dng.
11 Chúng tôi tin tưng rng vic công b thông tin v các khon chi tr cn
có s tham gia ca tt c các công ty hot đng trong ngành công nghip
khai thác.
12 Trong khi tìm kim các gii pháp, chúng tôi tin tưng rng s tham gia
đóng góp ca tt c các bên có liên quan, bao gm chính ph và các cơ
quan ca chính ph, các công ty khai thác, các công ty dch v, các t chc
đa phương, các t chc tài chính, nhà đu tư, các t chc phi chính ph đu
rt quan trng.
B QUY TC EITI10
2 CÁC TIÊU CHÍ EITI
S
au hi ngh Lancaster House, sáng kin EITI tip tc nhn đưc s ng h cp đ
quc t, t các chính ph, các công ty khai thác đa quc gia, các nhà đu tư, các t
chc phi chính ph và các đnh ch quc t. Sáng kin này dn đưc đnh hình thông
qua vic c th hóa các nguyên tc và thc hin thí đim ti mt s quc gia. Đây là giai
đon rt quan trng bi vic áp dng các nguyên tc này buc các quc gia thc hin EITI
phi đt sáng kin này trong mi quan h cht ch vi các sáng kin trong nưc, phi lp k
hoch cũng như thc hin các quy đnh phù hp vi hành cnh c th ca quc gia mình.
Trong giai đon này, các kinh nghim đa dng t vic thc thi EITI đã góp phn b sung cho
sáng kin ngày mt hoàn thin hơn. Các bài hc kinh nghim thu đưc cũng to ra nhng
cuc tranh lun rng khp liên quan đn tính cn thit ca mt hưng dn rõ ràng hơn cho
vic thc hin EITI, nhưng vn tôn trng tính t nguyn và đm bo linh đng trong bi
cnh mi quc gia c th. Đ tin xa hơn trong giai đon thí đim và m rng hơn na sáng
kin này đn các quc gia giàu tài nguyên trên th gii, rõ ràng, vic xây dng mt b tiêu
chí đng nht cho các quc gia thc hin EITI là rt cn thit.
Ti hi tho EITI ti London (Anh) năm 2005, các đi biu tham gia đu tán thành nhng
tiêu chí EITI đưc đưa ra, nhưng cũng đng thi khuyn khích các quc gia thc hin tin
xa hơn, không ch dng li vic thc hin các yêu cu ti thiu ca sáng kin này. Các đi
biu đu nhn ra rng, nhng bài hc đúc kt đưc t quá trình thí đim EITI là thc s hu
ích và có giá tr đi vi các quc gia và các công ty ng h EITI. Đi din t các chính ph và
các công ty khai thác đón nhn bn Hưng dn này như mt tài liu tham kho quan trng,
đnh hưng thc hành chi tit các ni dung tương ng đã đưc đ cp đn trong tài liu
Những bài học kinh nghiệm tốt về minh bạch tài chính và cun Cẩm nang về minh bạch tài
chính ca Qu tin t quc t (IMF, 2005). Các đi biu cũng chào đón b tư liu ngun EITI
như mt hưng dn b sung và minh ha cho vic thc hin EITI.
CÁC TIÊU CHÍ EITI
1 Thưng xuyên công b thông tin rng rãi, đy đ và tưng minh v các khon chi tr quan trng t
du m, khí đt và khoáng sn ca các công ty cho chính ph và các khon thu quan trng t các tài
nguyên này do chính ph nhn.
2 Khi chưa thc hin công tác kim toán, các khon chi tr và ngun thu bt buc phi đưc kim toán
đc lp vi các chun mc kim toán quc t.
3 Các khon chi tr và ngun thu phi đưc đi chiu bi mt cơ quan qun tr đc lp đáng tin cy, s
dng các chun mc kim toán quc t. Ý kin ca cơ quan qun tr v kt qu đi chiu, bao gm
nhng sai lch s liu phi đưc công b.
4 Phương pháp tip cn này đưc s dng cho tt c các loi hình doanh nghip, bao gm c doanh
nghip quc doanh.
5 Xã hi dân s tham gia tích cc vi tư cách thành viên trong vic thit k, giám sát, đánh giá quy
trình này và đóng góp vào nhng tho lun công khai.
6 K hoch thc hin các công vic trên phi đưc chính ph xây dng công khai và đm bo bn
vng v mt tài chính vi s giúp đ ca các đnh ch tài chính quc t nu cn thit. K hoch này
bao gm các mc tiêu có th đo lưng đưc, khung thi gian thc hin và đánh giá nhng hn ch
tim tàng v mt năng lc.
B QUY TC EITI 11
M
c tiêu ca vic thc hin EITI là giúp các quc gia đt đưc trng thái Quc
gia Tuân th EITI. Đây là chương mi đưc cp nht vi ni dung v nhng
yêu cu mà mi quc gia thc hin EITI cn đt đưc đ có th tr thành
mt quc gia tuân th EITI. Chương này cũng đưa ra các hưng dn cn thit đ các
quc gia có th đt đưc các yêu cu mt cách tt nht
1
. Tuy nhiên, bn hưng dn
này cũng ch mang tính cht tham kho, bi thc t, dù EITI là mt tiêu chun mnh
nhưng cũng rt linh đng đ có th thích ng vi bi cnh riêng ca mi quc gia thc
hin. Do đó, nhng yêu cu đưc nêu ra cũng ch mc ti thiu và các quc gia đưc
khuyn khích thc hin m rng hơn b tiêu chun này nu các bên liên quan đng
thun đó là nhng bưc tin phù hp. Các bên liên quan cũng đưc khuyn khích
tham kho thêm mt s tài liu hưng dn khác như Thực thi EITI (Implementing the
EITI) và Các bài học tốt từ việc thực thi EITI (The EITI Good Practice Notes).
Các yêu cu đi vi quc gia thc hin EITI đưc tóm tt trong Bng 1. Mt quc gia
đưc công nhn là ng viên EITI (EITI Candidate) nu tha mãn đ 05 yêu cu giai
đon đăng ký tham gia. Tình trng ng viên s đưc duy trì trong mt thi gian nht
đnh trưc khi quc gia đó tr thành quc gia Tuân th EITI (EITI Compliant). Đ đt
đưc trng thái tuân th, các quc gia thc hin EITI phi hoàn tt quá trình thm đnh
thông qua mt đánh giá đc lp v các yêu cu đã đt đưc (xem Chương IV – Hưng
dn Thm đnh).
