Bức tranh ngôn ngữ - văn hóa qua ca dao tục ngữ về lao động sản xuất
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (686.76 KB, 88 trang )
1
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
HÀ THỊ QUẾ HƢƠNG
BỨC TRANH NGÔN NGỮ - VĂN HÓA QUA
CA DAO TỤC NGỮ VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
Hà Nội – 2014
2
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
HÀ THỊ QUẾ HƢƠNG
BỨC TRANH NGÔN NGỮ - VĂN HÓA QUA
CA DAO TỤC NGỮ VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
Hà Nội - 2014
MỤC LỤC
3
MỤC LỤC
1
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
3
MỞ ĐẦU
4
1. Lý do chọn đề tài
4
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
5
5
5
3. Lịch sử vấn đề
5
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
7
4.1
7
7
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
8
6. Ý nghĩa của luận văn
9
7. Bố cục luận văn
9
CƠ SỞ LÍ LUẬN
11
1.1. Khái niệm về tục ngữ, ca dao
11
11
15
17
1.2. Cơ sở ngôn ngữ học và văn hóa học
19
19
21
22
25
1.3. Tiểu kết
27
ĐẶC ĐIỂM NGÔN NGỮ THỂ HIỆN TRONG TỤC
NGỮ CA DAO VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
28
2.1. Thống kê, phân loại, nhận xét tƣ liệu
28
28
4
29
2.2. Ngôn ngữ trong tục ngữ ca dao về lao động sản xuất
43
2.2.1. T
43
2.2.2. T
46
2.2.3. T
49
2.2.4.
51
2.3. Tiểu kết
53
ĐẶC ĐIỂM VĂN HÓA THỂ HIỆN TRONG TỤC NGỮ
CA DAO VỀ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT
54
3.1. Đặc trƣng văn hóa nông nghiệp thể hiện trong tục ngữ ca dao về
lao động sản xuất
54
54
57
3.1
66
68
3.2. Đặc trƣng văn hóa làng thể hiện trong tục ngữ ca dao về lao động
sản xuất
73
74
77
3.3. Tiểu kết
79
KẾT LUẬN
80
TÀI LIỆU THAM KHẢO
83
PHỤ LỤC 1
87
PHỤ LỤC 2
92
5
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
STT
TÊN BẢNG
TRANG
1
29
2
2.2:
30
3
2.3:
34
4
2.4:
36
5
2.5:
39
6
2.6:
41
7
2.7:
43
6
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
trong dân
gia
Nam
nét ,
có
nói
riêng
gian,
,
,
, , Trong
,
,
, là
trong
7
-
cho
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
bài
,
2.2.
:
-
,
.
- (
) ,
.
-
,
.
3. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Q
công trình
(N
8
Các
ca dao
( ,
1993)), (
, 1997),
(Chu Xuân Diên),
),
,
,
,
,
(
, 1975), (Chu
9
Xuân Diên, 1993),
(
, 1993),
(
, 1995),
(Lê T
, 2000), (
,
mong
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4
, ca dao
.
,
n
l
(
), 53
.
4
,
bài ca dao trong .
,
, ,
:
1.
2
do
,
, ,
10
.
,
()
,
.
.
.
, ,
[26, 8].
166.098
52
.
2.
2
2001 do
Xuân Kính, P
,
40
(49
)
1975.
12.478
[29, 5].
.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
,
- - ,
,
.
11
1927
, 276
ia 6
,
:
1.
2.
4.
5.
6.
nói chung
-
,
,
.
6. Ý nghĩa của luận văn
-
.
-
7. Bô
́
cu
̣
c của luận văn
M T hai P
1: C
12
2.
2:
theo
3:
13
CƠ SƠ
̉
LÍ LUÂ
̣
N
1.1. Khái niệm vê
̀
tu
̣
c ngƣ
̃
, ca dao
1.1.1.
ân gian,
,
kinh nghi
cha ông ta
,
. Tuy nhiên, tục ngữ
:
Tục ngữ
:
:
14
-
- a
ê.
[17, 321-322].
các ý
Chúng
1.1.1.1.
tục ngữ
c
[16, 6].
dân ca Vi
[37, 39].
Giáo trình
15
[35, 275].
và Chu Xuân Diên
[24, 244].
dân gian -
[36, 254].
Trong ,
[47, 109].
tục ngữ
tục ngữ
quan tâm
tục ngữ:
16
Trong bài
trung tâm." [46, 39-49].
"
." [3, 72].
: "
- -
làm t [18, 59-63].
Nam - tục ngữ
-
[22, 72].
, tục ngữ "
;
.
, ,
17
,
" [15, 80].
,
tục ngữ,
au. Tuy nhiên, chúng ta
1.1.2.
ca dao
:
Ca dao phong dao.
ca dao là bài hát không có
dân ca.
.
18
hát cách
Làm trai qu
[17, 26].
:
ca dao trong
: (ca: ; dao: )
,
.
(phong:
)
[16, 9].
:
,
,
[24, 436].
(
1),
:
.
,
,
[38, 140].
(
1)
,
(
,
,
) [35, 276].
,
rong
:
.
19
. Ca dao sinh ra , ,
'' [13, 39].
Trong
,
.
,
.
,
các
.
(
, , ,
)
,
, ,
.
,
,
.
[28, 56].
nhìn chung ,
,
.
1.1.3. ,
lao đô
̣
ng
sản xuất
"lao đô
̣
ng: I d.1
.
.
.
. 2
,
. .
. 3
.
.
. 4
( ,
).
.
20
II . 1 .
g q
c.
2 .
." [39, 45].
"sản xuất I . , chung. .
.
II d. ,
. .
." [39, 845].
,
lao đô
̣
ng sa
̉
n xuâ
́
t ,
.
Ca dao t,
l , ,
,
.
,
(
, , ,
)
,
.
,
,
. Khi
,
.
, cha ông ta
,
21
.
,
,
,
,
,
.
,
,
,
,
. ,
:
1) ,
t
2) ,
3) ,
4) ,
5) ,
6) ,
1.2. Cơ sơ
̉
ngôn ngƣ
̃
ho
̣
c va
̀
văn ho
́
a ho
̣
c
1.2.1.
ngôn
gôn
22
-
[14, 293].
Không
thì
[42, 17-18].
"n -
[42, 20].
,
23
[42, 22].
1.2.2.
văn ho
́
a
,
au,
.
văn hóa
cultus
là , văn ho
́
a
Anh, Pháp,
t Nam,
văn ho
́
a. là
văn hóa t
u:
,
.
. ê
,
,
,
?
:
[
6, 46].
,
:
, bao g , khoa
24
,
,
,
.
.
,
[
theo 6, 46].
trong B
:
.
[33, 13].
:
.
,
,
,
[34, 17].
văn ho
́
a
:
g
,
[43, 27].
Có văn hóa là
văn hóa. Tuy nhiên,
,
.
1.2.3.
25
[5, 46]
[4, 16]
i." [2, 24]
Ngôn ,
ngôn