Đ tip tc duy trì trng thái Tuân th, các quc gia s phi đm bo vic chp hành
tt c yêu cu EITI. Nu mt quc gia, dù đã đt trng thái tuân th, nhưng vic thc
hin EITI không đm bo đưc mc tiêu chun đ ra đi vi trng thái này thì HĐQT
EITI quc t có quyn yêu cu quc gia đó thc hin thm đnh li hoc loi b quc
gia đó ra khi danh sách các quc gia Tuân th EITI (Xem yêu cu s 21 và Ghi chú
Chính sách s 03).
1
Chương này dựa trên cơ sở hướng dẫn trong cuốn Tài liệu nguồn EITI xuất bản năm 2005
3 YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
B QUY TC EITI12
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
NG VIÊN EITI TUÂN TH EITI
Trước khi kết thúc giai đoạn Ứng viên:
Để đăng ký trở thành
Ứng viên EITI:
CÁC YÊU CẦU KHI ĐĂNG KÝ CÁC YÊU CẦU TRONG GIAI ĐOẠN CHUẨN BỊ CÁC YÊU CẦU DUY TRÌ
TRẠNG THÁI TUÂN THỦ
Duy trì trạng thái
tuân thủ EITI:
Chính ph cn phi
công b rng rãi và
rõ ràng v ý đnh thc
hin EITI.
Chính ph cn phi
cam kt hp tác vi xã
hi dân s và các công
ty trong quá trình thc
hin EITI
Chính ph cn phi
b nhim mt cán b
cao cp đm nhim
ch đo quá trình thc
hin EITI.
Chính ph cn phi
thit lp mt Hi đng
các bên liên quan đ
giám giát vic thc
hin EITI.
Hi đng các bên liên
quan, vi s tham vn
các thành viên EITI ch
cht, nên thng nht
và công b mt bn
k hoch làm vic, đã
tính toàn đy đ chi
phí, các mc tiêu có th
đnh lưng và thi gian
biu chính xác cho vic
thc thi. Bn k hoch
này nên đi kèm vi mt
đánh giá v nhng hn
ch năng lc.
Các quc gia tuân th
EITI phi đm bo tha
mãn tt c các yêu cu
đ cp trên nhm
duy trì trng thái quc
gia Tuân th EITI.
Chính ph cn phi đm bo s tham gia đy đ, ch đng, đc
lp và hiu qu ca xã hi dân s trong quá trình thc hin EITI.
Chính ph cn phi thúc đy s tham gia ca khi công ty khai
thác trong quá trình thc hin EITI.
Chính ph cn phi loi b các tr ngi nh hưng ti quá trình
thc hin EITI.
Hi đng các bên liên quan phi thng nht v các đnh nghĩa
quan trng và mu báo cáo.
T chc đưc ch đnh thc hin báo cáo EITI phi nhn đưc s
nht trí ca Hi đng các bên liên quan v năng lc k thut, uy
tín cũng như đ tin cy.
Chính ph cn phi đm bo rng tt c các công ty khai thác
và cơ quan ca chính ph liên quan phi thc hin đúng ch đ
báo cáo.
Chính ph cn phi đm bo rng các báo cáo ca công ty phi
đưc kim toán theo đúng các chun mc quc t.
Chính ph cn phi đm bo rng các báo cáo ca chính ph
cũng phi đưc kim toán theo các chun mc quc t.
NHỮNG YÊU CẦU VỀ CÔNG BỐ THÔNG TIN
Các công ty phi công b tt c các khon chi tr quan trng và
đm bo phù hp vi các các mu báo cáo đã thng nht.
Các cơ quan chính ph phi công b tt c các khon thu quan
trng ca mình và đm bo phù hp vi mu báo cáo đã thng
nht.
Báo cáo kt qu đi chiu s liu gia các công ty khai thác và
chính ph, đưc thc hin bi mt t chc đc lp, phi đưc
công nhn và thông qua bi Hi đng các bên liên quan.
Bên tư vn đc lp cn phi đm bo rng báo cáo EITI phi
mang tính toàn din, ch ra đưc đưc tt c các khon chênh
lch và đưa ra các khuyn ngh cn thit đ khc phc.
CÁC YÊU CẦU VỀ PHỔ BIẾN THÔNG TIN
Chính ph và Hi đng các bên liên quan phi đm bo báo cáo
EITI phi đưc vit bng ngôn ng d hiu, có th tip cn mt
cách d dàng và đưc ph bin rng rãi. Các kt lun ca báo
cáo cũng cn đưc khuyn khích góp ý và tho lun công khai.
CÁC YÊU CẦU VỀ ĐÁNH GIÁ VÀ THẨM ĐỊNH
Các công ty khai thác khoáng sn và du khí phi ng h vic
thc thi EITI
Khuyn khích chính ph và Hi đng các bên liên quan rút ra các
bài hc, ch ra nhng khon chênh lch và đm bo vic thc thi
EITI mt cách bn vng. Các quc gia thc thi EITI cn np các báo
cáo Thm đnh phù hp vi nhng thi hn do HĐQT EITI đ ra.
1 6
21
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
2
3
4
5
B QUY TC EITI 13
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
3.1 CÁC YÊU CU KHI ĐĂNG KÝ THAM GIA
Khi mt quc gia có ý đnh tham gia sáng kin EITI thì chính ph ca quc gia đó s
đưc yêu cu thc hin mt s bưc trưc khi chính thc tr thành ng viên EITI (xem
các yêu cu t 1-5 phn dưi). Khi quc gia đã hoàn tt các bưc đăng ký tham gia và
mong mun tr thành quc gia ng viên EITI thì mt cán b cao cp trong chính ph,
ngưi đưc b nhiu điu hành vic thc hin EITI, s phi gi h sơ đăng ký cho Ch
tch HĐQT EITI quc t (Xem Hp 1).
HP 1 ĐĂNG KÝ TR THÀNH QUC GIA NG VIÊN EITI
Khi mt quc gia đã hoàn thành các bưc đăng ký tham gia và mong mun tr thành ng viên EITI thì
chính ph quc gia đó, vi s h tr ca Hi đng các bên liên quan (The Multi-Stakeholder Group –
MSG), phi chính thc gi h sơ đăng ký bng văn bn ti Ch tch EITI quc t. H sơ đăng ký cn mô t
các hot đng đã đưc thc hin cho ti thi đim gi h sơ và cung cp các bng chng chng t rng
quc gia đó đã tha mãn đưc c 05 yêu cu ca bưc đăng ký tham gia. H sơ đăng ký cn bao gm c
đa ch liên h chi tit ca các cơ quan chính ph, các t chc xã hi dân s và khi tư nhân đã tham gia
vào quá trình đăng ký.
y ban H tr ng viên (the Outreach and Candidacy Committee) ca HĐQT EITI S làm vic vi Ban thư
ký EITI quc t đ xem xét h sơ và đánh giá vic tuân th các yêu cu ca quc gia gi h sơ. Ban thư
ký s liên lc vi các bên liên quan quc gia đó nhm tìm hiu quan đim ca h v quá trình đăng ký
cũng như ly ý kin tham vn t các chính ph h tr, nhóm xã hi dân s quc t, nhóm các công ty, các
t chc và nhà đu tư h tr sáng kin EITI. Ban thư ký s phi hp cht ch vi ngưi ph trách chương
trình EITI quc gia đ làm rõ thêm các vn đ còn tn ti trong quá trình đánh giá. U ban H tr ng
viên s đưa ra khuyn ngh vi HĐQT EITI, trưc khi hi đng đưa ra quyt đnh cui cùng có chp nhn
h sơ ca quc gia đó hay không.
HĐQT EITI s quyt đnh v danh sách các quc gia ng viên đưc chp nhn các phiên hp đnh kỳ.
Nu khong thi gian gia các phiên hp đnh kỳ cách xa nhau, HĐQT EITI s cân nhc vic đưa ra quyt
đnh bng văn bn, dưi dng Thông tư.
Khi HĐQT EITI tha nhn mt quc gia tr thành ng viên EITI thì cũng đng thi đưa ra các mc thi
hn cho quc gia đó v vic công b Báo cáo EITI đu tiên, cũng như đ trình báo cáo Thm đnh cui
cùng đưc thông qua bi Hi đng các bên liên quan EITI quc gia đó. Báo cáo EITI đu tiên phi đưc
công b trong vòng 18 tháng, và báo cáo Thm đnh cui cùng phi đưc trình trong vòng 2,5 năm k t
khi quc gia đó chính thc đưc công nhn là mt ng viên EITI.
B QUY TC EITI14
3.1 CÁC YÊU CU KHI ĐĂNG KÝ THAM GIA
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
YÊU CU EITI SỐ 1
Chính phủ cần phải công bố rộng rãi và rõ ràng về ý định tham gia EITI
a) Bn công b nên do ngưi đng đu chính ph hoc nhà nưc, hoc mt đi din
phù hp ca chính ph chu trách nhim.
b) Vic công b rng rãi có th đưc thc hin thông qua l gii thiu chính thc,
hoc thông báo qua các phương tin truyn thông, hoc trên trang web riêng v
EITI.
c) Không ch mang tính cht thông báo tham gia EITI, bn công b cũng nên đưa ra
cách thc và các hot đng mà chính ph quc gia đó d đnh tin hành đ đt
đưc các Tiêu chí EITI, bao gm c vic đm bo duy trì s ng h chính tr cho
tin trình này.
d) Mt bn sao ca bn công b nêu trên cn đưc gi ti Ban Thư ký EITI quc t.
YÊU CU EITI SỐ 2
Chính phủ cần phải cam kết hợp tác với xã hội dân sự và các công ty trong quá
trình thực hiện EITI
a) Vic thc hin EITI đòi hi có cam kt cht ch v đi thoi và hp tác gia các bên
liên quan. Các công ty và các t chc xã hi dân s phi đưc đm bo tham gia
đy đ trong quá trình xây dng, thc thi, thm đnh và đánh giá quá trình EITI,
đng thi đóng góp vào nhng tho lun công khai.
b) Chính ph cũng phi đm bo không có bt kỳ tr ngi nào đi vi tham gia ca
xã hi dân s và các công ty trong quá trình thc hin EITI.
c) Chính ph phi đm bo có mt khung pháp lý v các lut, quy đnh, th tc hành
chính cũng như hành đng thc t đ to điu kin cho các t chc xã hi dân s
và các công ty tham gia trong quá trình thc hin EITI.
d) Chính ph phi hn ch các hot đng có th làm thu hp hoc gii hn nhng
tho lun công khai trong quá trình thc hin EITI.
e) Đi din ca khi xã hi dân s và công ty có th t do tho lun công khai v các
vn đ minh bch cũng như qun tr tài nguyên thiên nhiên.
f) Đi din ca xã hi dân s và công ty, nhng ngưi đưc tham gia đy đ trong
quá trình thc hin EITI (có th là thành viên hoc không phi thành viên ca Hi
đng các bên liên quan), có quyn trao đi và hp tác vi nhau.
YÊU CU EITI SỐ 3
Chính phủ cần phải bổ nhiệm một cán bộ cao cấp đảm nhiệm việc chỉ đạo quá
trình thực hiện EITI
a) Quyt đnh b nhim cán b ph trách ch đo quá trình thc hin EITI cn đưc
công b rng rãi.
b) Cán b ph trách nên là ngưi đưc tín nhim và đang gi trng trách trong các
b hoc cơ quan chính ph liên quan.
c) Cán b đưc b nhim cn có đ quyn hn và có th t quyt trong quá trình
điu phi các hot đng thc hin EITI gia các b, ngành liên quan, và có th huy
đng các ngun lc cho quá trình này.
1
2
3
B QUY TC EITI 15
4
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
YÊU CU EITI SỐ 4
Chính phủ cần phải thành lập Hội đồng các bên liên quan để giám sát quá trình
thực hiện EITI
(a) Yêu cu vic thc hin EITI phi đưc giám sát bi Hi đng các bên liên quan,
trong đó, bao gm nhưng không gii hn đi din ca khi doanh nghip tư nhân,
xã hi dân s (bao gm c nhóm xã hi dân s đc lp và xã hi dân s khác như
báo chí và đi biu quc hi) và các b, ngành liên quan (bao gm c cơ quan ch
trì).
(b) Vic thc hin EITI yêu cu mt quá trình ra quyt đnh xuyên sut tin trình, trong
đó, mi thành phn tham gia đu đưc coi như mt đi tác.
(c) Mi bên liên quan nên có quyn ch đnh đi din ca riêng mình. Cn lưu ý nguyên
tc Hi đng các bên liên quan phi đáp ng yêu cu v s đa dng ca thành
phn tham d.
(d) Các nhóm xã hi dân s tham gia EITI vi tư cách là thành viên ca Hi đng các
bên liên quan phi hot đng đc lp vi chính ph và/hoc các công ty, đc bit là
trong phm trù chính sách.
(e) Các thành viên ca Hi đng các bên liên quan cn đưc hot đng mt cách t
do thông qua đàm phán vi các nhóm thành phn khác mà không gp phi bt kỳ
mt tr ngi hay ép buc nào.
(f) Các thành viên ca Hi đng các bên liên quan cn phi đm bo có đ năng lc đ
có th thc hin các nghĩa v ca h.
(g) Yêu cu Hi đng các bên liên quan phi đng ý công b rõ ràng v các điu khon
tham chiu (TORs), biên bn các cuc hp cũng như các quyt đnh ca mình. TORs
ít nht bao gm các điu khon ng h K hoch hành đng quc gia và cho phép
sa đi K hoch hành đng quc gia theo góp ý ca Hi đng các bên liên quan.
Bên cnh đó, các điu khon này cn bao gm các th tc la chn cơ quan đc lp
thc hin đi chiu s liu. Sau khi hi đng thành lp, các thành viên phi thng
nht đưc các điu l và th tc qun tr ni b. Các ni dung này có th bao gm
c nhng th tc b phiu quyt đnh.
(h) Khi thành lp Hi đng các bên liên quan, chính ph nên:
i. Đm bo có s tham gia ca các cán b cao cp ca chính ph trong Hi đng;
ii. Đm bo quá trình mi tham d Hi đng đưc thc hin ci m và minh
bch;
iii. Đm bo các bên liên quan có đy đ đi din tham gia trong Hi đng (điu
này không có nghĩa là các bên cn có đi din như nhau);
iv. Đm bo phi có quá trình thay đi thành viên ca Hi đng mà không xy ra
tình trng áp đt hay la chn có ch ý đ b sung các thành viên không có
ch kin và mong mun to ra thay đi;
Chính ph cũng có th:
v. Tin hành đánh giá các bên liên quan;
vi. Xây dng mt cơ s pháp lý cơ bn cho hot đng ca Hi đng.
3.1 CÁC YÊU CU KHI ĐĂNG KÝ THAM GIA
B QUY TC EITI16
5
3.1 CÁC YÊU CU KHI ĐĂNG KÝ THAM GIA
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
YÊU CU EITI SỐ 5
Hội đồng các bên liên quan, với sự tham vấn các thành viên chủ chốt, nên thống
nhất và công bố một bản kế hoạch làm việc, đã tính toán đầy đủ chi phí, các mục
tiêu có thể định lượng và thời gian biểu chính xác cho việc thực thi. Bản kế hoạch
này nên đi kèm với một đánh giá về những hạn chế năng lực của các thành viên.
a) Bn k hoch hành đng s là nn tng cho vic thc hin EITI. Tiêu chí th 6 ca
EITI yêu cu K hoch hành đng này phi có s đng thun ca các bên liên quan
chính, bao gm: chính ph, các công ty khai thác và xã hi dân s. Hi đng các
bên liên quan cũng cn thông qua K hoch này.
b) K hoch hành đng cn phi:
i. Đưc công b rng rãi, ví d như đưc đăng ti trên trang web EITI quc gia
và/hoc các trang web ca các b ngành liên quan, qua kênh báo chí hoc các
hình thc khác mà công chúng có th d dàng tip cn;
ii. Bao gm các mc tiêu đnh lưng và thi gian d kin hoàn thành; cũng như
các hành đng c th đ đt đưc các mc tiêu đ ra;
iii. Đánh giá các khó khăn tim tàng v năng lc ca các cơ quan chính ph, các
công ty khai thác và xã hi dân s có th gây cn tr quá trình thc hin EITI
mt cách hiu qu. Đng thi, k hoch cũng cn đưa ra nhng gii pháp đ
gii quyt nhng khó khăn đó (ví d: t chc các khóa tp hun).
iv. Xác đnh phm vi báo cáo EITI, có bao gm danh sách ca tt c các công ty
du khí và khoáng sn. Hi đng các bên liên quan hoàn tòan có th m rng
phm vi báo cáo EITI sang các ngành khác.
c) Trong giai đon này, vic xác đnh các ngun lc tài chính cho ngân sách thc hin
các hot đng trong K hoch hành đng cũng cn đưc cân nhc. Nên dành mt
khon ngân sách đáng k cho giai đon Thm đnh. Chính ph cũng nên đưa ra
nhng chin lưc nhm tip cn h tr tài chính và k thut t các nhà tài tr và
các đi tác quc t. Hi đng các bên liên quan cn xem xét vn đ này càng sm
càng tt, cân nhc đn các yêu cu hành chính và dành thi gian ch đng tip
cn các ngun ngân sách bên ngoài.
d) Ngoài vic tha mãn 5 yêu cu khi đăng ký, chính ph nên thc hin rà soát li
khuôn kh pháp lý nhm xác đnh các tr ngi tim tàng đi vi vic thc hin
EITI. Sáng kin EITI cn phi phù hp vi khuôn kh pháp lý cũng như các cơ ch
kim soát tài chính hin hành ca quc gia đó. EITI không nên to ra quá nhiu
yêu cu đc bit đi vi chính ph. Tuy nhiên, trong mt s trưng hp, các yêu
cu ca EITI có th cn đưc gn kt cht ch vi h thng pháp lý và quy đnh ca
quc gia thc hin.
B QUY TC EITI 17
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
3.1 CÁC YÊU CU KHI ĐĂNG KÝ THAM GIA
e) Các quc gia thc hin EITI cn phi công b báo cáo EITI đu tiên trong vòng 18
tháng. Sau đó, các quc gia này s cn thc hin báo cáo EITI hàng năm. S liu đưa
ra trong báo cáo EITI nên bao gm các d liu t kỳ báo cáo tài chính gn nht hoc
trưc đó 1 kỳ (ví d: báo cáo EITI công b trong năm/năm tài chính 2010 nên đưa
ra s liu t năm/năm tài chính 2008 tr v sau). Hi đng các bên liên quan có th
thay đi quy chun này nhưng cn phi đưc nêu rõ trong k hoch hành đng EITI
và trao đi thng nht vi HĐQT EITI quc t. Trong vòng hơn 2 năm, nu quc gia
thc hin EITI không th đưa ra báo cáo EITI thì quá trình thc hin có th b tm
dng theo quy đnh đưa ra trong Ghi chú Chính sách s 5. Khi vic thc hin báo
cáo EITI b trì hoãn, Hi đng các bên liên quan phi có các hành đng can thip c
th vào các giai đon báo cáo đ đm bo hoàn tt báo cáo hàng năm.
f) Hi đng các bên liên quan đưc khuyn khích cp nhp K hoch hành đng
hàng năm. Các quc gia thc hin EITI nên thông báo cho HĐQT EITI nu có bt
kỳ thay đi đáng k nào v phm vi thc hin. Khi có bng chng chng minh các
nguyên tc và tiêu chí EITI không đưc tuân th mt cách trit đ và không đưc
tôn trng mt quc gia thì HĐQT EITI có th ra quyt đnh tm dng hoc loi b
quc gia đó ra khi danh sách ng viên.
B QUY TC EITI18
6
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
Sau khi chính thc tr thành quc gia ng viên EITI, quc gia thc hin EITI có 18
tháng đ công b báo cáo EITI đu tiên và 2,5 năm đ trình báo cáo Thm đnh cui
cùng lên Hi đng qun tr EITI sau khi đưc Hi đng các bên liên quan thông qua.
Đc bit, quá trình thng nht mu báo cáo ca Hi đng các bên liên quan có th s
mt nhiu thi gian nên các bưc chun b cn đưc tin hành sm.
YÊU CU EITI SỐ 6
Chính phủ cần phải đảm bảo sự tham gia đầy đủ, chủ động, độc lập và hiệu quả
của xã hội dân sự (XHDS) trong quá trình thực hiện EITI
a) Mt trong các tiêu chí ca EITI yêu cu s tham gia tích cc ca XHDS trong quá
trình thit k, giám sát và đánh giá vic thc hin EITI, cũng như trong các cuc
tho lun công khai. Vì vy, đ đt đưc tiêu chí này, quá trình thc hin EITI cn
phi có s tham gia rng rãi ca xã hi dân s, có th thông qua Hi đng các bên
liên quan, hoc là cơ quan h tr Hi đng các bên liên quan.
b) Hi đng các bên liên quan nên đm nhim các hot đng kt ni m rng mt
cách hiu qu thông qua truyn thông (như qua các phương tin báo chí, trang
web, thư t, v.v.) vi ngưi dân, các nhóm xã hi dân s hoc các mng lưi nhm
thông báo cho h v cam kt ca chính ph trong vic thc thi EITI, vai trò trung
tâm ca các công ty khai thác và xã hi dân s trong quá trình này, cũng như là
ph bin các thông tin t kt qu ca quá trình thc hin EITI (ví d như báo cáo
quc gia v EITI).
c) Chính ph phi đưa ra thông báo trưc các bui hp trong mt khong thi gian
đ đ các tài liu đưc phân phát trưc khi din ra các tho lun hoc quyt đnh
thông qua các đ xut. Mt khác, chính ph cũng nên có các hành đng đ đm
bo đi din ca các t chc xã hi dân s và công ty có đ thi gian chun b
nhm tham gia mt cách đy đ, ch đng trong quá trình tho lun và ra quyt
đnh dù khung thi gian có hn ch.
d) Nên cân nhc vic lit kê các hn ch tim tàng v ngun lc có nh hưng ti s
tham gia ca xã hi dân s trong nhng vn đ liên quan ti EITI. Đánh giá này có
th do chính ph, xã hi dân s hay các công ty đm nhim, và nên đ xut c kh
năng tăng cưng năng lc hay ngun lc.
e) Chính ph phi có nhng hành đng hiu qu nhm loi b các tr ngi nh
hưng ti vic tham gia ca xã hi dân s.
f) Các nhóm xã hi dân s tham gia vào EITI vi tư cách là nhng thành viên ca Hi
đng các bên liên quan phi đm bo hot đng mt cách đc lp trong phm vi
chính sách vi chính ph và hoc vi các công ty khai thác.
g) Các nhóm xã hi dân s, công ty và các đi din ca h phi đưc t do trong vic
nêu ra các ý kin v EITI mà không b bt kỳ hn ch, áp lc hoc nguy cơ b tr
đũa nào.
h) Các t chc xã hi dân s tham gia vào quá trình thc thi EITI phi đưc t do
trong các tho lun công khai v EITI, vn đưc tip thu các ý kin đóng góp k c
t các nhóm không phi là thành viên ca Hi đng các bên liên quan.
i) Đi vi các đi din ca xã hi dân s và công ty khi đưc tham gia đy đ trong
EITI, bao gm nhưng không gii hn trong các thành viên ca Hi đng các bên
liên quan, thì quyn ca h phi đưc tôn trng.
B QUY TC EITI 19
7
8
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
YÊU CU EITI SỐ 7
Chính phủ cần phải thúc đẩy sự tham gia đầy đủ của các công ty khai thác trong
quá trình thực hiện EITI
a) Yêu cu này cng c yêu cu s 5. Vic tuân th EITI yêu cu các công ty (du khí
và khai m) đưc tham gia mt cách ch đng trong quá trình thc hin EITI và
yêu cu tt c các công ty phi báo cáo trong khuôn kh EITI. Đ đt đưc điu
này, chính ph cn to điu kin cho s tham gia rng rãi ca các công ty du khí
và khai m thông qua vic tham gia trong nhóm đa bên, hoc các nhóm b tr
khác.
b) Yêu cu chính ph và Hi đng các bên liên quan EITI phi đm bo thúc đy s
tham gia ca các công ty (du khí và khai m) trong quá trình thc hin EITI. Vic
này có th bao gm:
• Hộiđồngcácbênliênquanthựchiệnviệctraođổi,tiếpcậnvớicáccôngty
khai thác thông qua các phương thc truyn thông (truyn thông đi chúng,
trang web, thư t,…) nhm thông báo cho h v cam kt ca chính ph v
vic thc thi EITI cũng như vai trò trung tâm ca các công ty trong tin trình
này.
• Cáchànhđộngnhằmđánhgiá,chỉracáchạnchếvềnănglựccóthểảnh
hưng ti s tham gia ca các công ty. Các đánh giá này có th đưc thc
hin bi chính ph, xã hi dân s hoc bn thân các công ty.
YÊU CU EITI SỐ 8
Chính phủ cần phải loại bỏ các trở ngại có thể ảnh hưởng tới quá trình thực hiện
EITI
a) Nu có nhng tr ngi v mt pháp lý, quy đnh hay tr ngi khác nh hưng ti
vic thc hin EITI, chính ph cn phi loi b nhng tr ngi này. Các tr ngi
ph bin d gp thưng là các điu khon bí mt trong các hp đng gia chính
ph và công ty hoc các mâu thun v thm quyn gia các cơ quan chính ph.
b) Không có mt phương thc chung nào trong vic gii quyt vn đ này bi các
quc gia có hàng lot các khung và tha thun có th nh hưng ti vic thc
hin EITI. Do vy, mi quc gia s phi x lý theo các phương thc khác nhau. Đ
loi b các tr ngi này thì chính ph và Hi đng các bên liên quan có th:
i. Tin hành rà soát li khung pháp lý;
ii. Tin hành rà soát li khung quy đnh liên quan;
iii. Thc hin đánh giá v nhng tr ngi trong khuôn kh pháp lý và các quy
đnh;
iv. Đ xut hay thc hin các thay đi pháp lý liên quan đn khía cnh minh
bch;
v. Ban hành các quy đnh nhm loi b nhng tr ngi t nhng điu khon bí
mt trong hp đng gia chính ph và các công ty nhm cho phép vic công
b các ngun thu;
vi. Đàm phán trc tip vi các công ty và các cơ quan chính ph liên quan đ
thng nht công b các d liu;
vii. Tin ti đng thun trong các biên bn ghi nh v các tiêu chun minh bch
và các mong đi gia chính ph và các công ty khái thác.
B QUY TC EITI20
9
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
YÊU CU EITI SỐ 9
Hội đồng các bên liên quan phải thống nhất về định nghĩa quan trọng và các mẫu
báo cáo
a) Các mu báo cáo là phn trng tâm ca quá trình công b, đi chiu d liu và sn
phm là báo cáo EITI cui cùng. Các mẫu báo cáo cần xác định những nguồn thu
nào cần được xem xét trong các công bố của công ty và chính phủ. Điu quan
trng là Hi đng các bên liên quan phi có đ năng lc đ tho lun v các dòng
li nhun s đưc đ cp trong các mu báo cáo. Yêu cầu các mẫu báo cáo cuối
cùng phải được thông qua bởi Hội đồng các bên liên quan. Ngoài ra, cũng nên
to cơ hi cho các đi biu khác đóng góp ý kin.
b) Tiêu chí ca EITI yêu cu “tt c các khon chi tr quan trng t du khí và khai m
cho chính ph” và “tt c các ngun thu quan trng mà chính ph nhn đưc t các
công ty du khí và khai m” phi đưc công khai. Do đó, Hội đồng các bên liên
quan phải có sự thống nhất về những khoản chi trả và khoản thu quan trọng
sẽ có trong báo cáo và một ngưỡng phù hợp về mức độ quan trọng. Khi Hi
đng các bên liên quan đi đn thng nht v các ngưng c th v mc đ quan
trng ca s liu phi báo cáo thì Hi đng phi đưa ra văn bn chính thc v các
la chn đó và nguyên tc thit lp báo cáo mt mc đ c th. Hi đng các bên
liên quan cũng cn xác đnh các khong thi gian cho vic báo cáo. Cn lưu ý rng
mi ngun thu đu rt quan trng, nên nu mt dòng ngun thu nào đó b b sót
hay lit kê sai thì có th s nh hưng ti hiu qu ca báo cáo EITI cui cùng.
c) Đ đm bo yêu cu này, Hi đng các bên liên quan nên thng nht:
i. Các dòng ngun thu mà các công ty và chính ph s phi công b;
ii. Các công ty nào s phi báo cáo;
iii. Các cơ quan chính ph nào s phi báo cáo;
iv. Khung thi gian cho vic báo cáo; và
v. Mc đ tp trung hay phân tán ca d liu trong báo cáo EITI
d) Các dòng ngun thu dưi đây đưc cho là nên đưc tính đn:
i. Quyn sn phm ca nưc ch nhà, ví d như li nhun tính bng du khí,
ii. Quyn sn phm ca công ty quc doanh;
iii. Các loi thu li tc;
iv. Thu tài nguyên;
v. C tc;
vi. Hoa hng (hoa hng ch ký, hoa hng phát hin và hoa hng sn xut);
vii. Các loi phí và l phí như phí cp m, thuê mưn hay các khon li nhun
đáng k mà chính ph thu đưc da theo thng nht ca Hi đng các bên
liên quan.
Các loi ngun thu t (i) đn (vii) lit kê trên ch đưc loi b trong điu kin
nhng ngun thu này không liên quan hay trong trưng hp Hi đng các bên liên
quan đng ý vic loi b các ngun thu này s không nh hưng ln ti kt qu
báo cáo EITI cui cùng. Trong khi đánh giá tm quan trng ca mt dòng li nhun,
Hi đng các bên liên quan đưc khuyn khích cân nhc ti ý nghĩa ca dòng li
nhun này ti tng ngun thu ca ngành công nghip khai thác. Hi đng các bên
liên quan có th kim tra t l ca dòng li nhun trong tng các ngun thu như
nêu trong bng kê các ngun qu ca chính ph. Hi đng các bên liên quan cũng
B QUY TC EITI 21
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
có th xem xét lưng phân b ngun thu t trung ương cho các cơ quan hay đa
phương. Có mt s dòng ngun thu có th không đáng k trong bi cnh tng
th quc gia nhưng li mang tm quan trng ln cp thp hơn, và do đó, các
dòng này cũng cn đưc công khai minh bch.
e) Khi thng nht v khái nim “các khon chi tr và ngun thu quan trng”, Hi
đng các bên liên quan cn phi xác đnh mt cách rõ ràng các khon chi nào cho
các cơ quan đa phương là quan trng. Nu quan trng, Hi đng các bên liên
quan nên tin hành các bưc tip theo đ đm bo vic đi chiu các khon chi
ca công ty cho các cơ quan đa phương và chng t ca các khon chi này phi
đưc th hin trong quá trình báo cáo EITI. Hi đng các bên liên quan cũng có
th xem xét m rng phm vi báo cáo EITI và tin hành đi chiu quá trình phân
b ngun thu t trung ương đn đa phương, đc bit nu quá trình phân b này
đưc quy đnh trong hin pháp hoc lut pháp quc gia.
f) Các trưng hp hp đng khai thác có nhng khon chi tr bng hin vt, cung
cp cơ s h tng hay trao đi bng hàng hóa khá ph bin trong ngành công
nghip khai thác, Hi đng các bên liên quan cn thng nht mt cơ ch đ tích
hp dòng li nhun này vào trong quy trình báo cáo EITI. Đ làm đưc điu này,
Hi đng các bên liên quan cn phi hiu rt đy đ và rõ ràng v các điu khon
tham chiu trong hp đng, các bên liên quan, các tài sn th chp, giá tr ca
các dòng li nhun khác ngch (ví d như các công trình xây dng) và các dòng
thu quan trng khác liên quan ti các hp đng thông thưng. Khi Hi đng các
bên liên quan kt lun rng các tha thun này đu rt quan trng, thì Hi đng
cn phi xây dng mt quy trình báo cáo vi mc tiêu đt đưc mc đ minh
bch tương xưng vi các ngun thu-chi khác. Nu vic đi chiu các ngun thu
này không thc hin đưc thì Hi đng các bên liên quan có th thng nht v
phương thc công b riêng l ca công ty hay chính ph và ni dung này s đưc
đính kèm trong báo cáo EITI.
g) Hi đng các bên liên quan đưc khuyn khích áp dng tiêu chun có tính minh
bch cao đi vi các khon chi tr xã hi và các giao dch, có th bt đu bng vic
xác đnh rõ ràng các khon chi tr và giao dch, các bên tham gia trong các giao
dch và tm quan trng ca ca các khon chi tr và giao dch so vi các dòng li
nhun khác. Nu Hi đng các bên liên quan cho rng các khon chi tr xã hi và
giao dch là đáng k, thì Hi đng nên xây dng và chnh sa các mu báo cáo sao
cho mc đ minh bch ca các ngun thu này tương xng vi các khon chi tr và
các ngun thu khác. Khi mà không th tin hành vic đi chiu các giao dch quan
trng (ví d trong trưng hp công ty chi tr dưi dng sn phm, dch v hoc là
cho mt bên th ba), thì Hi đng các bên liên quan có th cân nhc vic đ các
công b riêng l ca công ty hay chính ph và đính kèm ni dung này trong báo
cáo EITI.
h) Hi đng các bên liên quan đưc khuyn khích đưa ra các điu kin nhm b sung
các thông tin, giúp tăng cưng tính toàn din ca báo cáo, tăng thêm hiu bit
ca công chúng v các khon thu, khuyn khích đ ra các tiêu chun cao v minh
bch và trách nhim gii trình trong đi sng xã hi, trong các hot đng ca
chính ph và trong kinh doanh.
B QUY TC EITI22
10
11
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
YÊU CU EITI SỐ 10
Tổ chức được chỉ định thực hiện báo cáo EITI phải nhận được sự nhất trí của Hội
đồng các bên liên quan về uy tín, độ tin cậy, và năng lực kỹ thuật
Cn b nhim bên đi chiu s liu đ x lý các s liu mà công ty và chính ph công
b và thc hin báo cáo EITI cui cùng. Mt điu rt quan trng là bên chu trách nhim
đi chiu s phi đưc các bên liên quan tin tưng v mt năng lc, uy tín và tính khách
quan. Hi đng các bên liên quan cn phi đng thun trong vic la chn đơn v đưc
ch đnh đi chiu s liu. Có mt gi ý là các điu khon tham chiu cho bên đi chiu
phi có s thông qua ca Hi đng các bên liên quan và Hi đng này s thc hin vai
trò giám sát quy trình la chn bên đi chiu.
YÊU CU EITI SỐ 11
Chính phủ cần phải đảm bảo tất cả các công ty khai thác và cơ quan chính phủ
liên quan phải thực hiện đúng chế độ báo cáo
a) Tiêu chí ca EITI yêu cu tt c các công ty, bao gm công ty quc doanh, tư nhân
và có vn đu tư nưc ngoài phi báo cáo các khon mà công ty chi tr cho chính
ph da theo các mu báo cáo thng nht cho bên đưc ch đnh đi chiu s liu.
b) Báo cáo EITI phi đưc áp dng đi vi tt c các công ty hot đng trong ngành
công nghip khai thác, bao gm c các công ty quc t, công ty tư nhân trong nưc
và công ty quc doanh. Mt s trưng hp, nu chng minh đưc lưng đóng góp
ca công ty đó không đáng k trong bt kỳ trưng hp nào thì có th đưc min
báo cáo EITI. Tuy nhiên, cũng cn xét đn trưng hp, vi mt s công ty khai thác
nh l, dù lưng chi tr ca tng công ty riêng l không đáng k, nhưng lưng chi
tr tng cng li ln thì Hi đng các bên liên quan có th yêu cu chính ph công
b các khon thu cng gp t tt c các ch th này. Bên cnh đó, vi trưng hp
ngun thu t các công ty khai thác nh l li chim t trng đáng k trong tng
ngun thu mà chính ph hay mt đơn v ca chính ph nhn đưc thì cn phi có
mc đ quan tâm riêng, nhm đm bo ngưng báo cáo đưc thit lp mt mc
đ phù hp.
c) Chính ph cn thc hin mt trong các các điu sau đây:
i. Xây dng/sa đi lut pháp trong vic bt buc các công ty báo cáo theo tiêu
chí EITI và các mu báo cáo thng nht;
ii. Xây dng/sa đi các quy đnh liên quan trong vic bt buc các công ty báo
cáo theo tiêu chí EITI và các mu báo cáo thng nht;
iii. Thương lưng v các tha thun (ví d như các biên bn ghi nh, tha thun
loi b các điu khon bí mt trong các hp đng chia s sn phm) vi tt c
các công ty nhm đm bo rng vic báo cáo phi da theo các tiêu chí EITI và
các mu báo cáo thng nht;
iv. Trong trưng hp các công ty không tham gia, chính ph s phi có nhng
hành đng nhm đm bo nhng công ty này phi báo cáo đúng thi hn đ
ra
d) Chính ph cn phi đm bo tt c các cơ quan chính ph nhn các khon chi tr
đáng k đu tham gia vào quá trình báo cáo EITI. Trong trưng hp mt cơ quan có
B QUY TC EITI 23
12
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
th chng minh đưc s tin mà cơ quan đó nhn đưc không đáng k trong bt
kỳ trưng hp nào thì s đưc min báo cáo. Trong trưng hp các khon thu này
là đáng k trong tng s ngun thu nhn đưc thì yêu cu phi có s quan tâm
riêng nhm đm bo ngưng báo cáo đưc thit lp mt mc đ phù hp.
e) Trong trưng hp hp pháp và kh thi v mt k thut, Hi đng các bên liên
quan đưc khuyn khích xem xét các công b trc tuyn v các ngun thu và
khon chi tr ca chính ph và các công ty mt cách liên tc. Ví d, như các trưng
hp d liu ngun thu t khai thác khoáng sn đưc đăng ti theo đnh kỳ ca các
cơ quan chính ph hoc h thng qun lý thu quc gia đăng ti trc tuyn v các
đánh giá thu và khon chi tr. Nhng báo cáo đnh kỳ này ca chính ph có th
đưc coi như là các báo cáo tm thi. Báo cáo EITI cui cùng hàng năm s đưc
tng hp và đi chiu t nhng báo cáo tm thi này.
YÊU CU EITI SỐ 12
Chính phủ cần phải đảm bảo các báo cáo của các công ty phải được kiểm toán
theo đúng các chuẩn mực quốc tế
a) Chính ph cn thc hin các bưc nhm đm bo các d liu t các công ty phi
đưc kim toán theo các chun mc quc t. Các bưc này bao gm:
i. Chính ph thông qua các ch tài yêu cu các s liu phi đưc kim toán theo
các chun mc quc t;
ii. Chính ph sa đi các tiêu chun kim toán hin có nhm đm bo rng các
tiêu chun này phù hp vi các chun mc quc t, và yêu cu các công ty
phi thc hin theo.
iii. Chính ph tha thun vi tt c các công ty qua mt bn ghi nh, trong đó,
các công ty s đng ý đm bo các s liu cung cp s đưc kim toán theo
đúng các chun mc kim toán quc t;
iv. Các công ty cam kt cung cp các s liu đã đưc kim toán theo các chun
mc quc t mt cách t nguyn;
v. Khi mà các s liu cung cp cho vic đi chiu không theo đúng các chun
mc kim toán quc t thì chính ph phi tha thun vi công ty, k các công
ty quc doanh, v mt bn k hoch cùng vi mt thi hn nht đnh nhm
đt đưc các chun mc kim toán quc t.
vi. Khi các s liu cung cp cho vic đi chiu không đưc kim toán theo các
chun mc quc t thì Hi đng các bên liên quan phi bng lòng vi mt
phương thc thng nht trong vic gii quyt vn đ này. Ví d như xây dng
mt bn k hoch hành đng vi khung thi gian nhm đm bo rng công
ty s báo cáo da theo các chun mc kim toán quc t.
b) Cn chú ý rng quy trình thc thi nên da theo các th tc và th ch hin hành
cũng như các chun mc quc t càng nhiu càng tt. Mt quy trình thích hp là
các thông tin d trù cung cp cho báo cáo EITI ca các công ty đã đưc kim toán
viên đc lp xác minh phù hp vi báo cáo tài chính ca công ty. Đây có th là
mt yêu cu v “th tc đc bit” đưc đi kèm vi các điu khon tham chiu ca
quá trình kim toán đc lp. Nhng kim toán viên này s gii thích v mi liên h
gia báo cáo trên cơ s tin mt ca các công ty và các báo cáo tài chính cng dn
ca h. Quy trình này nên đưc phù hp vi các chun mc kim toán quc t.
B QUY TC EITI24
13
3.2 CÁC YÊU CU TRONG QUÁ TRÌNH CHUN B
YÊU CU ĐI VI QUC GIA THC THI EITI
YÊU CU EITI SỐ 13
Chính phủ cần phải đảm bảo báo cáo của chính phủ phải được kiểm toán theo
đúng các chuẩn mực quốc tế
a) Yêu cu chính ph phi đm bo các d liu cung cp đưc kim ton theo đúng
các chun mc quc t thông qua:
i. Chính ph có ch tài yêu cu các s liu phi đưc kim toán theo các chun
mc quc t;
ii. Chính ph sa đi các tiêu chun kim toán hin hành nhm đm bo rng các
tiêu chun này phù hp vi các chun mc quc t và đm bo vic tuân th
nhng tiêu chun này;
iii. Chính ph có quy đnh cn thit đm bo các báo cáo ca chính ph cung cp
v các ngun thu mà chính ph nhn đưc t ngành công nghip khai thác
là trung thc. Các quy đnh này cn đưc ban hành bi cơ quan cp cao trong
chính ph thông qua mt văn bn xác nhn có các ni dung cn thit.
iv. Khi các s liu cung cp cho vic đi chiu không đưc kim toán theo các
chun mc quc t thì Hi đng các bên liên quan phi bng lòng vi mt
phương thc thng nht trong vic gii quyt vn đ này. Ví d như xây dng
mt bn k hoch hành đng vi khung thi gian xác đnh đ đm bo các cơ
quan chính ph s báo cáo da theo đúng các chun mc kim toán quc t.
b) Quy trình thc thi nên da theo các th tc và th ch hin hành, cũng như các
chun mc quc t càng nhiu càng tt. Mt quy trình phù hp có th thc hin
bng cách yêu cu mt kim toán viên ca chính ph đưa ra ý kin xác nhn v tính
chính xác ca các thông tin công b ca cơ quan chính ph.
B QUY TC EITI 25